HELDERSCHE COURANT
No. 4634
ZATERDAG 23 OCTOBER 1816
43e JAARGANG
Tweede blad.
AGENDA.
Witte Bioscoop, Koningstraat. Hoofd
nummer: „De Greep".
Cinema Palace, Binnenhaven. S Hoofd'
nummer: „De erfenis van Ürsula".
Eerste Heldersche Bioscoop, Kanaalweg
112. Hoofdnummer: „Dr. Jeckyll en Mr.
Hyde".
Bioscoop „T.A.V.E.N.U.", Spoorgracht.
Hoofdnummer: „De twee Broeders"
Gymn.- en Exoro, Vereeniging „Pro Pa
tria". Feestelijke Vergadering in „Casl-
De Duitschers erkenrieD hiiD neder
laag aan de Stir, in de buurt van
den spoorweg Kowel - Kolki. Zij zijn
daar niet alleeu over een aanzienlijke
breedte van den linkeroever van
Stir moeten wijkeD, maar hebben er
ook ettelijke kanonnen en een aan
zienlijk getal gevangenen in handen
van den vijand moeten laten. De
strijd daar in die buurt is nog niet
26 Oct.
26 Oct.
26 Oct.
Ko Donckor's Schimmeispel. „Tlvoli"
aanvang haif negen.
Kon. Ver.„Het NodorlandscheTooneel"
„Casino", S uur.
LIJST van Ingekomen en vertrokken
personen.
W.F.J.
W. G. Schut, smid, Laan 58, Blokker.
B. Heiblom, fcoopm.. Breestraat 38, Alkmaar. R.C.
W.A.Rnn,.t1mm.,Molenstr.l06, Werkendam.
D, .1. Brus, landb., Krommesteeg 8, Olst. N.H.
A. N. J. Out, tonder, Woesinr., Wleringorw.
J.L.Lonnoe, scheepab,.Sumatrastr. 26, A'dam.
1*. NesselaBr, mam,, Achtorstr. 94, R'dam. R,t
M.H.M.Mei|er,ap.ass.,Kaiiaalw, 57, Woerden. E.L.
•.Molenaar, hulppr.,Molenstr.l98, Maassluis. Ger.
- VERTROKKEN.
Na^m: Beroep: Van: Naar: Gal.
A. Kuipers, matroos, Langostr. 85's-Hage. N.H.
L.G.Nlbbering, zonder,D(]kweg83, A-dam. R.C.
J, de Jonge-v.Til,z,,Brakkev.w:i6, A'dam. N.H,
N.Kikkert-Niemann,z.,Keizerstr3,Haarlem. D.G.
W. Kwinkelenberg, stuurman2e Diikw. 2,
Batavia. R.0.
S, N. Bakker,notaris klerk, Spoorstraat. 37,
Nnkerk. .N.H.
H. J. Vorol, s.-torpm., Hartesteeg 7, A'dam
W.deVries, off.-m., Kelzorstr. l(X)a, N.Helvoet.
M. Blankers, kwartm.rBasstr. 6, Leiderdorp.R.C.
IJ, Raebel, gepens., Loodsgr. 62, 's-Hage. N.H.
P.W.Guilen,1; -mach.dr.,Nieuwstr. 62, A'dam.
P. Gijsberta, stuurman, Binnenh., Batavia.
A.Hainstra, koopm,, P. Krugerstr. 22, Leldeu. R.C.
i.'W. Delfos, zonder, Achteislr. 29, Leiden, R.C.
M. L. J. Wallast.arts, Spoorstraat70. A'dam. Ger.
\j. Klaassen. korenm^.Molenstr.68, Enlchuiz R.O.
Wed. W. de Heer, Janzenstr. 10, R'dam. N H.
DE OORLOG.
De algemeene toestand.
Wel is waar is op elk gevechts
terrein hard gevochten, maar nergens
zijn toch gebeurtenissen van vérstrek
kende beteekenis op te teekenen.
In het Westen nogmaals aanvallen
der Duitschers, in Artois en in Cham
pagne,. die afgeslagen werden. Zij
zelf vinden het niet de moeite waard
er melding van te maken.
In het Oosten zetten beide partijen
hun aanvallen op een beperkt gebied
voort, de Duitschers bij Riga, de
Russen aan de beneden-Stir. Beide
partijen, maar vooral de Russen,
hebben daarby yoordeelen behaald.
Ook in Servië is de toestand over
het geheel genomen onveranderd.
Over de Noordgrens heen komen de
Duitschers langzaam verder voort,
en de Bulgaren doeD over de Noord-
oostgrens heen hetzelfde, terwijl z(j
in het Zuidoosten, in Macedonië, met
groote snelheid voorwaarts dringen.
De bondgenooten zijn intusschen nog
bezig den opmarsch voor te bereiden,
en hun diplomatie schijnt haar po
gingen niet te staken, de voorwaar
den tot dien opmarsch te verbeteren,
allereerst door Griekenland over te
halen, aan de zijde der entente tegen
Bulgarije mee te vechten. De heele
expeditie naar Salóniki werd immers
ontworpen en op touw gezet, in de
veronderstelling, dat dit zou ge
beuren.
Het is eigenaardig, dat men thans
in de Engelsche berichten wederom,
zooveel over het aanbod van Enge
land aan Griekenland leest nopens
Cyprus. Dit aanbod is niet nieuw,
immers Wenizelos vermaande in de
Kamer de nieuwe Regeering, dat zij,
bleef zij onzijdig, wel mocht zorgen
het land dergelijke voordeelen te ver
schaffen als zijn, Wenizelos', politiek
het zou hebben gewaarborgd, en hij
noemde toen ook, volgens de bladen,
Cyprus. Misschien hebben we met'
een herhaling van het oude aanbod
onder de nieuwe omstandigheden te
doen, misschien ook wordt eenvoudig
nog eens het groote voordeel in her
innering gebracht, dat Griekenland
had kunnen verwerven en dat het
zich nog zou kunnen verwerven, in
dien het vooralsnog tot inkeer kwam.
Hierbij treedt weer aan den dag,
waarop Sir Edward Carson in de ver
klaring, in het Parlement ter raoti-
veering van zijn aftreden gedaan, op
heeft gewezende moeilijkheid voor
de bondgenooten, bij zooveel tegen
strijdigheid van belangen, éénheid
van optreden te bewaren. Dat is vooral
sedert de toetreding van Italië het
geval, en het zijn ook weer de be
langen van dat rijk, welke met het
vergeven van Cyprus aan Griekenland
worden gemoeid. Griekenland is, als
Italië, een zeemogendheid, en Italië,
ziet er terecht een ernstigen toekom-
stigen medelinger in, en dit gevaar
vergroot, indien Griekenland Cyprus
verkrijgt.
Uit de berichten over het krijgsbe
drijf blijkt nader, dat Matswa thans
in het bezit van de Oostenrijkers is.
Sjabats houdt het nog. De beneden
loop van de Koloebara (de rivier aan
de uitmonding van welke Obreno-
wafcs ligt) is over een afstand van
20, die van de Morawa en Mlawa
over een afstand van 30 kilometer
door de Serviërs ontruimd. Tot zoo
ver ook is het tusschengelegen heu
velland in handen der centralen.
Van wat men over de Bulgaren
verneemt, is het voornaamste dat zij
op -hot punt staan Koemanowo te
bereikpn, alsmede de War dar, ter
plaatse van de samenvloeiing met dé
Bregalnitsa, waarna zij op die punten
reeds de halve breedte van Servië
zullen hebben doorschreden.
Verder naar het Noorden boeken
de Bulgaren eenigen vooruitgang
tegen Pirot en Zajetsar; zij hebben
de Timok nu ook- tusschen die ves
ting en Knjadzewats overschreden,
en, over de beneden-Timok voort-
rukkend, zijn zii nu voor Negotien
aangekomen. (Negotien in de buurt
van den Donau wel te verstaan, er
ligt ook nog een Negotien aan
W&rdar, ia Macedonië.)
Bij Riga staan de Duitschers nu
op een J3 kilometer afstanda van
Riga aan de Duna, Nu begint eerst
de moeilijkheid, de forceering van
den Overgang over de rivier. De
Duitsche linie beschrijft, thans een
grooten boog om hej. Tiroelmoeras.
Voor Dunaburg is hef. intusschen
stil geworden. De Duitschers hebbeu
hun langdurige en geweldige rechts-
streeksche pogingen tegen die vesting
geschorst; zij hebben geen resultaat
van beteekenis bereikt en probeeren
nu op een andere w(jze aan de over
zijde van deze voor hen, zoowel als
voor de Russen, zoo belangrijke rivier
vasten voet te krijgen. (N.R.Ct.)
Van het Oostelijke gevechts
terrein.
Petersburg, 21 Oct. Rapport van
den generalen staf:
By Riga op het front van de Be
neden Aa artillerieslrijd. Het Duitsche
offensief ten oosten van het dorp
Olay aan den straatweg van Mitau
is afgeslagen. Ten oosten van Olay
onafgebroken artillerieactie. Onze
luchtschepen wierpen op de omgeving
van Mitau tientallen bommen.
Volgens berichten uit betrouwbare
brou richtten deze projectielen groote
schade aan zoowel aan den spoorweg
als aan vijandelijke magazijnen. Bij
Olay schoten onze troepen een Duit
sche vliegmachine neer; de inzitten
den kwamen om. In de omgeving
van het dorp Plakanen ten oosten
Olay deden de Duitschers onder be
scherming van een rookgordijn ach
tereenvolgens vier aanvallen, echter
zonder succes.
'Op het front bij Friedrichstadt,
Jacobstadt en bij Dunaburg niets bij
zonders. Ten noorden van het ge
hucht Postava werden de Duitschers
na een verwoed gevecht uit het dorp
Roussakï geworpen; ruim 200 man
met een officier werden gevangen
genomeu.
Bij de verovering van de Duitsche
en OosteurijTcsche srellingen ten zuid
oosten vau Baranovitchi werd vast
gesteld, dat de vijand maatregelen
had getroffen om ons t.e bestoken
met vergiftige gasseDwij maakten
verschillende toestellen, gevuld met
zulke gassen, buit.
Ten zuiden van de Pripet bestorm
den onze troepen een reeks dorpen
aan den linkeroever van de Styr,
stroomafwaarts van Rafalovka. Bij
de bezetting van het dorp Komarovu
maakten wij ruim 400 man krijgs
gevangen en veroverden 2 mitrailleurs.
Een tegenaanval van de Duitschers
bij het dorp Kolki werd afgeslagen,
met groote verliezen aan 's vijands
zijde. Ten noorden van het dorp
Tchernysh, ten zuidoosten van Kolki,
ontwikkelen zich hevige gevechten.
De Duitschers en Oostenrijkers ge
bruiken voortdurend in-de gevechten
aan den linkeroever van de Styr
bijna uitsluitend ontplofbare kogels.
Bulgaarsch legerbericht.
Sofia, 21 Oct. Officieel bericht van
17 Oct. In den loop van den dag van
gisteren drong ons leger op het ge-
heele oorlogstooneel verder voor
waarts. Een colonne trok over de
door zware regens zeer gezwollen
beneden-Timok en rukt aan op de.
groote vooruitgeschoven stellingen
aan het oostelijk front van de vesting
Zajecar. Stoitsjewo - Brdo Batsjitsje
ZatvornikaPoliana Kitka Nowo
Korito Rossovisikanak—Rassavitza
zijn genomen. In een gevecht, dat
den geheelen nacht voortduurde, zijn
de Serviefa op de dorpen Inovo, Balta
en Borilovzi teruggeworpen. Daarbij
werden 800 gevangenen gemaakt,
zes veldkanonnen en twee stukken
berggeschut vermeesterd.
In de streek van Zaribrod zijn gis
teren belangrijke resultaten verkre
gen. De vijand werd op het geheele
front aangevallen, de krachtig aan
gelegde vooruitgeschoven stellingen
van het versterkte kamp Pirot zijn
door onze troepen in storm genomen.
De Serviërs trokken terug op de
hoofdstelling van Pirot. Onze troepen
namen de zeer gewichtige punten
Rodinatsjocka, Slauica, Popovo Or-
nica, Vrlaglava, Bilo, Graditsjte, Kor-
bel en Bubliak. Een colonne deed oen
beslissenden aanval op de sterke stel
ling van Boekovo - Glava onder mede
werking van de cavalerie. Deze viel
den vijand in flaDk en rug aan en
sabelde 300 man neer en maakte
vele honderden gevangenen. Onze
verliezen zijn onbeteekenend.
De troepen in de sectoren Bossile-
grad en Kustendil namen een stelling,
die de Serviërs met gebetoneerde en
gepantserde werken sedert den laat
stee oorlog tusschen de toenmalige
bondgenooten versterkten. Deze stel
ling strekt zich uit tusschen den berg
Kitka en de stad Egri Palanka. Deze
stad is sedert hedenmiddag in onze
handen. Twee kanonnen, drie muni
tiewagens, honderd kisten laarzen,
2000 brooden, 50 kisten patronen,
een klecding en provianddepöt wer
den buitgemaakt. Een depót aan den
ingang van de stad werd door de
Serviërs in brand gestoken. De Ser
viërs slaagden er in hun haast niet
in de onder de bruggen en de straat
aangebrachte mljhen tot ontploffing
te' brengen.
De bergtoppen Kisselitza en Kitka,
gewichtige steunpunten, zijn in een
bajonetaanval veroverd. 5 kanonnen,
800 gevangenen vielen in onze
handen.
Gisteravond legerden onze troepen
zeven £t acht kilometer ten Westen
van Egri Palanka. De Serviërs waren
op»het geheele front teruggegaan. Z(j
verloren daar driehonderd gevange
nen, acht kanonnen, drie munitie
wagens, veel oorlogsmateriaal en
proviand.
De in het dal van de Bregalnica
opereerende troepen drongen na de
bestorming van Tsjarevozelo.Petsjowo
en Berova de vlakte van Kotsjam
binnen.
Keulen, 22 Octobur. Aan de „Köl-
nische Ztg." uit Salouiki:
De Servische aanvoering heeft de
bevolking van Uskjub vergunning
gegeven de stad te verlaten, omdat
men besloten is haar tegen een aan
val der Bulgaren tot het uiterste te
verdedigen. Een groot deel der be
volking verlaat de stad reeds.
Ruslandende strijd in de Balkan.
Londen, 22 October. Volgens
de berichten uit Petersburg, zegt
de „Vechernee Wremija" dat krach
tige medewerking van Rusland in
de beslissende operalies der geallieer
den tegen Bulgarije heden wordt ver
wacht.
Gemeld wordt, dat de Engelsche
beschieting van Dedeagatsj is uitge
steld, ten einde te kunnen samen
werken met de Russische vloot. Ver
dere bijzonderheden kunnen thans
niet worden medegedeeld.
De Balkan.
Het aanbod van Engeland
aan Griekenland.
Naar de „Daily News" uit Parijs
verneemt houdt het aanbod aaD
Griekenland ook een belangrijke uit
breiding aan du kust in, zoowel langs
de egeïscho zee als langs do kust van
Klein Azië.
Niet alle bladen in Engelandjuicnen
de aanbieding van Cyprus aan Grioken-
land toe. De „Morniug Post" is van
meening, dat het een zeer slecht
precedent is, en andere staten er toe
kan brengen, voor fiun hulp of steun
ook gebied te verlaugen.
De „Times" daarentegen zegt;dat
de Engelschen geen beter voorbeeld
zouden kunnen geven om aan te
toonen dat zy het nationaliteiten
vraagstuk afdoende wil regelen, door
Cyprus aan Griekenland aan te bieden,
op. voorwaarde dat dit land zijn ver
plichting, in het bonds verdrag met
Servië omschreven, nakomt.
De houding van Roemenië.
ionden, 22 October. October. De
„Times" verneemt uit St. Petersburg
Het „Nowoje Wremja" bevat het
verslag van een gesprek met een
Roemeniër, die nauw verwant is met
Bratianu en met een bijzondere op
dracht vanwege het Roetneensche
ministerie van buitenlandsche zaken
pas te St. Petersburg is aangekomen.
Deze Roemeniër verklaart met na
druk, dat het leger en het volk ge
heel aan de zijde van de geallieerden
staan en dat allen overtuigd zijn, dat
Roemenië eerlang zyn onzijdigheid
zal opgeven. Hij zeide verder: Nu
wij klaar zijn, kunnen wij rekenen
op een leger van 600,000 man, waar
van de sterkte, als er maar munitie
beschikbaar is, tot 1,100,000 opge
voerd kan worden. Het Roemeeusche
ministerie van oorlog heeft al in de
passen van de Karpathen de maat
regelen genomen, die dienstig leken.
Daar is een leger van 320,000 man
samen getrokken
De hulptroepen te
Sa 1 on iki.
Volgens een Turksch bericht zou
den Tij de te Saloniki gelande troepen,
de Fransche strijdmacht van Gallipoll
zich bevinden. Bovendien zou de 10e
Engelsche divisie het schiereiland
verlaten hebben.
Daarentegen werd in het Engelsche
Lagerhuis verklaard, dat, hout en
plaatijzer naar Gallipoli verscheept
zou worden, voer het maken van
winterkwartieren voor de troepen.
Hulp van Rusland.
Volgens het „Westjerne Wremja"
verwacht men, dat Rusland's actieve
deelneming aan de beslissende krijgs
verrichtingen van de geallieerden
tegen Bulgarije den 22 dezer zou be-
beginnen.
Men vertelt erbij, dat do beschieting
van Dede Agatsj door de Engelschen
uitgesteld is, opdat zij met eeu actie
van de Russische vloot zou kunnen
samenvallen. Verdere bijzonderheden
zijn voorshands niet bekend.
Intusschen is dd. 22 dezer gemeld,
dat Dede Agatsj reeds door de En
gelsche vloot werd beschoten.
De duikboot- on mljnoorlog.
Londen, 22 October. Officieel wordt
bekend gemaakt, dat gedurende de
week, geëindigd 20 October, een
koopvaardijschip van 2071 ton het
eenige schip is geweest, dat door den
vijand in den grond is geboord, terwijl
hot totaal aantal aangekomen en
vertrokken schepen van alle nationa
liteiten, in en uit Engelsche havens,
1279 bedroeg.
In do Oostzee.
Londeu, 22 Oct. Een bericht uit
Malmö aan Berlingske Tidende zegt
dat de uitvoer van erts van Zweden
naar Duitschlaud op Duitsche stoom
schepen volslagen stop staat. Alle
Duitsche stoomschepen hebben order
gekregen het Zwéedsche zeegebied
niet te verlaten. Te Delarö in Zwe
den liggen sedert gisteren 15 Duit
sche stoolnschepen voor anker. De
wateren tusschen Trelleborg en Saas
nitz zijn bedekt met drijvende mljnen[;
men schat hun aantal op 2000 k 3000
en de scheepvaart is er zoer gevaar
lijk. Alle Zweedsche stoomschepen
hebben de vaart bij nacht gestaakt.
Uit Duitschland.
De'stijging van de prijzen der levens
middelen neemt bijzonder groote
afmetingen aan. Boter en vet zijn te
duur geworden om te gebruiken en
er is zeer weinig voorhanden. Volgens
een bericht uit Bern heeft de Duitsche
regeering de bevolking uitgenoodigd
zich in het gebruik van boter te be
perken. Daarby doet zij een beroep
op de bemiddelde klasse om het voor
beeld te geven en het gemis met
berusting te dragen.
Niet alleen aan boter is gebrek.
Naar het „Berl. Tageblatt" mededeelt
zal eerdaags ook de maatregel tegen
de vleeschschaarschte in' werking
komen. Daarbij zullen vleesch- en
vetlooze dagen worden ingesteld. Op
sommige dagen zal geen vleesch,
op andere dagen alleen gekookt vleesch
gegeten mogen worden, om vet en
boter te sparen.
Voor het melkverbruik zijn melk-
kaarten ingesteld.
De „Vorw&rts" is niet erg te spreken
over de maatrcgeleu van de Regeering,
die, naar zij zegt te laat komen. Het
gebrek aan vet Jtieeft groote ontevre
denheid gewekt. De schaarschte aan
melk en boter is een gevolg van het
gebrek aan veevoeder, waarvoor de
regeering geen maatregelen genomen
heeft. De producenten van melk en
boter zien zooveel mogelijk winst te
behalen.
De eenige manier om aan de onhoud-
baren toestand een einde te maken,
is, dat de regeering de geheele boter
en kaasproduclie regelt, de voorraden
in beslag neemt eD maximum-prezen
vaststelt, - aldus zegt het blad.
lilt Engeland.
Een „samenzwering" tegen
het Engelsche Minsterie.
lu de „Daily Chronicle" komt een
artikel voor, waarin een en ander
gezegd wordt over een beweging,
gericht tegen eenige Ministers, welke
beweging het blad een „samenzwe
ring" noemt. Het blad geeft ook aan
tegen wie de samenzwering gericht
is, en bovendien wie de aauleggers
van de beweging z(jn. Onder de
deelnemers noemt het blad Lord
Curzon, Lord Millner, Carson (de
afgetreden Minister) en Lloyd George
en Winst on Churohill. (De beide
laatsten zijn leden van het tegen
woordige Kabinet.) Als laatste noemt
de „D. Chr." Lord Northcliffe. Dit is
zeker niet de minst gevaarlijke, daar
hij tal van bladen in bezit heeft en
daarop directeu invloed uitoefent.
Het doel is do Ministers Grey,
Balfour en Asquith te doen vallen.
Zelfs hebben ze al een nieuw Minis
terie voor elkaar, waarin behalve de
drie genoemden, ook Lord Kitchener
mankeert.
Het blad maakt echter de opmer
king, dat het Ministerie nog niet
dood is. Misschien dat de samen
zweerders op onaangename wijze uit
hun droom ontwaken. Mochten zij in
hun opzet slagen, dan zou het er
slecht voor Engeland uitzien.
Da terechtstelling van
Miss Cavell.
De veroordeeling en terdoodbren
ging van de verpleegster Cavell, (zie
Eerste blad) op grond dat zij man
schappen aan den vijand toevoerde,
heeft in Engeland, begrijpelijkerwijze
groote beroering gewekt.
Een bericht uit Londen deelt mede
dat zelfs de" ramp van de Lusitania
niet zooveel indruk maakte als deze
terechtstelling.
De bisschop van Londen was even
eens van deze meening en zeide in
een preek, dat deze moord in koelen
bloede op eon vrouw gepleegd, in de
geheele wereld diepen indruk zou
maken. De kwestie van de recru-
teering is er door vooruitgefracht.
Reden voor dwang is er niet meer.
Drie millioen Engelschen, Schotten
en Ieren weten thans waarvoor deze
vrouw vermoord werd.
•Alle bladen veroordeejen eenstem
mig deze daad. Een van hen noemt
het zelfs de meest veroordeelens-
waardige daad van den oorlog.
De „Times" verwacht ook dat in
neutrale landen stemmen zullen op
gaan, welke de Kulturtr&ger verba
zen zullen.
Het blad herinnert aan het in
Engoland ongeveer op denzelfden
grond gevoerde geding tegen don
consul Ahlers. Een gebrek in de wet
geving veroorzaakte dat hij in vrijheid
gesteld werd. Doch zelfs als de mis
daad bewezen was zou hij nog niet
ter dood veroordeeld zijn.
PLAATSELIJK NIEUWS.
het kluchtspel „Het Offerlam", ten
bate van de vereeniging „Tot Steun".
De volgende uitvoering zal waar
schijnlijk plaats hebben 18 Dec. a.s.
Alsdan wordt opgevoerd het, tooneel-
spel „Het Instinct" door den Vlaam-
scheu schrijver Henri Kistemakers,
door Louis Bouwmeester aan de ver
eeniging afgestaan. De vereeniging
zal dan ook haar best doen den groo
ten acteur hierin te huldigen "door
te streven naar eene model-opvoering
van dit. tooneelstuk.
„Cetarine".
De Kon. Ver. „Het Nederlaudsch
ToóneeF' komt Dinsdag 26 October
een voorstelling geven in het Casino-
gebouw. Opgevoerd wordt „Cesarine",
comedie in drie bedrijven van Saba-
tino Lopez, uit het Italiaansch ver
taald door Annie van Gelderen, en
onder regie van Herman Roelvink.
Mevrouw Mann Bouwmeester
Neërland's grootste actrice - speelt
de hoofdrol, waarmee zij tevens her
denkt haai 80-jarige verbintenis bij
de Koninklijke vereeniging.
Haar spel is buitengewoon schitte
rend, èu geest èn vernuft sprankelen,
wanneer ztj spreekt.
Het stuk is overal gunstig ont
vangen, en vooral het derde bedrijf
was tintelend van geest en leveD.
Men heeft hier uitmuntende gele
genheid om mevrouw Mann-Bouw
meester te huldigen voor alles wat
zij voor het Nationale Tooneei heeft
Aanbesteding.
Door den kapitein Eerstaanwezend
Ingenieur alhier, is gisterea aanbe
steed: „het, doen van voorzieningen
aan militaire gebouwen en werken
te den Helder en op Texel". Inge
schreven werd door de heeren:
Th. v. d. Sterr,' Helder, f7397; J.
J. de Groot, Barsingerhorn, f7872,
I. L. van Os f 7383, H. Wijker f7338,
Gebr. v. Pelt, f7293, P. Korff f7230,
A, Krijnen f7031, J. Smit f7015,
Starrenburg en Boerdijk f 6995, S.
Meijers f 6976, H. Riemers f 6698,
P. Bos f6664, allen te Helder; W.
Lastdrager, Amersfoort, f 6493.
Stoomtrawler gestrand.
Ten N.W. van den vuurtoren van
Eierland is gestrand de Nederl. Stoom
trawler „Dolfijn IJm. 112". 6 man
ztjn door de reddingboot van boord
gehaald. De schipper en 4 man zijn
aan boord gebleven.
Weesinrichting Huisduinen.
Het Bestuur der Weesinrichting
Huisduinen ontving, van H. M. de
Koningin-Moeder een ruime bijdrage,
als bewijs van H. M. belangstelling
in bet werk van genoemde inrichting.
Heldersche Tooneel-vereeniging
„Tavenu".
Naar wij vernemen, bestaat het
plan over eenige weken eene herha
ling te geven van de opvoering van
Verder treden op de dames: Mina
Vermeulen, Chr. Poolman, L. van
Korlaar-van Dam; de heeren: Wil
lem van der Veer, Cor Schulze, O
van Schoonhoven e. a.
BINNENLAND.
Mr. L. W. H. Regout.
Uit Rome ontving „De Telegr."
het volgende diaadbericht
Mr. Regout werd voor eenige weken
met een ernstige ongesteldheid in een
ziekenhuis alhier opgenomen. Hij lijdt
aan bloedarmoede eu ingewandsziekte.
Er is echter dagelijks verbetering in
den toestand waar te nemen. Gisteren
bracht de kardinaal staats secretaris
Gaspari hem een bezoek. Men hoopt,
dat hij over enkele weken geheel
hersteld zal zijn.
Oo dlenstweigerlnfjsaotle.
Men schrljfL uit Den Haag aan
„Het Volk":
Naar wij vernemen, is de regeering
ernstig van plan krachtig op te tredep
tegen de onderteekenaren vaD het
bekende manifest, aansporend tot
dienstweigering.
Diegenen van de onderteekenaren
die tot 's Rijks dienst behooren, zul
len zeker worden ontslagen, terwijl
de ministers zich tot alle onder hunne
contröle staande besturen hebben ge
wend met een aansporing tegen deze
personen op te treden,
De vraag of tegen de onderteeke-
naren een strafvervolging zal worden
ingesteld, is nog in overweging. De
minister van Justitie moet aarzelen
de vervolging in te stellen, wijl ze
zou leiden tot straffen die niet in
evenredigheid zouden staan tot de
betrekkelijke ongevaarlijkheid van
het misdrijf.
Van de Kaasmarkt.
De Alkmaarsche kaasmarkt ver
toonde gisteren een ongewoon aspect,
daar zij niet in werking kwam. Alle
aangevoerde kaas bleef gedekt, liggen.
In een vergadering van de Vereeni
ging van Kaashandelaren, waarbij
eenige leden van den N. Holl. Bond
van Zuivelfabrieken tegenwoordig
waren, werd besloten, met het oog
op den verwarden toestaud op de
markt, te doen omroepen dat, de raad
gegeven werd vandaag niet. te ver-
koopen. Nadat voor dit omroepen de
toestemming van den burgemeester
was verkregen, geschiedde dit om
streeks half twaalf. Intusschen werd
■door enkele buiten de Vereeniging
van Handelaren staande personen nog
getracht zaken te doen.
Aanranding in don train.
De Rechtbank te Haarlem heeft
Donderdag, uitspraak doende In de
zaak tegen den aanrander van een
dame iu deo trein tusschen Haar
lem en Leideü, bpklaagde veroor
deeld tot IJ jaar gevangenisstraf.
De losse arbeider W. v. H., die uit
een pakje, toebehoorende aan de firma
Zur Muien te Dmuidon twee biljet
ten van f 1000 stal, ie veroordeeld
tot zes maanden gevangenisstraf.
Fabrieksbrand te 's-Gravonhage.
Gisteravond heeft te 's Gravenhage
een felle brand gewoed in Paré's
Stoomfabriek van drops- en dessert-
werken aan de Koninginnestraat, in
welk gebouw in vroeger jaren de
Broodbakkery van de Coöperatieve
Vereeniging „De Volharding" was
gevestigd.
De fabriek brandde gruotendeels uit.
Minister Posthuma en de
Vrouwen.
Do Minister van Landbouw enz.
heeft een onderhoud gehad met een
deputatie van vrouwen, naar aanlei
ding van een adres, door de Soc.
democratische Vrouwenclub in de
hoofdstad aan den minister gericht.
In dit van 26.214 handteekeningeD
van huisvrouwen voorziene adres
werd op den nood der tijden krachLig
nadruk gelegd. Het werd den minister
aangeboden door de dames M. H.
Miedema—Zonder van en J. Wolf—
Buys. Zij hadden de lijsten met de
handteekeningen in twee pakken
verdeeld, die ieder van belangrijken
omvang waren.
Aan „Het Volk" zijn omtrent dit
onderhoud de volgende bijzonderheden
ontleend
Mevr. Wolf—Buys gaf een toelich
ting tot bet adres, waarin zij zeide:
Met dit adres hebben 26.214 Amster
damsche huisvrouwen uit de arbei
dersklasse en kleinen middenstand
instemming betuigd. Deze handteeke
ningen zijn binnen drie weken zonder
moeite verzameld; wel een bewijs,
hoe ondragelijk de druk is, waaronder
de arbeidersgezinnen leven door de
stijgende prijzen der allernoodzake
lijkste levensmiddelen. Ia het voor
deze vrouwen altijd moeilijk met haar
klein inkomen rond te komen, nu
wordt dit schier onmogelijk. ODgeveer
alles wat een arbeidersgezin behoeft,
is duurder geworden. Wij wijzen op
de prijs verhooging der kruideniers
waren van Juli 1914 tot September
1915, genoteerd door onze arbeiders
coöperatie „De Dageraad", prijzen die
nog gunstig zijn. vergeleken b(j
menigeïi anderen winkel.
Juli 1914 Sept. 1915.
Kofflesiroop van 80 op 60 ct.
Thee 70 „90
Keukensiroop10 12J
Witte suiker 24 „27
Bruine suiker. 28 „28
Cacao„80 „90
Rijst8 „11
Tarwemeel 8 18
Gruttemeel 8 12
Boekweitgort 10 17J
Havermout 10 „16
Aardappelmeel 5 8
Groene erwten 12J 22J
Bruine boonen 17J 25
Capucijners 20 27J
Kindermeel 10 „13
Zout3J 4J
Raapolie„40 „76
Stijfsel10 „12
Chloor2 4
Stuiverszeep 18 26
Vetloogmeel6J 8
Lucifers 4J 8
Beschuit„10 „12
Planteumargarine „42 „46
Friescb rund vet 45 50
Osso braadvet 45 „65
Plantenvet 45 „50
Artikelen als eieren, die dikwijls
noodig zijn voor zieken en zwakken,
vleesch en kaas, noodig voor hen die
zwaren arbeid verrichten, zij zyn
voor de arbeiders niet te bekomen.
Erwten en boonen, zoo noodzakelijk
bij een voeding zonder vleesch, stijgen
tot buitensporige prijzen.
Ook de prijzen van het leder zijn
veel verhoogd. Nieuw schoeisel is
sterk in prijs gostegen, schoenlappen
eveneens. De sajet en de wol voor
breien en stoppen vau kousen zijn
in prijs verdubbeld.
Al zou het noodig zijn voor elk
artikel uw belangstelling te vragen,
wij wijzen in het bijzonder Uwe
Excellentie op de stijging van de
melkprijzen. De arbeidersvrouwen
verkeeren in de grootste zorg, dat
deze prijzen nog hooger zullen worden.
De melk toch is het kindervoedsel
bij uitnemendheid. Het is de meening
van geneeskundigen dat elk kind een
halve liter per dag noodig heeft. Voor
de moeder, als ze een kind zoogt, is
een liter per dag noodig. Nu kregen
de moeders en de kinderen uit de
volksklasse ook vóór den oorlog niet
de vereischte hoeveelheid melk. Met
zorg vragen zij zich echter afAls
we door de prijsstijging dit weinige
nog moeten verminderen, kunnen
onze kinderen dan leven van regee-
ringsbrood met water
Hetzelfde kunnen we zeggen van
de brandstoffen.
Voor kleine kinderen is naast goede
melk een goede verwarming een van
do eerste levenseischen.
Hoe zullen de moeders bij de booge
prijzen van de brandstoffen kunnen
zorgen, dat het vertrek, waarin de
kinderen zich bevinden, voldoende
verwarmd is?
Dit alles wordt door de moeders
zeer sterk gevoeld, velen hebben dit
adres zonder eenige aarzeling met
graagte goteekend; sommigen wilden
zelfs het aantal harer kinderen er bij
schrijven. Het zijn de groote gezin
nen, die er het meest onder lijden.
Het kan uwe Excellentie niet ver
wonderen, dat deze vrouwen bitter
gestemd worden, als zij vernemen,
dat reeds een miliard extra-winst ten
gevolge van den oorlog in Nederland
gemaakt, is. De boeren en de groote
speculanten verrijken zich en bekom
meren er zich niet om, dat daardoor
een groot deel hunner medeburgers,
aan ellende en ondervoeding wordt,
prijsgegeven.
De vrouwen, zij hebben altijd in
stille gelatenheid de zorg van het ge
val gedragen, maar wat zij nu onder
vinden, eiacht't onmogelijke van haar.
Daarom kunnen ze niet langer zwij
gen.' Het is nu gedurende 14 maanden
wel gebleken, dat hier met zachte
middelen niets te bereiken valt. Zij
dringen dus met kracht by uwe excel
lentie aan op verscherping vap maat
regelen tegen het vasthouden van
voorraden en het ontduiken van uit
voerverbod voorts op het vaststellen
van meer maximumprijzen voorden
groothandel en het beschikbaar stel
len van voedingsmiddelen op dezelfde
wyze als met het brood geschiedt.
Dan zal do bezorgdheid dezer huis
vrouwen voor den komenden winter
minder groot zijn en haar geduld niot
meer op zulk een zware proef gesteld
worden.
Minister Posthuma zeide met be
langstelling kennis te hebben geno
men van adres en toelichting. De
stof, die daarin wordt behandeld, hield
hem reeds bezig sinds November '14.
Al dien t(jd heeft hij zich afgevraagd
wat gedaan kon worden, om prijs
ver hoogiDg legen te gaan en prijs
vorlaging teberelkon. Voor sommige
artikelen in do toelichting genoemd,
was dit bereikt. Maar voor andere
artikelen was het, ondanks gedane
pogingen, niet gelukt, ook al omdat
zij uit het buitenland moeten komen.
De minister zou echter blijven nagaan
wat kan geschieden, om het in 't
adres gestelde doel van prijsverlaging
te bereiken.
De minister keurde het echter af,
dat in de'toelichting gewezen werd
op de gemaakte oorlogswinst ter
hoogte van eenmilliard. Zijne Excel
lentie geloofde, dat dit cijfer niet te
bewijzen is. Door het toch te noemen,
kweekte men slechts verbittering, en
vooral vrouwen moesten dat. niet
doen. Evenmin kan bewijs geleverd
worden voor de«bewering, dal er voor
raden worden vastgehouden. Men zou
moeten kunnen aanwijzen waar dit
het geval is, en dan is de minister
nog afhankelijk van de medewerking
der burgemeesters, die de inbeslag
neming moeLen uitvoeren.*
Voorts wordt in de toelichting be
weerd,'dat de uitvoerverboden worden
overtreden. Ook dat wordt niet nader
aangeduid, maar in elk geval behoort
het tegengaan daarvan niet tot de
bevoegdheid van dezen minister.
Ten slotte betoogde de minister,
dat niet voor alle artikelen uitvoer
verboden kunnen worden uitgevaar
digd, omdat zy vaak moeten dienen
als middel om grondstoffen voor de
industrie in het land "te krijgen. Wil
men die uitvoerverboden, dan moet
men er wel op rekenen, dat, de werk
loosheid zeer zal toenemen.
De dames verklaarden, dat zy er
niet op voorbereid waren, dat de
minister deze aanmerkingen zou ma
ken. Zy hebben dus geen materiaal
verzameld en medegebracht, om ze
te beantwoorden. Zij meenden de be
sproken zinsneden te mogen plaatsen,
omdat zij aangelegenheden raken,
die in de pers zyn medegedeeld en
behandeld.
In warme bewoordingen wezen z(j
op het hoofdpunt van het adres:
den nood der arbeidersklasse en de
noodzakelijkheid van verlaging der
prijzen. Als de minister wist welk
een ellende de vrouwen hebben ont
moet bij het vêrzamelen der. hand
teekeningen, dan zou hij dadelijk toe
geven, dat. er geholpen moet worden,
dat het zóó niet. langer mag voort
gaan.
De minister antwoordde daarop,
dat »hy heel goed wist, dat er veel
geleden wordt en dat h(j zou voort
gaan aandacht aan het vraagstuk te
schenken. En in dit opzicht wa3het
goed, dat de huisvipuwen zich had
den doen hooren, al ware het ge-
wensebt geweest, dat zij zich bepaald
hadden tot wat dan ook voor hen
de hoofdzaak is: maatregelen tót
verlaging der prijzen. De adressanten
- en dat is begrijpelijk komen
op voor de belangen der eters, de
minister moest echter letten op de
belangen van heel iot land.
Hiermede was de audiëntie - die
ongeveer half uur had geduurd -
afgeloopen en de dames gingen heeu
In de hoop, dat de noodkreet der
huisvrouwen niet te vergeefsch zou
zijn geslaakt.
UIT DE PERS.
De „Nieuwe Rotterdamsche Crt."
bespreekt de terechtstelling van Miss
Cavell.
Het blad zegt:
Deze gebeurtenis is afschuwelijk,
en zij geeft een sprekend bewijs, hoe
de oorlog de zeden verhardt, en alle
gevoelens doodt. Wat miss Cavell
deed was verkeerd, omdat het in
strijd was met de door do Duitsche
overheid uitgevaardigde verordening.
Zoo zij gestraft ware naar de mate
van hare schuld, zou niemand recht
van spreken hebben gehad. Maar-hier
is een straf toegepast, die buiton alle
verhouding staat tot het vergrijp.
Men is verbaasd als men leest dat
een krijgsraad, bestaande uit een
aantal mannen, die als zij in hetzelf
de geval' verkeerden als Mi9s Cavell,
het. werk dat zij thans gedaan heeft
zeker ook zouden doen, en zelfs tot
hun plicht zouden achten, thans zulk
een hard vonnis konden uitspreken.
Verder merkt het blad nog op:
Er staan nog meer vrouwenlevens
op het spel. Om die te redden bob
ben de Paus en de Koning van Spanje
op deD Duitschen keizer een beroep
moeten doen. Het is verbazend kras,
dat dit noodig bleek, nog krasser zou
het zijn, indien het beroep op het
menscheiyk gevoel van den Keizer
vergeefsch bleek. Ligt het, niet op
den weg der neutralen, hier waar
nog kwaad afgewend worden kan.
het beroep van den Paus te steunen
Geen genade te vragen voor recht -
daarvan is hier geen sprake - doch
menscheljjkbeid voor wat onmogelijk,
en zelfs in den oorlog niet, als recht
kan worden aanvaard?
MARKTBERICHTEN.
1616H.L.Taxwo f#.-at 10.60, i_„
gerst f9- a f 0.—ld. chev. f 10.25 a f 11. -haver
f6.90 a f7.60.
Bruine buooen flö - a f2».-, wille idem
f28.—af2S, rood mostordzaad f68.— aplnnsloz.
blauwmnandwnd f42.60- 47, pAArdehoonen
- a f16.60, cltroenboonen f28 50 a f26.-,
dulvenboouen f 17.—, karwei*, ff -. -
geel mosterdzaad f26.—.
Erwten: groene f20.60 a 26.—, grauwe f27.-
a 30.00, vale f28 00 a -.00, witte f-.-.
Alkmaar, 22 Oct. 1916.
KAAS. Fabriekekaas meikaas l Jonge kaas
kl. fabriekskaas f 71.—n f kleine boerenkaas
f70.-, commissie fabrlekekans f—coiuinis
sle boerenkaas f70.—, middelbare fabriekskaai!
f middelbare boerenkaas f70.-. Aange
voerd 107 stapels, wegende 60.427 K.G.
Handel zeer stug.
Broek op LangendUk, 22 Ooi.-1916.
Prpzon: bloemkool f6.80 - 9,90, 2e soort f 5.60
-4.60, roodö kool f 160-17.60, gele kool f8,10-
11.70, witte kool f4.50 - 2970, por 100 stuks; .3
wagons witte kool per 10.000 K.G. f 838—Bólwor
telen f 1.80- 2.—por 100 bos, id. p. baal f —.0 - .—0;
Aardappelen: senool inoesters f 1,85-0.- Bravo'»
fO.-.O-, Julia muizen CO,-, Blauwo f 1.06-1.60.
Eigenheimers f --0-.0- alles por 86 K.G.gel»
nop f -.0—f 0.—drielingen f -.0—0.—uien 17 80
8.80-, wortelen f 1X6—2.-,slsboonen f4 60 bid:
alles per 60 K.G. -, 86.000 bleien 118.70-0 p. 1000,
rammenas I -.0-00.- per 1000: 0 wagons witte
kool per 10.000 K.G. f-.
Aanvoer: 11.000 bloemkool,68.600 roode kool,
26.900 witte kool, 28.700 gele kool, 420 baal uien
Handel kalm.
Beverwijk, 22 Oct. 1916.
Groenten. Andijvie f 0.60-f 550 p. 100 stuks,
bloemkool lo soort 110.0-f 17.00, idem 2» soort
f6.00—f9.-, ld.8esoort f2.00- f6.- per 100 stukn,
komkomin. Ie soort f0.00-f0.60,2e soort f0.00-
•fO.-, 8o soort f000—f0. - p. 100 st., groonekool
f2.60- f6.60 pér 100 stuks, roode kool f7.00 - f 14.00
per 100 stuks, postelein 28- 86 ct. per bon, a'-
dO-90 ct. per 100 krop, savoye kool f4.- - f 0.
.'oye ki
per 100, fÖ.OO-f -.00 p. 000 K.G., sperslebooneD
fOC-f00 per 100 KG. splnaslo 30-2S ct. per
bon, spinazie 70—lOOct. per kist, wortelen fB-f 10
per 100 bos, «prullen f I.S0-L76 per mand, raap
stele* fi e0-f2.»0 per 100 boe.
