HELDERSCHECOURANT
HET GULDEN MYSTERIE
COLTOF, Kanaalwegl42.
COLTOF, KANAALWEG
In dn Jeugd most min mor den
Ouderdom zorgen.
Prima Springveeren-
Matrassen
losn hit liiu eenvomlip wis,
No. 4689
ZATERDAG 21 OCTOBER 1916
44e JAARGANG
Eerste Blad.
0^ De abonnementsprijs
van de Heldersche Courant" Is
thans per kwartaal In de stad
75 cent, franco per post ft.—.
Op- en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoogwater (Texel).
SïïS
Oct. op: onder: op: onder. v.in.;n.xQ
Zondag 82 m 1.23 a. 2.66 6.39 4.60 8 46 4.46
Maandag 83 2.?6 8.9 «40 4 48 4.66 6.46
Dinsdag 21 8.49 3.28 6.48 4.46 6 60 6 80
Woonad. 25 6.4 8.88 6.46 4.44 6.80 7.10
Donderd. 26 6.24 8 66 6,46 4.42 7.10 7.46
VrUdag 27 7.46 4,81 6 47 4.40 7,60 8.20
Zaterdag 83 9.7 4.63 6 48 4.88 8.80 6.68
Onderwijs-herziening.
(Slot).
I» December 1876 diende het Minis
terie Heemskerck - v. Lynden een
ontwerp. Lager Onderwijswet in, het
welk spoedig in de afdeelingen dei-
Kamer kwam.
Deze wet, die de liberalen slechts
matig bevredigde, deed den eischen
der kerkelijken op het punt van
onderwys-subsidie eerst recht op den
voorgrond plaatsen.
Zij kwam in' 1877 na de periodieke
verkiezingen, die in 't teeken der
Openbare School stonden, en die een
meerderheid van 48 liberalen van
de 80 leden in' de Kamer brachten,
in openbare behandeling.
In de Memorie van Antwoord
noemde de Regeering subsidie aan
de bijzondere school ongrondwettig
en onbillijk.
„Leunende op de openbare kas,"
aldus Minister Heemskerck, „verlie
zen deze instellingen veerkracht en
initiatief."
Echter wilde hij een einde maken aan
de kunstmatige concurrentie, het bij
zonder onderwijs aangedaan, door op
openbare scholen zelfs van vermo-
Ingezonden Mededeeling.
Het bovenstaande is nu meer waar
dan ooit. Tegenwoordig wordt door
overspanning, buitensporigheden, eer
zucht, dagelijksche zorgen, onB orga
nisme ondermijnd en zyu wy te vroeg
versleten, zoodat onzö oude dag heel
dikwijls een treurige periode van
ziekten en l|jden wordtwaar zijn
de krasse oudjes van weleerI
Om zijn krachten tot op verge
vorderden leeftijd te bewaren, moet
men er telkens weeraau de bronnen
van ververschen; deze bronnen zijn
bet bloed en het zenuwstelsel. Gij
zult, steeds een zuiver, r|jk en krachtig
bloed hebben, Uwe zenuwen zullen
sterk zijn en weerstand kunnen
bieden en U w organisme zal in goeden
staat blijven verkeereu als g|j U er
aau gewent, U van tijd tot tijd met
de Pink Pillen te behandelen. Op alle
tijdstippen des levens worden het
bloed en de zenuweiy op eene harde
proef gesteld de groei, de overgang,
de verwisseling der jaargetijden en
de talrijke ongemakken, die ons ge
regeld hinderen z(jn eveD zoovele
oorzaken dat het bloed verarmt en
het zenuwstelsel verzwakt. Neem dan
in al deze omstandigheden uw toe
vlucht tot de Pink Pillen, die aan
het bloed zijn kracht teruggeven, de
zenuwen versterken, het orgaoisme
op krachtdadige wijze opwekken.
De Pink Pillen worden in het bij
zonder aanbevolen aan degenen, die
overwerkt, terneergedrukt, zenuw
achtig of zwak zijn. Eene behandeling
mot de Pink Pillen ïb de steeds
krachtdadige geneeswijze tegen bloed
armoede, bleekzucht, neurasthenie,
zenuwziekten, maagpijnen rheuma-
tiek, algemeene zwakte.
Do Pink Pillen zijn verkrijgbaar
k f 1.75 per doos, en f9.- per zè3
doozen bij het Hoofddepöt der Pink
Pillen, Dacostakade 15, Amsterdam;
voor Helder eo Omstreken bij Alb,
TEN KLOOSTER, Keizerstraat 93,
en H. W. ZEGEL, Kanaal weg 63
te Schagen bij J. ROTGANS; te den
Burg (Texel) bij T. BUIS, en verder
bij verschillende Apothekers en goede
Drogisten.
gendeu, geen schoolgeld te heffen.1)
De opleiding der onderwijzers, of
die voor 'L eene of 't andere onder
wijs bestemd zijn, wilde hij verbeteren.
Echter 't ontwerp kon geen genade
vinden en de weinige overeenstem
ming tusschen een Kamer en een
Ministerie, dat volgens de eerste niet
aangaf de beginselen der in 1877
verkregen meerderheid, deed de rost.
Door de aanneming van een door
Kappoyne e. a. voorgestelde para
graaf, waarin teleurstelling over het
gétnis aan overeenstemming tus
scheii Regeering en Kamer werd
uitgesproken, waardoor een zoo ge
wichtig belang als 't Lager Onder
wijs schade lijdt, vroeg en verkreeg
dit lijdens-ministeiïe op 1 Nov. 1877
zijn ontslag.
Het onder leiding der oppositie
op 3 Nov. d. a. v. optredende Kabinet-
Kappeyne stelde direct een herziene-
wet op 't Lager Onderwijs aan de
orde.
De schoolstrijd onder leiding van man
nen als dr. Ku yper, Elout e.a. ook i n het
volk zelf overgebracht, die daar een
zeer vruchtbaar terrein vond, omdat
sinds lang de opoffering voor de
vrijheid van onderwijs den anti-revo
lutionairen te zwaar werd, maakte
zich thans op, zich tegen deze nieuwe
wetgeving te keeien.
In de Kamer werd de wet na een
ibat van een maand op 17 Juli
1878 aangenomen, links tegen rechts,
op mr. v. Houten na, die zich ont
hield. 2)
De Katholieken, die vroeger, toen
strijd dus een zuiver ethische
was, nog gescheiden waren, trokken
nu ter wille van de subsidies met
de andere rechtsche groepen op.
Het was het cement, waarmede
dr. Kuyper later de Coalitie in elkaar
metselde.'
De ontevredenheid over de wet
was in 't land groot. Een petitie
met 200.000 handteekeningen aan
de Kamer gericht, verzoekende de
wet te verwerpen, had niet gebaat.
Een smeekschrift en een speciale
>etitie van Roomsche zijde aan den
":oning, om de wet niet te bekrach
tigen, baatte evenmin.
De Koning hechtte zijn goedkeuring
aan de .wet en spoedig stond zy in
het „Staatsblad".
Dat deze wet echter, evenmin als
art. 192 der Grondwet een steeds
grootere subsidie uit de staatskas
ten behoeve der bijzondere scholen,
onmogelijk maakte, dat heeft de ge
schiedenis wel bewezen.
De herhaalde wijzigingen van onze
Lager Onderwijswet zijn daar, om
dit te staven.
Zelfs heeft deze wet door haar
agressief karakter de schoolstrijd
eerst recht doen ontbranden.
„De schoolwet-Kappeyne was in
schijn de'laatste krachtdaad van „de
eene groote liberale, partij" in wer
kelijkheid was die een bewys van
hare zwakte; sterke partijen behoeven
geen minderheden te onderdrukken"
zegt de heer Roodhuyzen in een
brochure over de Liberale Unie.s)
En de Katholieke dr. Hoffman zegt
in een zelfde werkje over de Kath.
staatsparty
„NergeDS meer, dan juist bij het onder
was is de onmacht der liberale partij
gebleken. En juist dit enderwijs heeft
de andere partijen als 't ware politiek
doen ontwaken."
Zoo is het. Er is nu veel tegen
stand over het door de Regeering
ingediende nieuwe artikel 192 onzer
Grondwet. -
Maar deze tegenstanders dienen te
begrijpen, dat in 1848 met het opheffen
der belemmeringen tegen het oprich
ten van vrije scholen, noodzakelijk op
den duur de strijd zich zou richten
óók op finantieele gelijkstelling.
En het hing maar van de machts
verhoudingen in het Parlement en
in het volk af, of die strijd eindelijk
de zegepraal aan rechts zou brengen.
Want het oude art. 192, dateerende
van 1848 kon in 1889, toen rechts
de macht Ifcd, niet vorhinderen, dat
den bijzondpren school subsidies wer
den verleend, evenmin, dat die sub
sidies in de latere jaren onder dat
zelfde artikel steeds grooter werden.
Zóó, dat in 1908 de Rijksbijdragen
voor het bijzonder onderwijs op
f 19.86 en voor het openbaar onder
wijs daartegenover slechts f 13.41 per
kind waren.
Maar juist, omdat b.v. de S.D.A.P.
een dergelijke voleindiging van den
schoolstrijd niet wilde, die de oplos
sing eigenlijk nooit zou brengen,
FEUILLETON.
DOOB C. N. en A. M. WILLIAMS0N.
Vertaald doob
W. J. EN H. A. CORNELISSEN.
41.)
Z(j begreep, dat zij niet zou kunnen
ontsnappen door haar kracht met de
zijne te meten en ze deed dan ook
geen poging om zich uit z(jn greep
vrij te maken. Stil bleef ze staan,
hem aanstarend, hijgend, doch met
een blik, waaruit verachting en ver
ontwaardiging straalden. Een oogen-
blik gingen haar gedachten naar
Stephen Knight wanneer die slechts
hier mocht z|jn 1 Doch h|j was ver,
ver weg en kon haar thans niet
redden. En Maieddine, op wien zij
had vertrouwd was een man, die een
anderen god dan den haren diende.
„Denk aan uw witteu engel," zei
zei ze. ,H|j staat tusschen u en mij."
„Ja, maar h|j wil u aan m(j geven,"
antwoordde Maieddine. „Hij wil, dat
gij m|jn vrouw zult z(jn. Gy moogt
niet zeggen dat ik geen echte Arabier
ben. Ik bl|jf Allah en m|jn eigen eer
trouw, wanneer ik u zeg, dat ik niet
langer wachten kan."
„Maar 'g|j zijt niet trouw en eerlijk
jegens mij, wanneer gij mij tegen
m|jn wil wilt dwingen uw vrouw te
worden. W|J hebben uit één glas ge
dronken daarmede hebt gij plechtig
integendeel steeds voedsel aan dien
strijd zou geven, nam deze partij
in 1902 op haar congres te Groningen
de volgende bekende „Groninger
School-motio" aan:
„Het congres der S.D.A.P. stelt den
Staat den elsch, te zorgen, dat Overal
algemoen verplicht kosteloos voldoend
lager onderwijs vrordo gegeven;
acht hiervoor noodig de verheffing
het peil der lagere school met de betaling
der kosten door ec onder deskundig toe-
zicht van den Staat;
constateert, dat een groot deel der arbei-
dorsklasse in Nederland voor e|Jn kinde
ren godsdienstig onderwas dachten acht
het ongowenscht het daarin tegen te
werken, daar do sociaal democratie de
eenheid der arbeidende klasse tegen ge-
louvigo en ongeloovigo kapitalisten op
maatschappelijk gebied niet tor wille vun
theologische geschilpunten heeft te ver
stelt aan de bijzonder* school dezelfde
materleele eischen als aan de openbare,
ook wat betreft de posltlederonderwijzers,
wier zolfatandigheid door den Staat moet
wordon gewaarborgd, evenals de vr|jbeld
van keuze der ouders;
en verklaart zich alleen onderge-
heelo voldoening aan deze voor
waarden voor maatregelen, welke de
gelijkstelling van de blondere school
met do openbare beoogen."
En het mag, meenen wij, wel eens
gezegd worden, dat ten slotte op de
wijze en op de voorwaarden dier
motie de lang gewilde bevrediging
zal worden verkregen. De S.D.A.P.
heeft met deze motie tegen de recht
sche partijen altijd een geducht wapen
gehad.
Zij maakte, dat bij verschillende
subsidiejachten in de Kamer hare
vertegenwoordigers gerustelljk kon
den tegenstemmen en dat nu ein
delijk, wil men van rechts gelijkstel
ling, dit niet anders meer mogelijk
is dan onder voorwaardendie het
onderwijs deugdelijker maken.
Als er dus één partij is, die zich
over de voorgestelde „bevrediging"
kan verheugen, omdat zij reeds zoo
vroeg het nu ingenomen standpunt
in een bindende uitspraak bevestigde,
is het de S.D.A.P.
En zoo is nu artikel 192 aldus
aan de Kamer voorgesteld
„1. Het onderwijs is een voorwerp
van de aanhoudende zorg der Re
geering.
2. Hot geven van onderwijs is
vrij, behoudens het toezicht der over
heid, en bovendien, voor zoover het
algemeen vormend zoqwel lager als
middelbaar onderwijs betreft, behou
dens het onderzoek naar de bekwaam
heid en zedelijkheid van den onder
wijzer hot een en ander door de wet
te regelen.
3. Het openbaar onderwijs wordt,
met eerbiediging van ieders gods
dienstige begrippen, door de wet
geregeld.
4. Overal in het rijk wordt van
overheidswege de gelegenheid ge
geven tot het ontvangen van vol
doend openbaar algemeen vormend
lager onderwijs.
5. De eischen van deugdelijkheid
aan het geheel of ten deele uit de
openbare kas te bekostigen onder
wijs te stellen, wordon bij de wet
geregeld, met inachtneming, voor
zoover hetbijzonder onderwijs be
treft, van de vrijheid van richting.
6. Het bijzonder algemeen vor
mend lager onderwijs, dat aan de bij
de wet te stellen voorwaarden vol
doet, wordt naar dezelfde maatstaf
als het openbaar onderwijs uit de
openbare kas bekostigd. De wet stelt
de voorwaarden vast, waarop voor
het bijzonder algemeen vormend
middelbaar en voorbereidend hooger
onderwijs bijdragen uit de openbare
kas worden verleend.
De Koning doet jaarlijks van
den slaat van het onderwijs aan de
Staten-Generaal verslag geven.
Het ligt niet op deu weg, om in
dit blad en evenmin, om in dit
artikel de tegenstand in alle linksche
partijen, die er tegen dit artikel
bestaat, te beschrijven.
De partijen zelf verzetten zich niet
tegen de finantieele gelijkstelling.
De strijd zal vooral gaan over de
prijs, daarvoor door rechts te betalen,
de. waarborgen voor deugdelijkheid
althans gelijkwaardigheid van hun
onderwijs.
Deze zaak laat het grondwets
artikel helaas! blanco, maar zal bij
de behandeling van de nieuwe Lager
Onderwijswet terdege geregeld dienen
te worden.
Voor de bezwaren van de z. g. n.
„frontmakers", dat vooral op het
platteland openbare scholen zullen
verdwijnen, omdat 't nieuwe grond-
A f 10.50 i
B f 12.50 120 X 180
C I 15 50
Kapok-Matrassen.
Veeren-Bedden.
Kapok-Bedden.
Hutmatrassen.
wetsartikel in de 4e alinea nu spreekt
van de gelegenheid, die moet worden
gegeven overal en het oude artikel
meer bepaald zou hebben bedoeld,
dat in elke plaats minstens één open
bare school moet zijrt,4) als er geen
kinderen voor een openbare school in
eenige plaats zijn onder de nieuwe
regeling zou daaruit alleen blijken,
dat de Openbare school, die er nu
heel te zijn er niet een is, öf den
menschen is opgedrongen.
Ons volk is altijd opgekomen voor
gewetensvrijheid, heeft er groote
oorlogen voor gevoerd, zouden wij
nu een toestand handhaven, die dit
groote goed feitelijk los laat?
Dat kan de vrijzinnigen van 1848
toch ook geen ernst zijn.
Een feit is, dat vooral de z. g. n.
Organieke wetten, door de Staats
commissie ontworpen, groote verbe
teringen voor het geheele Volks
onderwijs inhouden. Natuurlijk zal
bij de behandeling van die wetten
nog wel getracht worden verbete
ringen in te voeren.
Maar zoowel de opleiding der onder
wijzers als de betere salarieering en
rechtspositie, om enkele dingen te
noemen, zullen het peil van het
geheele onderwijs ontzettend vooruit
De bijzondere scholen zullen min
stens 22 uur per week les moeten
geven in de verplichte vakken die
de openbare school heeft.
Wat gaat het ons dan verder aan,
hoe men de kinderen verder onledig
houdt?
Die bang is voor godsdienstonder
wijs, dient dit consequent te bestrij
den overal waar het zich in de samen
leving vertoont.
Maar die strijd zal vrijwel hopeloos
zijn, zoolang er een beduidend aantal
menschen zijn, die er behoefte aan
hebben en het dus ook voor hunne
kinderen wenschen.
Het peil, de vorderingen van het
bijzonder onderwijs, daar gaat het
om en deze kenmerken zullen voortaan
geen objecten van particuliere school
besturen meer zijn, maar volkomen
aan de controle derpubaeke organen
worden otiderworpen.
Als de frontmakers a la Tydeman
werkelijk altijd zooveel voor de Open
bare Lagere school hadden gevoeld
zou het in de liberale steden Amster
dam, Rotterdam, Den Haag een 25
jaar geleden niet zijn vooigekomen,
dat dit onderwijs zóó slecht was on
zoo onvoldoende, dat duizenden volks
kinderen niet eens een schoolk ofiden
bezoeken.
Terwijl diezelfde liberalen voorde
kinderen der vermogenden zelf hun
bijzondere standenscholen stichtten,
die groote subsidies van het Rijk in
de wacht sleepten.
We hebben dus allerminst reden
de tegenstanders, die er nu nog zijn
au serieux te nemen.
Met de Standenscholen is het onder
de nieuwe schoolwetgeving tevens uit.
Met inachtneming van ieders pri
vate overtuiging zal van dan af
kunnen worden gearbeid voor de
werkelijke verheffing van ons alge
meen vormend Lager Onderwijs. Het
is de groote verdienste, dat dit nog
tijdig door de voorstanders der Open
bare School kan worden daargesteld.
M.
Helder, 14 Oct. 1916.
I) Uit dien tijd datsoren ook do liberale bjjton-
ure a.g.n. standenscholen. Het gewone volks
_nderw|ja werd verwaarlooed. Was dit altijd
op de hoogte van ïjja tijd gohoudon, de drang
naar bjjxondoie scholen «oa nooit zóó groot
hebben kunnen worden.
'I De Katholieken, die in 1667 allen vóór de
wel haddon gestemd, stamden nu en bloc
tegen.
Onze Politieke partijen. Hol). DrukkBaarn
Prof. Buys meent echtor, dat ook dltartl-
kal niet meer bedoelt, dan gelegenheid te geven.
beloofd trouw en eerlijk jegens mij
te z(jn."
„Is het ontrouw, u lief te hebben?"
„Uw liefde is geen echte liefde,
anders zoudt gij niet eerst aan uzelf
denken."
„Ik denk aan u vóór alles. Gy z|jt
myn alles. Ik bad willen wachten,
tot ik u in de armen van uw zuster
had gevoerd, maar sedert dien avond,
toen ik u zag dansen, is mijn liefde
voor u geworden tot een vuur, dat
niet meer te blusschen was. Wanneer
ik u beleedig, z|jt gijzelf de schuld
er van. Gij waart te schoon dien
avond. Sedert dat oogenblik had ik
geen verstand meer, alleen een groote,
vlammende begeerte. En thans moet
g|j m|j beloven, dat gij m|jn vrouw
zult worden volgens de wetten van
den Islam. Later, wanneer wij een
prieBter van uw eigen geloof hebben
gevonden, zullen wy ons huwelijk ook
door hem laten zegenen."
„Laat m|jn hand vrij, Si Maieddine,
wanneer gy wilt, dat ik u verder
antwoorden zal", zei Victoria.
H|j glimlachte en gehoorzaamde.
Want hy wist, dat z|j hem toch niet
zou kunnen ontkomen.
Zyn glimlach gaf het meisje geen
nieuwe hoop. Z|j begreep, waarom
h|j haar vrij durfde laten. Zij dacht
aan het gesprek, dat z|j met Zorah
had gehad.
„Wat zult gij doen, wanneer ik u
zeg, dat ik uw vrouw niet worden
wil?" vroeg ze met een stem, die
vaat genoeg klonkdoch in haar keel
voelde z|j baar angst kloppen.
Er kwam een schittering in zijn
oogen. Een oogenblik bleef hij zwijgen,
zonder z|jn vurigen blik van haar af
te wenden. „Nu gy m|j deze vraag
zoo ronduit doet: ik zou u dwingen
uw neen tot ja te makenDoch ik
smeek u, bloed van m|jn hart, ziel
van m|jn ziel, noodzaak mij niet hard
tegen u te z|jn"
HOOFDSTUK XXIII.
.Wilt gij, dat ik u haten zal, Si
Maieddine?" vroeg z|j.
„Ik vrees uw haat niet. Wanneer
g|j eenmaal de m|jne zijt, zal ik
weten hoe deze in liefde te veranderen."
„Misschien wanDeer ik een meisje
van uw eigen volk was, zoudt gij
dat kunnen doendoch thans zie ik
hoe tusschen uw ziel en de m|jne
een groote scheiding is. Wanneer g|j
zoo slecht zoo verraderlijk zijt,
zullen onze zielen zeker nooit nader
tot elkaar komen."
„De Koran leert ons niet 1e ge
looven dat de ziel van een vrouw is
als die vaD een man."
„Dat heb ik gelezen. En al ware
er geen andere reden dan deze, zoo
zou daarmede reeds een hoogemuur
staan tusschen mij en een man van
uw volk."
Voor het eerst gevoelde Maieddine
toorn tegen het meisje wakker woi
den. Doch het verminderde zijn liefde
en z|jn begeerte naar haar niet.
„Uw zuster dacht daar anders
over," zei hij, b|jna dreigend.
1 „Des te sterker is mijn overtuiging
DE WEEK.
17 O c t o b e r.
Aan den vooravond van den aan
vang der Algemeene Beschouwingen
over de 'voorgenomen Grondwets
herziening in het Parlement werd
van verschillende kanten in de
Nederlandsche pers nog eens een
dringend beroep gedaan op onze
Vertegenwoordigers, teneinde te ver
hoeden, dat het groote en goede werk
der Bevrediging, op Gnderwijs-gebied,
door Cort v. d. Linden ondernomen,
niet ten slotte zal mislukken. Vóór
dat de groote ramp der menschen-
slachting over de „beschaafde" wereld
kwam, begon de premier van het
extra-parleinontaire Kabinet dioreu-
zetaak, en zoor velen glimlachten
toen over de illusién van den „grijzen
idealist-wijsgeer achter de groene
tafel". Maar de heer Cort v. d. Linden
heeft in hooge mate wat de Duitschers
„Ausdauer" noemen, zooals wij 't
steeds gaarne in de taal onzer Oos
telijke buren uitdrukken, schoon ons
Hollandsche volharding niet minder
pittig en teekenend is, De premier
van 1913 verloor den moed niet,
maar toen de wereldoorlog uitbrak
en alles „op z'n kop ging staan",
zag 't er niet naar uit dat van het
Bevredigings-werk iets zou terecht
komen voordat het in 1913 gekozen
Lagerhuis het eind van zyn vierjarig
bestaan zou hebben bereikt. Maar
de Troonrede van September 1915
- weet men riep de heeren van
het Binnenhof wéér aan den „gewo
nen arbeid".
En op 17 October 1916 stond de
Tweede Kamer vóór de reuzetaak
om in een zevental maanden (ver
minderd natuurlijk met de onver
mijdelijke, al zyn 't dan ook ditmaal
microscopisch kleine recèsjes) af te
doen: Grondwetsherziening, Staats-
begrooting-1917, Indisch Budget met
al wat daar nu, in de dagen van
Djaïnbi en Palembang, aan vastzit
voortsal wat noodig is om de
schatkist te helpen vullen Minister
Van Gijn heeft, weet men, op eene
audiëntie verhoogden duurte-toeslag
in uitzicht gesteld, zoowel wat de
loongrenzen als wat het porcentage
betrefc. 't Is nu natuurlijk prachtig
en alleszins noodig voor duizenden
in den lande. Maar ik denk nu aan
het zooeven bij de Kamer ingekomen
ontwerp, strekkend om de dienst
plichtigen der mobilisatie tot 31 Juli
1917 onder de wapenen te houden
En zal, wanneer 1 Augustus '17 in
zicht komt, niet ijlings een nieuw
ontwerp tot verlenging moeten wor
den ingediend?... Wy allen weten,
dat men hier met onvermijdelijke
uitgaven te doen heeft. Over den
loodzwaren druk, waaronder de be
lastingplichtigen gebukt gaan, zal
ik 't nu niet hebben. Ik vraag my
af: waar zal de Vertegenwoordiging
tijd en kracht vandaan halen om
dit alles, en nog veel meerin
een dertigtal weken af te doen
Dingen als het ontwerp tegen opdrij
ving van woninghuren, bij het Par
lement ingekomen, moeten natuurlijk
met spoed worden afgewerkt. En
hoe stapelen de vragen zich op, in
verband staande met het Distributie-
vraagstuk e. a.; waaraan nu, zeker
le benoeming van mr. Smeenge
tot voorzitter der commissie voor
het afgeven van consenten tot uitvoer
van vee en vleesch, is vastgescha-
keld die teöre, netelige kwestie der
vrijheid van een Volksvertegenwoor
diger, die tevens „Distributie-man"
werd Evenals van Calsar's vrouw
is gezegd: de goede naam van zelf
standig-onomkoopbaar man, onzen
Volksvertegenwoordigers zonder uit
zondering toekomend, mag niet „in
opspraak" worden gebracht. Juist
daarom is 't de vraag, of aan dat
deelnemen van Kamerleden aan „offi-
cieele en winstgevende bijbaantjes"
inderdaad niet ineens en met kracht
een eind moet worden gemaakt.
Niemand heeft hier neem ik aan
het recht om te verdenken. Intusschen:
men wake tegen de verleiding.
Principiis obsta!" zeideu de oude
Romeinen. „Knijp het aansluipend
kwaad dadelijk den boozen kop in
zou mén 't „vrij" kunnen vertalen.
Slaagt, - om op mijn chapiter
terug 'te komen het Palement, dat
van 1913 tot 1917 's lands zaken
had meé te besturen, er werkelijk
in het voornaamste vau de taak,
die 't zich stelde, nu af te doen
het zal een eereplaats van toewijding
Van vliering tot keider,
Van salon tot keuken,
Belegt Uw gronden
Met geheel doorgedrukt
f 2.50 per Wl2.
bekleeden onder de Tweede Kamer's,
die we in den loop der tijden zagen
komen en verdwijnen
De Yraag, die nu, in den eerst-
komenden tijd, alles beheerscht is
hoe zal 't met art. 192, met Cort
v. d. Linden's Onderwijs-paciflcatie,
gaan Over het kiesrecht maakt
niemand zich in ernst zeer ongerust;
daaromtrent is gaandeweg wel over
eenstemming verkregen „sur toute
la ligne", zij 't dan ook, dat er „fijne
schakeeringen" blijven.
Maar art. 192Uit de Rechtsche
gelederen; onder aanvoering van den
driestar-schrijver der Haagsehe Ka
naalstraat, is de eisch gesteld van
additione6le artikelen bij het nieuwe
art. 192 Grondwet; hechte waar
borgen dus. Daaromtrent vernam
men heerscht „rumor in casa" der
Rechtsche Coalitie. De heeren z|jn
't niet eens met elkaar. En de hoog
bejaarde, maar nog geharnaste leider
der chr.-historischen, de heer Lohman,
zou o. a. tegen den eisch, zooeven
genoemd, wezen. Iets wat nadat
dr. Kuyper er het initiatief toe had
>men toch eigenlijk van zelf
sprak 1
Men is op den uitslag niet gerust,
dat gevoelt ieder, die kennis
neemt van de beschouwingen, aan
de Pacificatie gewyd, ook waar
die een zeer blijmoedigen toon trach
ten aan te slaan. De groep-Eerdmans
c.s. is tot de tanden gewapend. Wy
hebben gelezen, dat van de School
hoofden in Patria 378 vóór en 856
tegen het voorgestelde art. 192 heb
ben gestemd. Van geestdrift in de
gelederen over de poging tot be
slechting van den schoolstrijd kan
dus bezwaarlijk sprake wezen. En
vaststaat, dat minister Cort v. d.
Linden, thans de „kaart des lands"
ten opzichte van de Pacificatie beter
kennend dan toen Z. Exc. de Memo
rie van Antwoord over 'het ontwerp-1
art. 192 opstelde, zal begrijpen,
hoe slechts door het, van beide kan
ten, opofferen van „desiderata"; door
toegeven tot het uiterst-mogelyke,
een compromis zal worden bereikt.
Men heeft hier te doen met een van
Mr. Cort v.d. Linden's liefste idialen,
en mag dus verwachteu, dat de
minister zyn zin tot toenadering en
samenwerking hier ten volle zal
toonen. Of uit de zwoele, zware,
allicht vaak onstuimig-wordonde de
batten, nu op komst, te langen leste
dan toch een BevredigingopOnderwijs-
jcbied zal worden geboren 't Is
lang niet zeker. Maar voeg ik er
aanstonds bij - toch in elk geval
veel méér waarschijnlijk dan dat zulk
„compromis" werkelijk zal doen aan
schouwen het „definitief einde" van
den Schoolstrijd. Dit laatste staat
helaas nu toch ook wel vast!...
Bevrediging, maar geen oplossing.
Toen de eerste tijdingen kwamen
over het torpedeeren van de „Blom-
inersdijk", waren er al dadelijk tal
van alarmisten, die verzekerden, dat
't nü met Cort v. d. Linden's Grond
wetsherziening „heelemaal gedaan"
was De heeren van het Binnenhof
kregen nu wel andere dingen dan
„politiek gehakkevit" vóór zich!...
Gelukkig is ook ditmaal de booze,
bange voorspelling niet bewaarheid.
Het bevredigend antwoord uit Berlijn
bereikte weet men minister
Loudon spoediger dan iemand ver
wachtte. By deze gelegenheid vlamde
nu eens op, in de Nederlandsche
pers, een verontwaardiging, zooals
men, althans by sommige orga
nen - sinds Augustus '14 nog niet
had waargenomen. En 't is misschien
niet kwaad, dat men in den vreemde
eens bespeurt, hoe zelfs het Hol
landsche „visschenbloed" op zeker
moment aan 't koken kan gaan.
Overigens verbaas ik my - eerlijk
gezegd dagelijks over de „laksche
leukheid", waarmee- men in het
goede, oude Patria bijvoorbeeld klei
nigheden als een voorgenomen her
ziening der hoogste Staatswet, - ge
lijk thans wordt aangevat opneemt.
Zeker, er zijn wel menschen, kringen,
waar de groote zaak echte belang
stelling trekt. Maar wat men over
het Kanaal „the man in the streel"
pleegt te noemenhij heeft heusch
„maling" aan al zulke dingen
Mb. Antonio.
DE OORLOG.
De ligerberichten
van 18 en 19 October.
Van het W e s t e 1 y k front.
Naar het Franache avondcommu
niqué van 18 dezer meldt, werd de
verovering van het dorp SaiUy-
Sailliael voltooid. Bovendien werd de
v|jand van de heuvels ten N.W. van
hot dorp verdreven. Ten Z. van de
Somme werd de eerste Duit&che lluio
op het front Maisonnette - Biacbes
vermeesterd.
In totaal namen de Franschen iu
deze beide gevechten 250 man ge
vangenen veroverden z|j verscheidene
machinegeweren.
Het bericht van den 19m maakt
melding van tegenaanvallen der Duit
sehers b|j Saiily Saillisel, welke echter
afgeslagen werdeD. Tusschen La
Maisonnette en Biaches (ten Z. van
de Somme) maakten de Franschen
opnieuw eenige vorderingen.
In een (Franache) beschouwing
over de jongste vorderingen der
Franschen wordt gezegdTen Zuiden
van de rivier, tusschen Maisonnette
en Biaches, in den sector, die vlak
tegenover Péronne is gelegen, heeft
een enkele stormloop de Franschen
tot achter de eerste linie der Duitsche
verdedigingswerken gebracht en aldus
Jen toegang tot den linker Somme-
oever afgesloten. Laatstgenoemde
krijgsoperatie vormt een uitstekende
voorbereiding voor het zuiveren van
de Somme-bocht van vijanden.
De Franschen beheerschen thaoa
de rivier geheel ter hoogte van de
voorstad van Péronne, Sainte Rade-
gonde, en z|jn in het Noorden tot
'uorb|| Barleux opgerukt.
De verovering van Sailly-Sailllsel
o.engt een zeer belangrijke spil van
aet Fransch Eogelsche front in het
oezit der geallieerden en berooft de
Duitschers van een machtig steun
punt. Het verlies van'twee hoogten
de derde is voorloopig nog in
Duitsch bezit zal den Duitschers
bovendien zeer lastig z|jn, want z|j
dienden tot dekking van een groot
rantal kanonnen en machinegeweren,
die den opmarsch der Eogelschen
oaar le Transloy belemmerden.
Ingezonden mededeeling.
was de levensduur langer.
Als de organen beginnen te ver-
z vakken, hetzij vroeg of laat in het
léven, raken de hard werkende nieren
gewoonlijk het eerst uitgerust en
vereischen z|j in de eerste plaats
verzorging.
Achteruitgang van het gezicht,
st|jve en pijnlijke gewrichten, rheu-
matische pijnen, rugpijn en be
droevende waterstoornis z|jn vaak
alleen te w|jten aan zwakke nieren.
Geef b|j het eerste teeken van
verzwakking onmiddellijk hulp aan
de nieren. Drink vr|j water om de
meren door te spoelen en gebruik
Foster's Rugpijn Nieren Pillen om
ze te versterken. Keer terug tot een
eenvoudige leefwijze, tot de verstan
dige gewoonten van uw Jsugd. Eet
minder vleescb, vermyd overwerking,
en neem meer lichaamsoefening in
de buitenlucht, rust en slaap.
Iedereen vreesteen nierkwaal, maar
Foster's Rugpijn Nieren Pillen zullen
i nieren in goeden staat houden.
Deze verstandige behandeling, dient
uw leven te verlengen, het aange
namer te maken en allicht ernstiger
nierziekten te voorkomen.
Eisch de echte Foster's Rugpijn
Nieren Pillen, voorzien vandehand-
teekening van James Fö3ter op de
verpakking. Te den Helder verkr|jgb.
bij Alb. ten Klooster, Kelzerstr. 93.
Toezending geschiedt franco na ontv.
v. postwissel k f 1.76 p. doos of f 10.—
p. zes doozen. (40)
mijn gevoel. Is het verstandig
haar als een argument aan te voeren
^Ik heb geen argument van noode,"
antwoordde hy' norscb. „Ik heb u ge
zegd, wat er in mij was. Geef my
uw liefde en g|j kunt doen met mij
wat gy wilt. Weiger het, en ik zal
u breken en dwingen. Neen, doe geen
poging van m|j te vluchten. Ik zou
u in een oogwenk weder in myn
armen hebben. En zelfs wanneer g|J
M'Barka zoudt kunnen bereiken, wat
nut zou het u zyn, haar kleed te
grijpen en haar om hulp tegen my
te smeeken Zij zou u die niet kunnen
en niet willen geven. Mijn wil is wet
voor haar. Niemand, die naar u luiste
ren zou. Noch Fafanu noch de Souda-
neezen. Het is alsof w|j beiden alleen
waren in de woestijn. Begrijpt gij,
wat dit zeggen wil?"
„Ik begrijp het nu. Ik zal niet
trachten te vluchten. G|j hebt m|j in
uw macht, nu g|j uw eerewoord hebt
gebrokenen gij zijt sterker dan ik.
Toch zal ik niet leven om uw vrouw
te zijn, Si Maieddine. Wilt gy een
doode vrouw in uw armen houden
„Ik wil u hebben, levend of dood 1
Gij zoudt een oogenblik eerst leven
- en dat oogenblik, met uw hart
tegen het mijne, zou een leven waart
zijn wellicht de eeuwigheid zelfs."
„Zoudt gij m|j begeeren, ook wan
neer wanneer ik een anderen
man liefheb?"
H|j greep haar bij de schouders,
en zijn handen waren als staal. „Durft
g|j mij zeggen, dat gij een anderen
man llefhebt?"
„Ja, dat durf ik," zei ze. „Dood
my, indien gy wilt. Dood mijn lichaam,
nu geen aardsche hulp m|j van u
redden kan, en laat God m(jn ziel
voeren daarheen, waar g|j haar niet
volgen kunt Ja, ik heb een anderen
man lief."
„Zeg mij z|jn naam!"
„Neen, ik zal u z|jn naam niet
noemen. En niets zult gij kunnen
doen om m|j daartoe te dwingen."
„Is het de man, die op de boot by
u was?"
„Ik heb u gezegd, dat ik zyn naam
niet noemen zou."
Hij Bchudde haar in z|jn ijzeren
vuisten heen en weer, tot haar vlech
ten lossprongen en in twee lange
krullen neervielen, zooals den avond,
toen zy in de tent van den Agha,
Maieddine's vader, had gedanst-
Zij zag er uit als een kind, doch
doodsbleeken plotseling kwam er
in Maieddine een groot gevoel van
teederheid voor haar. H|j had dit ge
voel vroeger nooit gekend en het
was hem als iets, dat h|j niet be
grijpen konwant wanneer h|j had
liefgehad, dan was het altijd met
hartstocht geweest en nimmer met
teederheid.
„Kleine blanke maan," zei hij, „gy
zijt slechts een kind, en ik kan niet
gelooven, dat eeDig ander man ooit
uw lippen met zijn mond heeft aan
geraakt. Heb ik gel|jk?"
„Ja, omdat hy mij niet liefheeft.
Ik ben het, die hem liefheb, dat, is
alles," antwoordde zij eenvoudig.
1 Eerst toen g|j dreigdet m|j te dwingen
u lief te hebben, heb ik begrepen
welk gevoel ik voor hem koe
sterde; want ik was er zeker van,
dat gij mij daartoe nooit, nooit zoudt
kunnen dwingen. En dien anderen
man zal ik mijn geheele leven blijven
liefhebben, ook al zie ik hem nimmer
weer."
„Gij zult hem nimmer weerzien.
Eén oogenblik, roos van het westen,
heb ik u gehaat, en ik zag een gelaat
door een nevel, rood van uw bloéd
en dfit van hem, dien ik wilde dooden.
Maar gy zyt zoo jong, zoo schoon.
Er is een wonderlijk medelijden met
u in mijn borst, zooals ik mijn gan-
sche, leven nog voor niemand heb ge
voegd. Ik geloof, dat er tooverkracht
in 'qw oogen moet zijn. Het is alsot
uw ziel m|j aanziet door twee blauwe
vensters. Ik zou kunnen neerknielen
en vereeren moge Allah het my
vorgeven I Ik wist, dat geen'man u
ooit heeft gekust. En de man, van
wien g|j zegt dat gy hem liefhebt, ia
maar een man uit een droom. Thans is
het mijn tyd, mijn uur. Ik moetm|jn
kans niet laten voorbijgaan, heeft
M'Bark a mij gezegd. Nochtans be
loof mij één ding, en bij het hoofd
van m|jn vader zweer ik dat ik u
heilig i al houden."
„Wal, is dat eene ding?"
„Dat, wanneer uw zuster Saidee
uw hand in de mijne legt, g|j m|jn
vrouw "zult worden."
Het .gelaat van het jonge meisje
klaarde eensklaps op en plotseling
schenen de groote gouden duinen,
thans zi Iver geworden in het maan
licht, niet meer de verschrikkelijke
golvei, gereed haar te bedelven. Zy
was even zeker van Saidee als ze
zeker was van zichzelf.
„Dat wil ik u beloven."
Hij zag haar een oogenblik aan.
„Gij hebt groot vertrouwen in uw
zuster," zei h|j.
„Volkomen vertrouwen."
„En ik Doch h|j voleindigde
den zin niet. „Ik ben bl|jde", ging
h|j na een oogenblik zw|jgons voort,
„dat ik niet langer heb gewacht. G|j
weet thans, dat ik u liefheb, en dat
hij die u vergezelt een man is, en
geen koud standbeeld. En m|jn kans
heb ik niet voorby laten gaan, want
ik heb uw belofte."
„Wanneer Saidee mijn band in de
uwe legt 1"
„Het is hetzelfde."
„G|j kent m|jn zuster niet!"
„Maar ik weet"wederombrak
hij plotseling af. Er waren dingen,
die het beter was niet te zeggen,
zelfs niet in de eenzaamheid der
woestijn. „Dub er is een wapenstil
stand tusschen ons?"
„Ja."
„Vergeet dan, dat ik u vrees heb
aangejaagd."
„Gij hebt m|j geen vreea aange
jaagd. Ik w&b alleen bang, dat ik
misschien zou moeten sterven vóór
ik Saidee had gezien."
(Wordt vervolgd.)
