SPEENHOFF.
KANTOOR Hoogstr. 77.
KUNSTTANDEN
ZONDAG ZFFEBRUARI.
Buitengewone!
LIEDERAVOND
HEVEA
Adyertentiën.
Wegens Sterfgeval
GESLOTEN
geopend.
K. ACKEMA,
's WOENSDAGS
Stationstraat 11,
TOURNÉE SPEENHOFF1916.
Stalles (6 eerste rijen] f 0.79,
Ie Rang f 0.50,2e Rang f 0.25,
HET HAAGSCH BLIJSPEL-ENSEMBLE.
DE LANDSTORM
OPGEROEPEN!!! m
Ingezonden Mededeellng.
I f HIJ HIJTU1G»m AUTOBAMDUf I
1 Pitrtet Hmjs pêetw«a<foi w«i«J
Storm en Watervloed.
Door den sterken wind ishet
water de laatste dagen weer gewel
dig opgekomen. De stand van het
Zuiderzeewater was Dinsdagavond
aan de Oranjesluizen ongeveer
1.41*+ A.P. Dit was te elf uur, ter
wijl de vloed te 12 uur verwacht
werd.
Bij Buiksloot werden de men-
schen welke beneden aan den Water-
landschendtjk woooden nu ook ge-
dwoDgen hun woningen te verlaten.
Do Amsterdamsche straatweg laDgs
het N.-Hollandsch kanaal staat nabij
Buiksloot geheel blank.
Het vee uit den omtrek, hetwelk
nog hooger gelegen stalling had werd
nu eveneens naar ykmsterdam ge
dreven)
Bij het Tolhuis-terrein te A m s te r-
dam kwam het water uit de richting
Buiksloot ook reeds gevaarlijk opzet
ten. Reeds Donderdagmiddag stond
het water van het Noord-Hollandsch
kanaal aan den Buiksloter weg gelijk
met de straat. In allerijl werden de
militairen van het Entos terrein ge
requireerd en met vereende krachten
begon men met het opwerpen van
een kleidam langs de huizen. Met
karren en kruiwagens werd de grond
van het Ento3 terrein gehaald om een
nieuwen kleidam op te werpen, want
achter de plaats waar te elf uur reeds
een dam was gemaakt, kwam reeds
het water. Tot een uur bleef het
water stijgen. Oostelijk van het kanaal
stond het park,'vlak aan het water
gelegen, reeds geheel blank.
Te Zaandam wies het water
Donderdag krachtig. De waterstand
was wel 75 80 cM. hooger dan den
vorigen dag. Teel huizen die tot nog
toe geen last van het water onder
vonden hadden, liepen nu onder. De
kistdammen hielden zich uitstekend.
Wel stond "het water er op sommige
plaatsen ter hoogte van 25 cM.
tegen aan, doch van doorlekken was
geen sprake. Zonder deze kistdammen
was het water reeds in de Zaan en
waarschijnlijk ook in den West Zaaer-
polder gestroomd. In de sluizen stond
het water bovea de deurengelukkig
hqd men waterschotten aangebracht,
waardoor het werd tegen gehouden.
Echter had men buiten de riolen
gerekend. Op verschillende plaatsen
borrelde het water hieruit op, zoodat
de putten met klei gedicht moesten
worden.
De hoogste te Zaandam waargeno
men stand was 15 cM. A.P. Don
derdagmiddag te 5 uur evenwel was
het reeds gestegen tot.28 cM. A.P.
Gedurende de laatste twee dagen
zjjn de dorpen in Waterland
weder zwaar geteisterd. Den eersten
stormdag kwam de wind uit het
zuidwesten en deed het water te
Oostzaan en Landsmeer eenige cM.
dalen, des avonds liep bij echter om
naar het noorden en kwam 't water
met onstuimige kracht aanzetten.
Hevige hagel- en regenbuien ont
lasten zich boven onze dorpen
deden haar af en toe voor onze oogen
verdwijnen. Te Oostzaan werd tijdens
de laatste stormen de noodbrug op
sommige plaatsen totaal vernield.
Donderdagmiddag dreef ze als een
stuk wrakhout tusschen de huizen
en op de watervlakte rond. Verschil-
londe woningen aan den Overtoom
moesten eveneens hedenmiddag ont
ruimd worden. In den „Luyendijk",
de grensscheiding tusschen de ge
meenten Oostzaan en Landsmeer,
zijn talrijke gaten geslagen, hier en
daar is zelfs een geheel stuk dijk
verdwenen. Talrijke veldmol«ntjea
staan tot de nok in 't water, hebben
hun wieken verloren of zijn geheel
vernield. In de Wnlchebreekmeer
staan de boerderijen thans tot #/4 M.
boven de dakgoot in het water. De
brug over het zijkanaal naar Broek
is geheel ontzet en de leuningen
vernield. Eon café is bijna geheel
,uit elkaar geslagen, de achterzijde
en één kantzijda zijn geheel te pletter
geslagen. Meubelen, billard en een
kostbaar muziekinstrument drijven
in en om het huis rond. Ook
steiRer van de Nieuwendieper boot
heeft 't zwaar moeten ontgelden.
Een paar palen van 45 cM. dikte
zijn totaal doorgebroken. Achter op
de weilanden staat hier ruim 37a M.
water. Boven den straatweg langs
het Noordhollandsche kanaal naar
Buiksloot staat een sterke branding.
Nabij het Schouw is een diep gat
in den dijk geslagen, tusschen de
Slochter en Buiksloot wordt een
50 Meter straatweg gemist. Door
den golfslag is dit gelijk gemaakt
met de weilanden, waar de groote
klinkers eveneens heen zijn verhuisd.
Te Volendam moesten reeds
Woensdag een twintigtal huizen
worden ontruimd. Het toen door den Z.
W. wind opgezweepte water liep de
huizen van achteren in. De kistdam
van den Zeedijk laügs Edam en den
Zuidpolder heeft het echter uitge
houden.
De hulpkade bij Monnikendam
heeft het in den nacht van Woens
dag op Donderdag gehouden. Het
zeewater stroomde echter Donderdag
met geweld door den doorbraak bij
Zuiderwoude met een verval van 1
M. en een vaart van 8 M. per sec.
stroomde het water met donderend
geweld den polder in.
De spoordijk tusschen Purme-
r e n d en Zaandam, welke als nood-
waterkeering dienst moest doen is
weggeslagen. Op verscheidene plaat
sen was de dijk onderspoeld en af-
gevreten, waardoor verschillende ope
ningen ontstonden. Reeds was men
bezig op den dijk een kistdam aan
te leggeD. Al het werk is nu weer
te niet gedaan.
De kistdam welke om Purmerend
gemaakt was, heeft zich Woensdag
nacht uitstekend gehouden. Zij werd
echter daarna nog versterkt door een
tweede dam er achter te leggen. Het
heeft echter niet mogen baten. In
den nacht van Donderdag op Vrijdag
heeft het water zich ook door deze
dam niet langer tegen laten houden,
met het gevolg dat Purmerend
onderliep.
- Rondom NU kerk is het land
ook weer ondergeloopeu. Woensdag
middag reeds drong het water met
geweld binnen. De nauw gereed ge
komen nooddam had het zwaar
verantwoorden. Met den Westelijken
wind liep het Zuiderzeewater geluk
kig niet zoo bijzonder hoog op.
Donderdagmorgen echter bleek, dat
beide nooddijkeu voor de kleine
en de groote doorbraak welke
beide 1.85 A.P. lagen, weggeslagen
waren. Het water stroomde daarop
weer met kracht door de doorbraken.
De bewoners in den omtrek, ook
van de nog vrij hoof? liggende boe
rijen, zochten hun toevlucht op den
zolder. Donderdagnacht ten 12 uur
verwachtte men een hoogeren water
stand, waardoor het water dan ook
in Nijkerk zou binnendringen.
De toestand In den
Anna Paulowna Polder.
Te laat om nog in ons vorig num
mer op te nemen, ontvingen wij nog
het volgend schrijven van onzen
correspondent te Breezand
Donderdag 17 Februari is voor den
Westpolder een dag geweest, dien
velen wel nooit zullen vergeten.
Reeds sedert eenige dagen bulderde
een sterke Westenwind, die vooral
gedurende den nacht van Woensdag
op Donderdag zeer hevig was. Het
Noordzeewater drong het Marsdiep
binnen, waardoor het water in de
Zuiderzee een groote hoogte bereikte.
Daar aah het gat te Van Ewycksluis
nog zoo goed als niets gedaan is,
stroomde het wpter den Oostpolder
vrij binnen, het dijkje langs de
Ewycksvaart over en den Westpolder
binnen. Zoo onverwachts kwam die
stortvloed hier,'dat vele boeren vol
komen gerust naar de Schagermarkt
Waren gegaan, zoodat de vrouwen
met het vee enz. alleen achterbleven.
De toestand was namelijk de laatste
week van dien aard, dat velen (haast
allen) naar het weer droge deel van
den Westpolder, gelegen tusschen
Zandvaart en Kromme Tocht, waren
teruggekeerd. De toestand die toen
heerschte in die bange uren, is on
beschrijflijk. Met rollen kwam het
water over de Kromme Tocht h
zoodat het vee alleen met zeer groo-
ten spoed er uitgedreven kon worden.
Twee boeren in dit gedeelte hebben
geen kans gezien, hun vee te redden.
Het water had hen verrast, en toen
ze tot heengaan besloten, was het te
laat.
Toch kan men zieh niet begrijpen,
dat een boer, die over verscheidene
krachten te beschikken heeft en
slechts 3 minuten van den veiligen
spoordijk woont, geen kans ziet, een
dertigtal stuks vee bijtijds in veilig
heid te brengen. Algemeen komt
men op tegen het laksche optreden
van bedoelden persoon, die trouwens
op meer punten excentriek is.
Tot heden zijn nog geen pogingen
aangewend, het vee van die twee
eigenaars te redden. Br gaat een ge
rucht, dat de Burgemeester van Atina
Paulowna 2 vletten afgezonden heeft
van Kleine Sluis, om de personen
hulp te bieden.
Langs de Zandvaart, vanaf halte
Breezand tot den Zeedijk, loopt een
kade, daar eenige weken geleden door
de Noerd westelijke bewoners van den
WeBtpolder opgeworpen. Dat dijkje
heeft toen het water gekeerd, doch
thans bleek het niet bestand tegen zulk
een opkomenden stroom. Ter hoogte
van den woning van den heer P. Voort
huizen sloeg er een gat in, dat al
spoedig grooter werd, en nu stroomde
ook het Noordwestelijk gedeelte van
den Westpolder onder. Tot heden
had daar nog geen water gestaan.
Het terrein van verwoesting is tfc
weer met een stuk grond van pl. m.
340 H.A. vergroot. Het water staat
thans overal tegen den spoordijk
(Oostelijk deel), tot dicht aan het
Noord-Hollandsch Kanaal. Alleen de
zoogeuaamde „Kooiplaats" van de
firma Van Zanten, die ook nog door
een dijkje beschermd is, ligt nog op
het droge.
Men denkt echter algemeen, dat
ook. dat dijkje, dat uit zand is opge
worpen, op den langen duur niet
keeren zal. Het zand drijft namelijk
uit en verzakt. Dan gaat ongeveer
60 H.A. grond, met bloembollen be
plant, verloren.
De menscbenbet vee, enz., die achter
het dijkje langs de Zandvaart ge
vlucht waren en die zich in dit deel
veilig waanden, moesten nu hals
over kop verder vluchten, ook de
bewoners zelf, voor wie dit geheel
en al onverwachts kwam. Gedeelte
lijk vluchtte men langs het pont
„de Kooi" naar Koegras„gedeelteHjk
vond men onderdak te Breezand.
Het was een wilde vlucht. Van orde
en regelmaat was geen sprakeieder
moeBt over den spoerdtjk zijn eigen
have maar uitzoeken. Van huisraad
enz. kon haast niets meegenomen
worden. Velen zijn dus zonder slaap
gelegenheid. Het watersnood comité
heeft daarom onderhandeld met afdee-
ling Den Helder. Met den laatsten trein
van 11 uur (Donderdag) kon ieder,
die geen onderdak heeft, naar Den
Helder, waar hem dan een voorloopig
tehuis wacht.
Een peilschaal bij halte Breezand
geplaatst, wees Donderdagmiddag
±12 uur 90 c.M. boven A.P. Daarop
volgde een daling van 20 c.M.
Donderdagavond 9 uur wees echter
de schaal 1.06 M. boven A.P. Het
treinen verkeer gaat nog evengoed
(al is bet dan ook wat over tijd) door.
Toch etaat het water bq den Boer-
mansweg tot boven aan den spoordijk.
De bier gemaakte bekisting deed
thans goed dienst en hield voorloopig
het water tegen.
Toch blijft de toestand voor het
nog droge gedeelte ten Westen van
den spoorweg kritiek.
De begrooting van de geleden
schade is dus Donderdag aanmerkelijk
grooter geworden. Vooral voor de
heeren Dames emHulseboscb, die voor
een kapitale waarde aan bloembollen
in den grond hebben, is 17 Februari
1916 een dag, om nooit te vergeten.
Breezand, Vrijdagmorgen.
De barak, die door het Watersnood-
comité geplaatst was bij het draai-
bruggetje aan de Molen vaart, is door
den feilen wind gedeeltelijk vernield.
Het dak is beetgepakt en een eind
verder neergesmakt. Bedoelde barak
is gratis afgestaan door den Céntralen
Gezondheidsraad.
Zoo spoedig mogelijk zal men
trachten de stormschade te herstellen,
Tot heden is nog steeds niet
terechtgekomen, de vrouw en dochter
van den heer Hoogvorst uit don
Meerweg. Overal heeft men gelofor-
meerd, doch tot heden zonder resul
taat. Het huis heeft men, zelfs ver
schillende personen doorzocht, doch
geen spoor van beiden gevonden. Wij
willen voor den droefgestemden man
en vader hopen, dat ze nog terecht
komen. Die kans is echter gering.
Provfnciala Staten van N.-Holland.
De Watersnood.
'Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland hebben aan de Provinciale
Staten doen toekomen een rapport
over den watersnood, dat Gedepu
teerden in de zitting van 1 Februari
hebben toegezegd.
De beschadigingen en breuken
worden daarin als volgt verklaard:
Door den verhoogden waterstand en
het beuken van de golven kwamen
de dijken in abnormale evenwichts-
verhoudingen, terwijl ook trillingen
in het dijkslichaam optraden. Door
deze trillingen werd verder de vor
ming' van scheuren en wel in de
lengterichting van den dijk, zeer be
vorderd, vooral daar juist in deze
richting bij de aansluiting van de
wegverharding aan de bermen steeds
waren bestaan. Het overstortende
water stootte 'nu niet alleen telkens
met kracht op het binnenland, maar
vulde ook de scheuren en gangen in
het dijkslichaam. De vastheid van
de dijkspecie, welke door de vele
regens van de laatste tijden toch
reeds had geleden, werd zoodoende
door het overstroomend water nog
verminderd, zoodat ten slotte onder
de werking van de bovenomschreven
factoren het binnentalud afschoof, of
afstortte, al naarmate van den aard
van de specie en van den onder
grond. Door het afzakken van het
binnentalud werd nu op sommige
plaatsen het dijkslichaam zoodanig
verzwakt en verlaagd, dat het over
blijvende deel van het profiel geen
voldoenden weerstand meer kon bie
den en bezweek. In dat geval ont
stond dus dijkbreuk, terwijl anders
de beschadiging zich tot' die van het
binnentalud beperkte.
Aan de omschrijving van de be
schadiging der dijken is het vol
gende ontleend
In den Amsteldijk van den Anna
Paulownapolder sloeg bij het Lot-
meer een gat van 134 M. Van den
Westpolder slaat 1600 H.A. onder
water en de Oostpolder (1600 H.A.)
Het binnenbeloop van den Am
steldijk sloeg op Vele plaatsen weg,
terwijl over een groote lengte van
den dijk aan de binnenzijde verzak
kingen hebben plaats gehad. De
Oostdijk en Balgdijk ondervonden
slechts geringe schade.
Bij den polder Waard en Groet
waren op vele plaatsen in bet bo
vengedeelte der d(jken gaten gesla
gen, terwijl in den Groetpolder reeds
water was binnengestroomd. Men
heeft echter een doorbraak weten te
voorkomen.
Aan de Rijkshavenwerken op
Marken is zeer belangrijke schade
aangebracht; ook op Urk en Wie-
ringen (aanlegplaats). Op Texel leed
de zeewering van den Prins Hen
drlkpolder het meest. De duinen
gingen aan de Noord-Westzijde niet
onbelangrijk achteruit.
Herstel der schade.
Gedeputeerden verklaren, dat de
taak om de schade aan de dijken te
herstellen in de eerste plaats rust
op de Waterschappen zelf. Op den
weg van het Provinciaal bestuur,
dat met het toezicht belast is, ligt
het om daarbij hulp, raad en leiding
te geven, terwijl het, afgezien van
de'dijken, die dè provincie zelve in
onderhoud heeft, eerst rechtstreeks
behoort in te grijpen gelijk het
ook meermalen ingegrepen heeft
wanneer de waterschapsbesturen voor
hunne taak in deze moeilijke om
standigheden niet berekend blijken
te z(jn, of maatregelen dienen te
worden genomen ten behoeve van
belangen, die zich uitstrekken buiten
de grenzen der getroffen waterschap
pen. Nu hadden enkele waterschaps
besturen terstónd bij het intreden
der ramp meer activiteit kunnen
betoonen, doch van de meeste kan
worden getuigd, dat zq van het eer
ste oogenblik af op bun post z(jn
en getracht hebben de ver-
eischte maatregelen te nemen.
D» volgfende leeningen zijn geslo
ten door de besturen der waterschap
pen Anna Paulownapolder f300.000;
Polder Waard en Groet f75.000.
P1 a n-V i s b e r.
Na een uiteenzetting gegeven te
hebben van het plan van den heer
M. F. Visser, schrijven Gedeputeerde
Staten daarover het velgende:
„De voordeelen, door den heer Vis
ser aan zijn plan toegekend, zijn in
het kort:
Io. de provinciale keering sluit het
Noord-Hollandsch kanaal bij Purme
rend af, het plan-Visser niet
de provinciale keering levert
alleen eene beschutting voor verdere
overetroomingen in Schermerboezem,
terwijl het plan Visser het mogelijk
maakt, dadelijk na het gereed komen
van de ophooging Buikslool-Ilpendam,
met de drooglegging van het over
stroomde gebied tên Westea van die
lijn, ter oppervlakte vau ruim 6000
H.A., te beginnen
keering volgens het plan-
Visser kan blijvend zijn, de provin
ciale keering niet.
Uitvoerig betoogen Ged. Staten,
dat het maken van een noodkeering
volgens het plan-Visser iq elk geval
een zeer moeilijk en zeer t.ijdroovend
werk zou zqn wilde- men er echter
een blijvend werk van maken, dan
zou het stellig nog meer tqd vorde
ren, omdat dan schóeilngen van ge
anderen aard en constructie-wijze
dan voor het noodwerk zouden moe
ten worden toegepast.
De afsluiting van de Broekervaart
vormt verder een overwegend be
zwaar tegen de uitvoeriüg van het
plan Visser en wel omdat daardoor
de eenige betrouwbare verbinding
met Broek en Monnikendam zou
worden gestremd.
Het plan Visser kan voor het ge
deelte bezuiden Edam als definitieve
noodwatering eene zeer gelukkige
oplossing zijn.
In eene conferentie, welke op 31
Januari j.1. tusschen den inspecteur
generaal van den Rijkswaterstaat,
den hoofd ingenieur directeur van den
Rijkswaterstaat in de 9e directie en
een hoofdingenieur van den Provin
cialen Waterstaat- is gehouden, werd
in verband met het bovenstaande het
denkbeeld besproken, of dan tevens
niet een reeds lang bestaand plan
tot uitvoering zou kunnen komen,
n.1. om het pand van het Noord-
Hollandsche kanaal tusschen Purme
rend en Amsterdam (WiUemssluizen)
te brengen op het peil van Schermer
boezem. De sluis te Purmerend zou
dan als schutsluis kunnen vervallen;
de vaart van Amsterdam tot Nieuwe-
diep op één niveau worden gebracht
en Schermerboezem zou bq hooge
standen eene nieuwe en ruime gele
genheid tot uitwatering op het Noord
zeekanaal verkrljgeD. Jn de afwate
ring en de scheepvaartverbindingen
van Waterland zullen dan echter be
langrijke wijzigingen noodig zijn
het pl3n vereischt dus gezette studie
en uitvoerig overleg."
Droogmaling.
In de vergadering van Gedeputeerde
Staten van 2 Februari is besloten
de'leiding van de droogmaking van
de overstroomde gebieden zoowel in
den Anna Paulownapolder als in het
meer zuidelijk gelegen gedeelte der
provincie ter hand te nemen en maat
regelen te treffen om ten behoeve
dier droogmaking tqdelqke hulpbe-
malingswerktuigen in werking te
stellen. In verband daarmede heb,ben
Gedeputeerden aan den minister van
Wateisiaat gevraagd, in hoeverre op
het Noordzeekanaal als loozingsgebied
gerekend kan worden. Blijkens een
van den hoofdingenieur directeur van
den Rijkswaterstaat op 11 dezer ont
vangen schrijven is hèt Rijk alles
zins tot medewerking bereid, doch
kan een lagere staud op het Noord-
zeekanaal dan 0.60 M. N.A.P. niet
worden bevorderd.
Het ligt nu in de bedoeling, te
trachten het overstroomde gebied
zoo lang mogelijk af te spuien en
verder, behalve van de bestaande ge
malen, die thaBs zooveel mogelijk
in werkwaardigen toestand worden
gebracht, althans voor Waterland ge
bruik te maken van electrische be
weegkracht, welke op de vereischte
punten gebracht zal worden door de
Kennemer Electriciteits Maatschappij
in samenwerking met de gemeente
Amsterdam. Met het leggen van den
kabel is reeds een aanvang gemaakt.
Het komt er thans op aan over
een voldoend aantal motoren dh pom
pen te beschikken ten einde de be
maling, wanneer de dijkbreuken tot
boven stormvloedahoogte zijn ge
dicht, terstond zoo krachtig mogelijk
te kunnen doen aanvangen.
Aan de belanghebbende water
schapsbesturen hebben Gedeputeer
den, in verband met een en ander,
verzocht ten aanzien van de bemaliDg
geen maatregelen te nemen dan in
overleg met den hoofdingenieur van
den Provincialen Waterstaat. Deze
heeft zich verder met .verschillende
groote aannemers in verbinding ge
steld voor het verkrijgen van pers
molens, waarvan de pompen groote
hoeveelheden water kunnen verzetten.
PLAATSELIJK NIEUWS.
De Engslsche duikboot.
Door den noogeu stand van het
zeewater ls do Eogelsche duikboot
in bet Friescbe Gat plotseling vlot
geworden en in ruim vaarwater ge
bracht. Ze blijkt lek te z(jn- Het
plan is ze naar den Helder te brengen
om te dokken.
Toonkunst-Uitvoering.
De damescursu9 en de kindor-zang-
klasse van de Maatschappij tot Be
vordering der Toonkunst zullen a s.
Maandag eene uitvoering geven,
waarop o.a. zal worden opgevoerd
Franz Abt's bekoorlijke sprookje „De
zeven Raven". Het orkest der af-
deeling zal daarbij 'medewerking
verleenen.
Overigens wordteen voor het over-
groote deel Hollandsch program
ma uitgevoerd, dat blijkens het tekst
boekje van zeer afwisselenden inhoud
is, en dat ongetwqleld dezen avond
tot een genotvolle zal stempelen.
Haagsch blijspei-ensembie.
Wij herinneren aan bet optreden
van het gezelschap Louis Bouwmees
ter Jr., dat a.s. Dinsdag alhier eene
voorstelling komt geven, en laten
nog eenige pers-uittreksels volgen.
De „Haagsche Courant"De grap
pige tooneeltjes.dolle verwikkelingen,
welke het publiek tranen doet lachen,
zijn alle het gevolg van de manipu
laties, die in deze militaire klucht
de basis vormen, 't Moet gezegd,
Bouwmeester heeft de rol uitstekend
gespeeld 1 Zijn mimiek vooral is ver
bluffend. Men moet al een verstokt
pessimist zijn, om bij zijn mimisch
«pel den glimlach van 't gelaat te
kunnen weren. Het publiek heeft
den geheelen avond geschaterd.
„Het Vaderland"Niet alleen uni
formen zijn mobiel, schoenen nog
veel meer, zelfs vliegend mobiel. Te
midden van die dolle klucht loopt
Bouwmeester rond als soldaat, die
achtereenvolgens in alle rangen be
uniformd wordt en ten slotte niet
goed meer weet wat bij is, vooral
als het ln hem gaat doordringen, dat
hij heelemaal alleen eigenlijk een
drieling is I Er werden tranen ge
lachen.
Het „Dagblad": Een actueele mi
litaire klucht, waarom men heeft
zitten schudden van lachen.
Vloslbars lucht.
Uit eene advertentie in ons blad
heeft de lezer kunnen zien, dat onder
de reeks van voorstellingen, in de
Marine Cantine georganiseerd, voor
a.s. Dinsdag 22 dezer is aangekon
digd eene demonstratie met vloei
bare lucht, te houden Öoor den heer
W. C. van de Volkere, te VlissiDgen,
Demonstraties met deze eigenaar
dige „vloeistof, die geen vloeistof
is, maar lucht, leveren verrassende
resultaten op, die de heer Van de
Volkere ons laat zien; bloemen ver
kleuren, dieren versteven,kwik wordt
een vaste stof, alcohol eveneens. Een
zinken, bakje, waarin eenige oogeu-
blikken vloeibare lucht heeft gestaan,
valt in gruizels «iteen, enz. enz.
De heer Van de Volkere heeft geene
academische opvoeding genoten, doch
zich geheel zelfstandig opgewerkt.
Oorspronkelijk verversjongen, werd
hij onderwijzer qn legde zich toen
vooral toe op physica en mechanica.
Ten slotte kan hij thans zelfstandig
eene tournée door ons land organi-
seeren met eene reeks van zeer in
teressante onderwerpen.
Ofschoon de experimenten gegeven
worden in de Marine Cantine en
in de eerste plaats bestemd zijn voor
militairen, kunnen ook andere belang
stellenden toegang krijgen onderwij
zers e. a. kunnen op aanvrage eenq
introductie krijgen bij den heer Braam,
Officier van Politie, Rijkswerf.
BINNENLANO.
De „Artamis".
Het ministerie van buitenlandsche
zaken bericht ons, dat blijkens van
de Duitsche regeering ontvangen
mededeeÜDg ook het door deze regee
ring ingesteld onderzoek heeft uitge
maakt, dat op de houding van het
Nederlandsche motorschip „Artemis'
dat in den nacht van 1 op 2 Febr)
werd getorpedeerd, geenerlei aanmer
king was te maken. De Duitsche
regeering erkent, dat de torpedeering
een fout van don torpedoboot-com
mandant is geweest; zij veroordeelt
de handelwijze van dien commandant
en hoeft dienovereenkomstig maat
regelen getroffen.
De Duitsche regeering heeft haar
leedwezen over het voorgevallene
betuigd, hare verontschuldigingen
aangeboden en zich bereid verklaard
de geleden schade te vergoeden.
(„N. Rott. Ct.")
Adjunct-Inspecteur der Vlsscherljen.
Bij K.B. is, ing. 14 Febr., J. van
Hengel, Amsterdam, benoemd totadj-
insp. der visscherljen. Bij Min. besch.
zijn hem aangewezen het 2de en het
8de distr., met standpl. Amsterdam.
Luitenent ter Poorten.
Men seint uit Batavia, aan het
„Hbl." dat de luitenant-vlieger ter
Poorten naar Batavia is overgebracht.
Twee ribben, bet neus- en kaakbeen
zijn gebroken. Vermoedelijk zal bij
het gebruik van het rechteroog voor
taan moeten missen.
Post van de „Rotterdam".
Van het stoomschip „Rotterdam",
uit New-York, is de post te Falmouth
op last van de Eogelsche autoriteiten
ontscheept.
TWEEDE KAMER.
Zitting van 17 Februari.
Aan de orde is de behandeling van
de artikelen van het wetsontwerp
tot tijdelijke nadere voorziening met
betrekking tot het eedsvraagstuk.
(Het voorgestelde artikel 1 luidt:
In elk geval, waarin een wettelijk
voorschrift het afleggen, betzij van
een eed of eene belofte of bevesti
ging vordert of daaraan rechtsge
volgen verbindt, is een ieder, ook
Indien hq niet tot eene godsdien
stige gezindheid behoort, verplicht
den eed af te leggen.)
De heer Gerhard (s.d.a.p.) stelt
een amendeqient voor om voor het
woord „bevestiging" te lezen „ver
klaring". Ü3ar de minister beide
uitdrukkingen wil handhaven, trekt
de heer Gerhard zijn amendement in.
Artikel 1 wordt zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Aan de orde is artikel 2, bepa
lende, dat hij, die tot een gods
dienstige gezindte behoort, welke
den eed verbiedt, de belofte of ver
klaring aflegt, en tevens artikel 8,
hetzelfde bepalende omtrent hem,
die tegen het afleggen van eeden „ge
wichtige gemoedsbezwaren" heeft.
De heer Gerhard (s.d.a.p.) aeht
het lqnrecht tegen de strekking
in te gaan van het wetsontwerp,
wanneer men iemand verbiedt een
eed af te leggen, Hij stelt daarom
met den heer Van Idsinga voor, die
beide artikelen tot één te vereenigen
in een artikel, dat eenvoudig zegt,
dat wie in een der beide gevallen
verkeert, op diens verzoek wordt
toegelaten tot het afleggen van belofte
of verklaring.
Zou het ontwerp ten deze worden
gehandhaafd, dan maakt men het ben,
die tot een kerkgenootschap behooren,
dat het zweren verbiedt, moeilijker
dan een ander.
De heer Sasse van IJsselt
(r.-k.) verdedigt een amendement op
artikel Som te bepalen,dat de persoon,
die verklaart, g« weten sbez waren te
hebben, daarbij redenen most opgeven
en voorts, dat ae bezwaren niet slechtB
„gewichtig", maar „onoverkomelijk"
moeten zijn.
De heer Deöeer (c.-h.) verdedigt
een amendement, «trekkende om te
bepalen, dat voor de vrijstelling wordt
geöi8cbt, dat het bestaan van bezwa
ren, ontleend aan de godsdienstige
opvattingen van den betrokkene,
worde geconstateerd bij acte.
De heer R u t g e r s (a.-r.), kan zich
in vee) opzichten vereenigen met het
geen de heer De Geer heeft gezegd.
Hij stelt evenwel zjjnerzqds een amen
dement voor, waarin ook een acte
wordt gevorderd en wel te verstaan
van den burgemeester of den kan
tonrechten, waarin men verklaart,
bf Diet aan God te gelooven, bf op
godsdienstige gronden bezwaar te
hebben tegen het afleggen van den
Deze verklaring zou dan mon
deling moeten worden bevestigd ter
terechtzitting.
Doordat de heer DuU's rumoerig is,
gaat spr. zeer zacht praten, waardoor
hljgrootendeelsonverstaanbaar wordt.
De heer Limburg (v.d.) vereenigt
zich met het artikel, zooals het door
i Regeering wordt voorgesteld.
Het amendement-R u t g e r s is
z. i. geheel onaannemelijk voor de
linkerzijde. In de praktijk is het on
bruikbaar. In geval men ergens een
getuigenis zal moeten afleggen, zal
men eerst naar burgemeester of kan
tonrechter moeten gaan om een ver
klaring af te leggen, bf dat men niet
aan God gelooft, bf dat men gods
dienstig bezwaar heeft. Telkens wan
neer men verklaren moet, dat een
hond al dan niet een muilkorf had,
of een rijtuig al dan niet een lantaarn,
zal men die formaliteit moeten ver
vullen 1 Denkt men, dat de menschen
dat zullen doen Natuurlijk niet.
Dan komt de getuige voor den straf
rechter en zegt, dat hij bezwaar heeft
tegen den eed. Moet de rechter dan
zeggen je hebt de acte niet, dus je
moet toch zweren?
Nog andere argumenten brengt de
heer Limburg bij, om de amen
dementen te bestrijden.
De heer L o h m a n (c.-h.) laat de
nadere verdediging van het amende
ment-De Geer aan dezen over. Hij
bestrijdt heel artikel 2. Voortaan is
het ten eenenmale overbodig, afzon
derlijk van een godsdienstige gezindte
te spreken. Vroeger was het noodig,
omdat men eenmaal eedsdwang had
ingevoerd. De Doopsgezinden heeft
men toen vrijgesteld, omdat onze
voorvaderen van de republiek eigen
lijk ruimer van blik waren dan velen
tegenwoordig. Thans gaat men voor
stellen, dat ieder menscb zeggen mag,
dat hij bezwaar heeft tegen den eed.
Waarom nu nog bovendien van
iemand de verklaring te eischen, dat
hij behoort tot een kerkgenootschap,
dat den eed verbiedt? Dit is iets,
dat kan betwist worden.
De heer M e n d e 1 s bestrijdt het
amendement-Rutgers. Men zou moe
ten verklaren Ik geloof niet aan
God 1 Dat er allerlei opvattingen zijn
van wat God is, dat die drie letters
allerlei beteekenissen hebben, daar
mee houdt de heer Rutgers zich niet
bezig. „Ik geloof niet aan God" be-
teekent voor hem eenvoudigIk ge
loof niet aan den God van den heer
Rutgers.
Men kan niet vragen„gelooft gij
aan God zooals men vraagt „houdt
je van oesters Dat is toch waarlijk
een wijze van behandeling van deze
dingen, die niet door den böugel kan.
Ook deze spr. bestrijdt andere
amendementen, die werden ingediend.
Wa(«rsnood*oomité.
Nog in dank ontvangen van:
Collecte wijk 36 f *8.72*
Hr. Ms. „Noord Brabant" 82.13
„Holland" 103.60
n „Tyr" 33.-
Schepeling Hr. Ms. „Bel-
lona" 1.30
Uit wqk 14 (nagekomen) 5.10
Oorlogschepen id. 46.7ÉL
Marine-detachement Schier
monnikoog 22.80
N. N. i._
Kinderen v.d. bewaarschool
a. d. Vijzelstraat 6.—
Collecte lezing Dr. Harre-
stein Tehuis voor Mili
tairen 8.—
E. O. 2.50
Makende met hét vroeger
verantwoordde totaal f 6728 33
De Penningmeester,
W. Biebstekhb,
Loodsgracht 21.
Ondertrouwd
H. BOERDIJK
en
H. VEEN.
Halder, 19 Februari 1916.
Huwelijksvoltrekking 1 Maart a.$.
Plaatselijke kennisgeving.
Geen receptie.
Bij deze vervullen wjj den
treurigen plicht U kennis te ge ven
van het plotseling overlijden van
ons innig geliefd Dochtertje, Zusje
on Kleindochtertje,
SOPHIA CORNELIA,
in den aanvalligen leeftijd van
19 maanden.
Hare bedroefde
Ouder», Broertje en
Grootouders,
J. G. BIJL.
A. BIJL-Tol.
K. BIJL.
K. BIJL.
Wed. VAN OS.
Helder, 18 Februari 1916.
Vorderingen
ten laste van het
Burgerlijk Armbestuur
te HELDER.
Het Burgerlijk Armbestuur te Hel
der verzoekt belanghebbenden hunne
vorderingen, ten laste van genoemd
Armbestuur voor het dienstjaar 1915,
vóór den len Maart 191B in te leveren.
Helder, 17 Februari 1916.
Het Armbestuur voornoemd,
J. DUINKER, Voorzitter.
J. FRAY, Secretaris.
Evangelisatiegebouw in de PALMSTRAAT.
20 FEBRUARI v.m. en n m. geen dienst,
wegens bevestieine van ds. C. J. WAR-
NERS door dr. J. TH.DE VISSER des v.m.,
en intrede van ds. C. J. WARNERS des
n.m. in een der kerken.
Heldersche Voetbal-Vereeniging.
Huishoudelijke Vergadering
op Dinsdag 22 Februari 1916,
'sav. 8 uur, in de Fröbelschool (Laan).
N.B. Zij, die alsnog lid wenschen
te worden, kunnen zich aldaar aan
melden.
tot Dinsdag 22 Februari a.s.
Onze Brandstoffenhandel
Basstraal 40
is vanaf heden
Aanbevelend,
Mej. KRAMER.
ZAANDAM.
Spreekuur te HELDER:
van 14 uur, p/a. Wed. BUIKES,
niet Stationsweg of Spoorstraat.
Op aanvraag zand ik gratis een nuttig
boekje met inlichtingen en wenken.
VeitiginwiDidigtr: FAVEUR, Rottardam.
„CASINO"-GEBOUW
8 uur,
ta geven door den Heer en Mevrouw
Val» nlBuw» en aetueela liedjes, o.a.:
Kuyper's Driestarren.
Generaal Jandome.
Brief van 'f front.
Verlaten Grootje.
Raad van een A. R. Vader.
Kloris en Roosje.
Kaatje I laat Je fatsoen.
Jaloersche menschen.
De N. 0. T.
Verder keuze-liedjes ten
verzoeke van het publiek.
Amusant, afwisselend programmal
Aan de Plano: da Haar VAN BEEK.
V* BAL na.
plus Stedelijke belasting.
PLAATSBESPREKING op den speeldag
van 2-3 uur.
KAARTEN verkrijgbaar In het Sigaren
magazijn van den Heer KOKELAAR, Ka-
naalweg en '«avonds aan de zaal.
ARBEIDERS gevraagd
aan de Conserven- en Vleeschwaren-
fabrlek ta N00RD-SCHARW0UDE.
CASINO-GEBOUW.
Dir.: LOUIS BOUWMEESTER Jr.
Dinsdag 22 Februari - 8 uur
115° OPVOERING
Militaire klucht in 3 bedrijven.
ONBEDAARLIJK LACHSUCCES!!
Gaspard, OPPASSERlouis bouwmeester Jr.
Ie Rang f 1.25,2e Rang f 0.75, 3e Rang f 0.40
verhoogd met 5 °/o Sted. belasting en 5 Auteursrecht.
PLAATSBESPREKING op den Speeldag van 11-2 uur.