HELDERSCHECOURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Eerste Blad.
gratis.
No. 4676
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1916
44e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 51\ „0.85
Modeblad 75 100 „1.15
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentlën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet.) 30 cent. Elke regel meer 7 ct.
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel meer 15 cent.
Advertentlën op bepaald aangewezen plaatsan worden 25°/0 hooger berekend.
Groote letters en cllché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2J cent
Naam
G. Kalf,
O. F, GasainaD,
J, v. Barkel,
N. J. GraalT,
F. Bfllard,
LIJST van Ingekomen en vertrokken personen.
ingekomen.
Beroep: Woonplaats: Van:
Vijzelstraat 16 o,
huishoudster, Huiedulnon 48, Harderwijk,
ondorwllzorea, Spoorstraat 80, Naaldwijk,
r. uuiaiu. marinier, Aohloratraat 67, Dordrecht.
J. 0. Nicotni, sergeant der mariD., Wllliolminastrnat86, Vllssingen.
-8, Zuldetbaan, naaister, Kelzorstraat 1. Idaarderadee).
G. A. Daema, asslst. huishoudster, Binnenhaven 84, Utrecht.
A. v, Urk-Bikker,. zonder beroep, AOhtor-Blnnenh. 41, Alkmaar
H. H. E. Deelket, kapt. der Artillerie, DUkatraat 80, 'a-Gravenhage.
A: G. Jongepier, leerares, Weatatraat 116, Mlddelbuffr
VERTROKKEN.
Naam: Beroep. Woonplaats: Naar:
J. Krap, pianist, Molenstraat 95. j
S. Drijver, commies H.IJ S.M., Koningstraat 64,
Jhr. G. L. öchorer, luitenant t. z. lek!., Weststraat 20,
B. H." Arntzonlus, 14 Hoofdgracht 84,
M.H. Ferdlnandusse, opzichtor-teokenaar, Spoorstraat 88,
J. W. H. PlokbooU, sergeant toipodial, De Wetstraat 18,
G. 3. v. Raalte, korporaal t.lmmerra., Molenstraat 80,
G. B. Zulderhoudt, bankotbakkor, Hulsduinen 26,
H. Kraak -Augustln, zonder beroep,
Geloof:
Gerefora.
Ned.-Horv,
R.Oath.
Ned.-Herv.
D.-Gez.
R.-Öath.
Gereform.
R.-Cath.
Ned.-Herv.
E Spigt,
C. J. Troost,
M. Brizee,
J. Th. Hoole,
H, van Dam,
H. J. v. Horlk,
B. Davidson,
W. Burbach,
A. Berends,
D. Bodeaux,
verpleegster,
stuurman,
electrlclen,
marinier,
korporaal-hofmeest
schoenmaker,
etaleur,
stafmuzikant,
Rijksklerk,
oOlcier-machinist,
Batavia.
ld.
Amsterdam- Geen.
Vllssingen.
Zeist. R.-Cath.
Amsterdam. Ned.-Herv.
Zaandam,
Velsen. OudCatb.
Watergraafsmeer. Ned.-Herv.
Amsterdam. H.-Lnth.
Dordreoht Ned.-Herv.
Zeist.
2e Govorsdwarsstr. 8, Gorinchem. R.-Cath.
v Galenstraat 2, Assen. Bed.-Isr.
Oudekorkslraat 20, 's Gravenhage. iL-Cath.
Koningdwarsstraat41, Emmen. Gereform.
Binnenhaven 76, 's-Gravenhage.
Schoolstraat 8,
Loodsgracht 36 a,
Stationsstraat 16,
Gravenstraat lc,
Hogendorpstr. 86.
jUf^ De abonnementsprijs
van de „Helderscha Courant" Is
thans per kwartaal In de stad
75 cent, franco per post ft.—.
"Wij vermelden dit hier afzonderlijk,
aangezien het op het oogenblik nog
niet mogelijk is, dit jn het hoofd van
het biad te veranderen.
Aan onze abonné's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldersche Cou
rant, Zondagsblad en Modeblad
3ie kwartaal 1916 te willen over
maken per postwissel of aan post
zegels vóór l'October a i., zullende
anders daarover met 5 cents verhoo
ging per post worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2lfa cent
beplakt te worden.
De prijs van het Nieuwe Modeblad
is thans 75 ets. per kwartaal voor
de stad, 85 ets. fr. per post, van de
Held. Crt. 75 ets: voor de stad, f 1.
fr._ p. post.
Zij die zioh thans
reeds met ingang van
1 October op ons blad
abonneeren, ontvangen
de tot dien datum ver
schijnende nummers
Op pagina 4 van ons blad zijn
opgenomen
1. Wat velen niet weten.
2. Grondwetsherziening.
Vrouwenkiesrecht.
3. Van de grens.
4. Feuilleton, enz.
DE WEEK.
19 Septemb
't Is zeer zeker mogelijk, dat-de
eerste zinnen van de Troonrede, door
H. M. uitgesproken op Dinsdag 19
September 1916, ter opening van de
laatste der vier zittingen van de
wetgevende periode 1918—'17, in den
lande bij sommigen zekere sensatie-
stemming hebben teweeggebracht. Ik
ben vastbesloten aldus het Hoofd
van den Staat op dien 19en September
onze onafhankelijkheid te verde
digen en naar vermogen, tegenover
wien het ook zij, onze rechten te
handhaven.
Dat is een flksch, kordaat woord.
Een dag tevoren was bekend ge
worden, dat men in Engeland voor
de zooveelste maal had goedgevonden,
een onzer stoomschepen (de „Giotius")
te noodzaken zijn post, t.e Falmouth,
te lossen. Tal van daden van onge
hoorde schending onzer rechten z(jn
daaraan voorafgegaan. En wie kennis
neemt van wat de heer Van Es in
de „Toorts" schreef over dat, door het
vrije Nederland, 't hoofd in den schoot
leggen, - hij zal beseffeD, hoe kri
tiek, gevaarlijk, dreigend de toestand
voor Nederland bij voortduring is.
Dit mag gezegd zonder dat men zich
een oogenblik blootstelt aan het ge
vaar van beschuldigd te mogen
worden van zwartkijkerig pessimisme.
Naast de nooden en zorgen van
oeconomischen aard stapelen zich by
voortduring de andere op, zoodat de
ernstige toon, de Troonrede-1916 be-
heerachend op somberen regendag van
19 September j.1., waarlijk niemand
behoeft te verbazen. Evenmin als 't,
zij 't dan ook nog slechts met
vage bewoordingen aangeduid
vooruitzicht van nog meerdere gelde
lijke laBton, door den fiscus op te
leggen eerlang, stof tot bevreemding
kan geven 1
De gemeenten zuchten onder den
druk van de Diatributie-wet. Minister
Posthuma zal weldra eune lange reeks
van vragen hebben te beantwoorden.
De vaderlandsche, brave koeien bron
gen dagelijks zoo om en bij 18 millioc-n
liter melk per dag op, is voorgo
rekond. Het dagelijksch verbruik be
loopt 3 millioen.' DusEn toch
De gemeente-kassen moeten ge
holpen, o.a. vier opcenten op de be
1 -.itlng der naamlooze vennootschap
pen. Marine heeft 8A millioen nieuw
krediet gevraagd. Minister Van Gijn
kondigde aan, dat de tweede 50 pCt.
salaria-verhooging op de Staats-
begrooting-1917 is gebracht. Blijvende
verbetering dor honoraria volgt,
wanneer de vrede op aarde zal zijn
teruggekeerd eenmaal
Inderdaad, de Koningin zei niet
te veel, toen H. M. ïn de jongste
Troonrede erkende,-dat in het komen
de zittingjaar wederom veel van de
toewijding der Volksvertegenwoordi
gers zal worden gevergd. Vooral
denkend aan de Koninklijke ver
maning tot eensgezindheid van
hun zelfbedwang bij het al-heftiger,
vinniger worden van den politieken
kamp.
Het plan blijft om de maanden
October en November in hoofdzaak
to wijden aan de behandeling der
ontwerpen-Grondwetsherziening.
Zóó ernstig ia dit streven, uit de
Linksche gelederen komend, dat de
vrijz.-democratec er hunne vergade
ring, aan de bespreking der zoo ge
wichtige ontworpen gewijd, voor heb
ben vervroegd. Met art. 192 het
Onderwijs zal men aanvangen.
Maar wie in de anti-revol. „Rotter
dammer" leest het artikel, getiteld
.Troebele horizont", en wat daar
in betoogd wordt over de houding
der vrjj liberalen (met uitzondering
dan van mr. W. H. de Beaufort) ten
opzichte van de pacificatie-voorstel-
leif: hij zal beseffen, hoe dun „het
zijden draadje" is, waar het lot van
Exc. Cort v. d. Linden's Bevrediging
nog steeds aan hangt
Óm nu niot te spreken over art.
80, het Kiesrecht, in periode van
al-heviger, al-wakkerder en -vuriger
wordende progaganda van de kies
recht dames en -vrouwen op Prinsjes
dag èn in gowonen tijd l
Hoe de loop van zaken zal zijn op
het Binnenhof In de ruim zeven
maanden arbeids, die de heeren voor
de borst hebben nog't is en blijft een
raadsel. De tijdingen uit de Djambi-
streek luiden al-ernstiger, en het
vooruitzicht, dat de behandeling der
Indische Begrooting-1917 ditmaal tot
zeer ernstige en langdurige gedach-
tenwissellng (waarschijnlijk zelfs tot
een comité-generaal) aanleiding zal
geven't wordt eer grooter dan dat
do mogelijkheid zich zou voordoen
op een met den „Franschen slag"
afdoen ook van het Indisch Budget,,
jelljk sommigen in ernst gelooven.
)e benoeming van kolonel Kroesen
tot leider der Djambi-expeditie wordt
algemeen gelukkig en geruststellend
geroemd, evenals het roepen van
schout-bij-nacht Bron tot het hooge
ambt van vlootvoogd in Indiö. De
„nieuwe koers", in Insulinde gevolgd,
is een goede. Maar zóóvele „onweers
wolken", waaronder zeer dreigende,
zijn te ontwaren, dat niemand den
moed bezit te voorspellen, wflór de
uitbarsting zich zal vertoonen en van
welke kracht die zal wezen. Slechts
leeft in ons allen het besef, dat de
explosie volgen zal, alsook dat wo
ons bijtijds op duchtige wijze hebben
te wapenen IOns niet latend ont
moedigen door het troosteloos „te
laatdat van sommige kanten
weerklinkt.
Wij zitten nu weer midden in het
volle werk8eizoen,ende eerstvolgende
maanden zullen een periode vormen,
waarin van veel wat nu nog tot de
mysteriön en geheimenissen behoort,
de dichte sluier zal worden wegge
trokken. 't Zeggen is o.a. dat het
Parlement zich ditmaal, van „groot
politiek debat" zal onthouden. Maar
er tegenover staat de mededeeling,
dat de als hetman der S.D. A. P.-
Kamerfractie herkozen mr. Troelstra
eerlang weer zijn „groote November-
rede" zal houden, „'t Zeggen" is ook,
dat er toch nog kans zou zijn op een
soort van „compromis", waardoor
het ontwerp Ouderdomsrente in ,het
Hoogerhuis zal worden gered. Van
fantastische geruchten blijft 't weme
len En het laatstgenoemde rang-
Bchik 'k nog steeds daarbij 1
Mr. Antonio.
sche bericht van 18 dezer o. a.
Het kenmerkende feit van de ge
vechten in de twee laatste dagen is
het geweldige verlies geweest, dat
de vijand leed. Er kan geen twijfel
aan bestaan, dat de Duitscbe ver
liezen zonder wedergade zijn voor
een slag van dergelljken duur. De
lijken van den vijand, die Vrijdag
avond langs een breed front zijn waar
genomen, bereikten een aantal van
acht tegen een van onzen kant. Men
vond geheelo loopgraven letterlijk met
lijken van den vijand geplaveid. De
radende forten hebben ongetwijfeld
groot aandeel in den guuetigen uit
slag gehad. De dapperheid van hun
bemanning was opmerkelijk. Zij
trokken in het gevecht onvervaard
tegen stellingen op, die voor de in
fanterie wanhopig moeilijk waren.
Voortdurend spreekt men over groote
diensten, die men gehad heeft van
de „stalen monsters", waarover wij
reeds het een en ander in ons vorig
nummer hebben medegedeeld.
Overigens hebben de Engelschen
ten Zuiden van de Ancro nieuwe
vorderingen gemaakt ten Oosten van
Courcelette,- iu de richting van den
weg naar Bapaume; daarna ook bij
Combles, waar zü ten Zuidoosten van
Ginchy een versterkt Duitsch werk
hebben genomen.
D8 Franschen maakten voortgang
in de richting van Péronne door ver
meestering van Duitsche loopgraven
:erv Oosten van Cléry. De Duitsche
inie van het riviertje JTortille ligt
daar echter nog als een groote hin
dernis ten Noordwesten van Péronne
op hun weg. Ten Zuiden van de
Somme hebben de Franschen hun
succes van de bezetting van Berny
en Vermandovillers, door de vermees
tering van Deniécourt, voltooid.
Bij Deniécourt, ten Zuiden van de
Somme, zijn de Franschen na het
dorp jnet de laatste verdedigers te
hebben vermeesterd, een kilometer
naar het Zuiden, in de richting van
Ablancourt, vooruitgekomen.
Bij gelijktijdige ondernemingen werd
eon loopgraaf ten Westen van Horgny
genomen, de vijand uit drleboscbjes
ten Zuidoosten van Deniécourt ver
dreven en verscheidene loopgraven
ten Zuidwesten van het dorp genomen.
Meer dan 1600 ongewonue gevan
genen zijn tot dusver als resultaat
van twee dagen vechten in dezen
sector geteld daaronder 25 officieren.
De Fransche on Eng. berichten van
in 19en maken opnieuw melding van
het slechte weer, waardoor de krijgs
verrichtingen' werden belemmerd. In
Champagne werden zeer hevige aan
vallen der Duitschers afgeslagen. De
algemeene toestand, zoo wordt in
beide beriCb ten gezegd, is onveranderd.
DE OORLOG.
□e legerberichten
van 1B en 19 September.
Westelijk front.
Na de hevige gevechten van ver
leden week, is er door het slechte
weer eepige stilstand ingetreden. De
Eogelsche en Fransche communiquó'e
behelzen dan ook in hoofdzaak be
schouwingen over den uitslag dier
gevechten. Zóo meldt het Londen
Oostelijk front.
Het Duitsche bericht van 18 Sept.
meldt, dat de Oostenrijksche troepen
van generaal v. Bernhardi het sterk
verdedigde Russische bruggehoofd ten
N. van Zaleszcze aan de Stochod be
stormd h9bben en den vijand ver
volgden tot op den Oosteliiken oever.
81 officieren, 2611 man en 17 machine
geweren vielen in hun handen.
Het leger van aartshertog Karei
had nieuwe successen bij den tegen
aanval aan de Narsjofka. Het aantal
gevangenen, door dat leger gemaakt,
dom tot 4200.
Omtrent den slag aan de rivier
Narajofka meldt het Russische bericht
van 18 Sept., dat hij reeds drie dagen
met onverminderde hevigheid voort
duurde, en dat de aanvallen van den
vijand aan het geheele front werden
afgeslagen. Hetzelfde wordt gemeld
in het bericht van den 19en. Het
Aan de Narajofka zijn de ver
bitterde gevechten voortgezet. Wij
hebben met groote verliezen voor
den vijand als diens aanvallen afge
slagen. Eergisteren z\jn in dit vak
de dappere regimentscommandant
kolonel Goubin en de luitenant kolonel
Slmitsjef gedood.
In de Boekowina hebben de Russen,
zoo wordt 19 dezer uit Weenen ge
meld, hun aanvallen aan weerszijden
van Dorna Watra, waar ook Roe-
medüsche troepen meevochten, voort
gezet. De O.-H. en Duitsche troepen
lebben alle, hier en daar door buiten
gewoon hevig geschutvuur ingeleide,
atormloopen afgeslagen. Ten Z.O;
van de Ludowa hebben de Russen
een smal stuk van ons fronteenigs-
zins naar het Westen teruggedrongen,
Verder zegt dit bericht uit Weenen
Bij Lipnica Dolna heeft de te_
aanval der Duitschers opnieuw terrein
gewonnen.
Bij de legergroep van generaal Fatb
is het bruggehoofd van Zareeze (ten
Zuiden van Stobychwa) stormender
hand genomen. De O.-H. en Duitsche
troepen van luitenant generaal Clau
sius hebben vier achter elkaar gelegen
vijandelijke linies bestormd en 31
Russische officieren, 2511 man en
17 machinegeweren ingeleverd.
Rqemeensch front.
HetRoemeensche communiqué van
19 Sept. meldt, dat de strijd in de
Dobroedzji zich gunstig ontwikkelt
en dat de Rumeensche troepen de
dorpen Schiloel, Sjiol en Wassioel
hebben bezet. Na een kort gevecht
werd ook de stad Mangalia bezet.
Het Ooatenrijksche legerbericht
zegt, dat de Rumeiiiörs over Merisor,
in de richting van Petroseny, zijn
teruggeworpen.
Het Bulgaaische legerbericht van
19 Sept. meldt gevechten op het ge
heele Noordelijke en Noordwestelijke
front, die echter geringe beteekeniB
Van het front op den Balkan.
Uit Sofia werd 18 Sept. gemeld:
Aan het Macedonische front vielen
de vereenigde Russische, Fransche
en Servische troepen onze stellingen
bij Florina vruchteloos aan.
Alle aanvallen tegen de boogton
van den Kaimatsjalan zijn afgeslagen.
Een officieel bericht uit Parijs noemt
de toestand aan de Stroema onver
anderd, en het officieele bericht uit
Weenen meldt, dat bij de Oost.-Hong.
troepen op den Balkan niets van be
lang is gebeurd.
Uit Saloniki komt een bericht,
waarin gezegd wordt, dat de Servi
sche, Russische en Fransche troepen
een groote omtrekkende beweging
uitvoeren uit Westelijke richting naar
het Noorden, met een zwenking naar
Florina. Monastir bevindt zich aan
den binnenkant van deze boog. Daar
door is een tijdelijke stilstand in den
Servischen opmarsch ingetreden.
Van het Italiaansch-Oosten-
ij k s c h e front.
Het Oostenrljksche legerbericht van
19 Sept. meldt, dat het op de Karst-
hoogvlakte vrij rustig is, aangezien
de aanvalskracnt der hier strijdende
Italiaansche troepen aanmerkelijk is
verminderd. Op zich zelf staande
aanvallen des.vijands zijn afgeslagen.
Hot Italiaansche legerbericht van
denzelfden dag meldt eveneens, dat
krijgsverrichtingen hoofdzakelijk
uit geschutgevechten hebben bestaan.
In een artikel, dat wij op de tweede
pagina van ons blad opnamen, geeft
N. Rott. Ct." een beschouwing
over het tegenwoordige krijgsplan
der CentraleD, waardoor- ^men een
goeden kijk krijgt op de gebeurte
nissen aan de verschillende fronten,
die men niet altijd kan krijgen
door het lezen van de chaos van
legerberichten, enz.
De Duitsche kroonprins.
Berlijn, 1'9 September. De Duitsche
kroonprins heeft den 7den een leger
order uitgevaardigd van den volgen
den inhoud:
_,Z. M. de Duitsche Keizer heeft
mij heden het eikeblad van de orde
Pour le Mérite geschonken. De waar
deering, die uit deze hooge onder
scheiding spreekt, geldt niet enkel
mü, doch ook lederen soldaat van
mijn dapper leger. Zij is de dank
van Z.M. voor wat het leger heeft
gepresteerd in den strijd voor Verdun.
Thans, nu de veldtocht nog niet vol
tooid is, kan de beteekenis van deze
die sinds 21 Februari bijna
onafgebroken hebben gewoed en hun
invloed op den loop van den grooten
oorlog, dien Dultschland gedwongen
werd te voeren om zijn bestaan, nog
met ten volle worden overzien.
Vast staat echter, dat zelden in
de oorlogsgeschiedenis van een leger
onder groote moeilijkheden zoo enorm
veel geéi9cht is, en dat het zooveel
heeft volbracht aau dappere vermetel
heid en aan fioodsverachtend weer
standsvermogen.
Kameraden, gij hebt u in staat ge
toond, do groote taak, die u opgedragen
was, te volbrengen. Gij zult te allen
tijde zeker kunnen zijn van mijn
onuitwischbare dankbaarheid.
(w. g.) Opperbevelhebber Wilhelm,
kroonprins van het Duitsche Rijk en
van Pruisen."
De nieuwe pentserauto's.
Ineen interview zeide minister
Lloyd George .omtrent de nieuwe
oorlogstuigen aan het front, dat men
niet te veel van deze moet verwach
ten, al hebben ze dan nu ook goed
werk gedaan. Hij voegde hieraan toe,
dat de heer Winston Curchill voor
dit nieuwe oorlogswapen meer dank
verdient, dan iemand anders. Reeds
lang geleden kwam hij op het denk
beeld het te laten vervaardigen, waar-
hij echter op veel moeilijkheden
stiet. Hij wist mij, zeide Lloyd Geor-
den minister van munitie van
het nut er van te overtuigen. De
admiraliteit gaf grooten steuD, door
deskundige adviezen over de pant
sering, majoor Stern van het minis
terie van munitie construeerde ze
en kolonel Swinton en anderen be
wezen zeer belangrijke diensten
hierbij.
Grleksche troepen naar
Dultschland.
>fla, 19 Sépt. Het eerste trans
port Grieksche troepen, bestaande
uit een regimentscommandant, ruim
20 officieren met hunne gezinnen en
ongeveer 400 manschappen, passeerde
hedenvoormiddag Sofia. Tsaar Ferdi-
nand zond te hunner begroeting
genëraal-adjudant Sawof en hofmaar
schalk Weicb.
Aan de officiersgezinnen werden
melk en koek verstrekt, de soldaten
kregen van een Duitscbe verplegings-
inrichting warm eten.
Mond houden I
Een Duitsche koopman is door den
krijgsraad te Straatsburg tot straf
veroordeeld, omdat hij in een spoor
trein had verteld, dat ds onderzee-
booten van het type Deutschland
enkel gebouwd worden om den Duit-
schen Keizer en den Kroonprins
later in <le gelegeuheid te stellen naar
do Vereenigde Staten te -vluchten.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 18 September.
De Voorzitter (F. Lieftinck) opent
i vergadering en heet de leden
welkom. Wij slaan, zoo zegt bij, bij
den aanvaDg vau een nieuw zitting
jaar, dat een werkjaar zal zijn. Ik
hoop, dat onze veelomvattende arbeid
zal -kunnen geschieden in rust en
tot zegen zal strekken van ons land.
Door den Minister van Financiën
weid vervolgens deStaatsbegrooting
voor 1917 aangeboden. (Een uittreksel
uit de Marine- en uit de Waterstaats-
begrooting is op een andere plaats
in dit blad opgenomen.)
Daarna werd de voordracht opge
maakt voor het voorzitterschap dei-
Kamer. De heer Goeman Borgesius
werd met 48 van de 79 stemmen als
eerste, de heer Schaper met 48 van
80 als tweede, en de heer Ruys
Beerenbrouck .met 58 van de 76
als derde candidaat op de nominatie
geplaatst.
Os tiende penning.
Sedert het begin van den oorlog
heeft de Noorsche handelsvloot 101
stoomschepen verloren met tezamen
161.443 bruto registerton, die
vorzekerd waren voor 56,680.000
kronen. Hierbij komen nog 47 zeil
schepen van tezamen 40.000 ton en
een waarde van 8 millioen. Bij elkaar
dus 148 schepen met 200.000 tonen
een verzekeringaom van 61 millioen
kronen. In ronde cijfers is ongeveer
10 percent van de tounemaat van
Noorwegen's handelsvloot verloren
gegaan. De Duitsche vloot heeft alzoo
den tienden penning geheven van de
Noorsche handelsvloot.
Opening der Staten-Generaal.
Op de gebruikelijke wijze en met
het traditioneole ceremonieel, dat deze
plechtigheid kenmerkt, is Dinsdag
door H.M. de Koningin de zitting der
Staten-Generaal geopend. De ver
schillende uniformen en deschittering
van goud .on galon, gaven al3 altijd,
een schitterend gezicht. De plechtig
heid was in eenige minuten afge-
loopen.
Op straat had zich reeds vroe^ een
groote menigte verzameld, in het
bizonder voor het Paleis in het Noord-
ten einde den stoet te kunuen
voorbijtrekken. Te 1 uur stapten
da Koningin en de Prins in de gou
den gala-koets. Ook op het Binnenhof
was een groote menschenmenigte
verzameld.
Het Revol. Socialistisch Comité had
tegen Dinsdagmiddag S uur, bij den
aanvang van de zitting der Tweede
Kamer, een manifestatie aangekon-1
digd tegen de duurte en het milita
risme. Een groote menigte nieuws
gierigen was op het Binnenhof samen
gestroomd, dat ochter tegen 2 uur
geheel deor de politie ontruimd werd.
De menigte verplaatste zich Daar het
-Buitenhof.
Bedoeld Comité hield des middags
eene vergadering, waarin de heeren
Wijnkoop en De Visser spraken en
waarin eene resolutie werd aange-
genomeü, waarin de eischen van het
comité waren geformuleerd. Op deze
vergadering waren een 500-tal pcr-
soneu aanwezig. Besloten word de
resolutie aan to bieden aan den voor
zitter van den Ministerraad.
Na afloop der vergadering ging men
in optocht naar het Binnenhof. Zij
werden daar echter niet toegelaten
wel werd een deputatie uit hun mid
den, bestaande uit de heeren Wijn
koop, da. Kruyt, Van Zelm, Scheuter,
De Klerck en mevr. Koomans ver
gunning verleend de resolutie te over
handigen.
Toen de betoogers, die zich nu ver
wijderen, de Gevangenpoort doorwil
den eu hen dit belet werd, ontstond
door het opdriugen aan het publiek
een relletje. De politie chargeerde, er
werden klappen uitgedeeld, een be
reden agent werd van zijn paard ge
trokken. Op verzoek van de politie
namen de betoogers toen den weg
door de Papestraat.
De door bedoeld Comifié aangenomen
resolutie strekt om hun verontwaardi
ging te kennen te gevem over de dien
dag uitgesproken Troonrede. In tegen
stelling tot. deze troorede, zijn de
manifestanten niet vervuld van eenige
zorg voor het vaderland, maar enkel
voor de hoogste belangen van de
internationale der arbeiders, zij ge
looven niet in de poging der Regee-
ring om den vrede te willen hand
haven, maar zien er, integendeel, juist
eene poging in ons land óók in den
wereldstrijd, te betrekken zoodra de
belangen van het kapitalisme dat
meebrengt. - Daarom eischen zij vol
strekte en onmiddellijke demobilisatie.
Zij meenen, dat op economisch ge
bied slechts één middel ons volk uit
de ollende kan redden, nl, een scherp
verbod van uitvoer van alles wat het
volk behoeft. Zelfs meenén zij, dat een
regeering, die op dit oogenblik an
ders handelt, ouraiddellijk moet af
treden en in staat van beschuldiging
worden gesteld. Tenslotte dringt het
aan op losmaking van Indiö en Neder
land.
Ook de Vereeninging voor vrouwen
kiesrecht trachtte nog den Kamer
leden een geschriftje aan te bieden,
maar deze poging mistukte 'vrijwel,
tijdsomstandigheden. In verband daar
mede werd eene tijdelijke regeling in
het leven geroepen voor vergoeding
van verhuiskosten bij overplaatsing,
ten einde tegemoet te komen aan de
bezwaren die in dezen tijd aan bet
gezinsleven in den weg staan.
'De lange duur der mobilisatie gaf
aanleiding tot herziening der toelagen,
welke bij verblijf buiten dé standplaats
worden toegekend. Voorschriften
werden gemaakt strekkende om aan
vrouwen en kinderen van onder
officieren en manschappen bij over
plaatsing van dezen reiskosten naar
de nieuwe standplaats te kunnen
vergoeden.
Ter bevordering van de aanneming
van matrozen K. D. werd, nadat deze
categorie van vrijwilligers by Konink
lijk besluit was aangewezen om na
het volbrengen van een dienstverband
van vijf jaren, bij ontslag uit den
vrijwilligen dienst, mede uit den
militie- of landweerdlenst te worden
ontslagen, de mogelijkheid geopend
om eene verbintenis te sluiten van
3£ jaar werkelijken en IJ jaar reserve-
dienst.
Van de aanwezigheid hier te lande
van geïnterneerde vreemde militairen
die op sport- en schermgebied uitmunj
ten, wordt gebruik - gemaakt voor
onderricht op dat gebied aan het
personeel der zeemacht. Over't alge
meen werd voortgegaan met het op
krachtige wijze bevorderen van
lichaamsoefening; de oprichting van
eene gymnastiek en sportschool voor
de marine te Willemsöord werkt mede
die richting.
Nieuwe aanbouw.
Op deze begrooting worden fondsen
uitgetrokken voorden bouw van een
kruiser (2de termijn) 3 millioen, en
van drie onderzeebooten (2de termijD)
millioen, waarover handelt eene
suppletoire marine-begrooting voor
1916den bouw van drie onderzee
booten van Nederland (1ste termijn)
f 600,000 en van een mijnenlegger
(lste termijn) f 200,000.
Voorts de voortzetting van den
bouw van: twee kruisers (I eu II)
(8de termijn) f 6,620,000; vier onder
zeebooten (KIV t/m VII) (3de termijn)
f 3,087,800vier torpedobooten (Z 1
t/m 4) (8de termijn) f 1,000,000; twee
onderzeebooten (O 6 en 7) f 97,600;
de voldoening van den gar antieter mijn
twee torpedobooton (Z 5 en 6)
lilt de Marlne-Begrootinn
•oor 1917.
In de toelichting op de Marine-
Begrooting zegt de Minister van
Marine o.a.:
Personeel.
De maatregelen welke in het belang
van het personeel werden genomen,
vonden voornamelijk hun grond in de
voortduring van de buitengewone
ad f 8200 en verstrekkingen f 8450;
twee torpedobooten (Z 7 en 8) f 8250
en verstrekkingen f 8500; eindelijk
voör een stel waarlooze motoren voor
eene onderzeeboot (lste termijn f 1000,
totaal f 17,623,250, waarvan uit de
Indische begrooting aan de middelen
an Nederland wordt uitgekeerd
f 7,863,900, zoodat ten laste van de
St3atsbegrooting blijft eon bedrag van
9,769,360.
Ten behoeve van de vloot in
Nederland wordt aangevraagd een
bedrag van f800,000 alB lste termijn
voor den aanbouw van 3 onderzee
booten en 1 mijnenlegger.
Waar uit den thans woedenden oorlog
zoo duidelijk is gebleken, welk eon
geducht wapen s de onderzeeboot is,
vooral voor eene mogendheid met be-
>erkte strijdkrachten ter zee, is de
diniater van oordeel, dat niet ge
wacht mag worden met versterking
onzer ouderzeevloot.
Dit klemt nog te meer, wanneer
in aanmerking wordt genomen, dat
_K I", die tot dusverre in Neder
land beschikbaar was, naar Oost-Indiö
is vertrokken, terwijl onderzeeboot I
ouderdomsgebreken begint te ver
toonen.
Do kosten worden in verband met
i tegenwoordige omstandigheden
geraamd op f 1,000,000 per stuk,
waarvan als lste termijn voor elke
boot een bedrag van f 200,000 wordt
aangevraagd.
Naast de onderzeeboot moet aan
verdediging met behulp van mijnen
groote waarde worden toegekend,
zooals ook reeds duidelijk door
oorlogspraktijk is uitgewezen.,
Reeds in tijd van vrede moet er een
voldoende aantal mijnenleggers zijn
om op het eerste bericht de noodige
versperringen te kunnen leggen.
Om aan dezen eisch te kunnen
voldoen, is het noodig het aantal
mijnenleggers uit te breiden, on is
dientengevolge een lste termijn,
groot f200,000, voor den bouw van
een nieuwen mijnenlegger op deze
begrooting gebracht.
De totale kosten van dit vaartuig
werden geraamd op f700,000.
Het schip zal hoofdzakelijk worden
ingericht als hot goed voldoende
type Hydra.
Ten aanzien vau den aanvraag ten
behoeve van den bouw vaa de torpe
dobooten Z 1—4 zijn het volgende
medegedeeld
Hoezeer in de Memorie van Toe
lichting tot de Marinebegrooting voor
1,916 het uitzicht werd geopend, dat
met het toeBtaan van een bedrag van
f820,000 de bouw van de torpedo
booten Z 1—4 beöinoigd zou z(jn, ii
als gevolg van de bijzondere tijds
omstandigheden de bouw der booten
dusdanig vertraagd, dat de noodzake
lijkheid bleek om voor 1917 een be
drag uit te trekken van f 1,000,000,
tor voldoening van de betalingster
mijnen waarvoor op de begrooting
van 1915 fondsen waren toegestaan.
Van het daarbij toegestaan krediet
van f900,000 is thans slechts een
bedrag van f307,000 voldaan.
Bedoelde vertragingen bes
in het te laat opleveren der materialen
door de Duitsche Staalwerken en de
Gietataalfabriekenin de moeilijk
heden, welko de bouwmeesters onder
vonden bij het aanschaffen van ge
reedschappen en werktuigen voor het
precieze en lichte torpedobootwerk,
waarop zij aanvankelijk niet waren
ingericht, en om personeel te ver
krijgen bekwaam voor dit werk en
dit personeel zich to doen voegen
naar de aanwijzingen van den Duit-
schen opzichter van de Vulcan Werbe.
Wat de turbines betreft, mocht het
pas na langdurige onderhandelingen
gelukken voor het noodige schoepen-
materiaal contract af te sluiten in
Eogeland en daarna liet de opleve
ring zooveel te wenschen, dat thans
wel eene belangrijke partij is aan
gevoerd, doch, gezien het grootaau-
tal verschillende profielen, niet be
paald kan worden gezegd hoeveel
complete stellen voorhanden zijn.
Mitsdien kon ook door eene lang
durige staking bij de Nederlandscho
Scheepsbouw-MaatschappIj, welke 2
maanden vertraging veroorzaakte, de
eerste boot niet vóór in het tweede
kwartaal van 1917 gereed komen.
De andere booten komen dus nog
later.
Het eindcijfer voor 1917 is te stellen
op f85,725,791 togen f23,085,877
voor 1916, zijnde f12,640,414 meer.
Loonsverhoogingen.
In aansluiting aan hetgeen in 1915
en 1916 ter verbetering van de positie
van het personeel beambten en werk
lieden bij 's Rijks werven en mari
tieme inrichtingen werd gedaan, wordt,
thans voor dat doel zoodanig .bedrag
aangevraagd, dat de loonen ongeveer
20 hooger zullen zijn dan ze vóór
1 Januari 1915 waren. Voor 1917 be
draagt dit f65,700.
Wanneer deze gelden worden toe
gestaan zal uitvoering kunnen wordon
gegeven aan het bepaalde in het IHde
hoofdstuk der Verordeningen voor
Rijks werven, dat beambten in den
regel bij betoonden ijver en bekwaam
heid elk jaar voor loonsverhoogiug
kunnen worden voorgedragen en dat
aan werklieden voöf meerderen Ijver
en bekwaamheid door den directeur
hoogere werkloonen, verband hou
dende met de gemiddelde weekloonei*
voor vaklieden A, B on G en voor
niet-vaklieden, kunuen worden toe
gekend.
Zweminrichting tqr
Willemsoord.
De tegenwoordige oorlog beeft da
noodzakelijkheid bewezen om elk
zeeman volkomen vertrouwd met het
water te maken en de zoo b'ij uitstek
gezonde zwemsport gedufende het
geheele jaar te kunnen dóen beoefe
nen, in verband waarmoöo thans eeïi
bedrag van fföOOO is uitgetrokken
bedoeld als eerste terr&ljn voor den
bouw van een overdekte zwem- en
badinrichting waarvan de totaal-
kosten met inbegrip' van een ver-
bindingsbrug worden geraamd op
f 150.000 op het terrein van 's Rijks
werf aldaar.
Met het gemeentebestuur van don
Hplder en de Heldersche afdeeling
vandeNoord-HollaudscheVereenigiug
„Het Witte Kruis" zijn onderhande
lingen gaande oin de badinrichting,
welke zal worden ondergebracht iu
dat gedeelte van het gebouw, dat
door den eigena3rdigen bouw van
zoodanige inrichting noodzakelijk zou
overblijven, aan de gemeente in ex
ploitatie te geven tegen een vergoe
ding in don vorm van deels koste
loos, deels tegen verminderden prijs
leveren duinwater.
Werkplaatsen torpedodienst
te Willemsoord.
De machinewerkplaatsen van den
torpedodienst aan de z.g. Marnixkade
voldoen nieb aau de zelfs zeer matige
eischen, terwijl ze bovendien zeer
bouwvallig zijn. Een en ander maakt
vernieuwing met deze aan de eischou
des tyds voldoende outillage dringend
noodig. Een bedrag van f 28.500 wordt,
dringend noodig geacht.
Smederij, enz. te Willemsoord.
Het wordt gewenscht geacht het
geheele technische bedrijf van don
onderzeedienst in één gebouw nabij
de kazerne van dezen tak van diensL
te yereenigen, waardoor het moge
lijk wordt, zonder tusschenkomsl van
de werf, de kleine herstellingen te
doen verrichten, waardoor eene spoe
dige behandeling verzekerd is. In dat
gebouw zullen worden samengebracht
eene kleine smederij, eene machine-
werkplaats met eenvoudige draai
bank, boormachine cn werkbanken,
een montageplaats voor het opbergen
van gedemonteerde machinedeelen
eene timmermanswerkplaats.
Daarin zullen de vereischte inrich
tingen tot het vervoeren van zware
machinedeelen worden aangebracht.
Een bedrag van f 21.000 wordt
daarvoor noodig geacht.
Verbetering Marinekazerne
te Amsterdam.
Een bedrag van f 10.000 wordt aan
gevraagd voor het uitvoeren van ver
schillende dringende voorzieningen
tot verhooging van de bewoonbaar
heid, welke voorzieningen niet ge
rekend kunnen wordon te behooreu
tot het gewoon jaarlijksch onderhoud.
De toestand, warrin de gelegen
heid tot berging en onderhoud van
bet betonningsmaterieel to
Terschelling verkeert, eiacht
voorziening. -
Crisisuitgaven ten laste van den Staat
van 30 Juli 1914 tot 31 Juli 1916.
(Voorloopige berekening.)
Offieiesl. De kas voorschotten aan de
Koloniën builen rekening gelaten, en
na aftrek van de loopende voorschot-
