Laatste berichten.
GEMEENTERAAD VAN HELDER,
W^wêê
^'Oia^traf, c/ni39traf
Slachto Idswaar-
Iü den Brenabamff^ twee
dag /f0 Dacht va» 7°
eet} h' t(igeo °Zo'
losser) Y"""' Panrf2.k>'«-
w/'ü'^hla a,(laar grJas op Maa"'
Z 'e 0jlêrensP0.ï unr naderae
°P 2jja Srhr'epzaal rr Lutte (gem.
^©nsbewai-o ers- De-,Jvestigden Ne-
J«stoS„ers' die Stvan degrena-
■AWaa-^Kr J net twee pakken
Alge; man groette de
^■■■fttrouw" op hun
Zrjii groet werd be-
antvfourcU- Ongehinderd ging htj
daarop verder in de richting dei-
grens, toen plotseling twee kommie-
zen zijn vrachtje50 pond vet en 50
pond rijst, in beslag namen. Proces
verbaal volgde, maar de beide sol
daten kregen eveneens proces verbaal
als verdacht van medeplichtigheid.
Bronzen mnnt.
Do 1-centsstukken worden steeds
meer uit de circulatie genomen. In
de grensplaatsen worden ze opgekocht
33 stuks voor 1 Mark, terwijl voor
2300 centen ineens mede f 25 (Neder-
landsch geld) wordt betaald.
(„N. R. Ct.")
AGENDA.
Witte Bioscoop. Koningstraat. Hoofd
nummer: Door een intrige.
Cinema Palace. Binnenhaven 2. Hoofd
nummer: Judith van Sethulie.
Korste Heiderscbe Bioscoop. Kanaalweg
112. Hoofdnummer: Zijn schuld geboet.
Bioscoop Tavenu, Spoorgraclit. Hoofd
nummer: Lord Lister en het biindo
30 Jan. Liefdadigheids-uitvooriDg, Militairen,
Casino, 8 uur.
Ohr. van Abkoude, Tivoli, 8 uur.
32 Jan. Zingvereeniging „Morgenrood", Casino
Enka, Bondsgebouw, half 8.
24 en 26 Jan. Uitvoering te geven door de Toon.-
on Gymn. Ver. „Thnlia", de Turnclub
Mannenafd. „O.K.K." en de Damesafd.
„HygIBa" in Casino.
28 Jan. Arnold Spool, Casino, S uur.
MARINE EN LEGER.
GeropatriBerd por particulier stoomschip-Oran
je" op 16 Jan. 1616 torpedist majoor P. Koorn,'
korporaal der Mariniers W. van der Veer on
marinier der 2e kl. K. G. J, Slooff.
Bil Kon. Besl, van 12 Jan. 1916 Ho. 49 zhn
met den datum van dat beBluit bjj de Konink
lijke) Marine Rasorvo bevorderd: tot luit. tor
zee dor 2e kl. de adelb. der lekl.L.K.leClercq
en tot adelb. der le kl. de buitengewone adelb.
K. Visser, P. Harder en J. J. Vuift.
De officier van administratie 2o kl. der marine
D. B. A. Franken wordt binnenkort per parti
culiere gelogeohoid uit Oost-Iudiö terugver
wacht.
De offlcier-mach. der 3e kl. H. L. E. van Gol-
der wordt binnenkort bevorderd tot officier-
machinist 2e klasse.
De onlangs uit Oost lndlB teruggekeerde luite
nant ter zee le ki. O. L. F. Tollenaar is op non-
activiteit gesteld.
ST00MVAARTBERICHTEN.
Stoomvaartmaatschappij „Nederland".
Rondo, vertr. 14 Jam van Galveston naar Napels.
Boeroe, thuisr., vortr. 18 Jan. van Port-Said.
Kaegean, uitr„ vertr. 17 Jan. van Suez
Riouw, arriv. 18 Jan. vanNow-York toAuckland.
Roepat, uitr.. vertr. 17 Jan. van Perlm.
Lombok, arrlv. 20 Jan. van Java to A'dam,
Rotterdamsche Lloyd.
Djembor, uitr., paBS. 17 Jam Dungonoss.
Djocja, uitr.,arriv. 17 Jan. te Padang.
Palembang, thuisr., vertr. 17 Jan. van Padang.
RindJj.nl, thuiBr., vertr. 17 Jan. van Durban.
Samarinda, van Tocopilla naar R'dam, pass, 17
Jan. Flnl8terre.
Tambora, arriv. 17 Jan. van R'dam te Batavia.
Goontoer, uitr., pass. 18 Jan. Finisterre.
Merauke, uitr., vertr. 18 Jan. van Port-Said.
Koninklijke Hollandsche Lloyd.
frlaia, uitr., arriv. 18 Jan. te Montovidoo.
Rijnland, arriv. 19 Jan. van B.-Ayros to R'dam.
Gelria,arriv.l9Jan.4u.'47 nam. van Buonos-Ayros
to IJmuiden.
llollandia,thuisr., vertr. 17 Jan. van Pernambuco.
Zeelandia.vertr.19 Jan. van A'dam naar B.-Ayros.
Kon. VKest-Indische Maildienst.
Oranje Nassau, uitr., vertr. 17 Jan. van Feuch&l.
Prins Willem I, thuisr., pass. 17 Jam 4 uur nam.
Folkestone.
Commewyne, uitr., pass. 18 Jam Prawlopoint.
Java Bengalen-Lijn.
Caltulta, vertr. 16 Jan. van Rangoon naar Java.
Haven te Nieuwedlep.
11 Jan. Aangekomen van Harlingon on vertrok-
kon naar Goole, s.s. „Friesland".
Idem van Harllngen naar Goole, s.s.
„Midsland".
idem van Huil naar Harlingen, s.s.
„Minister Tak".
Idem van Londen naar Harlingen, s.s,
„Falcon".
Idem van Amsterdam naar Harllngen,
a.8. „Eematrooin".
MARKTBERICHTEN.
Brook op Langengendijk, 19 Januari.
Bloemkool f6.60-17-gele kool f2.60-f
per 100 stuks.
Behagen, 20 Januari 161*.
3 Paarden f 0.- h
Voulena 0.—
3 Slieren 220.- 31
Geldekoeien (magore) 0.—
77 Geldekoeien (volte) 200.- 41
12 Kolf koeien 210.- 3!
Vaarzon 0.—
Pinken 0.-
Grnskalveron 0.—
86 Nuohtere kalveren 12.— i
Rammen
Schapen (magere)
60 Schapen (vette)
404 Overhoudera
Lammeren
Bokken en Geilen
17 Varkens (mag.)
YorkenB (votto) p K.9.
74 Biggen
67 Konijnen
0.- -.-
36.- 06.-
26.- 38.60
0.- a-
30.- 25.—
üisss
i—
0.60
0.—
- Zwanen
106 K.G. Boter
10 Kaas
1880 Klpoleren
Eondeieren
0.60 0.70
Vredesonderhandelingen met
Montenegro.
Parijs, 19 Jan. Men meldt, dat de
onderhandelingen tusschen Oosten
rijk Hongarije en Montenegro zijn af
gebroken, daar Montenegro de door
O.-H. gestelde eischen onaannemelijk
achtte. De Montonegrjjnsche konink
lijke familie en het diplomatieke corps
zullen zich naar ItaliS begeven.
Van het Oostelijk front.
19 Januari. Vanochtend
in de vroegte is aan de greDS ten
oosten van Czernowitz bijToporoutz
en Bojan een nieuwe slag ontbrand.
De vijand heeft opnieuw talrijke ko
loanes in het vuur gebracht en op
aanvallen gedaan. Hij is overal terug
geslagen.
St. Petersburg, 19 Januari. In de
moerassige streek van Pinsk zijn
door den dooi de meeste Duitsche
loopgraven tengevolge van het grond
water onhoudbaar geworden. Ook
vinden de piketten der Ijzerdraadver-
sperring geen houvast meer in den
drassigen grond. Op een nacht heb
ben de Russen in twee sectoren al
het Ijzeidraad weggehaald. De Duit-
sehers werken koortsachtig aan de
afwatering, doch zijn niet by machte,
de ramp te keeren.
Van het Westelijk front.
Berlijn. 18 Jan. Aan het Yserffont
is een kleine Duitsche ai'deeling in
de vijandelijke loopgraven binnenge
drongen en heeft een machine-geweer
buitgemaakt.
Duikboot en kruiser.
Parqs, 18 Januari. Het ministerie
van marine bevestigt officieel dat het
wel degelijk een Oostenrljkscho kruiser
was, die door de Fransche duikboot
„Foucault" is getorpedeerd. Vier tor
pedo's zyn afgeschoten op 400 meter
afstands d. w. z. onder omstandig
heden waarbij geen vergissing om
trent den vorm van een schip mo
gelijk is, en de torpedo's hebben doel
getroffen.
(Van Oostenrljksche zijde wordt
het verlies van een oorlogschip ont
kend.)
De duikboot- en mijnoorlog.
Londen 19 Jan. De Eng. stoom
schepen Marere (6443 ton) en het
Fransche stoomschip Léonville (775
ton) zijn gezonken.
De bemanningen zijn op 2 man
na, gered.
0p Korfoe.
Berlijn, 19 Januari. De „Voss. Ztg."
ontleent aan de Gazette del Popoio
het bericht van z(jn correspondent te
Athene, die Korfoe bezocht heeft na
de landing der Franschen, Hij heeft
er woinig Fransche soldaten aange
troffen, daarentegen zag hij er zooveel
meer torpedojagers en booten tot af
weer van duikbooten. Het schijnt, dat
de bezetting inderdaad is geschied
om een vlootbasis aan de oostkust
van Adriatische Zee te hebben. In
het hotel Saint Georges woont de
Senische generaal Poetnik. De con
suls der Midden Europeesehe mogend
heden z(jn niet gevangen genomen.
De bevolking is onverzoenlijk vijan
dig gestemd tegenover de Italianen.
De blokkade.
Londeu, 19 Januari. De „Daily
Chronicle" zegt, dat door de „Morning
Post" gepubliceerde cijfers betreffende
den uitvoer van Amerika misleidend
zijD, gelijk de opgave van de „Daily
Mail" aangaande den invoer van rijst
en cacao uit Engeland. Uit de cijfers
biqkt alleen, dat Nederland en Skan-
dinavië uit Amerika en Engeland in
voeren wat ze vroeger uit Duitsch-
land kregen.
Wat de blokkade betreft, zegt de
Daily Chronicle", men moet deDken
aan het bestaan van het volkenrecht.
Engeland kan Duitschland niet na
volgen in het verbreken van verdra
gen. Bovendien is het Eogelands
jelang niet, zich Nederland en Skan-
dinaviö tot vijand té maken.
Wat het blad wil is uitbreiding
van de politiek van de Nederlandsche
en de Deensche handelsovereenkomst.
Hedenochtend werd door de
marine-autoriteiten een mijn tot sprin
gen gebracht achter Onrust. De slag
was tengevolge van den Zuidwesten
wind zeer hevig en in de stad trilden
verschillende woDiDgen en rammelden
de glazen.
CORRESPONDENTIE.
Wegens plaatsgebrek kan een ge
deelte van het Raadsverslag en het
feuilleton niet worden opgenomen.
Rectificatie.
In ons vorig nummer was liet be
richt omtrent de stormschade op
Wieringen gedateerd op 17 December.
Dit moest natuurlijk zijn 17 Januari.
UIT DEN OMTREK.
Texel, 19 Januari.
Ook te de Waal, waar voor het
Hoefijzerverbond nog niet werd ge
werkt, zal men eerstdaags pogen voor
deze nuttige instelling gelden bijeen
te brengen.
In de eerste helft dezer maand zijn
van hier uitgevoerd: .17 koeien, 6
kalveren, 38 schapen en 58 varkens.
Gisteren is iemand, die pas onlangs
uit militairen dienst was ontslagen,
bij den veehouder Z. werkzaam, van
't hooi gevallen en zoo ernstig ge
kwetst geworden, dat terstond een
dokter moest worden ontboden. De
gevallene verkeerde in zoo zorgvolle
toestand, dat zijn vervoer naar de
ouderlijke woning gevaarlijk werd
geacht.
op Woensdag 19 Januari 1916,
Afwezig de heer Zander.
Alvorens de vergadering te openen,
houdt de Voorzitter de volgende
toespraak
M. H.!
Het zij mij vergund, in aansluiting
met het gesprokene op de comité
vergadering, onze eerste openbare
vergadering in het jaar 1916 met
een inleidend woord te openen.
In de eerste plaats meen ik daarbij
een woord te moeten wijden t.an de
ontzettende ramp, die ons land in
de laatste dagen heeft getroffen. Door
een watersnood, zooals hier bijna nog
nimmer is voorgekomen, zijn in
onze nabijheid bloeiende landerijen
in een woestenij herschapen, zijn de
inwoners van alles beroofd, terwijl
hun bedrijf vermoedelijk nog vele
jaren hierdoor op nadeelige wijze zal
worden beïnvloed.
Reeds heeft zich een nationaal
comité gevormd om door het bijeen
verzamelen van gelden te trachten
de hierdoor ontstane nooden te leni
gen. H. M. onze Koningin is in de;
op Koninklijke wijze voorgegaan
ik ben overtuigd dat onzeze^ .At:
die gelukkig voor deze ramp is ge
spaard gebloven, niet achter zal blij
ven.
Bleef -onze gemeente voor deze
ramp gespaard, het is mij aange
naam te kunnen constateeren dat
ook in het afgeloopen jaar, de oorlog,
nog allerwege woedt, wiens einde
zelfs nog niet is te voorzien, voor
onze gemeente niet die rampzalige
gevolgen heeft gehad, die afferv
gevreesd werden^ zelfs de toestand
deze gemeente bevredigend
noemd kan worden.
Wel zjjn de inwoners dezer ge
meente ovor het algemeen gebleven
buiten het maken van groote zoo
genaamde oorlogswinsten, doch hier
tegenover staat, dat van eigenlijke
malaise hier ook weinig te bespeuren
Van eenigszins beduidende werk
loosheid is hier geen sprake geweest;
voor de visscherij waren de uitkom
sten gunstiger dan in menig jaar
voor de neringdoenden was de aan
wezigheid van een groot garnizoen
niet onvoordeelig. Het hier, evenals
in andere plaatsen opgerichte Steun
comité, vau welke werkzaamheden
ik hier overigens nog eens met groote
waardeering meen te moeten gewa
gen, (en dat in het afgeloopen jaar
15000.- bijeen heeft gebracht),
heeft zich dan ook in hoofdzaak
kunnen bepalen tot het verleenen
van steun aan de gezinnen van ge-
mobiliseerden. Dit alles neemt echter
niet weg, dat voor een groot gedeelte
onzer burgeiij, die van kleine onver
anderlijke salarissen moet leven, h6t
afgeloopen jaar zeer moeilijk is ge
weest, van wege de steeds stijgende
duurte der levensbehoeften. Voor hen
zou het bestaan wel eens te moeilijk
geworden kunnen zqn, wanneer niet
door U en de Rljksregeering was
ingegrepen, door de noodzakelijkste
levensbehoeften tegen normale prij
zen verkrijgbaar te stellen.
Dat dit hier tot algemeene tevre-
deuhoid is geschied, is naast de oor
deelkundige wijze waarop deze be
schikbaarstelling plaats had, zoodat
ze niet het hatelijk karakter van eene
bedeeling kreeg, in hooge mate te
danken aaD den grooten ijver en de
toewijding, waarmede Uwe mede
leden, de heeren Verfaille en Ver-
sn, zich op mijn verzoek geheel
belangeloos beschikbaar stelden om
dit te regelen. De bezwaren, die daar
bij te overwinnen zijn geweest, waren
niet gering van wege de dikwijls
met elkaar in botsing komende be
langen der vorschillende partijende
werkzaamheden zijn, zooals te
zijner tijd zal blijken, wanneer U
het verslag omtrent deze aangele
genheid zal bereiken, zeer omvangrijk
en nog is hun taak in lange niet
afgeloopen en rijzen nog steeds elk
ocrgenblik bezwaren op.
Ik meen echter niet te mogen na
laten reeds thans genoemden heeren
oprechte hulde te brengen voor het
geen zij in dezen tot heden hebben
gepresteerd, (applaus).
Voor de financien van de gemeente
zolf, was dit jaar niet gunstigvooral
de resultaten der exploitatie van de
gemeente gasfabriek waren teleur
stellend. Behalve verschillende andere
oorzaken, werkten tot dezen minder
gunstigen toestand niet onbelangrijk
mede enkele maatregelen, door het
n>ilitair gezag genomen uitsluitend
in het belang der verdediging van
het Rijk. Met de opvatting, dat deze
schade ook door het Itijk vergoed
moet worden, kon Z. E. de Minister
van Oorlog zich niet vereenigen.
Door hot Dagelljksch Bestuur is een
verzoek aan Z. E. den Minister van
Binnenlandsche Zaken ingediend om
dieDS medewerking te verkrijgen,
opdat deze schade alsnog wordt ver
goed. -Hierop werd nog geene be
slissing ontvangen.
Ook in andere opzichten was het
afgeloopen jaar voor deze gemeente
een bijzonder ja3r.
In het Bestuur deze gemeente had
den toch belangrijke veranderingen
ilaats. Na een langdurig lijden over
leed uw Burgemeester, de heer Van
Steyn, eeu man die, zooals mij bij
verschillende gelegenheden is geble
ken, wegens zyn hoogstaand en on
baatzuchtig karakter uw aller achting
genoot en onder wiens bestuur deze
»omeente in tal van opzichten be-
angrijk is vooruitgegaan.
Eveneens ontviel u door den dood,
de Commissaris van Politie, de heer
Swaving, die meer dan 30 jaren deze
functie met trouwen ijver heeft ver
vuld.
ize gemeente ontvanger, de heer
De Jongh, vroeg en verkreeg eervol
ontslag. Ik meen zijn diensten niet
beter te kunnen eeren, dan door zijn
opvolger den heer Van Dalen, toe te
wenschen, dat het hem gelukken mag,
zich in dit ambt dezelfde waardeering
te verwerven die zijn voorganger vau
_e zijn nauwgezetheid, welwillend
heid -en tactvol optreden tegenover
het publiek genoot.
Overigens waren de eischen, die
het afgeloopen jaar aan het Dagelijksch
Bestuur en aan verschillende takken
van dienst heeft gesteld, nog onge
woon zwaar. De mobilisatie van het
leger, de uitvoering en toepassing der
militaire wetten, de uitbetaling der
vergoeding, gaven buitengewoon voel
werk aan het ambtenaarspersoneel.
Dit heeft zich echter met loffelijken
ijver hier doorheen geslagen, wat door
uw College werd gewaardeerd blijkens
het besluit om als bewijs van tevre
denheid hiervoor gratificatiën te ver-
Ondanks als deze beslommeringen
erden, wat het stadsbestuur betrc-ft,
door uw College nog verschillende
belangrijke maatregelen genomende
verbetering der volkshuisvesting werd
met kracht begonnen. Ruim 130
woningen werden aangebouwd, terwijl
voor nog 68 woningen Rijksvoorschot
werd aangevraagd.
Hot terrein yan den Reinigings
dienst werd tot buiten de kom der
gemeente verplaatst; in beginsel
bestoten tot de oprichting van een
M.U.L.O.Scboolde vorderingen op de
plaatselijke belastingen naar het in
komen, op de heffing van opcenten
op de personeele belasting en op de
schoolgeldhefflng werden herzien.
Door de instelling van een werkloo
zen verzekeriügsfonds, arbeid6rsbeurs
en de voorbereiding van een nog
hedenavond aan uwe beslissing te
onder werpen middenstandscrediet,
werden de noodige voorbereidingen
offen dat onze gemeente kan ue
dedingen in den worstelstrijd, die
algemeen verwacht wordt wanneer
de vrede zal zijn hersteld.
Wij beginnen l hans weder een nieuw
jaar. Voor ons ligt een ruim veld van
gemeentelijke werkzaamheid; vele
zaken roepen dringend om oplossing.
Reeds hedenavond zal door U moe
ten worden beslist in een vraagstuk,
dat deze gemeente reeds gedurende
vele jaren heeft bezig gehouden en
dat thans door de omstandigheden
op den voorgrond is gedroDgen, na
melijk de verversching van het Hel-
dersche Kanaal.
Ons ziekenhuis roept niettegen
staande de toewijding van het daar
aan annexe personeel of misschien
juist wel door deze toewijding, om
verbetering en vergrooting. (In dit
verband meen ik te moeten memo-
reeren de diensten van de Marine-
geneesheeren dr. Tange, dr. Büller
en dr. Horning.)
Ons Armenhuis voldoet niet meer
aan de eischen des tljds. Verschillen
de onzer scholen zijn nog niet geheel
ingericht zooals dat door de wet wordt
geëischt. Beslist zal moeten worden
of de school te Koegras uitgebreid
zal worden of dat daar een tweede
school moet worden opgericht. Onze
Ambachtsschool vraagt gelukkig om
uitbreiding. Een volkabadhuis, met
inrichting voor schoolbaden, wordt
geacht te behooren tot de inrichtin
gen van een volgens de hedendaag-
sche eischen ingerichte gemeente
huishouding.
Het vraagstuk der electrificatie
dezer gemeente dient ondor de oogen
gezien te worden. Een verbetering
der salarisregeling van de onderwij
zers is noodig, eveneens uitbreiding
en reorganisatie van de gemeente
lijke politie. Eene beslissing omtrent
de al of niet samenkoppeling van
het gas- en waterleidingbedrijf moet
zoo spoedig mogelijk genomen wor
den. Voeg hierbij nog, dat het zeer
wenachelijk is het Raadhuis te ver
nieuwen en dat een gymnasium hier
nog altijd ontbreekt, dan behoeft het
geen betoog, dat wij om werk niet
verlegen behoeven te zitten.
Natuurlijk kan niet alles in eens
jeschieden en zal ook rekeniDg moe
ien worden gehouden met don ernst
der tijden en met de onzekere toe
komst, doch voor deze gemeente
moeten wij in dat opzicht toch niet
te pessimistisch zijn. Aan de groote
ramp, die verschillende deelen van
ons vaderland in de laatste dagen
jetroffen heeft, zijn wij gelukkig ont-
iomen, terwijl voor zooverre dit men-
schelijkerwijze is na te gaan, de voor
uitzichten onzer gemeente niet onbe
vredigend zijn.
De uitbreiding van's Rijks Marine
werf en het verrijzen van nieuwe
maritieme inrichtingen, wijzen er op
dat eerder uitbreiding dan inkrimping
van het MariDe-peisoneel alhier te
wachten is. En al is het dan ook op
zeer bescheiden schaal, er begint zich
hier eenige industrie te ontwikkelen
en ook op het gebied van tuinbouw
komt eenige meerdere levendigheid.
Laat ons dit bij den arbeid die ons
thans weder roept, bedenken en laat
ons hopen, dat ods daarbij de noodige
wlj3heid geschonken worde opdat deze
strekke tot meerder heil van onze
gemeente.
Deze rede wordt met applaus be
groet.
De heer G r-ü n w a I d, het woord
verkrijgende, geeft als zijne meeniDg
weer, dat de Raad met waardeering
heeft kennis genomen van wat de
Voorzitter zeide over den toestand
in d8 gemeente. Met den Voorzitter
betreuren wij de ramp, die zoo'n
ontzaglijken omvang heeft genomen.
Spr. bepleit de oprichting van een
Watersnood-comité, dat naast het
Kon. Nat. Steun comité kan werken.
Echter heeft het spr. getroffen,
dat de Burgemeester in zijne toe
spraak de gunstige toestanden waar
onder de neringdoenden verkeeren
zouden, releveerde. Integendeel vindt
spr. den toestand van tal van nering
doenden weinig bevredigend en dient
deze onder de oogen te worden ge
zien. De winsten zijn door verschil
lende Regeering-maatregelen beperkt
en aan tal van artikelen is gebrek.
Het spijt spr. te hooren, dat de fiüan-
tiön der gemeente niet gunstig zijn
en dat de Minister van Oorlog ge
weigerd heeft vergoedingen toe te
kennon. Echter zijn B. en W. diligent
geweest en hebben zich tot den Min.
van Binnenlandsche Zaken geweud.
Spr. drukt tenslotte de hoop uit, dat
het den Voorzitter gegeven moge
zijn al de in zijne rede genoemde
zaken mede tot stand te brongen en
dat hij nog tal van jaren in deze
gemeente tot haar bloei moge wer-
ren. (Applaus).
De vergadering wordt thans ge
opend en allereerst komen aan de
orde de notulen der vorige vergade
ring. De heer Spruit maakt hier
omtrent eene kleine opmerking en
vraagt of het niet mogelijk is die
wat vroeger gereed te hebben.
De Voorzitter zal zien wat
hieraan te doen is.
Aan de ordo zijn thans:
Ingekomen Stukken en Mededeeiingen.
Besluit van Gedeputeerde Staten
tot verdaging van hunue beslissing
omtrent de Begrooting dezer gemeente
voor 1916.
Besluit van de Provinciale Staten
om aan het Departement Helder der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
een subsidie te verleenen van ten
hoogste f750.— voor een op te rich
ten vakschool voor meisjes.
Goedkeuring door Ged. Staten van
de rekening 1914.
Proces-verbaal van de opneming
van boeken en kas van den Gemeente-
Ontvanger op 30 December j.1. (in
kas was toen f59099.204) en proces
verbaal van overdracht van die boe
ken en kas aan den nieuw benoem
den Gemeente-Ontvanger, den heer
P. van Dalen.
Rekening en verantwoording van
de Kamer van Koophande 1 en Fa
brieken over 1916.
Kennisgeving van het Bestuur der
VereenigiDg voor Volkshuisvesting
„Helder", dat de heer P. van Dalen
heeft opgehouden secr.-penningm.
dier Vereeniging te zijn en dat als
secretaris is benoemd de heer W.
Orcée r zingmeester de heer
A,.r*
I Yere«u. „Carbon'
en van de Afdeellug Heldor van den
Centrale» Bond van Transport- en
Havenarbeiders, aandringende op het
behoud van don heer S. R(jkes als
directeur der Gasfabriek.
Ten opzichte vau deze laatste mis
sives informeert de heer Grun-
w a 1 d naar de resultaten van het
rapport omtrent de handelingen aan
de Gasfabriek. Nu de zaak een jaar
hangende is, wordt het tijd die af te
werken. De Commissie heeft wel
iswaar geone schuld, want het is het
rapport van den deskundige, waarop
gewacht wordt, maar kan men dan
niet eens op spoed aandringen?
De Voorzitter zegt, dat dit al
herhaaldelijk gedaan is.
De heer Biersteker, namens
de Commissie sprekend, zegt tot zijn
spijt geen inlichtingen te kunnen
geven. Schier dagelijks vraagt spr.
den secretaris of hij al iets naders
hieromtrent weet, maar steods is het
antwoord ontkennend. De deskundige
had toezegging gedaan vóór 31 Dec.
zijn rapport te zullen inzenden, maar
heeft het niet gedaan. Spr. zal nog
eens bij den deskundige aandringen.
De heer G r u n w a 1 d geeft de
Commissie in overweging eon tijdstip
te bepaleu binnen hetwelk het rap-
>ort moot worden ingediend, anders
can men wel tot in het oneindige
uitstellen.
De heer Biersteker zegt, dat
door de Commissie aan den deskun-
zal worden medegedeeld, dat in
den Raad met ernst is aangedrongen
op meerderen spoed bij de indiening
van het rapport.
De heer Spruit heeft nog een
opmerking omtrent het ongezegelde
adres, maar de Voorzitter licht in,
dat het hier geeu request betreft en
igel niet noodig is.
Missives van den heer K. Schraver,
te Rotterdam, over militaire aange
legenheden.
Alle bovengenoemde missives voor
kennisgeving aangenomen.
Adres van de wed. P. A. E. Thljssen
om ontheffing van art. 16 der Bouw
verordening voor het verbouwen van
perceel Zuidstraat 83.
Verleend.
Cntslag-aanvrage van den gemeente
apotheker, dr. G. A. Stutterbeim, met
ingang vaD 1 April a.s., wegens be
noeming te Deventer.
De heer Grunwald zou dezen
termijn gaarne met eene maand ver
lengd willen zien, omdat wij vóór 1
April onmogelijk in deze vacature
kunnen hebben voorzien. De heer
Stutterbeim zal daartoe wel genegen
zijn, meent spr.
De heer De Ven zegt, dat dr.
Stutterheim dit niet wel zal kunnen
doen, daar de gemeente Deventer hem
verzocht heeft zoo spoedig mogelijk
te komen, omdat men daar op het
oogenblik eene vacature heeft. Ed
twee maanden is de termijn, waarop
de heer Stutterheim recht heeft.
Onder dankbetuiging voor de aan
de gemeente bewezen diensten eervol
verleend.
Aanvrage van den heer C. G. v. d.
Leo om ontslag als gemeente genees
heer met ingang van 1 Februari a.s.
Als boven.
De heer Spruit vraagt of B. en
W. al overwogen hebben wat te doen
nu we maar twee doktoren voor de
armenpraktijk hebben.
De Voorzitter zegt, dat hier
omtrent nog niets overwogen is, doch
dat waarschijnlijk zoo spoedig moge
lijk een derdeu benoomd zal moeten
worden.
De heer Spruit: Zooveel keus
hebben we niet, er is nog maar één
dokter, en die is schoolarts: Zou het
geene overweging verdienen, vraagt
r., een armendokter aan to stellen
De Voorzitter zegt overwe
ging toe.
Aan mejuffrouw Veen, onderwijze
res aan school 5, wordt met ingang
van 1 Maart eervol ontslag verleend.
Thans is aan de orde:
Kohier.
Aanbieding ter vaststelling van oen
suppletoir kohier van de belasting op
de honden (f 57.50), dienst 1915.
Dit kohier, benevens een Buppletoir
kohier schoolgeld en l)id. schoolgeld
heffing school 8 1916 worden vast-
gosteld.
In afwijking van de agenda wenscht
de Voorzitter thans allereerst
aan de orde te stellen
Heldersche Kanaal.
Ad vies. van B. en W. van December
1.1. betreffende de plannen tot verte
ring van het Heldersche kanaal.
In ons nr. van 18 Dec. 1915 publi
ceerden wij dit advies bereids eu de
zaak werd in een afzonderlijke
comité-vergadering ampel besproken.
De heer Over de Linden heeft
hieromtrent eon lijvig rapport opge
maakt, dat in druk is eu den Raad
zal worden toegezonden. Waar het
hier alleen gaat om de kwestie van
aankoop van de benoodigde gronden,
kan spr. zich daarmee vereenigen,
De heer Van Breda zal in het
koit zijne stem tegen het voorstel
motiveeren. Spr. stemt tegen niet uit
mindere waardeering voor het avant-
projet van den h6er Krijnen, maar
omdat het moeilijk is eon stem te
geven aan iets dat niet afdoende helpt.
We krijgen met dit plan geen zeker
heid van een stank vrij kanaal. Ook
B. en W. spreken reeds van „even-
tueele" demping. Voor spr. bestaan
slechts twee mogelijkheden: demping
of reorganisatie van ons rioolstelsel,
zoodat dat niet meer in het kanaal
uitmondt, Door een lid der commissie
is gewezen op het stankvrije kanaal
der marinewerf, waarin geene riolen
uitmonden, door een ander lid werd
op den Haag gewezen, waar
kanaal is, dat gespuid wordt en nog
steeds stinkt.
De heer Bommel merkt op, dat
uit de stukken blijkt, dat het niet
met zekerheid te zeggen is of het
plan afdoende werkt, maar het is te
probeeren en volgen* de deskundigen
ontstaat in ieder geval verbetering.
De heer Adriaanse is vóór het
plan-Krqnen. Wat in de offlcieele
stukken ataat, komt hierop neer, dat
deor het plan *eji« behoorlijke ver
betering ontstaat. Wé.
doende, maar het is "&aar
deskundige gelukt een p7. e£lfeelef1
werpen, dat afdoende is. Op htte ont"
blik hebben we geen beter pT&^on'
daarom kan spr. met vertrou£n
aan dit plan steun vorleenen.
heeren, die bezwaren hebben, zijn er
evenmin in geslaagd afdoende aan te
toonen, dat hot niet helpt.
De heer Spruit is in 't algemeen
vóór het plan. Met het advies van de
Gezondheidscommissie, dat men een
behoorlijke baggering moet onder
houden, is spr. het echter geheel
eens. Overigens gelooft spr. niet, dat
we den stank kwijtraken, maar we
krygen althans eene verbetering,
mits we baggeren.
De heer Baak is tegen het plan.
Voor spr. staat het niet vast, dat
eenigerlei verbetering zal komen, het
vuil zal verplaatst worden. Alleen
door de rioleering te verleggen, krij
gen we afdoende verbetering. Het
werfkanaal stinkt nooit en daarin
komen geene riolen uit.
De Voorzitter: Dat wordt
beter onderhouden.
De heer Baak: Doordat het niet
vervuild is, behoeft het niet onder*
houden te worden.
De heer De Zwart is eveneens
gen het plan, op dezelfde gronden,
u.1., dat de verbetering niet afdoende
is. Spr. meent, dat dit plan ons meer
zal kosLen dan een afdoend rioleering-
stelstel. Als leeken en de meerder
heid van den Raad is dat moeten
we afgaan op de praktijk. En in den
Haag is 't het bemalings- en spuiings-
plaD, dat schipbreuk heeft geleden,
eene verandering vah rioolstelsel was
nog Diet afdoende, en tenslotte moest
men overgaan tot demping. En den
Haag kan zich misschien dergelijke
dure proefnemingen veroorloven, maar
zeker niet een gemeenta als den
Helder.
De heer Biersteker merkt op,
dat de heeren zich tegen het plan
verklaren, maar tegelijk zeggen, dat
er toch iets gebeuren moet. Het ver
baast spr., dat ze niet met een con
creet plan komen.
De heer De Zwart: Dat schudt
men zoo maar niet uit de mouw.
De heer Biersteker: De zaak
is al zoo lang in voorbereiding, dat
men zoo'n plan wel gereed had kun
nen hebben. Bij de stukken was een
plan van f300000.— en daarvan
zeggen deskundigen, dat het nog
zeer de vraag is of het afdoende is.
Spr. is van meoning, dat we moeten
nemen wat aannemelijk is. De cijfers
in het plan zijn in hoofdzaak juist.
De verversching van het halve volume
water, dat het kanaal bevat, in 24
uur, volgens het plan, mbit eene
verbetering zijn. De Gezondheids
commissie komt tot de conclusie,
dat door toevoegiog van versch water
de stank verdwijnen moet tengevolge
van een biologisch proces, dat plaats
heeft. Voor spr.'s leeken-verstand is
deze conclusie het meest aannemelijk.
Als er een ander, meer afdoend plan
was, zou spr. meegaan, maar waar
vindt men zuo'nplan? In ieder geval
is dit eene belangrijke verbetering.
De heer De Geus wil óók nog
een enkel woord hierover zeggen,
hoewel het haast overbodig is, omdat
door de sprekers geen enkel argument
tegen het plan is genoemd, dat weer
legging behoeft. Van elk plan kan
i zeggen, dat het niet afdoende
hoewel niet van elk in dezelfde
mate. Spr. gelooft overigens niet, dat
do besprekingen van hedenavond nog
bekeerlingen zullen maken, daar ieder
wel zijne meening over de zaak heeft.
Wie tegen het plan is, is tegen ver
betering van het kanaal.
Geroep: Neen, neen i) In het rap
>ort, dat spr. indertijd over deze
cwestie gemaakt heeft, werd ook ge
sproken over schoonmaak en uitbag
gering van het kanaal. Tengevolge
van vexatieve bepalingen van het
hoogheemraadschap kunnen wij niet
zooals wij willen. Spr. memoreert,
nog verschillende punten om zijn
standpunt te motiveeren.
De heer Van B r e da protesteert
tegen de uitlating van den heer de
Geus als zou hij tegen elk everbetering
zyn. Integendeel zal spr. gaarne aan
afdoende verbetering mede
werken.
De heer Baak sluit zich hierbij aan.
De heer De Zwart wijst er op,
it de meening van den heer Bier
steker gebaseerd is op hetgeen in
het rapport gezegd wordt omtrent
den watertoevoer. In den Haag
kwam door het b9malings- en
spuiïngsplan zooveel versch water
in de kanalen, dat de schippers last
hadden van den sterken stroom. Niet
tegenstaande dit feit bleven de ka
nalen stinken. En de deskundigen
hebben uitdrukkelijk gezegd over het
plan-Krljnen, dat dit hier niet het
geval zou zyn, (n. 1. geen sterke
stroom).
De heer Verstegen is het niet
eens met zyn partijgenoot de Zwart,
die zich beroept op den Haag.
ondanks den sterken stroom het
kanaal toch blijft ruiken, moet het
aan het water liggen. Dat kan niet
anders. Immers, dan zou het in het
Werfkanaal ook moeten rieken. Het
plan don Haag is in Nederland eene
mislukking geweest. Het is best
mogelijk, dat dit plan niet afdoende
is, maar bij de stukken is óók een
rioleeringsplan, dat niet afdoende is.
Het vuil moet volgens dat plan ge
loosd worden in het Noord-Holland-
sche kanaal en wy krijgen
duur rioolstelsel, terwijl het Helder
sche kanaal blijft stinken. Waar de
Gezondheidscommissie dit plan aan
beveelt, is het voor spr. afdoende om
er vóór te stemmen.
De discussies worden gesl
het voorstel B. en W. komt in stem
ming en wordt aangenomen
met 16 tegen 4 stemmen.
Tegen de heeren Van Breda, Baak,
De Zwart en Michels.
Aan de orde is:
Middenstandscrediet.
Voorstel met betrekkiDg tot hot
verleenen van crediet aan den kleinen
middenstand. (Zie Held. Crt. 18 Jan.)
aan de Credietbank
">rdt bh acclamatie
het College voor wat hier voor den
Middenstand gedaan is.
De heer Baak refereert zich aan
wat de heer Adriaanse zegt.
De heer Grttnwald spreekt in
telijken geest. Spr. vindt wel wat
gud om te sprekèn van „weinig
van den kleinen middenstand,
O ver 'c SedraD8 zouden geraakt zijn.
hier he^gemeen *3 ^et teS0Qdee'
met het R™1- Overigens gaat spr.
Het vnm-é?tül »CCOOrd.
nee voorst, n,
deel tenemen
aangenomen.
Kasgek
Advies op het achr. na
deputeerde Staten in zl° vhant
nemen van gelden ter
in de tydelyke behoefte aan k J",/
(Zie „Held. Ct.", 18 Jan.). *eia-
Bij acclamatie conform advies b.
sloten.
Subsidie.
Advies op het adres van het Hel
dersche Drankweercomité om een
subsidie van f 100.—. (Zie „Held.
Ct", 18 Jan.).
De heer Do Zwart vindt de af
wijzing om de door B. eu W. ge
noemde redenen te betreuren. Spr.
wijst er op, dat in het advies de
meening wordt gewekt, alsof, door
subsidie te verleenen aan dit Comité.,
subsidie wordt verleend aan eene
Vereeniging. Dit is onjuist, daat het.
Comité is samengesteld uit de v(jf
vere*nigingen, die alhier voor drank
bestrijding werken.
Ook de motiveering betreffende do
verminderde accijns opbrengst is on
juist, hetgeen spr. aan de hand vau
cijfers nader uiteenzet. VoLens de
door de Noordhollandsche Propa-
i-Commissie uitgegeven bro
chure „Noord-Holland en de Jenever"
blijkt, dat in 1913 per gezin pl.m.
f 60, - aan jenever (exclusief bier en
wijn) werd verbruikt, dat is voor
deze gemeente pl.m. 5 L. per jaar.
In 1911 werd aan onderwijs in den
Helder uitgegeven f 4.18, aan jene
ver daarentegen f 11.30; plaatst men
deze cyfers naast elkander, dan moet
men constateeren, dat daaraan heel
wat ellende vastzit. De gemeente nu
moet met alle haar ten dienste
staande middelen het drankverbruik
be8trydeD. Na-tuurlljk heeft ook do
sport etc. groóten invloed gehad op
het verminderend gebruik, en de
arbeidersbeweging heeft zeer veel
joeds gedaandoor een en ander is
iet drankgebruik sinds 1899 in deze
gemeeDte met 82 verminderd.
Er is dus voorzeker alle reden om
de drankbestrijders in hun strijd te
helpen, te meer, waar het; hier zoo'n
kleine subsidie betreft. Spr. leest een
lijst voor van de in de verschillende
provincies verleende subsidies aan
drankbestrijders vercenigingen. Voor
Noord-Holland zijn van de 134 ge
meenten er 29, die eene subsidie
uitkeeren, in totaal van f 5422.50.
Hier is Amsterdam bij met f 3500,
waarvan een deel aan Met Consul
tatie-bureau ten goode komt. In Ne
derland zijn totaal 87 gemeenten die
f 100,— of meer subsidie geven. Wij
aldus concludeert spr., dit
verzoek niet afwijzen met het motief,
dat we niet bli kas zyn. Ook de
geh. onth. voeren een zwaren' strijd.
Do Voorzitter merkt op, dat
de subsidie niet wordt afgewezen
omdat de aanvraag niet sympathiek
was aan B. en W., maar alleen we
gens den slechten toestand der finan-
tiën. Ieder preekt natuurlijk voor
zijn eigen parochie.
De heer Van N e c k kan den
heer De Zwart in diens becyferiDgon
niet volgen, maar meent, dat we in
scheve verhouding komen als we nu
de subsidie verleenen en haar straks,
als wij den accijns niet meer mogen
heffen, weer moeten ontnemen. De
hoeveelheid (100,000 liter), die do
accljnBopbrengst vertegenwoordigt, is
niet allemaal voor consumptie. Daar
onder is ook alcohol voor allerlei
andere doeleinden, eau do cologne on
uitvoer etc., is daar ook onder be
grepen.
Da heer Biersteker beschouwt
de zaak van dit standpunt, dat de
drankbestrijding oen maatschappelijk
werk i«, dat steun noodig heeft. Het
spijt spr., dat de goede bedoelingen
in het advieB niet meer zijn erkend.
Spr. zal echter tegen het voorstel
stemmen.
De heeren Adriaanse en Baak
sluiten zich by dit betoog aan.
De heer D e Z w a r t antwoordt den
heer Van Neck. In 1912 telde deze
gemeente 27458 inwoners, die aan
alcohol van 50 °/0 verbruikten 1263
H.L. dus per hoofd 4.96 L. In 1911
werd uitgegeven aan gedistilleerd
X), aan onderwijs (lager)
f114000, dat is per hoofd resp.
f 11.80 en f 4.13 De hoer Van Neck
kan de «Ijfera controleeren en des
noods wraken.
Spr. heeft gezegd, dat de bestaande
vereenigiDgen zich samengevoegd
hebben tot één drankweer Comité, dat
dus alle richtingen en kleuren ver
tegenwoordigt en daarvoor is f 100.—
snbsidie niet te veel. En wat het be
toog van den heer Vau Neck betreft,
dat bij opheffing van den accijns de
gemeente die inkomsten derft, daarin
zal wel op een of andere manier door
het Rijk worden voorzien. Straks gaan
we f50.- subsidie geven aan oeno
tentoonstelling op gemeentelijk finan
cieel gebiedde Raad zou die luttele
subsidie niet gaarne afstemmen
omdat wij slecht by kas zijnwelnu,
deze subsidie van f 100,— ia ook tu
klein om daartegen bezwaar to maken.
De discussie worden gesloten en
het voorstel komt in stemming. Het
wordt aangenomen met II tegen 9
stemmen. Vóór de heeren Bommel,
Van Breda, Bok, Boon, De Geus,
Krijnen, Van Neck, Grünwald, Ovor
de Linden, De Ton en Haijer.
De subsidieaanvraag is hiermede
verworpen.
(De rest van het verslag wordt
in het volgend nummer opgo-
*omen.)
De heer Adriaanse (aanvanke
lijk onverstaanbaar) kan zich ver-1
eenigen met wat in bet advies gezegd
wordt, al is het niet steeds met de I
motiveering. Spr. brengt dank aan l
