HELDERSCHECOURANT
No. 4385
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1914
42e JAARGANG
Stelling van DEN HELDER.
Ontspannings-avonden in de eerste helft van November.
Donderd. 5 Weeshuis
Noptunus
Vrijdag
/zaterdag
Bioscoop Kumpff'St.iulraan
Stafmuziek
Bioscoop Ruinpff-3 taalman
Stafmuziek
Op pagina 4 van dit blad zijn
opgenomen
1. De vreeselijkheden van den Oorlog.
2. De eerste bom boven Parijs.
3. Feuilleton, enz.
OE WEEK.
3 November.
Nu denken wij weer terug aan de
verbalen van menschen, die door
een groote ramp als bij tooverslag
tot rijkaards werden Aan een der
voorouders van de tegenwoordige
hoofden der firma Rothschild, die in
de dagen van Waterloo door genialen
koopmans-flair, te Londen aan
komend vóórdat iemand de waarheid
wistNapoleon's definitieven val had
vernomen, door transactiën en
Beurs-slimheden een paar millioen
wist te verdionen Wanneer de
wereldoorlog achter den rug zal zijn,
krijgen we zeer zeker verhalen, waar
van het nageslacht heele romannekens
zal weten te maken Hoeveel duiten
handige Hollanders wisten te verdie
nen door gebruik te maken van de
tydelijke prijzen-stijgingdoor listig
heden van minder nobel allooidoor
wonderen van sluwheid op 't gebied
van smokkelarij in duizenderlei vorm.
Men kan hier een grenslijn trekken,
waaraan ter eener zijde geoorloofde
koopmans handigheid en te anderer
zij de praktijken van hen, wier ge
weten eene groote of allergrootste
mate van elasticiteit bezit. Er is
ongetwijfeld iets koel-nuchters noodig
van hartstochtlooze mercantiele be
rekening om in de huidige omstan
digheden gansch Uwe aandacht te
kunnen saamvatten, spitsen, richten
op deze enkele vraagwat kan 't
mij opbrengen Gevoelige lieden
verklaren thans zenuwziek te worden
door de dagelijksche lectuur van de
vreeselijke misère over de wereld
gekomen.- Een arts met drukke prak
tijk deelde mij kort geleden mee, in
de jongste weken een met-onaan
zienlijk deel van zijn patiënten te
hebben moeten „overdoen" aan een
collega-zenuwarts, wijl die specialiteit
de man was om hier hulp te bieden.
Deze arme „slachtoffers van den oor
log" waren niet bestand tegen het
onverpoosd hooien en lezen "van de
wereldbrand-jammeren. Anderen,
met minder teere en prikkelbare
nerven raken toch onder den in
druk van de ellende, nu reeds meer
dan uegontig dagen stroomen bloeds
eischeud uur aan uur; vernietigend
aan oeconomische kracht wat de
vrucht was van vele tientallen jaren
inspanning en opbouwenOpge
merkt is, dat 's meuschen aanpassings
vermogen zóó groot is, dat we zelfs
„aan den wereldoorlog gaan wennen".
Tot op zekere hoogte schuilt er waar
heid in die bewering. Maar toch ge
loof ik, dat by de meeste onzer over
blijft een gevoel van „down" z|jn
van sombere verslagenheid; van ge
krenkte levensmoed, die eerst heel
langzaam en gaandeweg zal plaats
maken voor normale gemoedsstem
ming en opleving van levenslust...
Hoe kan 't ook anders
Doch daar zijn wat minister-Treub
in de Toelichting tot zijn ontwerp,
brengend acht pCt. tijdelijk uitvoer
recht (zoodra de oorlog achter deu
rug is, worden deze buitengewone
maatregelen, waar in gewone tijds
omstandigheden zeker niemand een
oogenblik in ernst zou denken, weer
afgeschaft) daar zijn, zeg ik, wat
mr. Treub de „gelukkige exporteurs"
noemt. De leepe, komiek-handige
luidjes, die terw|jl er in allerlei
sferen van onze maatschappij bittere,
al-stijgende nood wordt geleden,
grove, prachtige rijke, ongedachte
winsten maken Er mogen, tot het
beheerschen van den abnormalen
toestand en het bekampen van de
oeconomische crisis vele miliioenen
voor don Staat hoodig zijn Den
„gelukkigen exporteurs" gaat 't
naar den vleesche. Het „des eenen
dood is des anderen brood" geldt hier
in den vollen, letterlijken zin van
't begrip. Zoo verschrikkelijk kan de
wereldbrand niet zengen en blakeren,
zóó hoog kunnen de vlammen niet
stijgen, zóó oorverdoovend kan het
geknetter van 42 cM.'s, mitrailleurs,
etc. etc. niet wezen, of de vraag
vanuit het buitenland, naar sommige
artikelen is enorm. De „gelukkige
exporteurs" verdienen stapels goud
En 't zal voor hen steeds moeilijker
worden menschen zijn nu een
maal menschen, om met gevoe
lens van oprechte droefenis aan den
wereldoorlog, met gevoelens van op
recht, hunkerend verlangen aan den
toch eenmaal komenden vrede te
denken!
Maar minister Treub redeneert: ik
gun u de rijke winsten desnoods,
mits de Staat, van wien thans zoo
onzegbaar-veel gevergd wordt, óók
iets uit het handje ontvangt. En hij
vordert 8 pCt., uitzonderend de ar
tikelen, die niet in prijs zijn gestegen.
En rekent uit, dat een en ander den
Staat 1 a llj2 millioen gulden per
maand zal kunnen opbrengen. Is 't
met den wereldbrand gauw uit,
wat, helaas, niemand thans durft
voorspellen - welnu, dan gaan de
8 pCt. ook ras van de baan. Houdt
de ellende lang aan, de gemeen
schap zal een aardig poosje de 1 a
1 Va millioen per maand in de Schat
kist kunnen storten. En de „geluk
kige exporteurs", - wien overigens
geenerlei verwet kan treffen; wier
koele mercantiele berekening voor
sommiger gevoel slechts wat scherp
contrasteert met wat nu iu zooveler
ziel omgaat, - wol, zij kunnen zich
toch verheugen in het besef, bij te
dragen tot den algemeenen noodstand
en toch nog een aardig duitje
over leggen, zelfs met die 8 pCt.
Dat deze droeve tijden voor som
migen de gelegenheid bieden om hun
kans te wagen en glansrijk te win
nen, de margarine-handelaar, die
door het speculeeren op daling en
styging precies een millioen solide
Hollandsclie guldentjes rijker wist te
worden, is er een dor zeer-markante
voorbeelden van.
Minister Treub, - onze minister
van Financiën, die nu ook officieel
Arbeiders-verzekering en uitvoering
Beurs-wet c. a. onder zijn forsch be
heer heeft gekregen, is een krach
tig man en fijn menschenkenner
tevens, 't Valt geheel in de lyn van
zyn deuken en doen om gelijk
beweerd wordt dat geschiedde een
„vrijwillige leening" van 250 millioen
uit te schrijven, die slechts „onvrij
willig" zou worden voor de Neder
landers, die meer dan een halve ton
bezitten, wanneer de „vrijwilligheid"
van inschrijying ontoereikend zou
blijken. En dan prikkelt Z.Ex. de
„vrijwilligheid" door te bepalen dat
zij hooger rente zal krijgen dan de
andere!Dit is een kostelijke, fijne
zet, waardoor ongetwijfeld de kansen
zeer verhoogd worden, dat de leening,
waarvan gezegd wordt dat zij de
volgende maaud zal worden open
gesteld, schitterend zal slagen.
Trouwens, ook zonder eenig „lokaas"
zal dit wel gebeuren, geloof ik
stellig. Elders had men groote offers
te brengen voor den slokop, oorlog
genaamd. En er werd voor vele, vele
milloenen, door groote en kleine
„luyden" ingeteekeud, met wanne
geestdrift. Wij, Nederlanders, hebben
onze wijze Regeering te steunen in
haar moeizamen arbeid ter bewaking
van onze neutraliteit en het beheer
schen der oeconomische moeilijkhe
den. Wij hebben, van meet-afaan de
volle, objectieve waarheid vóór oogen
gekregen omtrent het internationaal
conilict zoowel als wat betreft onze
positie tegenover de wereld-crisis.
Tegenover ons volk is gansch-klare
wijn geschonken, in elk opzicht, en
daardoor is het vertrouwen tusschen
Volk en Regeering nog veel sterker,
hechter gewordenj
Op de vermogenden onder ons,
die waarlyk nog geen reusachtige
offers brachten, men denke slechts
aan het Fonds tot verdediging van
Rijk en Koloniën, waarvan men niets
meer hoortop de vermogenden
in Nederland rust thans de plicht
om als de Regeering de leening zal
uitschrijven, met de royale daad, met
de milde hand te toonen dat zij wer
kelijk beseffen, wat hun taak is in
tijden als die wij nu doorleven
Wie de Nota omtrent den ooconomi-
schen toestand van het oogenblik,
door minister Treub aan de Verte
genwoordiging overgelegd, met eenige
aandacht leest, iu hem zal bezit
hij vermogen van eenige beteekenis
de onweerstaanbare drang moeten
opkomen om tot de Yoor ons land
zeker aanzienlijke leening bij te dra
gen. Aan de soliditeit der „beleg
ging" zal niemand twijfelen en het
percentage is zelfs ruim. Zeker,
zulke reuzenwinsten als de „geluk
kige exporteurs" kan de- Staat hun
niet doen maken. Maar hij, voor
wien „money make" in deze dagen
de eenige maatstaf is, hij behoort
tot de Shylock's in tijd van wereld
wee En het „geluk" der Shylock's
vergete men vooral niet heeft
eene zeer-sombere schaduwzijde
Mr. Antonio.
DE OORLOG
De algemeene toestand.
Er is hard gevochten in de laatste
dagen, in Noord-Frankrijk en; België.
Vooral op Zaterdag en Zondag was
het gevecht ontzettend. De Duitschers
uit Rljssel komende, trokken 111 don
vroegen morgen van Zaterdag de
Lys over en deden een aanval op de
voorposten der geallieerden teHolle-
beke en Messines, ten zuiden van
Yperen, welke plaatsen zij in bezit
namen. Maar in den namiddag wer
den zij weer uit die plaatsen verdre
ven. Den geheelen Zondag duurde
het Duitsche offensief voort, over het
geheele front van Dixmuyden tot aau
de Lysopnieuw werd Messines ge
nomen, doch overigens mislukten
alle aanvallen, en behaalden de ver
bondenden over alle andere gedeel
ten van dit front kleine voordeelen.
Ten gevolge van de hevige ver
liezen, die zij over dit gedeelte b|j
de aauvalleu leden, een Duitsch
officier die gevangen genomen werd,
zou volgens een Belgische mede-
deellng verklaard hebben, dat b|j de
gevechten aan de Yser de Duitschers
80.000 man verloren, van wie 10.000
gedood werden er is op dit ge
deelte van het gevechtsterrein een
stilstand gekomen in de operaties.
Nog werd hevig gevochten tusschen
Zonnebecke en de Lys, maar de ver
bonden legers konden alle posities
behouden, behalve de toegangen tot
Messines.
Er is een merkwaardig verschil in
de berichten over hetgeen voorge
vallen is in het gedeelte ten zuiden
van de Yser. Het offlcieele Duitsche
bericht meldt, dat de Duitsche troe
pen uit dit ondergeloopen land zijn
teruggekeerd, zonder eenig verlies
aan manssbappen, paarden, kanon
nen of voertuigen.
Een mededeeling van een Engelsch
officier aan een correspondent van
de „Daily Cbronïcle" daarentegen
zegt: „Het was een gruwelijk ge
zicht de Duitschers gevangen te zien
in hunne loopgraven toen het water
begon binnen te stroomen. Juist
toen werd het vuur van de vloot en
van de batterijen der bondgenooteD
heviger. Aan den rand van het ge
ïnundeerde terrein wachtte de in
fanterie met kogel en bajonet. In
overstrooming van vuur en water,
in een tornado van verschrikking,
welke niemand die er getuige van
was ooit zal kunnen vergeten, werd
loopgraaf na loopgraaf genomen en
een sterke wig in de Duitsche posi
ties gedreven." En deze correspon
dent meent, dat de slachting aan de
Aisne en de Marne niets was ver
geleken b|j die, in dat deel van
Vlaanderen.
Uit Par|js komt nu het bericht,
dat de Duitschers ten oosten van de
Yser tusschen Nieuwpoort en Dix
muyden op den terugtocht zijn naar
Brussel. Belgische vliegers zouden
op een verkenningstocht deze terug
trekkende beweging hebben gezien.
Van Duitsche zijde wordt echter
gemeld, dat nu het gebied ten zuiden
van Nieuwpoort onder water is gezet,
het hoofdpunt op het westelijk gebied
Yperen is, en dat van de gevechten
bij die plaats, de Duitsche troepen
het eene succes na het andere kun
nen boeken. Waarin echter die suc
cessen bestaan behalve dan inde
bezetting van Messines, waarbij vol
gens de Duitsche berichten
Engelschen gevangen werden ge
nomen is niet bekend.
De berichten van Engelsche zijde
over de gevechten zuidelijk van de
Lys, waarin de Duitschers zware ver
liezen leden, zijn reeds een week
oud; maar nog steeds is er geen
verandering gekomen in de posities.
De Fransche militaire schrijver Rous-
set zegt, over de volharding sprekende
waarmede de Duitsche troepen pogen
een doel te bereiken: „DeDuitschers
willen met geweld de eene of andere
deur intrappen, welke dat doet er
niet toe, als zij daardoor maar een
weg Daar Duinkerken kunnen kr|jgeu".
Doch al deze pogingen hebben nog
steeds niet tot een succes geleid
de weg naar Duinkerken en Calais
is nog altoos voor de Duitschers ge
sloten, en de mogelijkheid om langs
de kust op te rukken is door de
versterking van dien linkervleugel
der geallieerde troepen en door de
inundatie van het gebied ten zuiden
van de Yser zoo goed als onmogelijk
geworden. Sodert twee maanden gaat
dat nu zoo voort, onafgebroken
vechtende over de geheele lange
linie van de Fransch-Duitsche grens
tot aau de zeekust, zonder dat de
beslissing gevallen is. Er is nog geen
enkel verschijnsel, dat op een ver
andering in dien toestand wijst.
De strijd in Zuid-België stond toch
niet op zich zelf. Over de geheele
linie werd met groote hevigheid ge
vochten in de laatste dagen. Beide
partijen schrijven zichzelf in die
gevechten overwinningen toe. De
Duitsche berichten melden, dat ver
sterkte posities werden genomen, en
dat bij Chavonne enSoupir meer dan
1000 Fransche gevangenen, 3 kanon
nen en 4 mitrailleurs werden buit
gemaaktdit terugtrekken der Fran
sche troepen uit Chavonne en Soupir
wordt in de Fransche berichten erkend
het staat in verband met de bezettiDg
van Vailly door de Duitschers.
Over het verdere gedeelte van het
gevechtsveld wordt slechts melding
gemaakt van afgeslagen aanvallen.
Op hot Oostelijk gevechtsveld zijn
de operaties nog in het stadium der
ontwikkeling, en hadden tusschen de
Duitsche en Russische troepen geen
gevechten plaats. En ook in Galicië
is de toestand onveranderd gebleven.
De offlcieele Oostenrijksche berichten
maken slechts melding van stoute
ruiterstukjes tegen Russische amuni-
tiecolonnes.
De Nowoje Wremija zegt van den
terugtocht der Duitsche legers: de
hoofdmacht houdt zich aan den spoor
weg Warschau Czenstocbau, en trekt
terug in de richting Novo-Radom.
De zuidelijke groep bl|jft aan den
spoorweg Kiecle—Olkusz, en trekt
terug op Krakau. De linkervleugel is
min of meer afgesneden van de
hoofdmacht, en trekt terug op de
Kalisch; z|j dekt haar noordelijken
vleugel met cavalerie en met een
gemengde troepenafdeelinguit Thoru
afgestuurd.
De Russïscho troepenmacht die
door de „Times', wordt gezegd 10
maal grooter te z|jn dau de leger
macht die Napoleon over den Niemen
voerde, en die in andere berichten
op 3 millioen menschen wordt ge
schat heelt de linie Piotskof-
Opoczno bezet, b|jna evenw|jding
loopend met den terugtochtslljn van
de Duitsche troepen; volgens de
„Nowoje Wremya" zal daardoor b|j
een eenigen druk op de terug trek-
keude colonnes, allicht groote ver
warring en aanzienlijke verliezen bij
de Duitschers het gevolg z|jn.
in Galicië zijn, volgens de Russi
sche blad, 12 gecombineerde Duitsch-
Oostenrijksche legercorpsendaarvan
is het 8e: corpsy dat bestond uit Bos
nische Serviërs, naar de Oost-Prui
sische grens gezonden, wegens de
onvertiouwbaardheid der manschap
pen, waaruit hec is samengesteld.
Een bijzonder brutaal stukje is het
optreden van Duitsche oorlogsschepen
onder de Engelsche kust, bij Lowe-
stoft en Yarmouth. Ondanks de voort
durende politiemaatregelen van de
Engelsche vloot is een Duitsch eska
der do Engelsche kust genaderd en
beschoot het de kanonneerboot „Hal-
cyon", die daar op wacht was.
Engelsche schepen uit de- haven ko
mende verdreven de Duitsche schepen
maar in het gevecht werd een
Engelsche onderzeeër tot zinken ge
bracht.
De militaire overheid scheen te
vreezen voor eeu landing op de Engel-
sche kustzij liet de troepen aan
treden, patronen uitdeelen en de
wegen bezetten, die van de kust naar
de stad leiden. H.blad.
Op het Westelijk oorlogstooneel.
Havre, 2 November. Officieel Bel
gisch communiqué.
De Duitschers hebben den linker
oever van de Yser over een groot
gedeelte ontruimd. Het land wordt
nog verder onder water gezet.
De Duitsche gevangenen klagen
over de moeilijkheden bij den stryd
in de moerasachtige streek en geven
toe, dat de hun door de artillerie,
en in 't bijzonder door het scheeps
geschut, toegebrachte verliezen zeer
zwaar zijn.
Het 1ste, 3de, 13de, 15de, 16de en
17de legerkorps, voor het meerendeol
uit reserve en landweer bestaande,
en het 2de Beiersche korps benevens
2 divisies zijn samengetrokken langs
de linie Cheluvelt—Hollebeck-Du-
lemo. Hun doel is Yperen te verove
ren, dat in een proclematie van
29 October van groote beteekenis
wordt geacht. De spoedig verwachte
aankomst van den Keizer bevestigd,
dat de voornaamste krachtsontwik
keling van den vijand nu tusschen
Yperen en de Lys plaats heeft.
Zondag en Maandag hebben de
bondgenooten de aanvallen van den
vijand gebroken. (Reeds in een ge
deelte van onze vorige oplaag opge
nomen.)
De Duitschers in Frankrijk
en België.
Berlijn, 3 Nov. Het groote hoofd
kwartier heeft hedenmiddag het vol
gende medegedeeld
De overstrooming ten Zuiden van
Nieuwpoort maakt alle militaire
operaties in dat gebied onmogelijk.
De landerijen zijn voor langen tijd
waardeloos gemaakt. Op sommige
plaatsen staat het water meer dan
manshoog. De Duitsche troepen heb
ben zich uit het overstroomde gebied
teruggetrokken zonder één man of
paard te verliezen, en zonder kanon
nen of voertuigen prijs te geven.
Onze aanvallen op Yperen vorderen.
Wy hebben over de 2300 man
voor het meerendeel Engelschen -
krijgsgevangen gemaakt en verschei
den machinegeweren veroverd.
In het gebied Westelijk van Roye
zyn verwoede gevechten geleverd,
waarbij aan beide kanten vele ver
liezen geleden zijn, maar waardoor
geen wijziging is gebracht in den
toestand te dier plaatse. I11 een dorps-
gevecht hebben wij een paar honderd
man (aan vermisten) en twee kanon
nen verloren.
Onze aanvallen aan de Aisne, Oos
telijk van Soissons, hebben succes
gehad. Trots den hevigen tegenstand
des vijands hebben onze troepen met
stormaanvallen verscheidene sterk
verschanste stellingen genomen en
Chavonne en Soupir bezet. Hierbij
zijn meer dan 1000 Franschen ge
vangen genomenverder zijn drie
kanonnen en vier machine-geweren
buitgemaakt.
Naast de kathedraal van Soissons
brachten de Franschen een batterij
zwaar geschut in stelling. De uitkijk
van die batterij bevond zich in den
toren van de kathedraal. Welke de
gevolgen moeten zijn van een der
gelijke handelwijze blijkbaar wordt
hierbij een vaste gedragslijn gevolgd
ligt voor de hand.
Tusschen Verdun en Toiil zijn
verscheiden aanvallen van de Fran
schen afgeslagen. Een deel van de
Fransche troepen droeg bij deze ge
legenheid Duitsche mantels en hel
en.
In de Vogeezen is in de buurt van
Markirch (Ste Marie aux Mines) een
aanval der Franschen afgeslagen. De
Duitsche troepen voerden hier een
tegenaanval uit.
Berlijn, 3 Nov. Tot nu toe zijn
er acht leden van Duitsche vorstelijke
huizen gevallen, namelyk een ueef
des Keizers prins Max van Hessen,
twee leden van het hui3 Meiningen,
drie van het huis Lippe, een prins
van Waldeck en een prins van Reuss.
Op twee na waren het alle jonge
prinsen op den leeftijd van 18 tot
"1 jaren.
De Keizerin bezocht gisteren het
hulphospitaal in het sociaal-demo
cratische hospitaal te Koningsbergen.
Parys, 8 November. Offlcieele ken
nisgeving van vanmiddag drie uur:
Op onzen linkervleugel schijnt de
vijand den linkeroever van de Yser
beneden Dixmuiden geheel te hebben
ontruimd.
Troepen van de bondgenooten, die
op de wegen in het overstroomde ge
bied op verkenning waren uitgetrok
ken, hebben zonder groote bezwaren
de overgangen over de Yser weer bezet.
Wij hebben aanmerkelijke vorde
ringen gemaakt ten Zuiden van Dix
muiden on aan den kant van Ghelu-,
velt (ten Westen van Yperen) in de
streek ten Noorden van de Lys. On
danks heftige aanvallen van aanz ien-
lijke vijandelijke strijdkrachten is ons
front overal gehandhaafd of hersteld.
Nieuwe aanvallen van de Duitschers
op de voorsteden van Atrecht, Lihous
on Quesnoy in Santerre z|jn mislukt.
In ons centrum z|jn enkele voor
deelen behaald in de streek van de-
Aisne en ten Oosten van het Aigle-
boBch.
Onze troepen, die zich op de hel
lingen van de hoogvlakte ten Noorden
van de dorpen Chavonne en Soupir
bevonden, hebben in het meer Oostelijk
gelegen dal moeten terugtrekken. W|j
hebben onze stellingen aan de rivier
boven Bourg en Comin gehandhaafd.
Nieuwe aanvallen der Duitschers
in het Argonnerwoud z|iu verijdeld.
Ten Noordwesten van Pont Mous-
son blijven w|j vooruitgaan.
Op onzen rechtervleugel z|jn langs
de Seille enkele voor onze legers gun
stige plaatselijke operaties verricht.
Duitsche vliegers neergeschoten.
Par|js, 8 November. Gisteren zyn
nab|j Souain drie Duitsche vliegers
neergeschoten.
Par|js, 3 November. Officieel be
richt van 11 uur 'savonds:
De hedenavond ontvangen berich
ten betreffen de streek ten noord
oosten van Vailly (a.d. Aisne), waar
wij met een tegenaanval Ferme de
Metz hebben heroverd en de streek
van Four de Paris en St. Hubert in
Argonne, waar een aanval der Duit
schers is afgeslagen en waar w|j
eveneens terrein gewonnen hebben.
Belgische berichten.
Havre, 3 Nov. Het offlcieele Bel
gische communiqué luidt: De ont
ruiming van den linkeroever van de
Yser tusschen Nieuwpoort en Dix
muiden door de Duitschers duurde
heden voort. Er zijn talrijke aanwij
zingen, dat de vijand in de jongste
gevechten hier zwaar geleden hoeft.
Een Duitsch officier erkende, dat
de Duitschers ruim 30.000 man ver
loren hebben, waaronder 10.000
De bondgenooten zetten hun offen
sief krachtig voort; het 13e leger
korps staat in reserve. Een verbitterd
gevecht werd gisteren geleverd tus
schen Zonnebecke en de Lys. De
geallieerden handhaafden zich in hun
positie, uitgezonderd op de naderings
wegen bij Messines.
Aardenburg, 3 November. Reeds
13 dagen wordt er nabij WestRose
beke, 10 K.M. van Rousselaere hard
nekkig gestreden. Nacht en dag don
dert het geschut en groot is het aantal
gewonden der Duitschers. Alleen in
het bisschoppelijk college te Rousse
laere, dat met vele andere gebouwen
tot lazaret is ingericht, zijn in 8 dagen
5000 gewonden binnengebracht. In de
stad ontmoet men telkens wagens
met doodkisten voor de in de laza
retten overledenen. Dagelijks kruisen
Duitsche, Fransche en Engelsche
vliegtuigen boven de stadde Duitsche
vliegers ontwikkelen wanneer op hen
geschoten wordt, door een of ander
middel enorme rookwolken, waardoor
het toestel zelf geheel aan den blik
onttrokken wordt.
Rousselaere heeft door een bom
bardement van de Duitschers zwaar
geleden.
Berlyn, 4 November. Mededeeling
van hedenmorgen uit het hoofdkwar
tier
De aanvallen op Yperen, ten Noor
den van Atrecht (Arras) en ten Oos
ten van Soissons vorderen langzaam,
maar worden met succes bekroond.
Ten Zuiden van Verdun en in. de
Vogezen zijn aauvallen van de Fran
schen afgeslagen.
De keizer aan het front.
Londen, 4 Nov. Volgens een tele
gram uit Noord-Frankrijk aan de
Daily Mail" vertoefde de keizer Zon
dagmorgen te Thielt, ongeveer 80
K.M. ten oosten van Dixmuiden, met
don Duitschen staf, welke thans in
die 3tad is gevestigd. De keizer kwam
's morgens aan per auto, vergezeld
van een schitterend gevolg van veertig
officieren in groot tenue. De keizer,
die een grauwe uniform droeg, zag er
goed doch streng uit. Hij stapte af
aan het Casino, waar het noenmaal
werd gebruikt, waarna men weer
vertrok, waarheen is niet bekend.
Slechts een kwartier na 's keizers
vertrek vloog een Engelsche vlieger
over de stad en liet «icht bommen
vallen, waarvan enkele een gruwelijke
verwoesting aanrichtten.
De slag aan de Yser.
Zondag seinde de oorlogscorres
pondent van „de Tjjd" uit Thourout
over den slag aan de Yser:
Op het oogenblik staan de geal-
lerden er aan de linie Dixmuiden
Nieuwpoort zéér gunstig voor. Be
vonden zich de Duitschers op het
laatst van de vorige 3n het begin
van deze week b|j Dixmuiden en
zelfs over de Yser, thans staan allen
ten Noorden der rivier en voor zoo
ver zij in de buurt zyn, moeten zij
in de modder vechten.
Langs de kust z|jn de geallieerden
zelfs tot op enkele kilometers van
Ostende aan het opereeren en boven
Dixmuiden by Leke. Het Engclsohe
scheepsgeschut neemt sinds Vrijdag
weer deel aan den strijd en oen
paar verdwaalde granaten brachten
op enkele plaatsen in Ostende op
nieuw schade aau.
Da strijd in Vlaanderen.
De correspondent van de „Daily
Chron." Reuwick geeft oen van Vrij
dagavond gedateerd verslag omtrent
den strijd in Vlaanderen. Zestien
dagen, schrijft hij, heeft de slag van
Vlaanderen thans geduurd en is het
einde nog niet gekomen, over het
resultaat kan er geen tw|jfel meer zijn.
De Duitsche tocht naar de drie
Fransche kuststeden Duinkerken,
Calais, Boulogne is niet alleon
mislukt, maar de v|jand is zoo duchtig
gestraft, dat dit een ontzaglijken in
vloed moet hebben op het moreel
van het geheele Duitsche leger en het
geheele Duitsche veldtocbtsplan.
De Duitschers streden met den moed
van den wanhoop, telkens woer bo-
proefdeu -zi> met groote vermetelheid
den aanval om slechts steeds weer
te worden teruggeslagen. Donderdag
avond kwam er eenige verandering
den strijd en den vijand verliet
enkelo linies van loopgraven. Dat'
toekende echter niet den terugtocht
want reeds Vrijdagmorgen voor het
aanbreken van den dag begonnen
kanonnen weder te bulderen en werd
het artillerieduel hervat. Toen het
e ven licht begon te worden beproefde de
vijand in sterke macht een nieuwen
aanval. Blijkbaar bad h|j aanzienlijke
versterkingen gekregen. En ook dien
dag word even verwoed gestreden als
de vijftien voorafgaande dagen.
De slag van Vlaanderen, zegt de
correspondent, zal in de geschiedenis
blijven leven als de meest bloedige
in do drie maanden van den oorlog
en vooral de worsteling om den weg
naar Calais is geëindigd en dat
einde zal zich niet lang meer laten
wachten - zal de slag de vroeselljke
roem verkrijgen de bloedigste veld
slag in de wereldgeschiedenis te z|jn.
De slachting aan Marne en Aisne
beteekent niets vergeleken met die
in dat deel van Vlaanderen. De vel
den en duinen zijn overdekt met
stapels l|jken en de loopgraven zijn
gevuld met slachtoflers van den str|jd.
De Yser was rood van bloed en op
sommigen plaatsen konden de kanalen
met lyfeen worden overbrugd. Het
ondergeloopen land tusschen Nieuw
poort en Dixmuiden is een hel, die
woorden niet kunnen beschrijven.
„Het was een gruwelijk gezicht",
vertelde een officier den correspondont,
„de Duitschers gevangen te zien in
hun loopgraven toen hot water begon
binnen te stroomon. Juist toen werd
het vuur van den vloot en van
batterijen der bondgenooten heviger.
Aan den rand van het geïnundeerde
terrein wachte de infanterie met kogel
en bajonet. In een overstrooming van
vuur en water, in een tornado van
verschrikking die niemand welke er
getuige van was ooit zal kunnen ver
geten, werd loopgraaf na loopgraaf
genomen en een sterke wig werd in
de Duitsche posities gedreven."
Overigens vertelt ook deze corres
pondent dezelfde vreeselijkc bijzon
derheden omtrent de telkens weer
herhaalde aanvallen van de Duitsche
troepen die ook in het door ons mee
gedeelde verslag van den oorlogscor
respondent van „De Tijd" werden
vermeld. De gruwelijkste gevechten
waren de nachtelijke charges waarbij
telkens weer de Duitschers werden
teruggedreven. Hunne verliezen zijn
dan ook reusachtig en de correspon
dent schat deze op een totaal van
wel 125,000 dooden en gewonden.
Maar niettemin duurt de strijd voort
en naar de correspondent van Zon
dagmorgen seint, schijneD wederom
nieuwe versterkingen voor de Duit
schers aan te komen en worden tus
schen het tegenwoordige front en
Brussel krachtige defensieve stellin
gen in gereedheid gebracht.
Op het Oostelijk oorlogstooneel.
Weenen, 3 November. (Wolff.) De
generale staf deelt vanmiddag officieel
ede:
In Russisch Polen zijn onze strijd
krachten, na een sterk Russisch leger
tot ontplooiing te hebben gedwongen,
op het Lysa Gora gebergte (ten Oosten
van Kielce) teruggetrokken, om, na
gevechten voor Iwangorod de bevolen
bewegingen voort te zetten.
De toestand in Galicië is onveran
derd. Uit de gevechten der Iaatsto
dagen ten Zuiden van StarySambor
en ten Noordwesten van Turka z|jn
tot dusverre 2500 krijgsgevangen
Russen aangebracht.
Gisterochtend vroeg hebben h uzaren
by Rybnik, in het dal van de Stryj,
een vijandelijke munitiekolonne over
vallen en veel wagens met artillerie
munitie buitgemaakt.
Berlijn, S November. (Wolff.) Het
groote hoofdkwartier deelt vanmiddag
mede:
Op het Oostelijke gevechtsterrein
zyn de gebeurtenissen nog in de fase
der ontwikkeling.'Er hebben geen
botsingen plaats gehad.
Bij de verwijdering van een brug,
die bestemd was om te worden op
geblazen, hebben de Russische troepen,
behoorende tot het eerste Siberische
legerkorps, burgers gedwongen voor
hot front te marcheereu.
In het Russische hoofdkwartier.
De bijzondere correspondent van
1 „Times" in het Russische hoofd
kwartier schrijft 0.a. het volgende:
Êr is geen romantiek in den moder
nen oorlog. De schitterende tooneelen
van vroeger zyn verdwenen. Men
denkt zich het hoofdkwartier van
een groot leger tijdens belangrijke
actie als een plaats waar ordonnansen
heen en weer galoppeeren en koorts
achtige opgewondenheid heerscht.
Men stelt zich den opperbevelhebber
voor bleek en vermoeid, leunend over
do met kaarten bedekte tafel, terwijl
met stof bedekte ordonnansen om
hem staan eu trappelende paarden
daarbuiten wachten onder het gedon
der van het geschut en het geknetter
der geweren. Maar die tijden zijn
voorby. Oorlog is nu een groot bedrijf
en de leider gaat evenmin in de
vuurlinie als de president van eon
spoorwegmaatschappij de blauwe
werkkiel aandoet on op de locomotief
gaat staan.
Hier In Rusland is onder bevel
van een enkeling het grootste leger
bijeengebracht, dat ooit op het oor
logsveld werd samengetrokken. En het
ingewikkeld mechanisme van deze
reusachtige organisatie vindt een
middenpunt in een afgezondordo plaats
in de vlakten van Westelijk Rusland.
In eenige spoorwagens leeft hier de
groep van de goede honderd manneD,
die den generalen staf vormen. Hon
derden mijlen verder strekt zich het
reusachtige Russische front uit, waar
van elk front per telegraaf met dezen
wagentrein is verbonden.
Hier op deze afgelegen plaats, ver
van het gewoel van den strijd, wer
ken de hersenen van het leger en
krijgen zij een overzicht van het ge
heele oorlogstooneel, dut door een
positie meer dichtbij onmogelijk zou
zijn.
Het kleine groepje correspondenten
dat van den generalen staf vergun-
ning kreeg het leger te volgen, werd
allereerst naar dit merkwaardige
hoofdkwartier gebracht. „Hier werden
wo ontvangen door den chef van
den staf, die ons in 2ljn salon wagen
begroette en een half uur lang ons
uiteenzette wat van de journalisten
verwacht werd en hun verboden was."
En de correspondent, die volkomen
erkent, dat berichten van de corres
pondenten wellicht belangrijke inlich
tingen voor den vijand kunnen bevat
ten, geeft toe dat het, waar zooveel
op het spel staat, noodig is den jour
nalisten groote beperkingen op to
leggen. De correspondent die den
chef van den Russischen staf beschrjjft
als het ideaal van een strateeg en
organisator, deelt dan verder mede,
hoe na het onderhoud met den chof
van den stat de journalisten worden
voorgesteld aan den grootvorst, dio
onder den Tsaar de opperbevelhebber
is van de Russische legers.
De grootvorst is een man van
groote gestalte, die den bezoeker
vooral treft door zijn ernst en een
voud. Trouwens dit vooral trof den
correspondent, de eenvoud van het
leven in het hoofdkwartier. Slechts
enkele onderscheidingsteekenen toon
den het verschil tusschen den gene
raal en den nederigsten subalternen
beambte van den staf. Er zijn drie
grootvorsten in den staf, maar die
evenals de generalissimus zelf leven
geheel als de andere officieren, onder
scheid wordt niet gemaakt.
Hoewel Rusland een autocratie is,
is er meer sociale en burgerlijke ge
lijkheid dan in eenig ander land dat
ik ken, zegt de Engelsche corres
pondent, en de hoogstgeplaatsten zyn
in optieden het meest democratisch.
Zoolang men zich maar niet met de
politiek bemoeit, kan men doen wat
men wil. Ook hier in het hoofdkwar
tier wordt het verbod van het gobruik
van sterke dranken even streng ge
handhaafd als onder lagere klassen
der bevolking en een matiger leger
is dan ook zeker nooit in het veld
geweest. Aldus de correspondent van
de „Times".
Oostenrijk en Servië.
Een Oostenrijksch bericht maakt
melding van voordeelen op de Serven
behaald in Macva en b|j Sabats. Het
bericht is gedateerd op 3 November
doch begint met de zinsnede dat eerst
thans de voordeelen naar waarde
geschat kunnon worden, behaald in
Macva, etc. Niet onmogelijk Is hot
dus dat dit betrekking heeft op,
reeds eenigen dagen geleden gelever
de gevechten.
De Dinsdag door ons ontvangen
berichten omtrent de voortgang der
Serven en Montenegrijnen in Bosnië
zouden dan het gevolg moeten z|jn van
de na den bevengenoemden strijd ge
leverde gevechten.
Turkije en de geallieerden.
In verschillende Duitsche bladen
komen bcsohrijvingen voor van het
gevecht op de Zwarte Zee, tusschen
de Russische en de Turksche vloot,
waaruit dan natuurlijk blijkt
dat de Russen z|jn begonnen. In de
Turksche lezing heet het dat de
vloot „op manoeuvre" was, waaraan
ook de inmiddels herdoopto „Goebon"
en „Breslau" deeldamen. De laatsten
met de Duitsche bemanningen.
Tijdens deze manoeuvres ontmoette
men een Russisch eskader, hetwelk
zonder aanleiding hot vuur opende,
hetgeen door de Turken (en Duit
schers) beantwoord werd, met het
jevolg dat de Russische mijnenlegger
Pruth" tol zinken werd gebracht,
een torpedojager van 1000 ton zwaar
werd beschadigd en een kolenschip
genomen werd.
Na het gevecht stoomde do Turk
sche vloot naar de havenplaatsen
aan de Zwarte Zee, en beschoot deze.
Hierb|j werden te Nowo Rossisk en
Odessa 50 pctroleumtanks en een
aantal graanpakhuizon vernield, ter
wijl tevens de Russische kruiser
„Sinope", een kruiser van de vrijwil
lige vloot en nog vijf andere schepen
vernietigd zouden zyn.
Volgens de Turksche berichten
gaven gevangen genomen Russen toe
belast te zyn met hot versperren
van den Bosporus door middel van
mijnen.
De houding der overige Balkan-
staten is nog niet met zekerheid
vast te stellen. De Duitsche bladen
stellen de toestand in dezo landen
als zeer gunstig ten opzichte van
Turkije voor. Zoo maken zy molding
van een zeer vriendschappelijke hou
ding van Bulgarije ten opzichte van
de Turken, en ook van het feit, dat
door de geallieerden getracht zou zijn
Bulgarije te bewegen zich bij de ver
bondenen aan te sluiten. Dit zou
echter van den hand zyn gewezen,
evenals een voorstel in dien geest
door Servië gedaan. Wat Griekenland
betreft, melden de Duitsche bladen
dat dit land onzijdig zou blijven
indien het zelf niet door Bulgarije
werd aangevallen.
Voor Griekenland zou het echter,
met het oog op het pas verkregen
gebied met de haven van Saloniki,
hoogst onaangenaam zyn, zoo niet
gevaarlyk, indien Bulgarije als bond
genoot van Turkije optrad.
Eenigszins alarmeerend werkt het
bericht dat de spoorwegverbinding
tusschen Servië en Bulgarije is ver
broken.
Wat dit te beteekenun heeft ligt
nog in het duister. Zeker ia het echter
dat de houding van Bulgarije thans
dentoe3tand op den Balkan boheerscht.
Rusland's strategische toestand
aan de Zwarte Zee.
Daar men b|i een oorlog tusschen
Rusland en Turkije alleroerst op
vloot-operaties in de Zwarte Zee moet
rekenen, krijgt de sterkte dor vloten
en de kustverdedigingen een hooge
beteekenis. De Russische Zwarte Zee-
vloot bestaat op dit oogenblik uit
5 slagschepen, 2 gepantserde kruisers,
5 ongepantserde idem, 17 torpedo
boot-jagers, 17 torpedobooten en 5
duikbooten. Aan de kust bezit Rus
land op het Europeesche deel van de
kust voor diepgaande schepen slechts
drie bruikbare havens: Odessa, Feo-
dosia en Sebastopol, van welke de
laatste, bekond door de belegering
van do verbonden Turken, Engelschen
en Franschen in 1854, zeer sterk