HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4462
DONDERDAG 6 MEI 1915
43e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 cl, franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37$ 45 „0.75
Modeblad 65 75 „1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet) 30 cent Elke regel meer 6 ct
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent.
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewljs-exemplaar 2\ cent.
DE WEEK.
4 Mei.
Totdusver was in Nederland over
het algemeen de verwachting, die
men vastknoopte aan het practisch
effect van interpellatie, niet zeer groot.
Maar ik kan me zoo voorstellen, dat
deze opvatting sinds het verloop van
de interpellatie-Albarda over de ver
loven der gemobiliseerde landbouwers,
die minder dan 1 bunder grond te
verbouwen hebben, ietwat is gewij
zigd. Hier is 't nu eens niet geëin
digd met eene belofte, - eene zeer
vage van den minister, waarin
de Kamer dankbaar berustte. Hier
heeft men voet bij stuk gehouden.
Verklaarde generaal Bosboom rond
weg, niet den juisten kijk op, het
ware begrip van de „intensieve cul
tuur" der kleine boerderijen te heb
ben gehad. En volgens het recept
Smeenge - liep de zaak ten slotte
aldus, dat de kleine land-bebouwers
v(jf dagen zullen krijgen vóór
Pinksteren, vóór half Mei om zorg
aan hun land te besteden. Wat zoo
wel in Friesland als in menig deel
van de Veluwe hard noodig is. Zij
't dan ook, dat over het algemeen
het land reeds is „behandeld". Der
gelijke zakelijke, nuttig-practische be
handeling eener interpellatie mag
men roemen als een der goede ge
volgen van den tijd der oorlogs
wereldcrisis. Zal 't ook aldus gaan
met de interpellatie-Schaper over min.
Posthuma'slevensmiddelen-circulaire,
de tweede, geboren na do „onvoldra
gen vrucht", zooals de heer v. Vuuren
haar in de Parlements-zitting van
4 Mei noemde Terwijl ik dit schrijf,
is 't nog gansch-onzeker. Weten wij
slechts, dat de moeilijkheid der con-
trólo voor de- burgemeesters het
„zwakke punt" van de ministeriëele
circulaire is. 't Bruin-op wit het
sneedje voedzaam bruinbrood (door
onze plattelanders sinds jaar en dag
met smaak en graagte genuttigd)
zou 't niet doen I
En dan komt in de Tweede
Kamer der Staten-Generaal het
groote militaire debat. Over het bui
tengewone Oorlogs-krediet. Waarin
allerlei „gelascht", opgenomen. Oók
de interpellatie-K. ter Laan over het
recht van vereeniging en vergadering;
verschaffing en onthouding van lec
tuur aan de gemobiliseerden. Weet
ik al wat meer-nog!... Wie ziet het
einde, de grenzen, als-wanneer de
volksvertegenwoordiger K. ter Laan,
het woord eenmaal heeft gekregen
Voorzitter Borgesius is ondanks
al zijn fiksche boutigheid en Groning-
sche stevigheid van doen toch een
lankmoedig soort van „speaker". Voor
een man als K. ter Laan meer dan
voldoende om de grenzen eener inter
pellatie te overschrijden. Verder,
o, véél verder dan de vermaarde
Duitsche kanonnen, die Duinkerken
heeten beschoten te hebben, konden
dragen. Zullen wij malgré tout
?a I tegen Pinksteren gereed zijn
Óp groot-verlof kunnen gaan?
Er zijn inderdaad optimisten, die
't zelfs als ze denken aan de inter
pellatie-Van Vuuren over de Indische
Leening, nog ter agenda gebracht
mogelijk achten.
,Wij moeten 't verbeiden. Zeker
schijnt 't allerminst.
Patria aan 't verhuizen of 't schoon
maken zijn. Waarin, letterlijk en
figuurlijk gesproken, - immers alles
„op z'n kop staat"!... Waarin het
oude, w(jze, sceptische „nil mirari"
verhaast U toch over niets of
niemand meer kracht van prac-
tische waarheid krijgt dan 't geval
was sinds de vele eeuwen van ons
gelegen dag, toen de wijze geestelijke-
vader van het groote woord 't het
eerst uitsprak I
Mr. Antonio.
DE OORLOG.
0e officieele légerberichten van
3 en 4 Mei.
Van het W es t elij k front.
Het officieele Fransche communiqué
van den 3en Mei meldt, dat er geen
belangrijks te melden valt. Alleen
ondernamen de Duitschers een aan
val bij Yperen, en eon in het Bois
le.Prêtre. Beide werden echter af
gewezen.
Het bericht van 4 Mei, (3 uur
's middags) doelt mede dat ten N.
van Yperen drie aanvallen op het
Engelsche front afgeslagen werden.
In Argonne, bij Bagatelle werd
terrein gewonnen. Een aanval der
Duitschers in het Bois le Prötre werd
afgeslagen.
Het Duitsche legerbericht van den
4en geeft daarentegen aan dat de
Duitschers bij Yperen vooruitgingen.
Volgens dit bericht werden de aan
vallen in Vlaanderen met succes
voortgezet.
Dinsdagmorgen vielen Zevencate,
Zonnebeke, Westhoek, Voit, de Nonne-
bosscheD, (alle plaatsjes of gehuchten
in de streek van Yperen), waarom
den laatsten tijd bijzonder hevig werd
gevochten, in handen der Duitschers.
De Engelschen welke terugtrekken
zijn blootgesteld aan het flankvuur
der Duitsche batterijen ten N. en ten
O. van Yperen.
In de Argonnen deden do Fransehen
een vergeefache poging om de door
hen op 1 Mei, bij Four-de-Paris ver
loren loopgraven te heroveren. Tus-
schen Maas en Moezel duren de
artilleriegevechten voort.
Van Engelsche zijde wordt echter
d.d. 4 Mei medegedeeld:
Het terrein dat de vorige week
verloren werd door het onverwacht
gebruikmaken van verstikkende gas
sen, vereiachte een-verbetering van
de linie aan het front bij Yperen.
Dit is in den afgeloopen nacht met
succes geschied. De nieuwe linie loopt
nu Westelijk van Zonnebeke.
Gedurende de laatste 24 uur was
de toestand normaal over het geheele
front; alleen werd door den vijand
ten Noordoosten van Yperen een
aanval ten halve doorgezet, welke
gemakkelijk werd afgeslagen.
In dit licht bezien is het succes
der Duitschers niet zeer belangrijk.
Meer waarschijnlijk lijkt het echter,
dat hier op een eenigszina zonderlinge
manier het teruggaan der Engelschen
tot Westelijk van Zonnebeke erkend
wordt.
Ondanks lichtelijk-alarmeerende,
sommigen kippevel-aanjagende arti
kelen in de buitenlandsche pers is
't nu naar den uiterlijken schijn der
dingen weinig-angstwekkend voorde
positie van het arme, tusschen de
elkaar uit-moordende grootmachten
van Europa liggende Patria.
De dagelijksche dienst van Enge
land over Vlissingen is hervat.
Over de zending van mgr. Nolens
naar Rome hooren we tijdingen, ge
ruchten, on dit's, waarvan de juiste
beteekeni8 en waarde niet volkomen
is na te gaan. Een niet-geestelijke
zou Nederlandsch gezant bij den
H. Stoel worden. De heer Nolens,
door een man van het „Centrum" in
de Eeuwige Stad ondervraagd, ver
borg zich in nimbus van ondoordring
bare geheimzinnigheid. We kunnen
hier slechts gissen
Overigens hebben wij slechts „snip
pers" van crisis-nieuws, ons oude
Patria rakend. Prof. Hector Treub
zou van een Amsterdamsch hotel
houder gevorderd hebben, de „Tele
graaf niet van de leestafel te weren
vanwege de „Deutsch-feindliche" hou
ding van dat blad; dreigend anders
te zullen maken, dat geen Fransch-
man meer in 't hótel zou komen...
En de „Frankf. Zeitung" blies dat
aller interessantste berichtje op als
„iets belangrijks", gewichtigs, wijl
't hier den bloedeigen broër van onzen
minister Treub betreft. Schoon pen
dant van de tijding, dat een Duitsche
torpedo-boot een Hollandsch scheepje
al z'n vischvangst-buit had afgeroofd.
Wat bleek neer te komen op t
als gebruikelijk aanbieden van een
enkel, simpel mandje visch. Beste
bewijs, dat er nu geen waar-
achtig-ernBtig „oorlogsnieuws" is. En
tevens: waarschuwing om zich toch
te pantseren tegen zeer-late oorlogs-
Aprilvischjes, die ook nog wel rond
zwemmen „im wunderechónen Monat
Mai, wenn alle Knospen sprangen"...
In de heerlijke Mei-maand, die in
1915 gepaard gaat met nachtvorsten,
die zoovele arme bloesems een vroeg-
tljdigen dood doen sterven. Terwijl
vanuit de Betuwe over-weelderige
kersen-oogst is voorspeld. O, periode
van schrille, scherpe contrasten, waar
in wy nu leven
Tijdperk, waarin de menschen in
Van het O o s t e 1 Ij k front.
In West-Galicië hebben de ver-
eenigde Oostenrijksche en Duitsche
troepen tegen de Russen een groot
succes behaald. Het front liep hier,
zooals men weet, als voortzetting
van het front langs de Nida in Polen,
den boven-Weichsel overstekend, on
geveer langs de Dunajec en de Bialla.
Daarna over de Bialla heengaande,
loopt het langs Gorlice naar de Hon-
gaarsche grens. Even over deze grens
kreeg men de groote ombuiging naar
het Oosten.
Het thans door de Oostenrijkers en
Duitschers gemelde gevecht is hoofd
zakelijk geleverd in de Karpathen.
Op dit gedeelte van het front, ten Z.
Tarnow, is het front ingedrukt.
Meer naar het N., langs den Dnnajec,
is het doorbroken. Het is thans slechts
de vraag hoever dit offensief kan wor
den voortgezet. Zonder twijfel zou
dit van grooten invloed zijn op de
Russische stellingen in do Karpathen
en in Polen. De Russen, welke de
stellingen innemen tusschen den
Uszok-pas en het punt waar het
front naar het Noorden ombuigt,
zouden bij een voortgezet offensief
der Oostenrijkers in een zeer hache
lijke positie komen.
Maar zoover is bet nog niet. De
kans bestaat echter en dan zullen
de Russen hunne troepen moeten
versterken, om het gevaar in het
Oosten en in het Noorden te keeren.
Het gevaar uit het Noorden
wordt tot nog toe genegeerd schijn
baar ten minste door de Russi
sche legeraanvoering. Of er maatrege
len tegen genomen worden, daarover
wordt niets medegedeeld. Intusschen
zijn de Duitschers een heel stuk in
Rusland gedrongen. Thans (5 Mei)
staan zij reeds ten Z. van Mittau.
Verder is Mosheili door hen bezet,
zoodat Libau van zijn spoorwegver
binding met het binnenland is be
roofd. Behalve dat deze opmarsch
der Duitschers een bedreiging is voor
de Oostzeekust, is het dit eveneens
voor de Russische rechtervleugel
Suwalki.
Hieronder volgen de officieele be
richten van het Oostelijk front.
Het Russische bericht van den
maakt alleen melding van gevechten
in West Galicië en acheDkt weinig
aandacht aan de gevechten in de
Oostzeeprovincies. Slechts wordt over
den strijd ten Westen van de Njemen
gezegd, dat de gevechten aan den
bovenloop van de Chechoupa voort
gezet worden.
Belangrijken schermutselingen had
den plaats aan de Bzura.
Over de gevechten in Galicie wordt
gemeld, dat zich sedert Zaterdag
avond aan het front tusschen be
neden Nida en de Karpathen, hevige
gevechten ontwikkelden. Zondagnacht
ondernamen de Duitschers aan den
linkeroever van de Weichsel zes aan
vallen, welke echter alle afgeslagen
werden.
Hevige artilleriegevechten, en af
zonderlijke infanteriege vechten wer
den geleverd in de streek van Tarnow.
In de richting van Str|ij daarentegen
gingen de Russen vooruit. Hier
maakten zij zich meester van den
berg Makowka, ten Z. O. van Golo-
vetzko. Bij deze verovering namen
zij 300 man en 10 officieren gevangen.
Bij Zalesziki (aan den Dnjestr)
deden de Oostenrijkers twee vruch-
telooze aanvallen.
Een bericht uit Petersburg naar
Londen d.d. 4 Mei geeft aan dat
Duitsche bereden verkenners reeds
bij Libau gesignaleerd werden, en
dat de Duitsche voorhoeden zich op
weg naar Mittau bevinden.
Uit Riga wordt gemeld, dat aldaar
89 Duitsche soldaten en 3 officieren
arriveerden, welke deel uitmaakten
van een voorpostenpatrouille en door
de Russen gevangen genomen waren.
Tegelijkertijd werden twee veroverde
machinegeweren en een kanon bin
nengebracht.
Het Duitsche legerbericht van den
4en Mei luidt:
Het getal der b(j de vervolging van
Mitau gevangen genomen Russen, is
tot over de 4000 gestegen.
Een aanval der Russen ten Zuid
westen van Kalvaria werd afgeslagen.
Daarbij werden 170 Russen gevangen
genomen.
Evenzoo mislukte een aanval der
Russen ten zuidoosten van Augustowo.
Zij leden daarbij zware verliezen, aan
gevangenen 4 officieren en 420 man.
alsmede 2 machinegeweren.
Ook bij Jedwabno, ten N.O. van
Lomza, word een nachtelijke aanval
der Russen afgeslagen.
Ons offensief tusschen de Woud-
Karpatheu en den boven-Weichsel
neemt goeden voortgang.
De buit van den eersten dag bestaat
uit 21,500 gevangenen, 16 kanonnen,
47 machinegeweren en een tot dus
ver niet te overziene hoeveelheid
oorlogsmater ieel.
Ook het Oostenrijksche bericht geeft
eenige bijzonderheden over het. ge
vecht aan het front van den Dunajec.
Het door het hoofdkwartier openbaar
gemaakte bericht van den 4en Mei
zegt:
In trouwe wapenbroederschap heb
ben de. verbonden troepen der Duit
schers en Oostenrijk-Hongaren eon
nieuwe overwinning op de Russen
behaald. Na onze overwinning bij
Limanowa werd het krachtig ver
sterkte Russische front tusschen
Weichsel en Karpathen het hoofddoel
van den strijd.
Dit front hebben wij in z|jn gansche
uitgestrektheid veroverden gisteren
hebben de Oostenrijksch-Hongaarsche
en Duitsche troepen onder de oogen
van den opperbevelhebber aartshertog
veldmaarschalk Frederik, nieuwe suc
cessen behaald. Z|j drongen voortdu
rend verder oostwaarts, de Russen in
overhaasten terugtocht voor zich uit
drijvend.
De geheele beteekenis van het succes
is nog niet bij benadering te overzien.
Het aantal gevangenen bedraagt reeds
meer dan 80,000 en neemt van uur
uur toe. In de talrijke veroverde
stellingen is veel oorlogsmaterieel
achtergelaten22 kanonnen en 64
machinegeweren zijn onder den eer
sten buit.
Op alle andere fronten is de alge-
meene toestand onveranderd.
Verder wordt aan den Lokal An-
zeiger gemeld vanuit Czernowitz
(Boekowina), dat ten N. van Otynia
en verder Óostehjk in Z. O. Galicië,
de Russen gedwongen werden hun
front verscheide K.M. naar achteren
te verleggen. Het offensief der Russen
schijnt hier gebroken.
N.O. van Czernowitz bracht Zondag
de Oostenrijksche artillerie den Rus
sen zware verliezen toe.
lingen en trekken thans op naar het
binnenland van Gallipoli.
Het Turksche legerbericht van den
Sen Mei geeft aan dat de bondge-
nooten een aanval deden, doch dat
zij werden teruggeslagen.
Verder wordt medegedeeld, dat een
transportschip in brand geschoten
werd en dat het linieschip Agamem-
non, hetwelk een indirect vuur op
het fort Boulair onderhield, door drie
granaten werd getroffen, waarop het
schip zich verwijderde.
Het bericht van den 4en maakt geen
melding van de verdere operaties op
Gallipoli. Wel over de gevechten op
den Aziatischen oever bij Kum Kaleh,
waar zooals reeds eerder werd mede
gedeeld, de Fransche troepen ont
scheept werden. Deze laatste zouden
volgens het Turksche bericht uit de
stellingen verdreven en tot aan de
kust teruggedreven zijn.
De verstikkende gassen komen ook
hier te voorschijn. Volgens het Turk
sche bericht bevatten de EDgelsche
granaten van het scheepsgeschut
dergelijke gassen.
Van Russische zijde wordt gemeld,
dat de forten aan den Bosporus
door de Zwarte Zeevloot beschoten
werden. Een zware ontploffing en
brand werd waargenomen op het fort
Elkas. Door de Turksche batterijen
werd het vuur krachtig, doch zonder
uitwerking beantwoord.
Op het front in den Kaukasus
werden ook weer grootere gevechten
geleverd. Volgens het Russische be
richt van den 4en Mei werd in het
gebied van Choi en Dilman een
Turksch legercorps ODder bevel van
Chalil bei, na een driedaags gevecht
totaal verslagen. De vervolging wordt
voortgezet. Op het slagveld vond
men 8500 dooden. Een Turksch
hospitaal en het geheele daaraan
verbonden personeel viel in handen
der Russen.
Van het gevechtsterrein aan de
Dardanellen verneemt de Daily
News, dat de gevechten steeds wor
den voortgezet. Elkander aflossende
eskaders van de vereenigde vloot,
bombardeeren zonder ophouden de
Turksche stellingen. Zoowel te
land als ter zee gaan de bondgenooten
vooruit. Met kracht worden thans
do verdedigings linies aangevallen.
In het bijzonder worden de diensten
der Engelsche torpedobooten geroemd
die krachtige hulp verleenden b|j de
landingen der troepen.
He'ó Engelsche communiqué van
den 4en meldt dat in den nacht van
1 op 2 Mei de Turken hardnekkige
aanvallen deden op de stellingen der
ontscheepte troepen.
De aanvallen werden echter afge
slagen. De Turken leden hierb(j reus
achtige verliezen. De bondgenooten
gingen daarop tot het offensief over,
wierpen de Turken uit hunne stol-
Ingezonden Mededeeling.
HERMAN NYPELS HELDER.
Heeranmode-Artikelen.
Gemaakte kleeding.
Kleeding naar maat.
Steeds het nieuwste.
In Duitsch Z. W. Afrika hebben do
Unietroepen Otjimbingwe 60 m|jl ten
N. W. van Windhoek bezet. 28 Duit
schers w. o. 1 officier werden ge
vangen genomen. De Unietroepen
verloren 3 man aan dooden 2 aan
gewonden.
Van het Westelijke gevechts
terrein.
Londen, 4 Mei. Maarschalk French
zegt in een telegram over het ge
bruik door de Duitschers van ver
stikkende gassen, dat deze uit bui
zen, die in de loopgraven z|jn gelegd,
worden geblazen en ook bij het ont
ploffen van voor dat doel expresse-
ljjk vervaardigde granaten worden
ontwikkeld. De Duitsche troepen, die
onder dekking van deze gassen aan
vielen, waren voorzien van respira
toren, die in verzegelde omslagen
aan de soldaten waren uitgereikt.
Daaruit blijkt, dat alles lang van te
voren op groote schaal was voorbe
reid.
Een week voordat deze 3tr|jdwljze
voor 't eerst werd toegepast, hebben
de Duitschers in een officieel com
muniqué aangekondigd dat de En-
chen verstikkende gassen bezig
den. Toen scheen er geen reden te
bestaan voor dezen leugen, maar nu
is het duidelijk dat hij deel uitmaakte
van het plan. Daaruit blijkt opnieuw,
dat de Duitschers met voorbedachte
rade het nieuwe ongeoorloofde wapen
in gebruik hebben genomen en dat
z|j, bekend met het ongeoorloofde
ervan, de kritiek van neutrale en
misschien van Duitsche zijde hebben
willen voorkomen. Sedert de vijand
voor 't eerst op deze manier een op
marsch heeft gedekt door een wolk
van giftig gas, heeft hij ze zoowel
bij aanval als bij verdediging toege
past, telkenmale als de wind gunstig
was. De uitwerking ia niet, gelijk in
Duitsche pers is beweerd, dat de
soldaten die de gassen inademen
buiten gevecht worden gesteld of pijn
loos stervende slachtoffers die niet
op het gevechtsterrein bezwijken en
naar een hospitaal gebracht kunnen
worden lijden vreeselijk en een groot
percentage sterft een langzamen dood.
Zij die het overlevon zijn haast nog
meer te beklagen, daar het letsel, aan
de longen toegebracht, van blijven-
den aard bfijkt te zijn on hen tot in-
valieden maakt. Deze uitwerking
moet aan de Duitsche scheikundigen,
die het nieuwe wapen hebben ver
zonnen, en aan de militaire autori
teiten, die het gebruik ervan hebben
goedgekeurd, wel bekend zijn.
Ik ben van oordeél dat de vijand
vastbesloten is deze gassen als ge
woon strijdmiddel te gebruiken en
dat protesten nutteloos zullen z|jn.
Londen, 4 Mei. In het Lagorhuis
heeft minister Grey, in antwoord op
een vraag over het gebruik van ver
stikkende gassen, gezegd dat
zijn tijd beter kon gebruiken met
maatregelen om Duitscbland's in
breuk op de regelen van oorlogvoe
ring en internationale overeenkom
sten te keer te gaan, dan met pro
testen er tegen.
Tennant, de onderminister van
oorlog, heeft verklaard dat de dood
van een groot aantal Engelsche sol
daten veroorzaakt is door vergifti
ging. De vraag of men den vijand
wel kan laten doorgaan met dit strijd
middel, zonder op hem als maatregel
van vergelding dergelijke middelen
toe te passen, wordt overwogen.
Van het Oostelijk front.
Berl|jn, 4 Mei. Een bizondere cor
respondent van het Berliner Tageblatt
op het oorlogsterrein in de Karpathen
seint omtrent de overwinning van
de bondgenooten in West-Galicië:
De aanval der bondgenooten begon
op groote schaal gelijktijdig op de
beide vleugels van de krachtig ver
sterkte Russische stellingen langs de
Dunajec en de Bialla, tot groote
verrassing voor de Russen. Ten
noorden van de onderste uitmonding
in den Weichsel bevocht eerst een
kleine afdeeling den overtocht over
de Dunajec. De daar opgestelde vijan
delijke troepen boden hevigen doch
vergeefschen tegenstand. Voor de
v|jand voldoende versterkingen had
kunnen aanvoeren, hadden de bond
genooten zich op den rechteroever
van de Dunajec genesteld en wisten
alle pogingen om hun de versterkte
stelling weder te ontrukken, bloedig
te fnuiken.
Nog belangrijker gevolgen had de
aanval der bondgenooten op den
zuidelijken Russischen vleugel in de
streek van Gorlice. De Duitsche en
Oostenr|jk-Hongaar8che troepen wier
pen zich met onstuimige kracht op
de Russen, wier geheele front ter
ilaatse onder den vreeselljken storm-
"oop van de versche versterkingen
zich begaf. Onze stormkolonDes be
renden bij de eerste botsing de voor
ste loopgraven van den v|jand en
overrompelden hem. Loopgraaf na
loopgraaf gaf zich over. Andere loop
graven waren met gesneuvelden
gevuld.
Toen het vijandelijke front eenmaal
aan het wankelen was geraakt, was
er geen houden meer aan. De vijan
delijke troepen, waarvan een deel
dapperen tegenstand bood, een ander
deel door paniek aangegrepen bleek,
moesten de geheele voorste verdedi
gingslinie ontruimen en terugtrekken
op de reserve stellingen. De Russische
loopgraven werden door de bondge
nooten bezet en hun front werd van
het Westen naar het Oosten gekeerd.
De bondgenooten zetten het offen
sief door en hebben reeds talrijke
kanonnen tegen de Russische reserve
stellingen vooruitgeschoven om den
val dezer stellingen voor te bereiden.
Aan het Nida-front deden de Russen
srgeefsche pogingen om de hun
ontnomen stellingen te heroveren.
De vervolging van den verslagen
vijaDd ging' in een offensief over, dat
voornamelijk op de Kiczera hoogten
ten Oosten van het dorp Koziowa
is gericht.
Ten Z. O. van het Oporgebied, in
het brongebied van de Lomnitza,
zijn de Oostenrijksch-Hongaarsche
troepen tot het offensief overgegaan.
Daar hadden de Russen tusschen den
1350 meter hoogen Schlis en den
1800 meter hoogen Byzoka bij het
dorp Osma-Ioda zeer sterke hoogte-
stellingen bezet. Trots hun krachtigen
tegenstand, maakten de Oostenrijk-
Hongaarsche troepen zich van deze
stellingen meester en verzekerden
zich daarmee den toegang tot het
Kalusz dal.
Een gevecht van een Duitsch
luchtschip met Engelsche
dulkbooten.
Berlijn, 4 Mei. Officieel. Op 8 Mei
leverde een Duitsch marine-luchtschip
in de Noordzee een gevecht met ver
schillende duikbooten. Het wierp op
de booten bommen en boorde een
van de booten in den grond. De
duikbooten beschoten het luchtschip
met kanonnen zonder het te treffen.
Het luchtschip keerde behouden terug.
De actie der Duikbooten.
lederen dag brengt nieuwe berichten
over het in den grond booren van
koopvaardijschepen
Maandagmorgen werd bij de Scilly
eilanden het Engelsche stoomschip
„Minterne" zonder waarschuwiog ge
torpedeerd. De bemanning werd ge
red na een heelen dag in een boot
te hebben rondgeroeid.
De Engelsche trawler „Cruiser"
werd door een onderzeeër met gra
naten beschoten4 leden der beman
ning werden gedood. De 7 overbllj-
venden trachtten in een boot te ont
snappen. Ook op deze sloep werd
gevuurd, met het gevolg dat 4 man
ernstig gewond werden. Ten slotte
sloeg de boot nog om ook. Ziek van
angst en ontbering z|jo zij tenslotte
door een kolenschip gered en te
Aberdeen geland.
Volgens een Lloyds bericht werden
het Noordsche stoomschip „Baldwin",
en de Zweedsche schoener „Elsa
Helmstad" door Duitsche onderzeeërs
in den grond geboord. De bemanningen
werden gered.
Duitschland
en de Vereenigde Staten.
New-York, 8 Mei. Een artikel van
de New-York Herald over de torpe-
doering van de „Gulflight" draagt tot
opschrift: „Moeten wij gaan oorlog
voeren Duitschland, schrijft het blad,
geeft te kennen, dat de tijd van praten
voorbij is en die tot vastbesloten
handelen is aangebroken. Wilson ls
vermoedelijk met al z|jn aandacht bij
de'zaak en moet de vr|je hand krijgen.
Het land zal hem steunen b|j eiken
stap, die vereenigbaar is met de waar
digheid en de eer van het Ameri-
kaansche volk. Het juiste tijdstip, om
een einde te maken aan den ondrage-
l|jken toestand, schijnt aangebroken
te zijn.
De Evening Post acht het feit de
ernstigste verwikkeling, welke nog
tusschen de Vereenigde Staten en
Duitschland is voorgekomen. Duitsch
land heeft h. i. in wezen een oorlogs
daad tegen de Vereenigde Staten ge
pleegd.
De Evening Sun verlangt, dat men
zal eischen, dat een herhaling van
een dergelijk teit onmogelijk zal wor
den gemaakt. Het is ondragelijk,
schrijft dit blad, dat de Amerikaan-
sche vlag aan een dergelijke beleedi-
ging en bedreiging bloot blijft staan.
Da Duitsche luchtvloot.
Men schrijft aan de „N.Rott.Ct."
Dagelijks, als het weer helder is,
z|jn er, vooral tegen den middag, op
de uithoeken der provincie Groningen,
doch ook langs de geheele Wadden,
luchtschepen op aanzienlijke hoogte
boven de Noordzee waar te nemen.
Maandagmiddag waren er zelfs drie
te zien.
BINNENLAND.
Verlof voor gehuwd kader.
De be,staande verlofsbepalingen voor
wat betreft het gehuwde kader, inge
deeld bij de verschillende opleidingen
en recruteninstructie's, voor zoover
de gezinnen van dat kader in andere
plaatsen wonen, z|jn eenigszina uit-
Door den opperbevelhebber van
Land- en Zeemacht is bepaald, dat
aan het bovenbedoeld kader, voor
zoover het zich die extra gunst waar
dig toont, door de betrokken korps
commandanten boven de gewone
verloven eens per maand een extra
verlofdag kan worden verleend op
Maandag, wordende alsdan 2 dagen
verlof op Zondag en Maandag genoten.
De opleiding en instructie worden
zoodanig geregeld, dat het kader
op Maandag gedeeltelijk kan worden
gemist.
Goedkoop brood.
In de Zaterdag te 's-Gravenhage ge
houden vergadering van de gemeente
besturen van Amsterdam, Rotterdam,
's-Gravenhage en Leiden, is besloten
gemeenschappelijk schrijven te
richten tot den Minister van Land
bouw, houdende mededeeling, dat de
gemeentebesturen bereid z|jn hunne
medewerking te verleenen voor de
uitvoering van de broodregeling als
bedoeld in 's Ministers tweede circu
laire. Tevens echter wordt er in dit
schrijven op gewezen, dat naar het
oordeel der gemeentebesturen een
afdoende contröle niet mogelijk la.
Dinsdag is door het gemeentebestuur
van Amsterdam een plan van controle
aan den Minisfer ter goedkeuring
toegezonden. Tevens is Dinsdag aan
den Minister meegedeeld, tot welken
prijs het ongebuilde meel aan de
bakkers zal moeten geleverd worden
wil het mogelijk z|jn, dat die bakkers
het ongebuilde brood voor 12 cent
per K.G. verkoopen. (Er zullen brooden
van een heel en een half kilogram
worden verkrijgbaar gesteld.)
De bodoeling is, dat te Amsterdam
de bakkers de aanvraagformulieren
voor een broodkaart aan hun klanten
zullen doen toekomen. Deze leveren
ze dan ingevuld bij hun bakker in,
en de bakkers bezorgen ze aan het
gemeentebestuur, dat de formulieren
door het bevolkingsregister doet con-
tröleeren. Dan ontvangen de bakkers
de broodkaarten, die ze weer aan
degenen, die ze aangevraagd
Het aangifteformulier voor een
broodkaart luidt aldus:
Aangifte tot het bekomen van een
broodkaart.
wonendeNo.
wenscht gebruik te maken van de
gelegenheid om ongebuild brood
te ontvangen tegen den prijs van 12
cent per K.G. van den bakker
wonendeNo.
De benoodigde hoeveelheid per dag
bedraagt hoogstensK.G.
Samenstelling van het gezinman,
vrouw, kinderen boven twee jaar
andere gezinsleden (w.o. in-
wonenden, als kostgangers, enz.)
dienstboden (w.o. dag-dienstboden,
werkvrouwen, enz.)samen
Van deze formulieren z|jn er door
bakkers reeds tienduizenden ten stad-
huize afgehaald.
Alvorens de regeling te Amsterdam
in werking kan treden, moet afge
wacht worden of de Minister zijn
goedkeuring hecht aan het door
Amsterdam ingediende plan van
contröle en of h|j meegaat met den
door de hoofdstad voorgestelden meel-
pr|j9. Het in orde maken der brood
kaarten zal uit den aard der zaak
ook nog eenigen t|jd vertraging geven.
Da broodkaart.
Sprekende over de voedingsmidde
len-circulaire van minister Posthuma,
spaarde de burgemeester van Leiden
in een dezer dagen gehouden ge
meenteraadszitting z|jn critiek niet,
maar verklaarde h|j zich tevens bereid
de ministerieele plannen te helpen
verwezenlijken.
Van den maatregel tot verstrekking
van goedkooper brood hoopte hij bet
beste en h|j zal zelf een der eersten
z|jn om een broodkaart aan te vragen,
opdat niemand uit eenige overweging
er zich van terughoude.
Het Centrum noemt dit een goed
i practisch voorbeeld.
Er is, zegt het blad, reeds veel ge
sputterd tegen de broodkaart en te
bewonderen valt hare invoering zeker
niet.
Maar men kan dit bozwaar ook
overdrijven, en in elk geval zou het
geen zin hebben, uit vermeende of
andere „deftigheid" het aanvragen ach
terwege te laten.
Er is ook een valsch schaamte en
standsgevoel en de Leidsche burge
breekt daarover op geestige
w|jze den staf.
Waar h|j als hoofd der gemeente,
man van hooge maatschappelijke
positiee, zoowel door zijn ambt, als
door z|jn afkomst, vóórgaat zal nie
mand over het bezit eener broodkaart
hebben te blozen.
W|j merken hierbij op, dat het zeker
□aar de bedoeling van minister Post
huma zal z|jn, dat het verstrekken
van een broodkaart, teneinde goed-
brood te kunnen bekomen, allerminst
wordt opgevat als een soort bedeeling.
Maar aan den anderen kant zal de
regeeringsmaatregel toch zeker ook
niet beoogen, dat ook zij, wier mid-
hun veroorloven duurder brood
te koopen, van een broodkaart profl-
teeren.
Wien de druk der t|jden te zwaar
wordt, denzulken zal de regeering
tegemoet willen komen. En schifting
tusschen hen, die het wel en die het
noodig hebben, is niet wel mogelijk,
n het publiek, dat zichzelf dient
kennen, ieder voor zich, wordt dit
overgelaten.
Hst vllegcngavaar.
De Centrale Gezondheidsraad heeft
op ruime schaal een vliegend blaadje
verspreid over het vliegengevaar, met
den aanhef „een ernstig woord van
waarschuwing voor ieder die prijs
stelt op zijne gezondheid."
Vooraf gaan afbeeldingen van de
huisvlieg (w|jfle) en van de kleine
buiavlieg (mannetje), waarvan uit
eengezet wordt, hoe de vliegen als
vieze en voor onze gezondheid schade
lijke dieren, die azen op allerlei soort
van vuil, en hun eieren, waaruit
maden sluipen, die op haar beurt van
vuil leven, smetstoffen kunnen ver
spreiden en onze eet- en drinkwaren
met ziektekiemen kunnen besmetten.
De steekvliegen kunnen bovendien
door haar steken bloedvergiftiging,
steenpuisten, negenoogen en miltvuur
veroorzaken.
Vooral wordt gewezen op het ge
vaar van besmetting van slapende
kinderen en van melk, welke laatste
evenals de andere levensmiddelen
buiten het bereik der vliegen moet
gehouden worden.
Vervolgens wordt stilgestaan b|j de
vraag, hoe de vliegen kwijt te raken,
en in het bijzonder, welke maat
regelen moeten worden aangewend,
zoodra de eerste vliegen zich reeds
in Mei beginnen te vertoonen. Daar
voor worden maatregelen aangegeven,
door toepassing waarvan z|j op mest
en vuilnisboopen, in riolen, latrines
en andere vuilverzamelingen moeten
worden bestreden, zoomede wat ge
daan moet worden tegen de vliegen,
die in warme reten en holten onzer
woonhuizen overwinterd hobben en
stamouders z|jn der vliegen, die
ons den geheelen zomer hinderen.
De wenschen van den gezondheids
raad worden besloten door de zeer
beharten8waardige woorden: en ver
geet vooral de zindelijkheid niet. Waar
geen vuil is, z|jn geen vliegen.
Oplichting.
De rechtbank te Arnhem heeft
Dinsdag J. H. M., ingenieur te Nij
megen, wegens oplichting veroordeeld
tot 1 jaar gevangenisstraf, met last
tot onmiddellijke gevangenneming.
De eiBch tegen beklaagde, die terecht
heeft gestaan wegens knoeierijen met
aandeelen van de tram Utrecht-Gou-
da, was 2 jaar.
Beklaagde, die op de publieke tri
bune aanwezig was, werd daar ge
arresteerd.
Door «in adder gebeten.
Tijdens een oefening der troepen
j Oosterbeek werd Maandagmiddag
een korporaal door een adder inden
duim gebeten. De man zoog terstond
beet uit, maar dit mocht niet
baten. Door een officier van gezond
heid werd onmiddellijk naar Arnhem
om een serum getelegrafeerd, maar
dit was niet aanwezig. Terstond werd
besloten den duim te amputeeren,
doch het gif had al te veel vordering
gemaakt, zoodat besloten werd den
patiënt Ijlings naar het militair hospi
taal te vervoeren.
De toestand van den man was
ernstig. (Geld.")
Gehuwde onderwijzeressen.
In den Amsterdamschen Raad is
de kwestie van de gehuwde onder
wijzeres ter sprake gekomen.
Gehuwde onderwijzeressen verzui
men weinig, zei wethouder Den Her
tog. De meesten blijven kinderloos,
alums bljjft het gezin gewoonlijk zeer
beperkL Van de 104 gehuwde onder
wijzeressen te Amsterdam hebben
69 in 't geheel geen kinderen. Hier
hoeft geen woord b|j, schrijft het Fr.
Dg bi.
Als dót de toekomst worden moest
van ons Nederlandsch volk, dan,
meent bet blad, konden we voor de
Hollandsche natie de doodsklok wel
luiden gaan.