ELDERSCHE COURANT DONDERDAG 3 FEBRUARI 1916 44* JAARGANG Op pagina 4 van dit blad is opgenomen t. Uit den omtrek. 2. Feuilleton, enz. DE WEEK. 1 Februari. De 28sten Januari 1916 ia voor Neder land een „historische datum" gewor den. Helaas, een van somberen aard. Op dien dag is in de Tweede Kamer 'der Staten-Generaal, waar toen 87 leden present waren, met eene meer derheid van drie stemmen 'n eind gemaakt aan het ministerieel leven van den man, niet zonder reden „de toovenaar van den Haagschen Kneu terdijk" genoemd. Van mr. M. W. F.,Treub, die in 1913, na de verkie zingen, optrad aan het hoofd van het drietakkig departement, om ver volgens na 's heeren Bertling's terugtreden in de gelederen der be lasting-hoofdambtenaren het beheer van Financiën op zich te nemen. En in de loop van eenige maanden het wonderwerk volbracht eener alge heels belasting-hervorming, waar anderen even zoovele jaren voor be hoeven gesteld dat zij bezitten den schat van kennis, ervaring en door zicht om de taak zelve aan te dur ven. Minister Treub is genoodzaakt af te treden wijl hij „dwang" op het Parlement durfde leggen. D.w.z., hij had zijn eïsch (in de bekende corres pondentie met mr. Borgesius gesteld) dat de Ouderdomsrente niet zou wor den afgedaan voor-en-aleer zijn be lasting-ontwerpen dóór de Kamer in de sectiön zouden onderzocht zijn, laten vallen. Maar Z.Exc. had de zonde begaan als zijn besliste meening te doen kennen, dat Ouderdomsrente enPen- sioeubelasting moesten vastgekoppeld zijn. Geen Ouderdomsrente zonder het aequivalent. Alsof de heeren niet wisten, dat mr. Treub er zoo over dacht 1Maar dr. Bos kwam op hoogen toon protesteeren tegen het maken van de Tweede' Kamer tot „een deel van het departement van Financien". En de steeds in onstui mige gemoedsstemming verkeerende jhr. De Mural,t, de Oostburger man, riep in naam van het door mr. Treub versmade Staatspensioen een „A la lanterne 1En toen werd de motie-Schaper door minister Treub vierkant afgewezen als eene van afkeuring dien 28sten Januari aan genomen. Onmiddellijk verliet de heer Treub de vergaderzaal der Tweede Kamer en vroeg audiëntie aan bij de Koningin om H. M. zijne porte feuille ter beschikking te stellen. Onze wakkere Landsmoeder was echter een paar dagen tevoren, op haar tocht'naar de door stormvloed geteisterde streken in N.-Holland aangetast door bof; ongesteldheid, thans zeer velen belagend. En er deden zich bij H. M. ook verschijn selen van influenza voor, zooals men weet. Wat de Koningin met haar hoog plichtbesef en sterken wil niet belette op Maandag 31 Januari mr. Treub enkele oogenblikken in audiöntie te ontvangen, terwijl H. M. dienzelfden dag ook nog beëedigde den nieuwen Landvoogd van Insu- linde, graaf Yan Limburg Styrum, die op 2 Februari per „Insulinde" naar de Oost zou vertrekken. Een uur nadat minister Treub gevallen was, kreeg men reeds een lijstje van mannen, die voor de por tefeuille van Financien „genoemd" zouden worden. Full speed De zeer-haastige „primeur"-bakkers zagen ih hun overijling voorbij, dat het arme kabinet Cort v. d. Linden wel zéér gehavend is, maar toch nog altijd extra-parlementair van karakter, voorzoover men weet. De namen der heeren Patljn en De Meester _als eventueels opvolgers van mr. Treub klonken dus wel zeer zonderling. Dat mr. Van Gijn, de thesaurier- generaal, thans weêr aanstonds „ge noemd" zou wordenwie verwachtte 't niet Dat er buitengejvone moed noodig is óm thans de „nalatenschap-Treub" te aanvaardenwie zal 't niet be seffen Deze „Ueberrüensch" heeft o.a. de taak van twee ministers tegelijk waargenomen, de afd. Arbeids- verzekering met zich naar den Kneu terdijk nemend. Vele tientallen mil- lioenen zijn „a la minute" noodig. De "uiden van dagen hebben zich met ee; doode musch verblijdVan Februari 1916 tot Mei 1917 is precies vijftien maanden. De heer Treub heeft er do vorige week in de Kamer op gezinspeeld, dat Juni-'17 allicht weder om eene Rechtsche meerderheid aan het roer van Staat zal brengen. Voor sommigeh, die aan „voorteekenen' hechten, was de „joyeuse rentrée" van den oud-minister Kolkman, te Nijmegen gekozen in de vacature- Van Nispen, in het Parlement zulk een „omen". De dag van Januari j. 1. heeft de kansen voor Rechts zeer stellig niet doen dalen, IntegendeelWaar de man te vinden, sterk, talentvol, offervaardig genoeg om met zulk een „risico" thans de loodzware portefeuille van Finan cien te durven gaan torsen? De arme, veelbeproefde premier heeft van midzomer-1913 af al voor menig zwaar probleem ter oplossing gestaan.- De moeilijkheid, waarbij mr. Cort v. d. Linden, de wijsgeer-staats man, nu een uitweg moet zoeken, is zeker de allergrootste. Het zijn, aldus verzekerde onlangs de minister president, de buitengewone tijds omstandigheden, welke het Kabinet zullen noodzaken aan te blijven, óók wanneer 't in zijn minister-van Fi nanciën werd getroffen. Deze „coup de Jarnoc" is nu door het Parlement toegebracht, als dreigde er geen ge vaar meer. Het ministerie, dat sinds Aug.-1914 het vaak in doodsgevaar verkeerd hebbend schip van Staat door de branding, langs de klippen heen, wist te voeren zonder dat 't hevige averij opli«pdat Kabinet ia nu in het hart getroffen, 't Zal nog wat blijVen- leven. Maar de groote, frissche levenskracht, de echte „regeer- lust", in den goeden zin van het begrip, is eruit. Kan 't ook anders Is dit niet de juiste methode, om te fnuiken de lust bij onze beste, intel lectueel sterkste, bekwaamste mannen om zich aan de openbare zaak te geven Dat aan groot- en beroemd heden op welk gebied 't zijvoor allen, die boven de middelmaat uit steken, het leven in Patria steeds zoo min-genoegelijk denkbaar werd gemaakt: wij weten 't allen. In later tijden 't moet erkend is daarin eenige verandering ten goede gekomen, voor een met-onbe duidend deel vermoedelijk te danken aan schaamte tegenover het buiten land. Bij het treurige geval-Treub heeft 't oude, gevaarlijke spooksel zich weêr in zijn meest dreigende, weerzinwekkende gedaante vertoond! De stroom van jobstijdingen over den stormvloed is nog steeds niet uitgeput. En het bericht, dat niet minder dan vijf-en-dertig Scheve- ningsche visschërs, op loggers ter haringvangst uitgetogen, zijn omge komen, heeft bittere rouw gebracht zóó kort na de vreugde over de fabel- achtig-voorspoedige vangst, die in het oude visschersdorp eene weelde bracht waarvan men nauwelijks had durven droomen. De stroom van giften en gaven, voor de slachtoffers van den stormvloed ingekomen (in de Hofstad op één dag ruim een ton), was ver rassend. Na achttien maanden van wereldbrand. In tijd van weeklacht over verminderde inkomsten en stij gende uitgaven bij grooten en klei nen Dat men niet hl deze wee klachten moet opvatten gelijk ze geslaakt wordenhet Utrec-htsche lijstje, aangevend hoeveel honderden guldens de fiscus in de oude, stem mige Bisschopsstad in 1915 meer ontving van heffing op de „publieke vermakelijkheden" (bioscoop vooral niet te vergeten!) toonde 't wel zeer duidelijk. Over dit onderwerp zou nog wel 't een en ander te be spiegelen zijn, dat ik intusschen tot later bewaar. Voor het oogenblik raakt alles nu op den achtergrond voor.het op 28 Januari in het Parlement gebeurde. Ook en zelfs de „journalistieke stor men", in de hoofdstad opgestoken en die nog steeds niet uitgewoed zijn. De grijze, beminnelijke graaf Van Bylandt, die 88 jaren lang door Apel doorn naar het Parlement werd af gevaardigd, heeft een alleszins ver diend „otium cum dignitate" gekozen en zal vermoedelijk door den heer Snoeck Henkemans worden vervan gen. In de vacature-Ferf kozen de Noord-Hollandsche Staten den zeer- schranderen Amsterdamscben pleit bezorger ter. J. Kappeyne v.d. Copello. Ridder De Stuers, 'onze gezant te Parijs, vierde het gouden jubileum van zijn diplomatieke carrière, en werd Staatsraad in buitengewonen dienst. Nog gevoelt hij zich krachtig en geschikt om het vooral thans zoo verantwoordelijke ambt in de Fran- sche hoofdstad te blijven vervullen. Ondanks de kritiek, waaraan ridder De Stuers' beleid vaak blootstond. Terecht Ik beoordeel 't niet. Dit staat vast, niet ieder weet te juister tijd te gehoorzamen aan den wenk, gegeven in De Genestet's woord, dat president Borgesius in herinnering bracht, graaf Van Bylandt huldigend: Er is een tijd van komen, Er is een tijd van gaan. Vaak hebt gij het vernomen, Maar hebt ge 'took verstaan?... *>Mk. Antonio. DE OORLOG. Oe offlcleele legerberichten van 31 Jan. en 1 Febr. Van het W e s t e 1 ij k front. Het Engelsche legerbericht van den 31sten meldt, dat een afdeeling Ên- gelachen ten W. vanMeesaen er in slaagde in een Duitache loopgraaf door te dringen. De Duitschers ver loren 30 man aan dooden en 3 aan gevangenen. 2 mitrailleurs werden Van- Duitsche zijde wordt beves tigd dat de Engelschen op een plaat9 in de loopgraven doordrongen. Echter werden zij na korten. tijd weder ver dreven. Ten Z. van de Somme zou den de Franschen opnieuw terrein verloren hebben. Van het Oostelijk front. De Russische legerberichten maken slechts melding van verkennings ge vechten en artillerie-duels. De toestand wordt van beide zijden als onveran derd aangegeven. Op den Balkan. De capitulatie van Montenegro schijnt niet met instemming van het geheele volk te zijn vastgesteld. Uit Londen wordt gemeld, dat een gene raal en een majoor, die de capitulatie hadden onderteekend, dood in hun huis zijn gevonden. De aanplakbil jetten waarin de capitulatie werd afgekondigd zijn van de muren ge trokken. Om de „orde te herstellen'' zijn een aantal burgers gearresteerd, waarvan er eenige werden doodge schoten. In Albanië wordt, volgens den „Lokal Anz.", een spoedig treffen verwacht tusschen de troepen van Essad-pacha en de Bulgaren, welke gesteund worden door de Albaneesche benden. De Bulgaren rukken voor waarts langs de Montenegrrjnsche grenzen. Te Durazzo kwamen Fran- sche troepen aan. Aldaar verkeert men in het onzekere omtrent het lot van Bezat (47 K.M. ten N.W. van Valona. Men gelooft, dat de plaats nog in banden is van Beead-pacha. Van het Russisch-Turksche front. Volgens een bericht van den 31 en Jan. hebben de Russen in het kust gebied van den Tsjoroch de Turken teruggedreven. Een aantal soldaten werd gevangen genomen en 100 stuks vee veroverd. Het. stoomschip „Appam" terecht. Uit Newport News wordt gemeld dat het reeds als verloren beschouwde stoomschip „Appam" van de Elder- Dempster-lijn (zie ons vorig nr.). 1 Februari des ochtends te Old Point is aangekomen. Het schip voerde de Duitsche oorlogsvlag en had een Duitsche prljsbomanning aan boord. De „Appam" was door een Duitsche onderzeeër ter hoogte van de Cana- rische eilanden vermeesterd. Door deze duikboot waren reeds verschei- 3 andere schepen in den grond geboord, waarvan de opvarenden nu aan boord van de „Appam" werden overgebracht. In totaal bedroeg dit aantal 158 menschen. Men is van meening dat de Duitsche bemanning zich liever zal laten interneeren, dan opnieuw zee te kiezen. Een neutrale correspondent van de „Daily Mail" heeft de Duitsche duik- booten gezien welke in de Zee van Marmora opereeren. Het zijn slechts kleine vaartuigen. In het geheel zijn er 6. Volgens deze correspondent kan de „Persia" niet door een Turksche duikboot getorpedeerd zijn, aangezien deze niet b6Staau. Hij hoeft kennis gemaakt met den commandant van een onderzeeër van het groote type, do „U 51". Deze, von Hersing geheeten, is na den dood van Weddingen, de held van de duik- bootenvloot geworden. Hij was het die de „Majestic" en de „Triumph" in den grond boorde. Op klaarlichten dag was hij door den straat van Gibraltar gekomen. In de nabijheid van Lemuos wa3 bij in een -vangnet der Engelschen ge raakt. Na 2 uur vastgezeten te hebben ■slaagde hij er evenwel in weder los te komen. Een schroef werd hierbij beschadigd. De ocrlog In de lucht. Zeppelins boven Engeland. Een Duitsch bericht van den Marine staf meldt dd. 1 dezer: Een onzer eskaders marine lucht schepen heeft vannacht het dok, de haven en fabrieksgebouwen in en bij Livefpool en Birkenhead, de ijzer fabrieken en hoogovens van Man chester, de fabrieken en hoogovens van Nottingham en Sheffield en de groote bedrijfsgebouwen aan de Humber en bij Great Yarmouth met een groot aantal ontplofbare en brand bommen bestookt. Overal is de krach tige uitwerking der hevige ontplof fingen in felle branden waargenomen. Aan de Humber is bovendien een batterij tot zwijgen gebracht. De luchtschepen zijn van alle pun ten sterk beschoten maar niet ge troffen. Alle luchtschepen zijn ondanks krachtige tegenwerking behouden te ruggekeerd. Het Engelsche bericht hieromtrent meldt, dat de aanval welke op grooten schaal werd uitgevoerd, belemmerd werd door den mist. Er werd eeuige schade aan eigendommen berokkend. Volgens tot dusver (1 Febr.) inge komen berichten werden 54 menschen gedood en 67 gewond. Met het oog op mogelijke aanvall6D van Zeppelins op Londen is het be sluit genomen, dat tusschen Zons ondergang en Zonsopgang geen'klok- ken zullen slaan of bellen zullen worden geluid. Dit dient om te voor komen dat de Zeppelins op het geluid van de klokken afgaande, de stad mochten vinden. Naar het schijnt hebben de Duit schers ook naar het Balkanfront een of meer Zeppelins ^gezonden. In een bericht uit Saloniki wordt althans rfielding gemaakt van het feit dat door een Zeppelin bommen op de stad werden geworpen. Er werd weinig schade aangericht. Ingezonden mededeeling. HERMAN NYPELS, Spoorstraat 41 - HELDER. Militair Glacé, f 1.90, 2.25, 3.50, Miltitair im. peau de Suède, f 1.25, met garantie. BUITENLAND. Duitsche ministers heeft gericht. Vol gens de vertaling van de „Manchester Guardian" luidde die memorie als volgt „Een gewezen deurwaarder, ge naamd. Finhold, heeft mij het verzoek gedaan zijn pogingen te willen steu- neD, ten einde, de zorgen van de manschappen aan het front over hun worstelende gezinnen thuis te ver lichten. Hij had in het bijzonder bet oog op de belangen van de werkende middelklasse, kleine neringdoenden, werklieden en kooplui, dieinvredes tijd goede verdiensten hebben, maar nu gevaar lgopen, om al bun bezit tingen te verliezen en na den oorlog tot arme daglooners verlaagd te worden. Tallooze aanvragen van menschen die van soldaten aan het front af hangen en hulp en steun vragen, leveren mij het bewijs dat de heer Finhold den viDger op een wond heeft gelegd. Ten gevolge van de ontwik keling van Duitscbland's economiscben toestand zijn hnt juist die lieden in kleine zaken die gedwongen zijn hun toevlucht te nemen tot aanmerkelijke leeningen en crediet-operaties, en bij den tegen woordigen toestand van de markten enz, die het gevolg van den oorlog is, ia het voor de vrouwen en de afhankelijke betrekkingen thuis een voortdurende bron van groote zorg en vrees, hoe zij de zaak van hun man of vader aan den gang zullen houden. Deze zorg heeft ook een verlammenden invloed op den man in de loopgraven; en dit is te meer het geval, omdat bij geen kaDS ziet op hulp of verbetering, noch nu, noch by het sluiten van den vrede. Het is dus blijkbaar van het groot ste belang voor do economische kracht en de toekomst van ons vaderland dat men het een of ander afdoende middel vindt, om deze zaak te regelen. Het rijk moet het gevaar terzijde stellen, dat een groot aantal van zijn nijvere en economisch onaf hankelijke zonen met armoede of de klauwen van den schuldeischer of den aigeheelen ondergang van hun thuis na den oorlog bedreigt. Een legeraanvoerder kan over zulk een nood niet luchthartig heenstappen, want het welzijn van zijn soldaten moet hem zeer na aan het hart lig gen. Daarom is het mijn plicht, waar voor ik een diep besef heb, de aan dacht te vestigen op de hierboven afgeschilderde gevaren en op de noodzakelijkheid om' ze door een tljdigen wetgevenden maatregel ter zijde te stellen. Het plichtsgevoel en' de doodsverachting van onze legers vereiscben do een of andere vergoe ding thuis, en in doze aangelegen heid. De zeuuwkracht van eiken man, die de hoofdvoorwaarde is, Diet alleen om te kunnen volhouden, maar ook om de finale en beslissende over winning te kunnen behalen, eischt als eerste voorwaarde, dat de econo mische toestand van zijn betrekkingen thuis verzekerd is en dat hij na het sluiten van den vrede hopen mag, steeds moer vooruit te komen. De geweldige 'veranderingen in het economische leven van de natie die thans plaats hebben en na het einde van den oorlog nog grooter zullen worden, moetien een volk vinden, dat in economisch opzicht gezond en in staat is, zich te ontwikkelen. Von Hindenburg, veldmaar schalk en opperbevelhebber van alle Duitschelegerslnhet Oosten". De Vereenlgda Staten en Europa, Londen, 1 Febr. De correspondent van de Morning Post te Washington zegt, dat hij er nauwkeurig kenni3 van draagt dat de betrekkingen met Engeland Wilson ongerustheid baren. Indien Duitschland tot rede gebracht kan worden zal de blokkade-kwestie ongetwijfeld te -berde gebracht wor den. Wilson weigert de militaire noodzakelijkheid als rechtvaardiging voor de blokkade te erkennen. Deze is, naar zijn meening, een verkrach- tiging van den onzljdigen handel. Troebelen in China. St. Petersburg, 1 Febr. Uit Moek- den wordt gemeld dat de Mongolen, na voorbij den Grooten Muur te zijn gekomen, een inval hebben gedaan in de districten Datoenfa en Pin- loungsiang. Hun voorhoede, 2000 man sterk, belegert de stad Datoenfa, Scheepvaartwinsten. Als een staaltje van de buitenge wone winsten der Noorsche scheep vaartmaatschappijen moge gelden, dat de Selmersche Stoombootreederij te Drontheim in 1915 een netto wis heeft gemaakt van kr. 3,131,708. Hieruit wordt 80 pet. dividend uit gekeerd, terwijl van het restant der winst kr. 1,290,000 afzonderlijk wordt Een memorie van Hindenburg. De „Deutsche Tageszeitung" bevat den tófc3t van een memorie, die veld maarschalk Hindenburg aan den rljkskanéalisr en de Pruisische en BINNENLAND. Luchtschepen boven ons land. Maandagnacht even over eenen is boven het Z. deel van Amsterdam een vliegtuig getrokken, komende uit het N.W. en verdwijnend in O. richting. Uit het sterke geraas der machine maakte men op het luchtvaartuig was wegens den mist niet te zien dat het eeu luchtschip was, die van de raid op Engeland (zie onder de Oorlog) terugkeerde. Naar uit Enge land gemeld werd namen 6 h 7 zep pelins aan den aanval deel. Een Dins dag uit Zweden te Rotterdam aan gekomen stoomschip rapporteerd dat het 5 van deze luchtgevaarten heeft gezien, welke in O. richting koersten. Vrij zeker is-het dus dat het lucht schip boven Amsterdam een ver dwaalde Zeppelin was. Dinsdagochtend werd een lucht schip vlak boven post 1 op Ameland waargenomen. De Zeppelin dreef zeer laag en was geen 100 M. van den post verwijderd. Door den kustwacht werden er meer dan 60 schoten op gelost. Ongetwijfeld werd het lucht schip hierdoor meer dan eens ge raakt. Het gevaarte verdween in N.O. richting. Cultuur der door zeewater over stroomde gronden. De directeur-generaal van dei landbouw vestigt er in de St.-Ct. de aandacht van bolanghebbenden op, dat naar aanleiding van de over stroomingen in 1906 in Zeeland een uitvoerige studie is gemaakt aan gaande den invloed van het zeewater op de geschiktheid van den bodem voor de cultuur van verschillende gewassen. Rapporten dienaangaande van den heer A. A. ter Haar z(jn gepubliceerd in de Verslagen en Mededeelingen ran de directie van den Landbouw, jaargang 1907 no. 6 en 1910 no. 6, terwijl mede zijn uitgegeven brochu res over hetzelfde onderwerp van de hand van de heeren I. J. Kakebeeke en dr. D. J. Hissink. Voor zoover de voorraad strekt zijn van deze publicatiën kosteloos exemplaren ter directie - van den landbouw verkrijgbaar, terwijl over wogen wordt ze, ih één deeltje ver- eenigd opnieuw uit te geven. Ons dunkt dat dit wel iets is voor de landbouwers in Anna-Paulowna. Deelneming uit het buitenland. In Aken heeft zich een commissie gevormd, die zich ten doel stelt, giften voor leniging van den watersnood in ons land in te zamelen, om daar door een bewijs van deelnaming te geven. In de Aachener Allgemeine Zeitung is daartoe een oproeping geplaatst. (Hbld.) De Nederlandsche Bank. Een enorm bedrag goud is iu de afgeloopen week door de Nederland sche Bank uit bet buitenland ont vangen. BUjkens den gepubliceerden weekstaat steeg de hoeveelheid geel metaal met niet minder dan 18,084,000 gulden, dat is de grootste toeneming, die sinds het uitbreken van den oorlog in een enkele week tljas beeft plaat s gevonden. Uit een bericht, opgenomen in het jongste nummer vap de „Ti mes" blijkt, {lat ruim 12 millioen van dit bedrag uit Engeland af komstig is geweest, van waar het verzonden is ter verbetering van den wisselkoers. Het resteerende bedrag schijnt grootendeels_uit Oostenrijk te zijn gekomen. De cijfers der goudbeweging tev onzent sinds het uitbreken van den krijg geven een merkwaardigeu kijk op de verbetering der Nederlandsche betalingsbalans, deqls door den grooten uitvoer van landbouwproducten enz. tot sterk gestegen prijzen, ten deele door den verkoop van buïtenlandsche, speciaal Amerikaansche waarden on het achterwege blijven der vroeger zoo belangrijke plaatsing in buiton- landsche fondsen. Bij het uitbreken van den Europeeschen oorlog bedroeg de goudvoorraad der Nederlandsche Bank f161,95 millioen. In de eerste oorlogsmaand vermeerderde hij een kleinigheid, n.1. tot f 162,20 millioen. Op 10 October 1914 was do goud voorraad tot f 155,38 millioen terug gegaan, in verband met betalingen voor aankoopon van zilver en van graan voor regeeringsrekening. Sinds dien is de hoeveelheid geel metaal, trots verdere zendingen voor hetzelfde doel, gestadig en in een snél tempo toegenomen. Op 10 October 1914 wa3 de voor raad f 176,38 millioen. Op einde Jan. 1916 1466,83 millioen. Zooals hieruit blijkt, ontbreken er nog slechts een paar tientallen mil- lioenen (eeu bedrag, dat spoedig genoeg zal zijn bereikt), aan een verdrievoudiging van den goudvoor raad sinds het uitbreken van den oorlog. Van de direct opeischbare verplichtingen der Bank (biljetten, assignaties en rekeniDg-courant-sal- do's) ten bedrage van fl. 648.12 mil lioen, zijn thans 72.04 pCt. door goud en 72 98 pCt. door goud en zilver gedekt, tegen een verplichte mini mum-dekking van 40.pCt. in normale Ujden en van 20 pCt.. sinds het uit breken van den oorlog. Van het in omloop zijnde bankpapier ad fl. 581.72 millioen bedraagt ae dekkiDg door goud 80?35 pCt. en door goud en zilver te zamen 81.40 pCt., cijfers, die nooit te voren ook bij benadering zijn bereikt. Hoe enorm deze goudvoorraad is, moge blijken uit een vergelijking met de cijfers der buitenlandsche circula tiebanken. De hoeveelheid geel metaal bij de Nederlandsche Bank is thans gelijk aan meer dan x/* vt*n die der 3anque do France, ca. l/« die der Duitsche Rijksbank en ongeveer ®/i van die der Bank of Englaud De direct opeischbare schulden der Bank zijn met circa f 12.10 millioen gestegen, zoodat voor dekking ruim f 2.42 millioen meer werd vereischt. Daar echter de metaal voorraad met ruim f 18 millioen is gestegen, is het beschikbare metaalsaldo met ongeveer f 15.5 mill. voovuitgegaan. Het bedraagt thans f342.65 millioen. In normaio tijden mag de Bank 2£ maal dit bedrag aan bankpapier uitgeven, thans zoo noodig vijfmaal som, zoodat baar vrijheid van actie, voor het geval onverhoopt tijdens den oorlog nog zware eischen aan onze Centrale Credietinstelling mochten worden gesteld, schier on beperkt is. Huiszoeking bij de „Telegraaf". In een deel van de oplaag van ons vorig nummer werd reeds mede gedeeld dat op het bureau van de „Telegraaf' een huiszoeking heeft plaats gehad. Het onderzoek had in hoofdzaak plaats in het privé kantoor van de directie. Een aantal papieren, brieven en teekeningen^ werd in beslag ge nomen, na het onderzoekon van de brandkast en eenige lessenaars. De. Justitie bracht ook een bezoek aan het perceel Lomanstraat 73, waarin het anti-smokkelb*reau ge vestigd was, en aan hot perceel Lomanstraat 44, waar een der leiders van het bureau, de Engelachman Lang woonde. Laatstgenoemde bleek echter reeds vertrokken. De woning wa3 zoo goed als geheel ontruimd. Volgons het „Hbld." was de heer Lang te Manheim geboren en in EDgeland genaturaliseerd. 'Vroeger moet b\j inspecteur van Scotland Yard zijn geweest, en in dienst van den heer Holdert een aanzienlijk salaris genieten. Bij den heer Holdert werden ver schillende boeken en bescheiden, o.a. gevoerde correspondentie in beslag gpnomen. In de woning van den vader en een broeder van den heer Holdert, in den Aerdenhout (bij Haarlem) werd op last der Amsterdamsche Justitie eveneens huiszoeking gedaan. Ook hier werden eenige bescheiden in beslag genomen. Naar het „Hbld." vernoemt is de huiszoeking gegrond op art. 100 van het Wetb. van Strafrecht (het in gevaar brongen van onze neutraliteit). De overtreding van dit artikel zou dan hebben bestaan in het doorzen den der gegevens van het anti-smok- keibureau aan de Fransche en Engel sche legaties te Den Haag. Naar aanleiding van deze huiszoe kingen schrift de „Telegraaf' dat het den hoer Holdert Blechts genoe gen kan doen dat de omvangrijke ten koste van veel geld en moeite door hem verzamelde gegevens éin delijk in handen der Justitie komen. Bjj deze gelegenheid zal blijken op welk een omvangrijk materiaal de actie van den beer Holdert tegen de smokkelarij berustte. Dienstweigeringsmanifest. De Alkmaarache rechtbank heeft Dinsdag ds. Boeke te Schoorl, ds. Boenders te Abbekerk, ds. Huizinga te Schagerbrug, ds. Terlette te Zuid- Scharwoude en ds. Schermerhorn te Nieuwe-Njedorp allen vrijgesproken in zake het ondorteekenen en versprei den van het dienstweigeringsmanifest. Een smokkelcentrale geplunderd. Men schrijft ons uit Geulle d.d. 1 Februari: In de afgeloopen weet hebben dieven een bezoek gebracht aan het gemeentehuis te Geulle (L.) en het lokaal, waarin de aangehaalde smok kelwaar wordt bewaard, ongeveer geheel leeggeplunderd. Zakjes meel, maïs, pl.ra. 500 liter petroleum, die zich- in kleine vaatjeB en allerlei recipiënten van vyf tot vijf-en-twintig liter iDhoud bevonden. Kortom, alles wat niet te zwaar was, om vervoerd vorden, is verdwenen. De mili tairen hebben hun wachtlokaal in het gebouw; zü beweren, geen onraad bespeurd te hebben, ofschoon het wachtlokaal Blechts door een portaal van drie meter breedte van de berg plaats is gescheiden en de tegenover elkaar liggende deur van beide ver trekken tot hetzelfde portaal toegaDg geven. Minstens een tiental personen zijn noodig geweest om den buit te be machtigen en in veiligheid te brengen, te meer, omdat de dieven het geBto- lene door een raam hebben naar buiten gebracht, dat 1.70 M. van den beganen grond is. Het gesjouw met vaatjes en logge blikken bussen van allerlei vorm kan onmogelijk zonder gedruisch zijn geschied. Onder het petr#leumhoudend gerei bevond zich een groote gele bus, voor 9/10 met water, voor de rest met petroleum gevuld, die eenige maanden geleden door smokkelaars was achtergelaten uit smokkelaarshumor, om de bekeur- •ders een half uur ver met een waar- dtloozen pot van 20 Kg. te laten sleepan. Deze bus is door de dieven, die blijkbaar de gave des onderscheids bezaten, niet meegenomen. Een inwoner uit de buurt heeft morgens tegen vijf uur een zwaar beladen karavaan zien voorbijtrekken, waarondeT joDgere meisjes en jon gens hq meende, dat het een gewone smokkelpartjj was. In een boomgaard zijn eenige voorwerpen van minder nut voor smokkelaars teruggevonden men heeft daaruit kunnen afleiden, dat de bende naar de Maas is gemar cheerd. Aan den oever zijn in den slljkerigen bod*m, ontelbare voetstap pen waargenomen de gestolen voor raad is dus denzelfden, nacht per roeibott naar België gebracht. („Tel.") Bsroovlng. Deor tweo rechercheurs te Amster dam is Maandag nog eene vrouw aangehouden, verdacht van diefstal ran een bedrag van'f 2500, ten nadeele van een persoon, die den nacht in een perceel aan den Amstel had doorgebracht, zoódat in verband met dezen diefstal een zestal vrouwen aan bet bureau zyn geléld. Prov. Staten van Noord-Holland. Dinsdagmorgen te ruim half twaalf werd de buitengewone zitting der Prov. Staten geopend. In zijn openings rede herinnert de voorzitter aan de vreeselljke ramp welke Noord-Holland getroffen heeft. De verwoesting welke werd aangericht is onbeschrijfelijk, monschenlevens zijn te betreuren, aan have en vee is onnoemelijke schade toegebracht en met weemoed waart de blik waart do blik over onafzien bare watervlakten, waar tot voqr kort vruchtbare landouwen en lachende dorpen een lust der oogen waren Er dringt zich naast het gevoel van medelijden, een andere gewaar wording op, nl. het beramen van maatregelen tot herstel van de schade, tot het keeren van verder onheil en en om zoo mogelijk de provincie te beschermen tegen nieuwe rampen. Omtrent de hier en daar uitge sproken meening 'dat de dijken «n zeeweringen in onvoldoenden toestand verkeerden, merkt spr. op dat er zeer zeker voorzieningen denkbaar zijn, waardoor aan den stormvloed weer stand zou zijn geboden. Waar echter het water tot een nooit gekende hoogte steeg, zou het moeilijk zyn den eisch te stellen, dat de dijk aan den krachtigen en zoo onvoorzienen aan val had weerstand geboden. Daarom ook zal bet onmogelijk zyn maatregelen te nemen, waardoor een herhaling van het gebeurde absoluut is buiten gelaten. Maar dit ontslaat niemand van den plicht om bedacht te z(jn op alles wat meerdere zekerheid kan geven. Het is daarbij de vraag of dit kan worden bereikt, zonder de op een historie van eeuwen gegrondveste, autonomie der waterschappen aan te tasten, en of althans de verdediging der provincie tegen de zee niet op andere grondslagen zal moesten rusten. Het antwoord op doze vraag kan slechts zijn de vrucht van veelzijdig overleg en diepgaahde studie. Deze vraag wordt echter aangeroerd omdat, zij zich naar bet gevoelen van don voorz. vanzelf op den voorgrond dringen zal, als de voorzieningen der schade aan de dijken, en bet keefen van verder onheil vodr de overstroom de streken ook voor zoover het de flnancieele zijde betreft de mede werking der provincie noodzakelijk zullen maken. Voorshands achtte de voorzitter het onmogelijk haar aandeel ia deze .eenigsziDS nauwkeurig aan te geven of zelfs by benadering do kosten to schatten. Verder merkte hij op dat de StateD, welke thans oen tweetal voordrachten ontvingen, die een uit vloeisel zijn van de dringende be hoeften van het oogenblik, zich in de toekomst voor vraagstukken zal zien geplaatst, wier oplossing buiten gewone krachtsinspanning en alge meen© toewijding zal vorderen. Hierna kwam de voorzitter tot de directe aanleiding tot de buitenge wone zitting, n.1. het aftreden van den heer B. J. Ferf als lid van de Eerste Kamer, waarvoor dus een nieuw lid moet worden gekozen. Bij de eerste stemming werden uitgebracht 71 stemmen, als vc/lgt. verdeeld: mr. J. Kappoyne van oe Coppello 33. prof. mr. D. P. D. Fabius 19, W. H. Vliegen 16, jhr. mr. J^W. G. Boreel van Hogelandèn 1, L. M. BonDeke 1, blanco 1. Tweede vrije stemming: Kappeyne van de Coppello 34, Fabius 19, Vliegen 16, Bonneke 1. Er volgde een herstemming tus schen de heeren Kappeyne van de Coppello en Fabius. Daarbij werden op mr. Kappeyne 50 stemmen uitge bracht, 20 op prof. Fabius en één blanco. Na de stemming kwam aan de orde de voordracht om tot voorloopige be taling der kosten van het nemen van maatrogelen ter voorkoming of be- lerking van overstroomingen in loord-Holland f 500.000 gulden ter beschikking van Ged. Staten te stel len, onder voorbehoud dat dit college te zijner tijd nadere voorstellen zal doen inzake de verdeelingder kostea. Ged. Staten stellen daarbij voor jóed te keuren een 2de suppletoira legrooting voor het dienstjaar 1916 ten bedrage van f 530.000, nl. de bo vengenoemde f 500.000 en f 30.000 als voorschot uit de Provinciale kas tot het doen van spoedeischende be talingen van kosten van maatregelen ter voorkoming of beperking van over- stroomipgen in Noord-Holland. Verder wordt voorgesteld de vol gende verordening vast te stellen „Ingeval van overstrooming, van dijkbreuk of van dreigend gevaar voor dit een of ander, zijn beheerders van waterstaatswerken verplicht te ge- doogen het nemen van zoodanigo maatregelen den aanleg van tij delijke werken daaronder begrepen - als waardoor, naar het oordeel van Gedeputeerde Staten, uitbreiding van overstrooming of van dijkbreuk tegen- dan wel het gevaar daarvoor gekeerd of verminderd kan worden. Het bepaalde in dit artikel geldt Diet ten aanzien van waterstaats werken onder beheer van het Rijk". Door den Voorzitter wordt in over weging gegeven deze voorstellen in handen te stellen van een commissie, welke des middags nog rapport daar over zal uitbrengen. Na uitvoerig debat wordt dit aan genomen, waarop de zitting verdaagd wordt tot half vier. Na heropening bleek dat tegen het voorstel inzake het vaststellen van verordening geen bezwaren l»e. stonden. Wat 'aangaat de aangevraagde f600,000 voor d« te maken nood- waterkeeringen, wuö de commissie eenparig van oordeel, dat het ge vraagde crediet moest worden ver leend. De meerderheid wenschte bo vendien, dat Gedep. Staten zoo spoedig mogelijk met een voorstel zouden komen ter verdere drooglegging van de ondergeloopen landen, dat ook het dichten van de zeedijken zoo spoedig doenlijk onderhanden genomen zou worden en geen kosten zouden worde* gespaard om verder drelgeyd gevaar te voorkomen. De minderheid der commissie was het hiermede niet eena Mr. Slingenberg zette uiteen, dat de commissie geen gelegenheid had gehad, te oordeelen over de plannen. Over de voorstellen zelf was niet gesproken, vandaar dat hij voorstelde namens de minderheid, de vergaderiDg voor veertien dagen te verdagen. Het voordeel van het bljeenblljven der Staten achtte hjj ook niet gering met het oog op de mogelijkheid, dat zich' nog een calimiteit zou voordoen waren de Staten ineens in staat, voorzieningen te treffen. De heeren Duya, Mendels en Van Embden sloten zich bij dit voorstel aan. De heeren Fabius, v. d. Waarden, Kappeyne van de Coppello en Bree- baart verdedigden het voorstel van do meerderheid der commissie. Het voorstel van den neer Slingen berg werd daarop verworpen inet 85 tegen 83 stemmen. De heer Kleerekoper diende daarop onmiddellijk een motie in, waarb| Gedep. Staten werden uitgenoodigd, binnen veertien dagen een overzich telijke nota bij de Staten in te dienen, waarin^alle werken, die reeds zijn gebeurd en die nog zullen gebeuron, zouden worden Uiteengezet. Na bestrijding, ook door den voor zitter, trok de heer Kleerekoper deze motie in. Nadat de voorzitter had meegedeeld, dat Ged. Staten de conclusie van den meerderheid der commissie ove na men, en zij ten spoedigste aan de S-'aten mededeeling zullen doen van hun verdere plannen en van de uit gevoerde werken, werd het voorstel van Ged. Staten, zooals het door den commissie was aangevuld, zonder hoofdelijke stemming aangenomen. Hierna werd de vergadering ge- kloten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1916 | | pagina 1