HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4586
DINSDAG 22 FEBRUARI 1916
44e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct, franco per post 90 ct, Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 52'/2 0.85
Modeblad 65 75 1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. Uit den Omtrek.
2 Feuilleton, enz.
DE OORLOG.
Da offlclaele legerberichten van
18, 19 en 20 Februari.
Van het W e s t e 1 Ij k front.
In het Fransche -communiqué van
den 18en wordt gemeld, dat de Duit
schers ten N. van Largitzen, in den
boven-Elzas, een aanval deden, waar
bij zij er in slaagden tijdelijk in de
Frausclie loopgraven door te dringen.
Door een tegenaanval werden zü
evenwel weder verdréven. Een aan
val bij Frise, in Artois, werd door
het Fransche geschutvuur verijdeld.
Volgens berichten van Eogelsche
zijde werden de verschansingen bij
Gommecourt door de Duitschers aan
gevallen. Hierbij maakten zij eenige
gevangenen.
Verder wordt de toestand als on
veranderd aangegeven.
,Het Duitsche legerbericht van den
19en maakt melding van het afslaan
van een' door geschutvuur voorbe
reiden aanval der Engelschen ten Z.O.
van Tperen. De Fransche stelling by
Combres werd door het doen spriDgen
van een groote mijn vernield. Over
het gevecht in den boven-Elzas wordt
gemeld, dat de Duitschers, na ver
schillende verdedigingsmidden ver
nield te hebben, en met medevoering
van een aantal gevangenen, weder
naar hun oude stelling terugtrokken.
Volgens de berichten van den 20en
werden de Engeische stellingenten
N. van het Yserkanaal over een front
breedte van 350 M. bestormd. Alle
pogingen der Engelschen om door
tegenaanvallen welke ook des
nachts werden voortgezet destel
ling te hernemen, werden verijdeld.
Van het Oostelijk front.
Naar van Russische zijde d.d. 17
dezer wordt gemeld, ondernamen de
Duitschers een aanval op Garboenow-
ka, doch werden teruggeslagen. In de
streek van Riga en Dunaburg wor
den de verkenningstochten der Duit
schers met Zeppelins en luchtvaar
tuigen menigvuldiger.
Aan den Dnjestr werden de Russi
sche stellingen Usziosko aange
vallen. De vijand werd evenwel
teruggeslagen.
Volgens Duitsche en Oostenrljksche
berichten hadden geen gevechten
van belaDg plaats. Alleen bij Wischnew
liep een aanbal der Russen op mis
lukking uit door het vuur der Duit
schers.
Volgons een bericht ontleend aan
de „Az Est" verwacht men aan de
grens bij Czerhowitz belangrijke ge
vechten. Er zijn namelijk aan de
Bessarabische grens, bij Nowo Silica
groote troepenbewegingen waarge
nomen. Dag en nacht komen daar
groote treinen met troepen aan. Den
14en Februari arriveerden uit Lipkani
50 motorwagens. Tal van automo
bielen, en groote troepen cavalerie
®n artillerie komen van Lipkani aan
en worden naar de grens van Noord-
Beasar.abiö gedirigeerd. Welke bedoe
ling de Russen hiermede hebben is
nog niet bekend. Echter wordt in de
streek van Nowo-Silica reeds hsvig
gevochteD.
Van het Z u i d e 1 ij k frent.
Naar «en Italiaansch bericht van
den löen meedeelt heeft een escadrille
vliegtuigen een aanval gedaan op
Laibach. Hoewel hevig beschoten
slaagden de vliegtuigen erin de stad
te bereiken. Bommen werden naar
beneden geworpen. Een der vlieg
tuigen werd door zes Oostenrljksche
aeroplanes omsingeld, en moest op
vijandelijk gebied landen. Alle overige
keerden behouden terug.
Op den Balkan.
Volgens de mededeelingen van
Oostenrljksche zijde werd bij Durazzo
een voorstelling der Italianen ge
nomen. De bij de Oostenrijkers aan
gesloten Albaneesche stammen maak
ten zich meester van Berat, Ljusna
en Peking (Z.W. van Elbassan).
In den Kaukasus.
Over de vermeestering van de ves-
Erzeroem wordt van Russische
dd. 18 Februari nog het volgende
Sfe,
Advartentlën van 1 tot 4 regels {bij voorultbet) 30 cent Effe regel meer 6 ct.
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25*/o hooger berekend.
Groote letters en cllché's naar plaatsruimte. Bewijs-exemplaar 2£ cent
Het offensief tegen Erzeroem was
buitengewoon moeielijk. Do Russi
sche troepen waren verplicht, door
dikke sneeuw en bij een storm, dien
een temperatuur van 25 graden vorst
vreeselijk maakte, buitengewoon steile
hoogten te beklimmen. De onver
schrokken moed van de Russische
regimenten was zooveel te opmer
kelijker, daar sommige forten, die
met geweldige kanonnen gewapend
waren, bijna zonder voorbereiding
door de artillerie werden vermees-
terd. De loodrechte hellingeh maakten
het namelijk onmogelijk andere, dan
bergstukken naar boven te brengen.
De bestorming duurde van den
ochtend tot den avond en werd daar
na in den loop van den nacht bij
zonder verwoed. Beurtelings wa» het
een verwoed vuurgevecht en een
bloedig handgemeen. Nadat op 15
Februari de centrale fertengroep va*
de eerste linie genomen waS, zetten
de Russische troepen hun voorwaart-
sche beweging in westelijke richting
naar de kern van de vesting voort
en openden zij den aanval op de
flankforten. Andere troepenafdeelin-
gen ontplooiden zich reeds in het
da! bij Erzeroem aan do Noordzijde,
waar een bajonetgevecht ontstond.
De Turken boden met onbeschrijfe
lijke hardnekkigheid tegenstand, voor
al bij het aanbreken van den dag,
toen zij verwoede tegenaanvallen
deden, maar ten slotte werden zij
verslagen, trokken terug en sloegen
als verdwaasd op de vlucht.
Tegen den namiddag van den 16en
was de vesting reeds in de macht
van de Russen. Hun ruiterij kwam
Erzeroem het eerst binnen, gevolgd
door de infanterie. Do stad viel bijna
onbeschadigd in hun handen, op en-
iele regeeringsgebouwen na, die door
de Turken in brand gestoken waren.
De Russen maakten zich van het
meerendeel van do kanonnen mees
ter, daar de vijand, wegens de snelle
vermeestering van de vesting,, slechts
een klein aantalonbruikbaar had
kunnen maken.
De Turken leden ontzaglijke ver
liezen. Sommige loopgraven voor de
forten lagen boordevol met lijken.
De Russische troepen vervolgen''
de Turken krachtig. Eeu poging van
deze laatsten om zich op de hoogten
op 15 werst van Erzeroem te her
stellen mislukte en de vijand, die
voor een oogenblik stand had ge
houden, hervatte zijn wanhopige
vlucht.
Over den behaalden buit zijn nog
geen voile :ige gegeveus bekend. Dat
deze bijzonder groot is staafcwel vast.
Bovendien werden een groot aantal
Turken gevangen genomen. Een be
richt van den 18den meldt nog, dat
ten N.W. van Erzeroem bij de ver
volging de 84ste Turkscjie divisie
omsingeld en gevangen genomen
werd. 13 kanonnen, machinegeweren,
caissons met granaten en patronen
werden buitgemaakt. Bij de bestor
ming van de forten werden door een
legercorps 240 kanonnen buitgemaakt.
Behalve bij Erzeroem hebbsn de
Russen ook in de kuststreek van de
Zwarte zee en bij het Wan-meer
voordeelen behaald. In eerstgenoemd
werden de Turken uit een
feeks stellingen verdreven. Een groot
aantal Turken werd gevangen geno-
i, munitie, levensmiddelen en
technisch materiaal vermeesterd. In
de streek van het Wan-meer werden
steden Moesj (125 K.M. ten Z. van
Erzeroem) en Ahlat (70 K.M. ten O.
van Moesj, aan het Wan-meer) door
de Russen hezet. De Turken vluchtten
naar bet Zuiden.
Uit alles blijkt dat de Russen de
Turken een verbijsterende nederlaag
hebben toegebracht, waardoor de
plannen der Duitschers en Turken,
met betrekking tot de operaties in
het Oosten, voorloopig wel in de war
zullen zijn gestuurd. Voornamelijk zal
dit het geval zijn voor zoover het
de plannen ten opzichte van Egypte
betreft, terwijl de Turken geen Ver
sterkingen naar Mesopotamie kunnen
zenden, waar de Engelschen voortdu
rend versterkt worden. Bovendien is
het zeer waarschijnlijk, dat de naar de
streek van Erzeroem gezonden troepen
onttrokken zijn aan de legers in Thra-
ciö, welke op den Oostelijken vleugel
van de, voor operaties tegen Saloniki
bestemdlegermacht van Duitschland
en zijn bondgenooten.
Niettegenstaande al deze tegensla
gen weten de officieele Turksche
berichten niets anders te melden dan
dat jer niets bijzonders is
voorgevallen. Voor de Turken mag
dit voldoende zijn, in het buitenland
echter zal gevoeld worden dat ,de
Turken een nederlaag hebber, geleden,
waarvan de gevolgen zich ver zullen
uitstrekken.
Aanvallen van Duitsche
vliegers In Engeland.
Londen, 20 Februari. Twee Duitsche
tweedekkers hebben vanochtend een
aanval op Lowestoft gedaan en van
een groote hoogte 17 bommen gewor
pen. Zij zijn daarna verdwenen.
Menschen werden niet f gedeerd. De
uitbouw va-u een restaurant entwee
woonhuizen werden beschadigd. Twee
watervliegtuigen van de marine stegen
op en vervolgden de aanvallers ver-
tefs.
Een Duitsch watervliegtuig heeft
bommen laten vallen in de nabijheid
van het lichtschip Kentish Knock.
Een ander vliegtuig wierp zes bommen
op Walmer (Kent). Twee bomnjen
vernielden daken van huizen, eeu
andere viel dicht bij een kerk en
vernielde een venstér, terwijl de
congregatie een Te Deum zong. Een
vierde bom viel bij het strand en
doodde een burger en een matroos.
Het geheele verlies bedroeg twee
mannen en een jongen gedood en een
matroos gewond. Twee Engeische
vliegtuigen, die te Dover opstegen,
ver volgden de aanvallers, maar konden
ze niet inhalen.
De Möwe.
De Times zegt dat er alle reden
is aan te nemen dat de Möwe oor
spronkelijk als fruitboot was ge
bouwd. In 1914 werden voor reke
ning van de firma F. Laiesz te Ham
burg twee fruitbooten op stapel ge
zet, de Pungo en de Ponga. De Pungo
is volgens Lloyd's register een stalen
stoomschip met 4 dekken, metende
4000 ten, gebouwd te Geestemttade.
De Ponga was bij het uitbreken van
den oorlog nog niet te water ge
laten. Men zal zich herinneren dat
kapitein Barton, van de Corbridge,
die door het kaperschip in den grond
was geboord, het Duitsche schip als
gloednieuw beschreef. Hij vertelde,
dat sommige van de stalen platen
aan den binnenkant nog niet waren
geschilderd én dat op een der platen
onderaan de naam Ponga was ge
krast, een naam die ook voorkwam
op papieren in de kapiteinshut.
De Pungo en de Ponga wareu be
stemd voor den fruithandel op West-
Afrika.
Er wordt op gewezen dat de ont
snapping van de geïnterneerde Duit
sche schepen Bahrenfeld en Turpjn
uit Buenos Aires en Punta Aren as
en de pogingen tot ontsnapping van
do Asuncion uit Belem samenvielen
met de verschijning van de Ponga
of Möwe in den Atlantlschen Oceaan.
Dit wekt het vermoeden, dat het
kaperschip geschut uit Duitschland
heeft meegebracht voor de geïnter
neerde schepen en dat er geen plaats
van samenkomst was afgesproken,
waar de kanonnen aan boord zouden
worden gebracht.
Er is nu sedert 6en maand niets
van het kaperschip vernomen.
Brand te Genua.
Rome, 19 Febr. Er is ind8n afge-
loopen nacht een hevige brand uit
gebroken in de kolen- en vetpakhuizen
in de dokken te Genua, die is over
geslagen Daar een Engelsch en een
Italiaansch schip. Men hoopt het vuur
weldra onder bedwang te hebben.
Twee verdacht uitziende buiten
landers werden- onder beschuldiging
don brand te hebben veroorzaakt
gearresteerd.
Gemeenteraad.
(Vervolg.)
Verschenen is het
Rapport van de Commissie benoemd
in de Raadszitting van 24Nov. 1914,
naar aanleiding van de beweringen
in den Raad van Hilversum over den
Heer S. Rijkes geuit.
De commissie lieeft gemeend een
antwoord te moeten zoeken op de
volgende vragen:
1. Is het waar, dat. de heer Rijkes
provisie geniet of genoot van de
aan de gasfabriek te Helder ge
leverde kolen en andere benoo-
digd'heden?
Zijn aan de gasfabriek te Helder
de juiste soorten kolen gebruikt,
was de prijs dier" kolen gemoti
veerd en was de exploitatie te-
duur door den aankoop van dure
kolen?
Teneinde op defee vragen, als zijnde
vooral vraag 2 van teehnischèn aard,
eerf zoo juist mogelijk antwoord te
erlangen heeft de commissie, over
eenkomstig de haai" verleende bevoegd
heid, de voorlichting gevraagd van
eene commissie van deskundigen. Na
verschillende te Hilversum'gehouden
conferenties, bleek, dat de geuite be
weringen ten aanzien van den heer
Rijkes, afkomstig moesten zijn, in
elk geval zijn gedaan op gezag van
de - of althans van één der deskun
digen, dig den Hilversumschen Ge
meenteraad hebben geadviseerd.
Uitdrukkelijk wijst de commissie
er op, dat in .den Hilversumschen
Raad slechts „vermoedens" zijn uit
gesproken en dat geen enkel „feit"
is genoemd.
Geen enkele der nog verder door
haar gehoorde personen was in staat
eenig bewijs te leveren en bij niemand
kon bevestiging erlangd worden van
de tegen den heer Rijkes uitgesproken
„vermoedens", terwijl, niet name de
deskundigen die .te Hilversum hebben
geadviseerd, verre van zich wierpen
de veronderstelling, dat de geuite
.vermoedens" op hun gezag zijn uit
gesproken.
Het komt de commissie, na ge
houden onderzoek, dan ook voor, dat
de in den Raad van Hilversum geuite
beweringen: „dat er een zeer sterk
vermoeden bestaat, dat de heer Rijkes
zich laat vinden bij leveranties pro
visie aan te i\emen", door geen aan
wijzing, veel minder door eenig feit
zijn gestaafd. Derhalve meent zij, dat
men in den Raad van Hilversum zeer
onvoorzichtig is geweest met iets te
beweren, waarvan men niet in staat
is, eenig bewijs te leveren.
Op vraag 1 moet als antwoord
worden gegeven: „Daarvan is totaal
niets gebleken".
De commissie meent, dat den heer
Rijkes dienaangaande geen blaam kan
en mag treffen.
Wat aangaat de beantwoording van
vraag 2 meent de commissie te kun
nen volstaan met de verwijzing naar
het rappbrt van dè technische com
missie, hetwelk bij het rapport wordt
overgelegd.
Omtrent de samenstelling van de
technische commissie deelt de com
missie mede, dat zij zich in verbinding
lïeeft gesteld met het bestuur van de
vereeniging van gasfabrikanten in
Nederland, om naast den heer J.
Rutten, adjunct-directeur der '•'Ge
meente-gasfabrieken te 'sGravenhage,
die als deskundige was uitgenoodigd,
5 andere deskundigen aan te
wijzen.
Door gemeld bestuur werden hier
voor aangewezen de heeren W. K. N.
Qeerling, fabrieksdirecteur der Ooster
gasfabriek te Amsterdam, en M.
Levert, directeur der Geraeentegas-
fabriek te Apeldoorn.
Genoemde dria heereu bebbou zich
Ingezonden médedeeling.
HERMAN NYPELS,
Spoorstraat 41 HELDER.
'Militair Glacé,
f 1.90, 2.25, 3.50,
Miltitair lm. peau de Suède,
f 1.25,
met garantie.
welwillend bereid verklaard bij het
onderzoek te adviseeren.
Met de conclusie in het rapport
van de technische commissie: „dat
„de resultaten van de uitsluitend ver
kerkte Mickley en Towneley-main
„gaskolen niet rechtvaardigen de be
langrijk hoogere prijken, welke voor
„die kolen ten opzichte van de'overige
„als goed bekend staande Engeische
„en van do Duitsche kolen zijn be-
„steed en allerminst rechtvaardigen
„een uitsluitend gebruik dier kolen",
kan de coramisse, zich volkdmen ver
eenigen. Het is daarom dau ook, dat
zij den Raad voorstelt: „Burgemeester
„en Wethouders uit te noodigen
voortaan bij aanbesteding van gas
kolen te laten inschrijven voor
„Duitsche zoowel als Engeische gas
kolen en niet uitsluitend aan de
Mikley en Towneleymainkolen de
..voorkeur te verleenen, doch te letten
„op de concurreerende prijzen".
Voorts geeft het rapport der tech
nische commissie aanleiding om voor
te stellen ook de voorwaarden van
levering van gaskolen ruimer testel
len, met name om te breken met de
uitsluitende voorwaarde: „inschepen
in de haven het Nieuwediep en verder
franco wal gasfabriek". Het komt ons
voor, in overeenstemming met de
meening der technische commissie,
dat aan de leveranciers van kolen
volkomen vrijheid van aanvoer moet
worden gelaten.
Bij de exploitatie van de.gasfabriek
moet gestreefd worden om goede be-
noodigdheden te verkrijgen tegen de
meest concurreerende prijzen. Dit
moet voor den aankoop van gaskolen
zeker wel allereerst gelden.
Naar de overtuiging der commissie
zal het financieel resultaat door een
andere wijze van aankoop van de voor
de gasfabriek benoodigde kolen be
langrijk kunnen worden gebaat.
Ten slotte stelt de commissie voor,
in het vervolg in.h/t jaarverslag van
de gasfabriek de kolenprijzen gede
tailleerd te doen vermelden en niet
te volstaan met de vermelding van
middelprijzen.
De commissie brengt ten slotte een
woord van dank aan allen, die haar
inlichtingen gegeven hebben, speciaal
aan de technische commissie.
Als bijlage bevat het rapport een
uitvoerige missive van de commissie
van deskundigen. Op de eerste
conferentie, ten kantore der gasfa
briek te Helder gehouden, bleek, dat
de commissie niet dan met lof ge-
wagenwkan over de wijze waarop de
heer Rijkes de technische admini
stratie heeft ingericht en bijgehouden.
De commissie besloot tot schrifte
lijke gedachteuwissèliug met den heer
Rijkes en legde hem een aantal
vragen voor. Dé antwoorden daarop',
ook op latere vragen, konden der
commissie niet ln alle opzichten be
vredigen.
De heer Rijkes heeft een sterke
voorkeur voor Micklex en Towneley-
main-gaskolen. Deze voorkeur is ge
grond op de volgende motieven:
I. „De kwaliteit van het gasisin 't
oog te houden."
De commissie concludeert, dat de
cijfers omtrent de kwaliteit van het
gas, als vermeld in de jaarverslagen,
geen aanleiding geven aan de Mickley
enTowneley-mainkolen een bijzondere
waarde toe te kennen boven andere,
goede" bekend staande Engeische
en Duitsche gaskolen.
II. „de kwaliteit yan de bijproducten
is in 't oog te houden."
„De Engeische kolen geven harde
cokes, alzoo weinig vergruizing (pag.
„2 notulen);
„het aschgehalte van de Engeische
.kolen is belangrijk kleiner dan van
,de Duitschedit wordt natuurlijk ook
„weder teruggevonden ii; de cokes
,(pag. 3 notulen);
„hot hittogevend vermogen van
„Engeische cokes is belangrijk hoo-
,ger dan van Duitsche (pag. 3 notulen);
„de vuren blijven bij gebruik van
.Engeische cokes veel beter optem-
.peratuur (pag. 3 notulen);
„de slakkenvorming is bij het ge-
,bruik van»Engelsche cokes niet zoo
„geweldig groot (pag. 3 notulen);
„bij gebruik van Duitsche cokes
moeten de vuren der ovens meer
malen per etmaal schoongemaakt
worden, bovendien bakken deze sin
tels ontzettend aan de zijwanden
van den generator en moeten (be
nhal ve 'reeds do meerdere werkzaam
heden) meermalen ten koste van
„het vuurvast materiaal met geweld
verwijderd worden (pag. 3 notulen);
„de ammoniak-opbrengst van En-
„gelsehe gaskolen is grooter dan by
„de Duitsche" (pag. 4 notulen)..
De commissie is ook van meening,
dat in het algemeen de cokes van de
betere Engeische kolen harder is en
tot minder vergruizing aanleiding
geeft dan de cokes van de hier te
lande gebruikte betere Duitsche (West-
phaalsche) kolen; en ook, dat, als
gevolg van deze mindere vergruizing,
het hittegevend vermogen dier betere
Engeische cokes, practisch als iets
hooger kan worden aangemerkt dan
dat van de betere Duitsche cokes.
Dat ia het: algemeen het aschge
halte - en de slakvorming van de
Engeische cokes belangrijk lager zou
zijn dan c)at van de Duitsche cokes
kan zy niet toegeven.
De commissie neemt volgaarne
aan, dat de ervaring van den heer
Rykes hem de bedoelde overtuiging
geschonken heeft, maar moet tevens
opmerken, dat die overtuiging geba
seerd is op het gebruik van slechts
zeer weinige Engeische en. Duitsche
kolensoorten en dat zyne zeer slechte
ervaring met Düitsche cokes oene
„toevallige" kan zijn geweest.
Te meer reden meent zy te hebben
om van eene „toevallige" ervaring
te spreken, daar de heer Rijkes,
waarschijnlijk geleid door die slechte
ervaring, tijdens de. distillatie van
Engeische en Duitsche kolen, toch
zooveel mogelijk de cokes van En
geische kolen in de generatoren ge
bruikt, en hij dus de voortdurende
ervaring miste.
Ook op verschillende andere op
merkingen wordt de heer Rykes
weerlegd.
111. „De resultaten en tevens voor
„de gasstokers aangenaam wer
ken met deze laatstgenoemde
„kolen (Mickley en Towneley
„main) heffen zeer zeker dit
„prijsverschil ruimschoots op".
Ook hierop gaat het rapport uit
voerig in orn te concludeeren
Het gemengd gebruik van Duitsche
en Engeische kool heeft op het gas-
rendemeut geen tastbaar ongunstigerr
invloed uitgeoefend;nemen wij echter
het voor de Engeische kool (Mickley)
gunstigt en voor de Duitsche kool
ongunstigst resultaat aan, dan zou,
gezien de resultaten der Heldersche
fabriek, de Mickley kool uit dien
hoofde per ton eene méérwaarde
mogen hebben van f 0.23
In het algemeen, zoo gaat het
rapport verder, is de vergelijking
tuéschen kolenprijzen Helderen elders
vertroebeld door 2 factoren en wel:
1°. de inrichting der „Voorwaarden
voor de leverantie" welke verschil
lende bezwarende bepalingen be
vatten
2°. de toepassing van den z. g. n.
„overgangsmaatregel": de kolen
te doen aanvoeren per zeeboot
ongeacht de inschrijving op andere
wijze (per lichter) lager was -,
een en ander in verband niet het
bekende feit, dat het transport
boot lichter een monopolie was.
Uit die vergelijking blijkt overtui
gend, zöoals trouwens door den direc
teur grif wordt toegegeven, diens
besliste voorkeur ondanks groote
prijsverschillen voor Mickley en
Towneley main gaskolen.
Bij de beoordeeling nu van de
onderlinge waarde van kolen moeten
spreken de door den directeur ge
noemde factoren, welke approxi
matief in cijfers zijn om te zetten
en mogen eenigermate in aanmerking
komen andore factoren, voor welke
dit niet diroct mogelijk js, als bijv.
-meerdere of mindere last met het
bedrijf.
Aan beide reeksen factoren is door
den directeur bij diens keuze van de
kolen, een te groote waarde toegekend.
Dat hij aan die factoren eeu te
groote waarde heeft toegekend, laat
zich, van objectief standpunt, eenigs-
zins verklaren mit het navolgende
De heer Rijkes is in de gaspractijk
geschoold door zijn schoonvader en
wel te Hilversum, waar hij een groote
vergruizing van cokes heeft waarge
nomen; dergelijke indrukken uit de
leerjaren blijven een ieder het meest
krachtig bij.
Komende in den Helder, waar de
Engeische kool en dus ook de
Engeische cokes was ingeburgerd,
maakte hij kennis met de goede
eigenschappen' dier kolen, o.a. de
grootere hardheid der cokes. Echter
bleek hem ook, doch hier heeft de
kwestie der onvoldoende zuiverings
capaciteit der fabriek zyn oordeel
vertroebeld -, dat die Engeische
kolen aan enkele euvelen mank
gingen: het grootere zwavelgehalte
van het gezuiverde gas en meerdere
last met de teer.
Over dit zwavelgehalte,of beter
gezegd over de onreinheid van het
gas want er bevond zich ook te
veel ammoniak in heeft, hij veel
klachten moeten aanhooren, terwijl
natuurlijk klinipijpverstoppingen en
teerverdikkingen het personeel niet
aangenaam stemmen.
Toen de directeur daarop, waar
schijnlijk geleid door advies van col-
,'s, in 1905 in een geheel nieuwe
fabriek - kennis maakte met de
Mickley kool en hij, eendeels door de
beweerde voordeelen dezer kool,
anderdeels door het gemakkelijker
bedrijf in een flinke nieuwe goed uit
geruste fabriek, betere resultaten be
reikte en van veel onaangenaamheden
verschoond bleef, zette, zich bij hem
vast de idee, dat de Mickley kooide
gaskool bij uitnemendheid is.
Daarby zag hij te veel over het
hoofd:
dat zijn ervaring met Engeische
kool zich beperkte tot heet soorten,
de South Moor Pelton'én de Lén-
donderry
en dat de resultaten van de Mickley
ten opzichte van die met de hierboven
genoemde soorten reeds daarom'zoo-
veel gunstiger moesten wezen, omdat
de South Moor Pelton en Londonderry
gedistilleerd werden in een oude ge
brekkige fabriek, terwijl de Mickley
verwerkt word in een nieuwe fabriek.
Op de voordeelen van de Mickley
en later ook van de Townely main -
gaskolen staarde d« Directeur zich
Ingezonden Mededeellng.
HET IS VOLSTREKT NIET NOODIG,
dat ge levenslang d8 gevolgen ondervindt vaD een onvoldoende opleiding
in Uw jeugd. Het is niet noodig, dat ge in brieven, nota'e en rekeningen
groote taalfouten maakt on dat ge b{j eenigszins lastige berekeningen met
do handen in het haar zit. Een prachtige aanvulling vöor te weinig genoten
schoolonderwijs, een grondige herhaling van het in Uwe jeugd geleerde
vindt ge in „De Herhalingsschool", Weekblad voor Taal en Rekenen.
Vraag van dit blad, dat slechts f 0.35 per maaVid kost, een proefnummer
by ondergeteekenden. In dat proefnummer komt een afdeeling Nad. Taaien
een afdeeling Rekenen voor, evenals in volgende nummers. Proefnummers
gratis en franco. Verzending dadelijk.
Telefoon Zuid 4072. A. F. 0. LEIDERITZ,
Witte de Wlthstraat 23, Amsterdam. D. K. SCHENK, Hoofdonderwijzers.
blind en .kwam hij er niet meer toe
zich door becijfering voldoende reken
schap te geven van de werkelijke
financieele gevolgen zijner voorliefde.
Men zal naar. aanleiding hiervan
opmerken, dat het voor den leider
van een gemeentebedrijf niet te pas
kqpnt dergelijke stokpaardjes te be-
rijÓen, vooral niet als zij der gemeente
geld kosten. Maar men verlièze hierbij
niet uit het oog, dat in de p'ractyk
welhaast niemand is aan te wijzen,
die niet door leerschool of latere
ervaring ten opzichte van het een
of ander bezield is, hetzij met niet
geheel gerechtvaardigde vooringeno
menheid, hetzij met evenmin gerecht
vaardigde voorliefde en dat het ver
schillend oordeel van overigens
hoogstaande technici over eenzelfde
vraagstuk maar al te vaak te wyten
is aan een idéé fixe aan één dei-
zijden.
Natuurlijk kunnen bij zoo'n voor
liefde ook overwegingen van eigen,
geldelijk, belang in het spel zijn, doch
in dit geval hebben wij daaromtrent
geenerlei aanwijzing.
Resumeerende heeft de commissie
de eer als haar eindoordeel te kennen
te geven:
De resultaten vau de te Helder,
uitsluitend op advies van dén Direc
teur der Gasfabrief en althans vol
komen met diens goedkeuring ge
kochte en in de geheel volgens zijn
inzichten gebouwde fabriek verwerkte
Mickley en Towneley main gaskolen
rechtvaardigen niet de belangrijk
hoogere prijzen, welke voor die kolen
ten opzichte van de overige als goed
bekend staande Engeische- en van de
Duitsche kolen zyn besteed en recht
vaardigen allerminst een uitsluitend
gebruik dier kolen.
Aan het slot van haar rapport ge
komen, acht dé commissie het alsnog
der vermelding waard te constateeren,
dat zij, in haar conclusién en eind
oordeel, volkomen eenstemmig is
geweest, zoodat van een afwykende
meening eener minderheid in geen
enkel opzicht sprake kan zijn.
De Overstrooming.
Vreesde men Vrijdagnacht te Zaan
dam door den hoogen stand van
het Zaanw&ter nog voor uitbreiding
van het overstroomde gebied, Zater
dagmorgen was het gevaar vrijwel
geweken. In de Oostzijde van de
stad. lag de straat des morgens op
sommige plaatsen weder geheel droog.
In den nacbt was het water niet
minder dan 86 c.M terruggeloopen.
Duidelijk was de verwoesting te zien
die het water had teweeg gebracht.
Op vele plaatsen was al het zand
uit de kistdammen gezogen en had
zich over de straat verspreid. De
straat zelf was op verschillende
punten ondermijnd. Op de plaatsen
waar de kistdammen doorbroken
werden had zich een geul van 1 M.
diepte gevormd. In don kistdam be
noorden Zaandam, werden niet min
der dan 5 doorbraken waargenomen.
Brdag werd nog krachtig voortge
gaan, de kistdammen aan de westzijde'
te versterken, door welke dammen
het westelyk deel van Zaandam en
geheele Westzaner polder worden
beschermd.
Zondag werd asn het herstel van dé
kistdam aan de Oostzijde met kracht
begonnen. Vooral het gedeelte tus-
schen Noorderbrug en Kal verschool
moest hoognoodig voorzien worden.
Het water stroomde hier nog met
kracht over den weg, terwijl de kist
dammen tot aan de overzijde van de
straat verschoven waren.
Tweehonderd man, burgers en
millitairen, hebben in 4 ploegen, die
om de 6 uur werden afgelost de
geleden schade hersteld.
Zondag is bet water gedaald van
35 c.M. -f A.P, tot 27 c.M. -f A.P.,
zoodat de Oostzydé op de meeste
plaatsen weder goed begaanbaar was.
Met het op de verzakking in den
straatweg, werd het verkeer echter
stopgezet.
Zaterdagavond, met den opkomen-
deu vloed stroomde weder een groote
hoeveelheid water in de .stad Pur-
merend, zoodat aan de beschadigde
kistdammen niet verder gewerkt kon
worden. Zondagmiddag echter begon
het water t9 zakken. Met kracht
stroomde het water door het gat in
den dijk. By de melkfabriek „Hollan-
dia", waar het gat in den kistdam
werd geslagen, stond het water
2.70 M. boven den grond. In de stad
zijn verscheidene straten echter weer
droog.
De dijk van de Wijde Wormer
is buiten gevaar. Hij moet evenwel
krachtig worden versterkt. In de
Nauernasche vaart was het water
Zaterdag ook byzoDder hoog. Daar
hierdoor ook de polder Westzaan be
dreigd werd, wae de vrijwillige dijk-
wacht den geheelen nacht in de weer
»m de kistdammen - waar het water
reeds doorsijpelde te versterken.
Ook hier ls nu het water een flink
stuk gezakt.
Te Monnikendam heeft men
een waren strijd tegen het water
gevoerd. Juist toen de plaats ongeveer
droog begon te komen, begon Wosne-
dag de strijd opnieuw. 4CO burgers
waren in gevecht op de vestingen
tegen den gezamenlljkon aanval van
wind en water. Toen Donderdag zoo
wel binnen als buiten bet water reee,
werd den geheelen dag aan de ver
sterking van de dyken gewerkt. Hier
toe werden 26,000 zakken zand ge
bruikt. Het mocht echter niet baten.
In den noorderdam ontstond een gat,
Twee uur heeft men met ongeloofely k«
inspanninggetracht het gat te
'stoppen, doch het wilde niet gelukken,
's Avonds te kwatt voor elf stroomde
het water binnen. Direct weid Mon
nikendam in duisternis gehuld, daar
de vurén van de gasfabriek onder
ken, door middel van een
kabel, welke tijdens de mobilisatie
was gelegd ter verlichting vau jSdam,
van electrisch licht'geprofiteerd wor
den.
Zoo spoedig de toestand het toeliet
werd met de noodige herstellingen
begonden. Ir zullen verschillende
pompen met groote capaciteit worden
geplaatst, waarmede men in totaal
8 i 5 millioen kub. meter per et
maal zal kun*en wegpompen. Echter
zal het wel na 1 Maart worden, eer
daarmede een aanvang kan worden
gemaakt.
In de streek van Durgerdam
is het herstellingswerk van de Zu>-
derzeedijken met kracht hervat. Met
eeD groot aantal werklieden is men
bezig den dyk op te hoogen. De plaat
sen tusschen het Kinselmeer en de
Zuiderzee zyn bijzonder zwak, en
zonder afdoende vorsterking zullen
deze geen tweeden storm kunnen
weerstaan. In dezestreek van Water
land hebben vooral de huizen veel
te lijden gehad. Verscheidene zijn er
in de golven verdwenen. Andere zijn
geheel verzakt en staan op instorten.
Zondag is evenwel ook hier het water
aanmerkelijk gezakt.
In de Buikslotermeer, welke polder
zeer Jiep ligt, zijn niet minder dan
8 boerenhofsteden totaal verdwenen.
Aan het Durgerdaramerdiep zijn er
twee ingestort.
Zaterdagmiddag werden te Nieu
we n d a m in den overstroomden
polder twee menBchen ln een praam
gezien. Deze schijnt met water vol
geloopen te zijn, want de inzittenden
verlieten het bootjo en klommen in
een telefoonpaal, terwijl de praam
afdreef. Plotseling vielen beide per
sonen, te water en verdwenen in de
diepte. Met een motorbootje werd
naar de plaats waar het ongeval ge
beurd ia, gevaren. Dan geheelen mid
dag heeft Men gedregd, doch te ver
geefe.
Uit verschillende plaatsen van ons
land, gelegen aan de groote rivieren
komen berichten over hoogen water
stand. De Beersche overlaat werkt
over een lengte van 8000 M.
Ingezonden Mededeellng.
Gij koot ir loot lijn aangetast
wonitr het te weten.
Nierkwalen bekruipen uonverdacht.
Zij kunnen jaren bestaan, zonder dat
de patiënt zich ervan bewust is en
plotseling onder gevaarlijke vormen
optreden^ Eenvoudige rugpijn is soms
een waarschuwing.
Daarom zijn rugpijn izelfs licht en
voorbijgaand), troebele urine,, met
bezinksel, voortdurende aandrang tot
loozing, hoofdpijn, duizeligheid, moeite
bjj bukken, opzwelling der voeten en
eenalgemeen onwelzijn verschijnselen,
dlo men vau het eerste oogenblik af
dient te behandelen. Verwaarloozing
dezer verschijnselen leidt tot ernstige
kwalen als niersteen, waterzucht,
nier- of blaasontsteking, enz.
Foster'8 Rugpijn Nieren Pillen her
stellen de goede werking der nieren
en blaas, reinigen de urinewegen en
verdryven het urinezuur de groote
oorzaak van rheumatiek, jicht, ischias,
nierBteen enz. en eveneens het
overtollige water, dat waterzucht
veroorzaakt. Zij kunnen zonder ge
vaar door iedereen, manLen, vrouwen,
grijsaards en kinderen gebruikt
worden.
Te Den Helder verkrijgbaar taj
Alb. ten Klooster, Keizerstraat 88.
Toezending geschiedt fr. na ontv. van
postwissel k f 1.75 voor één, of f 10.—
voor zes doozen.
A «0f lischt de echte
Foster's Rugpijn
JPX,KfcfflA Nieren Pillen ;wei-
gert elke doos die
niet voorzien is
van nevenstaand'
mm!» tm.<el««erk.
