HELDERSCHE COURANT
Tweede Blad.
No. 4408
DONDERDAG 31 DECEMBER 1914
42e JAARGANG
HET JAAR 1914.
Het gebeier der klokken, die, in
dit bloedjaar 1914, het oude jaar uit
en het nieuwe inluiden zullen, straks,
zal worden overstemd door het ge
donder der kanonnen, die dood en
verderf zaaien over landen, die ver-
niotiging brengen waar bloeiende
cultuur, 'barbaarschheid waar bescha
ving was. Bloedrood zal de winter
zon ondergaan in den westelijken
horizont, bloedender nog zal zij op
rijzen en den nieuwen dag, het nieuwe
jaar, en daarmede nieuwe ellende
brengen over het oude Europa.
O, niet in ons land. Ons kleine
landje is te midden van dezen afschu
welijken strijd intact gebleven geen
duimbreed gronds, geen huis is ver
woest; wij hebben den vrede gehand
haafd en ook onze handel en indu
strie is, voor zoover het mogelijk is,
gered.
Maar rondom ons staat de aarde
in brand. Laaiend rijzen de vlammen
op; knetterend spatten de vonken;
brandende balken en splinters vallen
overal neer: één vonk, en de vlam
deelt zich aan ons oude, hechte ge
bouw, dat wij honderd jaren wisten
te stutten en te schragen, mede.
Eén vlam en een windvlaag uit oost,
west of zuid, en ook wij kunnen aan
't blusschen gaan van dien brand,
die zijn voedsel vindt in de Euro-
peesche cultuur.
Alles, wat in het, thans weldra
geëindigd, jaar is geschied, staat in
liet teeken van den oorlog, hoewel
toch eerst begin Augustus de oorlog
is uitgebroken. Maar bij een zóó ont
zaglijke wereldramp als deze, verzinkt
al het andere wat nog heeft plaats
gehad in dit jaar, in 't niet. Verge
ten zijn de inenschelijke veeten, de
vele groote en kleine economische
oorlogen, die vaak leidden tot werk
stakingen van langen duur en tot
verbitterden strijd. Het is of dit alles,
als behoorend in een vroegere periode,
achter ons ligt, verdwenen is in den
inist van lang-ver vlogen tijden. Toch
staat liet, in vele opzichten, in ver
band met het huidige wereldconflict.
Bij het onderzoeken van de oorzaken
van dezen woreldoorlog niet do
direete, tengevolge van de diplomatie
der grootmachten ontstane, oorzaken,
maar de indirecte, de jarenlange
evolutionaire strijd tusschen kapitaal
en arbeid, tusschen reactie en voor
uitgang zullen zeer zeker do
onmiddellijk aan den oorlog vooraf
gaande gebeurtenissen modegcrokend
wordon.
I.
Voor ons, die slechts een zakelijk,
objectief overzicht hebben te geven
van de gebeurtenissen, die in het af-
geloopen jaar hebben plaats gehad,
is de laak betrekkelijk gemakkelijk.
Wij zullen dat overzicht in tweeën
hebben te splitsen, en het eerste deel
zal moeten gewijd zijn aan de periode
vöor den oorlog.
En dadelijk komen wij er toe een
der eerste gebeurtenissen van het
jaar in verband te brcugen met het
huidige conflict. Wij bedoelen de al-
geraeene werkstaking in Zuid-Afrika,
in Januari. Zonder hier thans verder
op in te gaan, stippen wij even aan,
dat een aantal leiders van deze werk
staking, onder welke de Hollander
Poutsma, door de Zuid-Afrikaansche
Regcering werden opgelicht en aan
boord gebracht van het s.s. „Umgeni",
dat in het laatst van Februari te
Londen aankwam.
In Maart was het de plotselinge
moord op Gaston Calmette, den hoofd
redacteur der „Figaro", door Madame
Caillaux, de echtgenoote van den
Fransehen Minister van Financiën,
die de gansche wereld in verbazing
zette. De aanleiding tot dit incident
was een felle en minderwaardige
campagne, die deze heer tegen den
Minister voerde in zyn blad. Madame
Caillaux, die iederen dag in angst en
vrees zat voor mogelijke -nieuwe aan
vallen van den journalist, begaf zich
naar zijn bureau om een onderhoud
met hem te hebben, en schoot hem
h bout portant dood.
Haar proces, in het laatst van Juli,
even vóór het uitbarsten der thans
heerschende crisis, eindigde met vrij
spraak voor de beklaagde. Vrijspraak,
terwijl zij een moord gedaan heeft 1
„Niet schuldig" oordeelde haar de
jury. Men vergete niet, dat in Frank
rijk, evenals in de meeste landen,
een leeken-rechtbank het eigenlijke
vonnis wijst. En er waren, tijdens
den duur van het proces, zoovele
feiten aan het licht gekomen, waaruit
bleek, dat rnadmo Caillaux slechts in
een oogenblik van zenuwachtige opge
wondenheid tot haar daad was ge
komen, dat van een democratische
jury ons deze uitspraak niet al te
zeer behoeft te verwonderen.
't Was ook in Maart, dat in het
Iorsche graafschap Ulster troebelen
uitbraken tegen de Engelsche Re
geering. Zoo hevig gloeide de vijand
schap op, dat een geheel leger van
Ulster-vrijwilligers gemobiliseerd
werd en, van top tot teen gewapend,
van plan was tot het uiterste verzet
te plegen tegen home rule.
Home rule beteekent zelfbestuur.
Evenals vele Britsche landen en kolo
niën wilde men Ierland een eigen
regeering geven, en het protestant-
sche Ulster meende nu daarin eene
benadeeling to zien van zijn belangen,
aangezien Ierland bijna geheel katho
liek is. Evenals zooveele andere
politieke kwesties, loste dit conllict
zich op in het grootere wereld-con-
tlict en bewees geheel Ierland weldra
aan het Britsche wereldrijk, dat het,
in lijden van nood, loyaal wil wezen.
Over de troebelen in Mexico zullen
wij maar niet veel zeggen, 't Is daar
een eigenaardig land en volk, en het
ia de eerste keer niet en zal de
laatste ook niet zijn, dat daar con
flicten uitbreken. Op de Europeesche
gebeurtenissen hadden deze troebelen
geen invloed; onze regeering zond er,
teneinde de belangen der aldaar ver
toevende landgenooten te beschermen,
de „Kortenaer" heen, die nog goede
diensten bewees bij het aan boord
nemen van „vluchtelingen".
Het vergaan van de „Empress of
Ireland", die op een Ijsberg stootte,
ach, wat is het, in vergelijking
met zoo ontzettend veel andere
rampen, die ter zee plaatsvonden,
doch die ondergingen in de massa?
Laat ons er over zwijgen.
Laten wij tenslotte met een enkel
woord (de gebeurtenissen in'Albanië
Na den jongsten Balkan-oorlog is
een gedeelte van Turkije, n.1. Albanië,
dat Bulgarije zich wilde toeeigenen,
onder bescherming van delEuropeesche
mogendheden, tot afzonderlijken staat
geproclameerd. De hoofdzakelijke
aanleiding hiertoe was het haven
stadje Durazzo, dat de Bulgaarsche
Invloedsfeer zou uitstrekken tot in
de Adriatische zee, en voornamelijk
Oostenrijk, dat hier zijne havens had,
oordeelde dit strijdig met zijne be
langen. Het werd bij den vrede dan
ook niet aan Bulgarije toegestaan.
Tot vorst van dit gebied werd be
noemd prins Wilhelm von Wied, een
Duitsch vorst, en, zooals later zoji
blijken, door zijn slapheid een bij
uitstek ongeschikt persoon. Want de
eigenlijke bewoners der binnenlanden
moesten van deze beschikking niets
hebben en verzetten zich tegen het
gezag. Ter uitoefening van de politie
werden Nederlandsche officieren uit-
genoodigd aan het hoofd der geregelde
troepen de zoogenaamde „opstande
lingen" te verdrijven en de orde te
bewaren, in welke taak zij, trots hun
prijzenswaardig organisatorisch ta
lent, niet konden slagen. Het was
en bleef een lange lijdensgeschiedenis,
waaraan, bij het uitbreken van dén
grooten Europeeschen oorlog, van zelf
een einde kwam, dat den toestand
onbeslist liet. De Hollandsche offi
cieren hadden tevoren, nadat een der
sympathieksten gesneuveld was, (luit-
kol. Thomson), hun taak al neerge
legd, het aan de belanghebbende
mogendheden overlatend zelf den
boel verder te redderen.
Yersch ligt nog in ieders geheugen
hoe, nadat 15 Juni Kolonel Thomson
gesneuveld was, onze regeering de
„Noord-Brabant" naar Durazzo zond,
om diens lijk af te halen, hetwelk
te Groningen, met militaire eerbe
wijzen, is begraven.
De Koninklijke familie moest naar
Italië vluchten en het kluchtspel van
Albanië verliep automatisch in een
status quo, zooals men in de diplo
matie zegt.
Terwijl wij dit schrijven, bereiken
ons do berichten, dat Italië de ge
legenheid gebruikt heeft om troepen
in Valona (een stadje aan de zee, waar
vele Italianen wonen) te landen, ter
bescherming van zijn landgenooten.
Gaven wij boven zéér in 't kort en
uitteraard onvolledig de voornaainsto
gebeurtenissen weer, die op 't wereld-
tooneel voorafgingen onmiddellijk aan
de rampspoedige dagen van begin
Augustus, - thans willen wij, even-
.eens kortelljks, de feiten memoreeren,
die in eigen land plaats hadden.
Zoo ooit, dan kan men van de
eerste helft van 1914 spreken als
van een stakings-periode. Want al
dadelijk brak, in de tweede helft van
Januari, eene bakkersstaking uit in
den Haag, gevolgd door eene trawler
staking te IJmuiden, en levendig
herinnert men zich nog de Haagsche
tramstaking en de Zaandamsche
houtwerkersataking, beide door het
oorlogsgevaar plotseling geëindigd.
5 Februari werd als burgemeester
van Zaandam geïnstalleerd het Kamer
lid K. ter Laan, lid van de sociaal
democratische arbeiderspartij, die niet
de eerste sociaaldemocratische burge
meester was, maar wèl de eerste,
die juist om zijn politieke overtuiging
burgemeester werd eener gemeente,
waarvan de Raad in meerderheid
tot de sociaaldemocratische arbeiders
partij behoorde. Dat dit geschieden
kon, hing samen mét den uitslag der
verkiezingen van 1913, waar, als
reactie op de antirevolutionaire
_jering van mr. Heemskerk c.s.,
bij"de eerste herstemming niet minder
dan 17 sociaaldemocraten werden
gekozen (bij herstemming terugge
bracht tot 13).
De moeilijkheden van burgemeester
Ter Laan waren aanvankelijk niet
gering. Hij had het hoofd te bieden
aan een hem vijandige groep per
sonen, die hem tegenwerkten, terwijl
ten overvloede een langdurige en felle
economische strijd in den houthandel
uitbrak. Wij kunnen ons ter wille
onze'r plaatsruimte hier niet verder
in veldiepen. De algemeene Euro
peesche toestand, die het geheele
politieke en economische leven be-
heerscht, maakte hier een eind aan
en deed den „godsvrede" ontstaan,
waardoor alle geschillen werden bij-
Wij releveeren tenslotte nog de
vele kazernebranden, die in Februari
plaats hadden, te Haarlem en te
Ede, den moord te IJmuiden op een
jong meisje (21/3), den watersnood
in de Betuwe en Noord-Brabant (2e
helft Maart), die van buitengewonen
omvang was, het 100-jarig jubilé van
de Nederlandsche Bank (25 Maart),
den tocht van Nederlandsche torpedo
booten naar Maastricht (21 April),
den Kurhausbrand te Egmonda. Zee
(21/4), die een geheimzinnige geschie
denis gebleven is, den doodslag te
Arnhem (12 Mei), waar door een in
specteur van politie een burger bij
een relletje werd gedood, de tram
staking in den Haag, die Zondag 12
Juli uitbrak, en, trots de sympathie
van do Haagsche bevolking niet tot
een directe overwinning voor het
personeel heeft geleid, en zijn dan
gekomen tot het oogenblik, waarop
de oorlogsbrand Europa aantastte en
dit oude werelddeel in zijn funda
menten ondermijnde. Wij zullen aan
dien oorlog het tweede gedeelte van
ons overzicht wijden.
Vooraf echter dient nog even de
revue gepasseerd wat in de plaats
onzer inwoning is geschied in de
eerste helft van dit jaar.
14 Januari werd in het Paleis te
Willemsoord de Zeekrijgsraad geïn
stalleerd. De rechtsvordering voor
allen, die bij de marine dienen, kreeg
hierdoor aanzienlijke verbetering.
Immers, als president van de recht
bank fungeerde van nu af een burger
rechter, terwijl de beschuldigde zich
desgewenscht rechtsbijstand kon ver
schaffen door een advocaat. De eerste
zitting van dien Krijgsraad waar een
advocaat pleitte, had plaats 21 Fe
bruari.
15 Januari werd het nieuwe Kerk
gebouw der Hersteld Evangelisch-
Luthersche gemeente in de Weezen-
straat ingewijd. Voor de Luthersche
gemeente, die door schenking van
mevrouw Insinger de gelden voor
dezen bouw verkreeg, een heuchelijke
Het fraaie gebouwtje is een
sieraad voor odzo stad!
5 "Februari keerden de sleepbooten
Atlas" en „Titan" in de haven terug
na een zeer belangrijken on gevaar
vollen sleeptocht volbracht te hebben.
Zij hadden nl. een groot droogdok,
voor Soerabaia bestemd, veilig naar
de plaats van bestemming gebracht.
Voor de Nederlandsche scheepvaart
is dit een groot succes, dat onzen
naam in het buitenland stellig ten
1 April 1914 is voor ons blad een
gedenkwaardige datuiu. Toen werd
nl. de oude titel „Vliegend Blaadje"
afgeschaft en het blad verdoopt in
„Heldersche Courant". Tevens werd
het uitgebreid het verscheen inplaats
van tweemaal, driemaal 's weeks, en
door nieuwe letter, andere indeeling
etc., trachtten wij het blad aantrek
kelijker te maken. Wij meenen te
mogen aannemen, dat een en ander
door onze lezers op prijs gesteld is.
25 Juni werd het nieuwe bonds-
gebouw van den Bond van Minder
Marinepersoneel geopend. Voor de
matrozen was dit een itóuchelyke
dagHet, fraaie gebouw, ontwerp
van den heer P. L. Kramer, architect
te Amsterdam, is oen sieraad voor
onze stad.
Moeten wij nog sprekon over do
brandende vraagstukken van don
dag: den woningnood en de sport-
kwestie Wat dc laatste betreft, -
die is thans, naar wij meenen, opge
lost èn H.F.C. èn H.B.S. hebben
geschikte terreinen, waar geregeld
vele supporters do wedstrijden konren
„verslaan'. Helaas blijft het eerste
vraagstuk: nog do vorige week werden
premies uitgeloofd voor woningen.
Toch wordt door verschillende ver-
eenigingen geregeld bijgebouwd, maar
blijkbaar overtreft de vraag nog steeds
het aanbod.
In een volgend artikel zullen wij
de oorlogs gebeurtenissen bespreken.
Ingezonden Mededeeiing.
HERMAN NYPELS - HELDER.
Telef. Intc. 140.
ABONNEMENTSKLEEDING
voor Hoeren.
Zeer doelmatig.
De goederen blijven het eigendom van
den geabonneerde.
Ons tarief wordt U op aanvraag
mlddelijk toegezonden.
is meegevallen en het overzicht, dat
de vertrouwenscommissie heeft, ziet
er nog niet zoo slecht uit.
Daarbij komt, dat er toch ook nu
nog heel wat wordt verdiend. Nu ja,
de menschon koopen gpou diaman
ten, maar kleeren zullen ze toch
moeten hebben en als ze 't nu wat
langer met een pak doen, dan komt
dat later wel weer in 't gelijk, om
dat de kleerkast toch weer gevuld
zal moeten worden. En zoo gaat 't
met alles.
Laten we dus de dingen niet al
te zwaar tillen, wo maken 't ons
zelf en anderen daardoor lastig en
komen er toch niets verder meè.
Dan maar optimist? Ja. Niet zor
geloos, niet luchthartig, maar toch
optimist, blij het leven in kijken en
flink uit de oogen zien met 't hoofd
omhoog. Plannen makend voor de
toekomst om klaar te zijn voor
anderen, die ver achterop raken, ons
weer voor kunnen zijn. Dat is cisch
van goede levenskunst.
Niet luchthartig, maar wel
optimistisch.
AHerwege spreekt en klaagt men
over den benarden tijd. Er wordt be
perkt en bezuinigd; alle lust tot flink
aanpakken en kloek doorzetten ont
breekt.
Dat moet anders worden, wil B.,
die in het N. v. h. N. een opmonte
rend woord schrijft.
Zoo ooit, zegt hij, dan is het thans
de tijd om opgewekt te blijven, flink
uit de oogen te zien en te trachten
zich met energie voor te bereiden op
de tijden, die komen zullen. Het is
niet noodig met gebukten hoofde af
te wachten, of ook ons 'n slag zal
treffen. Die slag is nu vier maanden
uitgebleven en hoe verder de t(jd op
schiet, des te geringer wordt de kans,
dat ook wij geslachtofferd zullen wor
den als België. Dat moest men be
denken in plaats van te vragen of
wij nog in den oorlog betrokken zullen
worden. Dat hangt toch ook mee van
ons zelf af! Wij hebben toch ook
een leger, dat nog wel hoe langer
hoe fllinker en krachtiger wordt en
wij zijn toch niet weerloos.
Zie, zoo'n klein beetje zelfvertrou
wen moet men zich toch geven, 't ia
volkomen gerechtvaardigd. Er komt
weer een andere tijd. Een tyd van
duur geld misschien, maar toch ook
een tijd, waarin de industrie, achter
stallig als zij thans overal geraakt,
weer met kracht zal opbloeien. Wat
nu stuk geschoten wordt, zal weer
moeten worden opgebouwd. Voor--
raden, die nu opraken, moeten weer
worden aangevuld. Groot, ontzettend
groot zal straks de vraag worden
naar scheepsruimte om uit Oost en
en West aan te voeren, wat ons nu
wordt onthouden, en daarheen te
brengen wat nu op verscheping wacht.
Is men daarvoor klaar? Staat onze
industrie gereed om straks met dub
bele ploegen aan te pakken? Zyn onze
reederljen klaar om straks mee te doen
aan den wedloop over den Oceaan?
Maar de groote verliezen dan, die
er thans geleden worden Is dat dan
niet erg? Is het geen vrees voor
faillissementen in massa, dat de
effectenbeurs gesloten houdt? Zoo
vraagt men alweer bezorgd.
Zeker, zeker, maar onze geldmarkt
heeft wel eens vaker klappen gehad.
Hoe was 't in 1907. Toen daalden
de Steels 30 pet., de Unions 77 pet.,
de Redjangs 415 pet., de aandeelen
der „Koninklijke" zelfs, in verband
met hare splitsing, 680 procent. In
Amerikanen, in petroleum, in tin, in
tabak zijn toen alleen aan de Amster-
damsche beurs honderden miilioenen
verloren en werd toen het oecono-
misch raderwerk ontwricht, kwamen
er toen zooveel groote faillissemen
ten voor?
't Kan wat lijden. Heuscb, 't zal
meevallen. De speculatieve posities
ter Amsterdamsche beurze waren in
1907 heel wat grooter dan thans on
de débacle kwam toen misschien
even heftig als nu. Als *t tenminste
nog ecndébaclo mag worden genoemd.
'I Bedrag der loopende prolongatie
LANGS DE STRAAT.
Storm
A Eigenlijk moest het opschrift
luidenop bed. Want wie loopt er
nu des nachts op straat I Eu nog wol
als het zoo stormtMaar omgekeerd
wie ligt er nu op bed als boven zijn
hoofd het huis schijnt te worden
afgebroken, als hemel en aarde schijnt
te vergaan, als alle booze geesten
tegolijk worden losgelaten op ons
arme mensclien
Evenwel, wij hebben de loffe
lijke gewoonte, op bed liggend, te
slapen, en zoo zou eene nieuwe
rubriek, die wij zouden creeören en
„op bed" zouden betitelen, iif blank
moeten blijven of wel een beschrij
ving moeten inhouden van onze
droomen. En wij meenen den lezer
deze laatste te moeten sparen. Boven
dien is de titel toch nog te verdedi
gen, doordat wij 's anderen daags op
straat gingen kijken, naar wat vriend
storm had uitgehaald
Alzoo: het eerste bedrijf speelt op
bed. Je bont juist aan 't inslapen,
aan 't droomen van allerlei schoonu
dingen, als het lieve leven begint!
't Lawaai is onbeschrijfelijk. Je meent
een regiment ratten te hooron op
den zolder boven je hoofd, terwijl
onder je, op do trap, minstens een
bataillon uhlancn patrouilleert. Links
spolen vijf en-twintig katten, alle met
oen soort klompen aan, krijgertje in
de dakgoot, daarbij stukken steen 011
kalk en allerlei andera ongerechtig
heden omlaag gooiend.
Je draait je om, misschien slaap
je weer inEen ontzettend gerinkel
'klinkt op straat, brekend glas, val
lende pannen, enzoovoort.
Je draalt je weer om, nogmaals en
nogmaals. Kort en goed je slaat
op om do bui af te wachten. Be
nedon brandt de vulkachel als een
vulkaan niettemin is liet steenkoud
vanwege den tocht. Pannen rinkelen,
stukkeu roet on kalk vallen door de
pijp, bij het raam stortregent het, van
boven en van onder. Wat een weer 1
En de bui laat zich niet afwachten
de bui is niet van plan voorloopig
afscheid te nemenintegendeel, 't
wordt hoe langer hoe erger. Bom I
daar ligt een boom, met wortel en
tak omgerukt. Bomweer een
Krakoen andere knapt af. Dat kan
iets worden vannacht!
In een koude kamer, met oogen
dik van slaap, zit je, on wacht
of lieverje ijsbeert en wacht. Je
ijsbeert vanwege je koude voeten en
je humeur, je wacht vanwege den
storm, tot het god Aeolus belieft af-
tetrekken. leder oogenblik dweil je
den natten boel op, kijkt of niet eeu
ruit is ingewaaid. Je slaapkamerraam
waait open, met een ruk; een para
pluie, die staat te drogen, vindt je
een oogenblik later midden op de trap
terug. Welk een nacht!
Als om half vijf ongeveer de wind
wat gaat liggen, tracht je nog wat
te slapen. Je verslaapt je natuurlijk
en gaat er 's morgens op uit om eens
te zien wat vriend storm uitgehaald
heeft.
De inspectie levert merkwaardige
resultaten op. Zou er nog wel den
schuttiog overeind zijn gebleven, zou
er nog wel éen huis zonder schade
af zijn gekomen Ach, ach, wat een
ruïne; die arme booraen! bij hoopen
lagen de takken op den grond, zonder
van de vele omgewaaide zelf te
spreken. Je komt, al wandelend tot
de conclusie er nog wondergoed te
zyn afgekomenoveral dakpannen,
vensterruiten, heelo kozijnen, dak
bedekkingen, die het tijdelijke met
het eeuwige (beter is het niet meer
bestaande) verwisseld hebben. Overal
verwoesting, vernieling, ruïne!
De timmerlieden hebben schik. En
de loodgieters en dakwerkers. Wat
'n werk, wat 'n werk! ,'n Goed
nachtje, meneer!" riep ons een tim
merman toe en de man glunderde.
Dat 's ook eene opvatting, uit tim
mermans oogpunt een heele goede.
Trouwens, over 't algemeen vonden
de mensehen 't geval nog al verma
kelijk on namen ze de verwoestingen
philosoflach op. Lachend trapten ze
in elkaar wat nog van de schuttingen
was overgebleven en»lachend gingen
ze op zoek naar weggewaaide venster
kozijnen. 't Idéé ook, dat je venster
kozijn er vandoor is! Iemand vond
voor zijne woning een hoed op straat...
Zonder eigenaar natuurlijk. Wie weet
welk oen luchtreis dio al gemaakt
1 had. En wie weet, hoe 'n koude bol
die eigenaar heeft opgeloopen. Naar
wij vernamen, paste de hoed niet
óp het hoofd van den vinder.
't Slimst is als je hecle venster
verzameling wegwaait en jo midden
in den nacht het huis uit wordt ge
blazen, zooals in de Bothastraat ge
schiedde. BrZooiets is geen pretje
En de mastiek-dakbedekking kwam
naar beneden en bombardeerde de
straat met kiezel, 't Leek een gezellig
grintwegje daar. In de Van Hogen-
dorpstraat lag een vensterkozijn mid-
don op straat, in de Langestraat sloeg
de halve voormuur om van een sla
gerij, enzoovoort, enzoovoort. En de
woedende zee was des morgens nog
niet tot bedaren gekomen en sloeg
haar golven tegen het basalt aan.
Ja, ja, zóó'n stormnacht mocht er
wezenOf liever, mocht er niet zijn
DE OORLOG.
"T
De algemeene toestand.
In den toestand, waarvan wij in
ons vorig nummer een overzicht
gaven, is niet veel verandering ge
komen.
Wy wisten reeds dat de Russen
op hun nieuwe linie niet alleen kracht
dadig tegenstand hadden geboden,
maar ook niet zonder succes het
offensief hadden hervat.
Dat succes begint zich nu meer
te accentueereu.
De Russen hebben hun troepen in
het Zuiden versterkt en het Oosteu-
rljksche leger, dat hun linkervleugel
van de Karpathen uit bedreigde, her
haaldelijk teruggeslagen. In hun
laatste telegram spreken de Russen
van de liDie Stomnik Sorliece—
Juliska, waaruit de Oostenrijkers op
nieuw zjjn verdreven. Deze plaatsen
liggen vlak ten Noorden van de pas
sen iu de Karpathen, en men mag
verwachten, dat eerlang de passen
weer in handen der Russen zullen
zijn. (De Engelsche bladen, die altijd
wat op de gebeurtenissen vooruit-
loopon, zeggen dat dit reeds 200 is.)
Komen dc- Russen met hun inmid
dels versterkte strijdkrachten weer
over de westelijke Karpathen, dan
dreigt de rechtervleugel van het
Oostenrljkscho leger, dat in Galicië
strijdt, opnieuw een omvatting, nu
oenige tientallen K.M. verder Zuid
waarts dan den vorlgen keer.
Na do Oostenrijkers van den lin
keroever van de Nida te hebben ver
dreven, hebben de Russen van hun
kant. vasten voet aan de overzijde
van de rivier gekregen.
Ten Zuiden van de Pilica, bij Inow-
lodz, zetten de Russen hun aanvallen
op de Dultsche versterkingen voort
on ook aan de Rawka en de
Bencdon-Bzura schijnen zij tegenover
de Duitschers cenigszins aan de
winnende hand te zijn.
In het Westen gaan de bondge-
nooten door met hun offensief, zonder
nog den hardnekkigen tegenstand
van de Duitschers te hebben kunnen
breken. Er hebben daar geen ver
anderingen van beteckeuis plaats
gevonden.
Van het Oostelijke
gevechtsterrein.
St. Petersburg, 29 December. De
groote generale staf meldt
Den afgeloopen dag zijn tusschen
do Beneden-Weichsel en de Pilica
slechts gevechten vau geringe be
teeken is geleverd.
De Duitschers hebben de loopgraven
op den rechteroever van de Bztira bij
het dorp Mistrzevieee ontruimd en
zijn naar deti linkeroever van de
Bzura teruggeweken.
Aan de Rawka meet onze zware
artillerie zich met goud gevolg met
de talrijke Duitsche batterijen van
groot kaliber.
In de streek van Bolimevo wissel
don onze aanvallen met die der Duit
schers af. Deze gevechten droegen
een plaatselijk karakter.
De vijand, die zich had meester
gemaakt van onze loopgraaf bij het
dorp Sumino, is er weer uit verdreven
door een tegenaanval, waarbij wij
mitrailleuses hebben vermecsterd on
gevangenen gemaakt.
In het centrum, tusschen de Pilica
en den Boven-Weichsel, heeft zich
alleen het kanon doen hooien.
Wij zijn op beide vleugels vooruit
gekomen.
B(j een aanval op deDuitsche redoute
ten zuiden van Inowlodz hebben wij
3 mitrailleuses genomen.
Onze troepen hebben het succes
behaald de Beneden-Nida te kunnen
oversteken en in een stormaanval
de zeer versterkte dorpen Starokorczin
en Senislawiece te nemen. In dit ge
vecht hebben wy 40 Oosten rij ksche
officieren en tegen de 1700 soldaten
gevangen gemaakt en 3 mitrailleuses
genomen.
In OostelUk Galicië zijn wij voor
uitgekomen ondanks de ondoorwaad
bare modder. Wij hebben den vijand
teruggeslagen van het front Stomnik
SorlieceJuliska, waarbij wij kanon
nen en tal van mitrailleuses hebben
genomen.
Van .13 tot 28 December hebben
wij 50,000 Oostenrijkers gevangen
gemaakt.
Duitsche tegenslagen.
De correspondent van de „Times",
die zich bevindt achter bet centrum
van de linie der geallieerden, meldt
van 26 dezer, dat de voornaamste
voordeelen aan het Fransche centrum
behaald werden tusschen Rheims en
dc Argonuen, hoewel de vorderingen
in het dal vau de Oise, in Sauterre
en langs de beneden-Aisne wellicht
grooter strategisch belang hebben.
De strijd om Lihons was vooral hevig.
Do Duitsche aanvallen begonhen hier
spoedig na de bloedige ontmoeting
b(j Quesnoy en Sauterre, waar de
Duitschers zesduizend dooden en ge
wonden op het slagveld lieten. De
Duitschers begonnen den aanval op
Lihons, nadat dat hevig gebombar
deerd was. De Franschen antwoord
den met opzet heel flauw op deze
beschieting en hielden langzamerhand
met vuren op. De Duitschers mcenend
dat de plaats al gewonnen was, dron
gen langs den weg van Chaulnes op,
maar kregen toen hevig vuur van
de verborgen Fransche infanterie,
die daarna met de bajonet den vijand
aanviel. In hinderlaag opgestelde
mitrailleurs voltooiden de nederlaag.
Niettemin zetten de Duitschers hard
nekkig de aanvallen op dc stad voort.
Burgerlijke Stand van Helder,
van 29 en 30 Dec. 1914.
GETROUWDM.Mulje en J.Blokker.
BEVALLENA. Kramor - Kramer,
z.; J. Post—Bakker, z.; T. Riemers
Abbenis, z.
OVERLEDEN-J. de Liefde, 86 j.;
W. Hoving, 23 j.; J. Smit, 79 j.
MARINE EN LEGER.
De officier van gezondheid 3de kl. der marine
G. van Ileek, dienende bij hot eskader iu Oost-
IndiE, wordt met 1 Februari bevorderd lot offi
cier van gezondheid lste klasse.
Bü Kon. besluit i
"icier vj
J. P. Zur MQhlen, van de Koninklijke marine,
bestemd voor den dienst bij een ioterneerings-
dopöt.
Mot den 2den Januari 1915 worden geplaatst
aan boord van Hr. Ma. Atjeh, de buitengewone
Adelborsten der marine-reserve J. do vries en
A. Steen.
De luitenant tor zoo dor 2c klasse W. A. Maaa
is don SOston December overgepiaatat van Hr.
Ms. Wachtschip te Wilemsoord naar Ilr. Ma.
Kortenaer.
STOOMVAARTBERICHTEN.
Stoomvaart-Maatschappij „Nederland".
Boeroe, uitreis, Is 23 Doe. Point de Gaiie gepass.
Pr. Juliana, thuisr., arrlv. 25 Dec. te Graveaend.
Bawean arriv. 29 Dec. vanXew-York te Padang-
Fiores, v. A'dam n.Cardil) pass. 29 DocDungencss.
Grotius, uitreis, pass. 29 Doe. Finisterro.
Kon. d. Nederlanden, uitr.,is29 Doe. Perlm gepass.
Roepat, thuisreis, pass. 29 Doe. Point de Gaiie.
Oranje, thuisreis, arriv. 29 Duc. to Suoz.
Rembrand!, thuisreis, vertr.29Dec.van Snbang.
Kangoan, thuisreis, vortrok 29 Doe. van Marsoille.
Rotterdamsche Lloyd.
Medan, uitreis, arriv. 28 Dcc. to Londen.
Ophir, uitreis, arrlv. 28 Dec. te Londen.
Kawi, thuisreis, pass. 28 Doe. Panlellaria.
Benghlen arrlv. 2.' Doe. v. Li verpoot tc Gravosem).
Gorontalo arriv. 2H Dec. van R'dam te Batavia.
Morauke, thuisreis, vortrok 28 Dec. van Sabang.
Arakan, thulsrois, vertr. 29 Dec, van Port-Sald.
Kediri, van R'dam via CardiO"naar Buenos-Ayres,
pass. 96 Doe. Madoira.
Kon. Holl. Loyd.
Delfland arriv. 29 Doe. van Santos to A'dam.
Kernland, uitreis, vertrok 80 Dec. van GardlfT.
Tubantisi, thuisr., vertr. 80 Dec. van Tilbury.
Kon. West-Indische Maildienst.
Fortuna, uitrois, arriv. 29 Dcc. te SI. Kitts.
Pr. Willem V, uitreis, vertr. 29Dec. van Madera.
VISSCHERIJBERICHTEN.
Niouwodlcp, 29 Dec. Van snrdijnvisscliors
t>0 mandjes sarden ri.80 f 1.00 por mandje.
30 Dec. Van Sardünvisschers: 25 mandjes
sardün f 1.06 per mandje.
31 Dcc. V.m. 8 uur niets binnen.
MARKTBERICHTEN.
Alkmaar, 30 Dec. 1914.
KAAS. Fabriokskaas meikaas f-.-.jonge kaas
kl, fabriekskaas f38.60, klolnoboerenkaas
.37.-1 comm. fabriekskaas f—commis
sie boerenkaas f37.—, middelbare fabriekskaas
f-. - middelbare buoronkaas I f0. -Aange
voerd 104 stapels, wegende 70.826 K.O.
Handel kleine matig.
Alkmaar, 30 Dec. 1914.
lieden werden t
- graanmarkt a
igevoord
30 H.L, Tarwo f-,- a rogge l u
gorstfIdohov. f9.26 a fIinvor
*5.70 a f7.20.
Bruine boonen fl3.2ö a f witte idem
a f rood mosterdzaad f—.—, geel ld.
f-.-, biauwmaandzaad fpaardeboonon
f—af-.-, citroenboonon f—n f—
duivenboonon f kanarloz. f-.00 u f
Erwten: groene f 19.00 a 00.00, grauwe f00.00
a 00.00, vale I'00.00 a 00.00.
Schugon, 31 Dcc. 1914.
Graskalveren
36 Nuchtero kalveren
Kammen
Schapen (magere)
80 Schapen (vette)
350 Overnoudors
Lammeren
Bokken en Geiten
Varkens
48 Varkens (vette) p. K.G.
100 Biggen
70 Konijnen
t-ifc
0.70 130
0 Kippen 0.00 1.25
- Eenden 0.- 0.-
- Duiven 0.- 0.—
- Ganzen 0.- 0.—
- Zwanen - 0.- 0.—
240 K G. Beur 1.06 1.70
i» Kaas 0.00 0.70
600 Kipeieron p. 100 stuks 6.75 7.76
- Eendeteren p. 100 stuks 0.—
Magere geldekoeien handel traag, id. vette
handel vlug, kalfkooien handel id., vette scha
pen handel trekkend, overhouden handel id.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Naar wij vernemen, zullen met
ingang van 16 Januari 1915 alle
hoofd machinisten worden bevorderd
tot officier-machinist der 3e klasse.
Onze vroegere plaatsgenoot, de
heer W. A. Zoetelief, slaagde voor
het diploma boekhouden „Mercurius."
De storm van 29 December.
Meer en rneer blijkt, dat het Noor
delijk deel van ons i3nd in het cen
trum lag van den storm, of te wel
orkaan, dio Maandagnacht gewoed
heeft. Uit een groot aantal plaatsen
komen berichten van vernieling van
huizen, ongelukken met vaartuigen,
verstoring van telegraaf en telefoon,
omgewaaide boomeu, enzoovoort»,
gelijk wij dit te Helder hebben mee
gemaakt. De lange lyst van onge
vallen wordt te eentonig om ze nog
te vermelden.
De weinige schepen, die in dozen
tijd de Noordzee nog bevaren, hebben
het hard te verantwoorden gehad.
Dit blijkt o. a. uit het bericht betref
fende het stoomschip „Irma".
Aanbesteding.
Ten Raadhuize werd 28 December
aanbesteed
1. Het onderhoud der Gemeente-
gebouwen, bruggen, riolen, enz.
2. Het onderhoud van verf- en
behaugwerk aan Gemeente-gebouwen,
enz.
Voor perceel 1 werd ingeschreven
door de heeren:
Gebr. vau Pelt f6515; H. WIjker
f6495; A. van Pelt f6490; B. Brag-
gaar f6390; P. Korff f0300; I. L.
van Os f6297; Gebr. Smit f6179;
Th. van der Sterre f 6160; S. Meijer»
f6100; Gebrs. Steeman f6963.
Voor perceel 2 werd ingeschreven
door de heeren:
M. Kaleveld f960; Gebr. Dc Boer
f957; G. Bakker f950; A. van Pelt
f890; Gebr. Hoogerduljn f881; A.
Kok f790.
Indische mail.
De mail uit Ned.-Indië aangebracht
per „Prinses Juliana" wordt heden
alhier verwacht.
BINNENLAND.
Kosten van de mobilisatie.
Ingediend is eon suppleteiro oor-
logsbegrooting 1915 tot het toestaan
van een buitengewoon krediet van
f30 millioen.
In de memorie van toelichting
verklaart dc minister van oorlog, dat.
het niet ondenkbaar is. dat. het be
drag vau honderd dertig millioen,
hetwelk thans in totaal is aange
vraagd, niet geheel toereikend zul
blijken wanneer vóór 1 April 1916
niet tot demobilisatie kan worden
•ei gegaan.
Voor de betalingen, door de ver
schillende onderdeelen van het leger
van de landweer le doen over do
maanden Augustus tot on met Dec.,
werd in totaal versterkt eon bedrag
van rond f40,500,000.
Batjan.
Londen, 28 December. De lading
van het stoomschip „Batjan" is zoo
verhit, dat de uitwerking aan beide
zijden van het schip kan worden ge
voeld.
Verlaten stoomschip.
Omtrent het verlaten stoomschip
(zie lo blad) meldt men uit IJmuiden
do volgonde bijzonderheden
Hut Zweedscbe stoomschip „Irma",
van Hudikswall met gezaagd hout:
naar Amsterdam, is in den nacht
van Maandag op Dinsdag op do Noord
zee door zwaar stormweer overvallen.
Alle vuren worden gedoofd en het.
stoomschip begon zoodanig over te
hollen, dat de opvarenden vreesden,
dat het zou omslaan. Dinsdagmorgen
verliet de bemanning, bestaande uit
16 personen, in eigen boot het stoom
schip, om daarin koers to zetton naar
JJmuiden, doch nauwelijks was hef.
schip verlaten of de boot sloeg om
en allen klampten zich vast aan de
kiel der boot. Van uitputting moest
de een voor, de ander na echter los
laten, tot ten slotte slechts twee dren
kelingen overbleven, die Woensdag
morgen op een reddingboei en een
stuk wrakhout zijn komen aandrijven
en naar het Witte Kruisgebouw wor
den overgebracht. Gisterenmorgen
spoelden hier een achttal lijken aan.
Het stoomschip word door don
trawler „Oceaan III" opgepikt en
naar IJmuiden gesleept.
IJmuiden, 31 December.
Kr zijn nu weer oenige ladingen
Duitsche kolen aangekomen voor de
stoomtrawlers. Zoo zal misschien de
aanvoer geregeld blijven doorgaan.
Zeemilitie.
De minister van marine brengt ter
algemeene kennis, dat. do inlijving
van de aan de zeemilitie toegewezen
dienstplichtigen van de lichting 1915,
behoudens onvoorziene omstandig
heden, zal geschieden in de gewone
bijdc militiewet vastgestelde tijdvak-
keu, alzoo die van de eerste ploeg
in hot t.ljdvak 16-20 Maart, en die
van de tweede ploeg in liet tijdvak
6 -10 Augustus 1915.
Vermist.
Van de Nederl. tjalk „Poolster",
hipper Veen, 24 Sept.. van Grange-
mouth naar Surte vertrokken, ia
sedert niet» meer vernomen, zoodat
men vreost, dat het schip is ver
ongelukt.
Diefstal.
Dezer dagen werd ontdekt, dat.
verschillende goederen, bestemd voor
de Belgen en gelost in eenloodaaan
de Maashaven te Rotterdam uit het
van Halifax gekomen stoomschip
_Dorie", verdwenen waren. Voorliet
sorteeren van die goederen, hoofd-
zakelijk kleediDgstukken waren 28
Belgische vluchtelingen, onderge
bracht in het Uraniumhotel, on eenige
bootwerkers aan het werk gezet.
Een onderzoek heeft tot gevolg ge
had, dat gisteren gearresteerd zijn
de voorman G. H. P., van den Bin
nenweg, en 12 Belgische vluchte
lingen, dio allen in het bezit zijn
gevonden van goederen uit het stoom
schip „Dorie" gelost, als: vesten,
broeken, schoenen, dassen en zoo
meer. Er wordt proces-verbaal tegen
hen opgemaakt.
UIT DEN OMTREK.
Anna Paulowna.
Vergadering van do afdeeling Anna
Paulowna van de Holl. Maatsch. van
Landbouw, op Maandag 2S Dec., des
namiddags ten 4 uur in „Veorburg".
De voorzitter, de heer Jb. Bakker,
opent de vergadering, do secretaris,
de heer N. Raap, leest de notulen,
die onveranderd worden goedgekeurd.
Ingekomen is eon schrijven van het
Hoofdbestuur, mot de uitnoodiging,
een afgevaardigde naar de vergade
ring te zenden, waarop gesproken
zal worden over het vormen van
kringen, gevormd door afdeelingon
in elkanders nabijheid gelegen. Ge
kozen wordt de heor P. Kaan Dz.
Een conceptreglement voor deze
kringen wordt voorgelezen. Van hut
Hoofdbestuur is oen schrijven ont
vangen met opgave van sprekers.
Besloten wordt uit te noodigen do
heor I. van Klaveren te Elburg. Van
dc afd. de I*eer en omstreken en van
het Centraal Bureau is een schrijven
ontvangen, over eigen import van
vocdorartikelon. Na bespreking wordt
i besloten eeno afwachtende houding
aan te nemen. Hierna volgt rekening