HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4673
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1916
44e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franao per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 6ff,, „0.85
Modeblad 75 1DG „1.28
Voor het Buitenland lij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertontlën van 1 tot 4 regels (hij voorultbet.) 30 cqnt. Elke regel meer 7 ct.
Ingezonden mededsellngen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent.
Advertantiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o haoger berekend.
Broote letters en oilché's near plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2>. cent
Be abceneaeatsprljs
tan do „Heldofseio Courant" la
thans per kwartaal In de stad
75 cent, tranen per post tl.
Wij vermelden dit hier afzonderlijk,
aangezien het op het oogenblik nog
niet mogelijk ig, dit in het hoofd van
het blad te veranderen.
Op pagina 4 van ons blad zijn
opgenomen
1. Uit dan omtrek.
2. IndIK en de oorlog.
3. Feuilleton enz.
DE WEEK.
12 September.
De stapel wetsontwerpen, ter Griffie
van het Lagerhuis berustend en
wachtend op 't oogenblik, dat ze
gaandeweg voor het Staatsblad rijp
/.uilen worden gemaakt of wel opge
borgen in de archieven, waar zoo
onpeilbaar-rijke schatten aan wet-
gevenden arbeid den „eeuwigen
sluimer" genieten, die qtapel is
al-weer grooter geworden. Ingekomen
is het ontwerp tot gedeeltelijke af
sluiting en droogmaking van de
Zuiderzee. Men kent de hoofdlijnen
van het jongste planeen afsluitdijk
van de Noord-Hollandsche kust door
het Amsteldiep naar Wieringen
de Friesche kust bij Piaam. De Staat
zal veertien jaar lang ruim IJ millioen
bijdragende afsluiting zou volgens
dit ontwerp 66 millioen kosten, de
droogmaking 44, behalve de kosten,
die berokkend zullen worden door
de eischen, die het Dep. van Oorlog
zou stellen 1 En de gansche, grootsche
onderneming kan in vijftien jaren
worden volbracht. Dat deze Zuiderzee-
ontwerpen vallen buiten de bemoeiing
van het in 1918 tot 1917 gekozen
Parlement: ook degeen, die in zaken
dor politiekerlj een le6k is, zal 't
begrijpen Zal dit ontwerp-Lely
werkelijk het Staatsblad bereiken?
Ik herinner mij nog zeer duidelijk
den tijd, toen de jeugdige, talentvolle
ingenieur C. Lely adviseur was van
de Zuiderzee vereeniging, uit welken
werkkring de heer Van Tienhoven,
in 1891 door de Koningin-Regentes
tot Kabinets-formateur aangewezen
na het aftreden van het ministerie-
Mackay, den heer Lely aan de
groene tafel riep. 't Was in de dagen,
toen wijlen Bunia in het Parlement
de zaak der Zuiderzee-demping vaak
bepleitte. Telkens dook zÖ op, ver
scheen zelfs op het Regeerings-werk-
program, dook dan weer een pookje
onder, werd uit 't gezicht verloren.
Nu, in tijdperk van zich frisch-open*
barende geestkracht, is zij weer op
den voorgrond geschoven. Misschien
voor-goed thans
Dit is zeker: voor het oogenblik
hebben Kamer en Kabinet gansch
andere dingen met elkaar tebediste
len. De Unie-liberalen blijven met
alle kracht aandringen op het in
publieke zitting behandelen der voor
stellen tot Grondwetsherziening in
de nu-komende maanden October en
November. Men zou de Staats-begroo-
ting dan vliegens vlug ditmaal afdoen
en de zoo laat ingekomen Indische
Begrooting-1917 begin 1917. Zooals
men weet kan het Parlement op z'n
laatst nu tot eind April, begin-Mei
bijeen blijven. Daarna is immers tot
midden-Juli '17 Keizer Kiezer „aan
't woord". En wie bijvoorbeeld de
jongBte rede van prof. Eerdmans over
de wijziging van het Onderwijs artikel,
te Arnhem gehouden, met eenige
aandacht gevolgd heeft, zal wel
dunkt me zoo tot het besluit zijn
gekomen, dat althans wat art. 192
betreft nu juist niet „in een vloek en
een zucht" zal passeeren I
Bovendien, - de Indische Begroo
ting-1917 is (er werd reeds in de pers
met nadruk op gewezen) thans van
zeer-buitengewoon gewicht ter be
spreking in de Vertegenwoordiging.
De jongste gebeurtenissen in Djambi
wijzen immers op ons bedreigende
gevaren, op daar-ginds rondsluipende,
doorwroetende „stille krachten" van
allerlei aard, die den nieuwen land
voogd reeds dadelijk voor eene uiter
mate zware taak stellen. Gelukkig
Is nu reeds in Patria de eisch ge
poneerd, dat in de zaken van Djambi
het recht richtsnoer zal zijn, óók
wanneer fouten, van onze zijde be
gaan, daarbij ia 't spel blijken te
wezen.
Hoe 't zij, de zeven maanden, welke
het Parlement nu voor de borst nog
heeft, zullen een tijdvak vormen van
buitengewone inspanning. En de
groote vraag is nu ook, wat het
Hoogerhuis zal doen. De Ouderdoms
rente, gelijk die door LinkB in het
Parlement is geformuleerd, verwer
pen? Het tegendeel schijnt bijna
uitgesloten. Toch bepleit mr. Mar-
chant, de leider der vrijz.-democraten,
in het orgaan van zijn partij, het
sluiten van een compromis, Rechts
vóór oogen stellend, dat de Linksche
meerderheid in het Lagerhuis anders
van de macht, die zij nu nog in
handen heeft, zal gebruik maken om
„als contrabeleefdheid" zegt de
heer Marchant, en 't is voor wie hem
kennen, alsof men 't den heer M. met
een „sneer", 'n schamper lachje hoort
zeggen de In validiteits-ver zeker ing-
Talma „te laten liggen". Zeker, dan
„gebeurt er nietsmoeten de arbei
ders en de ouden wachten totdat de
zaak bij de verkiezingen zal zijn
uitgevochten", 't Heeft er allen schijn
van, intuaschen, of 't dien kaut uit
gaat
Op Zaterdag 16 September zou
mr. Cort v. d. Linden de „gewone
zitting der Staten-Generaal", krach
tens Koninklijke machtiging, sluiten.
Wie zal de Staatsman zijn, die deze
taak zal vervullen in September 1917,
als wanneer de groote verkiezingen
achter den rug liggen, als gevolg
van de Grondwettelijke bepaling, den
duur van een Parlements-mandaat
aangevend; misschien tevens van
den wensch, door de Staten-Generaal
uitgesproken tot wijziging der Consti
tutie?...
Vóórdat'!, zóóver is gekomen, zullen
wij nog heel wat doorleefd hebben!
Dan hebben wij den winter 1916—
'17 achter den rug. Bij de zware
lasten, die de Staat nu te dragen
heeft door de buitengewone tijds
omstandigheden, is nu laatstelijk nog
gekomen de noodzakelijkheid ter
voorziening in verband met de jongste
overstroomiDgen. En de uitvoering
der Distributie-wet, '/io der kosten
op de kas der gemeenten leggend,
beeft noodkreten uit allerlei deelen
des lands tot de Haagscbe Princesse-
gracht doen opgaan. Dat bij dergelijke
„kreten" ook wel eens overdrijving
wordt gevonden we weten 't immers
allen wel. Een staaltje 7an zulk gedoê
gaf de noodzakelijkheid der vermaning
om toch niet nu, in tijd van schaarsch-
te, suiker „op te potten", terwijl er
op 1 October a.s. weer suiker-over
vloed zal zijn. Maar dat het Vio. door
de Distributie-wet aan de gemeenten
overgelaten, voor sommige ervan
niets minder dan ondragelijk is: we
behoeven er niet aan te twijfelen.
Reeds verluidde, dat minister Van
Gijn zit te „broeden", 't zy
met allen eerbied voor Z. Exc. ge
zogd op „bronnen van nieuwe in
komsten voor de Schatkist". En op
zülk moment dook het gerucht op,
dat de Oorlogswinst-belasting even
tjes 400 millioen zou blijken op te
brengen. Dat minister Van Gijn er
boos over was: 't is immers vol
komen begrijpelijk. Zeker voor den
geen, die beseft, hoeveel moeite een
minister van Financiën heeft om de
benoodigde millioentjes van de Bin-
nenhofsche heeren „los te krijgen",
óók soms zelfs in dezen tijd. De zaak
bleek hierop neer te komen, hoe,
wat de opbrengst der O.W.B. betreft,
men slechts kan gissen dat de land
bouw een 160 millioen „belastbaar"
zal stellen, waarvan de fiscus dan op
z'n hoogst tien pCt. zou krfigen. De
rest was verklaarde Exc. Van Gijn
„pure fantasie"We loven bij
voortduring nu eenmaal in periode
van geruchten. Dat betreffende eene
op handen zijnde „proef mobilisatie",
die de met verlof huis-toe gezon
denen weer plotseling voor een dag
of wat onder de wapenen zou roepen
't bracht tal van Nederlandsche ge
zinnen in rep en roer. Gelukkig bleek
er op het Haagsche Plein „niets van
bekend" te zijn.
Wat er van aan is van de booze ge
ruchten betreffende de nachtmanoeu
vres in West-Brabant, waarbij twee
manschappen bet leven lieten, alsook
van meerdere staaltjes van wat „mili
taire machts-waanzin" ia genoemd:
't moet blijken. Herhaaldelijk hebben
wij ervaren, hoe men dergelijke
geruchten onderzoekend tot het
besluit moet komep, dat overdrijving,
of ook wel erger, in 't spel was.
Maar op volle klaarheid en opening
van zaken heeft het Nederlandsche
volk recht. En waar werkelijk van
machtsmisbruik, vaD onderschatting
der kostbare levens, thans aan het
leger toevertrouwd, sprake mocht
zijn daar zou het legerbestuur zeker
eene zéér zware verantwoordelijkheid
op zich laden door te bemantelen of
te vergoflltjken.
Onze „Niobe" ia door Duitsche oor
logsschepen opgebracht, onder ver
denking van contrabande naar Bor
deaux te vervoeren. De ladingen van
onze „Banka", „Djember" en „N.
Amsterdam" werden in Engeland in
beslag genomen. De Vlaardingsche
„I. 65" liep op een mijn. Van Engel-
sche zijde werden faciliteiten voor
allerlei, naar Nederland in te voeren
waren opgeheven.
Het Duitsche gezantschap kwam
ongegrond verklaren de mededeeling,
dat men te Berlijn berustte in onze
met Engeland getroffen regeling ten
opzichte van de haringvisscherij. Ik
doe nu een greep in de jongste tij
dingen betreffende onze internationale
positie in periode van wereldbrand.
Allerlei gevolgtrekkingen worden
telkens door de stuurlui, die aan wal
staan, gemaakt over hetgeen ons te
wachten staat.
Ik heb 't meermalen opgemerkt:
optimisme en pessimisme wisselen
elkaar voortdurend en met verras
sende snelheid op in het gemoed van
voor-indrukken zóó ontvankelijken
hoer Jan Publiek. Slechts de mannen
van het Torentje, het Plein enz., die
het arme schip van Staat door de
branding moeten helpen, dienen te
midden van de zich steeds uitbreiden
de moeieiykhedeD van binnen- en van
buitenlandschen aard toonbeelden te
zijn van kalme koelbloedigheid
„rustig temidden van de kokende
golven", zooals het oude woord luidt,
thans wéér zoo ten volle van toepas
sing gewordenMe. Antonio.
erkend dat het dorp Ginchy Maan
dagochtend in handen der Engelschen
viel. Het leger bericht waarin dit
wordt medegedeeld, maakt verder
melding van het verijdelen van po
gingen der geallieerden om aan te
vallen. Het hevige vuur der Duitsche
artillerie belette den vijand uit de
loopgraven te komen. Aanvallen der
Engelschen bij het Fourreaux- en
Leuze-bosch werden gemakkelijk af-
DE OORLOG.
Da legerbericiitsn van
12 Saptembar.
Van het Westelijk front.
Van Duitsche zijde wordt thans
Op het geheele front worden de
artillerie-gevechten met kracht voort
gezet.
Ook de Fransche en Engelsche be
richten maken in hoofdzaak melding
van den aan het front woedenden ge-
schutstrijd. Een kleine aanval der
Duitschers bij Belloy-en-Santene werd
afgeslagen. Daarentegen slaagden de
Franschen erin ten Z. van het kerk
hof van Berny een kleine schans der
Duitschers te vermeesteren.
Van het Oostelijk front.
De aanvallen die de Russen in de
laatste dagen zonder ophouden voort
zetten, hebben hen nog niet veelre
sultaat opgeleverd. Ook thans geeft
het Duitsche legerbericbt aan dat de
aanvallen der Russen aan den be-
neden-Stochod, die met sterke strijd
krachten werden ondernomen, vruch
teloos bleveD. Met zware verliezen
werd de aanvaller naar zijn stellingen
teruggedreven.
Ook in de Karpathen maakten de
Russen niet den minsten voortgang.
Alle aanvallen zoowel in het dal van
de boven-Czeremosz als bij de Gouden
Bistrica werden afgeslagen.
De Russen weten het ons echter
anders te vertellen. In de streek van
de rivier Bialy Czeremosz zoo
meldt het communiqué van 13
dezer werden door de Russen
verscheidene hoogten bezet. Pogingen
der Oostenrijkers om ze te heroveren
zijn totaal mislukt.
Ook in de Bosch-Karpathen gingen
de Russen vooruit. Den geheelen berg
keten ten N. van den Capul, en ook
de Capul zelf, werden door de Russen
genomen. 13 officieren en 900 man
werden gevangen genomen. Boven
dien werden 7 machinegeweren, 3
bom werpers en eeh zoeklicht door
de Russen buitgemaakt.
Van het Roemeensche front.
Volgens Duitsche berichten hebben
de Duitsch-Bulgaarache troepen, die
onder opperbevel van Mackensen ope
reeren, hun opmarsch in de'Dobroed-
sja voortgezet. Hoever die opmarsch
wel gaat, wordt er niet bij gemold.
Het Oostenrijksche communiqué
geeft den toestand in Zevenburgen
als onveranderd aan.
Daarentegen wordt van Roemeen
sche zijde gemeld, dat de Oostenrij
kers in de dalen vau de boven-Maros
en de boven-Alt blijven terugtrekken.
Volgens een Engelsch bericht over
de vermeestering van Turakan be
stond de legermacht van de aanval
lers uit 25.000 Duitschers, 40.000
Bqlgaren en 10.000 Turken, in totaal
dus uit 75.000 man. Oe Roemeensche
legermacht die de versterkte stad
verdedigde bestond slechts uit 25.000
man.
Roemeensche berichten geven nog
eenige bijzonderheden over de ver
meestering van Silistria. Volgens deze
mededeelingen werden de vesting
werken door een groot aantal 30 en
42 c.M. kanonnen beschoten, waar
door dé forten binnen enkele uren
in puinhoopen veranderd waren. Het
garnizoen trok in goede orde terug.
Van Duitsche zijde is tot nog'toe
geen enkele bijzonderheid gemeld
omtrent deze veroveriDg, ook niet
betreffende het aantal gevangenen en
het buitgemaakte oorlogsmateriaal.
Italiaansche bladen bevatten nog
bet bericht dat de Zwarte zeehaven
Warna door de Bulgaren zou zijn
ontruimd. Dit zou geschied zijn in
verband met den opmarsch'der Russen
langs de kust van de Dobroedsja. Be
vestigd is dit bericht echter nog niet.
Van het Macedonische front.
Volgens de Duitsche berichten
hadden in het Wardar gebied leven
dige artilleriegevechten plaats. Voorts
ontwikkelden zich aan de Stroema
gevechten die voor de Bulgaren gunstig
verliepen.
Dit is in tegenspraak met de mede
deelingen der geallieerden. Zoo meldt
het Fransche communiqué van 12
dezer, dat de Engelschen op het
Stroema front vinnige gevechten
leverden, waarbij zij het dorp NevoJjen
stormenderhand vermeesterden.
Ten W. van den Wardar leverde
het offensief der bondgenooten even
eens goede resultaten op. Over een
front ter breedte van 8 K.M. en ter
diepte van 800 M. werden alle Bul-
gaarsche loopgraven bezet. Vele ge
vangenen vielen in handen der
geallieerden.
Volgens een Engelsche mededeeling
werd door een met Engelschen
opereerende Fransche afdeeling op het
Stroema front nog het dorp Yenemah
bezet. De Bulgaren deden verschillende
tegenaanvallen, doch werden steeds
met zware verliezen teruggeworpen.
Luchtaanvallen.
Een bericht uit Weenen meldt dd.
12 Sept., dat in den nacht van Maan
dag op Dinsdag een smaldeel zeevlieg
tuigen bommen hebben geworpen op
da luchtschiploods te Gosi, de stations
gebouwen van Tolconara en de
afweerbatterijen van AncoDa. De
luchtschiploods is verscheidene malen
vol getroffen. De vliegtuigen zijn door
afweerbatterijen beschoten, doch alle
onbeschadigd teruggekeerd.
het Italiaansche bericht,
werd slechts weinig schade aange
richt en vielen er geen menschen-
levens te betreuren.
De duikboot- on mljnoorlog.
De Noorsche schepen „Furu"(2029
ton), „Fredavorè" (1576 ton), „Poly-
nesia" (4064 toD) en „Lyderhorn"
zijn in den grond geboord.
Van de opvarenden der „Polynesia'
worden er 4 vermist.
Von Pflanzer Baltin
van zijn beval ontheven.
Op zijn verzoek is de Oostenrijksche
generaal Freiherr von Pflanzer Baltin
wegens gezondheidsredenen van het
legercommando o-itheven.
In een eigenhandig schrijven dankte
keizer Franz Jozef hem voor hetgeen
hij voor zijn land gedaan bad.
600.000.000 francs door
de Dultsohers in beslag genomen.
De „Echo Beige" verneemt uit
Brussel, dat de Duitschers beslag heb
ben gelegd op de fondsen van de
Banque Nationale de Belgique ten
bedrage van 600000.000 francs. Dit
bedrag zou twee jaar na het sluiten
van den vrede terugbetaald worden
plus een rente van 4
Ministerieels crisis In Griekenland.
Athene, 12 September. Minister-
President Zaimis is afgetreden.
Het ongeluk aan iU brug te Quebec.
Omtrent het ongeluk, dat bij don
bouw van de brug te Quebec is
voorgekomen, seinr de correspondent
van de „Times" caar ter stede aan
zyn blad:
„De middelste ligger van de brug
te Quebec over de St. Laurens, 640
voet lang en 10.000.000 Eng. ponden
wegend, werd in positie geheschon.
Daarmede zou deze groote Cana-
deescbe ingenieursarbeid voltooid zijn.
Duizenden toeschouwers waren aan
wezig en de welge&'aagde neerleg
ging van den werd begroot
met het gegil der stoomfluiten en
geestdriftig gejuich. De meeste leden
van het Canadeesche Kabinet en vele
parlementsleden, alsook een aantal
voorname AmerikaaDsche ingenieurs
waren aanwezig. Tot de toeschouwers
boboorden ook de leden der „Au
stralische Kamer vanafgevaardigden",
die 'a ochtends te Quebec aangekomen
waren.
„De ligger was by hoog getij des
morgens om vijf uur op pramen vak
Quebec, waar hij gebouwd was, door
sieepbooten naar de brug gesleept.
Hier werden de pramen voor anker
gelegd en nadat het gevaarte losge
maakt was, werd het langzaam om
hoog geheschen. Het weder was
bijzonder gunstig voor de werkzaam
heden.
Kort nadat de ligger op zijn plaats
was gelegd, begon een der pijlers
zich te begeven en stortte het gewel
dige stuk werk in de rivier.
„De brug te Quebec is de grootste
cantilever-brug ter wereld. In 1905
werd met den bouw begonneu. In
1907 stortte het zuidelijk deel iu,
welk ongeluk aan zeventig menschen
het leven kostte.
„De middelste spanning is bijna
1800 voet lang. De cantilever-armen
meten elk 562J voet".
De scheepvaart op de St. Laurens
is voor onbepaalden tijd geschorst
wegens de instorting der brug te
Quebec.
BINNENLAND.
Do „Zeemeeuw" opgebracht.
Het Nederlandsche motorschip
„Zeemeeuw", van de firma Vermeer
en Van den Arend te Rotterdam, dat
Zaterdagnacht in geregelden dienBt
van de Batavier-lijn van daar naar
Londen is vertrokken met ongeveer
350 ton levensmiddelen, hoofdzakelijk
boter en zijden spek, was nauwelijks
een paar uren in zee, toen het van
een Duitsche duikboot bevel kreeg
tot stoppen en vervolgens order de
lichten te dooven en de duikboot naar
Zeebrugge te volgen, onder bedrei
ging, dat bij de eerste poging tot
ontvluchten bet motorschip in den
grond zou geboord worden.
Zondagmorgen omstreeks 11 uur
kwam men te Zeebrugge aan. De
gebeele bemanning kreeg bevel naar
beneden te gaan, behalve kapitein J.
Mulder, die met een roerganger aan
het dek moest blijven om de „Zee
meeuw" naar de haven van Brugge
te brengen.
In die haven aangekomen, zag men
daar naast elkaar liggen de opge
brachte stoomschepen „"Brussels",
„Niobe", „Zaanstroom" en nog een
Liverpoolboot.
In de haven van Brugge, waar men
's namiddags tegen 3 uur ligplaats
nam, mocht de bemanning weer
aan het dek komen, doch bet schip
niet verlaten.
Maandagmorgen zijn de Duitschers
dadelijk met behulp van kranen, met
de lossing van do „Zeemeeuw" be
gonnen, en nadat aan kapitein Mulder
een schriftelijke verklaring werd uit
gereikt, dat zijn schip was aangehou
den en opgebracht, kon de gebeele
bemanning, sterk 12 man, per auto
naar het station te Brugge gaan, van
waar men toen per trein naar Rotter
dam is teruggokeerd. Maandagnacht
12 uur is ze aldaar aangekomen
De „Zeemeeuw" is tegen molest
verzekerd.
Onlusten In Djambi.
(Officieel.) Blijkens een van den
gouvern. generaal van Nederlandsch-
Indiö ontvangen telegram is de kolonel
J. Kroesen te Batavia aangewezen
om de leiding der militaire actie in
Djambi op zich te nemen. Heden
vertrekt nog een compagnie infanterie
en een sectie genietroepen derwaarts,
de laatste tot herstel van telefoon- en
telegraafverbindingen. Tevens is van
Palembang mededeeling ontvangen,
dat de controleur Walter 2 dezer te
Saroelangan is vermoord.
Aardbeving in Banjoemas.
De bijzondere berichtgever van het
Hbl." seint uit Soerabaja:
Hevige aardbevingen zijn Dinsdag
en ook Woensdag waargenomen
Iu Soerabaja zijn geen ongelukken
voorgekomen. Ernstige schade is
echter aangericht in de residentie
Banjoemas, voornamelijk te Maos,
Keboemen en te Banjoemas. Te Maos
werden negen hevige schokken ge
voeld; met groot geraas vielen alle
huizen in. De brug over de rivier de
Serajoe is beschadigd. De rails van
den spoorweg werden ontzet, zoodat
de spoorwegdienst gedesorganiseerd
Te Maos kampeeren duizenden
vluchtelingen in de open lucht.
De meening, dat de Slamat in
werking trad is nog niet bevestigd.
Aan de „Tel." worden nog de
volgende bijzonderheden geseind:
Op midden Java is een hevige
janiek veroorzaakt door vier zeer
irachtige aardschokken ten Zuiden
van Banjoemas, die in den nacht van
Zatardag op Zondag plaats gropen
en veroorzaakt werdeu door onder-
zeesche uitbarstingen in den Indischen
Oceaan. Alle steenen gebouwen te
Maos hebben meer of minder schade
gekregen.
De bevolking van Tjilatjap is ge
vlucht, evenals die van Djamboe en
Karangkemiri. Tal van huizen zijn
verwoest.
Er is meer paniek, dan het gevaar
rechtvaardigen zou. Van geen plaats
komen berichten van dooden of
gewonden. De bevolking vreest her
haling en brengt den nacht in de
open lucht door.
Het In gevaar^ brengen van onze
neutraliteit.
Naar de „Telegraaf" meldt, zullen
de bekende strafzaken tegen den
heer J. C. Schröder, gewezen hoofd
redacteur vau dat blad, Maandag 25
September, voor den Hoogen Raad
dienen.
Als verdedigers zullen optreden
mrs. Kappeyne van de Coppello en
Van Gigh Jr.
Hollandsche arbeidersgezinnen uit
Duitschland.
Men schrijft aan de „N. Rott. Ct."
Het is opmerkelijk, dat juist den-
laatsten tijd, terwijl toch volgens vele
mededeelingen van Duitsche zijdede
voedingstoe3tanden thans gunstiger
zouden zijn dan b.v. een jaar geleden,
zooveel Hollandsche arbeidersgezin
nen uit Duitscbland terugkeoren, zoo
dat het Koninklijk Nationaal Steun
comité zich herhaaldelijk genood
zaakt ziet, aan deze gezinnen hulp
te verschaffen totdat zü in ons land
weder een bestaan gevonden hebben.
Ter beoordeeling van den econo-
mischen toestand in West-Duitsch-
land is het volgende wellicht de ver
melding waard.
r dagen meldde zich alhier
iemand om ondersteuning aan, wien
deze dan ook versterkt is geworden,
die 12 jaar lang als stoker op een
mijn is werkzaam geweest. Hij wsb
zoo deelden hij en zijn vrouw, die
beiden een gunstigen en betrouwbaren
indruk maakten gedurende al dien
tijd tegen een goed loon by dezelfde
mijn gebleven, en zijn gezin met 5
kinderen, waarvan de oudste, een
zoon, thans voor den landstormdienst
in aanmerking komt, had zich reeds
geheel aan de nieuwe omgeving ge
wend.
Zijn loon bedroeg in den laatsten
tijd 5 mark 80 per dag, hetwelk men
voor zijn werk, wijl hy steeds boven-
grondsch werkte, een goed loon kon
noemeu, hetwelk nog werd aangevuld
door verdiensten van de kinderen.
Maar, zoo verzekerden ons beideD,
langzamerhand is het er onmogelyk
meer uit te houden. De man, die
vroeger flink en gezond was en er
blozend uitzag, is nu geheel inge
vallen en verzwakt, zoodat zijn fa
milie, die hem sinds enkele jaren
niet had gezien, er van was geschrok
ken.
De vrouw vertelde ons: „Ik heb
er reeds heel lang op aangedrongen
om maar weer naar Holland terug
te keeren maar m'n man wilde niet.
Hij zei telkens: waar moet ik in
Holland met m'n groot gezin heen,
ik heb hier nu eenmaal werk, laat
ons nog maar wachten."
Maar meermalen is hy huilende
naar zijn werk gegaan, als hjj zag
dat ik mijn portie, brood en een deel
van dat der kindereu ook nog aan
hem gegeven had, omdat hij bij zijn
zware werkzaamheden het anders
niet kon uithouden. Want dan wist
hij wel dat wij geen brood zouden
krygen, en ik honger leed. Maar h|j
moest zwaar werken en hU kon bet
toch niet zonder eten doen.
Ingezonden Mededeeling.
HET IS VOLSTREKT NIET NOODIG
dat ge levenslang de gevolgen ondervindt van een onvoldoende opleiding in U w
jeugd. Het is niet noodig, dat ge in brieven, nota's en rekeningen groote taal
fouten maakt en dat ge bij eenigszins lastige berekeningen met de banden iu
het haar zit. Een prachtige aanvulling voor te weinig genoten schoolonderwijs,
een grondige herhaling van het in Uwe jeugd geleerde vindt ge in „Oe Herhalings
school", weekblad voor Taal eü Rekenen. Vraag van dit blad, dat slechts f 0.50
per maand kost, eens proefnummer bij ondergeteekenden. In dat proefnummer
komt een afdeeling Ned. Taal en een afdeeling Rekenen voor, evenals in de vol
gende nummers. Proefnummers gratis en franco. Verzending dadelijk.
A. F. 0. LEIOERITZ, f Hnn4Hnnrfowll,.ro Witte de Wlthatraat 23,
D. H. SCHENK, f Hoofdonderwijzers, Amst8rdam> TB|afoon Zilid 4072,
„Maar het werd ten slotte ondrage
lijk om te Jeven, doordien wy alreeds
in maanden tyds geen vet of spek
konden bekomen. Stel u toch voor:
éénmaal .per week kregen we een
half pond vleesch, en eenmaal per
week 75 gram boter. En dat voor
zeven menschen 1 Vet konden we in
't geheel niet bekomen, melk om den
anderen dag een halve liter. Hoe
kan een vrouw dan huishouding doen
Eiken dag hoorde ik de kinderen
weer: „moe, ik heb honger," en
wanneer een moedor daaraan niet
voldoen kan, is dat op den duur óm
krankzinnig te worden."
„Maar," zoo vroeg ik, „hoe redden
zich dan de Duitsche gezinnen?"
„Ze moeten wel," zegt de vrouw,
„en ze hebben zóóveel over voor 't
vaderland, dat ze alles wel willen
lijden, als er maar volgehouden wordt
in den oorlog. Er waren bij ons in
de buurt gezinnen, waarin twee of
drie zonen verminkt en ongelukkig
uit den oorlog waren teruggekomen,
maar wanneer er dan slechts één by
was met het „ijzeren kxuiB", dan be-
teekende al het andere nieta."
„Kunnen die mannen dan wel het
werken volhouden?"
De man antwoordt: „De besten
gaan naar het front, en de anderen
zijn ouderen van dagen en geïnter
neerden, en die wisselen ook zóó dik
wijls, dat men dehkt„menigeen
houdt het niet vol."
„Maar," zoo voegde de vrouw er
by, „voor ons was het niet meer om
uit te houden. Wanneer men van
week tot week z'n kinderen en z'n
man ziet achteruitgaan, zonder uit
zicht dat het anders zal worden, ja,
terwijl het zelfs voortdurend erger
en erger wordt. De meesten uit
Holland die in Ruhrort woonden,
zijn nu weer naar ons land terugge
keerd. We weten zelf niet, hoe het
nu met ons gaan zal, maar nu wij
hier zijn by onze familie, die het ook
maar niet voor 't opscheppen heb-
beD, zeggen we toch tegen elkaar:
„Wat zyn we blij, dat we hier zijn l
't Is hier, in vergelijking met ginds,
nog een land van belofte."
„En wat zegt men ginds over dit
vertrek der Hollanders?"
,Men is daarovei; niet erg te
eken," zeide de vrouw, „want
vooral in den laatsten tyd was men
zeer gebeten op de Hollanders. Maar
we hebben nog van 21 Augustus tot
8 September op onze passen moeten
wachten. Toen we over de grens
gingen, zeiden de militairen: „Dat
is zeker wegens de voedingsmidde
len, niet?" Zij weten zeer wel, hoe
nijpend het in Duitschland gesteld is."
Provinciale Broodcommissie
Noord-Holland.
Door de provinciale Broodcominie-
sie in Noord-Holland is een circulaire
tot de Burgemeesters gericht, waarin
o.m. het volgende wordt medegedeeld
1. Betaling.
De rogge wordt in-alle Gemeenten
aan bakkers geleverd,
a. indien roggebrood volksvoedsel
is en dus uitsluitend op broodkaarten
mag worden geleverd, voor den prys
van f 6.30 de 70 K.g., vermeerderd
met noodzakelijke onkosten,
b. indien roggebrood geen volks
voedsel is en dus zonder broodkaar
ten mag worden verstrekt, voorden
prys van f 11.— de 70 K.g., vermeer
derd met noodzakelijke onkosten.
Van het verschil van den inkoops
prijs ad f9.10 en den verkoopsprijs
ad f 6.30 komt Vio of f 0.28 ten laste
van de Gemeentekas (die dit niet op
den prijs mag leggen) en zal »/io of
f 2.62 door het Rijk worden gedragen.
Dit bedrag zal door de Provinciale
Broodcommissie worden vergoed.
Hieruit vloeien de volgende regelin
gen voort:
A1. Gemeenten die uit verbouw op
dit oogenblik (afgezien van de vraag
hoelang dit duurt) voldoende rogge
hebben en waar roggebrood volks-
De Gemeente ontvangt f6.30 van
den bakker, benevens f2.62 van de
Provinciale Broodcommissie, als Rijks
bijdrage, bovenvermeld, f0.28 moet
uit de Gemeentekas worden bijge
dragen. Het aldus verkregen bedrag
ad f9.10 wordt aan den verkooper
der roggo betaald. De onkosten der
Commissie, op f 0.70 per H.L. bepaald,
zullen op de bijdrage ad f2.52 in
mindering worden gebracht. Deze on
kosten mogen op den bakker worden
verhaald.
A*. Gemeenten die uit verbouw
voldoende rogge hebben en waar rog
gebrood geen volksvoedsel is
De Gemeente ontvangt f 11.— per
HJL. van den bakker en betaalt f 9.10
aan den verkooper der rogge. Het
verschil ad f 1.90 per H.L. draagt zy
af aan de Provinciale Broodcommis
sie, benevens f 0.70 onkosten voor do
Commissie. Deze onkosten mogen
den bakker worden verhaald.
B1. Gemeenten waarin geen rogge
u verbouwd en waar roggebrood volks
De Provinciale Broodcommissie /.al
de benoodigde rogge zenden voor don
prijs vau f6.30 plus f0.28 (als Vio
der bydrago door de Gemeenten) plus
f0.70 (als bydrage in de onkosten
der Commissie welke op de bakkers
mag worden verhaald) en dus f7.28
per H.L. van de Gemeenten ontvangen
Bs. Gemeenten waarin geen rogge
is verbouwd en waar roggebrood geen
volksvoedsel is.
De Provinciale Broodcommissie zal
de benoodigde rogge zenden voor den
pr^js van f 11.plus f 0.70 onkosten
en dus f 11.70 per H.L. van de Ge
meenten ontvangen.
2. Veevoeder.
Als veevoeder mag door de land
bouwers, die vee hebben, voor de
maanden September 1916 tot en met
April 1917 worden gehouden: voor
ien paard op lichte gronden 1000 K.g.
zware 1400
in bijzondere gevallen
(voor zware werkpaarden) 1600
een stuk hoornvee 1000
varken720
schaap, geit enz. 200
tien kippen240
groot en klein door elkandor gerekend.
De soort van graan V voor het ve«
mag niet afwijken van hetfloortdat
in normale jaren voor veevoeder word
gebruikt. De beoordeeling hiervan ie
overgelaten aan de Burgemeesters,
desgewenscht met advies van de
Provinciale Contróleurs.
S. Zaairogge.
Als zaairogge mag worden gehou
den 3 H.L. per H.A.
4. Vrijdom von port.
Voor correspondentie met de Pro
vinciale Broodcommissie is vrijdom
van port toegestaan, mits op de eu-
veloppe wordt vermeld: „distributie
van graan en meel".
i) Tarwe, garat an haver.
Over de grens gekomen.
Dinsdag zijn weder 2 Russen en 8
Duitsche deserteurs over de gren3
gekomen. Een van deze laatsten was
een man van 45 jaar, wiens vier
broeders aan bet front hun leven
in. Hij zou thans ook hebben
moeten vertrekken, doch verkoos
Nederland boven een tocht naar bet
front.
Overreden en gedood.
Dinsdagmiddag is op de De Ruytor-
kade te Amsterdam een jongen, die
aan den verkeerden kant op een motor
wagen van "lijn 2 gesprongen was er
af gevallen en door den bijwagen
overreden. Hij was onmiddellijk dood.
SPORT.
H.B.S. I H.F.C. I.
Zondag a.s. de eerste plaateelijko
ontmoeting. De Helderscbe voetbal
liefhebbers verlangen reeds naar dien
dag. Hoe zullen de elftallen der beide
clubs er uit zien? Nu reeds met
zekerheid te zeggen hoe ze zullen zijn
samengesteld ïsniet mogelijk. Daarom
lijkt het 't beste eens na te gaan hoe
ze er waarschynlyk zullen uitzien.
Bij H.F.C. Balk in het doel; Van
der Poll achter met Van Arnhem
ofschoon deze niet direct beter is dan
Zalm, lijkt hy toch de aangewezen
persoon, omdat hü vlugger is. De
middenlinie zal zijn Bak, Tiessen en
Kikkert. Maar wie voor? De beste
opstelling lykt Van den Aardweg,
Roolvink, Dito, Steur en Corthals. Ook
zal Dito op den vleugel gebruikt
kunnen worden, en dan kan de op
stelling zijn Dito, Van den Aardweg,
Steur, Roolvink en Corthals.
Bij H.B.S. zal G. of Damme in 't
doel staan; voor de elftalcommissie
geen gemakkelijke keus. Achter
Hofman en Costermans. MiddenTen
Hacken, Van der Dussen en De Vos;
toch is Landsman beter dan De Vosf
omdat bij beter plaatst en de bal
krijgen kan daar waar bij hem wil
hebben, zelfs naar den uitersien
linkervleugel. Voor zullen zyn Ver-
sluys, Reijdon, Vos en De Waard.
Maar wie moet er in als vijfde mai>?
Kramer speelt niet voldoende op don
buitenman en dan heeft men aan do
snelheid van Versluis heel weinig
daarbij komt dat Kramer niet zoo
vlug en handig meer is als vroeger.
Stoffels kan met Vos beter opschieten
en houdt van doorzetten. Toch blijft
de keus altijd moeilijk.
Het H.B.S.-terrein is uitsluitend te
bereiken langs Brakkeveldweg en
Tuinstraat. Beleefd wordt verzocht
niet langs de linie te gaan en vooral
niet over de landerijen van anderen
heen.
Willen de toeschouwere Zondag
a.s. vlug geholpen worden, dan doen
zij het beste met gepast geld te be
talen. Gereserveerde plaatsen 20 cent
- ook toegankelijk voor seizoenkaart
houders gewone plaatsen 10 cent,
kinderen 6 cent.
