HELDERSCHECOURANT VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna No. 4865 DONDERDAG 3 AUGUSTUS 1916 44©JAARGANG Abonnement per 3 mnd. 65 ct, franco p>r poet 80 et, Buitenland f 1.90 Zondagsblad 46 M#„ „0.85 Modeblad 75 100 <18 Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50 Advertentiën van I tot 4 regels (bij vooruitbei) 30 cent. Elke regel meer 7 ct. Ingezonden mededeellngen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel meer 15 cent. Advertentlën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hoogar berekend. Broote letters en cllché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2h cent pSgP* De abonnementsprijs van do „Helderscha Courant" Is thans per kwartaal In de stad 75 cent, trance per post tl.—. Wij vermelden dit hier afzonderlijk, aangezien het op het oogenblik nog niet mogelijk is, dit in het hoofd van het blad te veranderen. 0E WEEK. 1 Augustus. Op de kentering van het tweede naar het derde jaar van den wereld brand heeft zich ook in het oude Patria, het groote, hunkerende verlan gen, naar den terugkeer van den vrede op aarde krachtig doen gelden. De sociaal democraten uit de landen der onzljdigen kwamen in Den Haag bijeen, en voor 't eerst na langen tijd sprak weder mr. P. J. Troelstra namens de Nederlandsche delegatie. De Anti-Oorlogsraad vergaderde, en daar was 't dr. van Leeuwen, net zoo bekwame soc.-democratische 'Kamer-lid, die uiting gaf aan hetgeen nu in zoovele harten leeft van ver langen naar 't einde van het bloedbad. En ook de mannen en vrouwen van .Vrede door Recht", den Bond, die gesticht werd toen de groote be weging voor arbitrage nog jong was en de vreeseljjke botsing nog in ver verschiet lag, - zij hebben getuigd'. Maar wie naleest wat. er op al deze bijeenkomsten is gesproken, bespie geld, hij zal helaas, niet den indruk krijgen, dat men in ernst gelooft, vertrouwt in een spoedig einde van de ramp,,die 1 Augustus 1914 over do menschheid is gekomen. In de voorlaatste openbare zitting, door ons Lagerhuis gehouden, heeft minister Loudon weet men op kranige wijze gesproken over de houding, die het kleine Nederland aan neemt tegenover de „onrechtmatige" eischen van mr. John Buil. Van de 1018 Nederlandsche visschersschepen, die hun bedrijf op de Noordzee uit oefenen, worden er thans 85 in Engel sche havens opgehouden. Dat is zeer zeker een ernstige toestand; geiyk jhr. Loudon zei: in flagranten strijd met de in 1917 getroffen Haagsche Verdragen. Wil Engeland beletten, dat zijn Duitsche vijand ons „zeebanket" zal krijgen (aldus onze minister van Buitenlandsche Zaken) welnu, het kome op onze open markt en ver- schaffe zich, tegen goed geld, wat 't verkiest. Dat fiksche woord, tevens een protest bevattend tegen Enge- land's optreden, werd in ons Parlement met kreten van warme instemming ontvangen. Terwijl ik dit schrijf, is men nog niet tot over eenstemming gekomen. Maar er zijn teeltenen, erop wijzend dat men wellicht tot eene schikking zal ge raken. In elk geval heeft onze Regeering blijk gegeven, zich niet door dreigement te laten overbluffen. Eu waar de onzijdigheid, door ons land van meet-af aan bewaard, van hoogen en eerlijken ernst was, daar hebben wij het góed-recht geheel aan onze zijde. Door sommigen moge dit in deze tijden niet geheel ten-onrechte als een zwakke bescherming worden beschouwdde zedelijke kracht, die ardoor gewekt wordt, is op zeker moment toch van meer waarde dan men wel vermoedt Op de kentering van het tweede tot het derde „oorlogsjaar" is er eindelijk rust gekomen op het Haag sche Binnenhof. De Senaat is uiteen gegaan, na eene Commissie van Voorbereiding te hebben benoemd voor de flnantiëele wetten. Niet '/.Gnder reden stelde mr. Van Nierop de vraag, of zy, die verantwoordelijk •zijn voor den „wagen van „Staat", wel het recht hebben thans vacantie te nemen. Maar de belofte kwam, dat ihen met' meer-dan-bekwamen spoed zou werken. En trouwens, - het Hoogerhuis zal beseffen, dat in deu nood der Schatkist moqt worden voorzien, zoodat minister Van Gijn bij het opmaken der Begrootingen wel rekening zal houden met de zekerheid, dat het Hoogerhuis zijn belasting ontwerpen zal goedkeuren. Ten aanzien der wijziging van de Successie wet (de heer 't Hooft liet 't reeds gevoelen) is wellicht eenige twijfel gerechtvaardigd. En vaststaat, dat mocht het Hoogerhuis inzien, hoe verwerping den gang der zaken al te zeer zou belemmeren - 't toch voor meer dan één senator 'n uiter- mate-bittere pil zal zijn om te slikken. Maar in deze tijden hebben wij nu eenmaal allen offert te brengen van allerlei soort,— ook wat overtuiging betreft omtrent ingrijpende kwestiön, waar de nood nu eenmaal grootere en kleinere wetten bracht Ook ons Lagerhuis is op recès. Na het 20 millioen-ontwerp en- de Distributie-wet te hebben afgedaan in een „tempo", sneller dan de mees ten durfden hopen. Dank zij de Com missie van Rapporteurs en haar talentvollen voorzitter, onzen finan cier mr. Patyn, is de bijdrage der gemeenten vastgesteld op Vie in- plaats van V», gelijk minister Post huma oorspronkelijk had voorgesteld. Het Lagerhuis, - dat minister Pleyte bij zijn eerste weder-verschijnen in de openbare zitting zulk een gevoelig échec toebracht, was voor den minis ter van L., N. en H. tamelijk ge nadig. Slechts de heer Duys, met zijn aandringen op parlementaire enquête in verband met de geruchten, dat de Staat „voor mlllioenen" zou bestolen zyn, speciaal bij de graan- politiek, wekte een soort van inci dentje, op Vrijdag 28 Juli j.1., maar werd door den leider zijner politieke fractie, den heer Schaper, rondweg verloochend. Ik heb naast mij liggen de officiêele „Handelingen" der zitting van dien 28en Juli. En lees daarin, hoe de heer Duys o.a. zei„De ver klaring van Schaper is absolute onzin ik ben niet de advocaat van Polak, maar het gaat om de vraag, of de beschuldigingen van hem juist zijn of niet." Waarop Exe. Postbuma nog kwam verklaren„Ik ben niet bang voor degenen, die in het graaubureau zit ten en elke contröle die ik noodig acht, zal geschieden" De heeren van het Parlement waren, dien 28en Juli, niet in de stemming om het „incident" te rekken. Maar men kan er zeker van zijn, dat zooals juffrouw Van Naslaan,-uit Hildebrand's „Camera" zou zeggen dit parlementaire muisje zal blijken een staartje te hebbenEn mis schien een iets-langer dan sommigen vermoeden Op dezelfde plek, ten zuiden van het lichtschip „Noordhinder", waar zoo kort geleden de „Maas" werd vernield, is thans de „Koningin Wil- helmina", van de Mij. „Zeeland", op een mijn geatooten. De 46 passa giers werden gered, maar een water man en twee stokers zijn bij de scheepsramp omgekomen. En de gewone mail ging verloren. Wij raken allengs gewend aan dergelijke jobs tijdingen, waarvan er nog vele valt te duchten zullen volgen voor dat aan het wereld-bloedbad een eind is gekomen. Niemand vermag eene voorspelling wagèn ten aanzien van de be proevingen, welke wij nog te ver duren zullen hebben, ook al hebben wij het groote geluk, dat het vader landsche erf niet door het vuur wordt aangetast. De tijdingen omtrent het tekort aan bloem, waardoor de leve ring van wittebrood weer zou moeten stopgezet, ze komen thans uit ver schillende streken des lands. De heer Teenstra, het vrljz.-democratische Parlementslid voor Zuidhorn, heeft Vrijdag j.1. in de Kamer gezegd, dat toestand aan het departement van Landbouw, Nijverheid en Handel hem „met bezorgdheid vervult". Bezorgd heid voegde hij er aan'toe „voor den landbouw, voor de productie, voor de distributie". De heer Posthuma verklaarde daarop „niet te zullen toelaten, dat in de organisatie van zijn departement zou worden ge roerd". 't Is kordaat uitgedrukt. En mr. Marchant, de leider dér vryz.-democraten, erkende volkomen, dat Z.Ex. „de man is, voor de orga niBatie van het Departement verant woordelijk". Maar voegde de heer Marchant er dadelijk aan toe „om dat de minister verantwoordelijk is voor de richtige vervulling van den dienst aan zijn Departement, déArom heeft hij daarvan verantwoording te doen tegenover de Staten Generaal. Dit is de grondwettelijke verantwoor delijkheid van den minister". leder zal 't den heer Marchant toegeven. En ik voeg er nog bij 't was lkng niet de echte, jolige recès- stemming, die ons "Parlement dien 28sten Juli 1916 beheerschte. Mb. Antonio. DE OORLOG. Da Iegerbarichten van 31 Juli en 1 Aug. Van het W e a t e 1 ij k front. De toestand is vrijwel onveranderd. Naar het Fransche bericht van den 3l8ten meldt, zetten de Duitachers hunne tegenaanvallen tegen het bosch van Hem en de hoeve Monacu voort, zonder evenwel eenig succes te be halen. In de streek van Verdun en vooral ten O. van de MaaB onderhielden de Duitschers een hevige beschieting. Volgens het communiqué van den lsten dezer nam deze later, vooral in de streek van het Thiaumont-werk en bjj het Furmin-bosch, in hevigheid toe. Ook de Engelsche berichten maken geen melding van bijzondere gebeur tenissen. Ten W. van Bazentin le Petit werd een aanval der Duitachers afgeslagen. Het Fransche blad „Liberté" deelt mede, dat de bondgenooten op SI Juli het offensief hervatten, na een vooraf gaande beschieting, die 86 uur duurde. Het front, waarop zij aanvielen, was ongeveer 6 mijl lang en strekte zich uit van het bosch van Delville tot aan de rivier, niet ver van het dorp Clery. De eerste resultaten zijn zeer bevredigend geweest. De spoorweg yan Combles naar Péronne, die door de Duitschers gebruikt is als steun punt voor hun voornaamste linie, werd op verscheidene punten gebroken. De strijd was -wanhopig, ofadat de loop graven achter de eerste linie plat ge bombardeerd waren. Onze soldaten stonden tegenover een aanzienlijke troepenmacht, die eiken duim grondB woedend betwisten. De Engelschen zijn ook vooruitge komen ten oosten van het bosch van Delville, de hoeve van Waterlot en het Troonbosch, waar ook verwoed gevochten is. De positie van de Duit schers is vooral te GuiUemont zeer kritiek. In het Duitsche legerbericht van 1 Aug. wordt gemeld dat ten N. van de Somme kleine, doch verbitterde gevechten geleverd werden ten W. van het Foureaux bosch. Engelsche afdeelingen die in de Duitsche stel lingen wisten door te dringen wer den door tegenaanvallen weder ver dreven. In de streek van Maurepas en bij de hoevé Monacu werden devljande Hjke aanvallen, die met groote kracht werden ondernomen, alle afgeslagen. Ten Z. van de Somme en rechts van de-Maas levendige artillerie-ge vechten. In de buurt van Flirey werd een Fransche stelling van 200 M. lengte door een mljnontplofflng vernield, In een Duitsche beschouwing over het offensief van de Somme wordt gezegd, dat weliswaar door de gealli eerden op een frontbreedte van onge veer 28 K.M. een indeuking van het Duitsche froDt ter diepte van gemid deld 4 K.M. bereikt ia, maar dat de Duitsche linie op geen enkel punt geschokt is. De verliezen der Franschen en Engelschen worden in dit bericht op 850.000 man geschat. Van het Oosteiyk front. Van Duitsche zijde wordt d.d. 1 Aug. gemeld dat aanvallen van een Russische compagnie aan het Oginski- kanaal afgeslagen werden, en de vijandelijke afdeeling totaal vernietigd werd. Ten W. van Logisjin werden 70 man gevangen genomen. Ten N. van het Nobel-meer, en aan het Stochod-front werden alle Russi sche aanvallen afgeslagen. Ten N.O. van den spoorweg Ko- wel—Rowno werden de Russen door tegenaanval teruggeslagen. Tus- schen Witoniez en Kisielin liepen Russen zes maal storm. Evenveel len werden zij teruggeworpen. Al leen bij Witoniez wordt om het bezet der loopgraven nog hardnekkig ge vochten. 5 officieren en 200 man werden hier gevangen genomen. In de maand Juli werden door de troepen onder von Linsingen 70 offi cieren en 10.998 man gevangen ge nomen, en 53 machinegeweren buit gemaakt. Ten Z.W. van Boekanof werd een aanval der Russen afge slagen. Volgens het Oostenrliksche bericht zyn de aanvallen der Russen ten N.W. van Kolomea mislukt. Eveneens werd een vijandelijke aanval by Welesniow gestuit. Het Russische legerbericht van 1 Augustus meldt, dat de Duitsche en Oostenryksche troepen in de bocht van den Stochod, by de dorpen Selitz, Welitzk en Kochary teruggedreven werden. In de richting van Kowel werden alle tegenaanvallen van den vijand afgeslagen. Bij de offensieve beweging ten Z.O. van Monasterzyska ziju de Russen zwemmende de rivier Koropiec over getrokken en hebben zy zich op den W. oever genesteld. Meer dan 1000 Oostenrijkers werden gevangen ge nomen. Uit het Russische oorlogsperskwar- tier wordt nog gemeld dat de beweging in de richting van Kowel zich krachtig ontwikkelt. De Duitschers houden hardnekkig stand, maar er is reden om aan te nemen dat men met een achterhoede gevecht te doen heeft, daar de waar nemers in ballons melden dat de weg naar Kowel zwart ziet van de terug trekkende soldaten. Het land is hier zoo vlak als een pannekoek en de Stochod st roomt langzaam en spreidt zich uit door bedden van waterlelies. De moeilijkheden voor den opmarsch zyn haast ongelooflijk. Desniettemin zijn de Russen op de doorwaadbare plaatsen over de rivier gegaan, waar netten van prikkeldraad onder water lagen. Van het Italiaansch—Oosten ryksche front. Naar van Italiaansche zijde bericht wordt, hebben de Oostenrykers een aanval gedaan op de Italiaansche stel lingen op den Monte Cimone, doch konden zij niet het minste voordeel behalen. Eveneens mislukte een aan val tegen de stellingen ten Z. W. van Castelletto, op het plateau Sette Communi. Het dorp Paneveggio, dat door de Italianen werd bezet is krachtig versterkt. Een vijandelijke aanval, in het Tofana-gebied werd afgeslagen. Verder geen belangryke gebeurte nissen. Op het Russisch—Turksche front worden de Turken hi de richting van Mossoel door de Russen achter volgd. Naar het Turksche bericht meldt, is de toestand onveranderd. Lucht-aanvallen op Engaland. Volgens een Engelsch bericht heb ben in den avond van 81 Juli 6 of 7 Zeppelins een aanval gedaan op de Engelsche Oostkust. Eenigen tyd kruisten zy boven Lincolnshire, Norfolk, Suffolk, Cam- bridge, Essex, Kent en Hungtington. In het wilde weg werden een 60 tal bommen geworpen. Een der lucht schepen zag men vallen, in den mist, nadat het met afweergeschut was beschoten. Er werd zoo goed als geea schade aangericht. Aangezien in het Duitsche bericht wordt gomeld, dat „Londen en de Oostelijke Engelsche graafschappen" werden aangevallen, wordt er den nadruk op gelegd, dat er te Londen niets van een dergelyken aanval is gemerkt, zoodat men moet aannemen, dat de Duitschers niet wisten waar zij zich eigeniyk bevonden. Volgens het Duitsche bericht had de aanval zichtbaar goeden uitslag. Naar een bericht uit Christiania aan de „Voss. Ztg." meldt, vertelde de bemanning van een aldaar aange komen stoomschip, dat te Huil lag, toen deze stad in den nacht van Juli door een Zeppelin werd aange vallen, dat er vele personen gedood en gewond werden. Eenige fabrieken werden vernield. Pruisischs verliezen. De Pruisische verlieslysten no's 580 t/m. 589 vermelden de namen van 42,405 gesneuvelden, gewonden en vermisten. Totaal der Pruisische ver- lieslljsten t/m. no. 589 2,843,926. Een legerorder van Beneraal Joffre. Het bullitin de 1'Armée maakt de volgende legerorder van den Fran schen opperbevelhebber openbaar: Soldaten der RupubliekU w derde oorlogsjaar gaat in. Twee jaar ach tereen hebt gy onverflauwd den on- verzoeniyken strijd volgehouden. Gy hebt alle plannen onzer vyanden doen mislukken. Gy hebt hen overwonnen aan de Marne, hen aan Ysor tot staan gebracht, hen verslagen in Artoia en Champagne, terwyi zij vergeefs in de vlakte van Rusland de overwin ning zochten. Voorts heeft uw zege vierende weerstand in een slag van vijf maanden, den Duitsche opzet voor Verdun gebroken. Dank zy uw hardnekkige dapper heid, hebben de legers onzer bond genooten wapenen kunnen smeden, waarvan onze vyanden thans de kracht op alle fronten gevoelen. Het oogenblik naakt waarop de Duitsche militaire macht zal bezwij ken onder onzen gemeenschappelijken druk. Soldaten van Frankrijk! Gij kunt fier zyn op het werk, dat gij reeds hebt volbracht. Gij zjjt besloten, het te voltooien tot den einde toe. De overwinning is zeker. (w. g.) Joffre. Da houding van Roemeniü. Aan de „Wiener Allg. Zeitung" wordt uit Boekarest geseind, dat aldaar officieel is afgekondigd, dat de Roemeensche grens aan de zyde van Bulgarije voor onbepaalden tyd is gesloten. De grensplaats Siskow, tevens overgangaplaats van Bulgarye Roemenië, was op 30 Juli ge sloten. Onlusten ta Hankow. Londen, 1 Aug. De „Morning Post" verneemt uit Sjanghai, dat er Zondag te Hankow ernstige onlusten plaats hadden. Een groot deel van de nieuwe Chineesche wijk en van de aan grenzende Duitsche concessie is ver brand. De schade bedroeg millioenen De toestand In Dulttchland. In de „N. Rott. Ct." treffen wy de volgende mededeelingen aan, die zoo zegt het blad afkomstig zijn van een onderdaan van een onzydigen staat, geen Nederlander echter, die In de gelegenheid is geweest in dezen oorlogstijd in Duitschland veel rond te kyken en die beschreven wordt „als fijn opmerker en zeer bezadigd man", „eerder Produitscb, uit mede- ïyden", maar „wiens nuchter verstand de zaken met groote bezadigdheid beschouwt". Het volgende is een samenvatting van zyn indrukken en ervaringen, die hy in Duitschland heeft opgedaan „De oorlogsmoeheid, de z.g. Kriegs- UDlust, drukt als een niet meer af te wentelen last op hét geheele volk. Deze moeheid heeft in de laatste maanden, zelfs weken, zulke propor- tiés aangenomen, dat men tegen deze loomheid en afmatting niet meer op kan. Van vrywillig dienstnemen is sedert het laatste halve jaar al geen sprake, dat bestaat niet meer, en degenen, die naar het front moeten, trachten er zich op alle manieren aan te onttrekken. De weerzin is tot een verstikkenden last gegroeid, die alles overwoekert, door geen „Sieg" meer te keeren. De psychische toestand wordt nog verergerd door de groote verbittering die er onder het volk begint te heer- schen. Algemeen is de overtuiging gevestigd, dat de regeering het gun stige oogenblik tot het sluiten van een voordeeligen vrede, in 't voorjaar van 1915, heeft laten voorbygaan. Steeds sterker gedreven door heb zucht,{door overwinningsroes, zou het juiste oogenblik verloren zyn gegaan, zonder hoop, het weer terug te kunnen winnen. Deze meening is zoo alge meen verspreid, dat de steeds groei ende verbittering tegen de regeering reeds uit dien hoofde verklaarbaar is. Bovendien echter worden de lagere volksklassen hoe langer hoe radicaler in haar optreden. By hen uit zich de verbittering tegen al wat boven hen staathet volk in de groote steden, vooral Beriyn, is in groote gisting. De regeering gaat hiertegen in met een algeheele minachting van feite- lijke toestanden en rechten. De eene wild-reactionnaire maat regel volgde er op den anderen. Relletjes komen elk oogenblik voor, waarby er bloedig op ingeslagen wordt. Vooral na de veroordeeling van Liebknecht waren zy aan de orde van den dag. Het volk was razend over die veroordeeling. Als protest hier tegen heeft o.a. de geheele arbeiders groep, in dienst van de Elektricitdts- A(ktien) Gfesellschaft), een dag ge staakt. Den volgenden morgen zijn 2000 leden opgelicht en naar het front gestuurd. Dit sturen naar het front is een maatregel welke op allen toegepast wordt die de regeering on welgevallig zynhet heeft als voor behoed- en strafmaatregel ontzaglijke proporties aangenomen. Op deze wijze werd indertijd de bekende dr. Hans Wehberg, hoewel beziende op blind heid af, onschadeiyk gemaakt, en sedert zyn hem in onafzienbare rijen die- duizenden eri nogmaals duizenden gevolgd, welke „weg" moesten, en, dank zij de met zorgvuldigheid ge kozen plaats aan 't front, ook hun land niet meer zullen terugzien. Die regeeringsdaad na die ééa-daagsche staking heeft echter een zoo groote verbittering gewekt, dat zij nog steeds niet bedaard is. De burgerklasse, de kleine én gegoede middenstand, uit zich op andere wyze. Zij werpt zich op Bethmann-Hollweg persoonlyk. Een heftige campagne is, zooals Neder landsche dagbladen reeds gemeld hebben, sedert maanden aan den gang tegen den Rijkskanselier, en wordt gevoed door een stroom van z.g. ge heime geschriften, die, over allerlei onderwerpen handelen eninreusach tig aantal circuleeren. Daar elke vergadering, elke open bare uiting in druk een onmogelyk- heid is, gaat alles geschreven of getypt van hand tot hand. De post is op 't punt van 't briefgeheim al lang niet meer vertrouwen. Er broeit op deze wijze van alles, zonder dat men eenig overzicht kan verkrygen, wat voor omvang de een of andere beweging feitelijk heeft. Pacifistische litteratuur schijnt daarbij een zeldzaamheid, meestentijds gaat bet om binnenland- sche politiek, over de annexatie-plan nen en tegen de regeering. Eén feit staat onomstootelijk vastde minder heid der socialistische leden van den Ryksdag heeft ten minste negen-tiende van alle „party"-leden achter zich, bovendien echter is de ontwikkeling van de andere politieke partijen zoo danig, dat de Rijksdag, door ver schuiving binnen de partljgroepen, reeds moet worden beschouwd, als in over-groote meerderheid links ge worden te zyn. Dit staat zoozeer vast, dat geen verkiezings-manoeuvre, wel ke deze verschuiving in concreto moet voltooien, meer in staat zal zyn er verandering in te brengen. Zelfs kan men aannemen, dat alles wat binnen de conservatieve partijen vrij gematigd liberaal dacht (naar Nederlandsche opvatting liberaal, want de Duitsche- „liberalen" zyn eigenlijk, naar Neder landsche opvatting, conservatief) nu de linkerzyde is overgegaan, sze drie factorende oorlogsmoe heid, de verbittering van het volk, de steeds scherper wordende aanvallen, het algemeen wederkeerige wantrou wen en vooral de haat, die er als 't ware in de lucht hangt, brengen eene stemming teweeg, welke bijna onhoud baar is. De lucht is dermate geladen met electriciteit, dat ieder eenigszins ontvankeiyk mensch er een voort durende beklemming van ondervindt. Daaruit moet men echter niet afleiden, dat er ooit zooiets als een revolutie, in bloedigen vorm, uit zou voort komen. Wel bestaat or een groeiende angst voor het. aaubreken van het na-den-vrede"-tydperkDe gisting is zoo groot," de haat en de aanvallen zijn zoo bitter, zoo diep invretend in het geheele party en klasseleven, de regeering, en achter haar, de regee- rende „klassen" gaan er zoo mee- doogenloos en nietsontziend tegen té keer, dat de afrekening er een zal wezen, waartegen men reeds nu maandenlang opziet als tegen een oor deel, veel erger dan de eindstryd van den oorlog brengen kan. Vooral het censuskiesrecht in Pruisen, waar zich, zooals elders, de meest ongunstige elementen verrijkt hebben, baart nu verhoogde zorgagrariéers, industri- eelen en al die nieuwe parvenu's tezamenhoe dit bloc te breken Men gelooft nog vast aan terrein winst, in het Oosten wel te verstaan. Reeds vrfj algemeen wordt ingezien, dat men Belgis niet zal kunnen hou den. Dejaren-en-jaren-langecampagne voor het veroveren van den uitweg naar de Noordzee, waar men over't algemeen meer Nederland met den Rijn mee bedoeld heeft dan België, had in Aug. 1914 slechts de uiteriyke inbezitneming noodig, om daarmede haar volkomen voltooiing te besluiten de geesten Waren er voor geprepa reerd. Deze zelfde geestestoestand brengt nu echter teweeg, dat de prysgave van België, die men langzamerhand niet af te wenden acht, zy het ook eerst in de toekomst, beschouwd wordt als roof aan Duitsch eigendom gepleegd, een meening, die misschien generaties noodig zal hebben om uit te siyten, dermate is zij erin gestampt. Men behoeft zich geen illusie te maken over het tegendeel, ondanks hst bestaan van een niet-annexatie- party. Het vraagstuk der compensatie Polen, wordt nu druk besproken en bestudeerd. Men is zoo oorlogsmoede, dat de stryd betrekkeiyk heel weinig meer interesseert, men praat er niet meer over. Het eenige thema in alle gej sprekken is nu al maanden lang: de voeding. Het is buiten twyfel, dat er in Duitschland hongersnood heerscht De systematische onder voeding is zóó groot, dat zelfs het beste kaartensysteem daar niet* aan I kan veranderen. Hut weinige wordt nu geiykeiyk verdeeld, maar dat is en blijft te weinig. Daarbij wortd het huiselijk leven op een reddelooze wyze ontwricht. Moeders, dochter tjes, dienstboden, allen moeten zy uren lang voor de winkels wachten, haar huishouden verwaarloozen. Hare gezondheid ïydt er zeer onder en de verwildering der kinderen is tot een heilloos kwaad geworden. Er waren streken, die het goed hadden, maar nu wordt het eigeniyk overal slecht, dank zij het Rtjkskaartensysteem. De overwinning die Pruisen met dit rykssysteem behaald heeft, heeft de reeds bestaande verbittering van de Beieren tegen Pruisen nog ver groot. Hun inziens heeft Pruisen indertyd geón behooriyke voorzorgen genomen, heeft het de agrariërs niet aangedurfd, heeft het de eigen be volking daaraan opgeofferd, en nu moeten de andere staten, die met hunne levensmiddelen-voorziening veel economischer te werk waren gegaan, in het tekort voorzien. Het is daarby een groote, steeds heftiger wordende grief, dat de Beiersche regimenten overal heen gestuurd worden, waar met zekerheid de grootste verliezen verwacht moesten worden. Dit geheele thema trouwens zal zeker na den oorlog geducht onder handen genomen worden. Er is, vol gens Duitsche meening, door het legerbestuur met groot overleg ge bruik gemaakt van alle legerdeelen waar „ongewenschte" elementen in waren, tot het verrichten van het doodelijkste werk. Men meent dat de Polen, de katholieke regimenten, de Elzassers en de regimenten waarde meeste sociaaldemocraten in voor kwamen met overleg opgeofferd wer den. Nu, is onder de Beieren de ver bittering, over het h.i. met voorbe dachten rade opofferen van juist het Beiersche leger, 't Welk schrikbarende irliezen geleden heeft, zeer groot. Men ziet er een gewilde verzwak king van Beieren zelf In, juist omdat in deze oorlog aan den dag kwam, dat Beieren feitelijk een veel grootere politieke en economische macht in den Duitschen Bond beteekende, dat het zichzelf bewust was. Dit 'bewustzyu van macht is in- tusschen groeiende, en hoewel er, staatkundig gesproken, geen enkele grond bestaat voor gedachten van afscheiding, is de psychische kloof er zooveel te grooter door geworden. Men voelt zich door Pruisen in de val gelokt, niet wat den oorlog zelf be treft, maar wel wat het verpruisen van Beieren aangaat. De geheele Prui sische geestesdispositie is er onge merkt binnengeslopendaartegen dan zot men zich nu welbewust schrap. Zy is strydig met den Zuld-Duitschen volksgeest. Zij moet er, het koste wat het wil, weer uit. Men heeft ineens ontdekt, dat men meer verpruiBt was, dan men zelf voor mogeiyk hield en nu verzet men zich met bit terheid tegen een geestestoestand, dien men geheel verkeerd vindt. Dezen psychischen ontwikkelingsgang vindt men ook nog elders. Zy ver giftigd de atmospheer in Duitschland op de pyniykste wyze. Daarbij komt aan de critiek, aan het wantrouwen en de oproerigheid geen einde. Men critiseert, critiseert tot ziekworden toe. H e t groote succes der Duitschers Turkije wordt hun boyendien nog vergald. Buiten de grenzen wordt het weinig bekend, hoe grenzeloos den Duitacher deze aanwinst verzuurd wordt. Men stelt alle mogeiyke pogingen in het werk, om dit rijk aan de Duit sche handelsbelangen ondergeschikt te maken. De wyze echter, waarop de kooplieden, de officieren, tot vry- wel de hoogste rangen toe, er met minachting en grofheid bejegend wor den schijnt haar wederga u iet te vinden. Kooplieden die er eenmaal geweest zyn willen er niet meer heen. Voegt men by dit alles nog het feit, dat de soldaten, die met verlof van het front komen, niet te stillen zijn over al datgene wat daar gebeurt: slecht eten, slechte verzorging, te zware dienst, en een ongelooflijk bru tale, ruwe toon en behandeling van de zyde der superieuren, de beruchte „Unterofflzierston", iot een graad op gevoerd, waar men zich geen voor stelling van kan maken, dan begrijpt men, dat de verbittering een stem ming is, welke niet meer wykt, welke van een navrante scherpte wordt, die door alles, men zou zeggen, zelfs door de levenlooze diDgen heendringt. Toch hoort men niet zoozeer van vredeswenschen in het concrete. MeD bereidt zich voor op de winter- campagne, maar met onderling wan trouwen. Dat zich ter bestrijding van dit alles een nieuwe bond gevormd heeft, teneinde de eenheid nog eenigs zins te redden, is in deze tyden niet anders te verwachten. De kloof ia echter naar alle zyd'en heen reeds te diep. BINNENLANO. De ramp van da „Koningin Wilhelmini". De stoker De Vri9s, die by de rauip der „Kouingin Wilhelraina" ernstige brandwonden bekwam, is overleden. Ook de derde machinist, Hollebrands, is orerleden. De toestand van den timmerman Baan, den stoker Labbeur en den steward Dierondonck is ernstig. zy allen hebben ernstige brandwonden aan gelaat, handen en voeten. De stoker Lippens is licht gewond aan den voet. N.V. Stoombootdienst van Gebr. Zur Mühlen. GOEDKOOP REIZEN. DAGELIJ KS: van NIEUWEDIEP morg. 7 uur, 'a avonds 11 uur, van AMSTERDAM 's morg. 9.15 uur, 's mldd. 3.30 uur. Da maatschappij „Zaaland". De Etoomvaartmaatschappij „Zee land" heeft tot nader order den dienst gestaakt. Een luchtschip bovan ons land. Dinsdagnacht tegen half drie kwam uit het Westen met groot geraas een luchtschip over Roosendaal (N.-Br.j. Zonder dat het in de nachtelyke nevelen gezien kon worden, verdween het in Oostelijke richting. Ean onderdeel van aan Duitsche vliegmachine gevonden. Op het zeestrand achter de Zuidpier te IJmuiden is een vleugel van een vliegmachine gevonden met het num mer Oostende 82, welke volgens het verder in het Duitsch gestelde op schrift schynt afkomstig te zyn van een tot het vliegerstation te Oostende behoord hebbende machine. De vondst ia by de marine autori teiten te IJmuiden afgeleverd en later naar het marine-etablissement te Amsterdam doorgezonden. De groentevoorziening. Ten einde paal en perk te stellen aan de belemmering by de voorziening van versche groenten voor de binnen- landsche behoefte, ondervonden door de omstandigheid, dat groote voor raden van voor de binnenlandsche consumptie geveilde groenten door conservenfabrieken, inmakeryen, zou- teryen, drogeryen enz. worden opge kocht, wordt vanwege het ministerie van Landbouw, Ny verheid en Handel ter algemeene kennis gebracht, dat op uitvoer van deze partyen niet gerekend hoeft te worden. Exodus van Dultsohs sn Belgische kinderen. Naar uit Alkmaar wordt gemeld, men in den lande bezig een comité te vormen, waaraan ook eenige hoog geplaatste Belgische regéeriDgsper- sonen deelnemen, met het doel in ons land plaats te zoeken voor een 300,000 Belgische en Duitsche kinderen, die door den heerschenden voedselnood in Duitschland ten gevolge van do blokkade zeer hebben te ïyden. Een groot aantal vereenigingen hebben hare gebouwen daarvoor reeds toe gezegd. De voorbereidende maatrege len zyn reeds getroffen. Vooral in de badplaatsen stélt meu zich voof, na het seizoen duizenden kinderen onder te brengen. Oorlogswee. Een dezer dagen ontmoette de politie te Hilversum des avonds laat in de Kerkstraat een meisje, als dienstbode gekleed, dat zich zeer zonderling aanstelde. Men nam haar mede en waarschuwde den politie dokter, die constateerde, dat het meisje niet goed by het hoofd was. Het bleek een Duitsch meisje te zyn, dat met haar mevrouw in een pension te Hilversum vertoeft en krankzinnig was gewor den door het bericht van het sneuvelen harer drie broeders. De ongelukkige is naar de kliniek te Utrecht overgebracht. Esn Nsdsrlandschs legsrflim. Aan de firma Albert Frères is door het legerbestuur vergunning verleend tot het doen van cinematografische opnamen van oefeningen van leger en vloot, van den aanmaak van munitie en van de werkwijze van verschillende diensttakken, teneinde een film te kunnen samenstellen in den geest van de Engelsche oorlogs film, die door deze firma onlangs te Amsterdam werd vertoond. Wser gepakt. Men meldt uit Alkmaar: Een Duitsche geïnterneerde, die in het gesticht Duin en Bosch te Castri- cum werd verpleegd, wist eenige dagen geleden te ontsnappen. Daar hy ner gens anders bekend kon z(jn dan te Bergen en omgeving, was de politie van oordeel, dat hy zich in de Berger duinen of bosschen moest schuil hou den. Zy werd in dit vermoeden ver sterkt door dat de laatste dagen in verschillende woningen ingebroken was en voornameiyk eet- en drink waren werden ontvreemd. Maandag avond laat is het den gemeenteveld wachter van Bergen, van der Kerk en den Ryksveldwachter Strooker, gelukt onder Schoorl den Duitscher te pakken te krygen. Het bleek, dat by om zich min of meer onbekend te maken, uit het hotel „De Rusteude Jager" te Bergen een slappen deuk hoed had ontvreemd en tevens eën jaa van den kellner. Zyn schoeisel had de Duitscher by een schoenwin kelier te Bergen gestolen. Onder .goed geleide is hy weer naar Caatricum getransporteerd. Over dt grens gekomen. Maandag en Dinsdag kwamen op verschillende punten niet minder dan 9 Oostenryksche en 4 Duitsche deser teurs, 1 Fransche en 16 Russische krijgsgevangenen, over de grens.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1916 | | pagina 1