De duurte.
Laatste berichten.
Uitslag der Stemming
ter benoeming van twee leden voor de Provinciale Staten van Noord-Holland,
in het Kleadistrlot HELDER, gehouden op Maandag 10 Juni 1816.
ONDERDISTRICTEN.
Aantal
kiezers.
Uitge
Uitgebracht op de Heeren:
brachte
geldige
stern
oten.
C.
ADRI-
AANSE.
A.-R.
E. J.
BOK.
Vrijz.
J.B.
BOMANS.
Kath.
8. J.0.0.
DIKKERS.
Vrljz.
A. W.
MICHELS.
S. D.A. P.
A. B. A.
VER-
STEBEN.
S.D. A.P
Helder 1
1767
1057
262
364
229
312
453
417
1247
822
278
261
244
219
320
269
„III
1689
1030
303
278
245
213
477
437
IV (Koegras)
202
115
30
42
26
43
39
36
Texel 1 (Den Burg)
674
441
151
213
148
251
43
54
II (De Cocksdorp)
92
38
24
III (Den Hoorn)
147
101
57
37
45
49
6
4
IV (Oosterend)
260
180
99
70
95
78
7
9
V (Oudeschild)
199
127
21
56
21
59
44
48
Vlieland
166
97
4
36
2
33
60
59
Tersohelling 1 (W.-Terschelling)
369
210
35
75
31
81
92
95
II (Midsland).
206
87
24
52
19
50
10
15
III (Hoorn)
177
69
22
31
18
35
16
15
TOTAAL
7288
4428
1324
1539
1162
1457
1583
1483
Volstrekte meerderheid 2215-
Herstemming (op 27 Juni a.s.) tusschen de Hoeren
E. J. Bok, G. J. O. D. Dikkers, A. W. Michels en A. G. A. Verstegen.
Bij de vorige stemming was het aantal kiezers 6533 en werden uitgebraoht 4783 stemmen.
Daarvan bekwaman de vrijzinnigen (Grunwald) 1734, de S.D.A.P. (Thomassen) 1375, de anti-re»!
(Hartendorf) 718, en de Katholieken (Wijs) 956 stemmen.
Schagen. Aantal kiezers 10261,
uitgebracht geldige steramen 7486,
volstrekte meerderheid 3748. K. Bree
baart (lib.) aftr. 3971, A. Dorbeck
(R.-K.) 2607, A. W. Michels (S. D. A. P.)
876, P. Verburg (A.-R.) 2580, A .G. A.
Verstegen (8. D. A. P.) 982, J. Z(jp
(lib.) aftr. 3846 stemmen.
Gekozen Breebaart (lib.) en Zijp
(lib.).
De uitslag te Amsterdam.
In Amsterdam is nimmer zoo slecht
geBtemd als dezen keer. Overigens
is.. het resultaat het gunstigst voor
de S. D. A. P., die zeer goede kans
heeft bij de herstemmingen drie zetelB
te winnen (twee in district II en een
in district VIII). Merkwaardig is hot,
dat zij in haar vaste districten (III
en IX) weder achteruit gaan.
De vrqz.-democraten verloren twee
zetelséén in district II en één in
district Vin.
De uitslag In Noord-Holland.
De totaal uitslag van de Staten
verkiezingen in Noord-Holland is dat
na de eerste stemming z(jn gekozen
8 leden van rechts en 6 van links.
In 't geheel traden af 14 van rechts
en 26 van links, zoodat herstemming
moet plaats hebben voor 26 zotels.
Hiervoor komen in herstemming 17
rechtsche en 36 linksche candidaten.
De oude stand in de Staten was
23-54 voor links. De voorloopige
stand na de eerste stemming is nu
17 rechts tegen 84 links.
DE OORLOG.
Van het Oostelijk front.
St. Petersburg, 18 Juni. Het stra
tegische resultaat van twee weken
vechtens ia, dat de Russen een ongeveer
rechte linie Luck, Buczacz, Czerno-
witz bezet houden. Militaire deskun
digen w(jzen er erop, dat de bezetting
van Radziwilof door de Russen, die
gevolgd zal worden door de verdrij ving
van den vijand in de richting van
Brodyen, naar alle waarschijnlijkheid,
in die van Lemberg, haast onver
mijdelijk den terugtocht van het
Oostenrljksche centrum uit de streek
van Tarnopol zal tengevolge hebben.
De Russen, voortmarcheerend over de
grens tusschen Wolhynie en Galicié,
zijn volgens do laatste telegrammen
minder dan 60 mijlen van Lemberg.
Het feit, dat de Russische cavalerie
in staat, is geweest Radziwilof te be
zetten, bewast, dat de Oostenrijkers
de vruchteloosheid inzien van een
ernstige poging den Russen het over
schrijden van de grens te betwisten.
Van hat Itallaansch-Oosten-
rljksche gevechtsterrein.
Weenen, 19 Juni. Gisteravoud is
het uiterst hevige vuur der Italianen
togen onze stellingen tusschen de zee
en Conto dei sei Busi hervat.
Een vijandelijke aanvalspoging bij
Selz is verijdeld.
Aan het Dolomieten-front is een
nachtelijke aanval bij Raffreddo mis
lukt.
Aan het front tusschen de Brenta
en de Astico hebben onze troepen
opnieuw talrijke aanvallen der Italia
nen, o.a. een krachtige aanval ten
Noorden van den Monte Meletta, af
geslagen.
Ten zuiden van Buslbollo is de
eerste bergrug veroverd. Drie vijan
delijke tegenaanvallen mislukten. In
deze gevechten zijn meer dan 700
Italianen, waaronder 25 officieren,
gevangen genomen en 7 machine
geweren en een mljnwerptuig buit
gemaakt.
Oe duikboot- en mljnoorlog.
Londen, 19 Juni. Blijkens een
mededeeling van Llo'yds is het Spaan-
sche s.8. „Mendibel Mendi" 4601 ton
in den grond geboord. De bemanning,
sterk 82 koppen, is aan wal gebracht.
lilt Dultichland.
Te Berlijn is bekend gemaakt, dat j
jongelieden, die het, 17de levensjaar
voltooid hebben, verplicht zijn, zich 1
voor den landstorm aan te melden.
De wekelljksche vleeschportie, die
te Berlijn eenmaal van 800 op 880
gram en in afgeloopen week op 360
gram per hoofd verhoogd kon worden,
is voor de wöek van 19 tot 25 Juni
weer tot 800 gram verminderd. In
do vorige week was trouwens ge
bleken, dat menig bezitter van een
vleeschkaart de hem toekomende por
tie niet bij zijn slager had kunnen
krijgen.
Te Berlijn is verder bepaald, dat
er in plaats van de 6 pond aard
appelen, waarop men wekelijks recht
hoeft een extra hoeveelheid brood van
350 gram verkrijgbaar zal zijn. Op
die wijze zal men dus zoolang de
aardappelen schaarsch zijn in staat
zijn, de aardappelen, die men niet
kan krijgen, door ander voedsel te
vervangen.
De Rijkskanselier heeft, toen bij
in den Rijksdag de schrijvers van
geheime schotschriften op den kaak
stelde, met name genoemd den „Ge-
nerallandachafts di rector" Kapp. Deze
heeft Von Belhmann Hollweg des
wege tot een tweegevecht met pistool
uitgedaagd.
De .Kölnische Zeitung" sluit zich
aan bij een inzender, die zich in zeer
afkeurenden zin over de uitdaging
uitlaat, en zegt: Ook wij hopen dat
de poging van den heer Kapp om
datgene, wat ons op politiek gebied
gescheiden houdt, met het pistool
uic te vochten en het vaderlandsche
duel weder bij ons in te voeren, op
de gerechte verontwaardiging der
openbare meening zal afstuiten.
De Rijkskanselier heeft bet duel
geweigerd, op grond dat hij in het
belang van den lande togen een aan
val op zijn politiek is opgekomen.
Kapp verklaart nu dat hij zich ge
noegdoening zal zien te verschaffen
„op een oogenblik waarop den Rijks
kanselier niet meer de dekmantel
van den oorlog, zijn positie ei
kneveliug van de pers ten dienste
staan."
De Varaenigde Staten en Mexico.
Londen, 19 Juni. Naar luid van
telegrammen uit El Paso is een
Mexicaansche legermacht van onge
veer 50.000 man bezig de omsingeling
te voltooien van de Amerikaaosche
strijdmacht van generaal Pershing,
die circa 15.000 man telt,
Washington, 19 Juni. President
Wilson heeft de staatsmilitie van alle
staten onder de wapenen geroepen
voor den dienst aan de Mexicaansche
grens.
De minister van oorlog, Baker,
heeft bekend gemaakt dat zooveel
troepen naar de grens zullen worden
gezonden als noodig is. Het voor
nemen bestaat niet nieuwe troepen
op Mexicaansch gebied te sturen, be
halve voor de achtervolging van
bandieten, die mochten beproeven
misdaden te plegen op Amerikaan-
schen bodem.
Tegelijkertijd is vanwege het depar
tement van marine last gegeven, om
nog meer oorlogsschepen Daar de beide
Mexicaansche kustgebieden te zenden,
ter bescherming van de Amerikaan-
ache burgers.
Japan en China.
Londen, 19 Juni. Naar Reutor's
Agentschap verneemt is de verster
king der garnizoenen in Noord-China
oen voorzorgsmaatregel, genomen in
verband met den dood van Joeansjikai,
en ten doel hebbend de Japansche
kolonies en de andere buitenlanders te
beschermen.
De nieuw aangekomen troepen tel
len ongeveer 600 man en zijn bestemd
voor Peking en Tientain.
Het zenden van versterkingen was
door Japan ondernomen, op instigatie
van enkele gezanten van de geallieer
den te Peking.
PLAATSELIJK NIEUWS.
De heer G. Rljkeboer, ambtenaar
ter Secretarie alhier, is benoemd tot
adjunct-commies le klasse ter Secre
tarie der gemeente Velsen.
Bij het te Rotterdam gehouden
examen- voor verloskundige slaagde
onze plaatsgenoote Mej. A. Klerk,
leerlinge der rijkskweekschool voor
vroedvrouwen te Amsterdam.
In aansluiting op ons bericht van
jj. Zaterdag, aangaande het 40 jarig
ambtsjubileum van den WelEerw.
Heer Db. J. Meijer, pred. bij deOud-
Geref. Gemeente alhier, kuDnèn wij
nog het volgende melden:
Onder plechtig koraalspel van het
orgel van den 150en Psalm betrad
de grijze leeraar j.1. Zondagmorgen
den kanselna de gewone kerkelijke
plechtigheden tot opening van den
eeredienst hield Z.W.E.W. eene ge
dachtenisrede naar aanleiding van
Psalm 71, vers 15 t/m 18.
Na afloop van den dienst werd den
geachten jubilaris namens de gemeente
door den ouderling Doef op hartelijke
wijze met dezen heugolljken dag ge-
lukgewenscht, waarop de gemeente
haren leeraar toezong Psalm 1348.
Hierna had de aanbieding plaats
van een keurig huldeblijk, bestaande
in een zeer fraai portret van Z.W.E.W.
in olieverf (vervaardigd door den heer
Boelsums alhier) en eene. enveloppe
met bedrag.
Met een plecbtigen lofzang door de
gemeente was hiermede deze spon
tane huldebetuiging afgeloopen.
Zichtbaar aangedaan dankte ds.
Meijer zijne gemeente voor deze zeer
hartelijke toegenegenheid en waar
deering.
Moge ds. Meijer nog jaren voor
zijn gemeente gespaard blijven was
vooral zijn wensch en die der ge-
heele gemeente.
Des avonds hield ds. Meijer
dankstonde) naar aanleiding van Han
delingen 8, vers 89, het laatste ge
deelte, en wel deze woorden:
„Hij reisde zijn weg'met blijdschap".
Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland stellen vooraan de Algemeone
Holdersche Winkeliers- vereeniging,
ten behoeve van de Handelsavond
school een subsidie te verleenen van
f196.-.
Door de heoren F. Damen en A.
Kramer, alhier, is gisteren bij paal 1
een adder gevangen. Het bijzonder
fraaie exemplaar had een lengte van
ongeveer 50 cM.
Hr. Ms. „Noord-Brabant".
Hr. Ma. „Noord-Brabant" is 18
dezer van Port Louis vertrokken
Optredan van lult. Slkkana in da
Marlne-cantlna.
Voller dan vol kan nu eenmaal
een zaal niet zqn, andera zouden we
dat bijvoeglik naamwoord kunnen
gebruiken om den toestand van de
Marine cantine op Zaterdagavond aan
te geven. Voor die groote toeloop
was dan ook alle reden, want
reserve le luitenant der artillerie
Sikkens had zich welwillend beschik
baar gesteld, om de aanwezigen wat
vóór te goochelen.
Er gebeuren nu eenmaal geen won
deren, dus weet men dat het op
voor den gek-houderq uitloopt, en toch
is het gewoonweg ongeloofel|jk wat
de heer Sikkens doet.
Hij staat voor je met eene vogel
kooi, waarin een heusch „pietje" zit
te zingen en „roef!" weg zyn
Hij heeft een roode zakdoek in
zijne band, strijkt er over en blauw
is de doek. Het schijnt wel dat hij
alles kan, want ook als moppen-
verteller en teekenaar was hij aller
aardigst.
Vooral in deze tijden van gebrek
aan levensmiddelen is de man onbe
taalbaar, hq haalt eieren uit een leege
zak, verdubbelt zoo maar eene hoe
veelheid rijst, hij teekent een vat
tapt er dadelijk bier uit, en een koe
en pompt er melk uit, door den staart
op en neer te bewegen. Me dunkt
hij zou een goede helper zijn voor
den Minister van Landbouw.
Eenige muzikanten van de marine
kapel zorgden voor vroolljke muziek.
De heer Sikkens kan overtuigd
zijn, dat hij alle aanwezigen een
buitengewoon prettigen avond heeft
bezofgd en toen op voorstel van
heer Braam een driewerf hoera werd
gegeven, was het één breed gejuich
dat tot weeraens beteekende.
Int. Cabaret-Ensemble.
Omtrent het Int. Cabaret-Ensemble,
dat a.s. Donderdag alhier in Casino
optroedt, schrijft de Prov. Ntjmeegsche
CourantDe zes artisten, die het ge
zelschap vormeq, slaagden er in met
een afwisselend programma de aan
wezigen ten einde toe te blijven
boeien.-
De beste van allen vonden wij mej.
Stella Fontain, die én als liedjes-
zangeres èn als imitatrice keurig
werk verrichtte. Zq gaf vóór do pauze
verschillende nummers van Kees
Witte, Dumas en anderen, waarbij
haar levendige dictie, goede mimiek
duidelijke voordracht terecht warm
applaus verwektou.
Max Dlvert, op het programma
vermeld als „comique chanteur de
Montmartre" is een clown waarop
elke circus directeur trotsch zou zijn.
Het trekken van de onmogelijkste,
gezichten is wel zqn fort en hij heeft
daarmede, alsmede met de dolle buite
lingen en sprongen die den ras acro
baat verrieden, het publiek doen scha
teren van het lachen.
Mlle Yvorrae Bonsang, chanteuse
de 1'Opóra de Bruxelles, heeft vóór
pauze het air „Connalstu" uit
Mignon en een Fransch lied keurig
gezongen.
Dan was er nog de Deensche tra-
vestl-soubrette Kamma Wessel, die
vooral als straatjongen aardig acteerde
en Alfred Warrie, die aan de piano
lietijeB zong en als artistiek leider de
optredende personen met een kwink
slag aan de aanwezigen voorstelde.
De moppen die hij vertelde deden het
'm wel.
Ten slotte een woord van lof aan
in accompagnateur Maurice Agste-
ribbe. Een welgeslaagde voorstelling,
waarvan ook de hartelijke toejuichin
gen herhaaldelijk getuigden. Wij kun
nen een ieder aanraden de tweede
voorstelling van hedenavond bij te
wonen.
Schakan.
In plaats van den wedstrijd tus
schen de Heldersche Schaak vereeni
ging „Morphy" en de combinatie
Beverwijk - Zaandam Krommenie,
welke door de tijdsomstandigheden
moest vervallen, had het bestuur van
de N.-Hollandschon Schaakbond een
revanche match voorgesteld tusschen
Morphy" en hot 2e tiental der Am-
sterdamsche Schaakclub. Deze wed
strijd is nu 1.1. Zondag gehoudon.
Door verhindering van een paar der
sterkere spelers was „Morphy" ver
plicht al zijn beschikbare reserve
spelers mede naar A'dam te sturen,
maar had toch de voldoening een
volledig tiental in 't veld te kunnen
brengen. Do Amsterdammers waren
natuurlijk ook compleet.
De uitslag mag voor de H.S.V. be
vredigend genoemd worden. „Mor
phy" leed de nederlaag, doch deze
was zoo klein mogelijk. Van de 10
partijen werden 3 gewonnen, 8 werden
remise en 4 gingen verloren. „Mor
phy" had wit aan de oneven borden,
De volledige uitslag luidt aldus:
-Morpliy": „A.8.C.U":
1. Dr, J.Chr. Roeden \4 B. J. vTrot Ren burg U
2. K. Geus l H. G. Reeders 0
5. C J. Poortman 0 P. B. Tulp 1
i. K. Zeeel 0 J. H. Hetlolingh l
6. J. v. Eek Ji Max Eu we
6. A-H. de Carpecüer l Th. M. y. d. Loos
7. A A. Rueck U D. H. Dijkman
B. J. Reldama 1 W. Euwe
10. J. J v 'l'rotsenburgÓ L.
Totaal 1)4 Totaal 6j^
De wedstrijd had een merkwaardig
slot. Het langst duurde de partij aan
het 4e bord. In den stand wit (Hette-
lingb): Ka 6, Td7, pionnen a 7 en
b6zwart (Zegel) Ka8, Tb8 over
zag de heer Zegel de remise-variant
Tb6: -f, speelde Tb7 in de ver
wachting dat wit zou spelen T b 7
waarop zwart pat is. Wit speelde
echter T d 8 -j- en zette daarna op
b 8smat. Doordat de 10-wedstrijd door
„Morphy" gewonnen is met den uit
slag 6} tegen 3} is de eindstand in
het voordeel der H.S.V. n.1.11 tegen 9.
„Morphy" is dus winnaar geworden
van den prijs, uitgeloofd door den
N.H.S.B. n.1. een bord met b(jbe-
hooreude Stauntonstukken.
BINNENLAND.
Ds post nasr Indlë per
„Prinses Jullana".
De verzending van brieven en andere
stukken naar Ned. Oost-Indié, welke
20 dezer zoude geschieden met het
se. „Prinses Julinua" van de „Noder-
land" is nader vastgesteld op 21 Juni
e.k.
Uitvoerverbod ven Zeevlsch.
(Officieel.) In verband met het voor
nemen om uiterlijk met ingang van
1 Juli a.s. een Dieuwe regeling te
treffen voor (^beschikbaarstelling en
distributio van'zeoyisch, met inbegrip
van Noordzeeharing, kan zeer spoedig
een uitvoerverbod voor zeevisch wor-
ken verwacht.
De „Schouwenbenk".
Ten vervolge op het bericht van
17 Juni deelt het Departement van
Marine mede, dat het lichtschip
„Schouwenbank" is verlegd naar een
plaats gelegen op 61 graden, 41 mi
nuten, 61 seconden N.B. en 3 graden,
17 minuten, 21 seconden O.L. van
Greenwich.
Aan aan gavaar ontanapt.
Toen de bemanuing van den schok
ker V E14", een uit Veere afkomstig
visschersscbip, in den nacht van
Vrijdag op Zaterdag op het Steen-
diep, gelegen 4 mijl Z.Z.O. van
Westkapelle, waar het water een
diepte heeft van 17 vaam, na een
sleep van 2 uur het net ophaalde,
bleek dat daarin in plaats van visch
een mijn was. Deze mijn kwam tot
ontploffing, maar gelukkig onder
water, anders was het schip zeker
verloren geweest. Thans was de schok
ODtzettend en spatte het water huizen
hoog, waardoor het schip ernBtig be
schadigd werd en lek sloeg. Het is
den visschers gelukt het vaartuig
toch in de haven van Veere terug
te brengen. Te zes uur in den morgen
werd de haven bereikt, maar men
kwam binnen met verlies van het
nieuw aangeschafte net ter waurde
van ongeveer f200.
Smokkelen.
Men schijft aan het „Hbl."
Te Venlo gaat de politie nog door
met het houden van klopjachten op
de Duitschers. Uit alle hoeken en
gaten worden ze voor deq dag ge
haald on voorlóopig opgeborgen op het
politiebureau. Zijn er een voldoend
aantal bijeengebracht - Vrijdagavond
had men er over de twee honderd
dan wordt het geheele gezelschap op
transport gesteld naar de grens onder
geleide van marechaussee en politie.
Den maatregelen past men uiteraard
slechts toe op hen, die zich zonder
geldige reden in de stad ophouden.
Op het politiebureau visiteert men dan
ook ieder aan den lijve en neemt er
alle ten uitvoer verboden goed, dat
men daarbij aantreft, in beslag.
De bedoeling van den maatregel is
tevens om een einde te maken aan
den wantoestand, dat de burgerB
waren op hun eigeD naam koopen en
deze met woekerwinst binnenshuis
of op de straathoeken weer aan de
Duitschers van de band doen. Een
toestand tevens die ten gevolge heeft,
dat van sommige winkelwaren voor
de burgers geen voldoende hoeveel
heden voorradig zijn, of wel dat deze
waren met opzet worden achter ge
houden.
De laatste menschentransporton,
welke door hun zeer groot aantal vooral
de aandacht trokken, werden begeleid
door tal van ingezetenen uit de stad.
Maar de Duitschers toonden zich bru
taal genoeg, om hun volksliederen en
vooral het „Deutschiand über Alles" te
zingen. Het slot was dan ook, dat de
Hollanders zich geprikkeld gevoelden
met hun nationale liederen tegen-
betoogingen hielden.
Aan de grens binden de Duitocben»
zich gewoonlijk wel in. Tegenover
Duitscbe glimmende knoopen permit
teert men zich niet zooveel vrijmoe
digheid. En bovendien hier wacht
hun de verrassing. De geheele bezen
ding wordt namelijk overgeleverd in
len van de Duitsche militairen,
die verplicht zyn iedereen die zonder
behoorlijk paspoort de grens passeert
op te brengen tot het betalen van
boete of het ondergaan van gevange
nisstraf
Intusscben blijft het een allertreurig
ste toestand, dat in ons land ten
aanzien van de grensfraude niet een
eenvoudig kort recht bestaat. De Staat
laat zijn ambtenaren werken met
stapels papier, paspoorten, inslag
vergunningen, proccessen-verbaal tot
in het oneindige, onttrekt de politie
macht aan haar gewone werkzaam
heden, alles met het doel om de
grensfraude te weren en laat zich
ten slotte door de zingende vreemde
lastposten nog uitlachen op den koop
toe over zijn lankmoedigheid.
Men meldt uit Waubach aan de
L. Kr."
Een troep Duitsche smokkelaars,
naar schatting 14 k 15 man, waarbij
velo kinderen, poogde een massa eet
waren naar Duitschland te brengen.
Eenige hulpkommiezen kregen con
tact met de bende. Er werden tal
van schoten door de soldaten in de
lucht gelost om de smokkelaars tot
staan te brengen; er wordt halt ge
roepen. De bende vlucht, kruipt en
rent door de roggevelden. Weerklin
ken waarschuwingsschoten; het wordt,
voor de Duitschers een sauve qui
peut. Een der meisjes, van een jaar
of 18, 14, wordt doodelljk getroffen,
en een knaap krijgt twee schooten
in het lichaam, een in den schouder,
een in de knie. De Duitschers moeten
het lijk en de verwonde mee hebben
genomen,
De sneltrein, welke om 1 u. 89 uit
Arnhen rechtstreeksnaar Duitschland
vertrekt en waar van de visitatie aldaar
plaats vindt, moest Zaterdagmiddag
op last der douane te Zevenaar stoppen.
In een 3e klasse rijtuig werd op
een privaat een zak inhoudende
K.G. vet gevonden, terwijl nog een
zak met 93 stuks rijwielbanden werd
in beslag genomen.
Smokkelaars batrapt.
Vier Duitschers, kooplieden uit Es
sen en Keulen, vertooveude te Rotter
dam, zijn aangehouden in een pakhuis
aan den Fèljenoorddijk, waar zij bezig
waren tlesschen roet slaolie, stukken
spek, kazen en zeep te verpakken in
manden, welke verder met kropsla
werden aangevuldmet het doel,
gelijk zij bekend hebben, een en ander
naar Duitschland uit te voeren. Zij
waren voornemens deze manden te
laden in een spoorwagen, die op hun
bestelling geplaatst was op
Persoonsdam, voor het gebouw van
de groenteveiling. („N.R. Ct.")
Da staking dar groantanhandalaars
te Amsterdam.
In verband met de door de groen-
tenhandelaars aangekondigde, een
daagsche staking van den groenten-
verkoop, hadden de autoriteiten alle
mogelijke maatregelen genomen.
Reeds om 2 uur Zondagnacht
da markt begint 's zomers te 4 uur
was er een ongewone drukte. Niet
van handelaars en koopers, maar van
militairen ongeveer 750 man
en een sterke politiemacht. Voor het
geval dat voerlieden zouden weigeren
de groenten te vervoeren, was gezorgd
voor een aantal vrachtauto's o. m.
die van de brandweer, van de tram
en een aantal van het depot van het
leger te Delft. Niet minder dan 100
handkarren stonden klaar, om de
groenten die aangevoerd zouden wor
den te distribuoeren.
Indien do gewone handelaars niet
kwamen, zouden op twintig plaatBen
in de stad winkels worden geïmpro
viseerd, bestaande uit den inventaris
van 5 bandkarren. Twee ongewapende
militairen zouden zorgen voor den
verkoop, terwijl op ieder punt van
verkoop een gewapende patrouille
van 12 man aanwezig zou z(jn.
De aanvoer begon eerst laat
althans later dan gewoonlijk. Het
vermoeden dat de tuinders buiten de
stad en bruggen door de groenten-
handelaars zouden worden opgehou
den bleek ongegrond, daar alle wallen,
bruggen en sluizen aan de ingangen
van de stad bezet waren en de
schuiten op hun weg naar de markt
door politie begeleid werden.
Omstreeks half 5 in den morgen
waren ongeveer 50 tuinders met bun
schuiten in aantocht. In gewone tijden
komen er plus minus 150. Blijkbaar
had men dus gev&arschiiwd niet te
komen.
Te kwart voor 6 gingen reeds eenige
karren met groenten de stad in. Som
mige met, andore zonder politiegeleide.
Volgens mededeeling van „het
Marktwezen" zou de aanvoer bestaan
uit 2500 H.L. nieuwe aardappelen,
eenige duizenden bloemkoolen, eenige
duizenden bossen wortelen, meer dan
1000 zak peulen, en andere groenten.
Ongeveer 1200 H.L. nog aanwezige
oude aardappelen zouden eveneenB
onder de bevolking worden gebracht.
Eerst indien zou blijken dat de
gewone handel niet slaagde, zou de
verkoop van gemeentewege ter hand
worden genomen.
De samenwerking der gemeente
de Vereeniging van Groentenhande-
n had tengevolge dat de volgende
inkoopprijzen voor grossiers waren
vastgesteldBloemkool 12 cent per
stuk, peen (Loosdrecbtsche) 8 cent
per bos, gestoken komkommer 4 cent
per stuk, stek f 1 per mand, andijvie
f0.76 per mand, peulen zak van 20
pond f 1.60, doperwten f 1.35 per zak,
capucljners f 1.36 per zak, Langedijker
wortelen f 2.60 per 100 bos.
Inkoopsprijs voor wi nkelieraBloem
kool 14 cent per stuk, peen (Loos-
drechtsche) 10 cent per bos, gestoken
komkommer 6 cent per stuk, stek
f 1.25 per mand, andijvie f 1 per
mand, peulen zak van 20 pond f 1.75
per zak, dorperwten f 1.60 per zak,
capucljners f 1.60 per zak, Langedijker
wortelen f 3 per 100 bos.
Indien gemeentelijke verkoop plaats
h&d, zouden de prijzen zijn als volgt
Bloemkool 16 cent per stuk, peen
(Loosdrecbtsche) 10 cent per bos, ge
stoken komkommer 6 cent per stuk,
stek 4 stuks voor 10 cent, andijvie
3 ,cent per stuk, peulen zak van 20
pond 10 cent per pond, doperwten 10
cent per pond, capucljners 10 cent
per pond, Langedijker.wortelen 8 cent
per bos.
Indien het de bedoeling geweest is
van de groentenhandelaren om de
geheele markt stil te leggen is die
toeleg vrijwel mislukt. De aanvoer
bestond nl. uit 4400 stuks bloemkool,
10,000 bossen wortelen, 2969 kom
kommers, 1139 zak peulen enz. Dit
scheelt natuurlijk geweldig bij den
gewonen aanvoer. Echter moet men
in aanmerking nemen, dat de van de
zijde der groentehandelaren gewaar
schuwde kweekers eerst laat het be
richt kregen dat de markt w e 1 zou
doorgaan. Zoo kwamen van de groote
motorbooten er slechts drie ter markt,
~\o. een van Langendijk.
Ondanks alle maatregelen van de
zijde der groentenhandelaarsgenomen,
was om 7 uur reeds meer dan de
helft van de aangevoerde hoeveelheid
verkocht. Druppelsgewijs ging de
handel voort, zoodat men om 8 uur
kon besluiten, dat de aangekondigde
verkoop van gemeentewege met
militaire hulp niet zou doorgaan.
De geheele aardappel-handel had
ook op de groenten markt plaats. De
geheele aanvoer bedroeg bijna 6000
zak, d.w.z. 2500 H.L. (De consump
tie te A'dam bedraagt 2800 H.L.).
Z(j werden verkocht tegen f4 per
zak.
Toen de verkoop door de militairen
niet door zou gaan, rukte een deel
van hen in. E9n groot deel bleef
echter achter om de afzottingen te
regelen en toezicht te houden bij de
uitgifte der aardappelen.
Yoor de coöperatie „de Dageraad"
stonden aan de markt 5 sleeperswa
gens gereed voor het aardappelen ver
voer. Toen deze echter opgeladen
waren, weigerden de voerlieden te
vertrekken. Daarop besloot men de
militaire vrachtauto's te gebruiken,
ten einde althans een begin te maken
met de distributie. Zoo geschiedde
het in den vroegen morgen van den
191en Juni A. D., dat de socialistische
arbeiderscoöperatie „De Dageraad"
haar aardappelen aangevoerd kreeg
per militaire vrachtwagon, bestuurd
door militairen I Bovendien namen op
iederen wagen twee soldaten plaats,
bajonet op het geweer, om eventueele
aanvallen bloedig af te slaan. Zoover
is bet echter gelukkig niet gekomen.
Nadat do eerste karren vertrokken
waren kwamen ook de particuliere
handelaars met hun karretjes.
Later in den ochtend gaf de aard
appelverkoop op het Dapperplein on
de aangrenzende straten, aanleiding
tot min of meer ernstige ongeregeld
heden.
Men had het hier gemunt op den
winkel van „De Dageraad" en op
dien van den aardappelbandel van
Den Hoed. Personen die daar aard
appelen kochten werden gemolesteerd,
en meermalen, werden hen de aard
appelen afgenomen, die dan gebruikt
werden om de winkels te bombar
de eren.
Soms kreeg de politie het zoo be
nauwd, dat zij van wapenstok en
sabel gebruik moest maken, en een
enkele maal was het zelfs noodig,
het dreigend geknal van de revolver
te doen hooren.
De aardappelhandelaar Den Hoed
heeft ten slotte, nadat de ruit van
zijn winkeldeur was ingegooid, zqn
zaak gesloten. „De Dageraad'' bleef
echter open, en daardoor blijft de
drukte in de buurt nog steeds zeer
groot.
In de Joden Breestraat was het,
onder politiebescherming, gelukt,
eenige handelaren van groenten te
voorzien. En er waren ook koopers
genoeg. Het publiek nam echter zulk
een dreigende houding aan, dat de
winkeliers ten slotte moesten sluiten.
De Dageraad-winkel in de Joden
Breestraat, waar „zoover de voorraad
strekte aan iedereen aardappelen wer
den verkocht", mocht zich eveneens
in de algemeene belangstelling ver
heugen, zoowel in de zaak zolve als
daarbuiten. Politiebewaking bleek ook
hier noodzakelijk, omdat af en toe ge
tracht werd den verkoop onmogelijk
te maken.
Door de grossiers was des morgens
een vergadering gehouden, waarin
bleek dat de maatregelen van bet
gemeentebestuur algemeen instem
ming vonden. Vooral de tegemoet
komende houding ter zake van
onverkochte groenten deze zou den
volgenden dag aan de markt worden
gebracht, waarbij het verschil tus
schen den prijs en die waarvoor werd
ingekocht, door de Gemeente zou
worden bijgepast vond algemeen
waardeering. Er werd echter op aan
gedrongen zooveel mogelijk te trach
ten er zonder den steun van de Ge
meente te komen.
Met een woord van opwekking aan
allen om het bedrijf voort te zetten
werd de vergadering gesloten.
's Morgens bielden de stakende
groentenhandelaren een demonstratie.
Vooraf werden zij toegesproken door
den voorzitter van hun vereeniging
die er op wees hoe Maandag voor
zeer lagen prijs werd verkocht. Hq
raadde aan alle krachten in te span
nen om de prijzen te tomperen, door
niet te spoedig te koopen.
Voorts deelde spr. mede, dat alle
groentehandelaren heden Dinsdag
weder ter markt zouden gaan.
Daarna werd een rondgang door
de stad gehouden.
Door de gemeente Amsterdam is
in afwachting van de aankomst
der regeerings rjjst reeds begonnen
met distributie van rijst, die door de
gemeente was aangekocht. Deze werd
afgegeven aan winkeliers, die ook
regeeringa-peulvruchten verkochten,
ongeveer een 500-tal met 600 winkels.
Per winkel werd één baal van 100
K.G. verstrekt, tegen een prijs van
f 17.60. De eigenlijke prijs is f18.-,
doch de gemeente vergoedt voor
vervoerkosten f0.60.
Deze rijst moet voor f0.10 per
K.G. worden verkocht.
Verdere betoogingen verboden.
Door de politie te Amsterdam iB
bekend gemaakt, dat, met het oog
op de kans van rustverstoringen en
nu alle verschillende groepen van
belanghebbenden de gelegenheid heb
ben gehad, zelfs langs den luidrucb-
tigen weg van straat-demonstraties,
hun wenschen en grieven te uiten,
van heden, 20 Juni 1916, af, geun
demonstraties of manifestaties op den
openbaren weg meer worden toege
laten.
Maandagmiddag was op de groen-
tenmarkt te Amsterdam van betoo-
gers geen spoor meer te vinden.
Alles ging kalm zijn gang. Den ge-
heelen ochtend werden aardappelen
gelost. In den loop van .den ochtend
waren reeds 1200 H.L. oude en eenige
honderden H.L. nieuwe aardappelen
in omloop gebracht. Indien de lossors
doorwerkten, zou 3000 tot 3500 H.L.
kunnen worden gedistribueerd.
De herrie op het Dapperplein en in
de lete Van Swindenstraat nam na
den middag eer toe dan af. En het
was letterlijk een schande zooals hier
huis gehouden werd. Ieder die het
waagde met een vrachtje aardappelen
uit den winkel van „De Dageraad"
te komen, werd formeel aangevallen
en wie weigerde de aardappelen direct
prijs te geven, liep klappen op, meest
van uiterst felle vrouwen, waarbij
zich aangesloten had een geweldige
bende van niet veel meer dan zooals
men jongens met natte neuzen wel
noemt. De geheele buurt werd feitelijk
door deze bende geterroriseerd. Zelfs
tien-, twaalfjarige kinderen, die door
hun moeder onschuldig» waren uitge
stuurd om aardappelen te halen,
werden mishandeld.
De buitgemaakte aardappelen wer
den eenvoudig op den grond uitge
stort en voor zoover zij niet eerst als
projectielen dienden, tot moes getrapt
door de wilde horde. De straten lagen
hier en daar bezaaid met fljngetiapte
aardappelenwaaraan nood gele
den wordt.
De politie kon weinig doen dan af
en toe de relletjes en oploopjes uit
eendrijven, die zich dan verplaatsten,
of hoogstens zich even verspreidden
om direct daarop weer opnieuw saam
te rotten. De belaagde en mishandelde
slachtoffers ontzetten kon zij niet.
Een meisje met een mandje aard
appelen vluchtte van de eene deur
in de andere, werd telkens door de
bewoners weer op straat gezet, omdat
de bende de deuren ramde en. de
ruiten dreigde in te gooien met steenen
en aardappelen. Het slot was, dat zij
bijna van elkaar werd getrokken en
de pogingen om haar aardappelen
in veiligheid te brengen moest op
geven.
Later luwde het gelukkig een
weinig, doordat een betooging op touw
gezet werd.
'8 Avonds was het in verschillende
buurten wij wel rumoerig, maar tot
ongeregeldheden kwam het niet.
Op een viertal plaatsen in de stad
werden gistermiddag speciaal voor
vrouwen belegde vergaderingen ge
houden om te protesteeren tegen de
duurte. Alle vergaderingen waren
dicht bezet.
Vrouwen die niet meer toegelaten
konden worden formeerden al spoedig
een optocht. Voorop een groot wit
doek met de woorden„De straat op
tegen honger en duurte. Op voor uw
kinderen I"
Toen de vergadering in „d'Geel-
vinck" geëindigd was, sloten de hier
vandaan komende vrouwen zich bij
den stoet aan.
Vele vrouwen waren gewapend met
opschriften als„een vrouw die hare
kinderen laat hongeren, is geen moe
der", „weg met de broodwoekeraars"
enz.
Maar, hoe zonderling het hD deze
demonstratie tegen de duurte ook
moge klinken, een opwekking was
er, die het meeste succes haddie
was vóór de duurte, en bevatte het
korte vertoog: „Sla de bitter op".
Op de vergadering in „d'Geelvinok"
was het besluit genomen een adres
te zenden aan den Minister van
Binnenlandsche Zaken en aan den
Raad van Amsterdam, in welk adres
aangedrongen wordt op onverwijlde
maatregelen, welke zullen leiden tot
de „ophefflog van deze onmensche-
lijke toestanden".
Een deputatie, bestaande uit drie
vrouwen en een man, overhandigde
het adres aan den Raad, dat dooi
den portier van het stadhuis werd
in ontvangst genomen.
Van het Oostelijk front.
Berlijn, 19 Juni. Bq de legergroep
van Linsingen zqn Russische aan
vallen aan de Styr ten Westen van
Kolki en aan de Stochod in do
nabijheid der spoorlijn Kowel-Rovno
ten deele door geslaagde tegenaan
vallen teruggeslagen.
Ten Zuidwesten van Luckdoen.de
Russen aanvallen in de richting van
Gorochow.
Weenen, 19 Juni. Ten N.O. van
Lopuzna (ruim 50 K.M. ten Z.W. van
Czerno witz) werd een sterke aanval
der Russen afgeslagen. EeD nachte
lijke aanval mislukte eveneens.
Bq Gorochow en Lokatsji hebben
wq krachtige Russische tegenaan
vallen afgeslagen.
Aan de boven-Stochod is terrein
gewonnen.
St. Petersburg, 19 Juni. Aan het
front der legers onder generaal
Broessilof tracht de vqand door tegen
aanvallen onzen opmarscb in de rich
ting van Lemberg te stuiten.
Ten Zuidoosten van het dorp
LokatBji, 6 wersten ten Zuiden van
den grooten weg Luck Wladlmir
Wolynsk, hebben de Oostenrijkers
met een sterke macht onze afdeelin-
gen aangevallen en b|j het binnen
dringen in een van onze stellingen
3 kanonnen genomen. Toegesnelde
versterkingen hebben den vijand in
zQn opmarech gestuit, hem een der
kanonnen weder ontrukt, 300 krijgs
gevangenen gemaakt en 2 machine-
