HELDERSCHE COURANT
No. 4398
ZATERDAG 5 DECEMBER 1914
42e JAARGANS
Tweede Blad.
AGENDA.
8 Dec. Variété voorstelling, Casino,halfacht.
8 (in Feestavonden ter gelegenheid va
0 Dec. Marine-Schietwedstrijden. C a s i
uur precies.
10 Dec. Concert „Holder's Harmoniekapel"
Casino, 8 uur.
14 Dec. Concert Kathleen Parlow.
16 en Toonkunst, afd. Helder. Oratorium „De
10 Dec. Schepping". Casino, 8 uur.
Ons offer aan den vrede.
Onder bovenstaand opschrift schrijft
do „Nieuwe Rott. Ct." over onze ver
houding tot de oorlogvoerende landen
Het is geen verheffende rol, waar
toe ons land zich nu al vier maanden
lang gedwongen ziet. Aan alle zijden
naast ons: toewijding, doodsverach
ting, zelfontzegging tot in het heroï
sche. Bij ons: de zorg om, met be
houd van onze eer, botsing te voor-
kernen. Al kunnen wij niet anders,
en al hebben wij ons niets te ver
wijten, tot voldoening kan deze rol
ons bezwaarlijk stemmen.
Maar uit dat gevoel van onvol
daanheid verlost de vrede alleen ons
niet. Zoo na als vóór den vrede zal
West-Europg spreken van dat tevre
den landje tusschen Dollard en Schelde,
dat zich aan den oorlog heeft vetge
mest. Wij kunnen daarover nu wel
verontwaardigd opstuiven, maar
wij z u 11 e n er uiteraard beter aan
too zijn dan Belgie en zelfs dan
Zwitserland.
En wat den binnenlandsche staat
kundigen toestand betreft, zal vrede
zonder meer ons nadeel brengen.
Denk alleen maar aan het defensie
vraagstuk. Regeeringsvoorstellen tot
geduchte versterking van onze levende
en doode strijdkrachten, ter zee en
Ie land, voor de koloniën en voor
hier, kunnen bij een vi Ie zonder
mooi' —{niet uitblijven; maar op slag
zullori die voorstellen de eendrachtige
natie uiteendreven in drie vijandige
kampenvurige voorstanders, vinnige
tegenstanders, en een breeden zoom
van belasting schuldigen, die de her:
vorming sléchts willen als ze geen
gold kost.
Zoo zal,vterwijl andere landen na
den vrede zich omhooggetrokken
zullen voelen door verworven achting
en door de herdenking vau helden
moed en van prachtig gedragen smart,
ons land omlaag getrokken worden
door afgunst van buiten en twist
van binnen.
Tenzij wij intijds de kruk in ons
voordeel weten om te zetten.
Daarvoor is maar één manier:
een grootsch doel dienen. Wij moeten
de denkwijze van den goisoleerden
staal, die tevreden is als het h.em
zeil' maar goed gaat, weten op te
gevenniet enkel blijven letten op
ik ik ik ons voordeel, ons belang,
ons volksbestaan maar bij de
vredessluiting met een offervaardige
daad het opnemen voor het belang
van onze gemartelde wereld. Men
bewondert het in België, dat het in
zijn eigen schoone zaak ook de zaak
van vele anderen heeft gediend. Men
zou liet in Engeland bewonderd heb
ben, zoo het waarlijk zonder zelfzucht, j
in Gladstoniaauschen stijl, ware opge
komen voor het vertrapte belang der
kleinen. Wat maakt Amerika zoo
sympathiek, indien het niet zijn be
geerte is om in dezen troebelen tijd
aller steun en al Ier diena'ar te wezen?
Van cynisch s'aten-egoisme is men' i
beumen snakt naar het schouw
spel van een natie die er een hoogen
prijs voor over heeft om dè wereld I
een nog weer ergeren oorlog van
1925 of 1940 te besparen, en dio
daarom straks al het mogelijke wil
doen om do aandacht van het vredes
congres te eischen voor het welzijn
van allen. Juist omdat wij wars zijn
van eenig politiek verbond, met wien
ook, en omdat onze gevoelens waar
lijk neutraal zjjn, zal de zuiverheid
van onze bedoeling boven verden
king staan.
Het zou natuurlijk dwaasheid wezen
zoo iets te ondernemen, alsof men
stond voor een schoone lei. Allerlei
fraaie internationale programpunten
van vroeger zijn voorloopig waarde
loos gebleken. Met eigen ideetjes over
wereldharmonie komt een practisch
staatsman geen stap verder nu. H|j
heeft zich te stellen op de plaats en
in de gedachten der oorlogvoerenden
zelf.
De oorlogvoerenden hebben het ons
niet moeilijk gemaakt, huu-vredes-
dehkbeelden te kennen. Zij spreken
allen van „waarborgen": waarborgen
(zegt Frankrijk), dat de attaque brus-
quée niet zal worden herhaaldwaar
borgen (zegt Duitschland), dat Rus
land en het Britsche verraad niet
andermaal om het rijk een ring zul
len smeden; waarborgen izegt op 9
November in de Gildenhal Asquith),
dat zoowel Frankrijk als de kleine
landen voortaan niets te duchten
hebben van Duitschen overmoed. Een
heel ander doel dus, gelukkig, dan
dat van Hindenburg's jongste leger
order: „vechten tot de laatste Rus
overwonnen terneerligt", een leeg-
gemoord Europa geeft maar weinig
hoop voor een vernieuwd Europa.
Het oogmerk der buitenlaudsohe kabi
netten is redelijker en hooger; bij
dat hoogere doel van schier alle
strijdenden (een gewaarborgde 11
vrede te erlangen) knoop© zich ons
offer een wezenlijk, voelbaar offer
aan.
DE OORLOG.
De algemeene toestand.
Het is merkwaardig, de beschou
wingen van de Engelsche en Duitsche
bladen over den toestand op het Oos
telijk gevochtsterrein eens naast el
kaar ie leggen, om eens te zien, hoe
totaal verschillend de beide opvat
tingen zijn en hoe tegenstrijdig de
conclusièn zijn, die uit de berichten
over de krijgsverrichtingen worden
getrokken.
Het is nu wel duidelijk geworden,
dat de Duitsche troepen, na den mis
lukten aanval op Warschau, terug
trokken naar een terrein, waar zij
door goed aangelegde versterkingen
en meer in het bereik van hunne ver
bindingswegen, hunne verliezen kon
den aanvullen en tevens de Russen
met meer kaus op succes konden
afwachten.
Doch toen Hindenburg de kans
schoon zag om een nieuwe offensieve'
beweging te ondernemen, liet hij die
niet glippen. Door. een aanval op de
Russische troepen, die uit Warschau
tegen hem oprukten, wist hij deze
benoorden en bezuiden de Weichsel
een ernstigen slag toe te brengen en
zijn legers opnieuw tot het offensief
te voeren.
Opnieuw rukte hy nu Oostwaarts
voort, doch aanzienlijke Russische
troepen versterkingen noodzaakten
hem tusschen Lowitsj en Lodz den
slag te aanvaarden. Aanvankelijk
waren de Duitsche troepen daarby in
het voordeel, maar de steeds aanruk
kende Russische versterkingen nooit
zaakten hem tot den terugtocht.
Van alle kanten waren de Russen
komen opdagen, en de ijzeren ring
zou zeker gesloten zijn geworden,
zoo niet de Russische generaal Ren-
nekampf te laat de hem aangewezen
plaats had ingenomen.
Twee Duitsche legercorpsen waren
bij Bresiny door de Russen bedreigd,,
en moesten zich door de Russische
linie heenslaan. Twee andere leger
corpsen werden afgezonden, om deze
doorbreking te doen slagen. Door de
opening in de Russische omsingeling,
die dooi het te laat komen van
Rennekampf's leger was ontstaan,
konden de vier legercorpsen zich met
elkaar vereenigen, en de Russische
troepen verslaanzij maakten daarbij
een groot aantal Russen gevangen,
en namen een aantal kanonnen, zon
der zelf een kanon te verliezen.
Dit is ongeveer het verloop van
het gevecht, zooais dat uit verschil
lende berichten is op te maken.
De „Times" zegt nu, dat de tweede
aanval van Hindenburg op Warschau
door den Russischen staf niet ver
wacht werd. De Russen, die een
aanvallende beweging op Krakau
maakten, besloten dien niet te staken
doch Hindenburg te laten vooruitgaan,
om later met hem af te rekenen.
Zoodoende hadden de Duitschers geen
moeite, om de cavalerie, die hen
vervolgde, de verdrijven. Zij rukten
benoorden Lods voort langs den
spoorweg die deze plaats met War
schau vereenigt, ou kwamen zoo
doende tusschen hot groote Russische
leger, dat van Warschau in de rich
ting vau Posen en Silezië marcheerde.
Tusschen Lodz en Lowitsj ontstond
nu eer* verward gevecht, waarin
eenige pUu-che legercorpsen werden
omsingeldzij moeten daarbij groote
verliezen hebben geleder:, want de
berichten spreken van groote getallen
zwervers, die zich in dat gebied aan
de Russen hebben overgegeven. De
Russen waren voornemens den Duit
schen linkervleugel ten zuiden van
Plozk to omsingelen, en zijn nog
steeds bezig die bedooling uitte voeren.
De Duitsche troepen poogden hun
troepen versterking te zenden. Maar
deze versterkingen werden terugge
slagen door de Russen, die tevens de
beweging naar Krakau voortzetten,
om de Oostenrijkers te beletten'de
Duitsche troepen te hulp te snellen.
De „Times" acht do geheele manier
van optreden van Hindenburg inge
geven door wanhoop. De voortdurende
drang van Russische zijde, en het
beletten van het zenden van verster
kingen langs andere aacvalsUjuen
waren oorzaken- voor de verbetering
der Russische positie in het Oosten
de Russische overwinning nadert haar
voltooiing, en de laatste hoop der
Duitschers op een succes aan de
Oostelijke grens zal weldra moeten
worden opgegeven.
Zoo ziet men van Engelsche zijde
den toestand in.
De Duitsche opvatting vindt men
in een artikel vau majoor Morahtin
het „Berliner Tageblatt".
„Deze meent, dat juist het Russische
plan, om met een geweldige macht
op te rukken naar de Duitsch-Oos-
tenrljksche grens, verijdeld is. En hij
zegt
Er zweeft een ongelukkig gesternte
over de Russische operatieplannen,
die daardoor geworden zijn tot een
serie van mislukkingen.
Voor de moderne oorlogvoering is
een voor de mobilisatie uitgewerkt
plan van aanval een noodzakelijkheid.
Vroeger kon dat plan alleen bestaan
in de gedachten van den veldheer.
Maar de nieuwe tijd eischt een voor
de operaties der reusachtige legers
tot in de bijzonderheden uitgewerkt
plan; al moet bij de uitvoering van
de oorspronkelijke gedachte steeds
rekening worden gehouden met de
veranderde omstandigheden.
Zulk oen plan nu heeft Rusland
niet gehad, of tenminste niet gevolgd.
Toen het eerste Russische operatie
plan werd opgemaakt, geschiedde
dit onder den invloed van Frankrijk
in Parijs werd de marschroute van
het Russische leger vastgesteld, cn
de grondgedachte daarvan was de
krachtige offensieve beweging tegen
Duitschland.
Rusland achtte zicli daaraan ech
ter niet gebonden. Het voerde zijn
groote legermacht niet tegen Duitsch
land, maar tegen Oostenrijk. Het
meende daarbij eorv gemakkelijke
overwinning te kunnen behalen.
Later echter bezon het zich on
ging het eerste plan uitvoeren. Het
zond zlju grenstroepen en cavalerie
tegen West- en Oost-Pruisen, en liet
deze door drie groote legers volgen.
Hindenburg sloeg ze achtereenvolgens,
en dwong ze tot een terugtocht.
Opnieuw wierp Rusland zyn legers
nu tegen Oostenrijk-Hongarije, waar
door Hindenburg in staat was 'zijn
tocht naar Warschau te ondernemen.
Toen nu groote Russische troepen
massa's bij Iwangorod over de Weich
sel rukten, trok Hindenburg terug.
Maar van dat oogenblik was hij het,
die de leiding op zich nam. De Rus
sische legers volgden zijn wil, en
handelden naar zijn wensch. Alles
wat sedert gebeurde, is een gevolg
van Hindenburg's veldheerstalent.
En hoe ook het resultaat van den
strijd zijn mag, die thans wordt
voerd, en waarvan de uitslag nog
niet bekend is, het zal steeds zijn
een verzwakking van de Russische
strijdmacht.
Van beide opvattingen mag men
wel zeggenmen gelooft zoo gaarne
wat men hoopt.
En ook hier zal de waarheid wel
111 't midden liggen.
Les Menils, dat de Franschen heb
ben bezet, ligt 4 K.M. ten Noordoosten
van Pont a Mousson, vlak op de Duit
sche grens.
Bonhomme, ten Zuiden waarvan
de Franschen een pas hebben ver
overd, ligt ten Noordoosten van Col-
mar, op Duitsch gebied, vlak bij de
grens.
Voorts melden ons de Fianschen,
dat zij zich nestelen aan den spoorweg
AspachBurnhaupt.
Daar eerst Burnhaupt en dan de
spoorlyn naar Aspach wordt genoemd
en Burnhaupt Zuidelijker dan Aspach
ligt, mag men veronderstellen, dat
de Franschen hier van het Zuiden
naar het Noorden oprukken.
Deze mededeel ingen behoeven dus
niet in tegenspraak te zijn met het
bericht van de „Strassburger Post",
waarin staat gemeld, dat Than weder
door de Duitschers is bezet.
Hetzelfde bericht vertelt, dat de
Duitschers in den Elzas aanzienlijk
worden versterkt.
De veronderstelling zou anders voor
de hand liggen, dat de hernieuwde
activiteit van do Franschen in den
Elzas een gevolg daarvan zou zijn,
dat zij hadden vernomen, dat de
Duitschers troepen uit den Elzas
hadden weggetrokken, 0111 ze tegen
de Russen to gebruiken. Trouwens,
de „Strassburger Post" is geen vol
strekt vertrouwbare bron.
De „Times" bespreekL nog eens
de verschillende berichten over don
Turkschsn opmarscb naar het Ka
naal van Suez.
Uit een ontvangen telegram bl|jkt,
dat er geen troepen in de nabijheid
van het Kanaal zijn, zoodat de Ara
bieren, die bij Katia gezien waren,
klaarblijkelijk zijn teruggetrokken.
De. „Times" wijst er op, dat de
stoomschepen het Kanaal nog steeds
doorvaren, dat de bezettingstroepen
voortdurend worden versterkt, on dat
langs het geheele Kanaal geen Turk
te zien is. Zouden dc Turken aan
het Kanaal komen, dan zouden zij
na den langen marscli door de woestijn
eeu ontvangst krijgen, die hen zeker
verrassen zou.
Vooral nu ook de Australische en
Nieuw-Zeelandsche troepen in Egypte
zijn aangekomen en daar voorloopig
zuilen blijven voor de verdediging
van het kanaal en tevens voor de
verdere oefening en training, opdat
zQ later zoo noodig op de slagvelden
van Europa kunnen worden gebruikt.
En dat zal wel noodig zyn, wanneer
de opvatting van Lord Kitchener be
waarheid wordt, dat de oorlog nog
minstens drie jaren moet.'duren.
De Turken oefenen dus met hun
bedreiging van het Suez-kanaal in
derdaad reeds ecnigen invloed uit op
den oorlog in Europa.
Voor het overige heeft men in den
laatsten tijd juist niets meer van hun
opmarsch dooi' het eiland Sinaï ver
nomen. Misschien willen z|j eerst
hun veldspoorweg van Mïiau (het be
kende station van den Hedzjasspoor-
weg) over Kalaat en Nahl naar het
Suez-kanaal, waarover reeds meer
malen is gemeld, voltooien en zoo
doende hun aanvoer verzekeren, voor
dat zij hun actie tegen het Suez-
kanaal doorzetten.
De Turken melden, dat zij een groot
succes hebben behaald in het dal van
de Tsjoroch, in den Kaukasus. Op
het oogenblik, dat wij dit schrijven,
zijn er nog geen nadere telegrammen
ingekomen, die ophelderen waaruit
it succes bestaat.
Uit een vroeger bericht is al ge
bleken, dat de Turken in het dal van
bovengenoemde rivier de plaats Ar-
danoutsj hebben bezet. Ardanoutsj
ligt op Russisch gebied en 20 K.M.
an de Turksohe grens.
De Tsjoroch stroomt niet ver van
Batoem, de bekende Russische Zwarte
Zeehaven, in zee. Batoem te bezetten
is waarschijnlijk het doel, dat de
Turken met hun opmarsch langs de
Tsjoroch beoogen. Maar zoover zijn
zij nog niet. Want ware dit het re
sultaat van hun jongste succes ge
weest, dan zouden zij het er in twee
woorden bij hebben kunnen melden.
De afstand van Ardanoutsj tot Ba
toem bedraagt in vogelvlucht onge
veer 53 K.M.
Op het Westelijk oorlogstooneel.
Fransch communiqué.
Parijs, 3 Dec. Het eenig belangrijk
nieuws, dat ingekomen is, heeft be
trekking op de gebeurtenissen van 2
dezer op onzen rechtervleugel. Aan
den rechteroever van de Moezel heb
ben wij Les Menil en Signal Doxon
genomen. In de Vogezen hebben onze
troepen den Fauxberg, bezuiden het
dorp Lo Bonhomme, die de grens
beheerscht en aan de Duitschers tot
waarnemingspost diendo, genomen.
In den Elzas hebben wij het sta-
tiou Burnhaupt bezet en ons geïn
stalleerd op de linie Aspach—As-
pacherbrücke Burnhaupt.
Berl|jn, 4 Dec. (Wolff, Officieel-
Mededeeling van hedenochtend uit
het groote hoofdkwartier:
Op het Westelijk orrlogsterrein ziju
aanvallen van de Franschen op onze
troepen in Vlaanderen bij herhaling
afgeslagen, eveneens in de streek ten
Noordwesten van Altkrich (Elzas),
waar de Franschen aanmerkelijke
verliezen hebben geleden.
Het Duitsche offensief aan
de Yser.
Londen, 4 Dec. De „Daily News"
meldt uit Noord-Frankrijk, dat de
nieuwe Duitsche aanvallende bewe
ging voornamelijk gericht was noor
delijk van Yperen tegen Dixmuyden.
Tot dusver had ze geen succes.
Woensdag trokken aanzienlijke
Duitsche strijdkrachten voor liet aan
breken van den dag op groote vlotten
over de overstroomde Yser. De vlot
ten droegen elk zestig man mot mi
trailleurs. Nog een geheele vloot, ge
trokken door motorbooten, lag gereed
om b|j het aanbreken van den dag
verder troepen aan te voeren. Maai
de artillerie der bondgenooten had een
vernielende werking. De Duitschers
zetten tot den middag hun pogingen
om het water over te trekken voort.
Tal van vlotten zonken midden jn de
rivier en velen verdronken of werden
doodgeschoten. De aanval werd dus
teruggeslagen. De Duitschers maak
ten gebruik van een nieuw licht ka-
noD, met een schootsverte van 4'/s
mijl, gemonteerd op motorkarretjes.
Koning George aan het front.
Londen, 4 Dec. Daar het bezoek
van den koning aan het leger van
groot belang is gebleken, zal het
waarschijnlijk zeer worden uitgebreid.
Ellende in België.
De bekende Ameiïkaansche Jour
nalist Irving Cobb, die teruggekeerd
is van do slagvelden in België ver
klaard in een beschrijving van liet
vreeselijko lijden der Belgen die ver
dreven zijn van hunne haardsteden,
te hebben gezien, dat mannen, vrou
wen en kinderen leefden als wilde
beesten en dingen aten, die de dieren
zelfs zouden versmaden.
Geheimzinnige treinen.
Men meldt uit Leuven d.d. 3Dec.:
Dinsdagnamiddag te 6 uurkwamen
vier treinen uit het Westen hieraan.
Twee daarvan waren samengesteld
uit een lange reeks van dichte wagons,
waarin vermoedelijk zwaar gewonde
soldaten of de lijken van gesneuvel
den. Deze twee treinen werden hier
op een wissel gestoten. Het publiek
werd op een afstand gehouden door
een sterke Duitsche wacht. Woens
dagmorgen was het een afgrijselijk
gezicht. Wij wisten ons door de
wachten heen te dringen toen de
„hooge oomos" ^naar het stadhuis
waren. De treeplanken van beide
lange treinen waren bijna alle vol
met donkerrood geronnen bloed. De
grond was met blood gekleurd. De
wagons bleven gesloten. De geheele
omgeving gaf een scherpen bloed-
reuk.
De twee eerste treinen werden
Dinsdagavond nog verder naar het
Oosten vervoerd.
Dat zijn krijgsgevangenen", zeide
ons een Duitsch militair, waarmede
ik na zes weken meer vertrouwelijk
omgang gekregen had, omdat hij bij
mijn oom in kwartier ligt. Maar wij,
Leuvenaars, gelooven daar niets van.
Voor het krijgsgevangen-vervoer kan
de Duitsche overheid nog gerust
eenige treinen schrappen. Dat. loopt
zoo druk niet.
Volgens den Antwerpschen cor
respondent van het „Handelsblad"
worden geen passen voor Nederland
aau Bulgen meer afgeleverd. Alleen
Nederlanders en Duitschers kunnen
nog dergelijke passen bekomen. De
verzekering door de autoriteiten ge
geven kort na den val van Antwerpen,
dat de bewoners steeds vrij in alle
omstandigheden konden heengaan,
wordt dus niet vervuld. De Belgen
mogen hun land niet meer verlaten.
Vele teruggekeerde vluchtelingen vra
gen zich af waarom men hun, toen
zij nog veilig in Nederland waren,
die beloften is komen doen, en zij
meenen nu, dat degenen, die argwaan
bleven koesteren, gelijk hadden.
Het moreel der Duitsche troepen
as van Gent, 3 Dec. Niet alleen
heerscht thans onder het Belgische
volk onrust, met het oog op de jong
ste maatregelen der Duitschers, ook
onder de Duitschers zeiven, vooral on
der de land weersoldaten en de landator-
mers, begint zich thans eene gejaagd
heid te vertoonen, die in het geheel
niet strookt met het martiale voor
komen dezer mannen.
Er sch|jnt thans overal eene keuring
plaats te hebben voor geschikte ele
menten naar het front.
Deze laatste maatregel wel met
het oog daarop, dat er bij de lui niet
de minste animo heerscht, om zich
daarheen te begeven, getuige de vele
dienstweigeringen* en de even talrijke
wanhoopsdaden, die tegenwoordig
overal geconstateerd worden.
't Aantal zelfmoorden onder de
soldaten begint schrikbarend toe te
nemen en wel het meest onder die
genen, die vrouw en kinderen onver
zorgd moesten achterlaten. Zelf zijn
de mannen overtuigd, dat het met
de toelage, hun van staatswege ver
strekt, onder de tegenwoordig heer-
scheüde duurte niet mogelijk is
„auszukommen". Brieven, die ik per
soonlijk mocht inzien, bewyzen zulks
klaar en duidelijk.
Te Lokeren o.a. schoot zich een
landweerman voor den kop, omdat
hij van zijne vrouw het bericht had
ontvangen, dat z|j zelf en do kinde
ren gebrek leden.
Hier in de omgeving staan er ook
reeds meerderen onder scherpe bewa
king, omdat men hun zelfmoordplan
nen toeschrijft.
Zoo treedt thans onder deze man
nen du wreede ontgoocheling van hot
bloedig*! ijzeren dobbelspel aan den
dag.
Hoe geheel anders wordt er nu ge
oordeeld wanneer in de verte de kanon
nen hunne „gewaltigeMelodei"zingen.
Een maand geleden heette het,
wanneer des morgens het geschut
losbrandde: „Wir bringen den Bel-
giern die Morgen kaffee".
Ditzelfde sein van de Morgenkaffee
brengt in deze periode van don strijd
evenwel heel wat anders teweeg dan
vroolijk handenwr|jven.
„Het"front" is de nachtmerrie ge
worden van tallooze militairen.
„Naar het front," dat is de straf,
die opgelegd wordt aan lastige ele
menten, voor wie cachot of cel geen
afdoend correctiemiddel is.
(De Telegraaf.)
De Duitsche Rijksdag.
Woensdag hield de Duitsche Rijks
dag eene zitting waarin dé nieuwe
gevraagde oorlogscredieten ten be
drage van 5 miiliard mark, met op één
na algemeene stemmen (die van den
sociaal-democratischen afgevaardigde
Liebknecht, die deswege door zijno
partij ter verantwoording zal worden
geroepen) bewilligd werden.
Nadat de Voorzitter een luid toe
gejuichte redevoering had gehouden,
waarin hij constateerde, dat Duitsch
land, „onder de vanen van zijn leger
en vloot zou zegevieren", sprak de
rijkskanselier, de heer Von Bethmann
Hollweg. Deze vestigde er de aan
dacht .op, dat door de „onvergelijke
lijke dapperheid der troepen" het
oorlogsterrein op vijandelijk gebied
ligt, en dat de wereld ervaren moet,
dat niemand ongestraft een Duitacher
één "haar kan krenken. De verant
woordelijkheid van dezen oorlog, ligt
volgens den Rijkskanselier, bij Rus
land en Engeland. Het Engelsche
kabinet had den oorlog onmogelijk
kunnen maken als het te St. Peters
burg ondubbelzinnig had verklaard
dat Engeland geen plan had het
conflict tusschen Oostenrijk en Servië
tot een oorlog tusschen de mogend
heden op het Europeesche vasteland
te laten aangroeien.
Een dergelijke verklaring zou ook
Frankrijk gedwongen hebben, met
alle kracht Rusland van oorlogs
zuchtige maatregelen af te houden.
Dan zouden onze pogingen tot be
middeling tusschen St. Petersburgen
Weenen geslaagd zijn en tot een
oorlog ware het niet gekomen.
Engeland heeft het echter tot dezen
vreeselyken oorlog laten komen,
omdat het de kans schoon zag, met
behulp van zijne bondgenooten zijn
grootsten Europeeschen mededinger
den levensader af te snijden.
De kanselier gaf hierop eene histo
rische uiteenzetting van het gebeurde.
Door de in Brussel- gevonden be
scheiden is thans vastgesteld, dat
Belgie zijn onzijdigheid ten gunste
van Engeland tegenover Duitschland
had prijsgegeven.
De motiveering van Engeland's
oorlogsverklaring met de beweerde
Duitsche schending van België's
neutraliteit, was niets dan eene ver
tooning om hot buitenland zand in
de oogen te strooien. Heeft Engeland
ten opzichte van de geschonden
neutraliteit van China bij de inname
van Kiao Tchao ook dezen neutralen
staat beschermd? (Stormachtige toe
juichingen).
De Rijkskanselier toont nu aan,
hoe Duitschland trachten moest door
overeenkomsten met de afzonderlijke
mogendheden van de Entente het
oorlogsgevaar to bezweren en tege
lijkertijd zijn militaire macht moest
versterken. Engeland stond in dit
opzicht het vrijste. Maar de Engel-
schen huldigden den stelregel van
te zijri 'beheerschers der wereldmacht
en het eénige mogelijke, dat overbleef,
was te trachten Engeland .te doen
inzien, dat deze oude stelregel on
houdbaar was en een vreedzame
samenwerking met Duitschland ver
kieslijk zou z|jn. Dat kon alleen ge
schieden door aan Engeland te toonen
de toenemende macht van Duitsch
land, het toenemende gevaar voor
een oorlog. In 1911 scheen er toe
nadering te komen, maar intusschen
voerde Engeland onderhandelingen
mot Frankryk cn Rusland, die ten
doel hadden de militaire macht te
versterken.
Het hoofdbeginsel van Engeland's
politiek bleef Duitschland te verhin
derde in de vrije ontplooiing van
zijn kracht. Nu de oorlog uitgebroken
is, heeft Engeland het masker afge
rukt en zegtwij zullen niet rusten
vóór Duitschland in economisch en
militair opzicht op zijn knieën Ligt.
Wij antwoordenDuitschland laat
zich niet vernietigen, het hoeft zoo
wel zijn militaire ais zyn flnantieele
kracht schitterend bewezen.
De rijkskanselier besloot tenslotte
met to wijzen op hetgeen in deze
dagen Duitschland gedaan heeft, hoe
algemeen de medewerking is, hoe
de zedelijke grootheid .van het Duit
sche volk zich alom uit.
Jubelende betuigingen van instem
ming die zich telkens hei haalden, in
het parlement en op de tribunes, weer
klonken.
Het „Haudelsblad", deze rede be
sprekend, merkt op, dat den heer
Von Bethmann Hollweg zeker het
Fransche geelboek nog niet bekend
was, waarvan wij een uittreksel in
dit nummer geven. Wij zouden er
nog aan toe willen voegenArm
Duitschland! welk eenvreoselijkont
waken straks uit dien heerlijken
imperialistischen droom!
De Duitsche soc.-democraten.
Bellijn, 3 December. De houding
van don sociaal-democratischen afge
vaardigde Liebknecht, die bij de
stemming over de oorlogskredieten
in den Rijksdag bleef zitten, in strijd
met het gebruik dor partij, dat een
lid, dat een onaangename stemming
wil ontloopen, de zaal onopgemerkt
verlaat, wekt bij alle leden der soc.-
democratische partij p|jnl|jk opzien.
De partijgenooton namen zijn houding
inet blijkbare verontwaardiging op
en schoven vau hem weg. De „Vor-
wftrts"spreekt heden in de vermelding
van het geval op in het ooglóopende
wijze niet van „Genosse", maar van
„afgevaardigde dr. Liebknecht". Zijn
vrienden verontschuldigen hem door
te zeggen, dat hij zeer overwerkt,
zenuwachtig en prikkelbaar is en dat
hij l|jdt aan de gevolgen van het
Krupp-proces, waartoe hij het initiatief
nam. Daarbij zou hij overtuigd zijn,
dat de arbeiders hem willen laten
vallen en dat hij na den oorlog niet
meer in den Rijksdag zal terugkeeren.
Dit zou hem misschien van deze be
tooging tegen den nieuwen geest in
de partij hebben geïnspireerd.
Op het Oostelijk oorlogstooneel.
Officieele Russische berichten.
Pelrograd, 3 Dec. De generalestaf
van don opperbevelhebber meldt:
De gevechten in de omstreken van
Lowitsj duren voort. Belangrijke
strijdmachten van den vijand, meeren-
deels Duitsche troepen, in November
van 'het westelijke oorlogsterrein
overgebracht, openden op 2 December
het offensief in het gebied lyoeso-
mersk - Szertsof.
Op het overige gedeelte van het
front langs den linkeroever van de
Weichsel zijn geeD belangrijke wijzi
gingen voorgekomen.
Ten zuiden van de Karpathen
hebben de Russische troepen Bartfeld
bezet, waarbij zy 8 officieren en 1200
soldaten gevangen namen en 6 mi
trailleurs buit maakten.
(Bartfeld ligt in Noord-Hongarlje,
aan den zuidelijken voet der Kar
pathen.)
In West Pruisen is onder de pas
aangeworven recruten ceti meisje
ondekt. Deze recruut van 19 j:tar,
heette Klare Bahlo en was uit In-
sterburg afkomstig, van waar zij zich
met andure vluclitelingep naar Dant-
zig had begeven. Z|j kon geen werk
vinden en het stuitte haar tegen de
borst van dc liefdadigheid harei mede-
menschen fe leven. Zij nam daarom
een koen besluit, liet zich het haar
afknippen, schafte zich mannenkle
ren aan en sloot zich :iau bij een troep
recruten die naar Konitz werd gedi
rigeerd. Daar kreeg zij een uniform,
werd bij burgers ingekwartierd en
maakte militaire marschen mede zon
der dat men het vermoeden koesterde
dat de aardige zachte recruut een
meisje was. Op den duur kon zij ech
ter de medische inspectie niet ont
loopen, zoodat zij eindelijk door den
nood gedwongen er toe overging haar
geheim aan den chef van liet depot te
openbaron. Al haar sineeken om bij
de troep te mogen blijven, blejek
Ijdel, zij werd zoo spoedig mogelijk
weer in vrouwenkleedoren gestoken
naar Dantzig teruggezonden, waar
zij op het oogenblik voor verpleeg
ster wordt opgeleid.
Een Turksche overwinning.
Konstantinopel, 4 Dec. Ken ambte
lijke mededeeling van den generaleu
staf houdt in, dat de Turksche troepen
in het gebied van de Tsjoroch (grens
gebied a. d. Zwarte Zee), een groot
succes hebben behaald. Bijzonderheden
volgen.
Uit Zweden.
De Zweedsche staatsman Hennlng
van Melsted schrijft in een der Stock-
holmsche bladen een reeks artikelen
waarin hij doet uitkomen dat Zweden
in politiek en militair opzicht slechts
gebrekkig uitgerust is voor demoge
lijkheid, in den strijd te worden be
trokken. Hij verwijt de regeerihg,
dat zij geen oog heeft voor liet feit,
dat de internationale toestand v|>or
Zweden steeds kritieker wordt. Rus
land legt met grooten spoed écn
noordelijken verbindingspoorweg aan,
die slechts 2J mijl lang is en het
Russische spoorwegnet over de 'JJor-
nea rnet het Zweedsche moet ver
binden. Wanneer deze verkeersweg
gereed zal zijn, zal, meent hij, Zweden
moeten beslissen, of liet door een
uitvoerverbod, dat voor Rusland
noodig is, Rusland tot vijand wil
maken, of door toelating van een
ongehinderd verkeer openlijk aan
Russische z|jde zal treden. Men heeft
in Zweden de noodlottige meeifing
gekoesterd, dat mot den oorlog ge
makkelijk geld was te verdienen door
met alle oorlogvoerenden in goede
verstandhouding te blijven, maar de
eigen weerbaarheid heeft men de
laatste twee maanden van den oorlog
verwaarloosd. Zij, die hot volk wilden
inlichten over den ernst van den
toestand, werden door de censuur
op de bladen tot zw|jgen gebracht.
Men duldde echter een ten gunste
van het anti-rnilitairiame werkende
censuur, onder welker druk de raili
taire overheid werd gedwongen tot
het nemen vau ou voldoende maat
regelen.
In do drie vestingen Bodum, Oster-
sund en Solleftea zou het onder de
opgeroepen reservisten tot bedenke
lijke onlusten cn samenscholingen
zijn gekomen. Met het oog op deze
gebeurtenissen eischt ook Stockholms
Dagblad een - streng onderzoek, en
verlangt het, dat. hoogere militairen
zich zullen moeten verantwoorden
voor een krijgsraad wegens het feit,
dat zij voorvallen, die in dezen kri
tieken tijd dubbel strafbaar zijn, on
der verspreiding van ouware berich
ten, hebben geduld.
MARINE EN LEGER.
B(j bosch, v. Min. v. Marino ia luit. t.
Se kl. A. K. G. Post Uilorwver met "dezergepl.
u. b. Wachtschip te Willemsoord.
De luitonant ter zoo dor So klasse Marine-
Roserve J. W. de Roever Is den Sdon December
1914 opgekomen voor werkelljken dienst c
plaatst aan boord van llr Ma. „Atjeh".
Alsnog bevorderd mot Ingang van 1 December
j.1. tot sorgoant dor mariniers do korporaalr T
de Zeeuw, A. Dokkor en A. J. van Vuglit.
Haven te Nieuwediep.
4 «De--. Aangekomen van Harliugon sj. „Leeu-
Aaugokomen van Lysekill het Noors-die
stoomschip „Helmland II".
Aangekomen van Lelth en vertrokken
mai Hellingen bet Eng. s.a. „Amulet".
STOOMVAARTBERICHTEN.
Stoomvaart-Maatschappij „Nederland".
Radja, thuisreis, arriveerde 1 Des. te Nantos.
Vondel, uitreis, passeerde 2 Dec. Gibraltar.
Java. thuisreis, arTl v. 8 Dec. te Oravesend.
Rèmbrandtarrlv.SDoc. van A'dau to Batavia.
Banka, uitreis, passeerde 3 Dec. Porlm
Celebes, uitreis, arrlv. 4 Dec. te Port-Sald.
Sumatra arriv. 4 Doe. van Java to A'd.-un.
Grotius, thuisreis, arriv. 4 Dec. te Qruvosund.
Rotterdamsche Lloyd.
Ophir, thuisreis .passeerde 2 Deo. Sagres.
Bogor vertrok 2 Deo, van A'dam nBuonos-A
Tabanan, uitreis, vertrok 3 Dec. van Suez.
Taiubora, thuisreis, passeerdeS Dec. Perlm.
Djembor arriv. 1 Dec. vanR'dam te Batavia.
Djocja, thuisreis, pass. 3 Doe. Pantollnrf a.
Medan arriv. 4 Doe. van Java te R'dam.
Kon. Hotl. Loyd.
Kennumerland.thuisr., vertr.l Dec, v.Monlovhlee.
Salland, thuisreis, vertrok 1 Doe. van Santos.
Zoclnndin, uitrois, vortrok 2 Dec. v. Lissabon.
Gooiland vertrok 11 Dec. v. A'dam n. H. Ayres.
Kon. West-Indische Maildienst.
MARKTBERICHTEN.
Alkmaar, 4 Dec. 1914.
KAAS. Fabriekskoas meikaas f--.—.jonge kaai
f-.- kl. fabrlekskaas f41.—, kleine lioeronlcm»
'40.-, comm. fabrlekskaas f«owinle-
ie hoorenkaas f39.60, middelbare fabrlekskaas
- middelbare boerenkaas f41.-. Anage
voerd 300 stapels, wegende 111600 K.G.
Handel kleine vlug.
Alkmaar, 4 Dec. 1914.
Heden werden ter graanmarkt aangevoerd
771 n.L. Tarwe f 10.25 a 1L90, rogge f -. a
gerst f-.-, Idchev. f10.- a flOJSO, haver
ro.85 a (i.76.
Bruine boonen f14,- a flli.00, witte hlem
f2L- a f23,—, rood mosterdzaad f geel ld.
f-.-, blauwmaandzuad f-.-, paurdeïoeno»
r 10.60 a f 11.26, citroonboonon 120.- a 122
witte boonen f22.- a f 24.-,duivonboonen 111.76,
karweiz. f16,— a f -.-.
Erwten: gToene f16.- a 19.—, grauwe f84.
29.-, vale f .- a -.—
Beverwijk, 4 Dec. 1914.
Groenten. Spersieboonen (enkel) f 00-00.
idem (dubbel) f00-00, snij boenen 100- 00 per 1(
K.G., bloemkoolfH-12, boerenkool f2
st., andijvie f2.00-3.00, selderij f2-3 p
K.G., bloemkool f8-12. boerenkool f'2-4 per
0—3.00, selderij f2-3 uer llC boi,
per lóObos,appulöii(zi!ur) f7,te
-8.00, id. (zoet), fü-7,peren f6.00ti.00 p. H,l„,
knolselderij f 4-7 per 100 bo8; ulon f8.B0-4.0O
por zak; aardappolon f 8.76 - 4,26 por II. L., prei
f0-00 por 100 bos, savoljo koof f3—B, rood*
id. f4 witte id. f0-00 por 100 stuks, Ulékm
tO.OO-O.óO per 100 stuks, spruitkool fO.OO ïOM
Eer mand, rnapstoloii fO-ö per 100 bos, blue»
ooi 2e soort rO-O, spinazie 00 - 00 ot, per beu
Tijdstippen van verzending der
Brievenmalen.
Naar Oost-Indifl
Verzendlngaweg. I Datum dor jTUdsL. der
1 tor post- laat. busl.
bezorging. a/hFoitk.
zeepostviaAmstordarn I 18 Dec. u.C6>.ar.
zeepost via Rotterdam II en26 j fiSS'sav.
Naar Atjeh en on<lerhooriyh«d«m
en de Oostkust van Sumatra
er Engeland eiken Dlnsd 12.16'cm.
Naar Guyana (Suriname):
inostvlaAmsterdam 117en81 Buu, I fl.66'*»v.
(tl via Queenstown 7 en 21 HLlS'tiii,
mail vla Soitthampton 14 en 28 ia.16 'a m.
(alléén opverl.d.afz.)
Naar Cura^ao, Bonaire en Aruba:
Of (jnoenstown Jagen Demi 112.16 i
Naar St. Martin, St. Kuetftiiua au
Saba:
eopotl vin Amstordarn 17 en 31 hec.l G.K'suv.
(allouii up verl. d. afz.)
luil vla Engeland 14 on 23 12.16 's m
Naai Kaapland, Natal, Oranje Rivior-
kolonie en Transvaal:
eiken Donderdag, 1216 'a au.
LIJST van ingekomen en vertrekken
personen.
INGEKOMEN.
Naam: Beroep: Woonplaats: Van: Gel..
J.v.K lavoruu,br.b8Z.1G ra vond w.slr .9,1 t'dum, K(1
G.W, Slövo, luit. t. Zuidstraat SO, Zijp»,
J.Planjc, marinier. Achterstraat Ea, u'dam, H.C.
P.Vonk,pakhuiskii.,2>.-Vroonstraat2,'n-llage, N.ll.
T,Boersioa,arbeider,V(jzelstr.71, MedeiobUk,
J.O^cheuerman.sg.-rn.u.BothaslrfiO.Schotei), R.C.
W.H.v.Wl6ist,korp.iuar.AVes(strJ),J,A'dam, N.ll.
N.P.Brink-VersluLs,z-,A.-Bin.h.27,Groningen, K.O.
P.C.HUndors-Schouten.z.HoofdRr.l&.'e Hage, 6 V
J.Annes,barbier,2eVrooustiaat 22. Utrecht, It.C.
L. Schol vanger, sluiskil., Buitenh. 42, ZUpe, N.ll.
G.Bierstekor,zonder, KoegrasOl.Calkintsoog.
F.Schoorl, 61,
O.Hoogsctiagon, landm,, 51,
VERTROKKEN.
Naam: Beroep: Van: Nhar: Gel.:
GJonker,stoker,Slul8dljkstr^6,Hellero6tal., N.ll
A.Wlobrecht,bet.w.1Bass:gr.66a,Wormorv., Geen
G.C.Woesthof-Burgor.z, Ï5asslngr.l9, A'dam, RU.
Wed. S. A.L.v.Es, z„HooidgrncltGouda, N I.
G.A-SeYonhuijscn,z.,l>iJkstr.27,Leeuwarden, N U.
P.Kwak.brugkn^Achter-Binn.b^S^Vlkniaar,
F.A.Pluüm6rs,slok.,leSchag.dwjtr.lt,R'daiQ,
K J.L.deLeers,sg.-mai.,Midd.str.91 b.Willeiust.,
G.Steijnen-Ecurslag,z.Brouw.strJjO,Lochom Rein.
Burgerlijke Stand van Helder,
van 3-4 Dec. 1914.
ONDERTROUWD: C. Koningstsiu
en J. C. v. Leeuwen; J. L. Challlet
en A. C. Pieren.
GETROUWD: W. Veenutra A.
Peters.
BEVALLEN: W. JooniriKR - vail
der Vaart, d.M. B. C. Koelen
Amelsbeek, z.
OVERLEDENH. J. v. Twisk, 79'j.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Uitvoerverbod den Helder en Texel.
De Commandant der Stelling van
Den Helder maakt bekend, dat hal
verbod van uitvoer uit de gemeente
Den Helder met de volgende artike
len wordt uitgebreid
mais, peulvruchten, stroo, spok,
paarden en varkens, zoodat tot nader*
aankondiging de uitvoer zonder voer-
af bekomen vergunning uit deze g
meent e verboden is, van
tarwe, rogge, gerst, haver, rijpte»
rljstemeel, meel, rundvee, hooi, maïs,
peulvruchten, stroo, spek, paarden
en varkens.
Overtreding van dit verbod wordt,
ingevolge art. 49 van bovengenoem
de wet, gestraft met hechten ra vau
ten hoogste drie maanden.
Vergunning tot uitvoer als boven
bedoeld kan op aanvrage van belang
hebbenden, op last van don commanjj
dant, worden verleend door het lid
der verplegingscommissie, den heer
Van Neck, loco burgemeester van
Den Helder.
De commandant der Stelling van
Den Helder, belast met de uitoefe
ning in de gemeente Texel van bet
militair gezag, maakt, na g«pl«*gd