HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4467
DONDERDAG 20 MEI 1915
43e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37$ 45 „0.75
Rfw-iixia Modeblad 65 75 1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentifin van 1 tot 4 regels (bij voorultbeL) 30 cent Elke regel meer 6 ct.
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent.
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewljs-exemplaar 2$ cent.
0psjpagina 4 van dit blad is
opgenomen
1. Feuilleton.
2. De avonturen van da bemanning
van de „Emden".
3. Sport, enz.
DE OORLOG.
De officieele legerberichten van
17 en 18 Mei.
Volgens de berichten van het
Westelijk front hebben de Fran-
schen en Engelschen op het oogen-
blik het offensiefmetkrachthernomen,
hetwelk hen ook voordeel heeft op
geleverd. In do eerste plaats hebben
de Franschen bij Carency een in hun
front binnendringende driehoek ver
overd. Dit succes werd echter niet
uitgebreid. De Engelschen zijn Zui
delijk van N. Kapelle eenige K.M.
vooruit gegaan, terw(jl ten N. van
Yperen een gedeelte van het onlangs
verloren terrein door de Franschen
werd heroverd.
Daarb|j meldt het Fransche com
muniqué van 17 Mei dat de Duit-
schers de tot nog toe door hen bezette
stellingen ten W. van de Yser ont
ruimden, terw|jl de vorderingen der
bondgenooten op den O. oever ge
handhaafd bleven.
Zondagnacht deden de Duitschers
een hevigen tegenaanval op de voort-
dringende Engelschen. Deze aanval
werd bloedig afgeslagen. Een afdeeling
van 700 Duitschers werd ongeveer
weggevaagd. 1000 man werden dooi
de Engelschen gevangen genomen,
terw|jl ook vele machinegeweren
werden buit gemaakt.
In het bosch van Aillv werden bij
een aanval verscheidene Duitsche
verdedigingswerken vermeeaterd, 250
man werden gevangen genomen en
3 machinegeweren veroverd.
In het bericht van den 18en wordt
medegedeeld dat de Duitschers bij
het ontruimen van hunne stellingen
ten W. van het Yserkanaal 2000
dooden achterlieten. Een groot aantal
geweren viel in handen der Fran
schen. Aanvallen op de Fransche
stellingen op den Oostelijken oever
werden afgeslagen.
Verder werden aanvallen der Duit
schers afgeslagen bij de Loretto-
hoogte, Berry au Bac en aan den
zoom van het bois le Prêtre.
Op het front ten N. van Arras
duurt het artillerie-gevecht dag en
nacht voort.
In het gevecht bij Villesur Tourbe
op Zondag j.1. namen de Franschen
400 Duitschers gevangen.
Volgens het Duitsche legerbericht
van den 18en is het Maandag aan
het Yserkanaal rustig geweest. Op
enkele plaatsen werden gevechten
geleverd, welke den 18en nog voort
duurden.
De aanvallen der Engelschen ten
Z.O. Nieuw Kapelle werden afgeslagen,
evenals de aanvallen der Franschen
op de Loretto-hoogte, bij Albam, ten
W. van Souchez, b|j Ailly en in het
bois le Prêtre.
Van het Oostel|jk front.
Het Russische bericht van den
17en deelt mede, dat de gevechten
in de streek van Sjawli voor de Rus
sen een gunstig verloop hebben.
Nadat de Russen de Dubissa waren
overgetrokken veroverden zij de Duit
sche loopgraven, vermeesterden ,8
kanonnen en namen eenige honder
den Duitschers gevangen.
Tusschen de Pilica en de Weichsel
trekken de Russische troepen op een
nieuw front terug, en worden daarbij
door vijandelijke kolonnes gevolgd.
In de streek van Opatow en ten
Z. daarvan werden de v|jandel|jke
voorhoeden door een tegenaanval
ongeveer 10 K.M. teruggedreven.
Aan de San, vanaf de monding
van de Wislok tot aan Przemysl,
worden hevige artilleriegevechten ge
leverd. In Z.O. Galicie, bij Stryj en
Dolina leed de v|jand groote verliezen,
zoowel aan dooden als aan gevange
nen. Aanvallen der Duitschers en
Oostenrijkers vanuit Kolomea en
4 zware kanonnen werden veroverd,
terwijl de Russische voorhoede de
Proeth heeft overschreden.
Het Duitsche legerbericht van den
18en laat ons weten dat de aanval
len der Russen aan de Dubissa af
geslagen werden.
Ten Z. van de Njemen werden
Russische versterkingen aangevoerd.
Hiertegen gingen de Duitschers-tot
het offensief over. De daardoor ont
stane gevechten duren nog voort.
Den 17en werden 1700 Russen ge
vangen genomen.
B|j Marjampol mislukten de aan
vallen der Russen.
In Galicië z|jn de overgangen over
de San geforceerd. Do Russen z|jn
daar nog verder naar het O. en N.O.
teruggedrongen.
Sedert Maandag z|jn groote gevech
ten gaande tusschen Pilica en Boven-
Weichsel en in de streek van Stryj.
Het Oostenr|jksche legerbericht van
18 dezer meldt dat de Duitschers en
Oostenrijkers er na verbitterde ge
vechten in slaagden de San over te
trekken. De Russische tegenaanvallen
werden alle afgeslagen. Verwoede
gevechten, welke nog voortduren,
worden geleverd aan de boven-Djnestr
Aan de Proeth linie is niets van
belang gebeurd. De Russische aan
vallen ten N. van Kolomea worden
afgeslagen.
Een Duitsch bericht rneldl nog:
De krijgsverrichtingen in Galicie
zijn in een geheel nieuw stadium
gekomen. De Russen hebben zich op
vele punten opgesteld, en zijn den
strijd reeds begonnen.
In Russisch Polen bevinden de
verbonden troepen zich in een gun
stige opstelling. Z(j hebben namelijk
de hooge ketens van de Lysagora vast
in hun bezit. Het bruggehoofd der
vesting Iwangerod hebben zij echter
de Russen nog niet kunnen ontnemen.
Achter deze vesting worden in een
centrale positie aan de Rystzryca
blijkbaar groote Russische legerre
serves opgesteld.
Er is een slag op handen, die de
Russen met aanzienlijke strijd
krachten, maar onder ongunstige
omstandigheden moeten aanvaarden.
Hij zal veel gelijken op den drie-
weekschen slag aan de San in de
Octoberdagen van verleden jaar. De
Russen bevinden zich in een strate
gisch defensief, zonder dat te voor
zien is of zij in den slag uitsluitend
verdedigend, dan wel tegenaan vallend
zullen optreden. Zonder twijfel zal
de uitslag van dit jnieuwe gevecht
gewichtige gevolgen hebben.
Van hetRussisch—Turksche
front deelt een Turksch bericht mede,
dat het offensief der Russen in de
streek van Olty, volgens berichten
uit betrouwbare bron" voorgoed tot
staan is gebracht.
Een Russisch bericht geeft aan dat
de Turken van Dilmari naar het Z.
en Z. W. teruggedreven werden.
Aan de Dardanellen gaat het ook
al niet hard. Hoewel de Turken
telkensbeweren met groote over
macht tegenover de stellingen der
gelande troepen te staan, z|jn z|j nog
steeds niet erin geslaagd den vijand
van het schiereiland te verdrijven.
Omgekeerd schieten de geallieerden
ook niet op, zoodat er vrijwel een
stilstand is ingetreden.
Van het Westelijk front.
Luchtgevechten.
De „ooggetuige" in het Engelschu
hoofdkwartier doet het volgende ver
haal, dat hij „ongetwijfeld het grieze
ligste avontuur in de lucht noemt,
waarvan ooit gehoord is."
Een Engelsche vlieger, zoo vertelt
h|j, joeg op 10 Mei alleen in z|jn vlieg
tuig een Duitschen vlieger ua. Terw|jl
hij trachtte z|jn machinegeweer op
nieuw te laden, verloor hij de macht
over het stuur en de machine kantelde
onderstboven. De riem rond z|jn mid
del zat los en de zwaai van het om
slaan wierp hem haast uit het vlieg
tuig, maar hij wist zich te redden
door het achtermiddel stuk te pakken
te krijgen, waarb|j echter de riem
rond zijn boenen schoot. Terw|jl hij
daar dus hing met z|jn hoofd naar
beneden, wanhopige pogingen doende
om z|jn beenen te bevrijden, viel het
vliegtuig van een hoogte van 2400
meter tot op 750 meter, ronddraaiende
als een afgewaaid blad. Ten laatste
slaagde de vlieger er in zijn beenen
vrij te maken en met zijn eenen voet
den richt-hefboom te bereiken. Zoo
wist hij het vliegtuig weer overeind
te brengen, dat daarbij geheel kopje
duikelen moest. "Waarop de vlieger
in zjjn stoel teruggleed. Dit geval,
zegt de ooggetuige, is nog niet voor
gekomen, zelfs niet in dienst, waar
het dagelijks voorkomt, dat men den
dood tot op een haarbreedte nadert.
Zeppelin naar beneden
geschoten.
Londen, 18 Mei. De „Daily News"
verneemt uit Noord-Frankrijk het
volgende
Maandagochtend, even na het aan
breken van den dag, werd in het Ka
naal door een Fransche patrouilleeren-
de torpedoboot een Zeppelin opge
merkt, die uit de richting van de
Engelsche kust kwam. Het luchtschip
vloog laag en niet heel snel, waardoor
het een goed doelwit opleverde voorde
kanonniers aan boord van de torpe
doboot, die verscheiden schoten losten.
Daarvan was er tenminste een raak,
want onmiddellijk nadat het schot
was afgevuurd, werd opgemerkt dat
het luchtschip aanzienlijk naar eene
z|jde overhelde. Dit werd steeds erger,
totdat opeens het geheele luchtschip
scheen ineen te schrompelenen na
dat het een paar plotselinge dalingen
had gedaan, viel het op een paar m|jl
afstand van Grevelingen te water.
Van den vuurtoren b|j Grisnez af
kon dit worden waargenomen.
De Zeppelin en de bemanning ver
dwenen in zee.
Naderhand kon men daar dichtbij
drijvende lijken opmerken.
Het verlies aan Engelsche
officieren.
De Engelsche verlieslijst van de
laatste week wat offlcieren|betreft is,
volgens de „Times", de grootste die
er sedert het uitbreken van den oor
log is verschenen. De l(jst bevat de
namen van meer dan 400 officieren
(en 2000 man). Zoowel van het leger
als van de vloot. Daaronder z|jn er
meer dan 1100 namen van gevallenen
aan het front in Vlaanderen. Vooral
de Norfolk, Bedfordshire, East Surrey,
West Kent en Duke of Wellington
regimeten werden zwaar getroffen.
Meer recruten.
Londen, 18 Mei. Lord Kitcbener
verklaarde in het Hoogerhuis dat hij
nog 300.000 recruten noodig had om
nieuwe legers te kunnen vormen.
Anti-Duitsche betoogingen.
Te ltotherham moeten de betoo
gingen tegen de in Engeland nog ver
toevende Duitschers al zeer hevig
geweest (zijn. Meer dan 20.000 men-
schen beproefden daar een aanval op
een hotel, waarvan de eigenaar, F.
Schonhüt, een genaturaliseerde Duit-
scher was. Een georganiseerd gevecht
met de politie ontstond, waarbij velen
werden gewond door projectielen be
staande uit üesschen, steenen, e.d.
Vele Duitsche families weten nu
geen raad meer en vreezen eiken dag
voor hun leven. Ook uit verschillen
de plaatsen in Wales komen nog be
richten van anti-Duitsche ongeregeld
heden. Te Walton-on-Thames moesten
de militaren met de bajonet orde
scheppen.
Zaterdag vond men in Londen
een Duitschen spoelgoedwinkelier,
wiens winkel Donderdag was geplun
derd, dood in zijn huis. Hij had zich
vergiftigd.
Een genaturaliseerd Duitscher,
Zooals men weet heeft de „Times"
tal van brieven ontvangen van ge
naturaliseerde Britten' van Duitsche
of Oostenrljksche afkomst, die zich
afkeurend uitlaten over de Duitsche
oorlogsmethoden. Gisteren maakte de
„Times" melding van een schrijven
van den heer Guthe, directeur van
de West Hartlepool Steam Navigation
Company. Deze heer is helaas, zegt
hij, in Saksen geboren, maar hij woont
al een veertig jaren in Engeland en
is volkomen Brit geworden. Om hier
van het bewijs te leveren looft hij
een premie van 100 p. st. uit voor
den gezagvoerder van een Britsch
koopvaardijschip dat er in slaagt een
vijandelijk oorlogsschip in den grond
te boren.
Uit Dultschland.
Verboden vergaderingen.
Te Drusden en omgeving waren
voor Zaterdag den löen Mei door de
sociaal-democratische partijleiding een
aantal ojienbare vergaderingen bijeen
geroepen onder het parool: „Oorlog
en levensmiddelenwoeker". De politie
autoriteiten van Dresden verboden
dio vergaderingen, omdat de leiders
en spreker weigerden vooraf een
concept van de voordracht af te
geven en de te nemen resolutie te
laten censureeren, zoomede af te zien
van debatten. In Lauiitz gebeurde
ook iets dergelijks. Ongeveer dertig
vergaderingen van dien aard z|jn toen
afgelast.
De Duitsche Rijksdag.
De concessies van Oostenrijk
aan Italië.
Berlijn, 18 Mei. Ter vergadering
van den Rijksdag waren heden de
rijkskanselier en de rijksministers
tegenwoordig.
De rijkskanselier, het woord nemend,
zeide
Het is u bekend dat.de betrekking
tusschen Italië en Oostenr|jk-Honga-
rije de laatste maanden zeer z|jn
verscherpt. Uit de verklaringen van
graaf Tisza zal u gebleken zijn dat
de O.-H. regeering, in den oprechten
wensch om de bestendige vriendschap
tusschen O. H. en Italië te verzekeren
en met de levensbelangen van beide
r|jken rekening te houden, tot ver
strekkende concessies van territorialen
aard aan Italië heeft besloten. Ik
acht het van belang u van deze
concessies een overzicht te geven.
Oostenrijk-Hongarije verklaart zich
bereid aan Italië af te staanle het
deel van Tirol, dat door Italianen
wordt bewoond; 2e den westelijken
oever van de Isonzo, zoover als de
bevolking zuiver Italiaansch is, en
de stad Gradisca; 3e Triest zal een
keizerlijke vrije stad worden en een
bestuur krijgen in overeenstemming
met het ltaliaansche karakter der
stad, alsmede een ltaliaansche uni
versiteit; 4e de ltaliaansche souve-
reiniteit over Walona en de daarbij
behoorende belangensfeer zal worden
erkend; 5e Oostenr|jk-Hongar|je ver
klaart geen politiek belang te hebben
bij Albanië; 6e de nationale belangen
der onderdanen van ltaliaansche
nationaliteit zullen in Oostenrijk-
Hongarije bizonder worden behartigd
7e Oostenr|jk-Hongar|je zal amnestie
verleenen aan militairen of politieke
misdadigers die uit het gebied dat
afgestaan wordt afkomstig z|jn; 8e
O.-H. belooft welwillende overweging
van de verdere wenschen van Italië
ten aanzien van alle punten in de
overeenkomst tusschen beide staten;
9e Oostenrijk-Hongarije zal na het
tot standkomen der overeenkomst een
plechtige verklaring afleggen over
den gebiedsafstand10e gemengde
commissies tet regeling van de bij
zonderheden van d6n afstand zullen
worden ingesteld; 11e na sluiting
van de overeenkomst zullen de sol
daten van het Oostenrijksch-Hon-
gaarsche leger die uit het afgestane
gebied afkomstig zijn niet meer aan
de gevechten deelnemen.
Oostenrijk-Hongarije en Duitschland
hebben hiermede een besluit ge
nomen, dat, indien het tot het doel
leidt, naar m|jn vaste overtuiging
door de overgroote meerderheid van
de drie volken zal worden goedge
keurd.
Door bemiddeling van zijn parle-
Ingezonden Mededeeling.
HERMAN NYPELS - HELDER.
Heerenmoda-Artikelen.
Gemaakte kleeding.
Kleeding naar maat.
Steeds het nieuwste.
ment staat het ltaliaansche volk voor
de vrije beslissing, of het de vervul
ling van alle nationale verwachtingen
in vollen omvang langs vreedzamen
weg wil bereiken, of dat het land
zich in een oorlog wil storten en
tegen z|jn bondgenooten van gisteren
en hedenmorgen het zwaard zal
willen trekken.
Ik mag de hoop niet geheel op-
.geven dat de schaal van den vrede
zwaarder zal blijken dan die van
den oorlog.
Hoe Italië ook moge besluiten, wij
hebben in samenwerking met Oosten
rijk-Hongarije al het mogelijke ge
daan om het verbond, dat in het
Duitsche volk wortel had geschoten
en dat voor de drie rijken nuttig en
goed is geweest, te behouden en te
schragen. Wanneer het verbond door
een der partijen te niet wordt gedaan,
dan zullen wij gemeenschappelijk met
den anderen bondgenoot nieuwe ge
varen onverschrokken en met moed
onder de oogen weten te zien. (Leven
dige betuigingen van instemming.
De rijkskanselier buigt meermalen
ten teeken van dank. Herhaalde toe
juiching en handgeklap ook van de
publieke tribunes.)
Na de rede van den kanselier en
na afdoening van enkele kleine ont
werpen wordt de Rijksdag verdaagd
en de president gemachtigd den
datum voor de volgende zitting vast
te stellen.
Italië.
Berlijn, 18 Mei. Aan het Berliner
Tageblatt uit Rome:
In bijna alle steden is op straat de
oorlog reeds begonnen, niet alleen
echter om den verwachten veldtocht
ter wille van de irredenta, doch ook
om de heerschappij over de ltali
aansche regeering. Wanneer de straat
het wint, dan wil het volk een oorlog
voeren om een buit, die het zonder
strijd reedsaangeboden is;dan wenscht
Italië den oorlog ter wille van den
oorlog. Het schijnt nauwelijks moge
lijk meer deze oorlogspsychose te be
strijden en de wereld zal het wonder
zien gebeuren, dat een land zonder
dringende noodzakelijkheid ten oor
log gaat, ofschoon negen maanden
van schrikwekkende verwoesting in
Europa ook analphabeten met den
geesel van den oorlog in de ver
spreide afbeeldingen vertrouwd heb
ben gemaakt.
Rome, Milaan, Napels en Genua
willen den oorlog, on de intellectu-
eelen, wier inzicht hen tegen den
oorlog gekant doet z|jn, moeten of
willen werkeloos toezien, omdat zij
niet tot het straatrumoer en z|jn be
toogingen willen afdalen. Met een
kleine betooging begon hetmet het
alternatief: oorlog of opstand sch|jnt
men op het oogen blik reeds de meer
derheid van het parlement en van
de bevolking vrees aangejaagd te
hebben. Nog is geen bloed gevloeid,
doch elk uur kau de volkshartstocht,
bespeeld door gewotenlooze ophitsers
en oen pers, die geen bedenkingen
telt,v den laatsten balk van de vredes-
brug verbrand en een bondgenoot
schap van dertig jaren vernield heb
ben.
De Vereenigde Staten
en Dultschland.
Berl|jn, 18 Mei. De „Kreuzzeitung"
schrijft
Wij willen op het antwoord, dat
de Duitsche regeering op de Ameri-
kaansche nota ten spoedigste geven
zal, niet vooruitloopen, maar zouden
toch reeds de vraag willen stellen of
zoo'n nota ook naar Londen gezonden
is. Tot dusver hoorden wij daar niets
van en toch zou een geest van ware
onzijdigheid, waarover president
Wilson bij gelegenheid zulke mooie
woorden weet te vinden, zulk een
stap eischen. Want wanneer een
duikboot-oorlog tot vernietiging van
menschenlevens voert, zoo z|jn in de
eerste plaats dpor de Engelsche
regeering aan de koopvaardijschepen
aan de hand gedane praktijken daar
de oorzaak van. De Engelsche admi
raliteit, die nog niet heeft durven
zeggen hoe de U 29 aan z|jn eind
gekomen is, kent ze zeer goed.
Keulen, 18 Mei. De „Kölnische
Zeitung" merkte naar aanleiding van
de Amerikaansche notaEr zal,
daarvan z|jn w(j zeker, van onze re
geering een antwoord op gegeven
worden, dat zij verdient.
Volgens inhoud en taal schijnt zij
dus te moeten beschouwd worden als
een vervolg der anti-neutrale houding
welke de Amerikaansche regeering
tegen Duitschland in stijgende mate
aangenomen heeft. Het is op dien
grond te begrijpen, dat de nota bij
de vijanden van Duitschland den
levendigsten bijval vindt.
Dat zal dan ook baar eenigste
succes z|jn. Het is niet aan te nemen,
dat de Duitsche leiding der weer
macht ook maar een duimbreed er
door afgebracht zal worden van den
weg, dien de Duitsche regeering, Da
rijp overleg als noodzakelijk erkend,
ingeslagen heeft.
De „Lusltanla".
De „Tagliche Rundschau" schrijft:
De 4000 kisten munitie, die de
„Lusitania" vervoerde, en die den
ondergang van hot stoomschip hebben
verhaast, bedreigden het leven van
vele Duitsche soldaten, die tegen
Engeland, niet echter tegen Amerika
oorlog voeren.
Het leven van deze soldaten zoo
goed mogel|jk te beschermen is de
plicht van do Duitsche oorlogvoering.
Het was derhalve niet slechts haar
recht maar ook haar plicht om te
trachten een Engelsch schip te doen
zinkeD, dat munitie naar Engeland
voerde, ook al voerde dit schip mis-
dadiglljk Amerikaansche burgers mee,
ten einde de oorlogskontrabande te
dekken.
Meer nog dan het leven der neu
tralen, gaat ons dat van onze eigen
landslieden ter harte, in het bizonder
dat van onze heldhaftige soldaten,
die reeds lang den oorlog tot een
einde zouden hebben gebracht, als
niet Amerika, door onze vijanden
wapeD3 te leveren, hem verlengde.
Amerika, dat alt|jd trotsch is ge
weest op zijn zin voor recht en bil
lijkheid, zal, als eerst de Engelsche
leugen-agitatie uitgeraasd is, erkennen,
dat Duitschland geen rechten van
Amerika heeft gekrenkt, maar slechts
naar recht en plicht heeft gehandeld,
zooals het handelen moest.
BINNENLAND.
Uitbreiding van dan Landstorm.
Ook algemeeno oefenplicht 7
De Nieuwe Rott. Ct. schrijft:
Waren er tot dusver slechts weinig
landstormplichtige manschappen, die
in geval van nood zouden kunnen
worden opgeroepen om met d& wa
penen in de hand voor hun land te
strijden, door de heden zonder
hoofdelijke stemming gevallen be
slissing (beslissing, waarmede de
Eerste Kamer ongetwijfeld accoord
zal gaan) is hun aantal aanmerkelijk
vergroot. Ook zij, die tusschen 1 Janu
ari 1911 en 24 Mei 1913 den dienst
verlaten hebben, zullen voortaan
naar de gevaarlijke punten kunnen
worden gezonden, indien z|j althans
den veertigjarigen leeftijd nog niet
bereikt hebben.
Een verstandig besluit ongetwijfeld.
Maar kan men daarmede volstaan?
Schijnt het nu nietr meer dan ooit
het oogonblik om het legereffectief
te verhoogen door de inlijving van
tal van jonge mannen, die weliswaar
niet, gel|jk die nieuwe landstorm-
plichtigen, een militaire opleiding
achter den rug hebben, maar die
door hun jeugd en lenigheid in de
allereerste plaats voor versterking
van onze weermacht in aanmerking
komen? Zie duizenden vr|jgeloten,
zie tal van vrijgestelden, jonge man
nen, die in handel, bedr|jf en indus
trie veelal beter gemist kunnen wor
den dan de veel oudere landweer- en
landstormplichtigen, doch in de ge
lederen geheel op hun plaats zouden
zijn.
Is er met anderen woorden
niet veel te zeggen voor de invoering
van den algemeenen oefenplicht, voor
de vervulling van de wenschen der
reeks notabele adressanten, die men
heden naar den eersten onderteeke-
naar „de heer Van Aalst c. s."
noemdu? Zal men in de ure des ge-
vaars (die toch ook voor ons land
komen kan) de mannen van om en
b|j de veertig, gebaarde huisvaders,
in de vuurlinie zenden, en krachtige
gymnasten, voetballers en roeiers,
flinkgebouwde boerenjongens en
kloeke tuinders in hun burgerpakje
laten rondloopen, omdat zij (de veel
jongeren) door het domme toeval
indertijd buiten het contingent vielen?
„Neen", is het antwoord van tal
van Kamerleden. Een kloek bescheid!
Er is élan in de Kamer gekomen,
ongekende geestkracht en onderne
mingsgeest; de geest van den jeug
digen grijsaard De Savornin Lobman
is in velen gevaren; het adres voor
den algemeenen oefenplicht heeft op
menigeen indruk gemaakt. En in de
ochtenduren was het soms of een
frissche wind van vaderlandsliefde
alle bezwaartjes en bedenkinkjes, alle
weifeling en besluiteloosheid had
weggevaagd en een groot verlangen
naar de (bij uitstek pacifistische) pa
triottische daad, de schepping van
een indrukwekkende weermacht in
tal van afgevaardigden leefde.
Later kwamen de bedachtzamen,
de nuchtere en critische mannen aan
het woord, de lieden, die met een
koude rilling vreesden over één-nachts-
ijs te gaan, en tevens bevreesd waren
voor de heetheid van het Ijzer, dat
naar 's heeren Van Doorn's woord
thana gesmeed moest worden, later
regende een mistroostige bui vau zelf-
onderschatting, van miskenniDg der
eigen vermogens, lokkende bloesems
van verwachting tegen den grond.
Maar niet allen zijn zij afgewaaid en
afgeworpen, en de woorden, door de
heeren De Savornin Lohman, Van
Doorn en zelfs door den heer Duymaer
van Twist gesproken, zullen niet ge
heel te vergeefs z|jn gesproken.
„Zelfs de heer Duymaer van Twist",
zeiden wij. Inderdaad, dat ook deze
afgevaardigde, die nog kortgeleden
vooral voor veel verloven en voor
wegzenden van oudere lichtingen
pleitte, die aan de versterking van de
weermacht tot vóór kort geen noe
menswaardige aandacht wijdde, thans
een zóó krachtig geluid deed hooi en,
thans met de afgevaardigden van Goes
en Gouda den lofzang van den alge
meenen oefenplicht aanhief, la teeke
nend, wijst op een verblijdende kente
ring. Thans wordt door velen met
meer in de eerste plaats gevraagd:
„Wat zou onder bepaalde zeer gunstige
omstandigheden wellicht niet strikt
noodig z|jn?", maar veeleer: „Wat
kan in het ergste geval noodig blijken!?"
En dit laatste standpunt is stellig
hot juiste, waar zooveel op het spel
staat.
Maar niet allen redeneeren aldus.
En niet allen hebben eenzelfde mee
ning over hetgeen mogelijk is. Beseft
men dan niet, dat in een t|jd als
dezen, nu alom rondom ons wonderen
van energie verricht worden, ook w|j
wel een tijdlang boven onze gewone
geestelijke kracht, boven normaal
energie niveau kunnen leven, dat nu
kan wat in andere tijden onmogelijk
zou blijken, dat de instructeur thans
b|j het gros der recruten niet met
doodende, verlammende onverschillig
heid heeft te worstelen, maar op
warme, levendige belangstelling kan
rekenenAlle volken leven „op hunne
zenuwen" in dezen dollen oorlogs tijd,
waarom zouden w|j ter wille van
het behoud van den vrede onze vita
liteit ook niet een tijdlang boven Hol-
landsch peil kunnen opvoeren!
De „Nlobe" opgebracht.
Men meldt uit IJmuiden:
Het Nederlandsche stoomschip
„Niobe", van de Kon. Ned. Stoom
boot-Maatschappij, van Kopenhagen
naar Amsterdam bestemd, is op de
thuisreis, nabij het Hornrif-vuurschip,
op 55° 31' Noord en 7° 4' Oost aan
gehouden door een groote Duitsche
onderzeeboot, kenbaar aan het boven
water uitstekende achterschip, in
tegenstelling met de Engelsche duik-
booten, die evenals de Noderlandsche,
het achterschip onder water hebben.
Bevolen werd een boot uit te zetten
en met de scheepspapieren naar den
onderzeeër te komen. De kapitein, de
tweede-stuurman en enkele matrozen
begaven zich naar den onderzeeër
met de scheepspapieren, waarop na
een onderzoek werd gelast, den onder
zeeër te volgen. Reeds was een der
gelijk bevel gegeven aan hetZweed-
sche stoomschip „Björn", van Gothen-
burg, dat met een lading eieren en
de Russische post, bestaande uit 200
zakken, bestemd voor Engeland, aan
boord, met de „Niobe" werd opge
bracht naar het Duitsch raarinestation
List.
Na een verblijf aldaar van ruim
anderhalven dag, werden de beide
stoomschepen door twee torpedoboo-
ton gehaald en kregen ze bevel, naar
Cuxhaven te stoomen. Na een opont
houd van ruim twee dagen aldaar, Is
de „Niobe" ontslagen, doch het
Zweedsche stoomschip „Björn" is
naar Hamburg opgebracht, omdat
volgens Duitsche verklaring in de
Russische postzakken contrabande
gevonden was.
De aanhouding van de „Niobe"
had plaats wegens lading van een
aantal kisten machinegeweren, te
Kopenhagen Ingenomen, welke later
geconsigneerd bleken te z|jn aan de
Nederlandsche regeering, waarop on
middellijk tot vi|jlating door het pr|js-
gerecht werd besloten.
De opgebrachte schepen z|jn steeds
onder Duitsche bewaking gebouden
en zoowel bij aankomst te Liat als
te Cuxhaven moest de geheele be
manning naar beueden. Do behande
ling van de Duitsche officieren en
autoriteiten ondervonden, wordt ten
zeerste geprezen.
De „Katwijk".
Het Haagsche Correspondentie
bureau schrijft:
„Het is gebleken, dat het bericht
uit Londen, dat het prljzenhof aldaar
de lading ijzererts in het Nederland
sche stoomschip „Katwijk" als contra
bande heeft prijs verklaard, met
toewijzing van den eisch van schade
vergoeding voor den vrachtprijs, doch
met afw|jziDg van dien voor liggeld
en oponthoud, omdat de „Katwijk"
sedert is getorpedeerd, waarlijk nog
aanleiding heeft gegeven tot het mis
verstand als zou het bovenstaande
verband houden met de veelbesproken
torpedeering van de „Katwijk".
„Daarom moge, voor velen onge
twijfeld ten overvloede, herinnerd
worden dat dit erts-geval niet de
„Katwijk" een reeds maandeD geleden
October of November van het
vorige jaar voorgevallen gebeurte
nis is, waarbij het schip wegenBzijn
ertalading werd opgebracht.
„By de torpedeering van de „Kat
wijk" op 14 April j.1. was het schip,
naar men zich herinneren zal, geladen
met regeeringsgraan".
De „Tjimahi gestrand.
Volgens te Londen uitHongKong
ontvangen telegram is het stoomschip
„Tjimahi" van de Java-ChinaJapan-
l|jn bij Paracels op een rif vastge
raakt. Adsistentie werd naar het
schip gezonden.
Goedkoop brood.
Het aantal aanvragen te Amsterdam
om broodkaarten is reeds tot 32.000
gestegen. Ofschoon gistermorgen nog
geen mededeeliDg van miDister Post-
huma was ingekomen omtrent den
datum van de verstrekking van het
ongebuilde meel, ia heden een begin
gemaakt met de afgifte der gereed
z|jnde broodkaarten aan de bakkers.
Niet gegund.
Naar aan de Haarl. Ct. wordt mede
gedeeld, is do bovenbouw van de
nieuwe spoorbrug te Halfweg (binnen
de stelling van Amsterdam), met het
oog op den tegenwoordigen toestand,
niet gegund aan de Duitsche firma,
laagste inschrljfster.
Brand te Schagen.
Twee menschen omgekomen.
Gisterenacht te 1 uur is in het
volkslogement van de wed. Brante-
naar, in de Nieuwstraat te Schagen
een felle brand uitgebroken, waarbij
de bewoonster en een der gasten om
het leven z|jn gekomeu. Aan do
„Schager Courant" ontleenen w|j de
volgende bijzonderheden daarover:
Beneden schijnt de brand te z|jn
ontstaan, op welke wijze is niet te
zeggen, De logee's, een negental, la
gen boven en werden door het hulp
geroep van den zoon des huizes uit
hun slaap gewekt. Hals over kop
ontruimden deze mannen en vrouwen
hun slaapplaatsen, om het veege lijf
te redden, wat door een zolderluik
en langs een ladder moest geschieden.
Een hunner, een jongeman van onge
veer 30 jaar, was moeilijk tot z|jn
positieven te brengen, mede zeker
z|jn oorzaak vindend in het feit, dat
door hem nogal ruim alcohol was
gebruikt. Halverwege reeds uit het
zolderluik zijnde, schijnt, h|j, volgens
het verhaal, weer naar boven te z|jn
gescharreld en moet daar op den
zolder door den rook bevangen z|jn
neergevallen en een prooi der vlam
men zijn geworden. De verdere logee's
beneden gekomen, beleefden daar nog
eenige benauwde oogenblikken.
Van alle zijden walmde i|e dikke
rook hen tegemoet en bjj hiinpogeu
om buiten te komen, wa3 dat de
eerste oogenblikken door de buiten
deur onmogelijk. Deze deur toch was
gesloten met een wervel, een grendel
en een hangslot en was de deur zoo
doende niet open te krijgen. Met een
waschtobbe werd het raam stukge
slagen en zoo gelukte het het achttal
mannen en vrouwen om bulten te
komen.
In dien tusschen t|jd schijnt de be
woonster zelve, een oude vrouw van
ongeveer 80 jaar, naar voren te zjjn
gestrompeld en daar hoogst waar
sch|jnl|jk, door rook bevaugen te zijn,
neergezegen en gestikt to zijn. Haar
lichaam is tenminste tot een klomp
ineengeschrompeld, vlak b|j het be
nedenraam aan de voorstraat gevon
den. De overblijfselen van den rnan
werden in het beneden achtervertrek
gevonden. Dit is waarschijnlijk door
i zoldering naar omlaag gevallen.
De brandweer was vlug ter plaatse.
Lycurgus was het eerst aanwezig en
gaf spoedig water. Do stoomspuit
verscheen later en het duurde, door
de eigenaardige situatie van de plek
waar de brand was, nogal enkele
oogenblikken, eer deze spuit water
gaf. Het blusachen van het vuur
duurde, toen alles eenmaal liep, ni<4
heel lang. De brand bleef tot één
perceel beperkt. Alleen naastwonen
in ontvingen veel waterschade.
Poging tot moord.
De 36-jarige varensgezel H. W.
alhier, thans gedetineerd, heeft Dins
dag terechtgestaan ter zake, dat h|j
op 27 Maart, met het voornemen den
viceconsul van Noorwegeu C. F.
Grüraer van het leven te berooven,
althans zwaar lichamelijk letsel toe
te brengen, na daartoe vooraf bet
plan te hebben beraamd, uit een met
scherpe patronen geladen revolver
eenige schoten op genoemden heer
Grutner zou hebben gelost. Het boven
omschreven voornemen van bekl. was
niet ten uitvoer gebracht, alleen ten
gevolge van de van bekl.'s wil onaf-
hankele omstandigheid, dat de kogels
geen edele deelen hebben geraakt en
niet zoodanige verwondingen teweeg
gebracht hebben, dat de dood er het
gevolg van was, noch den getroffene
zwaar lichamelijk letsel hebben toe
gebracht.
Bekl. verklaarde, dat h|j gemeend
had recht te hebben op uitbetaling
van z|jn gage; h|j meende dit trou
wens Dog. De viceconsul had do
uitbetaling echter geweigerd, althans
niet willen uitbetalen op bekl.'s her
haald verzoek en de betaling telkens
uitgesteld. Toen b|j eindelyk zijn gage
gekregeD had, was hem nog f15
afgehouden en daardoor in woede
ontstoken, had bekl. een revolver
met scherpe patronen gekocht, zich
nogmaals naar het Noorsche consulaat
begeven en bij z|ju komst op het
kantoor eenige schoten op den vico-
consul gelost. Hoeveel schoten h||
gelost had, wist bekl. niet; evenmïD,
of hij den vice-consul geraakt bad.
Wel had bekl. den heer GiQiner op
den grond zien vallen.
Het O. M., waargenomen doormr.
Steenberghe, achtte het feit ernstig
en vond het noodzakelijk, dat er een
voorbeeld zou worden gesteld. Ter
zake vah poging tot moord eischte
het v|jf jaar gevangenisstraf.
Mr. A. Tj. Reitsma voerde aan, dat
bekl. zich in Amerika voor een reis
met het Noorsche schip Daar Neder
land verbonden hadbekl. had echter
niet gemonsterd, maar een gewoon
huurcontract gesloten. Op dien grond
bad bekl. gemeend, dat hij, te Rot
terdam aangekomen, niet afgemons
terd behoefde te worden en het recht
had het schip te verlaten, met mede
neming van z|jn goed. Toen hem
later f15 afgehouden werd, was bekl.
in woede ontstoken en had hij blijk
baar in een toestand van groote
overspanning verkeerd. Pleiter achtte
het wel wenschelijk, dat een onder
zoek naar bekl.'s geestvermogens zou
worden ingesteld. Subsidiair riep de
verdediger de uiterste clementie der
rechtbank in.
IJmuiden, 20 Mei.
Als eerste IJmuider haringlogger
kwam gisteren alhier binnen de
motorlogger „Hendrik" met 7 last
pekelharing.