Steuncomité.
Ingezonden Mededeeling.
op RIJWIEL», RIJTUIG* «o AUTOBANDEN
waarborgt aoUdltelt.
Fabriek Hevea, Hoogczand(aropingeno|
Hun Sinterklaas-avond,
door Norma.
„Ook ik staak J" riep Meta, ze wierp
hut fijn borduurwerk met een smak
op tafel en stapte, de handen diep in
haar ulsterzakken, met woeste schre
den en trappelend van de kou, de
kamer op en neer.
„Kom dan hier bromde een stem
van onder de dekens in 't aangren
zend vertrekje, „hier ben je ten minste
warm".
„Och jij, met je eeuwigdurend op
bed kruipenriep 't vrouwtje, half
boos, half lachend, „'t is nu al, ge
loof ik, de derde dag dat je van uit
je schuilhoek dien welgemeenden
raad geeft. - Toe, kom er maar 1 ie vol
uit. en laten we samen eens een
(linken tippel maken naar Huisduinen
of zoo, da's in elk geval gezonder",
on ze hervatte haar' wandeling in
mavschtempo.
„Zeker met een leege maag, he?
en dan bij 't zien van al die lekkere
winkels een flauwte krijgen - merci!"
Mot een majestueus gebaar opende
't vrouwtje een kast.. „We hebben
broodklonk 't plechtig, en slappe
thee en suiker. Kan ik mijnheer
soms dienen
„Een sigaret, slechts een enkele
sigaret", steunde de stem uit de verte,
geef me een sigaret 'k ben direct
(ion ander monsch. In geen vier
dagen er een tusschen mijn lippen
gehad. Da's 't allerergsteHier
zweeg de spreker siil
Hoever ben je met je prutswerk
klonk 't een oogenblikje later een
tien Ietsje geanimeerder en een neus
weid zichtbaar. „Wanneer zou 't
klaar zijn?"
„'k Schiet niet op" klaagde 't vrouw
tje, „werk eens met zoo'n kouAls
't in hemelsnaam nog maar warm
was, maar heusch, Willy, mijn han
den zijn door on door verkleumd en
cn 'k 'ben zoo flauw, zoo akelig (I iuw.
- Woensdagavond moet 't afgeleverd
zijn on we hebben nu al, laat 's zien,
vijf December. Hemel ja, Sinter
klaasavond vandaag. Bah, zoo'n el
lendige Sinterklaas heb ik nog niet
beleefd. Geen cent in huis, in geen
dagen iets goeds te bikken gehad,
nergens crediet natuurlijk in zoo'n
vreemde stad, en hoe lang nog zoo,
hoe lang? 'k Ben op, 'k kan niet
moer, is dat een leven!" Haar stem
stokte in tranen.
„Kom eens hier, kind", baste't uit
't, ledikant, en een mager, groot hoofd
met woeste, blonde liaron verschoen
boven den horizon, „kom es hier,
Meta, vrouwtje, mijn dapper vrouw
tje Zoo, leg je kopje hier maar tegen
me aan, en huil eens goed uitSchat,
lieve schat, wat ben je ook begonnen
mot zoo'n ongeluk van 'n kerel, die
niks kan dan teekenen, waar je niet
voor betaald wordt, en een beetje
vliegen. En dan nou die mobilisatie
op den koop toe en jij met je fijne
landweermannetje in dit land, waar
goen land meer achter ligt 1"
„Och, Wil, maar we moeten ook
zuiniger doen", zuchtte't kleine, don
kere vrouwtje, mot een taxi naar't
Kurhaus, dure apartementen, fijne
cadeautjes, een kapitaal aan siga
retten, dat moot toch ook anders
worden. Ja, hier in den Helder valt
niot veel te rekenen van die f5.60,
zijn we al lekker met een schrale
boterham in ons gemeubileerd boD-
denhokje - och, Wil, wat ben ik
flauwmaar als de moordpartij ge
daan is en we weer naar 't Haagje
trekken, laten we dan op wat min
deren stand gaan wonen, heusch,
jongen, wat hindert het, en mag ik
dan kas houden, als je weer goed
verdient, ja? Dan begin jij aan een
groot werk, dat je beroemd zal ma
ken, en ik borduur voor Tesselschade
zoo komt Jan Splinter door den
winter
„Och, kind", ermde de ander en
keerde zich onwillig af, „dan zeker
weer dat lekkere eten van den kok,
onmogelijk vleesch en aan alles zoo'n
vreeselyk vies vetsmaakje. Je
rilde er zelf ook van. Jij met je
fijn tongetje dan geen heerlijke doos
pralines meer, waar je zoo dol op
bont, geen kleine attenties, die 't
leven toch zoo mooi maken, en gun
je je arme manui dan geen sigaretje
ook meer?/
't Vrouwtje antwoordde niet, streek
zacht over 't groote, blonde hoofd en
liep naar de trekpot, om te zien of
er nog geen kopje (lauw aftreksel in
was. 't Hielp niet, of je met Willy
er al ernstig over redeneerde, 't was
met hem toch vechten tegen de bier
kaai. Als hij goed geld Verdiende,
moest alles even fijn. Ze had al zoo
dikwijls op 't zelfde aanbeeld gesla
gen, en och ja, als je 't op de kepe
beschouwde, vond zij 't ook wel heer
lijk, zoo'n luxeleventje. Als dan
maar niet die armoe er op volgde,
die vreeseltjke armoe. Geen fa
milie, geen vriend, die eens de red
dende hand uitstak. - Zij een arme
wees en Wil, nu ja, op den achter
grond een rijken pipa, die niet af
schuiven wou en de deur voorje ge
sloten hield. Terwijl Meta zich
trachtte to verwannen met haar slap
kopje thee, spiedden haar oogen on
derzoekend rond. Was er nu niets
.moer, niets dat beleend kon worden
Alles wat eenige waarde had al weg
gebracht naar dat vreeselyk pandjes
huis. Ze rilde er van, als ze be
dacht, doe zwaar die tocht haar
telkens viel. Zij moest het doen,
want Wil in zijn soldatenpakje, dat
ging toch niet. Met een oude cape
om cn een hoed diep in de oogen,
zoo rustte ze zich uit voor 't hoog
bezoek. Natuurlijk een valsche
naam, he, hoe in-treurigMaar toch,
als 't moest, ook nu zou ze 't doen,
alles liever dan zoo'n Sinterklaas
avond. Ze deed een doos open,
waarin tot voor korten tijd haar sie
raden glansden. - Niets meer, een
kapot prullig zilveren broche, dat was
alles. Die magnifieke armband van
haar verjaardag, ook al in den ga
penden muil verdwenen.
„Wu hebben ook niets meer voor
oome Jan, he riep de slem uit het
donker.
„Rien du tout, mon amiant
woordde 't vrouwtje on vervolgde haar
inspectie, „alleen, ja, als je die zoudt
willen misseu, je grijze stofjas".
„Mijn vliegjas nou kind, laten we
't 'doen, 't geeft allicht een paar pop
Zuchtend haalde Me la hum voor
den dag. He, Wil, wat een corvee,
je kunt 't niet. geioovcn, 'k vind het
iedere keer weer even erg. - Zoo'n
pandjeshuisbaas, ohen dan dat
schunnige publiek somsEnfin,
dan maar, hoe eer, hoe beter, en de
oude geruite cape kwam te voorschijn.
„Kyk es even of er niets in de
zakken zit 1" gebood mijnheer met
een air van gewicht, „misschien wel
ergens een vergeten bankbiljetje/.
„Nee, maar zeg, toch iets, een brief,
en nog niet geopend. Den WelEd.
Geb. Heer W. ICremers ZEd. Per
soonlijk".
„Laa 's kijken, zeg!" en oen heel
bovenlijf kwain voor den dag. „Be-
kendo poot, vrouwehand", en hij
scheurde het couvert open. Even
stilte, dan een schreeuw en in nacht
hemd, op bloote voeten danste Wil
de kamer in, een zeker duu papiertje
zwaaiend boven zijn hoofd. „Engel,
Meta-kind, we zijn gerod, die goeio
mama toch, honderd gulden, zeg,
honderd gulden!" en over 't koude
zeil wipte hij als een kikvorsch naar
vrouwlief, die met wijd open oogen
en de jas nog steeds in de handen,
roerloos was blijven staan.
„Is 't heusch een echt bankbiljet,
heusch?" vroeg ze stil en keek dan
't papiertje door od door. Zoo'n groote
uitkomst, 'L leek haar toch al te on
waarschijnlijk. Toch 't was een
echt lapje, en mei vau ontroering
vochtige oogen zag ze naar 't krab-
belpootje op den brief. Waar had ze
dat meer gezien waar en wanneer?
Dan plots herinnerde zo zich alles en
schuldbewust zag ze haar opgewon
den echtvriend aan.
„Och, en dat 't nu mijn schuld,
mijn vergeetachtigheid is geweest,
waardoor we zoo'n misère tijd hebben
meegemaakt. Had ik jo deu brief
toch maar dadelijk gegeven!"
„Mij gegeven en wanneer dan toch?'
diong Wil aan en zocht onderwijl
zijn voelbekleedsels on andere onmis
bare artikelen bijeen, 't Vrijwillig
rustkuurtje was gelukkig voorbij.
Nog juist tijd je te scheren en te
kleeden en dan fijn naar „Bellevue".
Heerlijk dinertje vandaag,altijd wat
bijzonders met zulKe dagen en dan
na afloop wat lekkers en een kleinig-
heidjo koopen voor 't schattig vrouw
tje, maat aller allereerst even op
den hoek de onontbeerlijke Splendo's
gehaald.
„Maar zeg 't dan, kindje, wanneer?"
vroeg hij andermaal aan 't. wijfje, dat
maar zat Ie turen op de conespon-
dentiekaai t van MaEen kleinigheid
van moeder, antwoord er niet op. Pa,
weet er niets van I"
Dan vertelde ze, hoe op den dag,
dat hij met zijn ballon op zou stijgen
in don Bosch, je weet wel, die onge
luksdag, loon de wind zoo plotseling
opstak cn je bovendien zoo vreeselljk
je hoofd had gestootun, dat je direct
in 't hótel naar je bed moest", nu,
toen was cr oen dienstman geko
men met den brief „of ze me
vrouw Kremers was en dat aan mijn
heer wou geven", hoe ze den brief
eerst op tafel legde, „maar toen je
steeds niet, kwam, je was op't terrein
met die tweo Belgen, weet je nog?"
hem in je vliegjas had gestopt, dan
raakte hij niet weg, en hoe door alle
narigheden van dien middag 't hani
ge woon door 't hoofd was gegaan.
„En zet je daar nou zoo'n arme
zondaarsgezicht voor, kind, kom on
middellijk hier en zoen me af op mijn
zeepgezicht, zoo. - Weet. je wel, dat
't geld toch allang gevlogen zou zijn?"
Wees blij met de blijden, vrouw, knap,
zuinig spaarpotje, ja, dat ben jeEn
nu, een twee drie je witte zijdje aan
en verdere mooie bulletjes, we gaan
fijntjes uit, schat!" en hij sprong in
't rond als een jonge geit.
„Toe, jongen, denk een beetje aan
't mensch beneden, '„der gloeikous
jes", jo weet wel".
„Nou, ze krijgt er morgen een
Dieuw voor van mijn part. Bah, zoo'n
poenig mensch en zoo'n poenig
straatje, zouden we maar niet eens"..,.
„Wil, als je nu graag hebt, dat'k
meega, dan daar niet over beginnen,
't Is een hartelijk schepsel en we
wonen hier goed en goedkoop. Ja,
zeg, konden we eigenlijk niet thuis
blijven? 't ons gezellig maken? Zal
ik gauw -'t noodige inslaan Dan
kan 't ook knusjes worden".
Maar daar wou mijnheer niets van
hooien, „'k Haal even sigaretten",
riep hü vanaf de trap, „en als 'k te
rugkom, ben je klaar, he en rom-
merdebom, zoo stormde hij naar be
neden.
Opgewonden vloog hij naar binnen,
vertplde schaterend hoe de „sigaren-
frik" dat papiertje dooren door scheen
te kijken, schoon hij't, niet wou lat.en
merken, het nog moest wisselen in
de buurt en bij zijn thuiskomst zoo
beleefd werd als 't maar kon en
onderwijl blies hij vol wellust den
eenen rookwolk na den anderen uit....
Dan togen ze op pad, innig arm
in arm dooi de volle, vroolijklichte
straten, werd plots halL gehouden
voor een goudsmid winkel en vóór
Meta 't goed begreep, was ze de ge
lukkige bezitster van o zoo'n snoesige
bracelet. „Voor hoe lang?" flitste 't
door haar hoofd, als Wil met bij
zondere galanterie haar den band om
't rondo polsje sloot. In een bloe
menwinkel een paar mooie chrysan
ten, zoo stapten ze in 't zonnigst
humeur op hun Sint-Nieolaasmaal
aau, de buigende kelluers voorbij en
zochten een gezellig hoekje op. Of
Mota al zacht bedenksels m-aakte, er
moest en zou een fijne flesch bij en
Wil dronk op zijn mooi wijfje, op
zijn oude moeder, „die goeie dikkert",
kreeg grootsche plannen, wou morgen
beginnen aan een reusachiig zeege
zicht hij voelde het 't moest,
't zou hem gelukken.
Het vrouwtje, in een zalige stem
ming eveneens, kon toch niet nalaten
in stilte haar berekening te maken.
Dit betalen en dat moest er zijn, en
dat kon niet wachten, en als ze nu
eens heel zuinig leefden, hadden ze
't een paar maanden wat ruimer, en
de oorlog zou toch ook niet eeuwig
duren Maai dan ook heel eenvou-
digjes middagmalen, margarine op jo
brood, en tersluiks koek ze Wil eens
aan, die zoo echt, echt genoot in die
behaaglijke omgeving, zoo heerlijk op
zijn plaats - en cordaat schrapte
ze van 't geheugenlijstje een paar
post' n. Die huisbaas ia don Haag
moest nog maar wat wachten, was
er tooli niet om verlegen en midden
volgende maand kreeg Willem immers
vast zijn geld van die groote firma
in Rotterdam voor die fijne reclame
platen - dan ineens, met besliste
zekerheid, wis! ze, dat binnen een
paar dagen „Bellevue" hun weer tot
zijn gasten zou rekenen ze kende
Wil en ookzichzelf.
Met schitterende oogon keek ze
haar man aan. Wat was 'ttoch een
schat! Wat een bezield gezicht toch
Die krullende, blonde snor van hem
om te kussen gewoon
PLAATSELIJK NIEUWS.
Zangvereeniging „Morgenrood".
Ter gelegeuhuid van haar tweejarig
bestaan, gaf deze Zaugvereenigiug
Donderdagavond in „Casino" een
Soirée Amusante. Nadat de heer
Koningstem eenige woorden van wel
kom had gesproken en geconstateerd
had, dat de Vereeniging in. die twee
jaar tot bloei gekomen was, werd met
do afwerking van het programma een
aanvang gemaakt.
Het frisscho en pittige „Morgen
rood", eene compositie van een ex-
stadgenoot, gaf al dadelijk een hoogen
indruk van wat de Vereeniging, on
der de bekwame leiding van den heer
Denker, kan praesteereD. De wijze
waarop dit lied gezongen werd, was,
wegens tempo en nuanceering, bovc-n
onzen lof verheven. Na nog eea
„Hymne" gezongen te hebben, trad
het vrouwenkoor op met Cat,b. van
Hennes' „Goeden Nacht", een klein,
maar lief nummer, dat over 't al
gemeen goed gezongen werd. Doordat
een aangekondigde voordracht ver
vallen moest, zong het gemengd koor
vóór de pauze nog het wel lieve, maar
ietwat banale „O, waar ik eens kind
was". (Nergens stonden op het pro
gramma de componisten aangeduid,
zoodat wij niet weten van wie de
nummers waren). Na de pauze trad
het gemengd koor nog eenige malen
op, het laatst in een z. g. „Neutra-
li teitsmafsch". Dit nummer werd
gebisseerd, waaruit wij Concludeerden,
dat eens verslaggevers smaak niet,
die is van het publiek en dat je nu,
wol tegen het pulijiek kunt. zeggen
dit of dat is niet mooi, doch dal het
publiek deze boodschap feitelijk aau
zijn laars lapt. Wij. zullen dan ook
alleen zeggen, dat het. gebisseerd werd
en dïis mooi was.
Het slot was „Leen me je kanu
blijspel in één bedrijf. Daar ook hier
van geenc rolverdeeling stond aan
gegeven, weten wij niet hoe du ver
schillende personen heetten. Het beste
speelde nog do student, on vooral
diens ouders, Dat. waren oen pad.
echte boeren typen, ook in hun ma
nier en ze oogstten dan ook een dank
baar applaus. Ook de huishoudster
mocht er wezende juffrouw, die voor
artistc speelde, had zich een beetj<
zwieriger moeten kleeden. Behalve
dat zij" geweldig zat te lachen als er
oen aardigheid werd getapt, vervulde
ze uitstekend haar rol.
Zoo was hot afgeloopen vóór we
er erg in hadden en begon „te elfder
ure" het bal. Een collecte voor de
wed. Ilathmer bracht f 10.28F'. op.
„Toonkunst".
De plaatselijke afdeeling van „Toon
kunst". houdt wel hot doel harer
Maatschappij hoog: „Bevordering der
Toonkunst". Niettegenstaande de vele
kosten, die zich de afdeeling moet
getroosten voor solisten, directeur,
orkest, zaalhuur, enz. enz., wil zij
ditmaal nog eene extra uitvoering
geven ten genoege der gemobiliseer
de!!. Jammer, dat de ruimte niet
grooter is; eene uitvoering, in de
Nieuwe Kerk bracht o. a. door het
opslaan 'van een orkest te vele be
zwaren mede, zoodat ook dit Concert,
speciaal voor militairen, zal plaats
hebben in „Casino". De zeer lage
entreeprijzen dienen ook in geenen
deele tot dekking der extra kosten,
docb slechts om eenige verzekering
te verkrijgen, dat alleen belangstel
lenden gebruik maken van de vrij
gevigheid van „Toonkunst", terwijl
men hierdoor tevens een keuze aan
biedt van drie soort plaatsen vijftig,
vijf en twintig en tien cent. En mi
litairen, dio hiermede nog niet te
vreden zijn, knnnen zich - methunne
huisgenooteu - voor één gulden per
persoon doen introducceren op den
leden-avond. Waarlijk, keuze genoeg.
Wanneer men nu weet, dat voor
de tweede helft van het seizoen op
het programma slaat: tMïrjans Sic-
gessang". van Schubert, en de „ün-
vollendete Oper Loreley", van Men-
delssohn, met als soliste Hanna Ver
bena, die, geaccompagneerd door hare
muzikale opvoedster Cath. van Ren
nes, ook nog liederen van deze com
poniste zal voordragen, nu, dan bo
tloeven we niet te twijfelen of velen,
die hier permanent of wel door de
mobilisatie tijdelijk verblijf houden,
zullen geen entrée betalen, doch zich
doen inschrijven als lid, waardoor zij
met twee dames (op andere plaatsen
soms met een) toegang hebben in
alle afdeelingen, d. i. in bijna alle
plaatsen van ons land.
Bij het werk, dat thans hier ten
gehoore zal worden gebracht, zal
waarlijk niet veel toelichting nóodig
zijn. Wie heeft niet gehoord van
Haydn's meesterwerk: „De Schep
ping". Zelfs aan den muzikaal niet
geschoolde goeft de ouverture van dit
oratorium eene duidelijke voorstelling
van den chaos, van den bajert, die
aan de schepping voorafging, en wan
neer dan aau het slot der inleiding
het „daar was licht" zacht, bijna on
hoorbaar wordt ingezet en aanzwelt
tot een donderend gejubel, waarbij
op het laatste woord het volle orkest
invalt - dan zal de minst muzikale,
de minst geloovige, dan zal ieder in
vervoering komen en onder den in
vloed geraken van dit reuzenwerk,
van deze scheppiug in het rijk dei-
tonen
Doch - laten wij niet op de uit
voering vooruitloopen. Het bestuur
heeft gemeend, ten einde den indruk
niet te verzwakken, de groote. repe
titie niet toegankelijk te stellen;
eerbiedigen, wü dit besluit en wagen
wij geen kijkje achter de schermen:
de avonden van 15 en 16 December
zullen ons zooveel meer doen ge
nieten. J. C.
De enthusiaste pers over
Kathleen Parlow.
„De Telegraaf", 6 3 on 10-3-'13
ik geloof', dat. Parlow nu grooter
wondor is, dan toen zij nog kind was.
Juïsl omdat zij nog diezelfde harts
tochtelijke, naar het onbegrijpbare,
smachtende, fel-opstorm^de zielele-
ven openbaart, doch inzeil andere,
doelbewuster, phase dan toen. Er is
ouder de tegenwoordige kunstenaars
geen persoonlijker dan zij. 't Was
een onzegbaar heerlijke avond. Het
werd een van heerlijke emotie door
schokte. wedergave van Brahm's
ideeën het was een machtige reactie
van des componisten denkbeelden op
een diepvoelende kunstenaarsziel.
Enorm veel rijper is Kathleen Par-
low's talent geworden. Dat was vooral
in Corelli's La Folia variaties te voe
len, die van een ontzaggelijke inhouds-
zwara pracht werden, episodes brach
ten van een aangrijpende en ontstel
lende heftigheid cn grilligheid en ge
speeld werden als een ontlading van
een door de hevigste artistieke aan
doeningen „gezwollen" emotieleven.
Ze is „koningin" over de compositie
die ze speelt. Ja, koningin vooral,
want „geadeld" door haar grenzen
van- artistieke individualiteit, wordt
elk werk.
„Het. Nieuws v. d. Dag", 6-3 *13
Zij dwingt de menigte zich aan
hare meening aan te passen en die
van heeler harte te huldigen. Al die
macht en die kracht c-n dar. vuur is
het hare, maar als wij uit haren ban
zijn bevrijd, is onze geestdrift wer
kelijk de onze. 't Is geen tijdelijke
bekoring, die zij over hare hoorders
brengt, het. laat den indruk van hooge,
waarachtige kunst, na, nu en voor
een langen, langen tijd. Welk een
buitengewoon kunstenares was zij, is
en blijft
„De Nieuwe Courant". 26 2'13:
Tschaikowky's concert kwam ons
veel belangrijker voor, dan wij het
ooit hebben gevonden. Kathleen Pai-
low's interpretatie, doorgloeid van
temperamentvol ressentiment, forsch
van rhytmiek, nobel van mclodiek,
brillauL van virtuositeit, was een zeer
superieure, door en door artistieke
wedergave.
BINNENLAND.
Oproer
in een interneeringskamp.
Aan tl.' inodedeelingon, die liet
„Handelsblad" namens overste Col-
lard, commandant van do bewaking
van het intenïeerhigsdeput, ontving
bij monde van diens adjudant, luite
nant K. P. Innemóe, dio den verslag
gever ontving in het kamp der
bewakiugstroepen, waar een viertal
ambulancewagons wachtten op het
transport der lichtgewonden de
zwaargewonden waren reeds gister
morgen naar het hospitaal tc Amers-
foort vervoerd - ont,leunen wij:
Woensdagavond reeds heerschtc
onder de Belgen van het eerste der
interneoriugsdepêts, waar 6000 Belgen
vertoeven, een oproerige stemming.
Dos middags hadden drie Belgen ge
tracht te ontvluchten in burgerkleeren
maar hun toeleg was ontdekt en zij
werden gearresteerd'. Omdat deze drie
mannen terstond in provoost worden
gezet, was de opwinding onder do
Belgen groot,
Hun ontevredenheid sproot verder
voort uit het feit, dat zij niet met
hun vrouwen mochten uitgaanboven
dien werd de consumptie in de cantine
te tluur gevonden. De gemoederen
geraakten dientengevolge Woensdag
avond zoo verhit, dat do Belgen de
hulpcantine bestormden en de ruiten
van dat gebouw ingooiden. Tot 11
uur was er sectic-versterking.
Onder commando van de"luitenants
Valkhoff en Innemée werd gepatrouil
leerd en het gelukte, de menschen
Jangzamerhand rustig naar de barak
ken terug te krijgen, zoodat de ver
sterkte sectie weer kon inrukken en
naar bed gaan. Er waren, ter waar
schuwing van de mannen, eenige
schoten in de lucht gelost. De ge
wone wacht, 48 man sterk, bleef
gedurende den nacht, die geheel
rustig verliep, posten, 's Avonds was
ook bericht gestuurd aan overste
Gollard, die met oen paar officieren
naar de Belgen toeging om met hen
te sprekon en ze wat te kalmeerén.
Gistermorgen omstreeks 10 uur
vernam luitenant Innemée op zijn
bureau, dat er geschoten was, en een
luitenant, die per fiets van Amers
foort het kamp naderde, vertelde hem
dat het gejoel en geschreeuw der
ontevreden Belgen op den weg zeer
duidelijk was te hooren. Inderdaad
waren de mannen wederom opge
drongen de grootste schreeuwers
bleven op den achtergrond staan.
Men kon hier alleen kras optreden,
want herhaaldelijk waren do mannen
gesommeerd' oni hun oproer te sta
ken. Ze hebben Donderdagmorgen
weer de cantine bestormd eu choco
lade en koek - daaruit gestolen in
grooten voorraad, daar de pachter
afwezig was sinds de verwoesting,
gisteravond aangericht.
Een ooggetuige van het geval ver
telde het volgende
Eeft peloton, ongeveer 20 man sterk,
onder aanvoering van den luitenant
Mallinckrodt, die piket-dienst had,
sommeerde de Belgen viermaal om
rustig uiteen te gaan. De Belgen
drongen echter op eu riepen den
Hollandschon soldaten allerlei tartende
woorden toe, hieven de handen omhoog
en riepen: „Gij durft toch niet schie
ten De Hollanders durven niets l"
Toen, na vier keer gesommeerd te
hebben, gaf luitenant Mallinckrodt
bevel een salvo af te vureu op de
schreeuwende menigte. Het 20 man
sterke peloton vuurde twee salvo's
af, waarop een 35-tal gewonden neer
vielen. waaronder 8 dooden. De. Bel
gen vlogen verschrikt uiteen.
Gistermorgen, terstond nadat hij
in kennis was gesteld met het ge
beurde, bracht generaal Knel uit
Amersfoort een bezoek aan bet kamp.
Na op de hoogte te zijn gebracht
van het gebeurde, betuigdu liij zijn
tevredenheid over de wijze van optre
den in deze.
In het kamp der Belgen is thans,
den namiddag, volkomen rust
weergekeerd. De maunen staan, met
een uitdrukking van verslagenheid
op hun gelaatstrekken, in groepjes
bijeen en vertellen hun familieleden,
die hen op dit uur mogen bezoeken,
wat hedenmorgen zich binnen do
afrastering heeft afgespeeld.
Nader vernemen wij, dat luitenant
Mallinckrodt het bevei tot vuren niet
eerder heeft gegeven dan na 10 of
12 maal de Belgen te hebben gesom
meerd. Zij hielden echter niet op met
hun tartend geschreeuw en het aan
nemen van eun dreigende houding,
en gingen zelfs zoo ver, dat zij den
luitenant, toen hij zich ontwendde,
met steenen wierpen. Verder dient
nog t.e worden medegedeeld, dat reeds
voordat de luitenant overging tot het
nemen van den uitersten maatregel,
enkele Belgen in arrest werden ge
steld, die betrapt waren op diefstal
uit de bestormde en geforceerde can
tine. waaruit zij ontsnapten met flesch-
jes bier in de hand.
Ceïnterneerden.
Men schrijft aan de ,N. R. Ct."
In een der interneerings-depöts,
welke doet niet ter zake, bevindt
zich een groot aantal Belgische offi
cieren en onder deze heerscht niet
ten onrechte groote ontstemming.
Een majoor, twee kapiteins, een
le luitenant, en een pas aangesteld
2e luitenant, allen behoorende tot het
zelfde korps, waarvan een ander ge
deelte nog deel neemt aan de gevech
ten op den westelijken vleugel der
geallieerden, hebben namelijk bericht
ontvangen, dat* zij ontslagen zijn ais
officier. Men wil weteu, dat een zelfde
lot ook anderen, die eveneens over
de Nederlandsche grens trokken, nog
boven het hoofd hangt.
Ze hebben niet alleen hun ambt
verloren, doch zijn in een vreemd
land hoe gastvrij ook plotseling
zonder middel van bestaan.
Leenings-ontwerp.
Naar men meldt, is de aanneming
van het. leenings-ontwerp, na de wijzi
ging door den minister van financiën,
daarin aangebracht, zoo goed als ver
zekerd. Op enkele ondergeschikte
punten acht men het ontwerp nog
voor wijziging vatbaar.
Maximum boter- en kaasprijs
in December.
Boter groot-verkoop binnenland
maximum fl.55 per Kg. in vat. v
50 K.g.
Klein-verkoop maximum f 1
per Kg.
Grootverkoop volvette jonge Goud-
scho kaas f35, met rijksmerk f37,
volvette Goudsche Mei- en Sepleinber-
kaas f45, Edammer Meikaas (+40)
f40, jonge Edammer 4.0) f3"
Goudsehe (-f 40; f83. Edammer dn
Goudsche (+30) f28, Edammer en
•Goudsehe (+20) f23, magere Edam
mer en Goudsche f 15, Fricsche nagel
kaas f 18, Leidschc en Delftscho
komijnekaas f 40 per 50 Kg.
Klêiüverkoopvolvette jonge Goud
sche f 1, met rijksmerk f 1.05, volvette
Goudsche Mei- en September-kaas
11.20. Edammer Meikaas (+40)
fl.10, jonge Edammer (+4«>) fl,
Goudsche (+4f>) f0.95, Edammer cn
Goudsehe (+30) f0.75, Edammer en
Goudsche 20) f 0,65, magere Kdam
mei' en Goudsche f0.50, Friesche
nagel f0.55, Leidsche cn Delft,sche
komijne fl.10 pér Kg.
Militairen op reis.
De opperbevelhebber van land- en
zeemacht heeft als zijn verlangen to
kennen gegoven, dat alle militairen
bij hun reis, bij vertrek met verlof,
aan het spoorwegpersoneel hun volle
medewerking vcrleenen, om te be
reiken, dat het openbare reizigers
verkeer zoo min mogelijk belemme
ring ondervindt, tengevolge van den
grooten toevloed van verlofgangers.
Zij zullen zich in voorkomende ge
vallen moeten tevreden stellen met
minder plaatsruimte dan waarop zij
volgens de inrichting van de spoor
wegcompartimenten recht kunnen
doen gelden, en ook zullen zij zich
zoo noodig dienen te getroosten een
gedeelte van de reis slaande, hetzij
in de zijgangen van do rijtuigen, hetzij
in de bagagewagens, door te brengen.
De Batjan.
Reuter meldde uit Londen:
In een orkaan is Woensdagavond
een schip, dat men voor het Neder
landsche stoomschip Batjan houdt,
bij Deal (op de kust, van Kent) ge
strand, nadat het met een- ander
schip in aanvaring is geweest. De
reddingboot kon niet bij het schip
komen, ofschoon het slechts een
meter of zeventig van het strand
lag. Toch werden Donderdagochtend,
toen de storm wat bedaard was,
verscheiden manneu aan wal
bracht. Zij vertellen dat het schip,
waarmede zij in aanvaring waren
geweest, was gezonken, naar zij
vreesden met man en muis.
Naar Lloyd's uit Deal verneemt,
is Woensdag het op de reode van
Duins voor anker liggende Neder
landsche stoomschip Niobe gedurende
den storm aangevaren door het
Nederlandsche stoomschip Batjan,
van Batavia naar Londen. Het voor
schip van de Niobe is vol water,
maar de kim en de tanks zijn droog.
De Batjan heeft men op het straud
moeten zetten. Twee ruimen zijn
vol water.
De Pieter Teyler v. d. Hulst-erfenis,
Men deelt, hot volgende mede
Deze week is door erfgenamen van
deze veelbesproken zaak een door
hen in alle vormen en van alle be
wijsstukken voorzien adres aan de
Tweede Kamer gezonden inhoudende
een verzoek dat het der Tweede Ka
mer moge behagen deze zaak toch
recht te laten wederwaren. Genoemd
adres, gesteld in een 12-tal punten,
gesteund door 67 bijlagen en bewijs
stukken, het recht der erfgenamen
aanduidende, heeft door een rondreis
van een der medewerkenden door
Nederland waardoor hij niet minder
dan 1015 handtoekeningeii verkreeg,
den vorm van een petitionnement
aangenomen.
Ongeluk.
Donderdagavond is de echtgenoote
van notaris C., te Leiden, op de
Breestraat., bij het uitstappen uit do
tram, gevallen en kort daarop over
leden.
IJmuiden, 3 December.
Dc- vischomzet in de Rijksvischhal
alhier, was in den maand November
van dit jaar f893.988, tegen f457.887
in denzelfden maand van 1913.
Gedurende de verloopon elf maau-
den van dit jaar was de vischomzet
f 422.677 minder dan in dezelfde
periode vau 1918.
Vischrljkdom en de oorlog.
Meermalen heeft- men zich afge
vraagd of do vischstand van de Noord
zee niet,achteruit zou gaan door het
steeds grooter wordende aantal stoom
trawlers in de omliggende landen.
Zoo ja, dan moest de vischrijkdom
door het opleggen van de moeste
stoomtrawlers in Duitschland en aau
de oostkust van Engoland noodwen
dig weer toenemen.
Naar onzo berichtgever te IJmuiden
verneemt is uit officieele statistieken
gebleken dat de Nederlandsche stoom
trawlers werkelijk gemiddeld per
week meer visch aanbrengen dan in
vorige jaren.
Onze Nederlandsche visscherij pro
fiteert dus door de gedwongen'wer
keloosheid van twee concurreerendo
visch vloten.
zich voldaan on allerminst niet ver
slagen. Hoofdstrekking en constructie
en uitwerking van zijn ontwerp zijn
volkomen intact gebleven in de cri-
tiek. Het gehalte der gebezigde ar
gumenten is spr. echter tegengevallen.
De bezwaren zijn tot drie categorieën
terug te brengenle. het ontwerp
ls politiek en sociaal onbehoorlijk
2e. het is juridiek en technisch on
mogelijk 3e. het is onnoodig. Hij
weerlegt nu deze argumenten ach
tereenvolgens.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 3 December.
De algemeene beschouwingen over het
ontwerp-Mendels
worden voortgezet.
De heer Visser van IJ z e n-
doorn (v.1.) betoogt, dat het ont
werp juist de meeste lasten legt op
de schouders van hon, die liet meest
ónder de tijdsomstandigheden hebben
te lijden. Hij vindt den grondslag
vau de wet niet zuiver, die een last
legt op een doel der bevolking. Hü
brengt hulde aan de groote juridische
scherpzinnigheid van den voorsteller,
die echter geen poging godaan heeft
om aan de gewichtige materieele be
zwaren, tegen zijn voorstel geopperd,
tegemoet te komen.
De heer Spiekman (s.d.a.p.)
verdedigt het wetsontwerp. Hij be
schuldigt de regeering verwachtingen
te hebben opgewekt, die niet ver
wezenlijkt zijn. Het zijn de circulaires
en de woorden, namens de regeering
geschreven en gesproken door het Kon.
Nut. Steuncomité, do uitingen van
den Minister van Landbouw, dat de
arbeiders zouden worden geholpen en
dat die hulp niet als armenzorg zou
zou worden beschouwd. Hij geeft,
ten bewijze, dat wel degelijk eon
noodtoestand aanwezig is, verschil
lende voorbeelden uit de praktijk.
Hoe kunnen al die arbeiders, w
vau spr. staaltjes van uitzetting
noemt, anders worden geholpen dan
door deze wetDe bedoeling van het.
wetsvoorstel is geon andere, dan vau
den kantonrechter, dio thans auto
matisch moet rechtsproken, oen
mensch te maken, die do omstandig
heden kan beoordoolon. Misschien zijn
er juridische bezwaren, maar waar
het een noodtoestand betreft, moet
men daar over heen stappen.
De hcor Beutner (a.-r.) vindt het
een onaangename taak dit wetsont
werp to bestrijden. Reeds in zijn
memorie van antwoord heeft de vooi
steller gezegd, dat de aangevoerde
bezwaren niet vermogen indruk op
hem te maken en op de meest zon
derlinge manier gaat hü /.Ijn tegen
standers te lijf. Ook de meeting ton
voordeelo van het ontwerp beschouwt
spr. als oen ongunstig symptoom van
de stemming, die gemaakt wordt.
Blijkbaar is het den voorsteller meer
te doen om te agiteeren en.te demon-
streeren dan zijn ontwerp te zien
aangenomen. Spr. verwijt den heer
Mendels geen gegevens t.e hebben
overgelegd tot staving der noodza
kelijkheid van dit ontwerp. Waarom
de huiseigenaars anders behandeld
dan de leveranciers van brood, vleesch,
enz., die ten volle betaald willen
worden
De heer Yan Doorn (u.-l.) meent,
dat men de Regeering niet verwijten
kan, dat zij tekort is geschoten. Met
het stelsel' der huurbons heeft zij veel
bereikt. HJj becijfert, dat er voor
f 14000. per week, dat zijn 4000
kwesties per week, zijn opgelost. Er
komen thans volstrekt niet meer uit
zettingen voor dan vroeger. Hij wijst
verder op het praktisch bezwaar, dat
het. wetsvoorstel de taak van den
kantonrechter aanmerkelijk bezwaart.
De leden van de Steun Comité's ko
men herhaaldelijk bedrogen uit en blij
ken onwaardigen gesteund te hebben.
De heer Duys (s.d.a.p.) Dat komt
omdat ze geen arbeiders in de steun-
comité's gehaald hebben, dan kwam
dat niet voor,
De heer Van Doorn: Er is uit
drukkelijk verklaard dat arbeiders
ook als leden in de steuncomités
zullen kunnen worden opgenomen.
De heer Duys: Maar daarom ge
beurt het nog niet.
De heer Troelstra (s.d.a.p.)
brengt hulde aan den voorsteller.
Reeds om politieke redenen was zijn
voorstel oen daad van moed, omdat,
het verwyt voor de hand lag, dat
het ontwerp tegen de regeering was
gericht, en ook nog om andere redenen
Reeds zijn de huiseigenaren voorzich
tig gewórden en deze bescheidenheid
hunnerzijds is wel het beste compli
ment, dat aan aen voorsteller kon wor
den gemaakt. Spr. betoogt, dat van
noodtoestand thans wel sprake is. Men
wil thans de huurders niet pressen,
de helft van hun huur af te doen;
zü behouden alleen de rooreele schuld.
Zonder een zoodanige bepaling, zou
de bevolking in angst blijven; laat
men .dit niet doen, maar rust en ver
trouwen aankweeken. De angst van
de vrouwen en kinderen is een ele
ment, dat in onzen tijd niet meer
thuishoort. De buitengewone toestand
geeft dus thans aan elke uitzetting
een ander gevaarlüker karakter, en
dat is de grond voor den noodtoestand.
Kan men nu niet voor de gemobili-
seerden althans het bestaan van.een
noodtoestand eischen In Duitschland
heeft men dit beter begrepen.
Ten slotte een woord tot do Re
geering en de critici. Laat ons den
toestand voelen en begrypen, het
geldt hier niet de belangen van en
kelen, maar van de gansche natie.
„Levert dan", vraagt hij, „gij, die hier
critiseert, iets meer dan afbrekende
critiek, komt met iets van uzelf!"
De lieur Mendels (s. d. a. p.), de
voorsteller van het ontwerp, toont
Nu W8 op het balanspunt van da
wipplank staan.
Dat is een goed plaatsje. Het meest
gunstige voor ons. De Duitschers bob
ben de handen vol aan deFransche,
Engelschen en Belgen, en omgekeerd
zijn de bondgenooten niet bij machte
de Duitschers over de grenzen terug
te slaan. Dat duurt zoo al een heele
poos; er is constant evenwicht in
de wipplank. En als wij nu met onzen
200 a 300.000 man in het midden,
op het evenwichtspunt, plaats nemen,
dan zijn wij daar feitelijk de sterkste
van allemaal. Wat als we willen
o, we willen niet, maar als we
willen, kunnen we de plank doen
overslaan naar den kant dien wij
verkiezen.
Ook De Stand, wyst daarop. Stel,
zegt het blad, dat, 't zij in 't Ooste
lijk, 't zij op het westelijke front, 'n
kleine Staat plotseling een 2-a 300,000
man in de schaal wierp, dan zou na
tuurlijk binnen twee etmalen de slag
beslist zijn en gewonnen worden door
het leger, dat er deze hulp bykreeg.
Dit nu weten de oorlogvoerende
mogendheden opperbest, en vandaar
dat het voor de groote mogendheden
volstrekt geen onverschillige zaak is,
om ook met ons op voet van neu
traliteit te blijven.
Hiervan nu behooren ook de neu
trale Staten zich bewust te zijn, of,
zoo ze 't nog niet zijn, het te worden.
Met zich t,e laten spelen, zou voor
'n kleinen Staat op dit oogen bi ik
vooral beteekene», noch door leden-
ken, noch zyn positie te kennen.
INGEZONDEN.
Steuncomité Helder.
Van verschillende zijden bereiken
ons medodeelingen, dat men ophoudt
met bijdragen aan het plaatselyk
Steuncomité, „omdat dit comité geld
genoeg heeft". Dit, noopt ons enkele
mededeelingen te doen over den flnan-
tiëelen toestand. Op I Nov. 1.1. was
er een saldo in kas van f5176.566.
Aan verschillende bijdragen werd
sedert 1 Nov. tot heden ontvangen
f 1225.516, daartegenover werd over
ditzelfde tijdsverloop uitgegeven aan
ondersteuning, werkloonon enz.
f1907.976, zoodat op lieden in kas
is f4493.076. Hieruit blijkt dus, dat
de uitgaven de ontvangsten belang
rijk overschrijden en dat terwijl de
winter nu nog pas begonnen is. Het
comité is ten zeerste dankbaar voor
de vele, groote en "deine bijdragen,
tot heden ontvangen.. Totaal werd
tot heden ontvangen f 10088.19. Uit
gegeven werd over Aug. f785.736,
Sept. f1187.20, Oct. fl7I4.206en Nov.
f 1907.97°.
't Zal ieder opvallen, dat de uit
gaven steeds toenemen, terwijl do
ontvangsten elke week minder wor
den en dat, hoe verder we den win
ter ingaan, hoe grooter den nood.
Steeds is ons comité er op bedacht
geweest, dat we zooveel mogelijk
zuinigheid moesten betrachten, om
vooral in den winter in staat te zijn
hulp te kunnen blijven verleenen.
Hadden we nu geen reserve kas, dan
zou het er met onzesteunverleening,
die toch noodzakelijk is, zeer slecht
voorstaan
Tot heden wordt aan 108 gezinnon,
wier kostwinners in militairen dienst,
zijn, een uitkeering gedaan, terwijl
23 kostwinners voor rekening van
ons comité aan het werk gesteld
zijn. De werkloosheid neemt eiken
dag toe - gelukkig was die tot heden
nog niet groot en eiken dag mel
den zich meerderen aan. Het comité
overweegt daarom wat in deze meer
gedaan kan worden. In elk geval
evenwel is versterking van de geld
middelen dringend noodzakelijk, wil
het comité in staat blyven door te
gaan met haren arbeid. We vertrou
wen, dat ieder naar vermogen ons
zal blijven steunen en dat na deze
uiteenzetting men zal inzien, dat het
comité geen geld genoeg heeft, doch
integendeel steeds meer geld noodig
heeft.
De Penningmeester,
W. Biersteker,
Loodsgraeht 21.
Het Centraal-bureau is gevestigd
in 't Bebouw der Openbare Werken aan
de Kerkgracht en is geopend op werk
dagen van 10—12 uur, Alg. Secretaris
Ds. H. BUISKOOL.
Wie finantieelen steun wil geven,
zende zün büdrage aan den Heer
W. BIERSTEKER, Loodsgraeht 21, Pen
ningmeester.
Wie werk zoeken of werkkrachten
noodig hebben, worden uitgenoodigd
zich te richten tot het Subcomité
dat daarvoor dagelijks zitting houdt
in het Gebouw van Openbare Werken,
Centraal-Bureau, Kerkgracht, van 10 -12
en 2—4 uur.
Voor gratis hulp in de huishouding
wende men zich tot den Heer W. VISSER,
Stationstraat 4.
Degene, die gratis een rantsoen
eten wil bekomen, kan zich opgeven
bij Mevr. DE BOER -JONGKEES, Koning
straat 28-30.
Wie tengevolge van de mobilisatie
flnantieele hulp noodig heeft, melde
zich op Maandag, Dinsdag, Woensdag
of Donderdag aan bij het Subcomité
voor Uitkaaring, Bebouw dBr Opanbara
Werken, 2—4 uur.