HELDERSCHE COURANT
GEMEENTERAAD VAN HELDER,
No. 4M4
DONDERDAG 15 JUNI 1916
44e JAARGANG
Aan onze abonné's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldersche Cou-
rant, Zondagsblad en Modeblad
2de kwartaal 1916 te willen over
maken per postwissel of aan post
zegels vóór I Juli a.s., zullende
anders daarover met 5 cents verhoo
ging per post worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2lj, cent
beplakt te worden.
De pr\js van het Nieuwe Modeblad
is thans 76 ets. per kwartaal voor
de stad, 85 ets. fr. per post.
Zi] die zich thans
reeds, met ingang van
1 Juli op ons blad abon-
neeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnen'
de nummers
gratis.
DE OORLOG.
Oa lagerberlchten «an
12 an 13 iunl.
Op het W e s t e 1 ij k front had
den geen gebeurtenissen van belang
plaats, noch bij Verdun, noch bij
Yperen.
Het Pransche bericht van den 13en
deelt medeOp den rechter Maasoever
hebben de Duitschers Maandagavond
laat hun aanvallen op alle vakken
ten Westen van de hoeve van Thiau-
mont hernieuwd en zijn enkele der
voorste loopgraafstukken van de
Pransche linie3 op de Oostelijke hel
ling van hoogte 321 binnengedrongen.
Overal elders zyn hun aanvallen door
het vuur der Franschen gestuit.
Op den linker Maasoever beschie
ting van de streek van Chattancourt.
Volgens het avondbericht van Dins
dag hebben de Duitschers den gehee-
len dag hunne aanvallen, voorafge
gaan door hevig artillerievuur, voort
gezet, zonder er in te slagen eenig
succes te behalen. Het bombardement
had plaats over de geheele streek
ten Z. en ten W. van fort Vaux.
Het Duitsche legerberlcht van den
13en maakt melding van aanvallen
der Eogelachen op de door de Duit
schers veroverde stellingen.
Ter weerszijde van fort Douaumont
maakten deDuitschers wederom eenige
vorderingen.
Op het Oostelijk front blijven
de Oostenrijkers-in het nadeel. Gelijk
zij de Italianen, worden zy op hun
beurt door de Russen onthaald. Of
echter de Russen een strategisch
succes zullen behalen, is nog niet
uit te maken. Yan «en doorbreking
van het Ooatenrljkache front is nog
geen sprake, wel zijn er reeds groote
deuken in geBlagen.
In de Boekowina gaan de Oosten
rijkers blijkbaar met snelheid achter
uit. Reeds langen tijd stonden de
Russen tot dicht bij Czernowitz, en
naar het zich laat aanzien, zullen zij
er wel in slagen deze stad weder te
bezetten. Wat een groot succes zou
zijn, vooral in verband met de houding
van Roemenië.
Het Russische bericht van den 18en
luidt:
Doordat de Ooatenrijksch Hongaar-
sche on Ooatenrijksch Duitsche troe
pen op tal van plaatsen het aanvals-
gebied onzer zuidelijke legers hebben
ontruimd, is het aantal gevangenen
nist zeer toegenomen. Het totaal is
thans omtrent 1700 officieren en
114,000 manschappen.
Het is gebleken, dat de troepen
onder generaal Letqitsky van 't begin
van de krijgsverrichtingen af hebben
gevangen genomen: 8 regiments
commandanten, 754 officieren en
37,832 manschappen, en buitgemaakt
120'machinegeweren, 49 kanonnen,
21 bomwerptuigen en 11 mijnwerp
tuigen.
Ten noordwesten van Gojlstsje
naderen onze troepen, na de Duit
schers te hebben verdreven, de
Stokhod. Ten westen van Luck
hebben onze troepen Torczyn bezet
en blijven zij den vijand terugdrijven.
Aan bet front der Strypa duurt de
hardnekkige strijd ten noorden van
het dorp Boboelintsje voort. Het dorp
Zarvanitza, dat verwoed werd ver
dedigd, is door ons genomen.
In het vak van den Dojestr en
meer naar 't zuiden hebben onze
troepen, na de rivier te zijn overge
trokken, zich aan de overzijde van
tal van versterkte punten meester
gemaakt. Ook bij Zalezcziki houdt de
vooruitgang aan. Het dorp Horodenka,
ten N.W. van Zalezcziki, bevindt zich
in onze handen.
Het Oostenrljksche communiqué
van den 18en meldt het afslaan van
Russische aanvallen ten Z. van Bojan,
aan de Pruth, bij Boerkanof (aan de
Strypa), bij Sapanof, bij Sokoel (aan
de Styr) en bij Kolki. Bij laatstge
noemde plaats trachtten de Russen
de Styr over te trekken, doch werden
steeds teruggeworpen. Het aantal
gevangen genomen Russen steeg hier
tot 2000.
Ten Z.W. van Dubno werden af-
deelingen vijandelijke ruiterij terug
gedreven.
Zadagora, Sniatyn en Horodenka
werden door Russische bereden troe
pen bezet. In Wolhynie bereikten de
Russen het gebied van Torczyn. De
gevechten ten N.W. van Tarnopol
duren onafgebroken voort.
Tan het Italiaansch-Oosten-
rijksehe front.
Het schijnt dat het Russische
offensief zijn doel niet heeft gemist,
en dat de Oostenrijkers troepen van
het Italiaan sche front moesten ont}
trekken. Hieruit ia dan Ie verklareD
dat het offensief in Tirol blijkbaar
zeer verslapt is. Yan deze gelegen
heid maken de Italianen gretig ge
bruik om te trachten weder vooruit
te komen, en op verschillende punten
is dit ook werkelijk het geval.
Tegenover het Oosteurijksche1 be
richt van den 13en, dat alleen mel
ding maakt van vruchtelooze aan
vallen der Italianen, staan uitvoerige
berichten van Italiaausche zijde.
In het communiqué van den 13en
wordt medegedeeld, dat, niettegen
staande de hardnekkigen tegenstand,
de Italianen op het front tusschen
Etsch en Brenta hun offensieve
wegiDg voortzetten. De krachtig ver
sterkte linie van de hoogte Parmesan
werd stormenderhand genomen. Alle
tegenaanvallen van de Oostenrijkers
werden afgeslagen.
Langs het front van de Astico en
Posina, hevige artilleriegevechten,
Vijandelijke troepen die Molisini
binnengedrongen waren werden weder
verdreven.
In het Suganadal werden vijande
lijke aanvallen afgeslagen.
Da duikboot- en mljnoorlog.
Het Zweedsche stoomschip „Emmy"
is 12 Juni bij Palsterbro in het mijnen-
geraakt en in de lucht gevlogen.
Een man werd gedood, 4 opvarenden
verdronken. De kapitein en de overige
4 opvarenden werden gered.
Torpodoaanval op Parenzo.
Maandagochtend zijn drie Jtaliaan-
sche torpedobooten de haven Parenzo
(aan de Westkust van Istriöj binnen
gedrongen en door afweerbatterijen
en vliegtuigen verdreven. Het geschut
vuur der schepen is zonder uitwer
king gebleven. Alleen een muur en
een dak zijn licht beschadigd. Niemand
is gewond. Batterijen en vliegers
hebben treffers gemaakt.
Da oproeping van alle Belgen
voor den dienst.
Uit Havre wordt aan de „N. Rott.
Crt." gemeld, dat het besluit, om alle
Belgen gehu wd of ongehuwd voor den
dienst op te roepen, door hot Kabinet
met algemeene stemmen genomen ia.
Er is oen commissie gevormd om
den vorm van het besluit vast te
stellen. Dat besluit zal aanstonds in
werking treden.
B\j deze oproeping, die aanstonds
bij wetsbesluit zal geschieden, zal op
de volgende lichting vooruit worden
jeloopeu in zooverre, dat ook de
ongelieden van 18 jaar van het con
tingent deel zullen uitmaken, terwijl
tot nog toe eerst die van 19 jaar
werden opgeroepen.
Het onder de wapenen brengen van
alle weerbare mannen is een hulde,
die Belgiö wil brengen aan de aan
zienlijke inspanning van Frankrijk en
Engeland.
Naar het „Petit Journal" meldt,
zullen van de opgeroepen Belgen de
gehuwden tot 40 jaar .voor den dienst
achter het front worden gebruikt. Ze
zullen n.1. de ongehuwden in de
munitiefabrieken, in de hulpdiensten
en bij de militaire administratie ver
vangen, opdat deze naar het front
kunnen gaan. De ongehuwden van
36 tot 40 jaar zullen ook slechts voor
hulpdiensten worden gebruikt
BINNENLAND.
De zeeslag.
Een matroos van een toIJmuiden
binnengekomen stoomtreilor vertelt,
dat de bemanning enkele dagen na
den zeeslag bij Jutland, op grooten
afstand van de plaats waar de slag j
heeft plaats gehad, in het net heeft
opgevischt twee blauwe Duitsche
marinepetten, beide voorzien van lint,
gemerkt 3. M. 8; Thüringen. De
Tbftrlngen is een groot slagschip en
een zusterschip van de Ostfriealand.
Het vinden van deze petten zou er
dus op wijzen, dat ook het slagschip
Thüringen aan den zeeslag heeft deel
genomen.
Ds havsn van Yarmouth gastoten.
De Minister van Landbouw brengt
ter kennis, dat de Britsche Regeering
sedert 1 Juni de haven van Yarmouth
heeft gesloten verklaard voor neutrale
schepen. Gezagvoerders die op dezen
maatregel inbreuk plegen, worden
met zware gevangenisstraf en boete
bedreigd, terwijl de betrokken Bchepen
kunnen worden aangehouden.
Ean misdadig plan.
De Rotterdamsche politie heeft
naar „HetVad." mededeelt dezer
dagen een onderzoek ingesteld naar
de handelingen van een jeugdig, te
Antwerpen geboren, Duitscher, te
Rotterdam woonachtig, die verdacht
werd een plan beraamd te hebben,
om een der booten van de Harwich-
Hjn op zeein de lucht te doen
springen. Het zou in zijn bedoeling
gelegen hebben, door bemiddeling van
een. Rotterdamsch koopman een party
aniline naar Engeland te zenden in
kisten, waarvan Bommigen bommen
in een dubbelen bodem zouden be
vatten. Bij die bommen zouden ge
voegd worden uurwerken, welke,
wanneer het schip in volle zee was,
de bommen tot ontploffing zouden
brengen.
De verdachte zou erkend hebben
nadat ontkenning niet meer kon
baten, doordat een gesprek hierover,
tusschen hem en bedoelden koopman,
door de politie was afgeluisterd
dit plan te hebben beraamd, doch
weder in vrijheid gesteld zijn, uit
overweging, dat een „begin van uit
voering", vereischt door artikel 45
Wetboek van Strafrecht voor het
vaststellen van strafbare poging, zich
niet zou hebben geopenbaard.
Het blad vernam nog, dat het dos
sier in deze zaak thans in handen is
van den Minister van Justitie.
De jongeman moet reeds in ver
schillende smokkelarij zaken betrokken
zijn geweest en zelfs daarvoor ge
vangenisstraf ondergaan hebben.
Doodslag.
Dinsdagavond kreeg de vleesch-
houwer G. R., in zijn huis op den
Bergweg te Rotterdam, twist met
zijn 19-jarigen zoon M. J. R., hetgeen
meermalen is voorgevallen. In zijn
drift heeft toen de vader een vleesch-
houwersmes gegrepen en dit den zoon
ter hoogte van de hartstreek in de
borst gestoken. De jongeman zakte
ineen en werd zoodra mogelijk naar
het giekenhuis gebracht, doch was
bij aaDkomst aldaar reeds overleden.
De vader heeft zich na het toe
brengen van den steek op het politie
bureau in de Vinkenstraat gemeld
en daar medegedeeld, wat bijgedaan
heeft.
Daar heeft hij ook aan den com
missaris van politie, weldra met den
inspecteur ter plaatse, een volledige
bekentenis afgelegd, waarop zijn arres
tatie volgde.
Het mes, waarmede de steek werd
toegebracht is in beslag genomen.
Ontvluchte krijgsgevangenen.
Te Maastricht zijn Dinsdag 5 uit
Duitsche krijgsgevangenschap ont
vluchte Russen binnengebracht, die
in de buurt van Heerlen over do
grens waren gekomen.
In de gemeente Bergen (L.)
Maandag drie uit Duitschland ont
snapte Pransche krijgsgevangenen
over de grens gekomen. Zij waren
bij Maubeuge gevangen genomen en
hadden den laatsten tijd teBüdericb
gewerkt.
De iBvansmiddelBn-quaastia.
Aardappel en.
Naar wij reeds Dinsdag mededeel-
m werden Maandag en Dinsdag niet
minder dan 7 3chepen met aardap
pelen door den burgemeester van
Amsterdam in beslag genomen, in
totaal 300 H.L.
Maandagavond te half negen ging
de directeur van het marktwezen
met eenige ambtenaren op de politie-
boot en legde achtereenvolgens be-
op de verschillende schepen, óók
op die, welke nog in de grachten
onderweg waren. Eén schipper was
onwillig en weigerde de mast te
stryken. Zyn schip werd onder politie
toezicht geplaatst.
Alle aardappelen werden uitgege
ven a f3.12 per H.L. en moesten door
de winkeliers a 24 ct. per 4 K. G.
worden verkocht.
Dinsdag werden verschillende voor
raden aardappelen te Dordrecht
nog by sommige handelaren aanwe
zig en waarvan tegen enorme prij
zen als 18 ets. per K.G. werd ver
kocht, nadat door de vereeniging van
aardappel- en fruithandelaars een
inventarisatie was opgemaakt, door
den burgemeester genaast, en door
de eigenaars tegen een uniformen
prys ter groentenveiling afgeleverd.
Groenten.
De Minister van Landbouw, Nijver
heid en Handel beeft met ingang van
li dezer bepaald, dat de tydeiyke
vrije uitvoer van bloemkool en bosjes
peen niet langer zal zyn toegestaan.
Betoogingen.
Te Amsterdam.
Dinsdagmiddag hebben een groot
aantal vrouwen uit den Jordaan te
Amsterdam wederom een betooging
gehouden. Op een vooraf gehouden
vergadering bleek een vry verbitterde
stemming tegen de autoriteiten te
bestaan. Na dfloop van deze vergade
ring trokken pl.m. 300 vrouwen naar
het stadhuis, waar eenige afgevaar
digden werden ontvangen door den
burgemeester en wethouder Wibaut.
Aan het hoofd 'van den stoet liepen
vrouwen met groote borden, met
opschriften, opwekkende tot het vol
houden met protesteeren. Boven de
borden waren eenige plakken bruin-
brood en «en bos raapstelen vastge
maakt.
Tegenover B. en W. werd allereerst
door den heer Spanjer met klem
aangedrongen op verandering in den
toestand. Den vorigen koer werd
gezegd, dat de gemeente voor aard
appelen zou zorgen er z (j n aard
appelen gekomen, maar deze zyn
zóó slecht, dat ze oneetbaar zyn. De
toestanden op de markt zyn bovendien
van dien aard, dat de woeker, die
daar heerscht, moet worden tegen
gegaan op veel strenger manier dan
dit thans geschiedt. Het gemeente
bestuur is derhalve niet zyn gedane
beloften nagekomen. De regeering
noemde hy „moordenaars van vrou
wen en kinderen", en om dit te
bewijzen, had hy een vrouw meege
bracht met een kindje van 3 maanden,
die een toonbeeld war.en van ellende.
De aanblik van moeder en kind was
inderdaad erbarmeiykde burge
meester had haar reeds onmiddellijk
op een stoel doen plaats nemen. De
echtgenoot van deze vrouw, zoo zeide
de spreker, was gemobiliseerd en nu
moest zy met haar kiDdje leven van
de ondersteuning tot een bedrag van
fl.30 in de week. Als het zoo door
gaat, dan kon er nog wel eens een
hongeroproer van komen.
Nog drie vrouwen voerden het
woord, om te klagen over onbillijke
eischen van winkeliers, de onmogelijk
heid om zoo kleine hoeveelheid vet
in de winkels te bekomen als zy
slechts betalen konden, de slechte
waschmiddelen, enz.
De burgemeester noteerde het adres
van een winkelier, die volgens een
der vrouwen het leveren van groente
als voorwaarde voor het leveren van
gemeente-aardappelen had gesteld.
Door den heer Wibaut werd daarop
geantwoord dat al het mogelyke ge
daan wordt. Toen by het lossen der
aardappelen bleek dat zich onderin
slechte bevonden, werd de lossing
onmiddeliyk gestaakt.
In den loop van deze week worden
nog 9 a 10,000 HJL te Amsterdam
verwacht.
Naar aanleiding van een opmerking
over dure groenten en gebrek van vet
en vleesch, antwoordde de wethou
der
„Het is volkomen juist, de prijzen
zyn buitensporig, maar de gemeente
kan dit niet veranderen. De regeering
moet ingrijpen. Ik kom zoo juist uit
Den Haag en kan u mededeelen dat
de zaak in behandeling is."
Burgemeester Tellegen noemde wat
de heer Spanjer tot hem had gezegd
e8n krasse beschuldiging, die het
gemeentebestuur van Amsterdam
niet heeft verdiend. Voortdurend is
het bezig, te trachten in den toestand
verandering te brengen. Wie zoo
spreekt zou oorzaak kunnen zijn dat
de burgemeester van Amsterdam noch
in zijn eigen kamer, noch in de raads
zaal hem en wie hem vergezellen
meer wil ontvangen.
Voorts wilde de burgemeester er op
wijzen, dat men het gemeentebestuur
niet met noodelooze bezoeken moet
lastig vallen. Een moeder met een
kind van drie maanden had men beter
thuis kunnen laten dan haar in op
tocht door de stad te sleepen. Haar
zaak behoort trouwens niet hier thuis,
doch by de afdeeling militaire zaken.
Het gaat voorts niet aan te komen
met bedreigingen over het ingooien
van ruiten eflzoovoorts. Daarmede
bereikt men niets anders dan dat
spreker den hoofdcommissaris van
politie, en den commandant der stel
ling Amsterdam zal verzoeken een
oog in het zeil te houden.
Om wat te bereiken is samenwer
king noodig en geen bedreiging.
Na nog eenige opmerkingen over
het bruinbrood en de melkdistrlbutie
te hebben gemaakt, zegt de burge-
meèster dat het niet aangaat iederen
dag dergeiyke conferenties op het
stadhuis te komen houden. Hier doet
men wat men kan. Hy raad de be-
toogers aan een goed gesteld reque3t
naar den Haag te zenden; daar zit
de macht.
De burgemeester wenschte daarop
niet verder te confereeren.
Eén der afgevaardigden„De
klaagsters staan buiten."
De burgemeester: Dat is geen
manier van d06n. Wie klachten heeft
kan ze,opschrijven en ter bevoegder
plaatse deponeeren, Niemand kan
verwachten dat ik myn bodes de
binnenplaats afstuur om daar klach
ten in ontvangst te nemen.
De afgevaardigde ging door over
„de smerige zwendelpolitiek".
Burgemeester Tellegen: „Dergeiyke
dikke woorden wensch ik hier niet
te hooren. Dat zijn praatjes, daar
krijgen wy geen aardappelen en geen
groenten mede".
Afgevaardigde drong er op aan,
dat het gemeentebestuur zich tot de
regeeriDg zou wenden.
Burgemeester Tellegen: „Wat het
gemeentebestuur te doen staat weten
wy zelf, dat behoéït u ons niet te
zeggen. Wil de burgerij zelf de zaak
mede ter hand nemen, laat men dan
een adres tot de regeering richten
en hiermede verklaar ik deze byeen-
komst voor afgeloopen".
Nadat de afgevaardigden het Stad
huis verlaten hadden, deelden zy de
betoogsters op binnenplaats het
resultaat van hun onderhoud mede.
Te Rotterdam.
De federatie Rotterdam der
S. D. A. P. en de Rotterdamsche
BestuurdersbondhebbenDinsdagavond
op het exprcitieterrein aan de Linker
Rottekade aldaar een betooging gehou
den tegen de duurte. By deze betoo-
giog, hebben de heeren H. Spiekman
en A. B. de Zeeuw de menigte, ten
getale van duizenden opgekomen,
toegesproken en onmiddeliyke en
afdoende maatregelen van de regee
ring tegen de duurte geéischt.
De betoogers zelf prykten met ver
schillende eischen op hoed en pet
als: wy eischen goedkoops levens
middelen weg met duurte en honger
dorst naar winst bezorgt ons honger
vrije uitvoer bezorgt volle beurzen,
maar leege magen; telkens beloofd,
nimmer gekregen.
Op deze betooging volgde eenstraat-
betooging, waaraan ettelijke duizen
den mannen en vrouwen deelnamen.
By het stadhuis aangekomeh over
handigden een drietal afgevaardigden
het volgend adres aan Burg. en Weth.:
De Rotterdamsche arbeidersklasse,
op 13 Juni botoogende tegen de duurte
en schaarschte van de levensmiddelen
overtuigd, dat door den Nederland-
schen landbouw en veeteelt voldoende
vleesch, vet, melk, kaas, groente en
aardappelen worden voortgebracht
it echter door de maatregelen
van de regeering wel gebaat worden
producenten en handelaren, maar de
bevolking van de groote steden op
den rand van den hongerdood ge
bracht wordt en de prijzen der levens
middelen schandeiyk worden opge
dreven
wen8cht onder de aandacht van
uw college te brengen, dat de nood
zeer hoog geklommen is; dat in het
belang van de arbeidersklasse en van
het geheele Nederlandsche volk maat
regelen genomen worden, die vol
doende levensmiddelen tegen matige
pryzen aan de groote massa van het
volk verzekert;
en verwacht, dat het college den
eisch van de Rotterdamsche arbeiders
aan de regeering zal overbrengen,
dat aan haar verkeerde en in zyn
gevolgen haast misdadige levensmid-
delenpolitiek een einde zal komen;
dat zy -nu spoedig, goede en werke-
ïyk gecontroleerde maatregelen tref
fen zal.
Terwijl de afgevaardigden het adres
overhandigden, werd de menigte ru
moerig en wilde men zich eveneens
naar het stadhuis begeven. Een der
leiders sprak de menigte toe en ver
klaarde de stoet voor ontbonden.
Echter bleef de menigte opdringen
en ten slotte kwam het tot hand
tastelijkheden. De politie voerde her
baaldelyk charges uit met de blanke
sabels, waarbij menigeen onder den
voet raakte ef slagen opliep. Een
man, die in het gedrang was geraakt
en het bewustzyn verloor, werd binnen
het stadhuis gedragen, waar hij spoe
dig weder by kennis kwam. Vrouwen
en kinderen zochten eén goed heen
komen en werden hier en daar hoen
gedreven.
Byna een uur lang trokken de
duizenden, die de stoet met haar
aanhang formeerden, voorby, af en
toe de Internationale aanheffende.
Omstreeks elf uur was de over-
groote menigte in de omgeving van
het stadhuis afgezakt. Tijdens de
relletjes daar waren al twee groote
spiegelruiten stuk geslagen in den
winkel van de firma H. Mertens en
Co. op den hoek van de Kipstraat en
Korte Pannekoekstraat. Maar toen do
menigte vandaar verdreven was, zyn
er troepen de stad ingetrokken en
werden er tusschen tien uur en half
twaalf van wel 11 winkels groote
spiegelruiten ingeslagen.
Toen de relletjes in de omgeving
van het stadhuis hun hoogtepunt
bereikten, waren eenige raadsleden,
die toevallig het stadhuis verlieten,
daarvan getuigen.
Des middags had de vrouwen-ver-
eeniging „Ons Belang" eveneens een
adres ten stadhuize overhandigd.
Terwyi de deputatie in het stadhuis
was, zong de dichtopeeqgepakte
menigte de Internationale.
gehouden op Dinsdag 13 Juni 1916.
Aanwezig alle leden. 3 vacatures.
De notulen der vorige zitting waren
nog niet gereed.
Ingekomen stukkan en mededeelingen.
Kennisgeving van aanneming der
benoeming van
N. 7an Engel als onderwijzer aan
school 4; G. van Hoek als onder wy'zer
aan school 6; A. Treffers als onder
wyzer aan school 7a en R. B. Davidsón
als onderwyzeres aan school 7a.
Goedkeuring van Gedeputeerde
Staten op:
1. 'het kohier der Plaatseiyke Di
recte Belasting naar het inkomen,
dionst 1916.
2. het kohier van Schoolgeld voor
de scholen 1 tot en met 7b, dienst 1916.
Adres van H. J. de Ruiter, hou
dende verzoek om benoemd te worden
tot le Gemeentebode. In banden ge
steld van B. en W. ter afdoening.
VoorBtel van de heeren Michela en
De Zwart om het minimum jaarver
bruik voor muntgaaverbruikers vast
te stellen op 200 M'. Als boven. De
Yoorzitter deelt mede, dat by
B. en W. hiertegen geen bezwaar
bestaat.
Schr'yven van de Vereeniging voor
Volkshuisvesting „Helder", dat het
gevraagde voorschot, naar1 aanleiding
van een gehouden bespreking met
den Inspecteur voor de Volksgezond
heid, voorloopig wordt ingetrokken.
Voorstel van de h.h. Michels en
De Zwart Inzake kinder- en school-
voeding. Zal in een der volgende
vergaderingen worden behandeld.
Verzoek van de Held. Winkeliers-
vereeniging om een subsidie van
f 1000.— ten behoeve der H. Avond
school. öerenvoyeerd naar B. en W.
om prae advies.
Vergoeding eonelerges scholen.
Voorstel om aan de conciërges dei-
scholen 3 tot en met 8 en der Nor
maalschool een tegemoetkoming te
verleenen in de hoogere kosten dor
achoonmaakbenoodigdheden.
B. en W. stellen voor aan de con
ciërges der scholen 7a en b en 8
ieder f 40.—, aan die van de Nor
maalschool f 10.-, aan die van scho
len 8, 4, 6 en 6 ieder f25.— te ver
goeden. By acclamatie aangenomen.
Bijdrage A.N.
Veresnlglng „het Groens Krols".
Schry ven van de A.N. Vereeniging
„het Groene Kruis" houdende ver
zoek om toekenning van een jaar-
lijksch subsidie ad f5.— ten be
hoeve van de instandhouding b&ror
inrichting voor het ontsmetten van
boeken, met voorstel van Burge
meester en Wethouders.
B. en W. stellen voor als jaar-
ïyksche bydrage f6.- te verleenen.
Aangenomen,
Gratificatie.
Voorstel tot toekenning eener gra
tificatie ad f 208.— aan den Inspec
teur van Politie, wegens tijdelijke
waarneming van het Commissariaat
van Politie. Aangenomen.
Duurtetoeslag.
Voorstel van de heeren Michels
en De Zwart betreffende het ver
leenen van een duurtetoeslag met
advies van Burgemeester en Wet
houders.
Ter zake zijn ingekomen en by-
gevoegd adressen van de afd. Helder
van den N. R. K. Bond voor Perso
neel in dienst van Openbare Licha
men en Bedryven, van de Dienaren
van Politie en van de afd. Helder
van den Nederl. Bond van Werklie
den in Openbare Diensten en Be
dryven.
Voorts een desbetreffend voorstel
van den heer W. Biersteker.
In ons nummer van 27 Mei druk
ten wy het prae advies van B. en
W. in hoofdzaak af. Voor het voor-
stel-Biersteker zie „Held. Ct." van
Dinsdag j.L De Voorzitter deelt
mede, dat nog is ingekomen een
verzoek van den Bond van Vakver-
eenigingen om geen duurte-toealag
te geven, maar op salaris-verhooging
aan te sturen, ingevolge de resolutie,
in „Parkzicht" aangenomen.
De heer De Zwart merkt op,
dat van dit laatste schryven de be
doeling is een salaris-verhooging voor
1917 te verkrygen. Het moet dus
van het andere gescheiden worden.
Het heeft spr. bevreemd, dat voor
de onderwijzers geen salaris-herziening
is voorgesteld. In het voorstel van
de s.-d. zyn de onderVyzers niet be
grepen. In het sectie-onderzoek der
begrooting is toezegging hieromtrent
gedaan, ook tydens de begrootinga-
debatten zelve.
De heer D e V e n deelt mede, dat
naar aanleiding van een adres van
den Bond v. Ned. Onderwijzers eeDe
conferentie heeft plaats gehad, en
het plan is een bedrag op de begroo
ting te brengen. Welk bedrag is
echter nog niet vastgesteld.
De heer De Zwart zegt, dat
toezegging gedaan is, „in den loop
van 1916 met een voorstel te zullen
komen". Daarom heeft spr. geen voor
stel gedaan. Thans blykt, dat niet
in 1916, maar pas in 1917 van salaris
herziening sprake zal zyn. Deze mede-
deeling komt onverwacht en wy
behouden ons voor er op terug te
komen.
De heer D e V e n merkt nog op,
dat het bestuur van de .afd. van den
Bond zelf met geen woord blijk gaf
te zijn teleurgesteld.
De heer Baak gaat mee met wat
de heer De Zwart zeide inzake de
resolutie van het N.V.V. Spr. vraagt
echterwaar halen B. en W. den
moed vandaan om te spreken, dat
ze Yan de noodzakeUjkheid van een
duurte-toeslag nog niet overtuigd
zyn. Men zou, dit prae-advies lezende,
denken,, dat het hier een dorado was.
Spr. vindt het integendeel onbegry-
peiyk, hoe de arbeiders met het
tegenwoordige loon kunnen rondko
men, en geeft eenige voorbeelden.
En nog zeggen B. en W. den nood
der tyden nog niet in te zien. Spr.
is geen voorstander van een duurte
toeslag, maar is verplicht vóór het
voorstel te stemmen, omdat B. en W.
niets willen voelen, noch voor een
toeslag, noch voor een kindertoeslag.
B. en W. hebben in hun advie3
'verschillende plaatsen genoemd. Doch
die hebben alle een duurte-toeslag
en wat Zaandam betreft, dit is al
heel ongelukkig gekozen, want dat
kan niet worden vergeleken met den
Helder. Ook vele particulieren hebben
een duurte-toeslag gegeven. Spr.
noemt eenige cyfers, waaruit blykt,
dat wat men vóór den oorlog met
f 16.74 kon betalen, thans f21.— kost.
De gemeente moet op het standpunt
staan, dat z(j een voorbeeld moet
wezen voor anderen, en het tegen
deel is hier het geval.
De heer Michels heeft aan dit
betoog niet veel toetevoegen. Spr.
wenscht evenwel eenige opmerkingen
In het prae-advies van B. en W. te
weerleggen. B. en W. zeggen „In
de eerste plaats schynt het ons toe,
dat de voorstellers ten onrechte aan
nemen, dat het voorbeeld van het
Ryk op zichzelf reeds het bewys zou
opleveren, dat ook voor de gemeenten
tot het verleenen van een duurte
toeslag aanleiding moet bestaan."
Spr. vraagt: alsj het Rykhet,nood g
acht in deze gemeente deloonen van
zUn personeel te verhoogen, bestaat
dan die noodzakelijkheid voor B. en
W. niet Zy zouden dan moeten aan-
toonen, dat de Minister een te royale
bui bad. Uit hetgeen de Regeering
doet, blykt, dat zy den Helder be
schouwt als een vty dure plaats en
de Minister heeft dan ook het mini
mum voor den Helder op f 1000.—
gesteld. De loonen der gemeente
werklieden zQn op eenige uitzonde-
na, ver beneden de flOOO.
Wat B. en W. dus bedoelen met de
opmerking, dat oen duurte-toeslag
niet noodig is, is een raadsel.
Verder zeggen B. en W. „Inderdaad
kan worden toegegeven, dat de ge
meente onder alleomstandigheden
haar plichten als werkgeefster zoo
veel mogelyk moet vervullen, doch
de vraag is juist, waar de plicht
eindigt en de vry willige daad begint".
Spr. kan hier niet anders uit lezen,
dan dit, dat de gemeente, zoolang ze
voor de loonen, die ze geeft werk
lieden kan krygen, ze niet meer be
hoeft te geven. Afgescheiden nog van
het feit, dat men thans reeds gedwon
gen is dure losse krachten te nemen,
zooals aan de Gasfabriek geschiedt,
Is dit geen standpunt. Zooals de heer
opmerkt, moet de gemeente in
alles vooraan staan en een voorbeeld
zyn. „Dat by het trekken van deze
grens groote behoedzaamheid moet
worden betracht", waar het de
financiën betreft, spr. is het daar
mee eenB. Maar wanneer die behoed
zaamheid zoover zou gaan, dat de
gemeente-werklieden er onder zouden
lijden, dan is my die behoedzaamheid
niets waard. We zouden er immers
niet aan denken het onderhoud van
bruggen, enz., van de begrooting af
te voeren, enkel omdat het wat veel
kost. WelDu, zoo zyn ook de loonen
van de werklieden voor spr. posten,
die niet gemist kunnen worden. Het
is het ergste wat men kan doen,
knibbelen aan de loonen. Belasting-
"verhooging acht ik niet erg, als we
daarmede kunnen voorkomen, dat
gemeente-werklieden, zooals thans
geschiedt, eten moeten halen van een
oorlogsschip.
B. en W. leggen een staat over
van verschillende gemeenten, doch
zeggen zelf al, dat die niet alles
zegt. Spr. zou zeggen die staat zegt
niets, er staan weliswaar minimum-
en maximum-loonen op, maar wat
er op het oogenblik betaald wordt,
kan men er niet uit zien. En een
onderzoek naar de loonen in die
plaateen heeft spr. aangetoond, dat
die nu niet zoo schitterend zyn. Zoo
hebben b.v. Amersfoort en Alkmaar
gemiddelde loonen van f 13.- en
f 13.60, terwyi het hier f 14.- 1«.
Aan de Gasfabriek is den Helder in
het nadeel; de verhouding is f 15.80,
f 14.80 en f 14.50. De reiniging Is
hier ook slechter. Hoewel de staat
niet zoo erg gunstig is, geeft men
toch, zelfs daar waar men dat wel
zou kunnen zeggen, een duurte
toeslag.
Ook de periodieke verhooging van
Januari moet dienen als argument
togen een duurtetoeslag. Maar op
dien gulden hebbon de werklieden
een jaar gewacht, en hy was het
resultaat van een rapport dat voor
gewone tyden gold. En nu i3 de
levensstandaard gestegen met 40
dus was die gulden een druppel óp
een gloeiende plaat.
Men zal vragen: en andore werk
lieden dan? In de eerste plaats heb
ben wy over particuliere werklieden
niets te zeggeD. Maar ook in de par
ticuliere nijverheid zyn de loonen in
doorsnee hooger dan bij de gemeente.
Spr. geeft daarvan voorbeelden.
Tenslotte het voorstel-Biersteker.
Daarover heeft spr. versteld gestaan.
De heeren kunnen ons zoo aardig
ver wy ten, dat we verkiezingamato-
riaal leveren, dat we, om het plat
uit te drukken, yveren voor eigen
standje. Zy komon thans aan den
vooravond van een verkiezing met
een voorstel betreffende een duurte
toeslag, waarvan zy den vorigen keer
de urgentie hebben ontkend. In de
vergadering van 25 Nov. 1915 ver
klaarde de heer Biersteker zich er
tegen; niet uit gebrek aan liefde
voor de arbeidersklasse, maar alleen
omdat ingaande 1 Juli 1914 de trak
tementen verhoogd waren en dut ze
met Januari 1916 weer verhoogd
zouden wurden, omdat zij in guna'ti
ger conditie verkeerden dan ooit het
geval was.
Intusschen verheugt spr. zich be
keerlingen gemaakt te hebben. Als
de arbeiders nu maar inzien, dat wij
het zyn, die drang uitoefenen op
hen, die anders denken, en dat zo
dus ons moeten steunen, zyn wy
tevreden. 25 November sprak de heer
Biersteker, die thans de duurte zoo
verschrikkelijk vindt, dat er iets ge
daan moet worden, dat de tijdsom
standigheden niet alleen voor de ar
beiders moeielijk waren, maar ook
voor alle anderen. Is dat argument
er thans niet meer? De heer Bier
steker moet niet vergeten, dat, als
we thans een duurtetoeslag geven,
diezelfde argumenten nog gelden.
Wy sympathiseeren in principe met
het voorstel-Biersteker, maar missen
er te veel in om te kunnen meegaan.
Ten opzichte van één ding zyn we
het een a: een toeslag van 10
schept onbillijkheden en een kinder
toeslag is billyker. Daarom wenscht
spr. zyn voorstel aan te vullen met
een kindertoeslag. De fl.- voor
elke loongroep, als de heer Biersteker
wilde, kan ons heelemaal niet vol
doen. Niet voor elk iDkomen ib een
gulden gelijk, daarom namen wij een
percentage.
De grens f18.— beteekent niets.
Het verschil is maar zeer gering
voor loonen van f 18. - of van f20. -
Ook kunnen wy niet meegaan met
den datum van Juni. Reeds by de
begrooting meenden wy, dat een
duurtetoeslag noodig was. De onge
huwden liet de heer Biersteker eruit.
Wij konden ze niet missenook voor
hen is alles duurder geworden, hun
kosthuis, kleeding, schoeisel, etc. Ten
slotte de leeftydsgrens der kindereu.
De beste grens is 16 jaar, beter dan
14, zóoals de heer Biersteker deed.
Spr. handhaaft dus zijn voorstel
geheel, slechts aangevuld met een
toeslag van 25 ct. voor elk kind.
De Voorzitter doelt mede, dat
ds kosten dezer voorstellen zullen
bedragen voor wat dat van den heer
Biersteker betreft f7345. en dat
van den heer Michels f 11810.58, beide
voor 1916 zonder kindertoeslag.
De heer Biersteke'r repliceert.
Zyn voorstel is 6 Juni gedateerd, er
was dus ruimschoots gelegenheid hot
te bestudeeren. Do heer Michels
merkte schamper op, dat het te elfder
ure zou zyn ingediend, maar dat gaat
niet op. Op de opmerkingen van dien
heer inzake de verkiezingen gaat spr.
niet io. De pot verwyt den ketel,
dat hy zwart is. Wel wil spr. zeggen,
dat hy by het indienen ervan niet
aan de verkiezingen gedacht heeft,
doch alleen deze vraag heeft over
wogen hoe kan op de meest billijke
wyze een duurtetoeslag worden ver
leend Uit de sobere toelichting blykt
hoe ik er toe gekomen ben. Er wordt
door den heer Michels geciteerd uit
hetgeen ik Nov. 1915 gesproken heb.
Er wordt echter verkeerd geciteerd.
Ik heb niet gezegd niets voor een
duurtetoeslag te voelen, maar wol
niet voor dezen specialen, omdat in
Jan. pas de periodieke verhoogingèn
ingegaan waren. Sinds Jaüuari zyn
de gem. werklieden in staat geweest
aan de prijsstijging tegomoettekomen.
Doch nu die stijging doorgaat, is ook
voor spr. het oogenblik gekomen een
duurtetoeslag te geven. Overigens
doet het spr. genoegen, te hooren,
dat in het „verkiezingavoorstel" wel
iets goeds is. Eigenaardig, dat de heer
Michels juist het esaentieele deel er van
overneemt. Spr. handhaaft zyn ge
heele voorstel. Voor een percentage
voelt spr. niets, omdat voor elk de
prijsstijging gelijk is.
De heer Van N e c k verdedigt het
prae-advies van B. en W. Indertyd
is het voorstel niet aangenomen,
omdat er pas een verhooging tot stand
gekomen was. By hot drukkender
worden ter tyden, kwamen B. en W.
hierdoor tegemoet aau de duurte.
Iedereen gaat er onder gebukt, wij
kunnen dien druk niet wegnemen.
Maar waar is het, dat in den zomer
die druk minder gevoold wordt dan
in don winter. By particulieren is
de toestand soms beter, maarerkau
een tyd komen, dat hy minder goed
wordt. Een duurtetoeslag moet zyn
een noodmiddel, en de tyden zyn er
niet naar om een noodmiddel te
kunnen toepassen. Men moet het later
weer kunnen afschaffen. Waar de
werklieden den'winter zyn doorge
komen, en den zomer ook wel docr
zullen komen, daar verdient het aan
beveling om tot den a.s. winter te
wachten.
De beer Baak merkt op, dat de
loonsverhooglng het recht van de ar
beider» was. Zy hadden, toen zy die
kregen, al een achterstand in te halen.
