HËLDERSCHE COURANT
de oorlog.
No. 4690
DINSDAG 24 OCTOBER 1916
44e JAARGANG
LIJST van Ingekomen en vertrokken personen.
D. BUI,
W. do Ruiter,
T. Hazelegor,
P. Oninga,
H. Brouwer,
W. Bootsman,
H. Faber,
IJ. de Jong,
P. PruUcsma,
J. Loacher,
P. M Koorn,
L. Wiersma,
P. StoU,
P. C. J. Mourus,
J. Horsman—Dekker,
C, Hommers—0-111,
B. v. d. Heulen,
G. de Goeü,
P. E. Kreetz,
H. de Jong,
A. Pronk,
J. Hagen,
J. O. Fransen-Bnddlngli,
P. Hekman,
bankworker,
zUdedrukker,
marinier,
bootsman,
INGEKOMEN.
Woonplaats
Van:
Velsen.
Schoten.
Amsterdam.
Hulsdulnon,
Achterstrant 49,
Bloematraat 15, ia.
sergeont-konst-, PletHelnstraatöS, ld.
loopknocht, Spoorgracht 87, ld.
hofmeester, Hoogstraat 93, Rotterdam,
matr.-scheerder, Schagenatraat 74, Amsterdam,
slager, Bloemstraat 21, Hoorn,
torp.-maloor, Van Galenitr. 63, Amsterdam,
bediende, Nieuwstraat 66, Texel,
comm. d. loodsen, Buitenhaven 23, Terneuren.
bakker, Klaas Dultstr. 46, Ameterdam.
rij tuig poetser, SluisdUkstraat 145, Rotterdam,
ronder beroep, Middenstraat 06, Zaandam.
ldTuinstraat 22, Amsterdam,
botermakor, DUkstraat 8, Alkmaar,
relslger, Loodsgraoht 30, Amsterdam,
bierhandelaar, Kelreratraat 70-72, Nieuwendam.
werkman, Breestraat 16b, Heerlen.
ld., SluisdUkstraat 166, Toronto (Canada),
schilder H.IJ.S., le Vroonstraat 24, Schagen.
«onder beroop, DUkstraat BS, Nijmegen
hulp-kommies a.b. „Zeemeeuw", DelfrUl-
„m„ korp.-torpedlet, Aclitergr.W.Z.78, Amsterdam.
T.K JLv^er'dt-Snethlage, «onder beroep, "v
L. HW. Breedvelt,
J. r. d. Oord.
L. J. 0. Pootjes,
Ev.-£ulh.
Ned.-Herv.
R.-Oath.
Rem.
Ned.-Herv-
Geen.
R. Cath.
Plantsoenstraat 8, BilswÜk.
officier van ges., Hoofdgracht 29, Ameterdam.
arbeider, Koegras, Schsgen.
serg.-geschutm., Breewaterstraat 2, Amsterdam.
F Th Toónen, matrooa-hofm., Californlestr. 16c, Assen.
J.'r d. Meulen-de Groot, tonder beroep, Gravenstraat lb, Egmond aan
Zee.
fSf* Dg abonnementsprijs
van de „Heldersche Courant" Is
thans per kwartaal In de stad
75 cent, franco per post ft.—
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. Twesde Kamer.
2. Sport.
3. Feuilleton, enz.
De legerberichten
vin 21 en 22 Octobor.
Van het Weste1 yk front.
Het Fransche communiqué van den
21sten geeft aan dat de dag betrek
kelijk rustig voorbijging. Echter maak
te het avondbericht van denzelfden
datum melding van verwoede aan
vallen der Duitschers op Sailly Sail-
lyael. Steeds werden zij met zware
verliezen teruggeslagen. Verbitterde
gevechten vonden plaats ten Z. van
de Somme, tusschen Biaches en Mai-
sonnette. De tegenaanvallen op Bia
ches werden door de Duitschers Diet
herhaald. Ten N. van het bosch van
Blaise wist de vijand vasten voet te
krijgen in de voorste Fransche loop-
graaf.
Daarentegen gingen in de buurt
van Chaulnes de Franschen vooruit.
Het ten N. van deze plaats gelegen
boach werd door hen vermeesterd.
260 Duitschers werden gevangenge
nomen.
De communiqué's van den 22sten
maken melding van herhaalde tegen
aanvallen der Duitschers in de streek
van Chaulnes, waarbij zy evenwel
niet het minste voordeel konden be
halen. Bij een aanval in den ochtend
van den 22sten, waarbij de Duitschers
in de voorste Fransche loopgraven
doordrongen, werd de vijand later
omsingeld. 160 van de overlevenden
werden gevangen genomen.
Het Engelsche legerbericht van den
2l8ten maakt melding van lichte
vooruitgang bij Walencourt.
Naar dd. 22 dezer wordt gemeld,
giDgen de Engelschen over het 4600
M. breede front tusschen de Schwaben-
redoute en Le Sars tot den aanval
over, met het gevojg dat do linie
ongeveer 400 M. kon worden voor-
uitgebracht. Het aantal gevangen ge
nomen Duitschers bedroeg 1018, w.o.
19 officieren. Aanvallen van den vijand
op de Sehwaben-redoute mislukten.
Een enkele maal vatte hij vasten
voet in deze versterking, doch door
verwoede tegenaanvallen der Engel
schen werden de Duitschers terug
geworpen.
Naar het Duitsche legerbericht van
21 dezer aangeeft, mislukten de aan
vallen der Engelschen op het front
tusschen Le Sars en Eaucourt 1'Abbye.
Ook de Fransche aanvallen bij Sailly
werden afgeslagen.
Dd. 22 dezer wordt gemeld, dat de
artilleriegevechten buitengewoon he
vig waren. Bij den daaropvolgenden
aanval der Engelschen slaagden dezen
erin vooruit te komen in de richting
van Grandecourt. Bij Gueudecourt
weiden zy teruggeslagen. Aanvallen
der Franschen bij Sailly bleven zonder
succes.
Ten Z. van de Somme werden
eenige verloren stellingen tusschen
Biaches en Maisonnette hernomen.
Do Duitschers namen hier 8 officieren
en 172 man gevangen en vermeester
den 5 machinegeweren. De strijd bij
Chaulnes houdt aan.
Van het Oo3telyk front.
Van Duitsche zijde wordt dd. 21
dezer medegedeeld, dat de Russen
hun aanvallen aan de Stochod
voortzetten, doch steeds werden
teruggeslagen. Russische stellingen
aan de Najarofka werden door de
Duitschers vermeesterd. 5 officieren
en 160 man, benepens 7 machine
geweren vielen in handen der Duit
schers.
Volgens het bericht van den 21en
werd dit succes nog uitgebreid. Op
den W. oever van de Najarofka
werden opnieuw Russische verster
kingen vermeesterd, zoodat de Russen
op den W. oever van de rivier nog
slechts een smalle strook bezet houden.
746 man en 8 officieren werden ge
vangen genomen.
De Russische berichten melden geen
gebeurtenissen van belang.
Van het Oostenrijkseh-Roe-
meensche front.
Het Roemeensche legerbericht van
den 21en meldt: In het Bistritz-dal
werd de vijand naar de grens terug
gedreven. Bij Pricaz werd een vijan
delijke stelling geheel omsingeld.
Van' de bezetting werden 600 over
levenden gevangen genomen. Twee
kanonnen, vijf machinegeweren en
ander oorlogsmateriaal werd buitge
maakt. In het Trotus-dal werden 1
officier en 104 man gevangen geno
men en 2 mitrailleurs vermeesterd.
Aanvallen der Oostenrijkers in het
Uzul- en Oituz dal werden met zware
verliezen voor den vijand afgeslagen.
In het Buzen daarentegen moesten
de Roemeniörs terugtrekken naar
Gara Spitalui. In den Bran-pas werden
vijandelijke aanvallen afgeslagen.
Hevige gevechten werden geleverd
aan weerszijden van de Olt.
Het bericht van den 22stor. geeft
aan dat de aanvallen op de meeste
hierboven genoemde punten werden
herhaald, doch eveneens afgeslagen
werden.
Van Duitsche en Oostenrljksche
zyde wordt evenwel medegedeeld, dat
ae Roemeniërs, niettegenstaande hun
hardnekkige verdediging der berg
passen, teruggeslagen werden. Nadere
gegevens worden in het bericht niet
Een Hongaarsch blad weet nog te
vertellen dat aan het Zevenburgsche
front groote Russische troepen massa's
werden verkend.
In de Dóbroedsja.
Het gaat hier den Russen en
Roemenen lang niet voor den wind.
Opnieuw hebben de Duitschers en
Bulgaren, onder leidiDg van Macken-
sen, den vijand een gevoeligen slag
toegebracht. Het Roemeensche leger
bericht van den 21sten gaf reeds 3an,
dat de rechtervleugel door de vijan
delijke aanvallen gedwongen wa3
terug te trekken.
In het communiqué van den 22en
wordt echter van geen vleugel of
centrum meer gesproken. Het heet
hier kortweg: „Ia de Dobroedsja
hebben hevige aanvallen van don
vyand ons gedwongen terug te trek
ken."
Over den loop dezer gevechten
worden wij uit den aard der zaak
beter ingelicht door de Duitsche en
Bulgaarscbe communiqué's.
Van Bulgaarsche zyde werd dd. 21
dezer gemeld, dat gedurende den
19en en 203ten Oct. in de Dobroedsja
vrij hevige gevechten geleverd werden,
waarbij alle vooruitgeschoven stellin
gen van den vijand, en zelfs een
gedeelte van diens hoofdstelling ver
meesterd werden. Daarbij namen zij
24 officieren en 3600 man gevangen
en veroverden zij 2 kanonnen en 22
machinegeweren benevens e9n groote
hoeveelheid ander oorlogsmateriaal.
Volgens het bericht van den 22sten
werden deze successen nog uitgebreid.
Naar van Bulgaarsche zijde wordt
medegedeeld, werd de tegenstand van
den vijand in de Dobroedsja geheel
gebroken. Van de hoofdstelling wer
den de belangrijke, zwaar versterkte
punten Cobadin en Topratrissar ge
nomen.
De yljand heeft zware verliezen ge
leden én is in vollen aftocht, vervolgd
door onze troepen, wier rechtervleu
gel het dorp Techirghiol (ten zuiden
van Konstanza) heeft bezet en tot
ongeveer 10 K.M. ten zuiden van
Konstanza is gekomen.
De tot dusver getelde buit bedraagt
8 kanonnen, 20 machinegeweren en
veel ander krijgstuig. Er werden nog
200 gevangenen gemaakt.
Van fiet Macedonische front
Het Fransche communiqué van
den 21sten geeft aan dat de Serviërs
in de bocht van de Tsjérna opnieuw
vooruitgingen. In het gebergte ten
N. van Skosiver vorderden zij tot
Baldenk. Op 18 en en 19 dezer ver
meesterden de Serviërs 7 kanounen
en een belangrijke hoeveelheid oorlogs-
materieel. Het aantal gevangenen
bedraagt 250. In 86 uur tijd gingen
de Serviërs 5 K.M. vooruit, daarbij
tweede Bulgaarsche linie indruk
kende. De gevechten duurden nog
voort.
Volgens de Bulgaai sche berichten
werden de vijandelijke aanvallen alle
afgeslagen, doch vielen de Serviërs
telkens weer met groote hardnekkig
heid aan. Dat de loop die de zaken
nameD,voor de Bulgaren minder guns
tig was, blijkt wel uit het Duitsche
bericht van den 22sten, luidende
„De gevechten aan de Tsjerna zijn
nog niet geëindigd. Duitsche troepen
hebben daar ingegrepen." De vorde
ringen der Serviërs waren dus wel
van dien aard, dat versterkingen
dringend noodig waren.
In Opper-Albanië bezetten
de Italianen Ljaskaviki, aan den weg
van Janina naar Koritza.
Aan het Italiaansch-Oosten-
r ij k s c h e front, ondervindt men
last van het slechte weer, hetgeen
de operatieB belemmert. Echter vin
den hier en daar kleine doch ver
woede gevechten plaats. Zoo meldt
het Italiaansche communiqué van den
21sten, eenige vooruitgang in het
gebied van den Boita, en de omsinge
ling van het Travenanges-dal. Na een
verwoed bajonetgevecht, waarby het
grootste deel der bezetting gedood
werd, bleef het dal in handen dei-
Italianen. Veel wapenen en krijgstuig
werd buitgemaakt.
Het Oostenrijk8che legerbericht
geeft daarentegen aan, dat 4 vijande
lijke aanvallen tegen het Oostelijk
deel van den Boita bergrug afgeslagen
werden. Een vijandelijke colonne, die
in het Brand dal tegen de Oosten-
rijksche stellingen oprukte, werd ver
nietigd. 2 officieren en 159 man, be
nevens 10 mynwerpers en ander oor
logstuig vielen in handen der Oosten
rijkers.
Luchtaanvallen.
Van Engelsche zyde wordt gemeld,
dat een Duitsch vliegtuig Zaterdag
middag boven Sheerness verschoon.
Vanuit de aeroplane, die zich op
groote hoogte bevond, werden 4
bommen geworpen. Drie ervan vielen
in de haven. De vierde viel in de
nabijheid van het spoorwegstation.
Het vliegtuig werd door Engelsche
machines achtervolgd. Door Engelsche
vliegtuigen werd naar de admi
raliteit meldt een vijandelijke ma
chine neergeschoten. De tijd en de
plaats in aanmerking genomeD, ver
moedt men dat het de machine is
geweest, die zich boven Sheerness
vertoonde.
By 03tende schoten Engelsche
vliegers een Duische kabelballon in
brand, en vernietigden zy een groot
Duitsch watervliegtuig.
Duitsche vliegtuigen ondernamen
Zaterdagmiddag een aanval op de
zich voor de Vlaamsche kust be
vindende Engelsche oorlogsschepen.
Op een torpedojager werd een treffer
waargenomen. Alle machines keerden
terug.
E«n Duitsche kruiser
getorpedeerd.
De Engelsche admiraliteit deelt
mede dat een kleine Duitsche kruiser
van Kolbergklasse Donderdag in de
Noordzee door een Engelsche duikboot
werd getorpedeerd. Het schip werd
zwaar beschadigd doch kon ont-
Dit bericht wordt van Duitsche
zijde gedeeltelijk bevestigd. Volgens
het Duitsche bericht was het de kleine
kruiser „Mfinchen" die door de torpedo
werd getroffen. Het schip werd even
wel slechts licht beschadigd, en kon
de haven weder bereiken.
(De Kolberg klasse wordt gevormd
door kruisers van 4280 ton, bemand
met 379 koppen).
Ds duikboot- sn mijnoorlog.
De Engelsche stoomschepen „Cli-
burn" (440 ton), „Marchioness", „Tho
Duke" (376 ton) en „Huguenote"
(1082 ton) benevens een tweetal
Engelsche trawlers en het zeilschip
jGock of the Walk" zijn in den grond
geboord.
Door duikbooten werden verder 6
Noorscbe schepen vernietigd, nl. de
stoomschepen „Athene", Fulvio",
„Ada" en „Dido" en de zeilschepen
„Cottica" en „Guldas". Da beman
ningen werden gered.
De Oostenrijksche minister-president
vermoord.
Uit Weenen wordt d.d. 21 dezer
gemeld dat de ministerpresident
graaf Sttlrghk, terwijl bij in het hoiel
Meisjl und Scbadn aan tafel zat, door
den schrijver Friedrich Adler werd
doodgeschoten. Naar een ooggetuige
mededeelde, zat graaf Stürghk in de
eetzaal in gezelschap van baron
Aehrenthal, de broeder van den over
leden minister van buitenlandsche
zaken. Drie tafels verder zat de
Weenscho schrijver dr. Friedrich
Adler. Plotseling stond deze op, deed
drie stappen in de richting van de
tafel waaraan Stürghk zat, en loste
drie revolverschoten op hem. Graaf
Stürghk zakte ineeD hij was terstond
dood. Eén schot, dat miste, wondde
baron Aehrenthal aan den voet.
Baron Aehrental ving graaf Stürghk
in zijn val op en liet dadelijk genees
kundige hulp halen.
Toen de schoten vielen, ijlden de
aanwezige O.-H. en Duitsche officieren
op den dader toe en trokken hun
'iels. Adler gaf hen zijn naam op
zeide: „Pardon heerenl Ik weet
wat ik gedaan heb en zal mij zonder
verzet laten aanhouden".
Op de vraag van een officier,
waarom hij den aanslag had gepleegd,
antwoordde hij: „Dat zal ik voor het
gerecht te verantwoorden hebben".
De dader werd in hechtenis ge
nomen en naar het huis van be
waring overgebracht.
Het bericht, dat door bulletins van
de bladen spoedig in de stad bekend
was, maakte overal de verontwaardi
ging over den zinneloozen moord
gaande. Algemeen bleek, hoeveel
sympathie de bevolking voor den ver
moorden minister-president koesterde.
De moordenaar, dr. Fritz Adler,
werd in 1879 te Weenen geboren.
Hij was hoofdredacteur van het tijd'
schrift „Das Volk", dat bij het uit
breken van den oorlog ophield te
verschijnen. Sedert gaf hij een maand
blad „Der Kampf' uit, waarvan hij
hoofdredacteur is. „Der Kampf' is
een wetenschappelijk tijdschrift, dat
alle vraagstukken in de sociaal demo
cratische beweging behandeld. Fritz
Adler was ook secretaris van
Duitsche sociaaldemocratische partij
in Oostenrijk, maar stond in vele
opzichten met haar op gespannen
voet. Hij is zeer bemiddeld en gaat
door voor een zeer radikale en opge
wonden zonderling.
Uit al zijn opvattingen en zijn
gedrag kan slechts de slotsom worden
getrokken, dat de moord de daad
van een dweper was.
Op vele hem gestelde vragen wei
gerde Adler te antwoorden. Herhaal
delijk verklaarde hij echter de be-
teekenis van zijn daad volkomen te
beseffen en het besluit, om den moord
te plegen, na rijpelijk overleg te
hebben genomen.
Alle na den aanslag ingestelde
sporingen wijzen er op, dat Adler
geen medeplichtigen heeft en dat hij
tengevolge van ingespannen arbeid
en oneenigheid met zijn partij en met
zijn eigen vader in een toestand van
overspanning en verregaande zenuw
achtigheid verkeerde.
Alle bladen in de monarchie
schrijven dat het bericht over
zinneloozen aanslag op graaf Sürgbk
allerwegen in het rijk de grootste
droefheid en de diepste deelneming
heeft gewekt. Graaf Stürghk behoorde
niet tot de staatslieden, wier politiek
en persoonlijke eigenschappen aan
leiding gaven tot vijandig fanatisme.
De pers is eenstemmig in haar
oordeel, dat Oostenrijk door den dood
van den minister-president een zwaar
verlies heeft geleden.
BINNENLAND.
Onlusten in Indlë.
De correspondent van het Hbl.
seinde d.d. 19 dezer
Het Soerabajaasch Handelsblad
deelt mede dat de troepen niet dadelijk
nadat om hen gevraagd was, naar
Djambi waren afgezonden, daar het
legercommando het plan koesterde,
eerst de leger-manoeuvres te laten
Officieel wordt medegedeeld dat te
Rawas alles rustig is.
De% correspondent seinde d.d. 21
October.
Het Nieuwsblad van Palembang
bulletineerde beden,! dat de opstand
in Soeroelangoen (Rawas) geheel ge
broken is, alle hoofden vanden opstand
en de oproerlingen in hechtenis ge
nomen z(jn en dat het er nu rustig
is. Dit nieuws is nog niet bevestigd."
Aan De Telegraaf werd 21 Octobor
het volgende uit Weltevreden bericht
Het N. v. d. D. v. N.-I. verneemt,
dat een uitgebreid complot is ontdekt,
dat zich uitstrekt over Kediri, Djom-
bang, Ngandjoek en Madioen. De leider
van deze opstandige beweging is een
zwendelaar, Dietz, zichzelf noemende
Pangeran Mohamed, zoon van de
verbannen Ratoe Kedaton. Hij ver
klaarde, dat het zijn bedoeling was
een nieuwen staat te grondvesten.
Het onderzoek naardekleineopstootjes
van de vorige week, die ontijdig
uitbraken, heeft het gouvernement
op hetspoor van het complot gebracht.
Ratoe Kedatoe, die in 1873 een
poging deed, om docr een opstand
haar zoon pangeran Soerjenglono op
den Djokjaschen troon te helpeD,
werd naar Menado verbannen en i3
daar 26 Moi j.1. overleden.
Het lid van den Raad van Indië
de heer J. H. Lieftinck heeft opdracht
gekregen een onderzoek in te stellen
naar de belastingen en heerendiensten
op ZuidSumatra, Timor, Menado en
Borneo, daar verzekerd wordt, dat
de zware lasten de oorzaak zijn van
de herhaalde troebelen.
De Locomotief verneemt, dat een
detachement politiesoldaten naar
Balikpapan is gezoDdeD, omdat onte
vredenen er de gebouwen van de
Kon, Ned. Petroleum My. in brand
dreigen te steken.
Dulkbootan In Nedarlindsch
rechtsgebied.
Het Nederlandsch correspondentie
bureau in Den Haag meldt:
Wy vernemen dat het „memoran
dum" van de geallieerde mogend
heden inzake de toelating van duik
booten in de neutrale wateren,
eenigen tijd geleden ook aan de
Nederlandsche regeering is overhan
digd. De regeering heeft in haar
antwoord van 14 dezer doen uitko
men, dat, bij gebreke van speciale
bepalingen ten aanzien van duik
booten, de regelen, in het algemeen
voor oorlogsvaartuigen voorgeschre
ven, ook op de oorlogsduikbooten van
toepassing zijn.
De regeering heeft er verder op
gewezen, dat, krachtens de Deutrali-
teitsproclamatie, de toegang tot de
Nederlandsche territoriale wateren,
havens en reeden aan alle oorlogs
schepen der belligerenten dus ook
aan de oorlogsduikbooten is ont
zegd, en dat slechts in de, in voor
noemde proclamatie uitdrukkelijk
vermelde uitzonderingsgevallen een
verblijf binnen het Nederlandsche
rechtsgebied wordt toegestaan.
Wat de handelsduikbooten betreft,
heeft de regeering opgemerkt, dat
geen enkel volkenrechtelijk beginsel
haar interneering zou rechtvaardigen.
Wordt een duikboot in het Neder
landsche rechtsgebied aangetroffen,
dan is het, evengoed als zulks het
geval is by met-onderzeeërs, mogelijk,
door een onderzoek met zekerheid
vast te stellen, of het schip het
karakter van een oorlogsschip of van
een handelsvaartuig heeft.
De volledige tekst van dit antwoord
zal in het eerstvolgend OraDjeboek
worden opgenomen.
Da „Nlekerle".
Het Nederlandsche s.s. „Nickerie"
van den Kon. West-Indischen Mail
dienst, dat in den nacht van Zater
dag op Zondag te IJmuiden had
kunnen binnen komen, is eerst ruim
12 uur later gearriveerd. Op de Bel
gische kuBt was het schip door Duit
sche torpedobooten aangehouden en
naar Zeebrugge opgebracht. Na een
onderzoek van de ladingpapieren en
passen der bemanning en van de
passagiers werd een te New-Tork
aangemonsterde chef kok, van Itali
aansche nationaliteit en dienstplich
tigen leeftijd medegenomen.
Het schip kreeg daarna vergunning
de rela voort te zetten.
Twrawter* vermist.
Te IJmuiden heerscht bezorgdheid
over het lot van de stoomtreilera U.
T. Cremer en Zaanstroom, die nu
reeds ruim 14 dagen reis hebben en
waarvan geen bericht van opbrengen
is ontvangen. De directie van de U.
T. Cremer heeft naar verschillende
buitenlandsche havens telegrafiisch
om bericht gevraagd.
Trawlers loigalaten.
Van haar rechtsgeleerden raadsman
te Londen heeft de reederavereeniging
te IJmuiden bericht ontvangen, dat
hij van het Britsche departement van
buitenlandsche zaken de mondelinge
mededeeling heeft gekregen dat de
aangehouden trawlers zijn losgelaten.
Ean mijn-ontploffing.
De zeillogger „Donker Curtius" uit
Katwijk is Zondag zonder vangst te
IJmuiden teruggekeerd, daar een
drijvende mijn in de net en was ont
ploft, waardoor bijna de ge reele vleet
verloren ging. Het schip 7 elf heeft
door de zware dreuning ia het water
'eneens schade beloopen.
Het zusterschip „Adriana" kwam
ook zonder vangat binnen, wijl ook
dit door een mijnontplofflng belang
rijke schade aan de vleet bad bekomen.
Persoonlijke ongelukken kwamen
niet voor.
Gedoofde kustlichten.
Door het hoofdbestuur van de
reederavereeniging voor de Ned.
HaringviBscherij is aan den minister
van Marine verzocht om ten spoedigste
de gedoofde lichten op de Wadden
eilanden weder te doen ontsteken,
daar reeds ernstige verliezen aan
menschenlevens en materiaal door
de visscherij zijn geleden, en geducht
moet worden, dat nog meer onge
lukken gebeuren, wanneer de kustlich-
tenniet branden.
Aanvoar van cacao stop gazet.
Naar het Hbl. verneemt is de aan
voer van cacaoboonen voorloopig
weder geheel stopgezet.
De N. - O. T. heeft aan de Kon.
Nederlandsche Stoomboot Mij., Kon.
Hollandsche Lloyd en Kon. West-
Indische Maildienst verzocht, tot
nader order, geen cacaoboonen, resp.
van Portugal, Brazilië enWest-Indië
naar Nederland te vervoeren, ook
niet die partijen waarvoor reeds ver
gunning was gegeven. Daar de Neder
landsche fabrieken het ruwe product
In hoofdzaak uit deze landen betrek
ken, worden deze door den genomen
maatregel zwaar getroffen.
Presentisgeld voor Kamerladan.
Het Hbl. publiceerde voor korten
tyd de tekst van een „verloren Rede
voering" waarin de instelling van
presentiegeld voor de Kamerleden
werd bepleit. Nu een dergelijk voor
stel door minister Cort v. d. Linden
is ingediend, schrijft de Hoefijzer
correspondent van het blad:
Juich, onbekende auteur der „Ver
loren Redevoering" 1 Want sneller
zeker dan gij hadt verwacht, is aan
uw wensch door de Regeering, in
wezen althans, tegemoetgekomen. Uw
bescheidenheid en alle Kamerleden
spreken immers van hun „bescheiden
meening," niet waar I zal u wel
licht beletten, aan te nemeD, dat de
Regeeringswyziging nu juist aan uw
zoo fortuinlijk in onze handen ge
raakt ontwerp redevoering iB te dan
ken. Goed, neem aan dat gij een
denkbeeld heb geopperd waarmee de
Regeering ook reeds omging. Dan
mag u dat. toch al een reden zijn
tot persoonlijke voldoening.
En waar het 't meeat op aan
komt zakelijk kunt gij zeer voldaan
zijn. Wel zijn de cijfers van de Re
geering niet geheel de uwe het
vaste salaris zal u wat hoog en het
presentiegeld wat te laag zijn maar
daarover zal nader zyn te spreken
by het artikel. De hoofdzaak is, dat
de Regeering voorstelt wat ook gij
hebt verlangd': presentiegeld voor
Kamerleden „tot het tegengaan van
het absenteisme".
Wij verheugen ons er nu dubbel
over dat wij uw verloren document
hebben gepubliceerd.
Prov. Staten van Noord-Holland.
Door Ged. Staten is een nota over
gelegd aangaande den voortgang der
herstellingswerken aan de Zuiderzee
dijken. Het overzicht loopt tot aan
het begin van deze maand.
Aangaande den Anna Paulowna-
polder wordt medegedeeld, dat het
nieuwe dijksvak in de doorbraak op
13 Juli 1916 voor de eerste maal
werd voltooid, opgeleverd engoedge
keurd. De werken blijven in goeden
staat verkeeren. De zakking en in
klinking van het nieuwe werk is
gering. De voorziening van het
buitentalud wordt thans door de
definitieve basaltbekleeding ver van
gen.
Voor de werken tot verhoogiDg en
verzwaring van den Amsteldljk en
den Oostdyk werd binnendijks een
zanddepöt van circa 160,000 kub. M.
inhoud aangebracht.
De binnenberm is, wat het zand-
profiel betreft, zoowel langs den
Amsteldijk als langs den Oo3tdljk
gereed. De verzwaring van het dijks-
lichaam met zand nadert bij den
Amsteldljk hare voltooiing; bij den
Oostdijk is die verzwaring over na
genoeg de helft aangebracht. Met de
verhooging van de dijken is een
aanvaDg gemaakt. Reeds zijn ruim
60,000 kub. M. aanvullingsgrond en
nagenoeg 20,000 kub. M. bekleedings-
grond in profiel verwerkt.
Van de verdediging der buitenbe-
loopen, welke volgens het bestek eerst
op 31 Juli 1917 geheel gereed moeten
zijn, is thans ruim 6000 vierk. M.
basaltglooiing en bijna 10,000 vierk.
M. glooiing van gewapend beton
aangebracht.
De grondwerken zullen waarschijn
lijk eenige weken na den vastgestelden
termijn gereed komen, wegens de
moeilijkheden, welke bij het verkrijgen
van het benoodigde materieel zijn
ondervonden. Aan de werken zijn
ongeveer 450 arbeiders bezig, terwijl
ten behoeve van het grondvervoer
16 K.M. spocr is gelegd.
Een plan tot verbetering van den
Balgdijk is in bewerking. Het ligt in
de bedoeling dien dijk nog vóór den
winter op de laagste gedeelten met
een kistdam te verhoogen.
De ophoogingswerken aan den
zeedijk van den Terschellinger
polder hebben goeden voortgang.
Bij normale; weersomstandigheden
zullen zij omstreeks 1 November
a.s. gereed zijn.
De verbetering van den zeedijk van
in Prins Hendrikpolder op
Texel, van het Horntje tot de
uitwateringssluis, ter lengte van 1560
M., is geheel voltooid. Het grondwerk
is ook overigens grootendeols gereed
de afwerking der steenglooiing iB
vertraagd door gebrekkigen aanvoer
van basalt.
Van de zeedijken van het Heem
raadschap W i e r i n g e n zyn de
werken aan den Oeverdijk geheel
gereedaan den Stonteldljk zijn de
verhooging en de verbetering van de
steenglooiing nog in uitvoering. Ook
aan de steen glooiing van den Kompe-
dijk en aan de verhooging van den
Hoelmerdijk wordt nog gewerkt.
De Westerlanderdyk is gereed met
uitzondering van de verbreeding
van de kruin op enkele plaatsen.
De steenglooiing en de betonwer
ken van den Polder Waard-
Nieuwland op Wieringeü, welke
volgens door Ged. StateD aan het
bestuur verstrekte voorschriften in
1916 moesten worden uitgevoerd
zijn gereed. De grondwerken zijn nog
in uitvoering.
INGEZONDEN.
Geachte Redactie.
Gaarne zag ondergeteekende het
volgende in uw geacht blad opge
nomen. Bij voorbaat dank.
Belasting op publieks vermakelijkheden.'
Aangezien ik in uw nummer van
1.1. Donderdag 19 Oct. las, dat door
h.h. B. en W. onzer, gemeente, een
belastingontwerp op' publieke ver
makelijkheden by den Raad is inge
diend, zoo zij het my vergund, als
toevallige belanghebbende, het mijne
daarvan te mogen zeggen. Voorop
wensch ik de vraag te stellen, wat
wordt verstaan onder Publieke ver
makelijkheden Alleen schouwbur
gen, bioscopen en dansgelegenheden
Of ook zaken, zooals b.v. De Marine
club e. a. waar toch de bezoekers ook
niet voor hun verdriet heen gaan.
Ten tweede: Is het doel van het
voorstel vau 10%, die te heffen van
de ontvangsten, of van de netto
winst?
Dit is een voorname factor. Er
zullen genoeg publieke vermakelijk
heden zijn, die als het van de ont
vangsten wordt geëischt, hun zaken
zoowat geheel exploiteeren zullen
voor belasting A, belasting B, enz.
B. en W. moeten zich dan ook niet
blind staren, op zoo'n enkele plaat
selijke uitzondering, waar de zaken
er mogelijk financieel goed voor staan.
Een andere vraag is, of het conse
quent genoemd kan worden, om
juiat een zekere categorie zakenmen-
schen zwaarder te belasten ter wille
van een bedragje van f 4000 ten
voordeele der gemeentekas. Daai&y
valt evenwel niet te ontkennen, dat
het prijzenswaardig genoemd kan
worden, dat de bestuurders onzer
gemeentelijke huishouding, op finan
cieel gebied er uit willen halen, wat
er billijkerwijze uittehalen valt, opdat
deze huishouding zoo economisch
mogelijk geschiedt. Maar door het
voorgestelde geschiedt juist het tegen
deel. Willen B. en W. vermeerdering
der inkomBten, accoord, doch dan is
er nog een hetero en rechtvaardiger
wijze, n.m. belasting naar draag
kracht, welke hier ter plaatse zoo
veel te wenschen overlaat, dat als
deze goed was geregeld, zij minstens
het 6-voud van f 4000 in ds gemeente
kas deed vloeien. Onze plaats is zeker
niet rijk aan menschen met gewe
tenswroeging, zooals men die wel
eens in andere plaatsen aantreft,
en waarvan men lezen kan, dat b.v.
door een onbekende uit gewetens
wroeging getonden werd als te wei
nig betaalde belasting de som van.
Nu stel ik mij geenszins voor, dat,
al komen er nu direct eenige
van die belastingbetalers, met bun
te weinig betaalde penningen ter
bevoegder kantore, B. en W. niet
evengoed zouden zijn gekomen met
hun voorstel. Doch dit neemt niet
weg, dat de manier van extra belas
ting heffeD, als deze, onbillijk ge
noemd kan worden. Daarbij is deze
soort belasting een indirecte belasting.
Want, wie ter wereld zal het kunnen
verbieden, dat de exploitant neiging
gaat gevoelen en ook toe gaat pasaen,
zijn entrée's of consumpties, of wat
dan ook, te verhoogen, welke ver
hooging dus indirect komt te drukken
op de groote massa, zoodat daardoor,
zooals byna met alles in onze huidige
samenleving, ook deze er weder de
dupe van zal zijn? Doch daar be
kommert in vele gevallen de fis
cus zich niet om, maar ik wil er
daarom toch op wijzen, dat er eenig
gevaar in zit. Nood leert bidden, zegt
men,, en in dit geval openen B. en W.
de gelegenheid, om te moeten bidden
of men wil of niet.
Een belasting op de publieke ver
makelijkheden is juist daarom mijns
inziens glad verkeerd, omdat men
juist daardoor de gelegenheid schept,
dat de exploitant daarnaar zijn zaken
zal gaan regelen en er dus niets
anders over zal blijven, dan verhoo
ging van entrée's of wat ook, doch
in elk geval, uit de zakken der groote
massa zal hot komen, om daarna In
de gemeentekas terecht te komen.
Daarom, belasting naar draagkracht
voor allen is de manier voor een
rechtvaardige belastingheffing.
Nu ik toch de belastingheffing ter
sprake breng, komt mij de gelegen
heid geschikt voor, om er op te wyzen,
dat het voor geen tegenspraak vat
baar is, als ik zeg, dat, wanneer men
belastingverhooging wenscht, die
zelfde oyerheid verplicht is den belas
tingbetaler in de gelegenheid te stel
len, aan zijne verplichtingen te kun
nen voldoen. In enkele gevallen ge
schiedt zulks thans niet voldoende.
Als mede bioscoopexploitant wil
ik mij nu eens bepalen tot dit bedrijf,
met mijn kritiek. De verordening op
de publ. vermakelijkheden zegt o.m.
dat kinderen beneden de 16 jaar geen
toegang hebben, zonder geleide van
ouders of voogden. Een prachtige be
paling, want stel u voor, een kind,
dus van 16 jaar, 864 dagen en eenige
uren (buiten een schrikkeljaar) is niet
mondig voor bioscoopbezoeker(ster),
maar als vader, moeder of voogd er
b(j z|jn, al iB het dan 10 jaar, vervalt
het gevaar, welke zoo'n bioscoop wel
op kan leveren voor d9 geestesge
steldheid des kinds. Dan zyn de zelfde
vertoonde films, niet meer prikkel
baar of aanstootelijk, want het kind
is onder geleide. Kan het dwazer?
Ja, zal men mij toevoegeu, maar dan
ia onze verantwoordelijkheid er af en
laten wij daarin de ouders vrij. Maar
dan heeft ook het heeie artikel geen
zin meer. De moraal van dat artikel
kan geen andere zijn dan om het
nadeelige van aanstootelijke films te
voorkomen, voor de jeugd. En dit ia,
in zulk een geval een paskwil. En
dat de overheid er stellig nadeelige
gevolgen van inziet, bewijst het
strenge handhaven er van, 't geen wij
ar altevaak persoonlijk ondervin-
i, doordat den kinderen met den
sterken arm, den toegang ontzegd
wordt. Wat toestand schept men hier
door? Wel, ten eerste zoekt het kind
ontspanning in straatschenderij, wat
het ook niet mag (en veel verderfe
lijker is) daar toch elk gezond en
opgewekt kind, van nature zoekt
naar ontspanning, wat nu eenmaal
helaas bestaat, juist uit kattekwaad.
Een sterke toepassing daarvan is
mijns inziens zeer overbodig. Is men
zoo zedelijk aangelegd, sluit dan alle
vermakelijkheden, verbied dan ook
ontspanningen, waar maar al te vaak,
door grootere en zelfs intellectueele
menschen, meer kwaad wordt ge
sticht dan door een onnoozele plaat-
vertooning. Misschien maken dan alle
publieke vermakelijkheden wel plaats
voor kerken en dan het antwoord
slik ik hierop in. Doch wat volgt er
moer uit de weigering der kinderen,
voor bioscooptoegaDg? Ook een finan
cieel nadeel, en 11 .-iet zoo'n geringe
mate, omdat juist een bioscoop, door
een groot aantal kinderen, een ont
spanningsplaats is en gaarne wordt
bezocht. Men ontneemt hun die ge
legenheid en het kind is geneigd, iets
te gaan doen, vaak zeer veel nadee-
liger, dan het bioscoopbezoek. In de
groote steden, begint men dan ook
al hoe langer hoe meer die klein
zieligheid op zü te zetten. En voor
de politie is er wel ander, opbouwen-
der werk te verrichten, dan te vragen
aan de kinderen, hoe oud ben je en
waar woon je. 't Ia toch geen bordeel.
Stol u voor dat ons land in den oorlog
was gewikkeld, wat zouden onze
kinderen daardoor niet lijden en kun
nen zien, hoe treurig het nog met
onze beschaving gesteld is en de
onzedelijkheid in hoogste mate, kun
nen waarnemen. Vandaar dat ik durf
beweren, dat men maar altevaak het
kwaad op verkeorde wegen pleegt te
zoeken en tegen denkt te gaan. Een
ruimere blik in dezen is dan ook van
overheidswege zeer gewenacht un
zelfs noodzakelijk. Bioscoopfilms zyn
vaak van paedagogische strekking,
waardoor het kind juist meer ont
wikkelt. Achtend,
J. J. SCHOEFFSLBNBEBGF.R.
KLEINE ADVERTENTIËN
VAN 1 TOT 4 REGELS 30 CENT,
IEDERE REOEL MEER 7 CENT,
WORDEN ALLEEN TEGEN VOOR
UITBETALING GEPLAATST.
Ingezonden mededeeling.
Overtollig urinezuur.
Urinezuur, weinig bekend in de
dagen van eenvoudige, natuurlijke
leefwijze in de buitenlucht, is een
vergift binnen het menscheiyk lichaam
gevormd door overwerking, het ge
bruik van vleeBch, zorgen, laat naar
bed gaan en gebrek aan rust.
Als gij u gedrukt en moedeloos
gevoelt, zwak, zenuwachtig en ver
moeid, gij last hebt van hoofdpijn en
aanvallen van duizeligheid, is het
waarschijnlijk, dat zich te veel urine
zuur in het gestel ophoopt. De nieren
dienen al het overtollige urinezuur
uit het bloed te filtreeren.
Rugpijn en abnormale waterlooziDg
zijn het eerste protest van zwakke
nieren, en bij verzwakte nieren heeft
urinezuur spoedig de overhand. Dan
bestaat gevaar voor niergruis, rheu-
matiek, spit, ischias, waterzucht of
verharding der aderen.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen ver
sterken zwakke nieren, maar bij
minder zware voeding, en meer
frissche lucht, lichaamsoefening en
slaap werkt het geneesmiddel spoe
diger. Vry drinken van water ia ook
behulpzaam.
Foster's Pillen werken rechtstreeks
op de nieren en helpen deze om de
vergiftige afvalstoffen behoorlijk uit
het lichaam te verwijderen. Dit ge
neesmiddel regelt de urine-organen
en is van groote waarde by niergruis,
•8teeD, waterzucht, rheumatiek, rug-
pyn, spit en alle urinezuurkwalen.
Wacht u voor namaak onder ge-
ïykluidende namen. De echte Foster's
Rugpyn Nieren Pillen dragen de
handteekening van James Foater op de
verpakking en zyn te den Helder ver-
krijgb. by Alb. ten Klooster, Kelzerstr.
93. Toezending geschiedt franco na
ontv. v. postwissel k ƒ1.75 p. doos of
ƒ10.- p. zesdoozen. (48)