HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4466
DINSDAG 18 MEI 1915
43e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct, franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 371 45 „0.75
Modeblad 65 75 „1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 Interc. Telefoon 50
Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet.) 30 cent. Elke regel meer 6 ct.
Ingezonden mededeeiingen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel meer 15 cent.
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2.V cent.
Adrianus iacobus Joannes van Steyn. f
Zij, die den burgemeester, bij zijn terugkomst van zijn ziekte
verlof, gezien hadden, hadden het al voorspeld: de patiënt, was nog
doodziek en zijn verblijf alhier zou wel niet van langen duur zijn.
En zoo was het ook: nadat de heer Van Steyn 24 Juni 1914met
ziekteverlof vertrokken was om te trachten voor zijn leverkwaal ge
nezing te vinden in de zachte Geldersche lucht, keerde hij, na eene
afwezigheid van 8 maanden, den len Maart weder naar zijne stand
plaats terugniet genezen, maar zelf vol goeden moed. „Als ik
maar weer aan den gang ben", zoo zeide hij wel, in particuliere ge
sprekken, „dan zal het wel weer gaan."
Maar het ging niet. De situatie voor het hoofd eener gemeente
als den Helder, sinds den aanvang van de mobilisatie af in staat van
beleg verkeerend, was geheel verschillend van de vroegere, en bracht
uitteraard geweldig veel soesah mede. Voor een doodzieken, ver
zwakten man nu juist niet een gewenschte situatie.
En wat voorzien was, geschiedde, gauwer nog dan wij gedacht
hadden1 Maart weder hier gekomen, vertrok de heer Van Steijn
reeds 11 April weer naar Velp en thans, eene maand later, bereikt
ons het bericht van zijn overlijden. De dood komt altijd te snel, en
hoewel niemand op de terugkomst van den heer Van Steyn rekende,
is toch het doodsbericht voor velen nog onverwachts gekomen.
Een populaire figuur was de burgemeester onzer gemeente niet.
Eenzelvig en teruggetrokken, leidde hfi, de ongetrouwde, een eenzaam
leven. Nimmer kwam hij in 't openbaar of toonde hij met de daad
belangstelling in de zaken der bevolking. In de gemeentelijke politiek
daarentegen was hij doorkneed; niemand dan h(j was overal zoo goed
ingewerkt, eu in den Raad toonde hij zich een sterke figuur, slag
vaardig in zijn repliek. De woorden, door hem in den Raad gesproken
bij de aanvaarding van zijn voorzitterschap, den lBden Februari 1896
„Ik houd veel van werken en zal trachten mij spoedig op de hoogte
te stellen", zijn gebleken geen ijdele klanken te zijn: veel en lang
hoeft de Burgemeester gearbeid, den ganschen dag schier kon men
hem op het gemeentehuis vinden, gereed om ieder aan te hooren.
Geboren den 3en October 1851 te Baarn, werd de heer Van Steyn
op 33-jarigen leeftijd, n.1. 10 Januari 1884, benoemd tot burgemeester
van Nijeveen, welke functie hij tot aan den datum van zijne benoe
ming te Helder bekleedde. Bij Kon. besluit. van 4 Februari 1896
alhier benoemd in de plaats van den overleden burgemeester C. A.
Beukenkamp, aanvaardde de heer Van Steyn 13 Februari d.a. v. zijn
nieuw ambt. In een buitengewone zitting van Donderdag 13 Februari
1896 werd de nieuwe burgemeester, bij monde van den toenmaligen
oudsten wethouder, den heer Groen, geïnstalleerd.
Gedurende zijn burgemeesterschap kwam veel tot stand, wat onze
gemeente tot bloei heeft verstrekt. Zoo werd het Ziekenhuis verbeterd,
scholen werden ge- en verbouwd, waaraan het Rijk met een buiten
gewoon subsidie in de kosten, ten bedrage van 50 pet., bijdroeg. Voor
de Rijks Hoogere Burgerschool heeft de Burgemeester zich bijzonder
beijverd, met als gevolg de stichting daarvan.
Verder kwam onder den heer Van Steyn tot stand eene Rijks-
normaalschool, een Burgeravondschool, (met opheffing van de bestaande
Industrieschool), eene verplaatsing en uitbreiding van de Zeevaart
school, terwijl voor de Ambachtsschool subsidie verkregen werd. De
belangrijke bedrijven der Gasfabriek en Waterleiding werden door de
gemeente overgenomen en aanzienlijk verbeterd en uitgebreid. Van
jongeren datum is de instelling van een keuringsdienst voor vee en
vleesch en voor voedingsmiddelen. Een plan voor uitbreiding dei-
Gemeente is eveneens van den Burgemeester afkomstig, terwijl voor
woningbouw herhaalde malen rijksvoorschotten werden verkregen.
Tenslotte noemen wij nog verbetering van straten en plantsoenen,
die door den heer Van Steyn zijn ter hand genomen en uitgevoerd.
Op pagina 4 van dit blad is
opgenomen
1. De expeditie van luit Roblnson.
2. Ingezonden.
3. Feuilleton.
DE OORLOG.
De offlcleele legerberlchten van
14, 16 en 16 Mei 1915.
Van het Westelijk front.
Het Fransche communiqué van den
Hen 's avonds deelt mede, dat de
Franschen in weerwil van het on
gunstige terrein het offensief in de
streek van Atrecht voortzetten.
Z.W. van Angres werd een Duit
sche loopgraaf vermeesterd ter lengte
van 1 K.M. Verder werd een versterkt
bosch en een loopgraaf van de tweede
linie veroverd.
Sedert Zondag (9 Mei) werden 100
Duitsche officieren gevangen genomen
en 20 kanonnen, waaronder 8 zware,
100 machinegeweren en loopgraaf-
mortieren vermeesterd.
Een aanval der Duitscbers in het
bosch van Ailly werd afgeslagen.
Het bericht van den 15en meldt
behalve het hierboven genoemde, een
vordering der Franschen bij Souchez,
ter breedte van 300 Meter.
Bij den aanval in het bosch van
Ailly slaagden de Duitschora er tijde
lijk in de Fransche loopgraaf te be
zetten. Door een tegenaanval werden
zij echter verdreven.
Het avondcommuniqué van den
16en geeft aan, dat de Franschen
Noordelijk van Yperen de Duitschers
even teruggedrongen hebben.
Ingezonden Mededeeling.
Aandoeningen der huid.
De huid is blootgesteld aan tal van
aandoeningen, welke door de jeuk en
pijn het leven van den patiént haast
ondraaglijk maken. Bovendien zijn zij
dikwijls onooglijk en bieden zij hard-
nekkigen weerstand aan elke behan
deling.
Foster's Zalf geneest de huid door
haar verzachtende, antiseptische en
heelende eigenschappen. Zij gaat de
ontsteking tegen en is bekend als een
der beste geneesmiddelen tegen ec
zeem, huiduitslag, gordelroos, schurft,
inBectenbeten, winterhanden en voe
ten, netelroos, dauwworm en alle
jeukende huidziekten.
Foster's Zalf (let op den juisten
naam) is te den Helder verkrijgb.
bij Alb. ten Klooster, Keizerstraat
93. Toezending geschiedt franco na
ontv. v. postw. u f 1.75 p. doos. (23)
Een aantal loopgraven aan het
front bij het Sas en oen gedeelte
van Steenstraete werd hdroverd. 60
man werden gevangen genomen en
3 machinegeweren vermeesterd.
De tegenaanvallen der Duitschers,
welke in het bericht van den 16eu
gemeld worden, leverden geen succes
op. Bij deze gevechten namen de
Franschen 6 mitrailleurs en 1 mortier.
Noordelijk van la Bassée bleven de
Franschen vooruitgaan, evenals ten
N. van Arras bij den Loretteheuvel.
De Engelsche opperbevelhebber
deelt dd. 16 Mei mede, dat de aanval
van het eerste leger tusachen Riche-
bourg, la Voué en Festubert de vij
andelijke linie over het grootste ge
deelte van het front ter lengte van
twee mijlen doorbroken heeft. De
aanval begon te middernacht ten
Zuiden van Richebourg en la Voué,
waar de Engelschen twee achtereen
volgende rijen loopgraven over een
front van 720 meter hebben veroverd.
Een mijl verder zuidwaarts hebben
wij vervolgt de mededeeling
met een anderen aanval bij het aan
breken van den morgen loopgraven
ter lengte van bijna 1100 meter ver
overd en het succes over een afstand
van 540 meter zuidwaarts uitgebreid
door de Duitsche loopgraven met ge
schut te beschieten. Hier overschreden
wij den weg van Festubert naar la
Quinque en drongen wij nagenoeg
1,5 kilometer binnen de Duitsche
linie. De strijd duurt in ons voordeel
voort.
B(j Yperen is het gedurende de
laatste 48 uur rustig geweest.
Het Duitsche legerbericht van 15
Mei meldt, dat bij Steenstraete een
vijandelijken aanval werd afgeslagen,
en aan den weg St. Julien Yperen
vorderingen werden gemaakt. Zestig
Engelschen en 3 officieren werden
gevangen genomen.
Z.W. van Ryssel ontwikkelden zich
artilleriegevechten. De infanterie
kwam echter niet in actie.
Aanvallen der Franschen by de
Lorettehoogte en aan den weg Essey-
Flirey (O. van Verdun) werden afge
slagen.
Z. van Ailly en ten O. van de
Maas werden eenige loopgraven ge
nomen, evenals in het bois le Prötre.
Het bericht van den 16en begint
met de mededeeling dat sedert Zon
dag ten N. van Yperen de stellingen
der Duitschers by Steenstraete en
het Sas, door zwarte troepen aange
vallen werden, welke steeds - onge
acht de verliezen opnieuw voor-
uitstormden.
Ten N. van Atrecht en bij Souchez
werden de aanvallen der Franschen
afgeslagen.
Ten W. van Argon ne werd een
Fransch steunpunt veroverd, het
welk 600 M. hoog lag en 200 M. diep
was. Het lag ten N. van Ville sur
Tourbe, en bleef, niettegenstaande de
Franschen drie nachtelijke aanvallen
ondernamen, in handen der Duitschers.
Aan den Westelijken zoom van het
le Prètre-bosch duurt het gevecht
nog voort.
Van het O o s t e 1 Ij k front.
Een bepaald front is op het oogeu-
blik op het Oostelijk gevechtsterrein,
nog niet aan te geven, tenminste
voor zoover betreft het terrein in
Galicie.
WaarschljnHjk is het dat aan de
San of de Weichsel zich gevechten
zullen ontwikkelen, welke moeten uit
maken of de Russen Galicie geheel
zullen moeten ontruimen, dan wel
dat zij het gedeelte ten O. van de
San zullen kunnen behouden.
Het ligt voor de hand, dat de Rus
sen achter de San krachtigen tegen
stand zullen bieden, en hierbij reke
nend het feit dat de Oostenrijksc'ne
en Duitsche troepen door de snelle
achtervolging de vermoeienissen en
uitputting zullen gaan gevoe>n, heeft
een standhouden achter genoemde
rivier veel kans van slagen.
Intusschen meldt het Duitsche
legerbericht van den 15en dat de
Duitschers Vrijdag het bruggehoofd
van Jaroslau stormenderhand ver
overden en Marwitz bereikt hebben.
Ten Z. van Przemysl wordt de
vervolging eveneens rusteloos voort
gezet.
Verder wordt gemeld, dat hetoffensief
der Russen bij Swali na een klein
succes aan hun zijde, hetwelk de
Duitschers 3 kanonnen kostte, tot
staan gebracht werd. Aanvallen bij
de beneden Dubissa en bij Kalwarja
werden afgeslagen.
In de streek van de Njemen worden
haastig versterkingen aangevoerd.
In het legerbericht van den i6en
Mei wordt medegedeeld dat Russische
aanvallen in de streek van Sjawli
afgeslagen werden gedurende den
laatBten tijd werden er 1500 man
krijgsgevangenen gemaakt.
Aan de Dubissa moest een klein
Duitsch detachement wijken yoor een
een sterke macht Russen, en verloor
hierby 2 kanonnen. Zuidelijker werd
een Russische aanval afgeslagen.
Eveneens werden aanvallen van
den vijand afgeslagen bij Augustow
eu Omulew. Tusschen de Pilica en
de boven-Weichsel rukken de verbon
den legers op en eveneens op het
front Sambor, Stryj, Stanislaw. Aan
de beneden San bieden de Russen
tegenstand.
Hot Oostenrljksche communiqué
van den IBen meldt dat de troepen
Rudnik en Lezajsk (tusschen Jaroslaw
i Przemysl) heroverd hebben.
Het 10e Oostenrijksche legerkorps,
hetwelk in Przemysl thuisbehoort,
staat thans weer voor de poorten
der stad. Zuidelijker werden Sambor
en Boryalau weder hernomen. Aan
de Pruth linie vallen de Russen aan.
Noordel(jk van Kolomea werden de
aanvallen van den vijand in bloedige
gevechten afgeslagen.
In vervolg hierop wordt d. d. 16 Mei
uit Weenen gemeld dat de Russen
op het traject Rudnik-Przemysl
over den San teruggeworpen zijn.
In de streek van- de hoogte van
Magiera werd de sterke Russische
achterhoede uiteengeslagen. 1000 man
werden gevangen genomen en 11
mitrailleurs veroverd.
In 'Z. O. Galicie werden ten N. van
Kolomea nieüwe aanvallen der Russen
Een bericht uit Konstantinopel zegt
dat de vloot der geallieerden, sedert
het torpedeeren van eenige schepen,
een heel stuk achteruit geweken is.
Een Turksch communiqué meldt
verder dat bij Ariboernoe de gelande
troepen, ondanks de ontvangen ver
sterkingen niet vooruit kunnen komen.
Bij Sedil Babr handhaven zij zich in
oude stellingen.
Vijandelijke torpedobooten welke de
Dardanellen wilden binnendringen
werden gedwongen terug te keeren.
Een poging van den Franschen
kruiser „Charles Martel" om op den
kust van Klein Azie troepen te landen
werd verijdeld.
Van Russische zijde wordt medege
deeld volgens een bericht uit Turksch-
Duitsche bron zou het Russische es
kader, dat den Bosporus bombardeerde,
voor de Göbon, die het Russische ad
miraliteitschip zou hebben beschadigd,
naar Sebastopol gevlucht zijn. Uit
gezaghebbende bron meldt men, dat
de Güben ongeveer 200 schoten gelost
heeft, welke alle misten. De Göben
daarentegen is den Gouden Hoorn
binnengekomen met een door zeilen
gestopt gat, het bovendek stuk ge
schoten en een beschadigde schoor
steen. Ook waren er vele dooden en
gewonden, waarvan het aantal zorg
vuldig geheim gehouden werd.
Op zee.
De „Lusitania".
Berlijn, 16 Mei. Uit het rapport
van de duikboot, die de „Lusitania"
in den grond boorde, blijkt het vol
gende
De duikboot kreeg het stoomschip,
dat geen vlag voerde, den 7den Mei,
om 2 u. 20 min. nam. midden-Euro-
peeschen tijd, bij mooi, helder weer,
aau de Zuidkant van Ierland in het
zicht. Om 8 u. 10 min. werd een
torpedo afgevuurd, die de „Lusitania'
aan stuurboord ter hoogte van di
commandobrug trof. Op de ontploffing
van de torpedo volgde onmiddellijk
Ingezonden Mededeeling.
HERMAN NYPELS - HELDER.
Hasranmode-Artlkelen.
Gemaakte kleeding.
Kleeding naar maat.
Steeds het nieuwste.
een tweede, zeer veel krachtiger
ontploffing. Het schip kreeg spoedig
slagzij naar stuurboord en begon te
zinken. De tweede ontploffing moet
aan het vlamvatten van in het stoom
schip aanwezige schietvoorraden toe
geschreven worden. - Voor den
plaatsvervangendon marinestaf, w.g.
Von Behncke.
Volgens de Engelsche lezing is de
tweede ontploffing een ontploffing van
de stoomketels of stoompijpen geweest.
Het gevecht op de Noordzee.
Berlijn, 15 Mei. Het den 3en Mei
ambtelijk bekend gemaakte gevecht
tusschen Duitsche voorposten booten
en Engelsche strijdkrachten op den
len Mei, speelde zich in het zuidelijk
gedeelte van de Noordzee af en had
volgens de berichten van twee Duit
sche vlieger-officieren, die ooggetuigen
waren, het navolgende verloop:
Vier Engelsche bewakingsschepen (in
dienst der Engelsche oorlogsmarine
staande trawlers) de „Barbados C F
36", de „Columbia H 42", de „Christi
H 936" en een vierde stoomer, zonder
naam of nummer, naderden het Hol-
vuurschip de „Noord-Hinder" uit zuid
westelijke richting, toen uit het westen
onze beide voorpostenbooten aan
kwamen. Een daarvan schoot op de
„Columbia" een torpedo af, waarna
dit vaartuig binneu een halve minuut
zonk. Het Engelsche bewakingsvaar
tuig, zonder naam en nummer, haalde
daarop direct de vlag neer en werd
daarom door onze booten niet aan
gevallen. Terwijl het Engelsche vaar
tuig de „Barbados" door onze twee
voorposteDbooten met de kanonnen
werd beschoteD, begon de boot, die
„Columbia" getroffen had, aan de red
ding van de bemanning van dat vaar
tuig. Daarbij werd echter van het
Engelsche schip de „Christi" beschoten
waardoor het reddingswerk moest ge
staakt wordeD. Het schip zonder naam
en nummer begon nu ook aan den
strijd deel te nemen, hoewel het de
vlag had gestreken. Het artilleriege-.
vecht moest afgebroken worden toen
een divisie Engelsche torpedojagers
opdaagde.
Uit voorstaanden goed waarge
nomen loop der gebourtenissen blijkt,
dat het reddingswerk van onze voor-
posteuboot door de Engelschen zelf
werd verhinderd, en dat hun oorlogs
vaartuig tegen de bepalingen in
reeds zijn vlag had neergehaald.
Duikboot geramd
De kapitein van het Engelsche s.s.
„Collairnie" heeft meegedeeld dat hij
Zaterdag 8 Mei uit de kust van
Northumberland waarschijnlijk een
duikboot hoeft overvareD. De beman
ning voelde dien dag plotseling den
schok van een aanvaring en een
oogenblik later kwam een groote hoe
veelheid olie bovendrijven. Dit ge
beurde dicht bij de plaats waar 's
ochtena van denzelfden dag de s.s.
„Queen Wilhelmina" en de „Don"
waren getorpedeerd. De kapitein ver
moedt dat zijn schip de Duitsche
duikboot bij toeval heeft geramd.
Duitsch transportschip In den
grond geboord.
St. Petersburg, 15 Mei. Een smal
deel duikbooten van de Oostzeevloot,
van den gewonen kruistocht terug
gekeerd, rapporteert, dat een der
duikbooten op 10 dozer by Libau een
door oorlogsschepen geconvoyeerd vij
andelijk, transportschip in den grond
heeft geboord.
Duitsche onderzeeërs In de
Middellandsche Zee.
Athene, 16 Mei. De gezant alhier
kreeg van den commandeerenden ad
miraal van de Engelsche Dardanellen-
vloot bericht over de aanwezigheid
van Duitsche onderzeeörs in de Mid
dellandsche Zee. De Athener bladen
melden dat een Duitsche onderzee
boot bij Kaap Doro (eiland Euboea)
is gezien.
Zweedsch stoomschip
opgebracht.
Hamburg, 16 Mei. Het Zweedscho
stoomschip „Bjoern", geladen met
erts en levensmiddelen, en onderweg
naar Londen, is aangehouden en
naar Hamburg opgebracht.
Deensch stoomschip
getorpedeerd.
Londen, 15 Mei. De dagbladen
melden dat het Deensche stoomschip
„Martha" vandaag bij Aberdeendoor
een Duitsche duikboot in den grond
is geboord.
Uit Engeland.
De Engesche bladen van Zaterdag
wijden veel aandacht aan het besluit
van den koning van Engeland om
den keizer van Oostenrijk, den Duit-
schen keizer en nog zes Duitsche
bondsvoraten en prinsen als ridders
van den Kouseband te schrappen.
In vele opzichten het belangrijkste
nieuws van de week, zegt de „Daily
News". Dat in een tijd, waarin zoo
groote en vreeselijke dingen gebeuren,
ernstige menschen zoo kinderachtig
kunnen zijn om aan een dergelijke
betooging zooveel waarde te hechten
De Antl-Duitsche opstootjes in
Engeland.
Er mogen Engelsche bladen zijn,
die het gepeupel tegen Duitschers in
Engeland hebben aangehitst en de
uitspattingen van verleden week ver-
schoonen, er zijn er, de Daily News
o.a., die er scherp over hebben ge
schreven. Zoo ook de New Statesman,
die het plunderen „een schande voor
de natie" vindt. De grootste schuld
geeft het blad echter niet het gepeu
pel, maar de politie en eenige ma
gistraten. In vele gevallen, schrijft
het, was het volk volstrekt niet wild
en razend, maar heel kalm en goed
moedig, en de politie niet zoozeer
onmachtig als wel onwillig om tus-
schenbeide te komen. In éen geval
werd het vernielingswerk hoofdzake
lijk door jongens van negen of tien
jaar verricht, terwijl de volwassenen
ze aanmoedigden. Daar waren vijf
politie-agenten bij, een ervan bereden.
Zy hadden de menigte gemakkeiyk
kunnen verstrooien, maar ze keken
glimlachend toe. In een ander geval
deed de politie zelfs mee aan het
uitdeelen van geroofde biscuits. Groote
meubelen werden onder de oogen
der politie op karren weggereden.
Nogerger echter vindt de New States
man wat de politierechters deden.
In verschillende hoven te Londen
werden de schuldigen, die in gewone
omstandigheden zwaar zouden zyn
gestraft, beboet met een daalder of
voorwaardelijk vrijgesproken. Dat is
een aanmoediging van de politie om
door de viDgers te zieD. Van de
bladen haalt de New Statesman do
radicale Star aan, die het verslag
van een plundering aldus begon
„In Smithfleld is er vandaag een
opgewekte jacht op Duitschers ge
weest."
Dat men wel eens
voor een Duitscher hield, biykt uit
het volgende:
Woensdagavond heeft het gepeupel
te Goldthorpe, een mijnwerkersdorp
by Doncaster een aanval gedaan
op den winkel van een En-
gelschman, van wien het gerucht
ging dat hy een Duitscher was. Een
aanval vreqzende, was hy zijn winkel
gaan barrikadeeren, hetgeen juist den
argwaan van het volk wekte. Men
begon met steenen en andere pro
jectielen te gooien. Bakewell, zoo
heette de Engelschman, beantwoordde
den aanval met revolverschoten,
daarin bijgestaan door zyn zoons.
Het gepeupel werd hierdoor nog
woedender, bestormde den winkel en
sloeg er alles korten klein. Bakewell
was met de zijnen in zijn woniDg
achter den winkel gevlucht en had
daar weldra een beleg te doorstaan.
Hyzelf en zijn zoons schoten met
revolvers op de inbrekers en de oen
na den ander moest worden wegge
dragen. Eindelijk wist de politie, die
aanvankelijk niets had kunnen uit
richten, de overhaud te krygen en
den aangeranden winkelier te ont
zetten.
Van de gewonden moesten er twee
in het hospitaal worden opgenomen.
Bakewell en zijn zoons benevens
nog een bediende werden in hechtenis
genomen wegens „schieten met het
oogmerk zwaar lichamelijk letsel te
veroorzaken".
De Hamburger Nachrichten ver
neemt uit Berlijn:
Men kan als zeker aannemen, dat
interneerings-maatregelen tegen de
Duitschers in Engeland ge
nomen, van Duitsche zyde met ver-
geldings-maatregelen zullen worden
beantwoord.
Voor de schade, die Duitschers in
Engeland hebben geleden, zal na-
tuuriyk de Engelsche regeering aan-
sprakeiyk worden gesteld.
Italië.
Hoe de houding van Italië zal zyn
is nog niet te zeggen. Door het ge-
heele land hebben onlusten plaats.
De oorlogsgezinde pers slaat een
hoogen toon aan. Vooral heeft de
verbittering van het volk zich gericht
tegen Giolitti. Men beschuldigde hem
zelfs van landverraad.
Intusschen is een geheel nieuwe
toestand ingetreden. Nadat de voor
zitter van de Kamer, Marcora, de
opdracht van den koning om een
nieuw kabinet te vormen geweigerd
had, kreeg Salandra kans opnieuw
te worden aangezocht. Deze toch
heeft zich van iedere verbintenis met
een of andere politieke party weten
vrij te houden.
En inderdaad meldt dd. 16 Mei een
bericht uit Rome, dat de koning het
ontslag van het ministerie niet heeft
aangenomen, zoodat dit in zijn geheel
aan het bewind blijft.
Zonder twijfel hebben de ernstige
onlusten hierop hun invloed uitge
oefend.
Zoo herhaalden zich Zaterdag te
Rome de demonstraties, welke nu
een revolutionair karakter droegen.
Men richtte zich met scheldwoor
den tegen Duitschland en Giolitti, die
als aan Duitschland verkocht werd
aangeduid. Ook tegen Von Btllow
werd met woorden gedemonstreerd.
Deze reed heden echter als gewoon-
ïyk uit. Op verschillende plaatsen der
stad vonden handtasteiykheden plaats
tegenover diegenen die het neutrali-
teitsdenkbeeld verdedigden. Later op
den avond kwam het, naar aanloi-
ding van de toespraak van 'd Annuzio
in het Constanzi-theater, tot ernstige
onlusten, vooral in de omgeving van
dat gebouw. De betoogers sloegen de
straatlantaarns stuk, zoodat de ge-
heele Via Viwiale in diepe duister
nis werd gehuld. Barricaden werden
opgeworpen en de oproerlingen trok
ken de revolvers.
De betoogers hadden de winkeliers
gedwongen om te sluiten en ook
werd verlangd, dat de voorstelling
in het Guirinotheater zou ophouden.
Uit talryke steden, bijv. uit Milaan,
Florence en Venetië, komen ook be
richten van heftige betoogingen.
In Milaan moet het zelfs bijzonder
heftig zyn toegegaan.
Niet alleen de republikeinsche
organisaties bedreigden de monarchie
met het alternatiefoorlog of repu
bliek, maar ook de comités voor een
tusschenkomst in den oorlog, waartoe
ook monarchisten behooren, verklaard
volgens denzelfden correspondent de
monarchie voor afgedaan, wanneer
de koning den oorlog niet verklaarde.
Ook te Palermo zijn betoogingen
voor den oorlog gehouden. Studenten
droegen in optocht onder begeleiding
van kaarsdragers een doodkist, waarop
geschreven stond: „Hier rust met
Giolitti de waardigheid van Italiö".
De kist werd op een plein neergezet,
waarna verscheiden sprekers optraden.
Ook brak de menigte door het cordon
van troepen voor het Oostenrljksche
consulaat en zelfs schoten zouden er
gevallen zyn. Met moeite was einde
lijk de rust hersteld.
Zelfs herhaalden de samenscholin
gen te Rome zich op Zondagmorgen.
Een detachemont dat naar het Paleis
trok de handhaving der openbare
orde is aan de militaire autoriteiten
opgedragen werd door een groote
menigte begeleid.
Tienduizend personen kwamen
samen voor het ministerie van bui-
tenlandsche zaken en juichten Sonnino
en Salandra toe.
De uittocht der Duitschers uit
Italië scheen Zaterdag geëindigd te
zyn. De treinen in de richting van
den Gothard-tunnel waren byna leeg.
Uit Duitschland waren de laatste
Italiaansche arbeiders teruggekeerd.
Het bericht dat het ministerie
Salandra aanbleef werd door het
volk met voldoening vernomen. Op
straat riep het volk „leve de Koning",
leve het leger", „leve Salandra".
Rome, 16 -Mei. Het Oostenryksch-
Hongaarsche gezantschap heeft de
Oostenrijksch-Hongaarsche onder
danen gelast zich gereed te houden
op de eerste aanzegging Italië te
verlaten. Volgens het Giornale d'Italia
verzekert men, dat de Oostenrykera
en de Hongaren zullen vertrekken.
Amerika en Duitschland.
Zooals wy in ons vorig nummer
mededeelden is door Amerika een
nota gezonden aan Duitschland waarin
verzocht wordt de vyandelljkheden
tegen non-combattanten te staken
en in alle geval eerst het schip te
doen onderzoeken eu aan passagiers
en bemanning gelegenheid te geven
het schip te verlaten.
De nota is in de Engelsche pers
met ingenomenheid ontvangen.
Het ia een nota, die zoowel in
inhoud als in uitdrukking aan de
beste tradities van de Amerikaansche
diplomatie herinnert" - zegt de
Times" over de nota der Vereenigde
Staten aan Duitschland. Beleefd en
voorzichtig van vorm laat het toch
aan de Wilhelmstrasse geen twijfel
over ten opzichte van de gevoelens
of beslistheid van meening van de
regeering der Vereenigde Staten.
Niet alleen de Verbondenen, maar
ook de neutralen mogen zich wel
verheugen, dat de Vereenigde Staten
ten slotte zich zoo krachtig en ter
zake (van de gebeurtenissen ter zee)
hebben uitgesproken. Het standpunt
waarop president Wilson zich plaatst,
is iets meer dan de verklaring van
een nationale politiek. Niets minder
dan het geweten der menschheid
spreekt in die gematigde en tevens
besliste zinnen. De consequenties van
haar politiek om alle oorlogsregelen
te tarten, ontvangt Duitschland1 nu
vierkant thuis.
De Daily News" noemt de nota
een meesterstuk onder de staats
documenten. Het bevat geen woord
te veel en laat aan Duitschland de
keuze om terug te keeren van
ingeslagen weg, waarop het oorlog
meent te moeten voeren.
Ook de Amerikaansche bladen zyn
zeer tevreden over de nota.
De Fransche pers is er eveneens
best over te spreken. Clemenceau
schryftWilson heeft duidelijk de
stem vau het Amerikaansche volk
doen weerklinken en zijn nota is van
groote politieke hoffeiykheid, maar
tevens van krachtige vastberadenheid.
Revolutionaire beweging in
Portugal.
Madrid, 15 Mei. Officieel wordt
kennis gegeven van een revolutionaire
beweging in Portugal. Een eskader,
dat de leiding heeft, is de Taag op
gevaren en heeft Lissabon gebombar
deerd, waar aanzienlijke schade is
aangericht.
Het bombardement van Lissabon
moet tal van slachtoffers hebben ge-
eischt. De bevelhebber van den krui
ser „Vasco di Gama" moet vermoord
zyn. Het leger en het garnizoen van
Lissabon blijven den president Arri-
aga trouw.
Madrid, 16 Mei. Een draadloos te
legram uit Lissabon meldt, dat men
het oproer meester geworden is. Ka
pitein Martines Lima heeft het bevel
over de republikeinsche troepen op
zich genomen.
Naar aanleiding van de berichten
uit Madrid over Portugal deelt het
Portugeesche gezantschap te 'sGra-
venhage het volgende mede
Tengevolge van een volksbeweging,
by welke zich leger en vloot hebben
aangesloten, heeft de regeering van
generaal Pimenta de Castro haar ont
slag bij den president der republiek,
den heer Manuel d'Arriaga, ingediend.
Deze heeft de opdracht tot het vormen
van een nieuw kabinet opgedragen
den heer Joan Chagas, welke hieraan
heeft voldaan.
Opdat men niet gelooven moge, dat
bedoelde bewegiug voortspruit uiteen
minder normale werking van de re
publiek, brengt het gezantschap in
herinnering, dat het kabinet van ge
neraal Pimenta de Castro de bijeen
komst van het parlement had ver
hinderd. Ook had hij als dictator
maatregelen afgekondigd, welke tot
de uitsluitende bevoegdheid van het
parlement behoorden, met name do
amnestie van royalisten, die tegen do
republiek hadden samengespannen,
de hervorming van de kieswet, het
wegzenden van de door het volk ge
kozen gemeenteraden en hun vervan
ging door administratieve commissies,
het afzetten van republikeinsche amb
tenaren, enz.
Ouitschland's belastingen en
monopolies na den oorlog.
Zaterdagavond hield te Maagden
burg de Rijksdagafgevaardigde Pack-
nike een rede over den stand van
den wereldoorlog, waarin hij zich
uitliet over wat, na den oorlog, vol
gens zyn meening de tyd zou brengen
voor Duitschland aan oorlogstoerus
tingen en belastingen.
De kanonnen, de soldaten, de Zep
pelins en al wat voor de verdediging
noodig was op peil en op 't hoogst
mogeiyke peil van volmaking te
brengen en te houden, daarop komt
't aan in de toekomst,evenals wij
ook in het verleden in die richting
hebben moeten werken, zeide spreker.
Ten opzichte van het leger en de
vloot zal veel iiiouw moeten aange
schaft worden wat hier slechts aan
geduid wordt door te noemen: de
vestingbouw op een nieuwe basis te
schoeiende cavalerie te hervormen
de kanonnen en de projoctielen te
verbeteren en nog veel meer.
De vele ervaringen in don oorlog
opgedaan moeten wy ons ten nutto
maken. Stel u voor, welk een storm
er van alle kanten zal losbarsten op
de werveD, want tedere staat zal dan
zooveel mogoiyk duikbooten willen
bezitten, daar de waarde dier booten
vroeger hun nog niet zoo duideiyk
gebleken is als nu.
Daarmee betreden wy het gebied
der financiën. Belastingen zullen ko
men opdagen dermate als men zich
thans nog, zelfs in een droom, niet
kan voorstellen. Om van enkele din
gen niet te spreken, zullen die be
lastingen wel vanzelf komen, maar
wy dienen er ons thans toch reeds
even om te bekommeren. De lasten
moeten grooter worden daar wij het
aan onze dapperon schuldig zijn om
voor hen te zorgen als zij kreupel
tot ons wederkeeren en ook te zorgen
voor diegenen die door onze atryders
achtergelaten worden en in nood
verkeeren, omdat zy hun broodwin
ners verloren. Wij willen daarvoor
zorgen zoo sprak Pacnike volgens
de „Vorw&rta" en het parlement
is bereid 't uiterste daarvoor te doen
en, naar ik meen, ook het volk. Aan
die dapperen heeft 't toch alles te
danken en het moet ook later aan
hen offers weten te brengen.
Die offers zullen groot worden en
de rentelast dier milliarden loopt
geweldig hoog op, zelfs tot cijfers
die een duizeling veroorzaken kunnen.
Zoo hoog zullen die sommen zijn,
dat wij waarschynlijk een tijdperk
van monopolies krygen, want dat
alles is met de gewone directe belas
tingen en de gebruikelijke indirecte
belastingen hoegenaamd niet meer
te dekken.
Wy moeten ons dus vertrouwd
maken met het voornemen om be
zwaren die vroeger te berde werden
gebracht, terug te houden. Hier geldt
alleen de noodzaak en een beslist:
wat moet geschieden dat z a 1 ge
schieden. Over den vorm van hau-
delsmonopolien zal dan in het par
lement des te eerder een beslissing
kunnen genqmen worden.
BINNENLAND.
Qoedkoop brood.
Tot dusver heeft in de verschillende
provinciën het volgende aantal ge
meenten zich bereid verklaard tarwe
meel van de Regeering te betrekken
ter bereiding van RegeeriDgsbrood
12 cents per K.G.: in Zuid-Holland
60, in Noord-Holland 30, in Zeeland
25, in Overysel 9, in Groningen 1
(de gemeente GroDiDgen), in Gelder-
Land 14, in Limburg 2 (Maastricht en
Roermond), in Noord-Brabant 9, in
Utrecht 8, in Friesland 7, in Drente
1 (de gemeente Meppel).
De pryzen, waarvoor de gemeenten
het tarwemeel van de Regeering zul
len betrekken, varieeren tusschen f7
(in Vlaardingen; en f 13.50 (in Roer
mond), per 100 K.G.
De gemiddelde prya bedraagt f9
per 100 K.G.