HELDERSCHE COURANT No. 4521 DONDERDAG 23 SEPTEMBER 1915 43e JAARGANG Op pagina 4 van dit blad Is opgenomen: 1. Persbaoordeellngen over de Troon rede. 2. Da Balkan. 3. Feuilleton, enz. Aan onze a b o n n s buiten de gemeente wordt beleefd"verzocht 't verschuldigde abon nementsgeld Heldersche Courant, Zondagsbladen Modeblad 3ekwar- taal 1916 te willen overmaken per postwissel of aan postzegels vóór 1 Oot. a.s., zullende anders daarover met 5 cents verhooging per post worden beschikt. Postwissels voor dat doel behoeven slechts met een zegel van 2Va cent beplakt te worden. Zij die zich thans reeds, met ingang van 1 Oct. op ons blad abonneeren ont vangen de tot dien datum verschijnende nummers GRATIS. DE WEEK. 21 September. Ook zij, die geen meesters zijn in bet spel der politieker!] zullen door de Troonrede, die Hare Majesteit op Prinsjesdag-1916 heeft uitgesproken, wel den scherpen indruk hebben ge kregen, het zeer levendig besef, dat er dagen van strijd op komst zijn. De Troonrede van tbans is optimis tischer, zonniger van toon dan hare voorgangster, toen de wereldbrand nog geen twee maanden oud was. En de verklaring, dat „zoolang de buitengewone omstandigheden zich niet te onzen nadeele wijzigen", de „gewone wetgevende arbeid weder kan worden ter hand genomen", is ongetwijfeld bemoedigend. Maar ove rigens zou men deze Troonrede kun nen noemen de officieele bevestiging van het program-Treub, bij de ver dediging der 275 millioen-Leening in groote lijnen reeds aangeduid. De regeling der Vlottende Schuld uitge steld tot lente-1916. Maar overigens: de belasting hervorming van minister Treub, met de bekende nieuwe „goud bronnen" voor den Staat. En verder de herziening der verzekerings-wet- ten-Talma, in verband met de nade ring van het tijdstip, .waarop do In- validiteits-wet in werking „zou moe ten treden". Het oorspronkelijk plan van mr. Treub om met de indiening der belasting-hervorming te wachten tot de vrede op aarde zou zjjn terug gekeerd, losgelaten. Behalve de mede- deeling dat de voorstellen tot grond wetsherziening „weldra" zullen wor den ingediend, geenerlei andere aan duiding van gewichtigen legislatieven arbeid. Minister Treub heeft de volle wapen- ruslingaangetrokken.Ondankswereld- crisis. En de groote worsteling kaD beginnen. Onze Gogel II zal zich zeker niet ontveinzen, dat 't hier een kamp geldt, waarbij niet slechts het uiterste van zijn forsche kracht, van zjjn ijzeren zelfbedwang en stalen wil wordt gevorderd. Doch ook, dat er eene buitengewone mate van opti misme noodig is om te durven aan nemen, dat Rechts niet alles op 't spel zal zetten om den man, die den arbeid-Talma aan „duchtige correctie" wil onderwerpen, te doen ervaren, dat althans de Senaatsmeerderheid ook en zelfs niet terwillé van den Godsvrede zich zal laten vermurwen... Zy heeft per Kuyper-driestar reeds doen verluiden, dat minister Ort'a tweede Eedswetteke voor haar gansch-onaannemelyk is, tenzij de weigering van eedsaflegging slechts worde gedoogd van hen, die niet lid van een kerkgenootschap zijn. En van Katholieke zijde is dit vonnis mede „bekrachtigd". Zoodat arme Exc. Ort thans ten volle weet, waar zich aan te houden. Inderdaad, wij gaan zwoele tijden tegemoet. „Vol van lotswissel en menigerlei geval" zou Hooft voor- In een interview, dat Amerikaan- scbe bladen publiceeren, zou minis- Ler Treub hebben voorgerekend, dat de buitengewone regeerings-maat- regelen, door den nood des tljds ge boden, ons twintig millioen per maand kosten. Het eerste jaar van wereld oorlog 250 millioen gulden. En op de bruinbrood prijzen wordt IJ millioen per maand toegelegd. Cijfers, die in normale tijden zelfs den kalmste zou den doen sidderen. Edoch, we zijn sinds nu haast veertien maanden ge wend aan 't caramboleeren metmil- lioenen, alsof 't onnoozele nikkeltjes waren. De mededeeling in de nieuwe Indische Begrooting voor 1916, dat er een „nadeelig verschil van ruim 42 millioen tusschen Middelen en In komsten bestaat: wü nemen 't merk waardiger ustigjes op. De Troonrede nogmaals getuigd is zeer optimistisch van toon. De Binnenhof-heeren kunnen wéér als van ouds aau den arbeid tijgen. Slechts van de „kleine vaart" der Nederland- sche reederij wordt in tegenstel ling met de groote geconstateerd, dat haar toestand „zeer ongunstig" is. Overigens geen stof tot ernstige klachten of bezorgdheid. De werkloos heid heet „over 't algemeen niet zorg wekkend", schoon dan van haven bedrijf, bouwbedrijf en diamant-nijver heid wordt erkend, dat ze „kwijnen". In zijn Amerikaansch interview zou mr. Treub intusschen gewaarschuwd hebben tegen de overijling van hen, die nu reeds de mobilisatie over dreven of onnoodige maatregel noe men. Men wachte eens een maand of drie, vier, zou Z. Exc. gezegd heb ben. Wie weet, of do heeren critici dan niet uit een ander vaatje gaan tappen Mysterieuse waarschuwing, hls op waarheid beruBt. Zy zou kunnen gericht wezen aan het adrea van dr. Bos, die immers pas heeft verklaard (in „De Yrijz.-Democraat") hoe 't nu tijd is, dat de Regeering verduidelijke, waarom zoovelen nog van hunne zaken, belangen, studiën moeten ver wijderd blijven. De commissie uit den Vrijz.-Democr. Bond is gekomen met haar ontwerp voor eene buitengewone belasting, heffing-ineens, ter bestrijding van de oor logs uitgaven. Al wat beneden de acht mille valt vrijlatend, - het millioen treffend met c.c. een halve ton plus 6 pCt. van al wat daarboven valt. Staat het ontwerp tegenover 't systeem-Treub?... Heeft men zich voor te bereiden op een „da capo" van het vinnige samentroffen tusschen minister Treub en zijn voormalige naaste vrienden in midwinter-1915? Alles schijnt erop te wijzen. 't Zal er weldra stormen op het Haagsche Binnenhof. Oók voor den man, in mr. Troelstra's plaats tot het vice presidium geroepen, zal extra- stevige hand noodig z(jn. Yan den heer Vliegen is thans bekend, dat het Bestuur zijner partij hem geadviseerd heeft zijne krachten geheel aan het Amsterdamsche Wethouderschap te wijden, volgens zijn eigen wensch en inzicht. Ware 't anders, hij, de voor presidéeren in de wieg ge legde man, zou de aangewezen figuur zlju geweest om nummero twee der voordracht te worden, deze week H.M. aan te bieden voor bet „speakerschap" van ons Lagerhuis. Eo in de gegeven omstandighedenin de huidige „storm atmosfeer" mag men den veteraan Borgesius wel zeer dankbaar zijn, dat hij zich nogmaals waagt aan de afmatting van het presidium. Inder daad hopend, dat hij zijne physieke kracht, het advies van zijn arts volgend, niet mag overschat heb ben. Alsmedédat onze vroede vnde ren zoowel met den eisch van Gods vrede, toch nog niet ganschelijk te verwaarloozen als met het offer van toewijding, door den grijzen praeses gebracht, ietwat rekening zullen houden I Zeker, er is veel in deze dagen, van groot en kleiner gebeuren, waar van zou kunnen getuigd, dat 't „erger had kunnen zijn". Het gelukkig afgeloopen ongeval der botsing van de auto, waarin H. M. en prinses Juliana, op den Leidachen straatweg bij Den Haag, op 20 Sept. - mag hier zeker allereerst genoemd, 't Is nu bijna dertig jaar geleden den 19en Februari 1887, op koning Willem's zeventigsten ver jaardag dat onze Koningin (toen met bare moeder in een rijtuig ge zeten! het eerst in levensgevaar ver keerde door 't op hol slaan der paar den. Anton Kabelaar, de koetsier van wijlen don Haagschen dokter Stein, was toen de redder. En in den loop der jaren is de Koningin meer dan eens aan ernstig gevaar blootgesteld geweest. En door bet goed gesternte, dat Haar moge blijven bewaken, be hoed. Een ander ongeval met de Haagsch- Voorburgsche stoomtram liep óók betrekkelijk goed af. Inderdaad had 't daarbij óók „erger kunnen zijn". De machinist, die 't ongeluk berok kende, blijkt tijdelijk niet geheel toe rekenbaar te zijn geweest. Gevallen van plotseling aberreeren, van de wijs raken, komen in deze dagen verontrustend veel voor. Ik denk aan de (nog steeds krankzinnige) beman ning van de „Noordzee". En ook a3n de Amersfoortsche dame, die van eene logée een collier van f75.000 waarde zou ontvreemd hebben en n wie te Utrecht drie maanden gevangenisstraf werd gevorderd. Zij zou in „droomtoestand" hebben ge handeld. Taak der phyehiaters, zenuwartsen en zielkundigen, om zulk probleem op te lossen. 't Is, voor ons allen, ook voor de nuchterst-aangelegden - nu zaak om het hoofd, de zinnen koel te hou- En het kruit droog, werd ruim jaar geleden van de Regeerings- tafel geraden. Combinatie, die in menig geval lastig genoeg is. En toch: wij moeten ons gaande weg weten te gewennen aan het torsen van zeer-zware lasten. En het pogen op te lossen van uiterst moei lijke vraagstukken Mb. Antonio. DE OORLOG. De officieele legerberlchten van 20 en 21 September. Yan het O o s t e 1 y k front. Van Russische zyde wordt dd. 20 dezer gemold, dat de Russen er in slaagden de door de Duitschers ver overde loopgraven by IUuxt (N.W. van Dunaburg) te hernemen. Langs de wegen naar Dunaburg worden hardnekkige gevechten geleverd, evenals op de toegangen tusschen de meren ten Z. en Z.W. van de s Het dorp Widzy, ton O. van spoorweg Wilna-Dunaburg is wederom in Russische handen. Van hier loopt het front naar de midden Njemen, waar de Russen de rivierovergangen op de lqn Wüeika-Molodetsjno (110 K.M. O. van Wilna) hardnekkig ver dedigen. Op front Lida Biniakoni (100 K.M. O. van Molodetsjno) is de toestand onveranderd, evenals op het front aan den rechterpever van de Szczara. Ten O. van Kowel aan den Stochad hebben de Russen den vyand uit het dorp Tsjerak verdreven. Indestreek van Luzk werden de Oostenrykers door do cavalerie over een afstand van 5 K. M. achtervolgd. Zy verloren 200 man aan gevangenen. De Oostenrijkers welke van Ki- wertsy (16 K.M. ten N. O. van Luzk) op Luzk terugtrokken, werden door een tweede afdeeling bereden troepen achtervolgd. Deze colonne maakte een groot proviandeerings- konvooi en 10 veldkeukens buit, en nam 5 officieren en 500 man ge vangen. Het Duitsche legerbericht meldt dat de Duitsche troepen onder von Eichhorn ten N.W. en Z.W. van Oschmany (50 K.M. ten Z.O. van Wilna) hunne aanvallen voortzetten. De linkervleugel van deze legergroep heeft de streek ten O. van Lida en ten W. vaa Nowogrudok (50 K.M. Z.Z.O. van Lida) bereikt. Ten Z.W. van laatstgenoemde plaats hebben de Duitschers den over gang van de Molczadz bij het dorp Dworzec geforceerd. Meer zuidelijk bereikten zij de streek ten W. van Ostrow. Op het overig deel van het front is de toestand onveranderd. Het Oostenryksche bericht van den 21sten meldt dat de Russen welke de stellingen der Oostenrijkers ten O. van Luzk aanvielen teruggeslagen werden. Aan de Ibwa werd een poging om naar den Westelyken oever over te steken verijdeld. Overigens is de toestand volkomen onveranderd. Ingezonden Mededeeling. HERMAN NYPELS - HELDER. Heeren Regenjassen, In gummi en waterproof. Van af f 17.00. Nieuwste kleuren en modellen. Van het W e s t e 1 y k front. Het Fransche communiqué van den 20sten meldt slechts artilleriegevech ten. Atrecht werd met zwaar ge schut beschoten. In dat van den 21sten wordt de voortzetting gemeld van de artillerie gevechten in deze streek. Van meer belang ia de mededeeling dat de Franschen aan den rechter oever van het Aisne Marne kanaal vasten voet wisten te krijgen, niet tegenstaande de talryke tegenaan vallen der Duitschers. In Champagne en Argonne artille riegevechten. In de loopgraven by- den Hart man nsweilerkopf (Vogezen: maakten de Franschen door hun aanvallen met handgranaten flinke vorderingen. Het Duitsche legerbericht vau den 21sten meldt een sterke beschieting van het Duitsche front Souchez— Atrecht. Merkwaardig is de erkenniDg van het forceeren van den kanaalover- g by Sapigneul door dfe Franschen. Het bericht geeft dit op de volgende wyze aan: „Het gisteren in puin geschoten sluisgebouw van Sapigneul aan het Aisno-Marne kanaal, ten N.W. van Reiras, is des nachts, nadat men de i overblijfselen in do lucht bad laten vliegeu, volgens ons plan en zonder aanraking met den vijand door ons ontruimd". Verder meldt het bericht het afslaan van aanvallen aan den Hartmanns- weilerkopf. Van het Z u 1 d e 1 y k front. Het ItaliaanBche legerbericht van den 21sten geeft aan dat slechts krygsverrichtingen van ondergeschik ten aard plaats vonden. Daarentegen wordt van Oostenryksche zijde mede- ;eld, dat de Italiaansche stellingen ten N. van Ala (Tirol) door het zwaarste geschut beschoten werden. Op het Karintische front gebeurde niets van belang. Op het front in de kuststreek had den ook slechts schermutselingen plaats. Van de overige gevechtsterreinen komen slechts berichten van weinig belang. In de Zwarte Zee werd een Engelsch stoomschip door een Duitsche onderzeeer voor de haven van Odessa getorpedeerd. De kosten der splonnage. Op de Engelsche begrooting is de post voor „secret service" met 200,000 verhoogd, zoodat die over het komende begrootingsjaar 850,000 zal bedragen. Deze enorme sommen zijn langzamerhand noodig geworden om do regeering op de hoogte te hou den van de plannen en daden yan de anderen.» In 1886 werd slechts 60,000 voor dezen dienst uitge trokken. BINNENLAND. Een opzienbarende splonnagezaak. De correspondent van de Telegraaf te Rotterdam schryft dd. 21 Sopt. Naar ik uit de beste bron verneem, heeft de Nederlandsche justitie de be- wyzen in handen van een opzien barend geval van spionnage waarbij, behalve een Nederlandsch zeeman, het Duitsche consulaat te Rotterdam betrokken schynt te zyn. Ongeveer een week geleden heeft de Nederlandsche justitie beslag doen leggen op een rol documenten, die gevondon waren in een wagon van een trein op het traject Bentheim Den Haag. Deze rol was gesloten met blauwe, papieren zogels, die het opschrift droegen„Duitsch consu laat te Rotterdam." De rol was ge adresseerd aan het Nahrichten büreau Admiralstab Berlin." Het bleek, dat de rol drie zeekaarten bevatte, welke 't mijnengebied aan de Zuidkust van Engeland en aan den mond van de Theems in beeld brachten. Op een der kaarten was zeer nauwkeurig de myn-vry'e door vaart door de Theems aangegeven. De kaarten bevatten in een hoek de mededeelingen, dat zij geteekend waren volgens gegevens, verstrekt door den kapitein van de sleepboot „Blankenburg" te Rotterdam. Hoewel onze justitie reeds sedert een week ia het bezit van dit mate riaal is, zyn door haar nog geen maat regelen tegen de by deze spionnage- zaak betrokken personen genomen. Gistorenuamiddag om 2 uur bevond de kapitein van de „Blankenburg" zich nog op vrije voeten. Ik hoop u binnen weinige dagen over de wyze, waarop de compromit- teerende stukken in het bezit van de Nederlandsche jusitie zyn geraakt en over het werk der Duitsche spionnage te Rotterdam, nadere bijzonderheden te kunnen verstrekken. Hat Intarnaeringskamp te Bargen. Men schryft aan de „Telegraaf': Behalve het honderdtal Mecklen- burgers, dat reeds van den aanvang van den oorlog, uit de dagen Yan Visó en Luik, alhier geïnterneerd werd (dit getal was aanvankelijk 150, doch voor eenige maanden terug kregen een 46 van hen vryheid om naar Duitschland te gaan, aangezien zy volgens hun beweringen, door het Ned. Roode Kruis, zonder hun wü, op Nederlendsch gebied waren ge bracht van 26 van hen kwam reeds bericht, dat zy gesneuveld waren., binnen), zyn er in het kamp nog een 86 anderen ondergebracht, die van het cultuurwerk genoeg hadden gekregen en zoodra zij de kans schoon zagen, op Nederlandsch gebied waren gekomen. Deze 36, waaronder een viertal marine-soldaten uit den Elzas, zijn evenwel in een afzonderlijk gebouw ondergebracht en leven met de Meck- lenburgers niet op al te besten voet. Reeds driemaal kwam het tot een klopparty en wel eenmaal na het zingen van een Fransch lied, door de Elzassers. Met groot verlangen zien de deser teurs-geïnterneerden den dag tegemoet waarop zy hun vryheid kunnen her- krygen om in Nederland hun brood te verdienen. Het vertrouwen hierop is nog zoo veel grooter geworden, nu Duitsch land van 16 Augustus af voor hen ook niet meer aan Nederland betaalt. Ook aan hun gezinnen, die achter gebleven zijn, wordt thans alle steun in Duitschland onthouden. Da waanzinnige vimhars. Grimsby, 21 Sept. De politie heeft gisteren de maatregelen voor het overbrengen der krankzinnige Neder landsche vis8chera van den logger Noordzee voltooid. Gedurende hun ge vangenschap to Grimsby is de gees- teiyke toestand der mannen verbe terd. Zy zyn echter nog ver van nor maal en hebben hun tyd grootendeels doorgebracht met het zingen van psalmen en met bidden. De politie heeft aan boord van den logger drie stukken menscheiyken schedel gevonden. Toen den visschers verweten werd, dat zy scheepska meraden vermoord hadden, antwoord de de leider van de troep, dat het geschied was met Gods instemming en de anderen, hun handen opheffend, stemden vnet die bewering in. De politie heeft uitgemaakt de visschers drie groepen te verdeelen "ie met verschillende schepen naar Nederland te zenden. Twee groepen, samen uit zeven personen bestaande, zijn gisteren over Huil naar Neder land vertrokken. De overigen zullen vandaag uit Grimsby vertrekken. Geld genoeg! Als een bewijs, dat men in Neder land volop in het geld zit, en -het gaarne wil beleggen, kan dienen, dat op de door de Semerang Cheribon Stoomtram Mij. aangeboden f3 mil lioen 6 °/0 obligatiön is ingeschreven voor een bedrag van f72,507,000. Diefstal van een paarlen collier. Voor de rechtbank te Utrecht stond Maandag terecht een dame uit Amers foort, welke beschuldigd werd van diefstal van een paarlen collier ter waarde van 75.000 gulden. Door een heer, welke mot zijn echtgenoote ten huize van beklaagde gelogeerd had, werd na zijn terug komst uit die stad, by de politie te Amsterdam aangifte gedaan, van het vermissen van het collier uit zyn jffer. Aan een rechercheur, welke hierna bekl. in haar woning opzocht, beeft deze toen verklaard het collier wegge nomen te hebben, terwijl zy als motief een „zekere hebzucht" opgaf. Ter terechtzitting herroept bekl. deze ver klaring en zegt zy den rechercheur medegedeeld te hebben, dat zij het collier gevonden had op een tafeltje, ~i het vertrek van de familie. Den dag van de vermissing werd direct naar Amersfoort getelefoneerd om te vragen of het voorwerp daar was. Des avonds ging men persooniyk er heen om het bekl. te vragen. Het antwoord luidde ontkennend. Bekl. zegt in eon overspannen toe stand verkeerd te hebben, aangezien zij toen zelf mee beeft helpen zoeken en zij zich het bezit van het sieraad niet bewust was. Den volgenden dag herinnerde zij het zich weer. Uit het rapport van eenige doctoren blijkt, dat dezo van meening zyn, dat bekl. in een droomtoestand de hande- ltng gepleegd kan hebben. Naar aanleiding van dezo rapporten merkt de officier van justitie op dat toen in 1912 de thans benadeelde dame met bekl. een autotocht maakte, zy na dien tocht een beurs en een tascbje vermiste. Deze voorwerpen werden naderhand door bekl. ver kocht. Zeker ook in een droomtoestand. Spr. is van meening, dat bekl. het collier verstopt heeft om hot, zoo noodig gesplitst, te verkoopen. De waarde van het verduisterde voorwerp in aanmerking genomen, kan in dit geval geen geldboete opge legd worden. En daar op deze bekl. gevangenisstraf zwaarder moet druk ken, dan op iemand uitlageren kring, eischt by drie maanden gevangenis straf. Door den verdediger wordt opge merkt, dat de ontvreemding van de tasch en de beurs plaats had na een val van een paard, van welke val de abnormale toestand waarin bekl. soms verkeert, een gevolg is. Verder critiseert spr. het niet ge noeg naar waarde schatten van de rappor ten dér deskundigen. Het motief tot den daad ligt volgens spr. nog in hot duister, daar hebzucht doorhem niot als een motief aangemerkt kan worden. Geld had bekl. niet noodig. Spr. komt tot de conclusie dat vrij spraak moet volgen ter zak# van ontoerekenbaarheid. Uitspraak over 14 dagen. Van schrik gestorvsn. Men meldt uit Hattem d.d. 20 Sept. aau de „Zw. Ct.": Hedenmorgen had alhier een ongeluk plaats, welker ge volgen zoo in-droevig zfjn, dat het geheele stadje onder den indruk is. In de Kruisstraat struikelde en viel het paard van den stalhouder J. van Piekeren alhier, gespannen voor het rijtuig. Op de been geholpen, viel het nogmaals; wederom opgeholpen, viel het ten derde male. De schrik sloeg den koetsier, een zoon van den stal houder J. van Piekeren, oud 27 jaar, om het hart on heeft hem dermate bevangen, dat reeds hedenmiddag de dood een einde aan zijn leven maakte. Gasnapt. Door het kordaat optreden van den zoon des huizes is Maandagavond in een perceel aan den Zuïdwal te 's Gra- venhage een inbreker aangehouden en aan de politie overgeleverd. Bedoeld jongmensch, een student, e met zyn mooder daar woont, was gisteravond een boodschap gaan doen, terwyi zyn moeder ook even later het huis had verlaten. In zijn woning terugkeerende en zich dadelijk naar zyn op de bovenverdieping gelegen studeerkamer begevende, bemerkte hy twee hem onbekende personen, die wilden wegloopen. Hy greep de twee personen aan, doch een hnnner wist zich by de straatdeur los te ruk ken en te ontkomen. Den andere, een man van omstreeks 80 jaren, hield hy echter stevig vast, totdat hy hem aan de politie kon overleveren. Op den aangehoudene werd o.a. een looper" gevonden die wondergoed paste op het slot van de huisdeur. De politie moet ook den ontvluchten persoon reed8 op het spoor zy'n. MARINE-BEGROOTING voor het jaar 1916. Onder de rubriek plaatselyk nieuws- ebben wij reeds het een en ander vermeld, ontleend aan de Marine- Begrooting. Hieronder volgt nog een resumé uit de Memorie van Toelich ting: Het ligt in het voornemen, om, in verband met de met 1 Januari 1916 plaatsgehad hebbende invoering eener bedryfsboekhou'ding op 'sRyks werven te Willemsoord en Hellevoet- sluis, van af 1916 jaarlyks een „ver slag van 's Rijks werven" uit te geven, waarin o.a. verschillende mededee lingen'omtrent de uitkomsten van het bedryf der werven zullen zyn opgenomen. Personeel. De noodige voorbereidingen werden getroffen om het mogelijk te maken de opleiding van leerlingen-onder officier met 1 September 1915 te Leiden te openen. Waar in de wyze van aanvulling van het personeel der zeemacht door aanneming van matrozen K. D. eene- ingrypende wijzigiDg werd gebracht, werden ter bevordering van de aanneming nieuwe bepalingen vastgesteld. De toeloop van matrozen K. D. is bevredigend. Aan deze schepelingen wordt gedurende hun verbiyf te Helder gelegenheid gegeven eenig ambachtsonderwys te genieten. De exameneischen voor het perso neel beneden den tpng van onder officier werden herzien, waarbij aan de practische bek waamheden, zoomede aan de lichamelyke geoefendheid meer dan tot nog toe invloed werd toege kend. Afgescheiden van de maatregelen, door de commissie ter behartiging van de belangen van het personeel genomen, voor mannen, die voor ont slag in aanmerking zouden komen, bij het zoeken naar eene betrekking behulpzaam te zijn, werden door den minister van marine aanbevelingen van de belangen van zoodanige per sonen, ter vervulling van openkomen- de betrekkingen, gericht tot diens ambtgenooten, do besturen van voor name gemeenteD, de directien van verschillende maatschappijen, enz.. Het gevolg van deze bemoeiingen was, dat 184 van de 301 werklieden, die in het tijdvak van 1 April 1914 tot 5 Juli 1915 wegens maatregel van bestuur werden ontslagen, wer den geplaatst. Hoezeer aanvankeiyk door de Re geering besloten was voor 1916 geen gelden voor lotsverbetering op de begrooting te brengen, is zy ovenwei van haar voornemen teruggekomen door voor lotsverbetering van ver schillende categorieën van lagere ambtenaren, beambten en werklieden op de betrokken begrootings artikelen omstreeks de helft van de bedragen aan te vragen, die in het vorige jaar als gevolg van de crisis, van de be- grooting werden teruggenomen. Voor kosten van het per soneel der actieve zeemacht, be staande in traktementen, soldijen en toelagen, is er - vergeleken bij 1915 eene hoogere raming van f180,000; en voorts o.a. voor kosten van voeding eone hoogere raming van f96,000. Het tekort aan zee-officie ren, dat in de toekomst tengevolge van het feit dat in de laatste jaren het aantal opengestelde plaatsen als adelborst by het Koninkiyk Instituut voor de Marino niet is kunnen wor den vervuld, eer zal toe dau noopte tot het onverwyld treffen van maatregelen om, zonder in eenig op zicht wijziging te brengen in het bestaande stelsel van opleiding in dezen noodtoestand te voorzien. De overweging, dat in den lande een breede kring van personen bestaat, wier zonen, hoewel door opvoeding en beschaving voor de betrekking van zee officier geschikt te achten, verstoken zyn van onderwys op hoo gere burgerscholen met vijfjarigen cursus, welker einddiploma toegang geeft tot het Koninkiyk Instituut, leidde den minister er toe aan de KoniDgin voor te stellen om door stichting van een internaat dezen jongelingen gelegenheid te geven het onderwijs aan de hoogere burgerschool te Dordrecht te volgen, met verplich ting, om, na behaald einddiploma, de zee offlciersloopbaan te kiezen. By Kon. Besluit van 8 Juli 1915 werd dit internaat gevestigd te Dor drecht en onder leiding gesteld van een gewezen zee-offleier, oud-directeur van eene H.B.S. Na met goed gevolg afgelegd eind exam H.B.S. worden de jongelingen benoemd tot adelborst der 2de klasse en by het Kon. Instituut geplaatst. De kosten van het inter naat komen ten laste van het rijk aanschaffing en onderhoud van klee ding en schoeisel, zoomede zak- en reisgeld zyn ten laste van ouder9 of voogden, die bovendien f800.- per jaar bydragen tijdens het verbiyf van hunne zonen 'aan het internaat. De kosten per persoon worden geschat op plm. f 750 per jaargerekend is op 24 geplaatsten. In verband met de reorgani satie van de machinisten opleiding van eene drie- tot een vijfjarige, welke ook reeds van toe passing zal zyn op de aanwezige adspiranten-machinisten zullen zij, die behooren tot de oudste afdeeling, worden bestemd om 1 September 1916 hun opleiding voort te zetten aan het Kon. Instituut voor de Ma rine te Willemsoord. Met het oog op de diensten, welke zy reeds gedu rende de mobilisatie op de vloot be wezen hebben, zullen zij in plaats van te embarkeeren, gedurende den cursus 1915-1916 by de Marine- Machinistenachool in opleiding blijven. De op hen volgende afdeeling zal den cursus 1916—'16 mede aan die school volgen, en op 1 September 1916 op het varend materieel worden geplaatst. Materieel. Nieuwe aanbouw. Op deze begrooting worden fondsen uitgetrokken voor: den bouw van twee kruisers tot een bedrag van f 8.500.000; en vier onderzeebooten, (van deze bedragen komt de helft ten laste van het Iste hoofdstuk der begrooting van uitgaven van Ned.- Indie) de voortzetting van den bouw van de torpedobooten Z 1 - 4 f820.000. Groote herstellingen aan dryvend materieel. Behalve de onderhoudsvoorzieDin- gen dat de in en buiten dienst zijnde schepen en vaartuigen by 's rijks werven te Willemsoord en Helie- voetsluis, zullen bij eerstgenoemde werf meer belangrijke voorzieningen worden uitgevoerd aan de pantser- dekschepen Golderland en Zeeland, terwyi de groote herstellingen, die de pantserschepen Heemskerck en Hertog Hendrik behoeven na den geruimen tyd, dien deze bodems achtereenvolgens in dieDst zyn ge weest, zoomede de machinereparaties van de genoemde pantserdekschepen aan particuliere fabrieken zullen wor den opgedragen. De opnemingsvaartuigen der mili taire hydrograpbie Raaf en Geep zijn 40 jaar oud en zullen zeer spoe dig aan den dienst ontvallen, zoodat het noodig is ze te vervangen. Dat kan het goedkoopst geschieden door den bouw van een nieuw vaar tuig dat, bemand en uitgerust als de Hydograaf, het werk zal kunnen verrichten van Raaf en Geep samen en jaarlyks ongeveer f 10.000 min der aan exploitatie zal kosten. Als eerste termijn voor dit vaar tuig waarvan de totaalkosten worden geraamd op f 140.000, is op de be grooting f 20.000 gebracht. Voor den Marine-luchtvaart dienst wordt f98,000 uitgetrokken. Maatregolen van materiee- len aard als gevolg van de opheffing van 's Ryks werf te Amsterdam als werf van aan bouw en herstelling. Terwyi aanvankelijk op de begrooting van 1915 een bedrag van f 100,000 was opgebracht voor de onder dit hoofd bedoelde maatregelen, moest dit be drag voor de definitieve samenstelling der begrooting by het departement tot f 50,000 worden teruggebracht in verband met behoeften van meer dringenden aard. Nu echter de ophef fing van 's Ryks werf te Amsterdam als inrichting van aanbouw en her stelling een voldongen feit is, behooren thans in aansluiting aan hetgeen reeds in 1915 werd voorbereid, de verdere maatregelen te worden geno men die noodig zyn om het marine- etablissement to Amsterdam zoodanig in te richten als met zyngewyzigde bestemming overeenkomt. Daartoe wordt noodig geacht het maken eener afscheiding te land en te water van betten verkoop bestemde gedeelte, het maken eener overkap ping en helling voor lichte vaartuigen, het gelijkmaken eener helling en het maken van een kaaimuur, de ver plaatsing eeuer loods, de vertimmering van magazynen, de verplaatsing en inrichting van gebouwen, het demon- teerenj van over te brengen werk tuigen, de vervoer naar elders en opstelling enz. Bovendien behoort by 's Ryks werf te Willemsoord de z.g. eiken- houtloods te worden ingericht tot magazyn van machinekamer- behoeften en electriciteitsbenoodigd- heden. Voor een en ander is eei van f 95,000 uitgetrokken. bedrag Eindcijfer. Het eindcyfer van dit hoofdstuk der Staatsbegrooting is geraamd op een bedrag van f27,186,962 zy'nde f 6,971,068 meer dan voor hot jaar 1916 toegestane bedrag van f 20,165,894. PLAATSELIJK NIEUWS. Verslag van de vergadering van „Het Witte Kruit". Onder voorzitterschap van den heer C. G. van der Lee hield de afd. Helder van de N. Holl. vereeniging „Het Witte Kruis" Dinsdagavond in „Tl voli" een algemeene vergadering. Na lezing der notulen door den secretaris, den heer G. de Ven, werd mededeeling gedaan van de volgende ingekomen stukken 1. Brief van het Dep. Helder der Mij „Tot Nut van 't Algemeen" dat het geen adhesie betuigd tot het stichten van een Badhuis, wijl deze bemoeiing niet valt binnen de wet zyner werkzaamheden. 2. Dankbetuiging van de „Vereeni ging tot Bestrijding dor Tuberculose" voor het verstrekken van een rente loos voorschot, dat bereids is terug betaald. 1. Schryven van de afd. Schoten verzoekende steun voor haar candi- daat voor het H. B. 4. Idem voor de afd. Haarlemmer meer. Voor kennisgeving aangenomen. Als afgevaardigden naar de 57e Alg. Vergadering te Amsterdam worden gekozen de heeren G. de Ven en H. Roukens. Daarna wordt behandeld de bescbrü- vingsbrief dier Alg. Vergad. Hier en daar worden eenige inlichtingen ge vraagd en verstrekt. De afd. Helder zal de candidatuur van den heer Van IJzendyk te Aer- denhout steunen. Aan de beurt van aftreden zyn de bestuursleden G. de Von en F. Rljkes, de laatste niet herkiesbaar. Door het bestuur zyn gesteld do volgende dubbeltallen 1. Vacature de Ven de heeren Q. de Ven en Dr. Stutirheim. 2. Vacature Rykesde heeren Dr. Grunwald en Dr. Bakker. Gekozen de heeren de Ven en Grunwald. Den laatste, niet aanwezig, zal be richt gezonden worden. De heer de Ven neemt de benoemiDg aan en de voorzitter weDscht hem en de afdeeliDg daarmee geluk. Tot leden der commissie belast met het nazien der rekening en verant woording van den penningmeester worden gekozen de heeren Van do Bilt, van Heusden en Dr. Bakker. De heer Van Olm bepleit als nu de wenscheiykheid van een centraal magazyn, waaruit de instrumenten en benoodigdheden beter zouden kun nen worden betrokken dan nu van particuliere handelaren. De afdeelingen zyn nu te veel af bankelyk van kleine handelaren. De heer de Ven somt eenige be zwaren tegen zoo'n algemeen maga zyn op noodig zou dan zyn behalve een groot gebouw, de kosten van beheer en exploitatie. Vele dingen zyn aan bederf onderhevig. Hy meent dat de onderlinge concurrentie tus schen de "handelaren wel zal zorgen dat de pryzen niet zoo hoog loopen. Hij geeft den heer Van Olm in over weging het voorstel nog eens te overdenken en desnoods een meer gedetailleerd voorstel in te dienen. De heer Van de Bilt vraagt of hot niet op den weg ligt der vereeniging om wyksverpleging ter hand to nemen. Voorzitter doet mededeelingen van eene conferentie, gehouden met het Bestuur van Wyksverpleging. De baten dier vereëniging (de leden) zouden niet overgaan bij overneming en de kosten zouden zeker niet geriDg zijn. Voor alles meent hy moet de afd. nu het oog gevestigd houden op haar ideaalhet Volksbadhuis en mag zy hare flnancieele krachten niet ver zwakken. Desgevraagd zou voorz. persoonlijk niet zyn tegen een kleine subsidie aan vereeniging of vereenigingen, die zich met wykverpleging bezig hou den, ingeval deze het zouden noodig hebben. Eerst en vooral moet echter gewerkt worden voor het Badhuis, dat ook voorbehoedend werkt. De heer Van Heusden vraagt of het Bestuur niet kan overwegen liet stichten van een Bureau voor bakers. Op verschillende gronden bepleit hy het nut hiervan. De voorzitter en de heer de Ven wyzen op de velerlei bezwaren hieraan verbonden. 't Doel, dat de heer Van Heusden beoogt, zou toch niet bereikt worden wyi de gediplomeerde bakers zich hooger laten betalen en niet naar de ranglyst zouden kunnen worden uit gezonden, wyi het publiek meestal voorkeur beeft voor bepaalde bakers. Een vroegere pogiDg in dien geest door de vereeniging gedaan mislukte. Het bestuur wil evenwel overwegen of er inzake de bakerkwestie niet iets ban worden gedaan. Daarna wordt de vergadering ge sloten. TWEEDE KAMER. Vergadering van Dinsdag 21 Sept. De heer Lieftincb, als oudste Kamer lid in jaren, hield, als tydelljb Voor zitter, de gebruikelijke speech. Vervolgens ging de Kamer over tot het opmaken van de voordracht tot benoemiDg Yan een Voorzittar. Als No. I werd gekozen de heer mr. H. Goeman Borgesius, als No. 2 de heer J. H. A. Schaper en als No. 8 de heer Jhr. mr. Ch. Ruys de Beeren- brouck. De vergadering werd daarna ver daagd tot Woensdag.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1915 | | pagina 1