DE OORLOG.
Advertentiën.
KENNISGEVING
ten aan gemeenten, Ryksgraanhandel
en Rijkskunstmestatoffenhandel, is de
Rykakas in bovengenoemd tijdvak
achteruitgegaan met f 470,000,000.
Hiervan komt, naar raming, ten
laste van tekorten op den normalen
(gewonen en buitengewoneD) dienst
van de jaren 1914, 1916 en 1916 (tot
dusver) f 54,600,000.
Blijft voor rekening van de crisis
f 415,600,000.
Hierbij dient echter gevoegd te
worden
o. hetgeen bereids door de belasting
schuldigen, speciaal voor de crisis, is
opgebracht (inkomsten van het Lee
ningfónds 1914, voor zoover niet ge
bezigd voor rentebetaling) 120,600,000;
b. het bedrag' der uitgaven, welke
reeds gedaan doch.nog niet betaald
zijn, welk bedrag is te ramen, op
f 10,000,000.
Totaal crisisuitgaven f 446,000,000.
Mter dan 300 millioan.
Uit de algeuieeue rtcapuuiatie op
de begrooting van Staatsuitgaven
voor het dienstjaar 1917 blijkt, dat
in totaal, op de verschillende hoofd
stukken te znmen, is geraamd vooi
1917 f 800,388,616 14; terwijl voor
1916 wei d toegestaan f283 680,840.34$.
De raming voor 1917 ovei treft dus
het bedrag toegestaan voor 1916, met
f 16,708,174.79$.
Het vermoedelijk beloop van de
uitgaven, gedaan of nog te doen voor
1915, is f 491,902,127.08.
De Troonrede.
De bladen zijn het er vrijwel alle
over eens, dat de troonrede dit jaar
in het teeken van den oorlog staat.
De aankondiging der nieuwe belastin
gen wordt doér de meeste als vrij
wel het belangrijkste gedeelte be
schouwd en met bevreemding wordt
geconstateerd, dat met geen woord
over de onlusten op Djambi en over
de Grondwetsherziening wordtgerept.
Het „Al g e m. Handelsblad"
heeft met belangstelling gehoord, dat
de voorraden wapenen, munitie en
ander materiaal voortdurend ver
meerderd wordenWat de .uitbrei
ding onzer levende strijdkrachten"
aangaat, hoopt het, .dat de zware
last van de mobilisatie het volk niet
wordt opgelegd om, indirect en zon
der een uitdrukkelijke uitspraak aan
de volksvertegenwoordiging te vragen,
ons veldleger zeer belangrijk te ver
meerderen. Indien de mobilisatie voor
de veiligheid van bet r(jk niet meer
noodig is, behoort zij verminderd te
worden of te eindigen."
Volgens de .Nieuwe Rotter-
damsche Courant" zou het
.weldadig geweest zijn, indien de
regeering nu ook aan den aanvang
van het zeer belangrij ke parlementai re
jaar, dat oné te wachten staat, tusschen
de voorname onderwerpen, die in
ope.nbare behandeling komen en den
oorlog openlijk het verband had
gelegd, dat er onmiskenbaar tusschen
bestaat. Zy had er nadruk op kunnen
leggen en zij zou daarmede onge
twijfeld een uitnemend nuttig werk
hebben verricht dat het van
uitttflt belang is, met het oog op de
zeer zware, niet alleen oeconomisch,
doch zeker ook internationaal politiek
zware, omstandigbedeo, welke na
den oorlog nog voor ons land zullen
aanbreken, tijdig in onze binnen
landecbe politiek die twisten tot
oplossing te hebben gebracht, die
Nederland tot nog toe .ver
scheurden". Z(j bad erop kunnen
wijzen, van hoe uitstekend gewicht
het, juist ook ten gevolge vao den
oorlog en de totale omverwerping
van het oeconomische leven in bijna
gansch de wereld, geworden is, zoo
Bpoedig mogelijk ons normale staats
budget in eveuwicbt eD ons belasting
wezen uit den overgangstoestand,
waarin het thans verkeert, op vasteD
voet te bebbpn gebracht, opdat al
de kwijnende en met tallooze moei
lijkheden kampende takkep van wel
vaart, waarvau de troonrede gewaagt.,
weer deD solieden ondergrond zullen
hebben, dien zij na den oorlog veel
meer, dan ooit te voren, zullen be
hoeven. De regeering had, kortweg
gezegd, in het licht kunnen stellen,
dat al de groote wetsontwerpen, die
zij bij de volksvertegenwoordiging
aanhangig heeft, in en door den oor
log nog dubbel zoo dringend waren
geworden, zal ons land niet van den
vrede nog meer scha ondervinden,
dan van den oorlog zelf."
.Dan ware deze troonrede niet
slechts eene leesbare parafraze van
hetgeen iedereen weet, eene herinne
ring aan de dingen die zijn of reeds
achter ons liggen, doch een steun
punt vooc-de moeilijke, en misschien
ook wel beroerlijke tijden, die in het
verschiet opdoemen..."
.Het Volk" merkt op. dat deze
troonrede meer dan oo't beheeracht
wordt door den oorlogstoestand.
Het blad twijfelt niet aau den op
rechten weoscb der regeering om de
grondwetsherziening met allen ernst
te behartigen, maar het meent toch,
dat de regeering het thans zich zelve
te wijten zal hebben, waoneer aan
dit vreemdsoortig stilzwijgen allerl i
min of tueer verontrustende vermoe
dens worden vastgeknoopt
Den positieven inhoud der troon
rede besprekende, eindigt .Het Volk":
.De meeBte voldoening zal stellig
algemeen geven de mededeeling.dat
opnieuw de mogelijkheid overwogen
wordt om den druk der mobilisatie
te verlichten. De minister van oorlog
heeft zich hiertegen tot heden steeds
met hand en tand verzet, hoewel het
vrij duidelijk was, dat in de volks
vertegenwoordiging allengs een ver
moedelijk vrij aanzienlijke meerder
heid ten gunste van maatregelen in
die richting gestemd was. Het schjjnt,
dat thans eindelijk de regeering over
tulgd is, dat het zoo niet langer gaat
en met bet maar steeds voortduren
van den oorlog door het vasthouden
aan de volledige mobilisatie een al
te zwaren druk op tal van gezinnen
in bet bizonder en op ons ekonomisch
leven het algemeen gelegd wordt
Aangenomen mag worden, dat de
regeering reeds van de mogelijkheid
van gedeeltelijke demobilisatie over
tuigd is; het is toch nauwelijks te
verwachten, dat zg dit uitzicht ge
opend zou hebben met de kans op
de diep-gaande teleurstelling, die bet
uitblijven van verwezenlijking ervan
zou teweegbrengen. Het is daarom
te hopen, dat de overwogen maat
regel nu ook ten spoedigste tot stand
komt; elke dag noodeloos uitstel be-
teekent noodelooze vermeerdering van
schade."
De .Standaard" zegt, dat alles
veel somberder en ernstiger klinkt,
dan hetgeen in 1915 ten gehoore
werd gebracht en het blad maakt er
uit op, .dat we sinds Sept. 1916 zeer
stellig in bedenkelijker positie zijn
gekomen. Zoo zelfs, dat Hare Majes
teit het voor noodig bield, in deze
Troonrede niet alleen ten aanhoore
van het geheele volk, maar ook ten
aanhoore van heel Europa, ook al
scheen het gewaagd, de betuiging
te doen hooren, dat we desnoods
voor de bangste worsteling ter hand
having van onze onbetwistbare rech
ten niet zouden terug deinzen.
Opmerkelijk is. het dan ook, dat,
waar bet Kabinet in 1915 den oorlog
ten- deele zelfs op zij schoof, en de
Staten-Generaal opriep, om zich weer
aan de binnenlandscbe wetgeving te
gaan wijden, er ditmaal, nu 't zelfs
op radicale Grondwetsherziening zou
aangaan, vai- dit stoute ondernemen
met geen' woord gerept wordt."
De kern van de Troonrede ligt,
volgens D e Nederlander" in
de vierde en vijfde alinea (de passage
betreffende de verdediging van onze
onafhankelijkheid en van onze rech
ten). De toon, welke daaruit klinkt,
„zal weerklank vinden in het bart
van ieder Nederlander, dien hot niet
onverschillig is welke taal hij spreekt,
onder welke wet hij leeft, door welken
vorst hij geregeerd wordtdeze toon
komt op uit hot hart van een volk,
dat in den strijd 'om de vrijheid tot
eon nationale eenheid, gelijk het ijzer
in het vuur tot staal is gesmeed."
,D e T ij d" wijst op de zinsnede
betnfifende de verdediging onzer on
afhankelijkheid en meeut, dat die
verdediging en de handhaving onzer
rechten nog steeds de allergewich
tigste onderwerpen vormen, welke
bet regeeringsbeleid dienen te bc-
heerschen.
Dit is, volgens het blad, steeds bet
standpifDt van de rechterzijde ge
weest.
,De regeering is tot dat standpunt
genaderdwat zij voor concreets
aankondigt, een nadere regeling en
versterking der inkomsten van het
leeningsfonds 1914, de voorstellen tot
verstelkiiig der middelen, ten einde
het financieels evenwicht te herstel
len, de voorstellen tot verruiming van
het belastinggebied der gemeenten en
tot heffing van opcenten ten behoeve
dor gemeenten op de belasting der
naamlooze vennootschappen - bet
ligt alles buiten het gebied der partij
politiek ec zal juist dh&rdoor des te
eer door de samenwerking van alle
partijen tot stand kuDnen komen."
Dl algemeene toestand.
De beschouwing, onder den titel
.het Duitsche krijgsplan" (zie hier
onder), waarin de argumenten naar
voren zijn gebracht, die voor een
groote krachtsontwikkeling van de
centralen in het Oosteq en op den
Balkan pleitten, schijDt in de officieels
berichten, die uit het Duitsche hoofd
kwartier zijn gekomen, nieuwen steun
te vinden. Zij meldden, dat de Duit
schers en Oostenrijkers aan de rivtór
de Stochod tot het offensief waren
overgegaan en een Russische brugge-
hoofdstelling hadden genomendat
de tegenaanval van de centralen aan
de Naiajufka voortduurde; dat de
hevige stiijd in de Karpatbon werd
voortgezet; dat bij een aanval van
de centralen in het dal van de Streiu
de Roemeniörs verslagen" waren
en eindelijk, dat de troepen van
Mackensen in de Dobroedsy'a aan
stonds de nieuwe stellingen, waarin
de Russen en Roemeniörs balt hadden
gehouden, hadden aangevallen en er
.op verscheidene plaatsen in binnen
waren gedrongen". Van het Weste
lijke oorlogsterrein werd daarentegen
slechts-do ontruiming van eenige
platgeschoten loopgraven ten O. van
Ginchy en voor Combles gemeld.
Er zijn aanwijzingen, dat men ook
in de kringen van de entente Inziet,
dat de geallieerden over hun succes
sen aan de Som me niet al to hard
moeten juichen. In dit verband moet
melding gemaakt worden van een
artikel van Lovat £raser in de „Daily
Mail". De schrijver is van meening,
dat in den krijgsraad, die verleden
week in het Duitsche hoofdkwartier
is gehoudeD, en waaraan de Keizer,
Hindenburg, Irbuing Ferdinand van
Bulgarije en Enver pasja deel bebben
genomen, belangrijke besluiten ten
aanzien van de krijgsverrichtingen
in het Oo3ten zijn genomen.
Zie naar de Somme en verheug er
u over zegt hy maar vergeet
niet om ook naar den Donau te zien.
Aan de Somme en in het Westen
wordt de macht van Duitschland
ondermijnd en gefnuikt, maar mid
delerwijl heeft het nog groote kansen
aan den Donau, waarvan het blijk
baar partij wil trekken. Duitschland's
wauhopige slag zou weieens in bet
dal van den Donau geslagen kunnen
worden.
De toestand is zoo. Roemenie is
begonnen met een inval in Zeven
bergen, waarbij het meer politieke
dan militaire oogmerken nastreefde,
maar middelerwijl is het in de Do
broedzja, het woeste zuidelijke ge
deelte van de DoDau delta, terugge
dreven. Er heeft iets gehaperd aan
de verdediging van de Dobroedzja en
is er missdiien ook een misrekening
gemaakt, waarvan de aard nu niet
verder kan onderzocht worden.
Lovat Fraser gelooft, dat in den
Duitschen krijgsraad besloten is, een
poging te doen om Roemenie te over
weldigen. Het is een land vol graan,
vleesch en petroleum, waaraan de
Duitscbers behoefte hebben. Zulk een
onderneming is althans te beproeven.
De Turken hebben een groot leger
in Tbracifl en kunnen groote ver
sterkingen uit Klein Aziö halen, zon
der daar hun positie in gevaar te
brengen. Men moet bedenken, dat de
Turken al bet gebied tusschen Smirna
en Bagdad zouden opgeven om voor
Konstantinopel le vechten, dat het
laatste 'zinnebeeld van hun tanende
grootheid is. Men behoeft hun slechts
te zeggen, dat „de Russen den Donau
over zijo." Het is zeker, dat ook de
Buigaren sterke troepen in het Donau
dal bijeen kunnen brengen. De sterkte
ervan zal wel afhangen van de mate
van aandacht, die» zij aan het offen
sief van Sarraii van Saloniki uit schen
ken, maar zij weten zeer goed met
welke moeielijkheden deze te kampen
zal bebben. De Duitschers en Oosten
rijkers kunnen, hoewel zij elders in
het gedrang zijn gekomen, vermoede
lijk ook nog wel een aanzienlijke
strijdmacht samentrekken, door hun
reserves aan te spreken.
Wat kan Hindenburg met-die
troepen doen Men zou een poging
kunnen verwachten om den beneden
loop van den Donau van den Bul-
gaarschen oever af over te trekken,
tegelijk met een vastberaden poging
om over Orsowa en de IJzeren poort
in Roemeniö binnen te vallen. „Mijn
militaire kennissen zeggen mij, of
schoon zij eiken dag plechtig ver
zekeren, dat zij van plan zijn om
den Rija over te trekken, dat zij een
overtocht over den Donau moeielijk
achten." Maar als men zich de ge
beurtenissen uit den Russisch Turk
schen oorlog hoflnnert, zou men
weieens willen weten, waarom de
militaire deskundigen eraan twijfelen,
dat de Donau overgetrokken zou
kunnen worden.
Indien die slag mocht vallen, is
Rusland de eenige mogendheid die
Roemeniö rechtsti eeksche hulp kan
verlenen. De bondgenooten in Mace
doniö doen al hun best om Roemeniö
met nieuwe en krachtige offensief te
helpen, maar de waarde daarvan
moet gemeten worden naar bet aantal
BulgareD, dat zy vasthouden. De slag
aan de Somme beteekent inderdaad
een onschatbare hulp, en het is
mogelijk, dat die Hindenburg's plan
nog zal verijdelen.
Aldus de man vao do Daily Mail.
Rusland is dan de mogendheid, die
Roemeniö in zulk een geval uit de
knel moet helpen. Het kan dit doen
door den Roemeniörs in de Dobroedzja
Nieuwe hulp te brengen, wat onge
twljfeld gebeurt, door hen in Zeven
bergen by te springen en eindelijk
door een afleidend offensief tegen
Bulgarije dwars door Roemenië over
den Donau. heen. Maar b|j zulk eeD
offensief zou het ook voor de moeieiyke
taak van een overtocht over den
Uonau gesteld zijn. Dan zou het de
handen ook eenigszins vrij moeten
hebben.
De centralen geven Rusland daar
toe echter niet veel gelegenheid. Oa-
danks het offensief van de geallieer
den aan de Somme,, spannen zij zich
aan het oostelijke front in, om daar
zooveel mogelijk Russen te binden.
Van het westelijke oorlogster rein
melden Berlijn, Parijs en Londen
ditmaal eensluidend, dat het slechte
weer de krijgsverrichtingen belem
meit. Als zoo'n bericht slechts van
eene zijde komt, is men altoo3 ge
neigd er een voorwendsel in te zien
na mag men het ais een verklaring
van de gering bedrijvigheid aan
vaarden. Opmerkelijk is alleen in het
Franscbe communiqué de vermelding
van afgeslagen aanvallen van do
Duitschers in Champagne. Misschien
zijn zij het begin van een afleiding
voor den druk van de geallieerden
aan de Somrae. Voor het oogenblik
valt er niets meer van te zeggen.
Aan do Narujofka spreken de
Duitschers van nieiiwe successen.
De oorspronkelijke toestand, voor de
Russen daar het front vaq,hun vijand
een weinig terugdrukten, schijnt er
echter nog niet hersteld te zijn.
In de Kar pathen werden weer de
meeste aanvallen van de Russen,
afgeslagen, maar er bleef toch een
batig saldo voor deze laatsten, dat
Berlijn als „kleine voordeelen" erkent.
In het dal van de Sirieu, een zij
rivier van de Maros die ongeveer
Zuid-Noord loopt, en waar, zooals wij
gisteren aanstipten, de centralen zich
bijzonder metsten inspannen om een
bedreiging van hun ten Zuiden van
Hermannstadt staande troepen in den
rug te verhinderen, hebben de Roe-
meniers een klap gekregen. Zjj zijn
daar volgens Duitsche leziDg „ver
slagen" en worden vervolgd. Boeka
rest geeft den klap toe in het bericht,
dat de vijand „met overmachtige
strijdkrachten aanvallend" de Roe-
meniers genoodzaakt heeft „een
weinig terug te trekken".
Uit nadere berichten zal moeten
blijken, welken loop de strijd daar
verder genomen heeft. Tei loops ver
neemt men uit Boekarest, dat de
Roemeniers nu al 600,000 man in het
veld hebben en da{ de minister van
oorlog maatregelen heef géfiomen,
om in Zevenbergen achter bet Roe
meenscbe front munitie fabrieken op
te richten. (N.Rott Ct.)
Van het Westelijk front.
Berlijn, 20 Sept. (Officieel). Leger
groep prins Rupprecht van Beieren:
De slag aan de Somme bracht geeD
gebeurtenissen van bijzondere betee
kenis. Verschillende voorwaartsche
bewegingen van den v(jand zijn af
geslagen.
Wij hadden by Fiers In een aanval
met handgranaten succes.
Achteraf wordt gemeld, dat op 18
8eptember een aanval van de Fran
schen uit Cléry afgeslagen werd.
Front van den Duitschen Kroon
prins Op de Westelijke helling van
den Mort Homme zijn de Franschen
uit het kleine door hen nog bezet
gehouden stuk loopgraaf geworpen.
98 gevangenen en 8 machinegeweren
vielen daarbij in onze handen.
Onze patrouilles namen in den
nacht op 19 September in Champagne
by voorspoedige ondernemingen 46
Franschen en Russen gevangen. Van
nacht zjjn ten Zuiden van bet Rijn-
Rhöne kanaal een aantal Franschen
gevangen genomen.
Parijs, 20 Sept. Het slechte weer
heeft alle Jcrljgsverrichtingen aan het
Somme front belet.
Van het Oostelijke gevechts
terrein.
BerlijD, 20 Sept. Officieel: Front
Leopold van Beieren: Ten W. van
Luck tegenover de troepen van von
Marwitz kwam een hervatting van
de aanvallen van den vijand overdag
slechts gedeeltelijk tot uitvoering,
terwijl by de meeste stellingen de
Russische infanterie door op haar
gericht artillerie-vuur niet tot bet
verlaten van haar loopgraven te be
wegen was. Pas '8 avonds en 's nachts
kwamen de aanvallen in sterke gol
ven opzetten en mislukten wederom
met groote verliezen. De tydeiyk by
Szelwaw binnengedrongen vijand is
geheel teruggeworpen.
Front van aartshertog Karei: Aan
de Narajofka is voor ons de gunstige
stiyd voortgegaan. Sterke aanvallen
van den vyand zya afgeslagen.
In de reeds met sneeuw bedekte
Karpathen duren de aanvallen van
de Russen voort. De vijand behaalde
enkele gedeelteiyke successen.
Zevenbergen: De Roemeniörs zijn
over den Szurdukpas teruggeworpen.
Van het gevechtsterrein op
den Balkan.
Beriyn, 20 Sept. Officieel: Leger
groep v. Mackensen: In de Dobroedzja
speelden zich hevige .wisselvallige
gevechten" af. Met haastig aange
voerde versterkingen bood de vyand
in zyn stellingen „zeor hardnekkigen
tegenstand".
Ven het Roemeensche front.
Beriyn, 20 Sept. In de Dobroedzja
is de strijd op het 80 kilometer lange
front in vollen gang. De linker vlëugel
van het Bulgaarsche leger vecht reeds
sedert verscheiden dagen op het oude
Roemeensche Dobroedzja gebied. De
Bulgaarsche troepen, die door vyan-
delqke strijdmachten bij Dobtitsdrie
dagen lang opgehouden werden, zijn
na het verslaan van den vyand on
geveer 30 kilomeier vooruit gekomen.
De rechter-vleugel vervolgt met alle
kracht den vijand om hem geheel
buiten gevecht te stellen.
Het resultaat van den stryd over
treft alle verwachtingen. Ofschoon
de vijand in het gebied van de Roe
meensche Dobroedzja nog eonlge oude
bolwerken bezit, zullen deze niet in
staat zijn de zoo goed als verslagen
troepen te redden. De terugtocht der
Roemeensche en Russische troepen
ontaardt in een vlucht. Zij hebben
geen tijd meer om het troepenver-
band te herstellen. Met ongehoorde
kracht en weerstandsvermogen ver
volgen de Bulgaren den vijand.
Da verandering In het
Duitsche krijgsplan.
Het ziet er inderdaad naar uit, of
de benoeming van maarschalk Hin
denburg tot chef van den generalen
staf van .het Duitsche leger een be
langrijke verandering in het Duitsche
krijgsplan heeft gebracht. Generaal
FalkenhayD, Hindenburg's voorganger
was de man die eerst het Duitsche
offensief by Yperen, dat tot een door
braak naar Calais had moeten leiden,
ontwierp. Daarna wydde hij zyn aan
dacht aan het Oostelijke front, waar
verleden jaar Mei de doorbraak aan
de Dujanec den grooten terugtocht
van de Russen inleidde, die zulke ver
strekkende gevolgem had. De Duit
schers kwamen in het bezit van de
Wtichsel linie* en dreven de Russen
ook aan bet Noordeiyke front tot
Riga en Dunaburg torug. De Duitsche
Keizer heeft generaal Falkenbayn
openiyk dauk bètffigd voor de ver
diensteD, die hy fcy bet, ontwerpen
van die doot braak'in het Oosten ver
worven had. Men had van vele zijden
verwacht, dat de Duitschers niet voor
Riga en Dunabufg waren biyven
staan, maar nu den opmarsch naai
St. Petersburg zouden beginnen.
Italiö's deelneming aan den oorlog
bad intusschen een deel van het
Oostecryksche leger in beslag ge-
nomeD, Servië moest het behulp van
den nieuwen bondgenoot Bulgarye
overweldigd en de verbinding met
Konstantiuopel verkregen worden.
Zoodoende verslapte de werkzaam
heid van de Duitsohers en Oosten-
i ykers aan het front tegenover Rus
land en kregen de Russen de door
hen begeerde gelegenheid, om zich te
herstellen en het oorlogsmaterieel
aan te maken, dat zg voor verdere
krygsv6rrichtingen noodig hadden.
De volgende groote troef, die de staf
van 't Duitsche leger uitspeelde, gold
geen operaties tegen Rusland, maar
het offensief tegen Verdun, dat de
grootsche plannen der Engelschen
en Franschen in de war moest sturen
en misschien zelfs ten doel had
nog voor deze voor uitvoering ge
reed waren, een beslissing in het
Westen te verkrygen. Het Fransche
front om Verdun was reeds op be
denkeiyke wgze afgebrokkeld, toen
de groote stoot van de Russen tegen
Oostenryk kwam, dat daardoor op
zyn beurt zyn offensief tegen Italië
moest afbreken en de handen nu niet
de Russen zoo vol kreeg, dat de
Duitschers den druk op Verdun moes
ten verminderen en hun bondgenoo
ten in het Oosten te hulp komen.
Het Oosten •oischte plotseling al de
aandacht van de ceDti alen op, vooral
toen ook Roemeniö de zyde van de
Eotente koos tn .zich in den stryd
mengde. Op dat oogenblik werd
Hindenburg, de man die in het Oos
ten zooveel oorlogslauweren had
behaald, tot opvolger van v. Fuiken
hayn benoemd. Men voorspelde toen,
dat men nu nieuwe krachtainspau
ning van de Duitschers aan het
Oostelijk froqt, waar zooveel voor
ben op het spel stond, kon verwach
ten. Het kwam er bier op aan, de
Russen tegen te houden en Bulgarye
en Turkye krachtige hulp te verlee
nen, opdat zg den stryd Diet zouden
opgeven, tot eiken pryB moest de
verbindiDg over Sofia met Konstan
tinopel behouden worden. Hinden-
burg's eerste da&d was het offensief
van Mackensen in de Dobroedzja
tegen de Roemeniörs en Russen,
waarby de Bulgaren en Turken met
de Duitschers zyde aan zgde vechten.
Logisch volgde daar weder uit, dat
de Franschen en de Engelschen nu
al hun krachten in het Westen
moesten inspannen, om er de Duit
schers te treffen en de Russen on
Roemeniörs te ontlasteD dat Sarrail
in Macedonië in beweging moest
komenen de Itaijanen de Oosten
rykers krachtig moesten aanvallen.
Het initiatief is nu aan de Entente
gekomen in het WesteD, in Galiciö,
op de Karst, in Zevenbergen en in
Macedonië. Alleen in de Dobroedzja
is het aan de ceDtraleD, daar van het
Duitsche 'öfPeneief by Verdun niets
meer to bespeuren valt.
Zal nu Hindenburg alles zetten op
een tegenhouden van den geweldigen
stoot der Engelschen en Franschen
in het Westen tot behoud van het
geheele „onderpand", dat men echter
reeds bij voorbaat in de gedachte
heeft prys gegeven of zal by trachten
den Russischen stoot in het Oosten
op te vangen en zoo mogelijk terug
te werpen, de Roemeniörs verhinderen
in het Oosten oen beslissende rol te
spelen en zich het behoud van den
weg naar KoDstantinopel en daarmee
van de Bulgaarsche en Turkscbe
bondgenooten pogen te verzekeren
Geruchtsgewljs heeft reeds verluid,
dat de Duitschers aan een verkorting
van hun Weateiyke front dachten.
Karl von Wiegand, decorrespondent
van de Ne w-Yoi ksche World te Beriyn,
maakt, volgens een Reutertelegram
uit New-York, reeds toespelingen op
bet opgeven van Combles en Péronne
door de Duitschers en van andere
punten, waarop een recht maken van
de Duitsche linie zou kunnen volgen.
De Duitsche Kroonprins richt
zooals men op een andere plaats
in ons blad kan. lezen aan zijn
troepen aan het front van Verdun
een legerorder, waaruit men, tus
schen de regels door, kaa lezen, dat
het offensief daar voorloopig niet
doorgezet zal worden. -.Tegelijkertijd
bereiken ons berichten via Londen
uit St. Petersburg over heb over
brengen van Duitsche troepen uit
Frankrijk naar Zevenbergen, over de
aanwezigheid van aanzienlgke Duit
sche strijdkrachten in de Karpathen,
over nieuwe versterking van Mac
keusen in de Dobroedzja, terwijl uit
de berichten van het overige Rus
sische front tezelfdertijd duidefijk
blijkt, dat de centi alen daar zoo sterk
zijn, dat de Russische stooten in de
richting van Kovel, van Luck en
van Lemberg op oon allerhevigst
verzet stuiten en daar waar de Rus
sen aanvankelgke voordeeltn behaald
haddeD, zooala aan de Narajofskaby
Halicz, zy weer door tegenaanvallen
gedeelteiyk te niet gedaan worden.
„Niets van belang" meldde het St.
Petersburgsche communiqué van 18
dezer uit het Oosten, maar wat dat
te beteeketien beeft, kan men in de
mededeelirgen uit Beriyn en Weenon
toegelicht vindeu. Het kan zgn, dat
de Russen een deel van hun troepen
verplaatst hebben, om den R' e-
meniörs in Zevenbergen én in 8e
Dobroekzja hulp te verleenen, maat
bet valt daarom niet te ontkennen,
dat zy ten Z. van de Pripet tot aan
de Karpathen herhaaldelijk verwoede
aanvallen hsbben gedaan, zonder dat
die een verandering van beteekenis
in het front hebben gebracht. Zoo
wgst alles er op, dat het offensief
der entente ln het Westen de cen
tralen er niet van afhoudt, in bet
Oosten groote kracht te ontwikkelen.
(N. Rott. Ct.).
PLAATSELIJK NIEUWS.
Os Hslderschs sn Pettamsr
zeswering.
Op de begrooting van Waterstaat
worden aangevraagd: f9000 voor het
verbeteren van een hoofd voor de
Pettemer zeewering; f60,000, evenals
ln vorige jaren, tot vöortzetting van
de bestorting en bezioking van het
onderzeesche beloop van de Helder-
sche zeewering, dat op de minst,
beschermde plaatsen voortdurend
blootstaat aan den aanval van de
sterke getystroomen in het Marsdiep,
die dit beloop daar steeds .steiler doen
worden f 12,000 voor het duinwaarts
verlengen en van breedere met steen
bezette zgbermen voorzien van vele
straudhoofden benoorden strandpaal
9 800 en om hier en daar ook de van
gewapend beton gemaakte onderdee
len tegen ontgrondig te voorzien
terwgl voorts gerekend wordt op den
aanleg van twee strandhoofden be
noorden genoemden strandpaal, welke
belde laatstgenoemde werken behoo-
ren tot de voorziening in do verdedi
ging van de Noordzeekust in de pro
vincie Noord Holland tusschen de
□eldersche en Hondsbossche zeewe
ringen, uitsluitend voor rekening van
het RgJ& Wat betreft de-werken voor
bedoelde voorziening voor gezamon
lgke rekening van Rijk en Provincie
wordt gerekend op f 12,000 voor ver
lenging en bescherming tegen ont
gronding van eeoige strandhoofden
bezuiden strandpraal 9.800; en op
f105,000 voor den aanleg van twee
hoofden tusschen de srrandpalen,
waarna nog een hoofd zal zgn aan
te leggen en alsdan zal de hoofden iy
tusschen strandpaal 9.800 en de
hoofden benoorden de Pettemer zee
wering voltooid zgn, behoudens het
kustgedeelte ter leDgte van 600 M.,
waar twee hoofden zy'n ontworpen,
doch de gunstige toestand van het
strand den aanleg daarvan voorloöplg
onnoodig doet zya.
De bezioking van den onderzeeschen
oever aan de zuidoostpunt van Texel
zal ook in 1917 even krachtig als in
vorige jaren moeten worden voort
gezet.
Alg. Bond van Onderoff. Kon.
Marine an hst Korps Marinlara.
In het orgaan van buvengenoemden
bond, „Het Midden", van 16 Sept.is
opgenomen de besóhryvlngsbrief voor
de a.s. Algemeene Vergadering waar
omtrent plaats en iyd nader zal
worden bekend gemaakt.
Het eerste punt van den beschry
vlngBbrief is een voorstel van het
Hoofdbestuur- ln verband met de op
richting eener coöperatie, om bet
jierceel aan de Zuidstraat (voormalige
winkel van den heer Koppen) voor
den bond aan te koopen. De korte
toelichting zegt, dat nu het bestaaude
gebouw aan den Polderweg te klein
wordt en daarom moest worden uit
gezien naar iets beters.
Van de afdeeliDg Willemsoord is
er een belangryk voorstel ingediend
om n.l. de actie te hervatten als in
gewone tydsomstandighedeD.
In de eerste plaats, aldus de toe
lichting, is dit voor den ionerlgken
organisatiegeest zeer gowenscht en
ten tweede zijn er velo urgente pun
ten en onderwerpen, die dringend op
afdoening wachten.
De Redactie van het Bondsorgaan
wydt ip dit nummer aan 't eerste punt
eene bespreking. Na gewezen te heb
ben op het noodige van eene cc Operatie,
doet zy een beroep op de offervaar
digheid der ledea om deze coöperatie
mogelgk te maken. Wat er in dit
gebouw kan gedaan worden Een
heele boel voorwaar 1 Beneden kan
komen de kamer van den Administra
teur, Hoofdbestuurskamer, Conversa
tiezaal (tevens tot berging archief
afd. Willemsoord, enz.) tezamen te
maken tot één groote vergaderzaal
le verdieping woning van den Ad
ministrateur en kamer van het be
stuur der Coöperatie2e verdieping
kleermakery met voor 7 man ruimte,
paskamer, kamercöupeurenmagazyo,
met nog lokaalruimte over. Rest.
dan nog een niet noodig zijnd pakhuis
uitkomend aan de Achtergracht,
hetwelk kan worden verhuurd.
De koopsom en verbouwingssom
zyn billijkin het openbaar kunnen
deze cgfers moeügk worden genoemd.
In mindering daarvan komt natuur
lgk een flinke huursom van hot per
ceel aan den Polderweg, waarvan de
hypotheek al ruim tot op de helft is
afgelost, de huur van het pakhuis aan
de Achtergracht, alsmede de vergoe
ding voor vergaderingen, welke steeds
aau het Mil. Tehuis word betaald in
een donatie van f30.
Dezelfde afdeeling wil een Jaar
boekje uitgeven, en motiveert dit door
er op te wyzen, dat het een propa
gandamiddel en tevens een gids voor
de leden zal zijn. Maar het H.B. wil
er niets van weten.
Amsterdam vraagt een permanente
soldgverhooging vao 20°/0 wegens
de styging der levensmiddelen
Willemsoord wil aan de koks en
hofmeesters, na 12 dienstjaren als
sergeant, de soldij van sergeant majoor
toegekend zieD, met inbegrip van de
verhoogiDgen voor dienstjaren als
onderofficier.
De verdere beschry vingspunten be
treffen in hoofdzaak lotsverbeteringen.
Openbars Leeszaal en Bibliotheek.
Maandoverzicht.
In de raaaDd Augustus werd de
leeszaal bezocht door 1462 personen,
waaronder 38 vrouwen. 17 nieuwe
leden lieten zich Inschrgven. Uitge
leend werden to'aar 1137 banden,
(457 romaDS en 76 blndorboekeD uit
het Nut, 119 studiewerken eu tijd
schriftjaargangen, en 486 romans uit
de leeszaal). De aanmerkeigke ver-
miodering van de nutsstatistiek vindt
baar oorzaak hierin, dat de Nuts
bibliotheek de laatste helft van de
maand voor het publiek gesloten was.
De nieuwe katalogus is nog Diet
gereed, doch zal binnenkort kunDen
verschijnen. Alle Nutslezers zyn dan
verplicht zich tegen betaling van 5
ct. een exemplaar aan te schaffen.
Ook het aanschaffen en gebruik van
een boekomslag, dat wg voor 6 ct.
beschikbaar stellen is voortaan voor
alle lezers verplichtend. Leden kunnen
naast een romau voorloopig drie
studieboeken tegeigk loenen voor den
.tyd van een maand, desnoods te
verlengen. De aandacht wordt nog
maals erop gevestigd, dat zij, die de
voorkeur van een bepaald boek
wenschen, dit wei k voor 2 ct. bij
vooruitbetaling voor zicb kunnen
laten reserveeren.
Kinderen kunnen in het vervolg
niet op Zaterdag hun boeken leeneD,
doch op alle andere t(jdeD, da^ de
uitleen geopend ia. Tusschen den
middag is de leeszaal en bibliotheek
vanaf half Sept. gesloten van 12Vi
2Va uur, ioplaats van 12-2 uur.
Ten geschenke werden ontvangen:
Die-Siadtischen Bücberballeu zu
Leipzig 1914Prof. Dr. J. v. Rees
Eenheid van tegendeelen, in het licht
van feiten op het gebied van de
weefselleer, enHermann von
Helmholtz, mannen van beteekenis
in onze dagen Zahn Clara Marie
Der grosze Krieg in Bildern, no. 17
en 18-Album de la grande guerre
War Pictorial; Openingswoord Inter
nationale school voor Wijsbegeerte
te Amersfoort.
Sinds aanvang Augustus mogen wy
ons verheugen in de diensten van
mej. M. Baert, dié als volontaire aan
de leeszaal werkzaam ls.
Cabaret- en Specialiteiten-voor
stellingen in „Casino".
Zaterdag eu Zondag a.s. zal onder
directie van den heer Jac. Smits van
Haarlem, weer een tweetal cabaret
en specialiteiten voorstellingen gege
ven worden. Volgens de advertentie
in dit nummer zal een schitterend
programma worden uitgevoerd o. m.
zullen optredende zeer bekende
piano humorist Jules Boesnach en
mevr. Berti Boesnach—ErluDdotter.
De attractie dezer voorstellingen is
het dressuurnummer door mr. Bon-
netti en mad. Williams met hun 12
prachtige rasbonden, die ongelooflijke
toeren verrichten. Voorts treedt op
clown William met zijn mechanisch
raadsel „Unicum", een wonder van
musicaliteit, waarby by wordt ge
assisteerd door zijo komischen buldog
„August". Verder staat op het pro
gramma één van de beste Holland-
scbe soubrettes, Cato Culp, en „Bul",
zoodat men tegen een matigen entrée
prys een zeer mooie voorstolling
krygt.
Ondertrouwd
JELLE VISSER Jr.
en
JANNETJE WAKER.
Helder,
Oostuiootstraat 82, 20 September 1916.
Koegras,
Huweiyksvoltrekking 5 October 1916.
Algemeei e kennisgeving.
Ondertrouwd:
WILLEM HENDRIKUS HEIJSTER
en
WILLEMPJE ARENTS.
Helder, 20 September 1916.
Ooalalootatraat 16.
Huwelijksvoltrekking 5 October a.s.
Ondertrouwd
JOHANNES PETRUS UIJLEMAN
en
JOHANNA BAKKER.
Huweiyksvoltrekking 6 Oct.
^Helder, i30 ^P1- 19'8-
Receptie*. 24 September, 18-2 uur.
Hoerstoog S.
_Heden overleed onze geliefde
Echtgenoot, Vader, Behuwd- en
Grootvader, de Heer
Thomas Constant Zur Mdhlan Sr.,
in den ouderdom van ruim 86
jaren. n
Amsterdam. 19 September 1916.
Nlcolaaa Wltsonhado 1.
O. T. c. Zur Mühlen - Boelen.
O. B. de Vries-Zur Mühlen.
M. W. de Vrirs.
Th. C. Zur Mühlen Jb.
E F."Zur Mühlen Brinkman.
J. P. Zur Mühlen.
A. h. P. W. Zur Mühlen—
Siegmund
G. J. SiegmundZur Mühlen.
H. J. Strootman.
Willt Zur Mühlen.
Max Zur Mühlen.
Bezoeken kunnen niet worden
afgewacht.
Geen bloemen.
De teraardebestelling zal plaats
hebben Zaterdag a.s. te 1V4 uur
op „Zorgvliet" (Amsteldyk).
Senige kennisgeving.
DANKBETUIGING.
Oodergeteekenden brengen door
dezen aan alleD, zoowel binnen als
buiten de gemeente, doch in het
byzonder aan da faawoners van da
2do Vroonstraat, hun hartelljksn dank
voor de groote deelneming, betuigd
by h6t overiyden van hunne dierbare
Echtgenoote, Moeder en Zuster.
M. J. KOENS, Kinderen
en Familie HEMELRIJK.
Helder. 21 Sept. 1916.
2Je Vroonstraat 49.
DANKBETUIGING.
□iermede betuigen wy onzen op
rechten dank aan de H H. Doctoren
VAN DER LEE en BüLLER, Direc
trice en Zusters van het Ziekenhuis,
voor de goede behandeling tydens
mya ziekte bewezen en verder aan
bet geheele Loodspersoneel, voor de
hulp en bgstand mg verleend.
D. A. VISSER.
A. VISSER-Kroeze
- en Kinderen.
De Heeron Mevrouw BAX-HAMERSLAQ
zijn verhinderd a.a. Zondag ta ont
vangen.
De Hser en Mevrouw RAPPARO-VAN
DIJK zullen gaarne bezoeken ontvan
gen Zondag 24 September an Zondag
1 October.
Palels 6.
De Haar en Mevr. BALL, Prins Hen
driklaan 11, zullen gaarne bezoaken
ontvangen op Zondag 24 Sept. an 1
October namiddag 2$ 4$ uur,
Schooi met den Bijbel,
Koningstraat.
Aanneming van nieuwe leerllDgen
voor de gewone klassen.
De nieuwe cursus begiet 1 Oct. 1916.
Aangifte bij het hoofd der school
na vieren aan de school.
De Vice Admiraal, Commandant der
Stelling van Den Helder,
gelet op
a. de Koninklijke Besluiten van
11 Februari 1916 No. 86 (Staatsblad
No. 81), voor zoover betreft het in
staat van beleg verklaarde water
gebied, behoorende tot de Stelling
van Den Helder,
20 Augustus 1915 No. 29 (Staats
blad No. 376),
16 November 1916 No. 85 (8taats-
blid No. 473),
b. Art. 28 van de Wet van 28 Mei
1899 (Staatsblad No. 128),
overwegende
dat by is belast met het militair
gezag in de watergebieden ge
noemd ia de Koninklgke Besluiten
als onder a. aangegeven;
bepaalt:
De Gezagvoerders van Handels-
en Visschersvaartuigen, zich be
vindende op bovenbedoelde water
gebieden, zyn verplicht de bevelen
op te volgen van de aldaar gesta-
tionneerde Nederlandsche oorlogs
schepen, van andere vaartuigen in
dienst van bet Rgk, alsmede van
de forten.
Zy zullen op seiner, aanroepin
gen of Bommatio8choten gedaan
door genoemde schepen of vaar
tuigen dan wel door de forten,
stoppen, bydraaien of wel het aan-
roepende vaartuig naderen.
Overtreding van de bij deze ken
nisgeving vastgestelde bepalineen
wordt iDgevolge art. 49 der Wet
van 23 Mei 1899 (Staatsblad No.
128), gestraft met hechtenis van
ten hoogste drie maanden.
Tovens wordt de aandacht van
gezagvoerders gevestigd op het
ïyfsgevaar waaraan zy zijn bloot
gesteld by het niet voldoen aan
een sommatieschot, zullende in dat
geval toch daarna met scherpe
schoten tegen het Id overtreding
zynde vaartuigen worden opge
treden.
Gelaat
dat deze zal worden afgekondigd
door aanplakking, door opname in
de Nederlandsche Staatscourant,
alsmede door plaatsing in plaatse
lijke bladen der gemeeDten: den
Helder, Texel, Harlingen, Kampen,
EokhuizeD, Medemblik, Edam,
WieriDgen, Dokkum, Gronicgcn,
Leeuwarden.
Gegeven te Helder
den 20*t#D>September 1916.
De Vice Admiraal voornoemd,
TEN CATE.
MELKVEEHOUDERS
te Helder en Koegras
wordan dringend uitgenoodigd te
vergaderen op DINSDA8 26 SEP
TEMBER 1916, des morgens ten 10
ure, In Cafó „DE POOL", Kanaal-
weg, Helder.
NAMENS HET BESTUUR.