HELDEISCHE COUUHT
Laatste berichten.
VAN 30 SEPTEMBER 1916.
Tweede blad.
B«rlohten ontwngen tijdens
het afdrukken van ons blad.
Boedapest, 30 Sept. De Minister
president heeft aan het Huis van
Afgevaardigden meegedeeld, dat het
Voedingabureau, waaraan drie minis
ters medewerkten, vereenvoudigd zal
worden. Het Bureau zal geheel onaf
hankelijk worden van eenige parttj-
richting. Graaf Tisza bespreekt de
meening, dat de Regeering een on
juiste schatting van den oogst ge
publiceerd heeft.
Sprekende over de voedingskwestie,
deelde de president mede, dat hij niet
"wilde verhelen, dat de toestand hache
lijk was en de beschikbare hoeveel
heid graan de normale behoefte niet
dekt. Maar daar het volk reeds ge
wond was aan minder voedsel dan
vóór den oorlog, zal er wel voldoende
zijn om het voor hongersnood te vrij
waren. Het gebrek aan le vensmidde-
len zal geen invloed hebben op de
weerbaarheid van het leger.
Griekenland.
Keulen, 30 Sept. Uit Kopenhagen
wordt aan de.„Köln. Ztg." geseind,
dat, volgens te Petrograd in diplo
matieke kringen uit Athene ontvan
gen mededeeliugua de Minister bereid
is zich aan de eischen der Entente
te onderwerpen en Bulgarije den
oorlog te verklaren. De koning heeft
te Athene met den minister-presi
dent langdurige besprekingen gehad.
DE OORLOG.
Van het Westelijk front.
Londen, 28 September. Vandaag
hebben wij de Schwaben redoute aan
gevallen, die grootendeels in onze
handen is. In het afgeloopen etmaal
zijn in dat vak bijna 600 gevangenen
genomen. Da redoute staat op de
hoogte 450 M. ten N. van Thiepvai,
welke het hoogste punt op den uit-
looperv van het Thiepvai vormt met
het volle gezicht op het noordeHjke
dal van de Ancre;
Van het gevechtsterrein
op den Balkan.
Sofia, 28 Sept. Communiqué van
den 27sten. Macedöniach front. Op
de Sjara Nereika Planina sloegen w|j
den linkervleugel van den vijand
terug en bezetten wij de bergkam
Lisetz(1150 M.) enIsjitsjewo(1550M.).
Op de hoogte Kaimaksjalan sloegen
wij den vijand terug, maakten w|j
i;wee kanonnen, tal van machinege
weren en bommenwerpers buit.
De Oultsche Rijksdag.
De rede van den Rijkskanselier.
De Duitsche rijksdag kwam Don
derdag bfjeen. Na een openingstoe
spraak van den Voorzitter, waarin
deze de heldhaftig strijdende Duit
sche troepen huldigde en verder wees
op den goeden oogst, die de uithonge-
nugeplannen doet mislukken, nam
de Rijkskanselier het woord.
In de eerste plaats behandelde deze
don
politiek en toestand.
Hij herinnerde aan de oorlogsver
klaring van Italië, die hoewel slechts
een bloote vorm, lang door de Itali-
aansehe regeering was uitgesteld,
d )ch tenslotte, waarschijnlijk onder
druk van Engeland, was overhandigd.
Toen sloot ook Roemenie zich bij
de tegenstanders van Duitschland aan.
De betrekkingen van Duitschland tot
Roemeniö voor den oorlog berustten
op een bondsverdrag, dat aanvanke
lijk slechts tusschen O.-H. en Roe-
manié was gesloten en later door de
toetreding van Duitschland en Italiö
uitgebreid. In het verdrag verplicht
ten de partijen zich tot wederzjjdsche
gewapende hulp ingeval van aanval
len door derden. Bij het uitbreken
van den oorlog heeft wijlen koning
Karei krachtig de opvatting ver
dedigd, dat Roemenie, niet alleen
volgons de letter van het verdrag,
doch ook voor de eer van het land
verplicht was zich aan de zijde der
Middelrijken te scharen, doch in den
beslissenden Kroonraad gelakte het
deu bejaarden koning niet zijn mee
ning door te zetten tegenover een
regeering, wier minister-president, ten
spijt van alle bestaande verdragen,
van den beginne af met de entente
sympathiseerde.
Kort daarop stierf de koning aan
de gevolgen van de gemoedsbeweging,
die het besef, dat Roemenie zijn bond-
genooten had verraden, hem had be
rokkend.
De Rijkekanaeliei herinnerde er
verder aan, hoe enkele dagen vóór
de oorlogsverklaring van Roemoensche
zijde verzekeringen werden gegeven,
dat men de neutraliteit zou hand
haven.
Echter zal Roemenië zich .in mili
tair opzicht evenzeer vergissen als
hot dit reeds op politiek gebied deed.
Immers hoopte men met vertrouwen
dat als Roemenië aan den oorlog
deelnam, Turkije en Bulgarije afvallig
zouden worden.
Dat is echter niet gebeuld. Integen
deel hebben z{j in de Dobroedsja
schitterende voordeelen bevochten."
(Toej.)
Tervolgena behandelde de Kanse
lier den
militairen toestand.
Hij herinnerde aan het algemeen
offensief dor geallieerdon, lang te
voren reeds aangekondigd. Nu npu het
front der gehate Duitschere worden
doorbroken. Frankrijk en Belgis
worden bevrijd en de strijd over den
Rijn naar Duitachti bodem worden
overgebracht.
Wat is echter geschied Wel be
haalden de Franschen en Engelschen
voordeelen en de eerste linies drongen
zij terug. Ook leden de Duitschers
zware verliezen aan menschen en
materiaal, maar het Duitsche front
staat vast en ongebroken.
Nog is het eind van den strijd aan
de Somma niet te zien, meer offers
zullen nog gevorderd worden, nog
een loopgraaf en nog een dorp mogen
verloren gaan, maar er door
komen de geallieerden niet.
Dat waarborgen onze aanvoering en
de ongeëvenaarde dapperheid van alle
Duitsche stammen. (Luide bravo'a).
In het O. woedt eveneens de strijd.
De grootsch opgezette doorbraaks-
pogingen der Russen werden tot staan
gebracht en verdere aanvallen afge
slagen. Ook hier zal de str|jd voort
duren. Maar even zeker zullen de
verbondenen stand houden.
Op den Balkan werd door de
geallieerden de groote slag voorbereid.
Meer dan een jaar lang werden te
^rloniki allerlei troepen samenge
trokken. En wat heeft men bereikt
De plannen der Entente werden reeds
in den beginne betroffen door het
oprukken der Bulgaren en Duitschers
in de Dobroedsja en in Macedonië.
Alles tezamen genomen dus, heb
ben de tegenstanders aanhet Somme-
ftont enkele suecessen gehad, die den
algemeenen toestand niet wijzigen;
voor het overige echter z|jn allo
vijandelijke aanvallen met succes
afgeslagen. Daarmee is het streven
van den vijand op den Balkan ver-
Id en zijn zijn plannen mislukt,
zoo duurt de ontzettende oorlog
voort. Steeds nieuwe volken storten
zich in het bloedbad, welks doèl
hetgeen door de vijanden steeds
openlijker wordt verkondigd, en dat
niet verkeerd kan worden begrepen
landhonger en vernietiging is.
Daarover heb ik te dezer plaatse
al vaak gesproken: de Russen willen
Konstantinopel, de Franschen Elzas-
Lotharingón, de Italianen Trente en
Triest, de Roemèniërs Zevenbergen.
Van don eersten dag af aan was
de oorlog voor ons niets anders dan
een verdediging van ons recht op
leven en vrijheid (bravo). Daarom
konden wij de eerste en eenige zijn,
die onze bereidvaardigheid tot vre
desonderhandelingen uitspraken. Ik
heb daarover op 9 December 1919 va
daarna herhaaldelijk en duidelijk
genoeg gesproken. Asquith en Cecil
kunnen m|jn woorden niet uit de
wereld helpen door de bewering dat
Duitschland geen, dan wel onver
draaglijk vernederende vredesvoor
waarden zou hebben verkondigd. Wij
hebben het onze gedaan. Of durft er
iemand vergen dat wij thans aan
biedingen doen, wanneer de v|jand,
zooals Briand onlangs deed, een
thans te sluiten vrede als een smaad
voor de nagedachtenis der dooden
verklaart?
Zij zetten den oorlog voort, omdat
zij met hun hersenschimmige ooi logs-
oogmerken hopen te kunnen bereiken.
Hun veroveringsluat draagt de schuld
dat zich dagelijks bergen van lijken
hoog opstapelen.
Zooals Frankrijk te strijden voor
vasten duurzame vrede, waarbij
internationale overeenkomsten de
naties tegen eiken aanval beschermen,
zoo willen wij Duitschland
tegen eiken aanval beschermen.
Bijzonder scherp liet de Rijkskan
selier zich over Engeland uit. Wat is
het. doel dat Engeland nastreeft?
Hierop gaf h|j het volgende ant
woord Wat Engeland zich wil
toeêigenen uit den gehoopten buit in
Klein-Azië, wat het zich wil toeéige
nen aan kolóniên, laat het thans nog
in het duister. Maar het wil meBr!
Ds Engelschen laten er geen twijfel
over bestaan, wat zij van Duitsch
land willen maken. Als natie moeten
w|j vernietigd worden, w|j moeten
militair weerloos worden gemaakt;
economisch üiooten w|i verpletterd
en door de wereld geboycot worden;
tot altoos durende onmacht dienen
wjj te worden veroordeeld. Dat is het
Duitschland, dat Eageland aan zijn
voeten wil zien. En als dan geen
Duitsche concurrentie meer te vreezen
is als Frankrijk is doodgebloed, als
alle oorlogvoerende bondgenooten op
financieel en economisch gebied
heerendienst voor Engeland volbren
gen, wanneer de neutrale Europeesche
wereld zich moet vdegen naar ieder
jebod, rekening moet houden met
iedere Britsche zwarte lijst", dan
zal, over het macbtelooze Duitschland
heen, de droom der Engelsche
wereldheerschappij werke
lijkheid worden.
Voor dit doel str|jdt Engeland met
een in z|jn geschiedenis voorbeelde-
looze inspanning van krachten, met
middelen die de oene inbreuk tegen
het volkenrecht op de andere doen
volgen. Daarom is Engeland onze
meest egoïstische, verbitterdste en
hardnekkigste vijand. Een Duitsch
staatsman, die er voor zou terug
schrikken tegen d6zen v|jand elk
bruikbaar, den oorlog werkelijk ver
kortend strijdmiddel te bezigen, moest
worden opgehangen (stormachtige
toej., handgeklap in het huis en op
de tribuneB). Ik hoop dat gij uit mijn
woorden de mate van tegenzin en
verachting beseft, die ik gevoel tegen
de steeds opnieuw verspreide be
wering, dat uit onbegrijpelijke toe
geeflijkheid, veranderde begeerte tot
toenadering of zelfs uit overwegingen,
die het daglicht niet kunnen zien,
niet alle strijdmiddelen zoo krachtig
mogelijk worden gebezigd (bravo).
Verder wees de Rijkskanselier erop
hoe, na twee jaar strijdeaa, meer dan
ooit te voren het parool geldt
Volhouden en overwinnen.
Duitschland zal overwinnen al
begon den vorigen winter ook de
kleinmoedige zorg op te komen of
de levensmiddelen toereikend zouden
zijn, ze zijn toereikend geweest. De
oogst van dit jaar geeft ons veel
grooter zekerheid dan het vorige jaar
het geval was.
De Rijkskanselier gewaagde van
do zorgen waaronder zoovelen voor
hun levensonderhoud strijden, de
droefheid om de gevallenen en ver
minkten, de offers die over het ge
heele land, eensgezind worden ge-"
bracht.
Hooger en grooter is evenwel nog
de doodsverachting waarmede onze
zonen en broeders daarbuiten do ver
woede aanvallen van aan getal en
munitie zeer overmachtige, met uiter
ste dapperheid strijdende vijanden
weerstaan". (Bravo.)
Nooit zag de wereldgeschiedenis,
de geschiedenis der menschen iets
dergelijks. Voor do heldendaden daar
buiten moet onze smart verstommen.
Geen klacht van thuis moet hun oor
bereikes), slechts dank, warme dank
uit het vaderland, waarvoor z|j bloe
don, z|j bun gezel, als bet helsche
trommelvuur om hen dreunt."
In deze dagen heeft het Duitsche
volk weder gelegenheid door de oor-
logsleening te bewijzen, dat het tot
elk offer bereid is, dat het zich een
plicht rekent, door het afstaan van
het beschikbare geld het reuzenwerk
do,r Duitsche strijdmachten te onder
steunen en daardoor tor bespoediging
der zege bij te dragen.
De tanden op elkander, maar hart
en handen w|jd geopend, zoo willen
w|j achter onze strijders straau. Eén
man, één volk (Bravo's).
Aan het slot z|jner redevoering
merkte de kanselier op dat nog niet
aan werken des vredes gedacht kon
worden.
Echter is uit dezen oorlog gebleken
op hoe geweldige onverwoestbare
fundamenten Duitschland is opge
bouwd.
„Wij kunnen niets van wat ons deze
vuurproef laat bestaan in vredemissen.
De geweldige taak die op alle
gebied van staats-, sociaal, economisch
en politiek leven ons wacht, heeft
tot volbrenging noodig alles wat aan
krachten in het volk leeft. Het is een
staatsnoodzakelijkheid, die zich zal
doorzetten tegen alle hindernissen in,
om deze krachten, die in het vuur
zijn gegloeid, die werken en scheppen,
roepen en verlangen voor het geheel
te benutten. (Levendige toejuichingen).
Vr|je baan voor alle bekwamen en
flinken. (Hernieuwde toejuichingen).
Dat moet onze leuze z|jn. Passen w|j
haar vrij en zonder vooroordeel toe,
dan gaat ons R|jk een gezonde toe
komst tegemoet, omdat elke steen,
elke balk meedraagt en steunt. Dan
zullen de sterken uit alle standen
gaarne en met vreugde deelnemen
aan de werken de3 vredeB, gelijk
thans aan den bioedigen strijd".
(Stormachtige herhaalde toejuichin
gen. Handgeklap in het Huis en op
de tribunes).
De „Bremen".
New Londen, 29 Sept. Duitsche
beambten geven duidelijk te kennen,
dat z|j ongerust z|jn over het niet
aankomen van de „Bremen". Her
baaldel|jk is de komst van de duikboot
voorbarig aangekondigd. Bij het
minste voorwendsel vaart een sleep
boot snol uit, om het spookschip tege
moet te varen.
Londen, 29 Sept. De „Daily Chro-
niclo" meldt uit New YorkTerwijl
Berlijn feest viert, z|jn de Duitschers
terneergeslagen door de veld winnende
overtuiging, dat de „Bremen" buit
gemaakt is.
Een blijkbaar officieuze mededee-
ling behelst, dat zij naar de haven
van Falmouth met een kostbare
lading en papieren is opgebracht.
Hat einde der twee Zeppelins.
De correspondent van de „Tel." te
Londen meldtVan een hooggeplaatst
ambtenaar der admiraliteit vernam
ik treffende bijzonderheden omtrent
de Zeppelins, die in den nacht van
Zaterdag "werden neergeschoten, de
eenige van het groote aantal lucht
schepen, hetwelk aan den raid deel
nam, die getracht hadden Londen aan
te vallen, en er toch slechts in slaag
den, eenige bommen op de buiten
wijken te laten vallen.
Het spoor van de twee ten onder
gang gedoemde Zeppelins werd zeer
nauwkeurig gevolgd. Een er van werd
juist in het midden geraakt door het
stevig kanonvuur en daar de gas-
schotten onmiddellijk leegstroomden,
werd het luchtschip in het midden
zeer zwaar en begon het gevaarlijk
door te buigen.
Wel deed de bemanning wanhopige
pogiugen om het evenwicht te her
stellen en het middenschip te ontlas
ten, door alles wat niet sp|jkervast
was overboord te werpen, maar de
lekke gasschotten in het midden
trokken de Zeppelin door hun steeds
toenemende zwaarte' onverbiddelijk
naar beneden, terwijl de uiteinden
hoe lauger hoe schuiner opstonden.
Zöodra het luchtóchip op den grond
neerkwam, blies de bemanning het
Zeppeiin-wrak op. De bevelvoerder
was halfdol van angst, dat b|j in
handen eener woedende menigte zou
vallen, en zichzelf blijkbaar zeer goed
bewust van den aard zijner moord
zuchtige onderneming. H|j verzocht
dringend, dat er om bewakingsman-
scbappen getelefoneerd zou worden.
Het werpen van bommen op
vreedzame burgers schijnt niet de
eenige laffe schanddaad der Zeppelins
te zijn. Zij hebben mitrailleurs aan
boord, in Welker patroonlinten een
groot aantal ontplofbare, stompe
kogels z|jn gevonden!
De tweede Zeppelin werd eerst
aanzienlijk beschadigd door afweer-
vuur eD ten slotte neergeschoten door
een vliegmachine. De bemanning
van 21 koppen vond, met uitzondering
van den commandant, die uit het
schuitje sprong en den nek brak,
een verschrikkelijken, afschuwelijken
dood. Het bl|jkt uit tal van aandui
dingen, dat de bemanning levend dén
grond bereikte, ofschoon de ballon
toen reeds in vlammen gehuld was,
maar z|j was geheel opgesloten in de
7ier gondels, die door bet geweld
van den val allen onder den branden
den ballon half in den grond, half in
het raamwerk van den Zeppelin
waren gedrukt.
Eu binnen die gondels moet de
bemanning langzaam geroosterd zijn,
daar ontvluchten onmogelijk was, en
er ook geen gelegenheid bestond om
een eind aan dit verschrikkelijk lijden
te maken door een verlosaenden
revolverkogel.
De mannen moeten als beesten met
elkaar geworsteld hebben in hun
razende ontzetting en hun vruchte-
loozo pogingeD om uit de gloeiende
gevangenis t.e komen. Hun lichamen
waren dooreengekronkeld en leverden
een afschuweiykon aanblik op. De
lijken waren niet verbrand maar
zagen er uit als en hadden de kleur
van gerookte ham.
Raadsoverzicht.
We leven in groote tijden, wonder
lijke en merkwaardige Ójden. Gsheel
het oude Europa want die kleine
plekjos neutraal terrein tellen niet
moe staat in vlammen; de be
schaving van vele eeuwen is bezig
t.en onder te gaan. B|j millioenen en
millioenen wordt kapitaal vernietigd,
en niettegenstaande dat draait de
machine nog, die maatschappij heet...
Zou men het voldoende beseffen?
Daar was de heer Biersteker, die
klaagde over den wonderlijken gang
van zaken b|j de laatste raadsver
gaderingen, waardoor pas op zeer
korten termijn de agenda kon worden
gepubliceerd en de stukken ter inzage
gelegd. En die zeide, dat het zóó toch
niet langer ging, dat het Dagel|jksch
Bestuur den Raad behoorlijk tijd en
gelegenheid moest geven om kennis
te némen en studie te maken van
wat er omging in het lichaam der
gemeenteEn daar was, gemoede
lijk en kalm, later ietwat geïrriteerd,
de Voorzitter, die betoogde, dat de
Raad thans tot plicht had eens mede
te werken aan een vlugge afdoening
van zaken. Er was zoo ontzettend
veel werk, de secretarie kon het niet
af, er was eenvoudig geen doorkomen
aan, ook B. en W. waren overkropt
met werk. Zoo was er nu weer deze
agenda. Verschillende zaken moesten
vóór 1 October worden afgewerkt, en
het was onmogelijk eerder de agenda
klaar te hebben. Maar de heer Bier
steker bleef pruttelen. Allemaal goed
en wel, meneer de Voorzitter, maar
de ambtenaren ter secretarie zitten
er voor, en wij, leden van den raad,
die óók nog andere werkzaamheden
hebben, moeten er vaak onze zaken
voor ondersteboven gooien. Laat de
Raad ons nu toch eens tegemoet
komen in deze abnormale tijden,
zuchtte, in arren moede, de Voor
zitter
Zoo was deze vergadering in
hoofdzaak alweer belegd wegens de
geldleening en de cokes-geschiedenis,
die vóór 1 October hun beslag moesten
hebben. Die geldleening betrof de
kleinigheid van f 800,OOp voor allerlei
werken, nuttige en nbodige, en dit
bedrag zal in 30 k 35 jaren worden
afgelost. De heer Spruit klaagde over
de duurte van het geld; 4°/0 rente
moet de gemeente geven en zij krijgt
het geld tegen den koers van 96
Maar de Voorzitter bracht den heer
Spruit aan het veratand, dat hij er
maar gauw b|j moest z|jn met dit
bedrag van de Rijks Postspaarbank
te leenen voor zoo lagen pr|js. Later
werd de geldmarkt misschien hoogei".
En wat de cokes geschiedenis be
treft, B. en W. wilden evenals den
vorigen winter de cokes tegen goed-
koopen prijs beschikbaar stellen, maar
meenden thans, met het oog op de
duurder geworden prijzen, den pr|js
op 60 cents té moeten stellen.
Daarentegen kwamen de sociaal
democraten met het voorstel om den
ouden prijs van 50 cent te hand
haven. Maar nadat de heer de Geus
er op gewezen had, dat zoo'n verlaging
gansch niet onbeteekenend was, en
de Voorzitter had becijferd, dat die
niet minder dan f 8000 zou bedragen,
haastte de heer De Zwart zich zijn
voorstel in te trekken. Ruim 80,000
mud cokes waren den vorigen winter
verkocht aan de bevolking, en dat,
waar maar op 'n 60,000 H.L. gerekend
was. De menschen vochten erom, zei
de Voorzitter.
Toen ze het allemaal dan eens
waren over den pr|js allemaal op
één na - kwam de heer De Geus
met het voorstel om nog 14 dagen
te wachten en den termijn van ingang
op la October te stellen. Er was nl.
door den heer Spruit gevraagd naar
de voorraden bij handelaars, en de
Voorzitter had geantwoord, dat deze
4000 Ms. wel van de hand gedaan kon
worden na afloop van den termijn,
waarop de cokeB goedkoop zou wor
den verkrijgbaar gesteld, en dat des
noods de Raad don termijn van ingang
dan 14 dagen kon verlengen. En
ofschoon men algemeen vond, dat
de handelaars gelegenheid genoeg
hadden om hunne voorraden van de
hand te doen, wist de heer De Geus
er door te krijgen, dat de termijn
14 dagen verlengd werd en alzoo
eerst van 15 October af goedkoope
cokes is te verkrijgen.
De heer Over de Linden sloeg
nu plotseling de verzenen tegen da
prikkels en vroeg stemming over
den prijs van 60 ets. "Deze heer tran
sigeerde niet-, zooals de sociaal
democraten, - vroeg niet of het kon,
of het wenscbelijk, mogelijk en noodig
was: de cokes moest 60 cent kosten
voor zoover het van hem afbing.
Dies stemde de heer Over do Linden
tegen het voorstel betreffende den
prijs van 60 cent
Wat overigens in dezen Raad nog
behandeld werd, was een afwijzend
advies om aau de Handels-Avond
school een subsidieverhooging toe te
kennen. B. en W. hadden hiervoor
verschillende overwegingen, die de
lezer grootendeels in het raadsverslag
zelvè vindt en die volstrekt geene
depreciatie van de school inhielden.
Natuurlijk, dat de heer Adriaanse in
een vurig, maar niet zeer sterk plei
dooi, opkwam voor dit instituut
der Winkeliers-Yereeniging. In zijn
Ijver vergaloppeerde deze heer zich
wel eons. Bijvoorbeeld: toen de heer
de V3n, die persoonlijk overigens
onwelwillender stond tegenover de
school dan de overige raadsleden, be
toogde, dat b|j een aantal van 12
examinandi; een getal van 7 gesiaag
don niet pleitte voor de gunstige
resultaten van het onderwijs, repli
ceerde de heer Adriaanse door te zeg
gen, dat dit juist pleitte voor de
strenge eischen, die aan zoo'n examen
worden gesteld. Dit gaf den heer de
Gous do opmerking in den mohd, dat,,
zoo doorredeneerend, de resultaten
eener school beter zouden zijn naar
mate er minder slaagden. Waarvan
de heer Adriaanse niet meer terug
had.
Gelukkig was er de heer Biersteker,
die den Raad uit de impasse haalde
waarin b|j gekomen was. Laten we
nog even wachten, zei doze hoer. De
Commissie van Toezicht stelt enkele
eischen omtrent verbeteringen, ver
anderingen, etc., laten we nu even
afwachten welke houding het Bestuur
hieromtrent aanneemt. We moeten
dan niet doen wat B. en W. willen:
geen subsidie-verbooging geven, maar
voor een jaar die toestaan als het
antwoord bevredigend is.
En zoo geschiedde tot wederz|jd
sche voldoening.
„Volkshuisvesting" kr|jgt wosr
f 192000. - ora te bouwen. Kan dat
niet tegen goedkooper huren? vroeg
do beer Baak. Ou mogelijk, zuchtte
de Voorzitter, 't Is tegenwoordig al
les zoo duur.
Verschillende onderofficieren aan
boord der „Emma" kregen, ten op
zichte hunner reclame inzake de be
rekening der belasting, de kous op
deii kop. Inderdaad is er iets onbil
lijks gelegen in de huidige regeling.
Voor het genot van vrije voeding
wordt b(j de berekening van het in
komen gerekend f120.-. Neemt
men echter niet deel aan de voeding,
dan vergoedt het Rijk daarvoor 16
cents per dag of f54.75 per jaar. Nu
verzochten de onderofficieren om hun
inkomen te berekenen, in plaats van
naar het bedrag van f120.— voor
voeding, naar het werkelijk te ver
goeden bedrag van f54.75.
In 't algemeen was dit vorzoek
niet onbillijk, maar de heer Michels
betoogde, dat de vergoeding van het
Rijk nog van ouden datum is en te
gering is, (waarmee dus de Raad
geen rekening kan houden) en dat
men, indien men op het voorstel der
adressanten inging, dan ook allerlei
andere belastingschuldigen (burgers)
zou krijgen, die in dezelfde condities
verkeeren. En zoo werd dan ook
tenslotto het voorstel van B. en W.
zonder stemming aangenomen.
B|j de' rondvraag was er nog een
onverkwikkelijk incidentje tusschen
den heer Spruit en den wethouder
De Geus. Naar aanleiding van eenige
opmerkingen van eerstgenoemden
betreffende de berekening van het
waterverbruik opmerkingen, reeds
vroeger gemaakt meende de heer
De Gous eenige inlichtingen te kun
nen geven. De heer Spruit luisterde
hier niet naar en toen de heer De Geus
verzocht om gehoor, keerde de heer
Spruit zich, demonstratiof, nog meer
ter zijde en converseerde heftig met
z|jn buurman. Gevolg: een scherp
debatje tuaschen beide heeren. W|j
vermeenen, dat de heer Spruit, die
ook reeds den vorigen keer blijken
gaf eigenaardige begrippen omtrent
hot raadslidmaatschap te hebben, door
z|jne handelingen niet het peil van
den Raad tracht op te voeren, in
tegendeel, het naar beneden haalt.
En dit is toch een verkeerde opvatting
van de taak van een raadslid
PLAATSELIJK NIEUWS.
Ds „K I".
In den Haag is bericht ontvangen
dat de „Witte Zee" met de onder
zeeboot t„K I" Donderdagmiddag
Malta is gepasseerd.
Hr. Ms. „Noordbrabant".
Blijkens een bij het departement
van marine ontvangen bericht was
Hr. Ms. „Noordbrabant" Vrijdag
morgen op 57° N.B, on 10° W.L.
(bewesten de Hibriden) en was alles
wel aan boord.
Naar alle waarschijnlijkheid kan
het schip 2 October te Nieuwediep
binnenloopen.
Geslaagd voor hel diploma huis
houdster, aan de Amsterdamsche
huishoudschool (Zandpad 6) Mej. D.
E. Beeckman alhier.
Mej. A. O. Boon, alhier, slaagde
te Amsterdam voor het examen
apotheker-assistente.
B|j het heden te 's Gravenhage
gehouden examen slaagde voor het
examen van stuurman en schipper
ter zeesleepvaart de heer J. Kaan
alhier.
Industrie- on Huishoudschool
voor Melsjos.
Nov. a.s. hoopt het Bestuur van
het Dep. Helder der Maatschappij tot
Nut van het Algemeen bovengenoom-
de school te openen in het pand
Havenplein 18.
Doel van deze inrichting is aan
meisjes van eiken stand en gezindte
uit Helder en omstreken, nadat z|j
met vrucht het onderwijs eener
school voor G. L. O. of M. U. L. O. ge
volgd hebben, zoodanige kennis en
vaardigheid b|j te brengen, dat z|j
daarmede toegerust en daarop voort
bouwende, hetzij in eigen kring of
daarbuiten een eervolle plaats zullen
kunnen bokleeden.
Het onderwijs, loopende over «en
cursus van 8 jaren, zal daartoe om
vatten de volgende vakkenhand
en machine-linnennaaien, verstellen,
stoppen, mazen, breien, knippen, cos-
tume-naaien en patroonteekenen
voortgezet lager onderwijs
hand- en rechtlijnig teekenen
huishoudelijke vakken: koken en
voedingsleer, huishoudkunde, was-
schen, 8tr|jken, mangelen en vouwen.
Ook zal in 1917 begonnen worden
met bet geven van cursussen aan
dames en dienstboden in afzonder;
l|jke vakken.
Moge de school aan vele meisjes
een nuttigen en aangenamen leertijd
verschaffen en zoodoende in een reeds
lang bestaande behoefte voorzien.
De. aandacht wordt gevestigd op
de ad vertentie, deze school betreffende,
in hetzelfde nummer dezer courant.
Afloop aanbesteding.
Gister werd door den Directeur van
's R|jks Marine-Werf alhier aanbesteed
het verrichten vau onderhoudswerken,
aan de dok-, sluis- en andere water
werken van het Marine-Etablissement,
gedurende 1916, waarvoor werd in
geschreven als volgt
J. Huibert, Alkmaar f82940; I.L.
van Os, Helder f 32,000; A. K.-Ijuen,
id. f 81,980J. Spruit, id. f 31,627
M. Daalder, Bussum f 31,589H.
WIjker, Helder f 80,650; R. N. van
Os, id. f 80,100J. Smit, id. f 29,850
P. Bos, id. f 29.600Sïarrenburg en
BoerdUk, id. f 29,400J. de Vries,
id. f 27,940W. J. Braggaar, ld.
f 27,400; J. Dienaar, id. f 26,750;
Gebr. van Pelt, id. f 26,674; A. van
der Wouw, id. f 28,965.
Militairs Volka-Zangdemonstratie.
Naar sanleiding van oen door de
afdeeling den Heldor van de Nationale
Vereeniging voor den Volkszang, di
recteur de heer J, Brands, gedaan
verzoek aan den Stelling Comman
dant om de zaugdemonstratie, welke
voor eenige waken wegons ongunstig
weer is moeten worden afgelast,
weder te doen plaats hebben, is een
gunstig antwoord ontvangen.
Deze demonstratie zal thans plaats
hebben Woensdag 4 October a.8., b|j
ongunstig weer eene week later.
„Hat Wltto Kruit".
Ouder de gekozen bestuursleden
(zie verslag vorig nummer) is ultgo
vallen de naam van den heer M. A.
Kotster.
Hoog militair Gerechtshof.
Het Hoog militair Gerechtshof deed
in hooger beroep uitspraak in de zaak
tegen een milicien-kanonnier der
vesting-artillerie, die in eersten aan
leg door den Krijgsraad te 's-Graven-
hage was veroordeeld tot één jaar
militaire gevangenisstraf, omdat h|j
te Helder op 11 April op het fort
Kijkduin aldaar bij een geval van
muiterij of oproer en algemeenen
opstand tegen hunne superieuren van
aldaar gelegerde militairen, met name
tegen een reserve tweede-luitenant,
iB opgetreden als aanstoker, bewerker
of hoofd van den opstand, door o.a.
toen een zijner kameraden, de mili
cien-kanonnier M. Oabri, in arrest
was gesteld wegens indlsciplinair
gedrag tot de manschappen op een
der kamers te roepen: „menschen
kom je bed uit, ifrant Cabri moet uit
de provoost" en verder door het eerst
uit een der kamers van dat fort te
loopen in de richting der strafkamer
aldaar waar genoemde Cabri in arrest
was gesteld, gevolgd door talrijke
andere militairen.
Het Hof was van oordeel, dal niet
meer of anders bewezen is, dan dat
beklaagde op t|jd on plaats gemeld
toen een z|jner kameraden in arrest
was gesteld tot de manschappen de
bovengenoemde woorden beeft ge
roepen en het eerst uit een der
kamera van het fort is geloopen in
de richting der strafkamers, gevolgd
door talrijke andere militairen en
dat in het bijzonder niet wettig en
overtuigend is bewezen, dat er mui
terij, oproer of algemeene opstand
tegen superieuren of den luitenant
is geweest en dus ook niet dat be
klaagde is opgetreden als aanstoker,
bewerker of hoofd van zoodanigen
opstand; dat beklaagde door de be
wezen handelingen aanzette tot het
bij artikel 191 van het Wetboek van
Strafrecht strafbaar gestelde feit van
het opzettelijk iemand, die op open
baar gezag van de vrijheid ia beroofd,
bevrijden, terwijl de plaats waar, en
de omstandigheden waaronder dit
gebeurde aantoonen dat dit geschiedde
in het openbaar.
Beklaagde werd nu schuldig ver
klaard aanin het openbaar monde
ling opruien tot eenig strafoaar feit
en deswege veroordeeld tot tien maan
den gevangenisstraf.
BINNENLAND.
De onrust In Djambi.
„De correspondent van de „Locomo
tief" in Djambi seint, seint, dat de
bevolking van de Boven-Toengkal-
streek geen deel neemt aan den
opstand.
De troepenmacht ih Djambi ia
samengesteld uit 2 compagnieën van
het 108 bataljon, 2 id.. van het 16e
bat., 6 brigades van Padang en 11
brigades gewapende politie, d. i. in
totaal 1600 man. Hlerb|j moeten nog
geteld worden de gam. bat. van
Palembang en Djambi, te samen
200 man.
„De dag, bestemd voor het uitbre
ken van eeD opstand in de Lampongs,
was op 12 October bepaald.
„Langzamerhand blijkt de Sarikat
Islam de oorzaak van den opstand
te zijn. (Hbl.).
Grondwetsherziening.
Den Haag, 29 Sept, De Twead6
Kamer besloot zonder discussie op
1-7 October aan te vangen met de
behandeling van do grondwetswij
ziging-voorstellen inzake kiesrecht en
onderwijs. Met 57 tegen 10 stemmen
werd besloten de algemeene be
schouwingen over beide ontwerpen
gel|jkt|jdig te houden.
Opgabracht.
De zeesleepbooten „Gouwzse" en
„Zuiderzee", ieder met twee lichters
op weg van Rotterdam naar Londen
z|jn door een Duitsche torpedoboot
naar Zeebrugge opgebracht.
De bemanningen der sleepbooten
z|jn gistermiddag te Rotterdam aan
gekomen.
De sleepbooten en de lichters
hadden geen lading. De opbrenging
geschiedde omdat de lichters be
stemd waren voor een vijandelijk land.
Goede zaken.
Naar wij vernemen z|jn ruim 2500
haringvisschere te Scheveningen, die
nimmer directe belastingen betaalden,
over dit jaar, vermoedelijk ten ge
volge der gunstige teelt over 1915,
in de Rijkslnkomstenbolasting aange
slagen en zullen velen van hen
waarschijnlijk voor een flink bedrag
in de Oorlogswinstbelaating worden
betrokken. (Ned.)
Kaas.
Ondanks het verzoek van de Kaaa-
vereenigiDg om niet hooger dan voor
f60.- te koopen, werd gisteren op
de markt te Alkmaar f 79. - per 50
K.G. besteed. De vermoedelijke reden
ia speculatie op den komenden voedsel-
nood in Europa, en rekent men in
de toekomst f160.- per 60 K.G. te
zullen maken voor de kaas, die uit
gevoerd mag worden 1
Dubbele moord.
Een dubbele moord had gister
middag te Hasselt plaats. Een aak-
schipper werd door zijn knecht Van
den Heuvel doodgeschoten, waarna
deze zichzelf van het leven beroofde.
Nader meldt ruen:
Het drama to Hasselt heeft, nog
een vreesolijk vervolg gehad.
De veldwachter Van den Berg nam
hot wapen mede naar het gemeente
huis. B|j het nazien van de revolver
ging een schot af en trof den arbei
der R. Hoogenkamp, 65 jaar, in de
borat De man viel dood neer.
Omtrent den moord zelf vernemen
wij nog het volgende:
Van der Beid, schipper op do 670-
tons Rijnaak „Mühlheim a. d. Rubr",
thuis behoorende te Kampen, bevond
zich met zijn knecht Van den Houvel
in het café van J. Goerig. De baas
zei den knecht: „Dat is je laatste
glaasje bier!"
„Dat zal wel niet!" was het schert
sende anYwoord.
Plotseling trok de kn cht een re
volver en schoot z|jn patroon door
het hoofd. Na nog twee schoten op
hui publiek gelost te hebben, schoot
hij zichzelf door den slaap. Beiden
waren direct dood. Van der Beid laat
eene jtmge vrouw met vier kleino
kinderen achter.
Tragisch.
Men schrijft uit Delft.
Donderdagavond ls mej. Nessens,
wonende aan den Hoorn, met de
flets te water gereden en verdronken.
De vader, die met den melkwagen
eenige oogenblikken later passeerde,
een grooten oploop zag en hoorde
dat er iemand verdronken was,
herkende in 't opgehaalde lijk,, niet
dat van z|jn dochter. Eerst eenigeu
t|jd later, toen het meisje maar
steeds niet thuis kwam, ging hij op
onderzoek uit en kwam toen tot de
ontdekking dat het zijn dochter was,
die verdronken was.
Een avonturier.
Z'n buurjongen, Jan van der Velden,
zoo vertelt de „Meierijsche Crl.", had
het ook 's gedaan; zoo'n reisje ge
maakt onder den wagon van een
trein. Eudaarom wou hij ook inaar's
probeeren.
Zoo verklaarde Donderdag op het
politiebureau te Eindhoven een 9-jarige
snaak uit Amsterdam, Ambtenaren
van de S.S. hadden hem op't station
gevonden op-een grooto buis onder
een der wagens. H|j had een lange,
moeilijke reis achter den rug.
In Amsterdam was h|j stiekum
onder zoo'n wagon gekropen, ge
wapend met een dikke boterham, om
daarvan onderweg te smullen. Tege
lijkertijd vermeide h|j zich reedB in
al het schoons, dat h|j op z'n tocht
door 't land zou voorbij zien vliegeu.
Z'n hart bonsde; en krampachtig
had h|j zich vastgegrepen aan het
gasreservoir, waarover h|j gebukt lag,
toen de trein in Amsterdam zuchtend
het Centraalstation uitrolde.
Abcoude, Breukelen, Utrecht tel
kens had het hem dreigend in de
ooren geklonken - Kuilenburg, Zalt-
bommel, Den Bosch z'n polsen
klopten vervaarlijk en z'n schrik nam
toe: zoo ver al van huis! Boxtel,
Eindhoven, Helmond, Vonlo I Hier
wist hij, dat de trein zou keeren om
weer den langen weg naar Groot-
Mokum te ondernemen.
Nog was hij nergens opgemerkt.
En terw|jl h|j z'n oogen dichtkneep
voor het stof en de grinddoeltjes, dio
door den wind opstoven, ging h|j met
oen geweldige vaart terug naar Am
sterdam, waar h|j hoopte, toch maar
weer spoedig b|j moeder en vader
thuis te z|jn.
Weder Helmond, Eindhoven
maar niet verder. Beambten merkten
het jongetje op in z'n netelige positie,
toen zij de wagens inspecteerden en
noodigden hem uit eens af te komen
van z'n „verheven" zitplaats.
't Was een aardige snaak, goed
gehumeurd en met een open blik,
geen vlegel van 't Amsterdamsche
type. Doch h|j had honger en van
verschillende zijden werd deze gestild.
Ook had hjj niet geslapen in twee
dagen, maar dat was niets, zeide hij.
want vader sliep ook nooit - doze
werkte in een groote wasacher|j dag
en nacht.
Op het politiebureau is de knaap
verder gespijzigd ennetjes ge-
waaschen hoeft men hem gebracht
naar moeder, die intusschen wel heel
ongerust over haar jongen zal go-
weest z|jn.
TWEEDE KAMER.
In behandeling is thans het wets
ontwerp tot instelling van een Kolo
nialen Raad voor Ned.-Indië. Dit is
geen wetgevend lichaam doch hoofd
zakelijk een adviseerend college, 'dat
ook op eigen beweging advies kan
geven. Bovendien kan de K. R. de
belangen van Ned.-Indië en zijn in
gezetenen voorstaan „bij den Koning,
b|j de Staten-Generaal en bij den
G.-G." Hetgeen wil zeggen dat hot
officieele initiatief niet moor uitslui
tend in Buitenzorg óf op het Plein
zal zetelen maar dat dit ook toekomt
aan een, zij het dan ook nog beschei
den en gebrekkig gevormd, orgaan
van de bevolking.
De raad zal z|jn samengesteld uit
89 leden, waarvan één, tevens voor
zitter, benoemd zal worden door de
Koningin, terw|jl van de 88 overigen
de helft door den Gouverneur-Gene
raai worden benoemd (op aanbeveling
van den Raad van Indiö) en de helft
gokozen door de locale raden. Van
de gekozen leden moeten er minstens
10 bebooren tot de inlanders en dus
ten hoogste 9 tot de Europeanen of
de vreemde Oosterlingen. Vandebe
noemde leden moeten er minstens 5
bebooren tot de inlanders en dus teu
hoogste 14 tot de Europeanen of de
vreemde Oosterlingen.
Ook vrouwen z|jn voor dezen raad
verkiesbaar. Deze bepaling in het
ontwerp ondervindt b|j de rechterzijde
der Kamer nogal tegenstand.
Van het Westelijk front.
Par|js, 29 Sept, Aan het Soramo-
front hebben de Franscho troepen
nieuwe vorderingen gemaakt tusschen
Frégicourt en Mor val.
Londen, 29 Sept. Vanochtend vroog
hebben w|j een krachtig verdedigde
hoeve, die 500 M. ten Z.W. van lo
Sara (ten Z.W. van Bapaume) ligt,
genomen.
Tan Z.O. van Bapaume hebben onze
vliegers een hevige ontploffing waar
genomen, alsof een groot munitie
magazijn in de lucht vloog. De rook
steeg tot 9000 voet hoog.
Van het Roemeensche front.
Weenen, 29 September. Bij Her-
mannstadt z|jn de Roemeniflrs ver
slagen. De hoogten ten Zuiden en ten
Z.O. der stad zijn na hevige gevech
ten in het bezit der verbonden troo-
pen gekomen. De slag is nog niet
geëindigd.
Van het gevechtsterrein op
den Balkan.
Parijs, 29 September.-Vannacht zijn
do Bulgaren op de hoogten van den
Kaimaktsjalan tot 4 maal toe tot den
aanval overgegaan. De Serviërs wier
pen de aanvallers terug.
Meer naar 't zuiden, in het Brod-
gebied, is een vijandelijke aanval even
zeer mislukt.
Uit Griekenland.
Londen, 29 Sept. Het eiland Hydra
(op de Oostkust van Griekenland)
beeft zich b|j de opstandelingen aan
gesloten. Twoe der oudere slagsche
pen, de „Hydra" en de „Psara", met
admiraal Miaoelis, en twee torpedo
booten z|jn naar de revolutionairen
overgegaan.
Op het Grieksche gezantschap te
Rome werd meegedeeld dat er aan
het ingrijpen van Griekenland niet
