COURANT
r
SCHOOLVOEDINS EN-KLEEDING,
No. 46B2
DONDERDAG 27 JULI 1916
44e JAARGANG
pfjp* De abonnementsprijs
van de Helderseho Courant" Is
thans per kwartaal in de stad
75 cent, franco per post f 1—
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenoman
1. Uit de omtrek.
2. Feuilleton, enz.
II.
De belangstelling in het .Volks
onderwijs" is de laatste jaren niet
alleen in Nederland, maar overal, in
de beschaafde wereld sterk gestegen
in alle kringen der maatschappij.
Dit is geen erkentenis in dien zin.
dat de arbeiders dus blij moeten zijn,
dat er zoo om hen gedacht wordt.
De moderne maatschappij kan een
min of meer geschoold proletariaat
niet meer ontberen. De moderne in
dustrie, de hoe langer hoe verder
doorgevoerde arbeidsdeeling en spe
cialiseering maakt noodig, dat ieder
werkman tenminste eenige school
kennis bezit, om zich, zooals het heet,
naar logische orde en administratie
te kunnen voegen.
De Leerplicht is dus geen filantro
pisch gewrocht van de een of andere
goedwillige regeering, integendeel,
het is een product, door de eischen
van het kapitalisme zelf geschapen.
Dat er toevallig iets goeds voor de
arbeiders zelf ook in zit, doet aan
die zaak zelf niets af.
De Leerplichtwet is dus een sociale
wet, maar waaraan van zekere zijde
meer waarde wordt toegekend, dan
óirbaar is.
Zij bedoelt aan kl^e kinderen min
stens Lager Onderwijs te geven en
aan het schoolverzuim paal en perk
te stellen.
Met boete, eventueel gevangenis
straf bedreigt de Wet de ouders, die
hun kinderen niet naar school zenden.
Uitzonderingen, è.1 te veel uitzonde
ringen zelfs, b.v. voor den tuinbouw
in zeker deel van 't jaar, zyn echter
toegelaten en daarvan wordt nog
steeds dankbaar gebruik gemaakt.
Hier moest het belang van het
onderwys dus wijken voor de be
langen der werkgevers.
Maar hoe staat de Wet tegenover
hen, die uit armoede hun kroost
thuis honden?
Als antwoord op een in het Voor-
loopig1 Verslag op genoemde Wet
gedane vraag, antwoordde de Regee
ring, dat, als armoede oorsaak van
schoolverzuim is, die ouders niet ge
dwongen zullen worden.
Ziehier de leemte, eene leemte zoo
groot, dat de sociaal democraten ten
slotte tegen de Wet stemden.
Want hier ontbrak het sociale ele
ment, waaraan leerplicht zijn bestaan
ontleent, ten eenen male.
Men versta my welde sociaal
democraten wilden deze armen niet
dwingen, maar zij eischten, dat het
hen mogelijk zou worden gemaakt,
hun kinderen ter school te zendenen
't onderwijsbthoorVjh tot zich te nemen.
Dit kon alleen, als de Leerplichtwet
niet alleen dwang voorschreef, maar
ook hulp verleende, waar onmacht
en niet onwil 'was.
Echter trots de pogingen, van s.-d.
zijde aangewend, om de gemeenten
te doen verplichten voor school-
voeding en -kleeding te zorgen, is
dit niet in de Wet gekomen en laat
Art. 35 de gemeenten volkomen vrij
om niets te doen.
Zeker, meer en meer komen er/
die tocih, door den nood gedwongen,
iets doen. Ook zyn er particuliere
vereeuigingen, die met gemeente
subsidie veel niet-onverdienstelljk
werk doen.
Maar wat een krachtsverspilling
en ten Blotte welk een gepruts wordt
het op deze wijze en wat zouden de
gemeenten een en ander niet veel
economischer kunnen inrichten.
De verwachting, dat op deze wijze
hot instituut schoolvoeding en -kleeding
niet tót zijn recht zou komen, is
bewaarheid.
In 1901 is de Leerplichtwet aange
nomen. En in 1911, dus 10 jaren na
hare inwerkingtreding, waren er nog
slechts 48 van de 1100 gemeenten,
waarin rechtstreeks schoolvoeding en
(of) kleeding door de gemeente werd
verstrekt, en 39, waar iets, met of
zonder gemeentelijke subsidie, door
particulieren werd gedaan.
Zoowaar een pover resultaat.
Was nu in ander opzicht de zegen
onzer leerplicht zoo enorm, als som
migen ons willen doen gajooven-, we
zouden nog kunnen meenen, dat
schoolvoeding en -kleeding overbodig#
weelde is
Maar wie de cijfers ziet, kan ook
hierover al niet uitbundig zyn. Aan
de .Jaarcijfers voor Nederland" (1910)
ontleenen wy (blz. 37), dat het aantal
kinderen van 7 18 jaar per 10000,
dat achtereenvolgens zonder Lager
Onderwijs was, bedroeg in:
1902 532
1903 637
1904 543
1905 526
1906 562
1907 540
1908 536
1909 514
1910 503
Het aantal verzuimen van en met
1902 per 10000 schooltijden w;as
1902 geoorloofd 549, ongeoorloofd 113
1903 611,
1906 518, 110
1907 533, 96
1908 680, 90
1909 518, 84
1910 624, v
Zoodat het totale verzuim, in 1902
682 zijnde, in 1910 was gedaald tot
607 per 10000.
We willen de waarde van die
daling niet ganschelijk ontkennen
het zou er trouwens treurig uitzien,
als de Wet piet wèt geholpen had,
maar reusachtig is het uiet
Het ongeoorloofde schoolverzuim
heeft zy sterk beperkt, maar het
geoorloofde, dat wil dus zeggen, het
door armoede veroorzaakte, dit ver
mag de Wet niet te bestrijden, omdat
men de armoede en althans deluitin
gen daarvan zelf niet voldoende be
strijdt.
Zelfs heeft de Wet nog kwaad
gedaan, door sommige al te hanige
gemeente besturen de gelegenheid te
hebben gegeven het aantal kostélooze
leerlingen te beperken. Uit een tabel
over de Haagsche schoolbevolking
blijkt b.v., dat in 1902 van de bevol
king dier stad school ging 14.40%,
waarvan 6.28 kosteloos en dat dit
in 1911 resp. 13.83% en 2.75% was.
De Leerplichtwet heeft hier dus
niet meer leerlingen gebracht, integen
deel, er is juist steeds daling na
1902, maar het aantal kostelooze
leerlingen is sterk beperkt. Men kan
ze nu immers dwingen De ge-
heele uitvoering der Wet, evenals
dit met de Woningwet het geval is,
hangt af van de activiteit der Gemeen
ten. Dat daaraan veel hapert, wij
toonden het reeds eerder aan. En
toch komt het niet, omdat het denk
beeld zelf zoo nieuw is.
Reeds in 1785, lezen wy in het
Verslag over dit onderwerp, uitgege
ven door het Congres voor Kinder
bescherming 1913, dienden de direc
teuren van de arme kinderschool te
Enkhuizen een request in aan Bur-
gemeestersen Vroedschappen der stad,
strekkende om te verzoeken
„eenig soulaes uit Stads oasse, ten
einde in staet gestelt te icorden,
de arme schoolkinderen van klee-
ren te voorzien, opdat deze be
hoorlijk gekleed ter school en ter
kerke zouden kunnen komen."
In 1870 omstreeks werd er in
sommige geme^pten iets aan gedaan,
echter niet van gemeentewege.
Bekend is, dat die hulp in Win
schoten b. v. bestond uit-een 9sneê
roggebrood met smeer(een mengsel
vah rundvet en raap-olie).
In het jaar 1882 zond Domela
Nieuwonhuis een adres aan den Haag-
schen Raad, waarin hij in bedenkiDg
gaf een post op de begrooting te
zetten tot verstrekking van voedsel
aan arme kinderen. De Haagsche
Raad wees 't verzoek af. De Soc. Dem.
Vereen, te Amsterdam had een zelfde
resultaat.
Dit waren de eerste pogingen voor
rechtstreeksche gemeente-bemoeiing.
In het tijdvak 1884—1892 werden
in verschillende plaatsen z.è.n. com
missies voor kindervoeding opgericht,
zoodat in laatstgenoemd jaar in 52
gemeenten op deze wijze aan die zaak
gedaan werd.
Het waren de onderwijzers zelf,
in hun vakvereeniging de Bond van
Nederl. Onderwijzers, die de kwestie
meer in den breede aanhangig maak
ten door in December 1892 een voor
stel aan te nemen, waarin 't hoofd
bestuur werd opgedragen, zich tot
de Regeering te wenden met ver
zoek, dat van overheidswege, voeding,
kleeding en schoeisel voor kinderen,
die 't noodig hebben, zou worden
verstrekt. Het werd tijd ook. Zelfs
in sommi^p arbeiderskringen heersch-
ten omtrent dit punt de meest dwaze
denkbeelden.
Met name het Alg. Ned. Werklie
den Verbond, welk lichaam dit onder
werp op een zijner jaarvergaderingen
besprak en er zich tegen erklaafde,
getuigde nog van weinig begrip in
dit opzicht. Een der afgevaardigden
wil liever de maatschappelijke toe
standen verbeteren, en begrypt niet,
hoe de socialisten zoo veel aan dat
lapmiddel hechten.
Maar een ander bestrijdt school
voeding en kleeding juist, omdat het
de eerste stap is naar het socialistisch
of communistisch gevaar
Ten slotte nam men een motie
aan, waariD 't Verbond uitsprak, dat
de voeding op scholen, uitgaande van
liefdadigheid, eenig nut kan hebben,
maar niet als een recht mag erkend
worden.
Wat voor de zooveelste maal 't
bewijs was, dat het A.N.W.V. toch
maar een raar stel arbeiders in zich
Echter aan den stroom, die allen
voortdrijft, ontkwam ook dit genoot
schap niet.
Tegenwoordig vindt men op punt
7 van zijn program:
„Zorg van overheidswege voor hel
nooddruftige schoolkind, zoo, dat
het behoorlijk gekleed en gevoed
ter school komt."
In de programma's der S.D.A.P.
en van den Vryz. Dem. Bond komt het
punt reeds van hunne oprichting
voor.
Het N.O. G., het meer conservatieve
deel der onderwijzers-vakorganisatie,
moest óók al meè, hoewel tegenstrib
belend, en verzocht in 1910 einde
lijk aan de Koningin, aan de ge
meenten de verplichting op te leggen,
schoolvoeding en -kleeding te ver
strekken aan schoolkinderen, die dit
noodig hebben.
Zoo is er dus langzamerhand Schot
in gekomen en zelfs, waar overigens
principieele bedenkingen worden ge
opperd, heeft men de toestanden niet
kunnen negeeren.
In 1912 werd in een Haagsch blad
bericht, dat de .Spljskokerij der Vin-
centius-Vereeniging" verstrekte in den
winter 1911 '12 op R.-K. scholen
84.082 porties eten aan arme kinderen.
De kommissie', met dit werk belast,
zegt in een oproep om steun, dat,
„ofschoon het verlichten van de
zorgen der ouders zoo gemakke
lijk tot sociale ideeën voert, men
wel verplicht »s door de noodzake
lijkheid, om onze R.-K. kinderen
op onze R.-K. scholen te behouden."
Toch gaat 't met de verstrekking
maar zeer langzaam.
In 1903 werd er door de gemeenten
in ons land in totaal f 14.066.90 uit
gegeven voor schoolvoeding en -klee
ding (rechtstreeks en als subsidie te
zamen), in 1911 was dit f 116.507.81
Een vierde hiervan i9 slechts recht
streeksche verstrekking en subsidie.
Zoolang dit zoo is, beteekent dit,
met alle respect voor de bemoeiingen
van veel heeren en dames, die zich
op dit gebied met sociaal werk on
ledig houden, dat het prutswerk blijft
Voor een groot deel.
Het beste bewijs hiervoor is wel.
dat reeds de heer Ketelaar, iemand
met veel ervaring op dit gebied, in
de Tweede Kamer tijdens do behande
ling der Leerplichtwet sprak
„Reeds tien jaren had ik mij
met anderen aan verschillende
scholen ingespannen, om de kin
dervoeding, die in de meeste ge
vallen onvoldoende wa3, door par
ticuliere hulp te verbeteren. De
kinderen kregen drie malen per
week eten, en ik wilde trachten
hun zes malen per week voedsel
te verschaffen. Maar altijd is ge
bleken, dat de particuliere lief
dadigheid daarvoor te kort schoot."
En deze zelfde ervaring beeft men
met alle particuliere gedoe. Het schiet
te kort, als het 't meest noodig is.
Het kreupel-rljmpje waarmee ik
mijn vorig artikel begon had nog een
vervolg en luidde in zijn geheel:
Jongens ga je mee naar school,
Krijg J'e0n happie rooie kool,
Rooie kool met krenten,
Kost maar zeven centen.
Dit gaf eenigszin8 weer, hoe er in
de arbeiderskringen zelf over dat werk
gedacht werd. Nöch over de kwanti
teit, nóch over de kwaliteit der ver
strekte voeding was men zelfs 26
jaar geleden al erg geestdriftig.
„Vreeaelljk ondankbaar 1" zullen de
philantropische menschen, die't toch
zoo goed meenden, wel hebben ge
roepen.
„Ze krijgen 't toch voor niets?"
Zeker, maar wie zich op pbilantro-
pisch gebied waagt, oogst nooit anders
dan ondankbaarheid.
En dat is het beBte bewijs, dat
philantropie uit den booze is, zoo
gauw het de pretentie- heeft, massa,;
armoede, massa-nood te kunnen leni
gen.
Maatschappelijke kwalen zyn met
philantropie niet te genezen en zoo
lang men de honger, het tekort niet
in zijn geheel kan opheffen, kunnen
de uitingen daarvan zeker niet door
wat philantropisch gesukkel worden
bedwongen.
Flink ingrijpen van overheidswege,
is het eenigate middel om te zorgen,
dat 't gestelde doel wordt/bereikt.
Zooals de instelling van gemeente
lijke arbeidsbeurzen naast werkeloos*
heidsfondsen ten doel heeft, de werke
loosheid zooveel mogelijk te beperken
en de productie te bevorderen, zoo
dient schoolvoeding en -kleeding ten
doel te hebben de schoolkinderen, die
dit door ondervoeding en armoede
niet zouden kunnen, het onderwijs
behoorlijk te doen ontvangen.
Dat hier een deel vam de gezins
taak wordt overgenomen, kan voor
sommigen een bezwaar zijn; zoolang zij
geen kans zien de gezinnen zelf daartoe
in staat te stellen, zullen wij dit kleine
kwaad laten wijken voor het goede,
dat in behoorlijk onderwijs gelegen is.
In zoover verdient de jongste be
slissing van onzen Raad dau ook toe
juiching. Het is nog slechts een be
gin van de groote sociale taak, die
de gemeenten in den tegenwaprdigen
tyd hebben en krijgen.
Helder, 25 JuU 1916.
DE OORLOG.
De legerberlchten ven
24 en 25 Juli.
Van het W e s t e 1 Ij k front.
De gevechten aan weerszijden van
i Somme worden met groote hevig
heid voortgezet. Aan het Engelsche
front woeden de gevechten wel het
e aan de twee uiteinden van de
linie.
Volgens een bericht uit Parijs
nemen de gevechten een loop, die
duidelijk iu het voordeel der gealli
eerden is. Deze ontwikkelen geduldig
hun offensief.
Uit het Engelsche communiqué van
m 248ten blijkt wel, dat eenige
vorderingen werden gemaakt. In het
dorp Pozières werden na een verwoed
gevecht eenige huizen genomen.
Echter duren de gevechteanog.voort.
6 officieren en 145 man werden ge
vangen geDomen.
Een bericht van den 25sten deelt
mede, dat ten N. van Pozières terrein
gewonnen werd, niettegenstaande den
verwoeden tegenstand der DuitscherB.
Een aanval der Duitschers op den
Engelschen rechtervleugel werd afge
slagen. Ook in het centrum ondernam
de vijand infanterieaanvallen, die
evenwel zonder uitzondering werden
afgeslagen.
Op verschillende punten werden
verwoede gevechten van man tegen
man geleverd, waarby de Engelschen
plaatselijke voordeelen wisten te be
halen.
Volgens het avondbericht van den
zelfden datum mislukte een Duitscbe
aanval bij Pozières.
Ten Z. van de Somme houden de
Franschen gevechten gaande. Ten Z.
van het dorp Estrées vermeesterden
zij een vijandelijke Latterij van zes
stukken. Sedert 20 Juli namen zij
meer dan 60 machinegeweren. Vlak
ten W. van Thiaumont werd een
Duitsche schans genomen. 40 man
werden gevangen gemaakt en 5
machinegeweren vermeesterd. In 10
dagen namen de Franschen op dit
gedeelte van het front by Verdun
800 man gevangen.
Het Fransche communiqué van den
25sten deelt mede, dat ten Z. van
Estrées een aantal geweldig versterkte
huizen genomen werden.
Ten N. van Vermandovillers werden
eenige Duitsche loopgraven bezet
Aanvallen der Duitschers op den
linker Maasoever werden gestuit.
Evenzoo mislukten de na een hevige
beschieting ondernomen aanvallen op
de Fransche stellingen ten N.W. van
Altkircb. De Duitschers kregen vasten
voet in eenige loopgraven, doch
werden door tegenaanvallen weder
verdreven.
Het Duitsche legerbericht van 25
Juli maakt melding van een beslis
seoden aanval, die door de Engel
schen op het front Pozières—Maure-
pas werd ondernomen. De aanval
werd geheel afgeslagen.
Tegelijkertijd ondernamen de Fran
schen aanvallen op het front Estrées—
Soyecourt, ten Z. van de Somme.
Alleen ten Z. van Estrées wonnen
de Franschen eenig terrein. Overigens
werd de aanval afgeslagen.
Op den rechter-Maasoever behaalden
de Franschen by hun aanvallen op
den weg van Froide Terre niet het
minste succes.
Van het Oostelijk front
Zoowel de Duitsche als de Oosten-
rijksche berichten geven aan dat de
toestand onveranderd is. Van beide
zijden wordt -gemeld dat aanvallen
afgeslagen werden, o. m. ten Z. O.
van Riga, ten Z. van Bereakezko,
ten W. van Obertyn (Z. van den
Düjestr) en ten Z.W. van Lubaczowka.
De Russische communiqué's geven
daarentegen aan dat de versperringen
van de vijandelijke stelling aan de
Slonowka doorbroken, werden, en het
gevecht om de stelling voortduurt.
Ten W. van Kimpolung (Boekowina)
werd een vijandelijke aanval afge-
Van het Itali aansch—Oos-
tenrijksche front.
Volgens het Ooatenrljksche com
muniqué van 25 dezer, werden tal
van aanvallen der Italianen afge
slagen, o. m. ten Z. van het Suganadal,
bij den Monte Zebio, by het Stilper
Joch, ten Z.O. van Bergo en in de
streek van den Ballo-pas.
Op het Isonso front werd een vij
andelijke aanval op den heuvelrug
van Monfalcone gestuit.
Van Italiaansche zijde wordt daaren
tegen gemeld, dat de Monte Cismone,
tusschen de Posina en Astico genomen
werd. Op de hoogvlakte van Asiago
werd een sterke uitgestrekte vijande
lijke stelling bemachtigd, nadat een
aanval op de Italiaansche stellingen
Van het R u a s i s c h-T u r k s c h e
front.
Het Russische bericht van 24 Juli
meldt dat op den weg naar Erzindzjan
twee tegenaanvallen der Turken afge
slagen werden. Ten O. van den weg
werd de linie van de rivier Doerkoem
Dapasi bezet. Cavalerie bereikte de
linie Bor-Tapamertekh. 1
In een mededeeling van den 25sten
wordt nog gemeld:
Het Turksche leger trekt in wan
orde terug onder den onweerstaan-
baren druk onzer dappere troepen.
Vèrscheidene onzer eenheden bevin
den zich reeds op 15 werst van het
centrum van Armenië, de stad Erzind
zjan, waar blijkens rapporten onzer
vliegers de Turken alle voorraden
verbranden.
Engelsch vliegtuig
neergeschoten.
Uit Berlyn wordt gemeld, dat
Maandagmiddag door een Duitsche
duikboot ten Z. van Zeebrugge een
Engelsche tweedekker werd neerge
schoten. Van het vliegtuig, dat op
zee moest neerstiyken, zyn de in
zittenden, twee officieren, door een
onzer vliegtuigen gevangen genomen
daarop met hun vliegtuig aan
boord van een torpedoboot opgenomen
en naar Zeebrugge gebracht.
Turksche troepen naar Gallclë.
Naar uit Berlijn wordt gemeld,
zullen eerlang Turksche troepen in
gevechten tegen de Russen in
Oaliciè optreden. Daaruit blykt de
militaire slagvaardigheid der Turken
en de eenheid van het front d^r
middenrijken.
De duikboot- en mljnoorlog.
Londen, 25 Juli. Veertien man van
de equipage van ,bet getorpedeerde
stoomschip „Llongwen" zyn verdron
ken tengevolge bet omslaan van een
boot
In de Oostzee.
Aan de „Nationaltidende" wordt
uit Malmö bericht, dat Maandag
wederom 10 EDgelsche stoomschepen
die van Rusland kwamen met een
Zweedsche bemanning aan boord,
dicht langs den wal voorbij de Zweed
sche oostkust voeren. Duitsche tor
pedobooten volgden hen buiten de
Zweedsche wateren, tenéinde ze te
nemen, wanneer zy genoodzaakt zul
len zijn de Zweedsche wateren te
verlaten.
Ii\ de Adrlatische zee.
De door de Britsche Admiraliteit
als mljnenvegersgerequireerdeharing-
drifters Astrum", „Spei", „Clavis",
_,Frigate Bird" en „Ben Bui" zyn in
de Adriatische Zee door een Oosten-
rijkschen kruiset tot zinken gebracht,
waarby vele opvarenden verdronken.
BUITENLAND.
Uit Engalaad.
De terechtstelling van RogerCase
ment zal plaats vinden op Donderdag
3 Augustus, in de Pentonville-gevan-
genis, waarheen hy, sedert de bevesti
ging, van zijn doodvonnis inhooger
beroep de gevangenis meegedeeld dat
de is overgebracht. Maandag is hem in
procureur-generaal geen nader beroep
op het Hoogerhuis heeft toegestaan.
Hy was volgens de Daily Mail zeer
getroffen door deze mededeeling.
CaBement brengt het grootste deel
van zyn tyd schrijvende door. Er zijn
steeds twee bewakers bij hem en die
zullen tot 't eind toe bij hem biyven
Asquith ontvangt uit verschillende
deelen van Ierland verzoekschriften
om gratie voor Roger Casemeut. Zoo
is er een ingekomen van kolonel
Maurice Moore, welke petitie onder
teekend is door zes Iersche bisschop
pen, 26 parlementsleden en 42 ver
tegenwoordigers van universiteiten
of andere geleerde lichamen.
Ook kardinaal Logue heeft de petitie
mee-onderteekend „om redenen van
vergeving en chariteit doch niet op
grond van eenige sympathie met
Casements daden".
Uit Dultschland.
Volgens de nieuwe, met 1 Aug. in
Duitschland in werking tredende be
palingen mag niet meer dan 50 gram
toilet- of scheerzeep en 250 gram
zeeppoeder per maand en per persoon
verstrekt worden. De verstrekking
geschiedt op een zeepkaart. Doctoren
in ziekenhuizen kunnen vier, mijn
werkers, vuurwerkers en schoorsteen
vegers twee, kinderen beneden 18
maanden één toeslagkaart krygen.
Toiletzeep ipag niet meer dan 20 pf.
per 50 gram, zeeppoeder niet meer
dan 30 pf. per 250 gram kosten. Ge
durende Augustus mag inplaats van
zeeppoeder nog zachte zeep verkocht-
worden, daarna niet meer.
Kattenbelasting in Duitschland.
De stad Leer heeft besloten, een
kattenbelasting in te voeren en wel
van 3 M. per kat. Vrygesteld van
belasting zyn de kattenhouders, die
de dieren voor hun landbouw of hun
bedryf noodig hebben.
Een zakkenrolleraschool.
De strafkamer te Keulen heeft den
conllseur O. Tauwel tot 5 jaren
tuchthuis en 10 jaren eerverlies ver
oordeeld. Deze nobele heer bad een
zakkenrollersschool ingericht, waar
htj kinderen van 10 12 jaar tot
misdadigers opleidde, waarna hij ze
exploiteerde.
De „Dautschland" en da „Breman".
Kapitein Koning, van de vracht
duikboot „Deutschland", heeft, vol
gens den New-Yorkschen correspon
dent der „Daily Mail", te kennen ge
geven, dat Dinsdag de „Bremen", de
tweede vrachtduikboot, in Amerika
werd verwacht. Hy stelde zyn terug
reis uit, had hy gezegd, tot de „Bre
men" veilig en wel binnen was.
Dezelfde correspondent beweert, dat
men zich in Duitsche kringen te
New-York ongerust maakt over de
Bremen". Komt ze niet aan, dan
zou de „Deutschland" maar liever in
Amerika bUjven instede van met
haar onverzekerde lading goud de
terugreis te ondernemen.
De „Basler Nachrichten" verneemt
uit Londen, dat de tweede Duitsche
handelsduikboot reeds in de Vereen.
Staten is aangekomen, en wel in de
haven van Bridgefort (Gonnectlcut).
De Vereen. Staten koopen
Deensch West-IndlB.
Washington, 25 Juli. De Vereen.
Staten hebben Deensch West-Indiè
voor 5 millioen gekocht.
BINNENLAND.
Geen Belgische annexatie-begeerte.
Een der correspondenten van „Het
Volk" schrijft uit Parys:
Uit regeeringskringen verneem ik,
it de Belgische regeering eerstdaags
den militairen attaché van Nederland
eene nota zal overhandigen waarin
zij verklaart, dat Belgiö geen annexatie
plannen koestert ten nadeele van
Nederland en los staat van iedere
campagne die in tegenovergestelde
richting wordt gedaan.
Ik kan ook mededeelen, dat het
annexionnistisch blad ,Le XXe Siècle"
van hoogerhand een wenk heeft ge
kregen om zy'ne campagne te staken.
Maal.
Van verschillende zyden wordt de
klacht geuit, dat de meelfabrieken óf
zeer traag bf in het geheel geen ge
build meel afleveren.
Naar het „Hbl." verneemt werd
daarover Donderdagmiddag een con
ferentie gehouden tusschen den Minis
ter van Landbouw en den directeur
yan het Graan bureau.
Uit inlichtingen die het blad kreeg
is gebleken, dat er vooralsnog geen
gebrek is aan meel. Van een nieuwe
bruinbrood-periode is dan ook voor-
loopig niets bekend.
Schepen met regeerlngsgraan
aangehouden.
Naar het „Hbl." meldt, worden
thans weder 13 schepen geladen met
graan en geconsigneerd aan de Neder-
landsche regeering aangehouden. Van
3 schepen met een gezamenlij-
ken tonneninhoud van ongeveer
50,000 ton liggen er acht te Kirk
wall en de andere te Falmouth en in
de Duins.
De „Tubantla".
De heer B. J. Gelder, hoofd-redac-
teur van de „Visseherlj Courant",
heeft naar aanleiding van de publicatie
in het Oranjeboek van den briefden
9en Juni door den Duitschen minister
van Buitenlandsche Zaken aan den
Nederlandschen gezant te Beriyn, be
treffende het gebeurde met de „Tu-
bantia", een adres gericht tot den
minister van Buitenlandsche Zaken
te 's-Gravenhage.
In den brief van den Duitschen
minister van Buitenlandsche Zaken
wordt verklaard, dat in den nacht
van den 15en op den 16en Maart 1916
zich geen enkele duikboot of ander
Duitsch oorlogsvaartuig heeft bevon
den binnen een rayon van 10 zee-
myien van de plaats, waar de ramp
heeft plaats gevonden.
De heer Gelder deelt nu aan den
minister mede, dat Woensdag 15
Maart des namiddags 3 uur een Duit
sche duikboot den Goereeschen blazer
G. O. 11 heeft aangevaren en wel op
6 myi noordwest van het vuurschip
M3as. In het Hollandse!) werd ge
vraagd waar men was.
De maximum-groenteprijzen.
De tuinders rondom Amsterdam
hebben Dinsdag besloten een request
te zenden aan den minister van
landbouw, ny verheid en handel om
opheffing te vragen van de maximum
prijzen.
Als op dit verzoek niet voor Vrijdag
avond gunstig wordt beschikt, zullen
de tuinders te beginnen met 81 dezer
niets meer te Amsterdam aan de
markt brengen. Tot zoolang biyven
de tuïndera vr\j.
Dinsdag waren reeds veel tuinders
van de markt te Amsteidam weg
gebleven, behalve enkele, die aan
inrichtingen leveren. Van bloemkool
en wortelen was de aanvoer dan ook
gering, kropsla daarentegen was er
genoeg.
Te Rotterdam, waar de maximum
prijzen geheel uitgeschakeld zyn, was
de aanvoer ruim voldoende. Onder
hands werd alles boven maximum-
prys verkocht.
Een tuinder die echter op de markt
een party boonen tegen marktprys
wilde verkoopen, zag zyn koopwaar
in beslag genomen, waarna de boonen
tegen maximum-prys werden ver
kocht.
Hoe het soms gesteld is met de
klachten over onvoldoenden voorraad
van aardappelen of groente, moge
blijken uit onderstaand bericht, ont
leend aan de „Tel.":
Dezer dagen ging er van de Ver-
eeniging van Leidsche Aardappelhan
delaren een verzoek uit totderegee-
ring om het quantum aardappelen
voor binnenlandsch gebruik te ver-
grooten. In Leiden zouden althans
geen voldoende aardappelen zyn.
Van de zyde der Tuinderspatroons-
vereeniging aldaar werd echter mee
gedeeld, dat onder deze handelaren
worden aangetroffeo, die als ze de
kans schoon zien van deze aardap
pelen uitvoeren naar Duitschland.
Zy zouden op deze wyze zelf er toe
medewerken dat er voor het binnen
land te weinig aardappelen overbly-
ven.
Vanwege het distriébutie-bureau in
Leiden moet naar deze praktyken een
onderzoek worden ingesteld.
Ean adraa over de ragaarlnga-
maatregelen.
Door de Gemeentelijke Voedings
commissie te Dordrecht werd Dinsdag
op verschillende plaatsen in de ge
meente een adres ter teekeuing gelegd,
hetwelk aan de Tweede Kamer zal
worden verzonden.
In dit adres wordt geconstateerd
dat de regeeringsmaatregelen ten
eenen male onvoldoende zyn gebleken,
terwyl de verwachting wordt uitge
sproken, dat de wyze van levensmid
delenvoorziening, die in het ingediende
wetsontwerp (20 millioen) wordt
voorgesteld, tot nog grooter ellende
1 leiden in den a. s. winter.
Er wordt in het adres! op aange
drongen dat de regeering het ver
schaffen van levensmiddelen in handen
zal houden, en dat al wat zou biyken
vap de levensmiddelen voor blnneu-
landscbe consumptie niet noodig te
zyn, door de regeering zelve in handen
werd gehouden, als ruilmiddel voor
die artikelen van onze naburen, welke
hier te lande niet verkrijgbaar en
onmisbaar zyn.
Aan het slot wordt opgemerkt, dat,
mocht de minister echter blyken van
andere meening te zyn en in dezelfde
richting willen doorgaan, adressanten
dan van meening zyn, dat het bevor
deriyk zou zijn aan de belangen van
de burgerbevolking indien Zyne Ex
cellentie mocht kunnen besluiten de
portefeuille ter beschikking te stellen.
Ean paardendief.
De rykspolitie heeft na een wilde
jacht een jongeman gevangen ge
nomen, die op de paardenmarkt te
Hoofddorp (Haarlemmermeer) een
door hem te Zandvoort gestolen
paard trachtte te verkoopen. Een be
zoeker, die toevallig het paard kende,
stelde de politie op de hoogte. De
dief nam de vlucht, doch werd in een
korenveld gevat.
Door aan dynamietpatroon gawond.
Op de Kattenburgerkade te Amster
dam vonden een paar kinderen een
dynamietpatroon. Zy brachten
voorwerp aan bun vader, wonende
Kattenburgerkade 17, die de patroon
onderzocht met het noodlottig gevolg,
dat deze ontplofte. Een de* banden
van den man werd verbrijzeld, de
andere werd ernstig verbrand. De
gewonde, Van Galen geheeten, is in
het Binnengasthuis-opgenomen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Opkoopingvan ontvreemde goederen,
Voor de rechtbank te Alkmaar
werd Dinsdag behandeld de zaak
tegen den gedetineerden koopman
J. de J. te Helder, die zich had te
verantwoorden wegens hetopkoopen
van ontvreemde metalen van ver
schillende leerling-stokers aan boord
van het instructiescbip „van Speyk".
De eerste getuige, de leerling-stoker
P. D. verklaarde door hot lezen der
advertenties van bekl'. op het idéé
te zyn gekomen, ook eens wat te
ontvreemden en aan de J. te ver
koopen. Verder deelde hy mede dat
bekl. hem naar Banka tin gevraagd
had. Dit werd evenwel door bekl.
ontkend.
Door den officier van Justitie werd
nog opgemerkt dat het gekochte goed
niet in een register werd genoteerd,
en dat door bekl. niet naar de her
komst der metalen was gevraagd
omdat hy niet naar den bekenden
weg wilde vragen.
Beklaagde beweerde naar de her
komst niet geïnformeerd te hebben,
N.V. Stoombootdienst
van Gebr. Zur Mühlen.
GOEDKOOP REIZEN.
DAGELIJKS:
van NIEUWEDIEP
's morg. 7 uur, 's avonds 11 uur,
van AMSTERDAM
's morg. 0.15 uur, 's midd. 3.30 uur.
om te voorkomen dat zyn cliënten
zich beleedigd zouden gevoelen.
Getuige J. F. S. verklaarde in over
leg met den vorigen getuige het lood
en koper ontvreemd te hebben en
het, gekleed in burger, aan beklaagde
verkocht te hebben.
Beklaagde zei nog tegen getuige
„Je hebt het goed opgeborgen", ge-*
tuige zeide daarop „dat meetje wel."
Van beklaagde ontving getuige
daarvoor f2.60 en 10 ets. fooi. By
het heengaan zelde beklaagde nog
„al kbm je met een wagen vol, ik
hou my aanbevolen."
Beklaagde ontkende de woorden
gesproken te hebben.
De president meende, dat wanneer
het er op aan kwam, het bij beklaagde
niet waar was. Beklaagde zeide
dagelyks van militairen van alle ran
gen te koopen. Ook deze getuige zeide
door de advertentie van beklaagde
op het idee van het ontvreemden te
zijn gekomen.
De president constateerde de groote
invloed van verderfelijke advertenties,
die hieruit bleek eu zeide tot beklaagde,
dat ze de jeugd tot stelen uitnooaig-
den.
Getuige v. d. B., eveneens leerling-
stoker a. b. van de „Van Speyk", had
ook ontvreemde metalen aan bekl.
verkocht en daarvoor f 2.50 ontvan
gen. Toen fle koop was gesloten en
getuige wilde vertrekken, zeide bekl.
„wacht even". Bekl. ging naar buiten,
keek links en rechts van het huis en
zeide toen „je kan gaan".
De president constateerde dat bekl.
)t type van een heler was, als het
er op aankwam wist hy niets.
Bekl. zeide naar buiten gekeken te
hebben, omdat zyn concurrent tegen
over hem woonde.
De president meende, dat geen
rechtschapen concurrent zou denken,
dat matrozen-jongens rechtschapen
klanten kunnen zyn. Spreker meende
dat de couranten door dergelijke ad
vertenties als van bekl. to weigeren,
heel wat onheil konden voorkomen.
Getuigen N. B. eu L. T., die als
laatste leerlingen-stoker van de „van
Speyk" werden gehoord, verklaarden
eveneens ontvreemd metaal aan de
J. te hebben verkocht.
De president vroeg bekl. of hy het
tenlaste gelegde niet wenschte te
bekennen, er daarby op wyzende, dat
er veel aanwyzingen tegen hem be
stonden.
Bekl. bleef ontkennen en verklaarde
do volle waarheid gezegd te hebben.
De officier van justitie zeide, dat
door de verleidende advertentie van
bekl. straks 5 flinke, marinejongens
voor diefstal moeten terecht staan.
Bekl. moest maar eens nadenken hoe
hy daarby tegenover de maatschappij
gehandeld heeft.
Bekl. stond terecht voor 8 maal
gepleegde heling. Deze staan vast,
'leen is er de vraag of de opzet bo
ezen is.
Opzet bjj heling beteekent „over
tuiging dat iets door misdryf is ver
kregen". Er zyn tal van aanwyzingen
dht bekl. hiervan overtuigd moest
zyn.
Uitvoerig ging spr. de verklaringen
en de aan het licht gekomen feiten
na. De advertentie kan geen andere
strekking hebben dan een uitnoodiging
aan de jeugd om hem voorwerpen te
verkoopen.
Uit de omstandigheden moet wor
in afgeleid, dat bekl. bet inzicht
heeft gehad dat hy door bet koopeu
zich aan heling schuldig maakte.
In dit geval den heler erger oordee-
lendedan den steler, eischte spreker
mede om een voorbeeld te stellen
één jaar gevangenisstraf.
De verdediger-Tor. Prins wees er
dat bekl. nog slechts 5 maanden
in den Helder was. Het adverteeren
zooals bekl. deed, die in zyn adver
tenties n.1. de prijzen vermeldde, ge
schiedde in den Helder reeds voor
beklaagdes vestiging aldaar.
Opzet van bekl. achtte pleiter niet
bewezen. Spr. kon niet meegaan met
de conclusie van den officier.
Pleiter wees er verder op dat helers
meestal ver beneden den prys be
talen voor hun risico. Door bekl.
werd echter den gebruikelyken vollen
prys betaald. Dit is door deskundigen
bewezen.
Pleiter vroeg vryspraak subaidair
een voorwaardelijke straf.
De Officier had als grief tegen ver
dediger dat deze de zaken uit zyn
verband rukte en protesteerde er
tegen, dat er termen zyn om dezen
beklaagde voorwaardelijk te veroor-
doelen. Spreker bleef by zijn eisch.
Mr. Prins verheugde zich er over
vernomen te hebben, wat er aan zyn
pleidooi mankeert, dit verneemt men
□iet al tyd.
Pleiter ging uitvoerig na waarom
hy de aanwyzingen niet uit elkander
rukte en betoogde, dat in de adver
tentie van beklaagde geen Vwo
aanwyzing zat, dat beklaagde opzet
had om gestolen goed te koopen. Dan
publiceert men de prijzen niet.
Waar beklaagde 10 minder dan
de getaxeerde waarde besteedde, daar
was spreker in tegenstelling met den
Officier van meening, dat dit geen
lage prys genoemd kon worden.
De uitspraak werdjhierna bepaald
op 31 Juli.
Bedelarij.
Tegen C. K. te den Helder werd
Donderdag door den rechtbank te
Alkmaar wegens bedelary 3 dagen
hechtenis en 8 jaar opzending naar
een Rykswerkinricbting geeiacht.
Bekl. vreeg een opzending van 8
