I4ELDERSCHE COURANT
Tweede blad.
No. 4546
ZATERDAG 20 NOVEMBER 1915
43e JAARGANG
Bioscoop, Koningstraat. Hoofd-
irt De Circusbrand.
*0 Nov.
30 Nov.
22 Nov.
28 Nov.
23 Nov.
24 Nov.
Witte BIoscoo]
uumraor1 ThHH
Cinema Palace, Binnenhavon 2. Hoofd
nummer: Noodlottige Schoonheid.
Eerste Holdorsclio Bioscoop, Kanaalweg
112. 2 Hoofdnummers: 1. Memento Mor!
Iöedenk te sterven), en 2. De Tooneel-
:nocht.
Bioscoop Tavonu, Spoorgracht. Hoofd
nummer: Door wiens hand?
Hcltler'B Gemengd Koor". Uitvoering
IÏ1U1UUI O uc
n Casino, 8
Tooneel-ver. «Justus van Maunk". Uit
voering in Tivoil, 8 uur.
Lozing-avond iu het Militair Tehuis,
Kanaalweg, 3 uur.
Held. FootEallclub „Heldor". Feestelijke
biloonkoniBt In Casino, 8 uur.
„Nieuw-Maltliusiaansche Bond". Groote
oponbaro vorgadoring in Tlvoli, half 8.
Militair Mannenkoor „D. M.V." Concert
in Casino, 8 uur.
25 Nov. Muziekavond in Casino, 8 uur.
37 Nov. -Kunst aan 't Volk". Concert in Casino,
8 uur.
27 Nov. Danscl. „Feodora". Bal-Masqué in Tivoii-
DE OORLOG.
De algemeene toestand.
Het gaat slecht met Servië. De
nieuwe berichten, zoowel van Duitsche
als van Eogelsche zyde, wijzen er op,
dat het Servische leger niet meer in
staat zal zijn zich nog langer te
verdedigen. Een Reuter-bericht uit
Athene verklaart dat de toestand der
Serviörs van dien aard is, dat naar
men verwacht, Monaatir niet meer
kan worden verdedigd. En de Servische
officieren, die naar Saloniki kwamen'
om hulp te zoeken, verklaarden, dat
er aan alles gebrek is, aan troepen,
aan levensmiddelen. Zoodat de solda
ten van honger moeten sterven,
zonder Servië te kunrien redden.
Telkens opnieuw blijkt, hoe juist
het verwijt is, dat Sir Edward Carson
in het Lagerhuis uitsprak, toen hij
zeide „In de laatste bijeenkomst
van het ooriogscomité, die ik bij
woonde, is naar mijn meening, een
besluit genomen, dat gegrond was op
den raad van de militaire adviseurs,
dat het te laat was om Servië te
helpen. Ik protesteerde met alle
kracht, en heb gezegd, dat als men
Servië niet te hulp kwam, men dit
den Servischen gezant moest zeggen,
opdat deze kleine natie de stappen
zou kunnen nemen, die zij noodig
acht om de volkomen vernietiging
ie voorkomen. Ik verliet het Kabinet,
omdat dit besluit genomen is. Met
den minister van koloniën en den
minister voor ammunitie twee
ministers aan wier meeDing in het
Kabinet ik groote waarde hecht,
heb ik over de" zaak gesproken, en
zij waren met mij van dezelfde
meening. Zij zonden jeen memoran
dum over deze zaak in, en wanneer
men nu zegt, dat dit besluit niet
genomen is, dan doe ik een beroep
op de regeering en verzoek haar die
memoranda over te leggen.
„Maar ik zeg nog iets meer.
„Wij weten heel gosd, dat Mille-
rand en generaal Joffre hier zijn ge
komen om de regeering te overreden
haar staatkunde te wijzigen en eerst
daarna, 'drie weken later dus, werd
de staatkunde gevolgd, die de min.-
president hier in hot Huis heeft uit
eengezet. Wat drie weken vroeger
had mooten gebeuren, doch toen te
laat werd geacht, was drie weken
later nog tijd genoeg".
Hierin lag het verwijt, dat de troe
penzending, die Servië had kunnen
helpen, wellicht, die den ellendigen
toestand, waarin Servië thans ver
keert, bad kunnen voorkomen, door
oorzaken die Sir Edward Carson meer
aanduidde dan aangaf, werd verzuimd
toen het nog tijd was, en nu te laat
gekomen is.
Wellicht zou ook de houding van
Griekenland een andere zijn geweest,
wanneer er bijtijds en afdoende hulp
voor Servië ware gezonden. Nu ko
men Eogelsche troepen te Saloniki
aan, maar, zooala de „Daily Mail"
dezer dagen uiteenzette, zal het wel
twee maanden duren, voordat een
voldoend leger zal kunnen ontscheept
zijn om krachtig te kunnen optreden.
Dan moet het nog veel langer duren
voordat deze troepen, met alle hulp
middelen waarover een modern leger
moet kunnen beschikken, met voor
raden en levensmiddelen, in Servië
kunnen zijn aangekomen.
De beste militaire schrijvers hebben
altoos gewaarschuwd tegen het nutte-
looze opofferen van troepen: De kracht
var, een leger is gelijk aan de massa,
vermenigvuldigd met de snelheid
zeide Napoleon.
Van dezè lessen is in den Servischen
veldtocht aan de zijde der geallieerden
niet veel te merken. En daardoor is
wellicht ook daar de gunstige ge
degenheid voorbijgegaan, die men snel
moet aangrijpen. In den oorlog is er
slechts één gunstig moment, zeide
Napoleon ook, en hij voegde er bij:
„de groote kunst is om het te be
nutten."
Het snelle oprukken van de kleine
pransche afdeelingen, die het eerst
te Saloniki waren, hun dapper op
treden in Zuid Servië, hunne be
haalde successen, kunnen den toe
stand al niet meer wijzigen.
De belangrijke toegang tot Mace
donië en Noord-Servic, de passen van
het Baboena-gebergte, zijn in handen
4e r Bulgaren, en deze zijn in staat
au dio stellingen, zelfs voor een zeer
groot leger, onneembaar te maken,
omdat zij kunnen beschikken over de
materieels hulpmiddelen, die' den
Serviërs begonnen te ontbreken,
ammunitie en levensmiddelen.
Wat er voor de Servische troepen,
die er nog in slaagden naar Zuid-
3ervié te ontkomen, kan overschieten,
ia een terugtocht Daar Albanië of
Griekenland. In Albanië heerscht ook
groote gisting, en gebrek aan levens
middelen, en bovendien is de geest
der Albaneesche bevolkiog niet van
dien aard, dat een uitwijken Daar die
richting aanbevelenswaardig schijnt.
Waarschijnlijk is dus, dat de terug
tocht zal worden ondernomen naar
Gritkenliud,
Over de houding, die Griekenland
in"dit geval zal aannemen, worden
onderhandelingen gevoerd. De gezan
ten der Entente-mogendheden te
Athene overleggen met de regeering,
0D de reis van Denys Cochin npar
Athene stond met die quaestie in
het nauwste verband. Het resultaat
van die besprekingen is officieel nog
niet bokend gemaakt, maar een par
ticulier telegram, door de „Times"
uit Athene ontvangen, zegt dat de
Grieksche regeering ook bij een terug
tocht aan de troepen der geallieerden
dezelfde rechten zal toestaan, als bij
de landing» dat dus de terugtrek
kende troepen niet >ullen worden
ontwapend en geïnterneerd.
Wat, in dat geval gebeuren zal
met Bulgaarsche en Oostenrljksch-
Duitsche troepen, die mogelijk de
Servische en Entente-troepen zouden
kunnen vervolgen, is nog niet duide
lijk. Maar waarschijnlijk zal ook daar
omtrent wel een overeenkomst wor
den aangegaan.
Nog steeds is de strijd in den
Balkan het eenige belangrijke gebeu
ren. Op de gevechtsterreinen in
Frankrijk en Rusland blijft het by
de traditioneele beschietingen, die in
den toestand daar geenerlei wijziging
brengen. Uit het telegram van maar
schalk French blijkt, dat het bericht
in het Duitsche legertelegram over
een afgeslagen aanval op den weg
MessinesArmentières, slechts be
trekking had op een verrassend voor
posten-gevecht, dat enkele dooden,
gewonden en gevangenen kostte aan
•de Duitschers, rnaar overigens slechts
een zeer locale beteekenis had.
„H.bl."
Van het Westelijk front.
Londen, 18 Nov. (Reuter.) Generaal
French seint:
In den nacht van 16 op 17 dezer
heeft een kleine afdeeling onzer troe
pen zich toegang verschaft tot de
voorste vijandelijke loopgraven ten
Z.W., van Meesson. Na 30 man van
de bezetting met de bajonet te heb
ben neergeveld, keerde zij terug, met
verlies van één doode en één ge
wonde, en meebrengende 30 gevan
genen. Dit is het voorval, dat de vij
and vermeldt als het afslaan van
een overval op Meessen aan den weg
naar Armentières.
Van het Oostelijk front.
St. Petersburg, 18 Nov.
Officieel bericht, van den generalen
staf
Op het gehoele front is de alge
meene toestand onveranderd gebleven.
In de streek van den weg Riga
Mitau, zijn de Duitschers in den nacht
van 16/17 dezer ten Z W. van Olai
tot het offensief overgegaan, maar
het vuur van ons geschut en machi
negeweren heeft hen teruggedreven.
Bij het Swentenmeer, waar de
Duitschers in de streek ten westen
Dunaburg hun loopgraven hebben
ontruimd, lagen vee) onbegraven lij-
sn yan Duitschers.
Op het front tusschen het meer
van Driswiaty en Bogwin heeft de
vijandelijke artillerie hier en daar
in zeer hevig vuur -onderhouden.
Op den linkeroever van de Styr,
in de streek van den spoorweg Kowol-
Sarny, begon den vijand den 16den
een offensief van Medwedzje uit in
de richting van Nowo Podtzjrewitsji.
Hij is echter reeds door ons vuur
gestuit.
Van het Zuidelijk front.
Rome, 18 November.. Later inge
komen mededeelingen toonen hoe
belangrijk ons succes was in het dal
en de heuvels ten Noordwesten van
Görz. Na talrijke verschansingen en
hindernissen te hebben ontdekt, be
gonnen wij onze methodischen aanval
den 13den No/êmbsr. Terwijl eenige
afdeelingen den vijand aan het front
bezighielden, voerden andere een
flankbeweging uit, die den 17den
November was voltooid. Weinig vij
anden ontkwamen. De bodem was
bedekt met lijken van Oostenrijkers.
Tweehonderdacht lijken werden in
één loopgraaf gevonden.
Bommen op Venetië.
WeeneD, 19 November. Gistermid
dag heeft een van de watervliegtuig
eskaders van de vloot de forten San
Nicolo, Alberoni, het tuighuis> het
vliegstation, den gashouder en ver
scheiden kazernes van Venetië met
succes met bommen bestrooid.
Niettegenstaande het hevige vuur van
de verdedigers der stad en ondanks
de aanvallen van drie vliegtuigen van
den vijand is ons eskader in zijn ge
heel behouden teruggekeerd.
Van het Servische front.
Londen, 19 November. De bladen
bevatten telegrammen uit Italië welke
de gevechten aan den Baboenapas
beschrijven. Die pas, zoo heet het
daarin, is door de Serviërs ontruimd,
zonder, dat zij artillerie of gevangenen
verloren, nadat zij hem zestien dagen
lang tegen 50,000 Bulgaren gehouden
hadden. De verliezen van dezen
gingen het totaal van de verdedigers,
die 5000 in getal 'waren, te boven.
Wegens een aanval op hun front
konden de Serviërs geen manschappen
missen om de omvattende troepen
van de Bulgaren te keeren. Dezen
kwamen over de bergen, man achter
man, langs een geitenpad en staken
bergstroomen en diepe kloven over.
De laatste fase van het gevecht droeg
een woest karakter. De Bulgaren en
Servische achterhoeden vochten
met messen pp de bergstelling die
den weg van Weles (Keuprulu) naar
Prilep omringt, terwijl het overschot
van de Serviërs op Monastir terug
trok.
en correspondent te Florina be-
schrijfc hartverscheurende tooneelen
die zich te Monastir afspeelden. Heel
de bevolking van Oud Servië spoedt
zich voort naar de Grieksche grens.
De bevolking verkeert in angst voor
de Bulgaarsche komitadzji's die al in
de stad zijn aangekomen en, naar men
vreest, een moordpartij zullen aan
richten. De correspondent ontmoette
twee Servische officieren die op weg
naar Saloniki waren, om de hulp van
de geallieerden in te roepen. Zij
zeiden met tranen in de oogen „Wij
kunnen- het niet langer uithouden.
Wij hebben geen brood om aan onze
soldaten te gegen. Wij zijn ten doode
opgeschreven en niet bij machte om
Servië te redden."
Berlijn, 19 November. Bij de voor
spoedige vervolgingsgevechten van
gisteren zijn ongeveer 5000 Serviërs
gevangen genomen.
Parijs, 19 November. BJj het Oos-
terleger den 17den aan de Tserna en
de Wardar niets bijzonders.
Den 16deu en den 17den hebben
de Bulgaren ten Noorden van Rabrowo
in de riGhting van- de Kosloedere
aangevallen. Wij behielden al onze
stellingen.
In de Mlddellandsche Zee.
Berlijn, 19 Nov. Een van onze"
duikbooten heoft op 5 dezer aan de
noordkust van Afrika den Engel-
schen hulpkruiser „Para" (6322 ton)
door een torpedo-schot in den grond
geboord en den 6den dezer in de
haven van Soloem de twee, elk met
twee kanonnen gewapende Engelsch-
Egyptische kanonneerbooten „Prinee
Abbas" (300 ton) eD „Abd el Menem"
(450 ton) bij verrassing aangevallen
en door kanonvuur vernietigd. De
zelfde duikboot bracht het vuur van
een gewapend Engelsch koopvaardij
schip tot zwijgen en bracht zijn
kanonnen als buit binnen.
Ouitsch
koopvaarder ultgeloopen.
New York, 18 November. De ka
pitein van het Eogelsche stoomschip
Torugero meldt, dat het Duitsche
koopvaardijschip Prinz August Wil
helm, dat bij hot begin van den oorlog
in de haven Santa Maria (Columbia)
een toevlucht zocht, den llden dezer
de haven is uitgestoomd in de rich
ting van Haïti.
Het vergaan van het
hospitaalschip „Anglia".
Londen, 19 November. Er worden
treffende verhalen gedaan door over
levenden van de ramp van de „Anglia"
betreffende den heldenmoed, betoond
door vepleegsters waaraan het te
danken is dat nog zoo velen gered
zijn.
Toen het water de zieken ver blij ven
aan den voorsteven binnenstroomde
zoo verhaalde een aan de dij ge
gekwetste Canadeesche soldaat
lagen hijzelf en 10 anderen verpleeg
den, die niet loopen konden, op tien
matrassen. Plotseling hooren zij een
hevig geraas onder zich. Het hout
werk werd naar buiten gedrukt en
hij werd pardoes van zijn sponde dooi
den scheepswand heen in zee geslin
gerd. Overal om hem heen regende
het wrakhout. Hij greep zoo'n'stuk
hout en bleef een half uur lang naakt
in het water liggen vóór hij gered
werd.
Zijn nachtgoed en verband waren
hem afgerukt. Een gewonde soldaat
vertelde dat hy na de ontploffing naar
het dek was gekropen. De verpleeg
sters hielden zich prachtig. Hij zag
hoe zij gewonden reddiugsgoidels om
deden eu weigerden, die zelf om to
doen. AI wat zij zeiden was: „Eerst
de vechtsoldaten." Een verpleegter
hielp mij het dek langs; en ik pro
beerde haar op de torpsdobootjager
te duwen. Maar mei bleek, vastbe
raden gelaat antwoordde zij: „Neen,
soldaatje, jij moet eerstVlak daarna
viel ik in hot water.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Hr. Ms. „de Ruyter."
Hr. Ms. de Ruijter is 16 dezer
te Port-Said aangekomen, vanwaar
den volgenden dag zou worden ver
trokken.
Hr. Ms. Kortenaer.
Blijkens een op 18 dezer bij het
departement van marine ontvaDgen
telegram is Hr. Ms. pantserscbip
Kortenaer, onder bevel van den ka
pitein ter zee L. P. W. van der
Wal, van Fort de France (Martinique)
vertrokken.
Raadsvergadering.
Op de vergadering van den ge
meenteraad, uitgeschreven voor a. s.
Dinsdag, komt, behalve de begrooting
voor 1916, nog ter tafel de aanbieding
van een concept-verordeniDg voor een
arbeidsbeurs. In hun schrijven zeggen
B. en W. hieromtrent:
In hoofdzaak is daarbij gevolgd
hetgeen door de Raadscommissie is
aangegevenalleen met betrekking
tot artikel 9 is eenig verschil blijven
bestaan, waarom wy de redactie van
do commissie en die waaraan door
ons de voorkeur wordt gegeven, naast
elkander hebben geplaatst, terwijl
wij bovendien nog wijzen op de arti
kelen 10 en 11, die bepalingen be
vatten welke in het voorstel van de
commissie niet voorkomen.
Bedoeld art. 9 luidt in beide lezin
gen
Indien aan de Arbeidsbeurs bekend
is, dat door werkstaking of uitslui
ting plaatsen zyn opengekomen, wordt
door de Beurs elke hulp, om die
plaatsen te doen bezetten, geweigerd.
Werkstakingen en uitsluitingen
worden bovendien aan de Arbeids
beurs ter algemeene kennis gebracht.
Indien aan de Arbeidsbeurs bekend
is, dat een plaats door werkstaking
is opengekomen, wordt van die om
standigheid, zonder meer, mededee-
ling gedaan aan den werknemer,
wien die plaats wordt aangewezen.
Indien haar bekend is, dat een
werknemer door uitsluiting werkloos
is geworden, wordt van die omstan
digheid, zonder meer, mededeeling
gedaan aan den werkgever, wien die
werknemer is aangewezen.-
Werkstakingen en uitsluitingen
worden bovendien aan de Arbeids
beurs ter algemeene kennis gebracht,
De art. 10 en 11 luiden als volgt:
Art. 10. Geen arbeidsbemiddeling
zal worden verleend, wanneer het te
voorzien is, dat. deze zal leiden tot
het sluiten van arbeidsovereenkom
sten tegen loonen, die lager zijn dan
lo. de loonen, ter plaatse door
werklieden der betreffende vakken in
dienst van de gemeente of van het
Rijk genoten of als minimum-loonen
genoemd in de bestekkon der voor
rekening van het Rijk of de gemeente
uit te voeren werken;
2o. de loonen, door patroons- en
werklieden-organisaties voor de be
treffende vakken overeengekomen of
bij gebreke daarvan
3u. de loonen, die uit andereu
hoofde door het Bestuur als standaard-
loonen worden beschouwd.
Da hiervoor bedoelde loongrenzen
zullen alleen in acht worden geno
men ten aanzien van volwassenen
en volslagen werklieden, die niet
invalide zijn of niet uit anderen hoofde
op een standaardloon geen aanspraak
kunnen maken.
Art. 11. Het Bestuur kan aan be
paalde personen, die bedrieglijke op
gaven hebben verstrekt of op eeniger-
lei wijze de bemiddeling der Arbeids
beurs hebben misbruikt of getracht
hebben zulks te doen, het gebruik
maken van de Arbeidsbeurs ontzeggen.
Het Bestuur geeft hiervan den be
trokkene schriftelijk kennis. Deze kan
zijne bezwaren schriftelijk inbrengen
bij Burgemeester en Wethouders;
deze geven van hunne beslissing
schriftelijk kennis aan de belangheb
bende partijen.
Verder komen nog ter tafel een
voorstel tot het aanstellen van een
adj. gasmeester aan de Gasfabriek.
Voorgesteld wordt:
lo. den tegenwoordigen fabrieks
baas K. Nieuwstad aan te stellen tot
gasmeester en den stokersbaas P. R.
van Franeker tot len adjunct-gas-
meester, op een salaris, zooals thans
door hen wordt genoten, n.1. voor
den eerste van f900.— tot f1200.—
en voor den tweede van f900.— tot
f 1100.
2o. aan te stellen een 2en adjunct-
gasmeester, mede op een jaarwedde
van f900.- tot f 1100.
3o. op het verzoek betreffende 52
vrije dagen per jaar afwijzend te be
schikken.
Alsmede een reeds vroeger in
gekomen adres van dr. H. J. Ooa-
ting betreffende toelatiDg van leer
lingen op school 8. B. en W. zeggen
in hun advies hieromtrent:
Het verzoek betreffende de toelating
van leerlingen op de school No. 8,
is nog niet door ons behandeld, om
dat een geheele reorganisatie van
die school in wording is en het
daarom minder op den weg lag de
door den adressant gewenschte ver
andering in de toelating afzonderlijk
te behandelen. Het komt ons even
wel, in verband met den tegenwoor
digen stand van die aangelegenheid,
gewonscht voor den adressant een
antwoord op zijn verzoek te doen
toekomen, waarom wij u voorstellen
te berichten, dat de verandering in
de toelating tegelijk met de reorgani
satie van do school zal worden be
handeld.
Tenslotte wordt door B. en W.
voorgesteld aan de beide geneesheeren,
die zich tot nu toe vrijwillig hadden
belast met het geven van lessen aan
leerling-verpleegsters elk f125.- als
bozoldiging Lootekennen wegens het
belang, dat de gemeente hierbij heeft.
Yan de Vereeniging voor Volkshuis
vesting „Helder" is riog ingekomen
een verzoek, om het aan de Gemeente
behoorend gebouw in de Wachtstraat
aan de Vereeniging voornoemd te
willen afstaan, ten einde aldaar eenige
goedkoope woningen te bouwen voor
gezinnen, waarvan- het hoofd, uit
hoofde van zijn beroep, moeieiyk in
een andere wijk der Gemeente kan
wonen.
Vereeniging „de Dageraad".
Gisterenavond sprak iu het Bonds-
gebouw voor de afd. Helder van
bovenstaande vereeniging de heer
W. Ha vers van "den Haag over het
onderwerp: „Hebben de Vrijdenkers
den oorlog besteld? Verweer tegen
de beschuldiging van Christelijke
zijde gedaan".
Er was slechts weinig publiek aan
wezig.
De bijeenkomst werd door den
Voorzitter der afdeeling, den heer
Tuk, geopend.
De heer Havers besprak allereerst
de voorwaarden die hem door den
plaats." commandant waren opgelegd
voor het houden dezer lezing, welke
hy aan eene kritiek onderwierp. Hij
had zich in zijn antwoord beroepen
op de vryheid van spreken die de
grondwet waarborgt, waarop hem
door den pl. commandant was geant-
waard, dat de generaal, opperbevel
hebber van land- en zeemacht deze
beperkende bepalingen had vastge
steld. Tegen dit veranderde stelsel,
dat éen enkel man kan zeggen wat
men al of niet zeggen mag, wilde
spr. een deel van zijn betoog richten.
Hij constateerde den achteruitgang
van het vrije denken en den econo-
mischen en verstandelijken achteruit
gang in de maatschappij, tijdens en
tengevolge van den wereldoorlog
ontstaan. De zeden zijn ruwer ge
worden en deze ruwheid van zeden
heeft de plaats ingenomen van de
langzame ontwikkeling in 't denken,
waardoor een afstomping, een depri
meering van 't gevoel is ontstaan.
Waaraan is dit te danken Aan het
feit, dat de geestesrichting der raensch-
heid, hoezeer ze uiterlijk ook in be
schaving en ontwikkeling is voor
uitgegaan, nog twee, drie eeuwen ten
achter is gebleven. De groote massa
laat zich nog te gemakkelijk van
bovenaf leiden.
Spr.'s betoog ging tegen de
wering van Christelijke zijde, dat de
oorlog een straffe Gods is. Niemand
wil er de verantwoording voor aan
vaarden en nu werpt men die rnaar
op God. Eigenaardig, dat elke mogend
heid voor zichzelf God smeekt om
de overwinning en aan het volk zegt,
dat het de Voorzienigheid was, die
den oorlog wilde. De waarheid is, dat
de geheime diplomatie haar heeft
veroorzaakt.
Toen echter deze debacle van het
geloof, nl. dat iedere oorlogvoerende
mogendheid God aanriep voor de
overwinning, meer en meer bekend
werd, gooide men het over anderen
boeg en beweerde dat liet een straf
Gods was! Frankrijk werd gestraft
van wege het twee kinaerenstelsel
en België omdat het er maar op
losleefde en maar kinderen verwekte!
Men schreef van Katholieke zijde
den oorlog toe aan de bloote halsjes
on open blouses der meisjesEn toen
ook dit geen ingang vond zei men,
dat de vrijdenkers hem ontketend
hadden. Zy trokken de menschen
van God af.
Spr. wijst deze beschuldiging terug,
omdat juist de vrijdenker gelooft,
dat- het niet mogelijk is met ruw
geweld een betere levensinrichting
te krijgen, omdat iedere daad van
geweld de kiem voor een nieuwe in
zich draagt.
Vervolgens zet de spr. uiteen hoe
de imperialistische politiek der re
geeringen de oorzaak is geworden
van dezen oorlog, 't Was hier voor
namelijk de economische strijd tus
schen Engeland en Duitschland al
jarenlang gevoerd, die de oorzaak
werd van den oorlog.
Aan het slot wekte spr. speciaal
de moeders op om vooral geen sol
daatjes, kanonnetjes etc. voor de
kinderen met St. Nicolaas te koopen,
daar hierdoor reeds vroeg de kiem
voor het militarisme werd gelegd.
Wat men ook van kerkelijke of
niet-kerkelljke zijde zegge, nooit
kan men volhouden, dat de vrijden
kers aansprakelijk mogen worden
gesteld voor de huidige crisis, die een
slag in het aangezicht is van de
Christelijke beschaving.
Debat werd niet verlangd.
Soldij-regeling Onderoffioieren.
Door het bestuur van den Bond
van actief dienende onderofficieren
machinedrijver en -stoker „Voor
waarts'' is aan den Minister van Ma
rine een adres verzonden, waarin
verzocht wordt, in aansluiting op
een vroeger, bereids van de hand
gewezen verzoek, om eene wijziging
van de sedert 1 Juli 1918 in werking
getreden soldij regeling in nadere
overweging to nemen, wolk verzoek
gegrond is op het feit, dat de soldijen
van onderoff.-mach.di-. en stoker niet
noemenswaard zijn vooruitgegaan
bij de onderofficieren met den
rang van sergeant doen zich gevallen
voor van achteruitgang en twee
dons op de voortdurende stijging dei-
prijzen van allereerste levensbehoeften.
Aan het adres is toegevoegd eene
uitvoerige memorie van toelichting,
terwyl tevens wordt overgelegd een
afdruk van het „Rapport van het
onderzoek en voorstellen tot verbe
tering inzake de met 1 Juli 1918 in
gevoerde soldij-regeling."
In de „inleiding" tot het rapport
wordt gezegd:
Langen tjjd was door Onderoffl-
cieren-Machinedry ver en -Stoker reik
halzend uitgezien naar eene verbete
ring in hunne bezoldiging. Algemeen
was men van oordeel, dat de soldijen
niet meer in overeenstemming wareD
met den steeds hooger wordenden
levensstandaard en dat ook de ge
leidelijke opvoering van de eischen
van bekwaamheid en daarmede ge
paard gaande grootere verantwoor
ding, verhooging der soldijen vol
komen wettigden.
De Wit
a. Platen en kaarten (korting)
b. Lees-, leer-, reken- en
teekenbehoeften (korting)
c. Overige Schoolbehoeften
Scholen 1-8 f 4080.80
Egner
7°/o
Duinker Maas
fi'/i 6V»
Spruit
5
ld. Zeevaartschool
ld. Visscherijschool
ld. Burger-Avondschool
d. Innaaien en cartonnee-
ren van nieuwe en ge
bruikte boeken
e. Kaften van boeken
f. Opplakken en vernissen
van schoolplaten
278.46
ü/o 6Va 6V« 5 o/0
f4042.241 f 4110.18' f4160.-
288.45 289.45 30O.-
468.66 440.80 650.-
Alle hoop was dan ook gevestigd
op de nu sinds 1 Juli 1918 inge
voerde „Nieuwe soldij-regeling".
Wij hoopten op eene regeling,
waarin met de wenschen der onder
officieren en -stoker, vervat en toe
gelicht in verschillende verzoekschrif
ten door onze Organisatie ingediend,
rekening zou worden gehouden.
Teleurstelling was echter ons deel I
Van eene verhooging der soldijen van
onderofflcieren-machinedry ver en
ker was zelfs geen sprake, eerder
van een teruggang. Zulks was den
toenmaligen Minister niet onbekend.
Ziehier wat het desbetreffende wets
ontwerp dienaangaande zegt: „en
waar nu bevonden werd, dat die
soldijen (stokers-soldijen n.1.) reeds
aan billijke eischen voldoen, worden
deze niet verhoogd, doch slechts
zoodanig gewijzigd, dat zij bij de
„nieuwe regeling aanpassen".
Na het verschijnen van bedoeld
wetsontwerp werd nog door het
Hoofdbestuur op enkele der meest
in 't oog vallende bezwaren de aan
dacht der Regeering gevestigd, even
wel zonder eenig resultaat.
Het korte tijdsbestek tusschen in
diening en behandeling van het wets
ontwerp in de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, liet niet toe een
uitgebreide studie van do „nieuwe
regeling" te maken, zoodat uiteraard
het door het Hoofdbestuur ingediende
verzoekschrift geenszins op volledig
heid kan bogen.
Om tot een volledig overzicht te
iraken, werd, op initiatief van het
Hoofdbestuur, door do Afd. Helder
een Commissie benoemd, bestaande
uit 5 leden, welker Cammissie werd
opgedragen te onderzoeken:
1. Iu hoeverre bij de nieuwe soldij-
regeling voor de ondoroffleieren-
machine-drijver en -stoker van een
vóór- dan wel Achteruitgang sprake
kon zijn.
In hoeverre de teruggang in
soldij voor enkele rangen gecompen
seerd werd door een hoogere soldij
in voorgaande raDgen.
3. De gevoelens van de leden ten
opzichte van toelage voor gehuwden.
Welke verbeteringen alsnog
wenschelijk en noodig werden geacht,
en jn verband hiermede te ontwerpen
een nieuwe regeling voor de onder
officieren-machine drijver en -Btoker.
Diefstal.
In den nacht van Woensdag op
Donderdag, is bij een bewoner van
den Polderweg wasebgoqd ontvreemd.
Men zij dus gewaarachuwd, zijn
wasebgoed 's nachts niet bulten te
i hangen.
Aanbesteding.
Door Burgemeester en Wethouders van Helder werd gisterenmiddag ten
Raadhuize in het openbaar aanbesteed de levering van schoolboeken,
schoolbehoeften, enz. voor de O. L. scholen, burgeravondschool en zeevaart
school voor 1916. Da uitslag is als volgt:
f 0.16
0.02
1.-
1.66
3.50
0.18
0.02
1.-
016
0.01
1.76
2 95
Vervolgens werd aanbesteedde levering van benoodigdheden voor het
onderwijs in de nuttige handwerken op de OX. scholen, een en ander
gedurende 1916. Hiervoor waren de volgende biljetten ingekomenOud-
kerk en van Praag f 988,30, firma I. Grunwald f969.40, L. Rumpff f986.69.
BINNENLAND.
dezen avondmaaltijd zijn in beslag
genomen en naar het centraal labo
ratorium te Utrecht ter onderzoek
opgezonden. (Alkm. Ct.)
Vergiftigd door kolendamp.
De gebroeders Bijwaard te Alkmaar,
76 en 77 jaar oud, zijn, naar de A.
Ct. meldt, Donderdagmorgen in hun
armoedig bovenwonink je in hot Ach-
terfnidBèn vergiftigd door kolendamp
in hun bedstee gevonden. Op de tafel
in het kleine vertrek stond een com-
foor met gedoofde kolen.
Een opliohtsr.
Te 's-Gravenhage is aangehouden
een knecht die reeds jarenlang in
dienst was, onder verdenking zich
reeds geruimen tijd te hebben schul
dig gemaakt aan diefstal en verduis
tering ten nadeele van zijn patroon.
Wanneer hij door dezen word uitge
zonden om vaten of kruiken jenever
of andere bestellingen bij klanten te
bezorgen, wist hij onderweg gelegen
heid te vinden, ln daartoe door hem
medegenomen leege flesschen, een
hoeveelheid van do te bezoruen dran
ken over te schenken, terwijl hij dan
flesschen gevuld met water bij de
hand had om vat of kruik weer bij
te vullen.
Ook wordt do aangehoudene ver
dacht bij herhaling klanten van zijn
patroon te hebben bestolen door ten
hunnen nadeele, indien hy een vat of
anderszins in den kelder moest bren
gen, de gelegenheid te baat te nemen
öen of ander ln den regel flesschen
met wijn of anderen drank weg
te nemen.
Het aldus gestolene werd door hem
verkocht of door hem zelf gebruikt.
De man, die bekend heeft, is naar
het Huls van Bewaring overgebracht-
Moordaanslag.
Uit Amsterdam is Rotterdam ge
bracht de koetsier F. W. W., aldaar
woonachtig, die op den Schi-dim
schen dijk bij een twist de 19jarige
M. de R. met welk meisje hij geleefd
heeft, met een hamer der schedel
heeft ingeslagen. De toestand van
het meisje is voor het oogenblik niet
levensgevaarlijk.
Door aan train gadaod.
Te Zaandam is gistermorgen de
melkventer W. Kuyt, in dienst bij
de coöperatieve vereeniging te Koog
aan de Zaan, door den trein over
reden en terstond gedood. De man
was den laatsten tjjd eenigszius ma
lende.
Aan den heer M, J. Kriens haven
meester, tevens inspecteur der mark-
te Haarlem die, wegens het be
reiken van den 65 jarigen leeftijd, den
Raad verzocht had hem met ingaDg
van 1 Januari, 1916 een eervol ont
slag te willen verleenen, is dat ont
slag verleend onder dankbetuiging
voor de bewezen diensten.
Een militaire plechtigheid.
Op de voormalige Kogelgieterij aan
de Buitenwatersloot te Delft, had
Maandag een militaire plechtigheid
plaats. Onze vroegere plaatsgenoot
de wachtmeester-trompetter Joh.
Wentel was 12 jaar in den militairen
dienBt, waarvoor hem de bronzen
médaille werd uitgereikt.
Nadat de troep zich had opgesteld
werd, bij monde van den commandant
van den muoitietrein, luitenant Hoog
kamer, de jubilaris met een kern
achtige toespraak met dozen dagge-
lukgewenscht en werd hem tevens
het eore-metaal op de borst gespeld.
Het mobilisatiemuziek-korps, dat zich
het hoofd van den troep had
opgesteld, gaf ter opluistering eeDige
muzieknummers ten beste.
Do Kamerzetel voor Hoorn.
Naar de Telegr. uit Hoorn ver
neemt, zal de heer W. J. E. K. M.
de Jong, lid van de Tweede Kamer
voor het district Hoorn, binnenkort
bedanken. Dit zou ln verband staan
met handelingen van don heer De
Jong als lid van de peulvruchten-
commissie.
Smokkelen.
Het Twentsche dagblad „Tubantiar
meldt
Het geleek den afgeloopen nacht
in de Broekhemme wel of een veld
slag geleverd werd Geweer-
en revolverschoten knaldenenorm
is er dezen nacht weder gesmokkeld.
Twee rijksambtenaren ontmoetten een
troep van niet minder dan 80perso-
i, allen met een pakje smokkel
waar op den rug. De ambtenaren heb
ben van dezen troep 22 personen ge
verbaliseerd. De andere aldaar gesta
tioneerde ambtenaren hebben 1000
K.G. margarine, 400 K.G. rijst en
800 K.G. meel in beslag genomen,
terwijl tegen een 60-tal personen
proces-verbaal werd opgemaakt.
Massa-varglftiglng.
Eergisternacht openbaarde zich in
een barak by de nieuwe Ambachts
school te Alkmaar by bijna alle man
schappen der 8e compagnie (moer
dan 400 man) verschijnselen van een
hevige maag-darmaandoening. Men
kan zich, ook zonder dat wij in min-
smakelijke bijzonderheden treden,
voorstellen, welk een verschrikkelijke
toestand hierdoor iu hef leven werd
geroepen. De dépöt arts, dr. J. H.
Pameljer, schreef den patiënten pijn
stillende middelen voor. In den loop
van den dag ondervonden velen nog
steéjs de onaangename gevolgen van
bun ongesteldheid, maar gelukkig
dt:d zich geen enkel ernstig geval
vtnr.
Vermoed wordt, dat men hier te
doen heeft meteen massa-vergiftiging,
veroorzaakt door het voedsel, dat den
vorigen avond werd genuttigd en dat,
naar wy vernemen, bestond uit vet,
boonen en aardappelen. Resten van
SPORT.
Voetbal.
Heldersohs Voetbalbond.
Wedstrijden voor Zondag a.s.
Terrein Strooweg.
Victoria-Ajax 10 uur.
Terrein Bol weg.
H F.C.IV—Quickll 9.80 uur.
H.F.C.III—Quickl 11 uur.
Terrein Tuindorp.
H.B.8. III—Leonldas I 10 uur.|
H.B.S.IV—LeonidasII 12 uur.
Van 't H.B.S.-terrein.
Door de onvoldoende regeling in
de voetbalbonden moeten ten tweede
male in dit seizoen het le en 2o
elftal van H.B.S. to gelijk buiten de
stad spelen.
H.B.S. I gaat naar Holland in
Alkmaar met:
tDQkshooro. I
ramor H. H.
F.Luilekx Bol Tan Hack»
D# Waard Itoffols Vo» A. Eram.r Korff
Past op groen-wltten, het Holland-
elftal valt niet mede, het sameospel
u de overwinning moeten bezor
gen.
H.B.S. II gaat naar Edam te spelen
met
o.
Hofman Schot
De Voa R. Luflckx Hoek
ProoUeo De Groot Hoogers Steegerl Bakker
Er is wel eene overwinning moge
lijk, maar dan ook allen van 't begin
af aangepakt. Voorhoede spelers maakt
gebruik van de kansen, die u geboden
zullen worden, door onmiddellijk te
schieten als gij den bal vrij krijgt en
vooral haalt den bal eens op van uwe
eigene helft om dan vlug samenspe
lend op het doel van uwe tegenstan
ders af te gaan.
H.F.C. I-Hollandla I (2-4 uur).
Voor de 2a maal krijgt 't Helder-
sche publiek gelegenheid het Hoorn-
sche elftal te zien spelen. Den vorigen
keer verscheen slechts een tiental
spelers daar de keeper zyn vereeniging
in den steek had gelaten. Het ook nog
met invallers spelende tiental verloor
toen met 3-0 van H.B.8., hoofdza-
keiyk 'door grove blunders van den
invaller-doelman, We willen hopen
dat 't elftal nu vollediger ia. Dat kat
niet anders dan de spanning van den
wedBtryd ten goede komen. Tegen
West-Frisla heeft Hollandia al bewezen
een nog lang niet te versmaden
tegenstander te zyo. Met 4-0 («n
niet met 6-0 zooals 't Dagblad schre-fj
gingen deEnkhulzers er in. Laat H.F.C.
dus goed op haar tellen passen. Het
wordt werkeiyk weer eens tyd dat
er een paar puntjes bijkomen. Het
aantal winstpunten is nog steeds 6
en geen 7, zooala sommigen denken,
daar volgens 't nieuwe reglement art.
146 een cadeau gekregen wedstryd
geen 5-0 overwinning meer betee-
kent, doch de niet opkomende ver
eeniglng 2 punten in mindering wor-
den gebracht. Zoodoende heeft dus
Purmer8teyn, dat 4 wedstryden won
en er één geiyk speelde, slechts
9 2 7 punten. Denkt er dus om,
H.F.C.-ers, niet nog lager af te zakken
dan de op 2 na laatste plaats. Door
de nieuwe regeling is ook het doel-
gemiddelde verre van schitterend!
(6 -16) Een overwlnniDg zoumiBschien
de rood-witten 2 plaatsen doen rijzen
Indien n.1. H dland verloor tégen