Laatste berichten.
aan en smaakt weldra de voldoening
den gelijkmaker in 't net te schieten.
Als Kwast nl. even aarzelt met in-
loopon, is de Waard er als de kippen
bij en brengt mét een mooi schot
partijen op gelijken voet. Zoo blijft
de stand tot aan de rust. De
2e helft is vrijwel een herhaling ge
worden van de eerste, met dit verschil
dat vooral Costermans nu bleek inge
speeld te zijn en voor den H.F C.-
rechtervleugel haast niet te paeseeren
was. Het succes kwam dan ook van
links, wanneer na een vinnigen aan
val Schut in 'tnauw gebracht wordt
en den bal corner trapt. Deze wordt
keurig door Gomes genomen en even
mooi door Cor v d. Poll ingekopt, 't
Scheen op een overwinning van H.F.C.
uit te loopen toen juist als den vorigen
keer kort voor 't einde den gelijk
maker kwam na een vinnige scrim-
mage voor 't H.F.C.-doel, waaraan
Kramer door een mooi schot een einde
maakte. Kort daarop fluit de heer
Pelser het einde van den zeer span-
nenden wedstryd.
B|j H.F.C. belooft Kwast een uit
stekonde keeper te worden. Vooral
zijn vangen viel te roemen. Van de
beide backs voldeed Gode 't meest,
daar Van Arnhem nog zeer onzuiver
trapte. In de middenlinie ontdekten
we twee nieuwe krachten, die evenals
die in de voorhoede wel wat voor de
toekomst beloven. Geurts, als steeds,
zwoegde van 't begin tot 't einde.
Bij H. B. S. noemen we van de
achterhoede Costermans, vooral na
rust. De middenlinie viel tegen, alleen
Ten Hacken was daarin goed. De
voorhoede bestond feitelijk uit drie
man, daar de rechtervleugel er
hot békende lamme handje b|jhing.
Speciaal 't jonge mensch Krols had
gevoegelijk in 't kleedhokje kunnen
blijven.
Uitslagen N.V.B.
Het eerste elftal van H.F.C. bracht
't er niet zoo goed af als 't tweede.
Het trof W.F.C. in uitstekenden vorm
en do kampioenen slaagden er dan
ook in onzon plaatsgenooteu een ge
voelige 8-1 nederlaag toe te brengen.
West Frisia debuteerde goed door
Bollandia op haar eigen veld een
3—0 nederlaag te slikken te geven.
De Enkhuizers schijnen dit jaar een
goed elftal te hebben. S.H.B S. moet
de volgende week ten minste op
passen. Purmerste|jn Holland ein
digdo in een gel|jk spel.
't Zal ons benieuwen of H.F.C. het
er a.s. Zondag tegen Purmerstefjn
beter afbrengt, 't Voordeel van eigen
veld zal, hopen we, de Helderschen
wat meer op hun gemak brengen.
MARINE EN LEGER.
De lultonant ter zee der le klasse L.J. yuaut
Hr. Ma, .De Rliytei" ie bestemd om op
>vuinber 1915 naar Ooat-Indië to vertrekken
wordt belast met hot bevel over bot
root het particulier stoomschip .Koningin der
Nederlanden" te vor voeren marine detache-
ment; eveneens zijn bestemd voor don dienst
in Nedorl.mdsch-Indiè, de luitenants ter zee der
2e klasse H. Vroodonborg, commandant van
loodsboot 110. 1 en A. R. MoUor dienende
boord van Hr. Ms. .Koningin Emma", wan
z(j op 16 or 28 November a.s. por particuliere
gelegenheid dorwanrts zullen vortreltken
Do tot luitenant ter zoo lo kl. bevorderde
luitenant Ier zee 2o kl. D. Vreede blijft voor
looplg werkzaam bj) liet departement van
marine
De ofticier van gezondheid 2c kl. dor marine
H.'C. A. Dotmar is bestemd voor den dienst in
Oost-Iudie, waarheen li(i IC October por stoom
schip „Tabnnan" zal vertrekken.
De officier van administratie 8c kl. C. Jansen
wordt 21 dezer ter beschikking gesteld.
AGENDA.
Witte Bioscoop, Koningstraat. Hoofd
nummer: .Kamermuziek".
Cinema Palace, Binnenhaven 2. Hoofd
nummer „In MidAllantlc" (De Helden-
dans).
Eerste Heldersche Bioscoop-Theater,
Kanaal weg 112. Hoofdnummor
Kinderen van Kapitein Grant".
a 21 Sopt. Variété-avonden in Casino, 8 uur.
baron". Casino, 8 u
MARKTBERICHTEN.
kl. fabrtokskaas f 65 a f—kleine boerenkaas
IM.60, commissie fabriekskaas f commis
sie'boerenkaas f64,—, middelbare fabriekskaas
f—.-, middelbare boerenkaas f64.60. Aange
voerd 812 stapels, wegende 216.023
Handel vlug.
Alkmaar, 18 Sopt. 1616.
Aangevoord 12 paarden f 180 a f426, 67 koeien
en ossen f160 a 1400, 61 nucht. kalveron 18,
a f26,—, 171 magere schapen f 16.- a f40,-,
lammeren (->[-, 48 magere varkens
f28,- a f 48.-,178biggon fl5.-a f26,-. 11 bokken
cn geiten f2,— a f16,—, 0 kleine bokjos f0.-
a f 0.—. boter, per kop laagste prijs f 0,76,
midd.prijs f0.80, hoogste prijs f0,85, aangevoerd
2776 kop, eieren f8,— a f8,60 per 100, eenden-
a ro.~
fOL-,
Alkmaar, 20 Sept. 1916.
Aangevoerd 16 koeien en ossen f260 a f 38u,—no
vette kalveren f60.- a f140,-, per K.G. 10,90
a 11,10, 42 nucht. idem 18,— af26,—10 magero
schapen f80.- a f 46,-, 206 vette varkens r"
u fO.BC per K.G., 6 bokken en geiten.
Broek op Langendük, 20 Sept. 1916.
Prijzen: bloemkool f 7.30-1L80, 2e soort f3.20
—8.60, roodo kool f8.60—17.20, gele kool 14.00-
14.80, witte kool 16.80- 24.00, per 100stuks;wor
telen f8.80- 4.60 per lOObos, f 1.96-2.10 por baal
bravo's f 1.20 per 36 K.G slaboonon f 3.20-4.00
gele nep f 4.00—430drielingen 14.10—4.70grove
uien 1420-4.80 per 60 K.G.bleten f 16.00; ram
menas 116.00 per 1000 stuks; witte kool fS.60
per waggon.
Beverwijk, 17 Sept. 1916.
Groenten. AndUvie f1.00 -11.60 p. 100 stuks,
bloemkool le soort f 8.00-110.00, Idem 2e soort
14.00—7, Idem 8o soort f 1.00 -12.00 por 100 stuks,
komkomm. le soort r4.00-f7.00,3e soort £260-
f8.60, 8e soort 1L—f2.00 p. lOOstuks, groone kool
11.00—13.00 per lOOstuks, roode kool?6.00-fK-
per 100 stuks, postelein 16-22 ct. por ben, sla
40—120 ct. por 100 krop, sniiboonen 11.80—1 2A0
per 1000, 19.00-11860 p. 100 K.G., speraioboonen
tros f8.00-f 10.00, idem z.dr. f 7,60-19,00, idem
m. dr. £660-f&60, Idem dubb. f7.00-fé.00 per
100 K.G., wortelen f6-f 10 p. 100 bos.
Purmerend, 21 Sept. 1916.
28 stapols Fabriekskaas por 60 K.G. f 66.
114 Boerenkaas 60 f 66.
2 Commissie 60 f 62.
5 Middelbare 60 f 64.
6 Goudachu kaas 60 f 62.
796 K.G. Boter per K.G. f 160 a f 0.
719 Bunderen:
370 vette per K.G. f 036 f 1.
819 melko en geld» f 180.- f 840.
44 8tieren 1 000.- 1 000.-
44 Paarden f 000.- f 000.-
84 vette Kalveren per K.G. f 0.96 t 1.10
960 nuchtere ld. per stuk f f -.-
Slachtkalveren 1 18.— f 26.—
Fokkalveren per stuk 1 18.— - f
287 vette VarkeDS por K.G. f 0.84 f
S magere id. per stuk f 32.- f 46.-
per stuk f 16.— f 21.—
oen oeuayeu f 82— f 44,—
Overnouders f 0.— f 0.—
319 Lammeren f 18.- f 24.-
26 Ganzen f 4.60 f
Kalkoenen f 0.- 1
Zwanen f 0.— f
Kipeleren por 100 stuks 1 8.00 f
Eendeleren 100 0.— X
KievitaeloreD per stuk f 0.— f
1900 zak Appelen f 1.60 „1
12 zak Peren 1 1.60 f 4,—
Handel vette koeien stug; molke- en gelde-
koelen stug; vette kalveren matig; votte var
kons vlugmagero idem matigbiggon matig
lammeren stug.
Anna Paulowna.
Groenteveiling van Vrijdag
17 September 1916.
Aardappelen: fl.25& 1.65p. H.L.
kleine: f0.85ii 1.25
Slaboonenf 8.25 h 10.75 100 Kg.
fl.20k 1.50 1000 st.
f 4.10 k 8.75 100
f8.- „100
f3.40il 9.25 „100
f 12.— „100
f 0.85 1.30 100 kr.
f 0.10 pond.
f 1.50 mand.
179 Bic
ST00MVAARTBERICHTEN.
Stoomvaart-Maatschappij „Nederland".
Ambon, thuisreis,arriveerde 17 Sopt. te Madras.
Kambangan, thuisreis, is 17Sopt. Gibraltargep.
Radja, uitreis, vertrok 17 Sept. van Colombo.
Lombok, uitreis, vertrok 17 Sept. van Gonua
Kangean aiTivoorde 17Sept, v. A'dara to Batavia.
Tiraor, thuisreis, vertrok 17 Sept. van Padang.
Koningin dor Nederlanden, thuisreis, vertrok 18
Sept. van Singapore.
Prins der Nederlanden arnvoorde 19 Sept.
Amsterdam te Batavia.
Koningin Emma, tliuisr.,pass. 19Sopt. Ouessant.
Prinses Jullana, uitreis, panseerde 19 Sept.Perim.
Vondel, thuisreis, vort rok 13 Sept. van Porim.
Rotterdamsche Lloyd.
Mer.ado arriveerde 17 Sopt. van li'dam te Batavia
Kawi, uitrols, passeerde 18 Sept. Pantellaria.
Bandoeng arriveerde 19 Sept. van Java to R'dain.
Madioon vortrok 18 Sept.van Durban n. B.-Ayrea.
Tamhora, uitreis, vertrok 18 Sept. van Colombo.
Arakan, uitreis, passeerde 19 Sept. Ouessant.
PalombaDg, thulsrois, passeerde 19 Sept. Sagres.
Goontocr uitreis, arriv. 19 Sept. te Gravesond.
Koninklijke Hollandsch8 Lloyd.
Zeolandln, uitrols, vertr. 17 Sept. v. Pcrnambuco!
Gelria, uitreis, vertrok 18 Sept. van Falmouth.
Salland arriv. 20 Sopt. v. Buenos-Ayres le A'dam.
ntla, thuisreis, vertr. 18 Sept. v. Montevideo.
Kon. Wost-lndlsch8 Maildienst.
Oranje Nassau, uitreis, vertrok 17 Sept. v.Madera.
Snljboonen
Bloemkool
Gele Kool:
Roode Kool
Witte Kool:
Andijvie:
Pruimen
Appels:
Komkommers: f 1.503.50lOOst.
Haven te Nieuwedlep.
18 Sept. Aangekomen van Harlingen en
trokken naar do Tyno voor orders
8.8. „Gaasterland".
21 Sept. Idom van Harlingen naar Goolc Ned.
8.8. „Friesland".
19 Sopt. Idom van Londen naar HarlingeD Eng
s.s. „Groningen".
Idom van Harlingen naar Huil Ned.
s.s. „Rynstroom".
20 Sept. Idem van Lyth naar Harlingen Eng.
as. „Amulet".
VISSCHERIJBERICHTEN.
Nteuwedtop, 19 September. Aangebracht doi
C'J kordors; 6 tot 20 stuks groote long TO.OOai
st., 10 tot 100stuks middeltong 16a 56ct. p s
I tot 100stuks kleine longloaZOet. p.st., 1 tol
m. stortschol f6 a f 10 n. m1 tot 4 m.1
:hol f2 a f4 per mand, l tot 2 mand swiai
a f260 per mand, 1 tol 6 stuks rog, p. stuk
90 ct., 5 stuks tarbot, por stuk f6 a f7, lOOOst.
pieterman, per 100 f4.
20 Sept. Door 2 kordors 30 stuks middel tong,
Eer stuk 50 ct., 60 stuks kleine tong, per stul
5 ct., 2 mand stortschol, per mand f6, 2 mam
kleine schol, per mand f2, 2 mand schar, per
mand f2.
In het moerassige bosebgebied, door
do zijrivieren van de Njemen ongeveer
midden tusschen Lida en Minsk ge
vormd, z|jn b|jna in het geheel geen
wegen van eenige betteken is.
Bij Micbalisjki, in de bocht van de
Wilia, deden de Rus3en reeds een
poging om door to breken.
Bij Sjock, aan de Golf van Riga,
wogden zij een druk op het Duitsche
)unaloger uit te oefenen.
Een herhaling van dergelijke po
gingen is stellig te verwachten.
In Galicie is het offensief van de
Russen weder gebroken, z|j zijn op
nieuw van de Strypa op de Sereth
teruggegaan. Ten Noorden van Gali
cie, in Wolhynie, zetten zij daaren
tegen hun offensief tegen dén linker
vleugel der centralen (een omvattings-
beweging) met groote kracht voort.
N. Rott. Ct.
Van de Belgische grens.
Zondagmorgen is aan de grensver-
sperring gevonden het verschrom
lelde lijk van eon 45 jarigen land-
louwer uit de Bolgische gemeente
Clinge. Bij het l|jk lag een zakje moei,
waaruit wel valt af te leidon waarom
hij zich b(j den draad heeft gewaagd.
Men meldt uit Terneuzen, dat de
Belgische vluchteling te Clinge een
baaltje meel over de draadversperring
wilde werpen naar z|jn'twee dochters,
aan de andere zijde der grens staande.
Het zakje bleef op den draad hangen
en bij een poging om het er van te
verwijderen werd de ongelukkige ge
troffen. Duitscho schildwachten had
den moeite de wauhopige meisjes te
weerhouden naar hun vader te snel
len en aldus ook door den electi ischen
stroom te worden getroffen.
□r. Dumba's vertrek.
New-York,20September.Dr. Dumba,
de Oostenr|jksch Hongaarsche gezant,
heeft passage genomen aan boord van
do paketboot „Rotterdam", die den
28sten van hier vertrekt.
Er worden 50,000 Senegaleézen
aangevoerd om tegen het voorjaar
naar het Fransche front te gaan.
Minister Milleraud heeft daarvoor
40 millioen francs aangoviaagd. Hierin
is begrepen de verzorging van dein
West Afrika achterblijvende gezinnen
dezer gekleurde kiljgslieden.
Burgerlijke Stand van Helder,
Van 18 tot 20 September.
ONDERTROUWD: H. Hoekema
en C. Le(jen.
BEVALLEN: S. J. Talboo geb.
Lafebor, z. B. van Eek geb. Quast,
z. A. C. Boon geb. Fernhout, z. M
E. Bres geb. Otto, d.
OVERLEDENM. C. van Hove
geb. Pot, 58 j.
DE OORLOG.
Staatsloterij.
Trekking van Maandag, 20 Sept.
59 klasse, le l|jst.
Nos. 6834 7752 f1000.
No. 5117 f 400.
Nos. 3727 4509 f200.
Nos. 2522 4174 10175 11972 14646
15060 15694 18769 20906 elk f100.
De atgemeene toestand.
Op het Noordoostelijk gevechts
terrein, in het bizonder tusschen de
Wilia en de Njemen, teD Westen en
ten Noordwesten van Minsk ontwik
kelt zich het kr|jgsbedr|jf op belang
wekkende w|jze.
De linkervleugel van het leger van
den Duitschen generaal von Eichhorn,
verder voortrekkend in de richting
van Minsk, bezette de stations Wileika
en Molodetsjoo aan den spoorweg
Lida—St. Petersburg.
Dit nieuwe offensief is, naar men
ziet, loodrecht gericht op de voor
naamste spoorwegen en derhalve dus
ook loodrecht op .de richting, waar
langs zich de terugtocht der Russische
legers tot nog toe in hoofdzaak be
woog.
De gevolgen van het afsnijden van
den tweeden spoor naar St; Peters
burg z|jn de volgende
lo. Van een regelmatige omzwen
king der centrale Russiseho legers
naar het Noordoosten, in de richting
van de Duua, met een geleidelijke
verplaatsing van het draagpunt naar
het Noorden (Wilna, Dunaburg) is
geen sprake meer en wel daarom
niet, omdat het front tusschen Duna
burg en Wilna, dat is dus op een
centraal punt, is doorbroken.
2o. Hieruit volgt vanzelf dat het
verband tusschen de Russische legers
aan de Duna on die tusschen Wilia
en Njemen, vorloren is.
3o. Alles wat zich aan Russische
strijdkrachten nog aan de Noordwes
telijke z|jde van den spoorweg Lida
- Molodetsjoo-St. Petersburg be
vindt, d. w. z. de rechtervleugel van
de centrale legers der RusseD, moot
terug in een richting, die geenszins
overeenkomstig de hoofdlichting van
hun tot dusver uitgevoerden lang-
zamen terugtocht is, maar dwars
daarop staat.
Reeds heeft deze rechtervleugel,
die ditmaal, trots de bedreiging met
omvatting, stand hield, zijn Noorde
l|jk steunpunt, Wilna, dat krachtig
was versterkt, moeten prijsgeven.
Wilna is niet alleen een gewichtig
kruispunt van spoorwegen, maar ook
een aanzienlijke stad met ruim 200.000
inwoners. Terw|jl aldus de rechter
vleugel der Russen door dc Duitsche
omvaltiugsbeweging genoodzaakt is
terug te trekken in een richting,
b|jna loodrecht op die van zijn eigen
front (m. a. w. wordt opgerold), wordt
tevens de ruimte voor die beweging
geringer, doordien tegelijkertijd de
rechtervleugel zelf, alsmede het aan
sluitende centrum, ook voor de front-
aanvallen der Duitschers terug moe
ten: Dezen naderen den spoorweg
Wilna - Lida - Baranowitsj
De centrale Russische legers mogen
dus als bedreigd worden beschouwd,
en een zeer snelle terugtocht die ech
ter wegens de beperktheid van de
ruimte en de richting waarin deze
zal moeten plaats hebben, als gevaar
lijk moet worden aangemerkt, kan
worden verwacht.
Hierbij dient in aanmerking te
worden genomen, dat de voornaamste
wegen in deze streek evenwijdig met
de spoorwegen naar St. Petersburg
loopen en derhalve evenals dezez|jn
afgesneden. De dwarswegen, waarvan
de Russen gebruik moeten maken,
zijn minder goed.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Vergadering van den Raad der
Gemeente Helder,
op Donderdag 23 September 1915,
des avonds ten 71/s uur.
Onderwerpen ter behandeling:
1. Ingekomen stukken en mededcc-
lingen.
2. Vaststellingsuppletoire begrooting,
dienst 1915.
8. Vaststelling kohier belasting op
Honden, dienst 1915.
4. Uitbreiding van School 8 tot een
School voor M. U. L. O.
5. Oprichting Weikloozenfonds.
- Hr. Ms. pantserdekschip „Kor-
tenaer" is 18 dezer van Funchal ver
trokken.
Ziekenfonds ,.Helpt Eikander".
Op Zaterdag 18 September hield do
vereenigtng Ziekenfonds „Helptelkan
der" hare gewone driemaandelljksche
vergadering in Tivoli.
De voorzitter, de heer P. Gouds
waardt opende de vergadering. Uit
de presentielijst bleek dat 112 leden
tegenwoordig waren. Do secretaris
de heer H. Bomhoff las de nol uien-
der vorige vergadering welke werden
goedgekeurd. Uit een verslag van
den Penningmeester bleek dat vanaf
30 Mei tot 14 September de ont
vangsten bedroegen f 396.95
en in dien tijd de uitgaven 261.71
zoodat de kas was voor
uit gegaan met f 135.24
Op 30 Mei was de kas
groot 1.901.82$
alzoo op 4 September f 2.037.06J
Do reservekas had in dien tijdeen
uitgaaf van f 121.50 en aan ont
vangsten f 90.60 zoodat deze 1' 30.90
w:i3 teruggegaan. Op 30 Mei bevatte
deze f 221.7Ijl en dus op 4 Sept.
190.81 J. B|j de periodieke bestuurs
verkiezing .werden de secretaris H.
Bomhoff en de penningmeester L.
Roggeveen met bijna algeneene stem
men herkozeD. Voor de commissa
rissen J. Bels en, P. Bontes die ver
vangen wenschten te worden, wer
den respectievelijk gekozen de leden
W. de Groot en P. Wal. Na enkele
huishoudelijke besprekingen en de
rondvraag sloot de voorzitter de ver
gadering.
„Boemelbaron".
Blijkens advertentien in de Helder
sche Courant zal Woensdag 29 Sep
tember a.s. de bekende operette „de
Boemelbaron" alhier worden opge
voerd. De hoofdrol in deze operette
wordt vervuld door den bekenden
komiek Piet Köhler, van het Rem-
brandt-theator, den bezoekers van de'
voorlaatste revue van Ter Hall, ten
vorigen jare op de kermis vertoond,
bekend als de bootsman. De „Boemel-
baron" had in het Rembrandt-theater,
zooals men weet, een kolossaal succes.
Wegens de vele verbitdjenissen van
het gezelschap mocht het de Casino
directie slechts gelukken éen opvoe
ring van deze operette te verkrijgen.
In ons laatste Zondagsblad komt
eene foto voor, welke voorstelt onze
landgenoote Mevr. Solange d'Atalide
te paard op het dak van een wagon
van het 200 M. hooge reuzenrad te
Zonder eenige bescherming vol
bracht z|j dit kunststuk. Dekinoma-
tograflsche opname hiervoor gedaan
komt voor in de film: „De Circus
koningin".
De directie der Witte Bioscoop,
verzoekt ons de aandacht er op te
willen vestigen, dat deze fllm bin
nenkort in hunne inrichting wordt
vertoonden dat Mevr. d'Atalide, welke
momenteel in Holland vertoeft, eene
der voorstellingen komt bijwonen.
Soc.-dem. Mobilisatieclub.
De sociaaldemocratische mobili
satieclub had voor Donderdagavond
eene feestvergadering aangekondigd,
waarop de bekende declamator Stern-
heim en de zangveroeniging „Kunst
aan 't Volk" zouden medewerken.
terwijl de heer R. Stenbuis zou
spreken over „do taak der sociaal
democratie".
Doordat een groot aantal derledén
behoorde tot het Vrijdagmorgen ver
trokken bataillon, en aan dezen geene
permissie verleend was, wa3 do zaal
slechts gedeeltelijk gevuld. De aan
wezigen hebben, te oordeelen naar
het applaus en het gepresteerde, een
genoeglijken avond gehad.
De voorzitter, de heer H. Wiersma,
hield eene openingsrede, waarin hij
mededeelde, dat deze bijeenkomst de
inzet was eener nieuwe winteream-
pagne. Een enkele uitzondering daar
gelaten, ia .de algeraeene toestand
van den Nederlaudschen arbeider
diepbedroevend. Het feit alleen bv.,
dat de burgemeester van Rotterdam
de uitkeering voor de gemobiliscerden
met 10 ct. per dag verlaagde, is al
een bewijs voor hetgeen de soc.-dem.
steeds betoogeo, dat samenwerking
on propaganda zoo noodig z|jn. Wij
moaten er onzen kameraden op
wijzen, dat na den oorlog de strijd
tusschen kapitalisme en arbeiders
klasse verscherpt zal worden, en dat
de economische crisis lang daarna
zal voortdureD. Spr. wijdt vervolgens
eenige woorden aan de vertrekkende
loden en hoopt, dat. zij in de nieuwe
plaats hunner bestemming den str|jd
zullen voortzetten.
Nadat do voorzitter de bijeenkomst
jeopend had, werd het woord gegeven
aan dezangvereeniging „Morgenrood",
en aan den declamator Stornheim.
Wij zullen ons oordeel over hen aan
het einde van dit verslag samenvatten,
en thans vermelden wat. de heer
Stenhuis mededeelde omtrent d e
„taak der sociaaldemoeratio".
SindsAugustus 1914 is er, zoo
begon spr., strijd in het hart van
iederen soc.-dem. over wat hjj zou
kunnen doen om eenüieuwen wereld
brand to voorkomen. Vbbr dien had
den velen de stille hoop, zooalniet
de overtuiging, dat de geestestoestand
van het proletariaat eon oorlog on
mogelijk zou maken. Honend zeiden
do katholieken tegen ons: gij zljt
uiteengespat, terwijl onze moederkerk
nog sterk en hecht is blijven staan.
Mijne hoorders, dit bewijst alleen,
dat de sociaaldemocratie eene levende
macht is, die strijd voc-st naar bin
nen en naar buiten, terwijl hot katho
licisme dood is, buiten 't maatschap
pelijk gebeuren .staat.
Het uitgangspunt, van spr. rode is,
dat deze oorlog een maatschappelijk
tijdperk afsluit, dat dus de soc.-dem.
voor een nieuwe taak zal komen te
staan straks. Er z|jn lieden, dio be
weren, dat door dezen oorlog krachten
zijn wakker geroepen, die maken,
dat in de toekomst, de sociaaldemo
cratie geen andere dan een nationale
taak beeft; auderen, dr. Bos c.s., be
weren, dat zij eene hervormingspartij
zal worden. Spr. ziet dit anders. De
voedingsbodem van het socialisme is
het kapitalisme en zoolang onder dit
kapitalisme een menigte uitbuiters
zijn, zal het socialisme onherroepelijk
komen. Men heeft de soc.-dem. niet
kunnen dooden, in weerwil van alle
vervolgingen. Een Oostenrljksche pro
fessor, Lake, heeft omtrent het kapi
talisme gezegd, dat hot bewezen heeft
te kunnen producocren. Toen het
echter op de verSfceling van de pro
ducteu aankwam, schoot het te kort,
en zoolang het niet zal weten te
voorzien in een goede productie-ver-
deeling, zal de revolteerende massa
opstaan. Men zal ro|j aanvoeren: de
soc. beweging zal van karakter ver
anderen. Ik vraag: zal de kapitalis
tische maatschappij van karakter ver
anderen na den oorlog? Dan het soc.
ook, want 't is geen afgetrokken be
grip, maar een reeele werkelijkheid,
Als men dé taak der soc.-dem. wil
weten, heeft men slechts te vragen:
hoe zal na den oorlog de maatscha ppij
er uitzien Sommigen beweren door
dat men. zal herstellen wat vernield
is, zal een strooming ontstaan, die
eeuwigen vrede maakt. Prof. van
Emdun heeft gezegd: 'er zal een
vredelievend kapitalisme komen, en
toonde heel spitsvondig aan
eigenlijk het socialisme de verwekker
is van oorlog, daar het den staat,
die de oorlogen maakt, voor allerlei
conflicten plaatst. Men vergeet, dat
de Staat niet is een ouveranderlljk
ding van graniet, dat zij eene orga
uisatie is, die van karakter veranderen
kan. Naarmate de socialistische orga
nisatie beter wordt en zich uitbreidt,
zal de Staat meer en meer worden
het orgaan van het volk.
„Het kapitalisme heeft een eco
nomisch belang bij vrede omdat er
zooveel vernield wordt". Zeker, er
zijn er velen, die er belang bij hebben
maar zij vormen niet de groote eco
nomische en politieke macht in den
staat. Wie dat wel doen z|jn de bank-
kapitalisten.
Spr. toonde uitvoerig-aan hoe in
de laatste 50 jaar het wezen van
het kapitalisme geheel veranderd is.
De adel, de koniDgen, enz., die
vroeger overheers'chten, zijn in hun
rechten beknot en allengs beheerschte
het kapitalisme de industrie. En het
grooté conflict in het kapitalisme zelf
ODtstond; de botsing tusschen de
productie- en de grondstof kapitalis
ten, m.a.w. tusschen de industrieelen
en de groote land- en mijneigenaars.
Daarnaast staat het bankkapitaal en
dat is het hetwelk regeert. Heel onze
regeering hangt aan dat kapitaal.
Dat is gebleken b|j de Indische
leening, die al geplaatst was, vóór
z|j uitgeschreven werd, bij de'groote
leening van 275 millioen, waaraan
de heeren van Aalst c.s. schatten
verdienden. En de grootoindustrieöen,
die dus het maatschappelijk leven
boheerschen, kunnen hun geld niet
rentegevend beleggen in het kapita
listische land, z|j hebben koloniën,
maagdelljkegebiedennoodig.Expansie-
en imperialistische politiek.
Na den oorlog wordt de macht van
het bankkapitaal vei sterkt, en die der
arbeiders verzwakt. De oorlog ver
sterkt alle tendenzon, die het kapi
talisme en militarisme sterk maken,
en het is niets anders dan dwaze
ideologie als men met de leuze
„ontwapening" by de arbeiders komt.
We gaan straks een nieuw tijdperk
tegemoet van opnieuw opgevoerd
militarisme en lieden als prof. Verrijn
Stuart zouden willen dat ook w|j
medededen, ten koste natuurlijk van
sociale wetten.
Over de vraag wie de milliarden
en milliarden van don oorlog betalen
zullen, zal straks een strijd ontstaan
als nog nooit gevoerd is. Op het
oogenblik moet in Duitschland even
veel rente botaald worden voor do
oorlogs leeningon, dan het geheele
bedrag der gezamenlijke belastingen
bedraagt. M.a.w. de belasting moet
daar, wil men na den oorlog op het
zelfde peil blijven staan, en de schul
den aflossen, verdubbeld worden.
En wat zal op economisch gebied
gebeuren? Zullen de ministers tege
moetkomen aan de wenschen der
arbeiders? Geen kwestie van! Er zal
geene toenadering ontstaan, ook al
zouden de werkgevers willen, loons-
verhoogingen zullen uitblijven omdat
wegeDS de verhoogde rente van het
kapitaal dc werkgevers eenvoudig
niet kunnen.
Is dit, zal men vragen, dan geen
trocistelooze toestand. Spr. antwoordt
de bankier is een economische macht,
omdat hij het geld heeftde arbeiders
zijn het daar zij hun werk leveren.
Zij zijn met groote massa's, kunnen
dus groote krachtuitoefenen.Detaak
der sociaal democratie moet dus zijn
de arbeiders aan te voeren in feilen
economischen strijd. De dag des oor
deels zal komen, niet de dag dat over
óns geoordeeld wordt, maar de dag
dat wij zelf moeten oordeelen over
het kapitalisme.
De gloedvolle rede, die in menig
opzicht een nieuwen kijk gaf op
maatschappelijke toestanden, werd
enthousiast toegejuicht.
„Kunst aan 't Volk" wisselde het
programma af met een aantal zaDg
nummers. Het vrouwelijk element is
thans overheerschend in dit overigens
goedgeschoolde en ijverig werkende
koortje, dat helaas, te veel mot mu
taties te kampen heeft.
En J. Sternheim, de temperament
volle declamator, bezorgde ons menig
ontroerend oogenblik. Iu het krach
tige gedicht van Van Collem, „Waar
genoeg van zijn" wist hij den door
den dichter uitgedrukten climax zeer
juist te bereiken, en, ofschoon zijn
orgaan nog wel eens overslaat, is
zijn stem krachtig genoeg om ook
passies en extazen uit te drukken.
Daarenboven weet lilj zich te beheer-
schen, zoo wat stem als wat sober
heid der gebaren betreft. Ia de
„Vioolykegeschiedenis van Tljl Uilen
spiegel en Lamme Goedzak", wist
hij zijn auditorium te doen schater
lachen om de dolle situatie, die deze
snaak geschapen had en de dramatis
persouael wi3t hij mot humor en goe
den smaak uit te beelden.
maar zag niets van de bemanning,
die hoogstwaarschijnlijk in den don
keren nacht door aanvaring op een
ra|jn het leven heeft verloren. Twee
Urker visschers Rikle de Vries en
Willem Weerstand 23 en 18 jaar oud
en ongehuwd voeren als knecht b|j
W. de Jong.
Bloembollenbroel.
Aan de „Nieuwe Ct." wordt ge
meld, dat bij den voorzitter van de
„Araerikaansche groep" van den Bond
van Bloembollenhaudelaren een tele
gram uit Amerika is ontvangen,
waarin wordt gemeld, dat op het
stoomschip „Rijnland" twee man vaD
de bemanning zijn omgekomen door
tien damp, die uit het ruim opsteeg
door het broeien van de ingeladen
bloembollen.
BINNENLAND.
Verkeer met Engeland.
De dieost der maatschappij „Zee
land" wordt heden weer in beide rich
tingen hervat.
De reden, waarom de dienst tijde
lijk was stopgezet, is niet bekend.
Een Dultsch watervliegtuig ver
ongelukt.
Maandagnacht is nabij Terschelling
oen Duitsch watervliegtuig veronge
lukt, wegens averij aan den motor.
De bestuurders, de luitenants Gronau
en Menting werden door de beman
ning van de reddingboot „Branduris"
niet zonder veel moeite gerod. Het
vliegtuig werd op verzoek van de
officieren in brand gestoken.
Kerkdfevegga gevat.
Herhaalde malen kwam het den laat-
sten tijd in de parochiekerk van Onze
Lieve Vrouw, Elandstraat te 's Graven
hage voor, dat een jong net gekleed
dametje, met een lorgnetje op en een
blauw manteltje 3an, op een in de kerk
wat afgezonderd zittende dame toeliep
om belangstellend eenige inlichtingen
omtrent het uur van sommige kerk
diensten tc vragen. De dame, die dan
welwillend deze inlichtingen verstrek
te, mi3te later te laat om de die
vegge te doen aanhouden haar
portemonnee of éenig ander voor
werp van waarde.
Thans is de vermoedelijke dievegge,
volgens De Residentiebode, gevat.
Een dametje, dat heel veel geleek op
het bovenbedoelde, bevond zich gister
morgen tijdens een rouwdienst in de
St. Jozefökerk, en een der in de
kerk aanwezige dames had by den
koster reeds aangifte gedaan, dat zij
haar portemounaie miste.
De koster van de O. L. Vrouwekerk
herkende het dametje terstond uit de
beschrijving, dio hem van de ver
moedelijke dievegge door beroofde
dames was gegeven. Maar het dametje
met lorgnet en blauwe manteltje
scheen hem ook te kennen en vluchtte
de kerk uit. Zij werd terstond achter
volgd door den koster, die den niet
ver van de kerk op post staanden po-
litie-agent inlichtte. De vermoedelijke
dievegge vluchtte in een café op den
boek van ParallelwegenPoeldijksche
straat, waar zy zich in een privaat
opsloot.
Geduldig werd gewacht tot zij tevoor
schijn trad, waarna zij door den agent
werd gearresteerd. De politie belde
verschillende beroofde dames telefo
nisch op, die inlichtingen gaven,
waardoor het vermoeden bevestigd
werd dat men hier zeer waarschijnlijk
de dievegge gevat had, die in ver
schillende kerken, vooral in de berk
van O. L. Vrouw, haar slag sloeg.
Door een mijn gedood.
In verband met het bericht dat in
de Noordzee het wrak van een Urker
botter drijvende is gezien (zie de
le pag. van ons blad), schrijft men
aan het „Handelsblad" uit Urk
Dat het visschersbedrijf, hetwelk
inzonderheid des nachts moet worden
uitgeoefend, thans gevaarlijker dan
vóór den oorlog was, is verleden week
opnieuw gebleken.
Op eenige uren afstands ten N.-W.
van IJmuiden, „den wal uit het zicht",
was een groepje botters, tien uit Urk
en drie uit Enbhuizen, aan het vis-
schen gegaan, wijl bij de kust weinig
te vangen was. In den nacht van 16
op 17 Sept. om half vier werden al
de opvarenden door een hevigen slag
opgeschrikt. 'tWas te donker om te
weten te komen wat er eigenlijk was
geschied, of wien eeu ongeluk was
overkomen, maar toen het begon te
dagen, bleek 'do Enkhuizer botter
No. 110 van schipper W. de Jong
verdwenen te z|jn. De U.K. 50 van
schipper Dirk Korf trof weldra de
overblijfselen van de U.H. 110 aan,
Nieuw offensief tegen Servië.
Berlijn, 20 Sept. Officieel bericht
uit het groote hoofdkwartier:
Van den noordelijken Donau-oever
heeft de Duitsche artillerie den strijd
met de stellingen der Serviërs ten
zuiden der rivier bij Semendria aan
gebonden. De vijauq is verdreven en
zijn geschutvuur tot zwijgen
bracht.
Weenen, 20 Sept. Officieel bericht
uit het groote hoofdkwartier: De
Oostenrljksch-Hongaarsche en Duit
sche batterijen hebben gisteren de
stellingen der Serviërs aan den zui
delijken oever van den Donau be
schoten. Ook do vesting Belgrado is
onder vuur genomen.
In de nabijheid van den mond der
Drina hebben onze troepen een voor
uitgeschoven Servische afdeeling over
rompeld en vernietigd.
Van het Oostelijke gevechts
terrein.
Berlijn, 20 Sept. Officioel bericht
uit het groote hoofdkwartier:
Legergroep Von Hindenburg In
het bruggehoofd van Dwinsk heeft
de vijand voor ouzen aanval bij Nowo
Aleksandrowsk op eon achterwaarts
gelegen stelling moeten terugtrek
ken. W|j hebben 550 gevangenen ge
maakt. Bij Sraorgonje heeft de vijand
een poging gedaan om door onze
linies heen te breken. H|j is terug
geslagen.'
De aanval op den uit de streek
van Wilna terugtre-kkenden vijand
is in vollen gang. Ook verder zuid
waarts volgen onze troepen den wij
kenden v|jand.
W|j hebben de linie Mjedniki-
Lida HoIjaDa aan de Njemen bereikt.
Legergroep-Leopold van «Beieren
De vijand heeft slechts tijdelijk op
enkele punten tegenstand geboden.
De legergroep heeft den sector van
de Molczadza by Dworzec en ten
Z.O. daarvan bereikt; de rechter
vleugel nadert den sector van de
Myschanka.
Legergroep-von MackensenDe
vijand is overal verder teruggedreven.
Op het Z.O. gevechtsterrein heb
ben de Duitsche troepen in plaatse
lijke gevechten meer dan 100
vangenen gemaakt
Weenen, 20 Sept. Officieel bericht
uit het groote hoofdkwarter
Onze stellingen in de streek ten
oosten van Luck zijn gisteren her
haaldelijk door sterke Russische strijd
krachten aangevallen. Onze troepen
hebben den vijand, op vele plaatsen
in gevechten van man tegen man,
teruggeslagen.
Ook tegen ons front aan de Ikwa
hebben de Russen ip den sector van
Krzemunice sterke kolonnes in het
vuur gebracht. Op enkele plaatsenis
de v|jand er in geslaagd op den wes
telijken oever der Ikwa door te drin
gen, doch onze snel aangerukte re
serves hebben hem over de rivier
teruggeworpen. De vijand heeft, voor
namelijk door ons geschutvuur, zware
verliezen geleden. Het aantal inge
leverde gevangenen bedroeg gister
avond meer dan 1000. Het 69e re
giment infanterie (Hindenburg) heeft
opnieuw bewijzen van slagvaardig
heid gegeven.
In Oost Galicie is het rustig geble
ven de toestand is daar onveranderd.
De in Lithauen strijdende O.-H.
troepon z|jn op don oostelijken oever
van de Luchozwa doorgedrongen.
Van het Westelijke gevechts
terrein.
Par|js, 20 September. Officieel be
richt van hedenmiddag:
In Artois heeft de Fransche artillerie
gedurende den nacht de vijandelijke
werken hevig beschoten en daardoor
het aanvoeren van oorlogsbenoodigd-
heden en levensmiddelen belemmerd.
De Duitsche batterijen hebben bij
zondere bedrijvigheid getoond inden
omtrek der buitenwijken van Atrecht
en aan het front van Crinchon, waar
het bombardement vergezeld ging van
geweer- en mitrailleur vuur. Het-
schieten van den vijand is eveneens
zeer levendig, geweest in de streek
van Foucaucourt, Herleville en Tracy-
le-Valhet vuur is door de Franschen
krachtig beantwoord.
In Champagne heeft de Fransche
artillerie de beschieting van haar
stellingen ten N. van Camp de ChA
lons beantwoord en de zware Duit
sche artillerie tot zwijgen gebracht.
Berlijn, 20 September.
Officieel bericht uit het groote hoofd
kwartier
Vijandelijke schepen, die Westende
en Middelkerke, ten Z.W. van Ostende
tevergeefs beschoten, hebben zich
voor ons vuur toruggetrokken, nadat
er treffers waren waargenomen.
Op het front geen gebeurtenissen
van beteekenis.
Ten westen van St. Quentin is
een Engelsch vliegtuig neergoschoten.
De bestuurder is gedood, de waar
nemer gevangen genomen.
Van het Zuidelijke gevechts
terrein.
In het bekken van Flltsch heeft
de rest van de troepon, die onzo stel
lingen hadden aangevallen, zich buiten
schootsafstand in de oude stellingen
teruggetrokken.
Een onzer vliegers heeft het station
en het kamp van Arsiero met bom
men bestookt.
Don Haag, 21 Septembor. Gisteren
had b|j den Leidschen straatweg iu
het Haagsche Bosch eene aanrijding
plaats tusschen de auto van de Ko
ningin en een Utrechtsche auto,
waarin gezeten waren de heeren Jhr.
Schimmelpenninck uit Utrecht, Baron
Van Heemstra, Burgemeester van
De Bilt, freule Repelaer uit Utrecht
en een paar kinderen. De chauffeur
der Utrechtsche auto wist niet, dat
op dit punt van den Leidschen straat
weg een laan uitkomt, kon dit door
het geboomte ook niet zien en gaf
dus geen signaal. Door krachtig rem
men der beide chauffeurs werd erger
voorkomeD. Wel had eene aanrijding
plaats, doch de inzittenden van beide
auto's bekwamen geen letsel.
De koninklijke auto werd zoodanig
beschadigd, dat H. M. de Koningin
en Prinsee Juliana moesten uitstap
pen en in een onmiddellijk ontboden
andere auto den tocht naar Scheve-
ningen voortzetten.
Het Haagsche politierapport ver
meldt omtrent het gebeurde, dat door
twee rechercheurs vermeld werd, dat
gisterenmiddag te 31/* uur de auto,
waarin gezeten waren H. M. de Ko
ningin en H.K.H. Prinses Juliana, op
den hoek van de Leidsche straat en
een dwarsweg leidende naar het Huis
ten Bosch aangereden werd door auto
L 654, bestuurd door Jhr. Schimmel
penninck, wonende Utrecht, Malei-
baan no. 71. Persoonlijke ongelukken
hadden niet plaats, beide autos wer
den niet ernstig beschadigd. Volgens
rapport van politie beambten zou de
laatste auto veel te snel hebben ge
reden en geen signalen gegeven. H. M.
stapte in een andere auto over. Proces
verbaal werd opgemaakt tegen don
bestuurder der Utrechtsche auto.
20 Sept. Officieel bericht
uit het groote hoofdkwartier
Aan de Tiroolsche grens hobben de
Italianen vruchtelooze operaties in
het hooggebergte, met name in de
streken van de Dolomieten onder-
De Troonrede.
In de heden gehouden zitting van
de vereenigde Kamers der Staten-
Generaal, tot opening van de gewone
zittiDg der Staten Generaal, werd door
H. M. de Koningin de volgende Troon
rede uitgesproken:
Mijne Heeren
Nu ik weder in Uw midden ben
is het mij eene behoefte allereerst
opeDlijk uit te spreken hoezeer ik
vervuld ben van dankbaarheid dat
ons Vaderland is vr|jgeblevon van
de verschrikkingen van den oorlog
die nog steeds geen einde neemt.
De vaste wil van Regeering en Volks
vertegenwoordiging om onze zelf
standigheid te bewaren en do plich
ten der neutraliteit stipt na te komen
vindt alom waardeering.
Onze betrekkingen met alle buiten-
landsche mogendheden bleven van
vriendschappelijkenaard.Zee- en Land
macht blijven gereed ter bescherming
onzer nationale belaDgen. De dienst
hier te lande en in de Koloniën ver-
eischte onafgebroken inspanning.
De herinnering aan hen, die daarbij
het leven lieten, vervuli m|j met
weemoed. Met bijzondere waardee
ring gedenk ik do vele mannen, die
door de vervulling van hun plicht
nu reeds zoo geruimen tijd verstoken
zijn van de uitoefening van hun be
roep, de behartiging hunner zaken
en de samenleving met hunne ge
zinnen.
Ofschoon ook thans het eeenomi-
Bche leven nog sterk gedrukt wordt
door den toestand waarin Europa
verkeert, kan er toch met voldoening
op worden gewezen, dat de Land en
Tuinbouw over het algemeen in
gunstigen toestand verkeeren.
Door samenwerking van de Regee-
riog met de georganiseerde belang
hebbenden in verschillende takken
van bedrijf konden voor handel en
nijverheid de nadeelige gevolgen dei-
verschillende moeilijkheden worden
beperkt en- de zaken zooveel mogelijk
in gaDg worden gehouden.
De NederlandsGhe reeder|j leverde
voor zoover de groote vaart betreft
gunstige uitkomsten op. De toestand
der kleine vaart is daarentegen zeer
ongunstig. OndaPks de daarbij on
dervonden moeilijkheden en geva
ren z|jn de uitkomsten van de zee-
visscherij bevredigend, die van de
andere takken van visscher|j z|jn
zeer uiteenloopend.
De Regeering ziet zich nog genood
zaakt in vele opzichten hare tusschen-
komst in buitengewone mate tever-
leenen voor het aanvoeren van levens
middelen voor het tegengaan van
prijsopdrijving en om te voorkomen
dat levensmiddelen en grondstoffen
die hier niet gemist kunnen worden,
het land verlaten.
De beperkte aanvoer van grond- en
hulpstoffen brengt het geregeld voort-
werken van menige fabriek niet
zelden in gevaar. De Regeering tracht
den aanvoer zooveel mogelijk te be
vorderen. Hoewel het havenbedrijf,
het bouwbedrijf en de diamantnijver
heid kwijnen, is de werkloosheid
over het algemeen tot nog toe niet
zorgwekkend.
Dankbaar erken ik den moeitevol
len arbeid die door zoovelen hetzy
in commissies, hetzij persoonlijk in
het algemeen belang wordt verricht.
Hoewel de druk der t|jden zich uit-
teraard ook in Nederlandsch Indiö
doet gevoelen, geeft de algemeene
economische toestand ook daar te
lande geen reden tot bezorgdheid.
Met voldoening mag vastgesteld wor
den, dat de berichten omtrent het
verloop der pestziekte reeds geruimen
t|jd veel gunstiger z|jn dan in het
vorig jaar.
De toestand in Gura^ao is na het
invallen van den regen in de eerste
helft van het loopende jaar en ten
gevolge van eenige toeneming v^n
het handels- en scheepvaartverkeer
verbeterd. De aanvoer van levens
middelen voor Suriname kon blijven
voortgaan.
Zoolang de buitengewone omstan-
gheden zich niet te onzen nadeelo
wyzigen, kan de gewone wetgevende
arbeid weder worden ter hand ge
nomen. De vroeger aangekondigde
