HELDERSCHE COURANT Laatste berichten. van 28 OCTOBER 1916. Tweede blad^ DE OORLOG.: Van hot Westelijk front. Parijs, 26 October. Ten noorden van de Somme heeft de vijand een aanval beproefd tegen deAbbó-hoeve en het bosch van dien naam, gelegen ten zuiden van Bouscbavesnes. Hij is met gemak teruggeslagen. Hevige artilleriestrijd in de streek van Sailly-Szillisel en ook ten zuiden van de Sornme in het vak Ver- maudovillers-Chaulnes. Bij Verdun zijn vier hevige tegen aanvallen der Duitschers, voorafge gaan en vergezeld door een verwoe de beschieting, door ons geschut- en geweervuur verijdeld. De vijand is in wanorde teruggewekenhet Fransche front is volkomen gaaf gebleven. Totdusver z(jn bij Verdun meer dan 5000 gevangenen geteld. Onze ambulances hebben bovendien ver scheidene honderden gewonden op- Londen, 26 October. Vanochtend hebben wij een vJjandeHjken aanval tegen de Stuff-schans, met aanzien lijke verliezen voor de Duitschers afgeslagen. Van het Westelijk front. Berlijn, 27 October. Op den Zuide lijken oever van de Somme is een aanval dien de Franschen In het vak Frcsnes—Mazancourt—Chaulne3 voor bereidden, tegengehouden. De artillerie strijd was overdag op den Oostelijken Maasoever tusschen de Peperhoogte (Cote de Poivre) en Woevre zeer hevig, 's Middags vielen de Franschen onze stellingen ten O. van het fort Douaumont, aan, maar werden met groote verliezen afge slagen. Van het Roemeanscha front. Londen, 26 Oct. Uit St. Petersburg is dd. gister aan de „Daily Telegraph" geseindGezaghebbende militaire kringen verklaren, dat de terugtocht van de Russen en Roemeniërs van de linie Conatanza-Megidia uit zuiver strategische overwegingen is geschied. Hot leger is volkomen ordelijk teruggetrokken, al vechtend, den vijand verliezen toebrengend en zijn opmarsch vertragend. De rechtstreek - sche oorzaak van den terugtocht van een zoo belangrijke stelling als den spoorweg, was de versterking van Maclcensen's leger met drie divisies, waardoor het .10 divisies sterk werd. Men acht het niet waarschijnlijk dat Boekarest van deze zijde ernstig wordt bedreigd, daar de Donau met zijn zijtakken en moerassen een'bijna onoverkomeniyke hinderpaal vormt, indien men een overtocht niet lang hoeft kunnen voorbereiden. Uit Milaan wordt d.d. 26 Oct. aan d» „Daily Telegraph" geseind: De Italiaansche pers bespreekt den veld tocht in Roemenië breedvoerig. Zij kritiseert openlijk het ontbreken van een opperste leiding bij de legers der geallieerden en schrijft aan die leemte elke teleurstelling toe. Berlijn, 27 Oct. MackensenDe vervolging van het geslagen Dobroed- zja-leger wordt voortgezet. Destreek van Hirsova is door de verbonden troepen bereikt. •De bijzondere corresdondent van de „Tagliche Rundschau" meldt, dat de regeering van RoemeDië de ont ruiming van alle kleine en groote steden in Walachljo gelast en gedeel telijk doorgezet heeft. Uit Boekarest worden alle zaken van waarde van den staat naar Odessa weggevoerd. De rijke inwoners van Boekarest verlaten bij drommen de hoofdstad om naar het binnenland van Rusland te vluchten. De duikboot- en mljnoorlog. Kristiania, 27 October. Het geheele verlies dat de Noorsche koopvaardij vloot in den oorlog heeft geleden, bedraagt 268,134 bruto registertoü, verzekerd tegen 102,015,190 kronen, Er zijn 149 zeelieden bij omgekomen. De bemanning van het stoomschip „Kathinka", uit Porsgrund, is hier met een Engelsch stoomschip aange komen. De „Kathinka" is den vorigen Donderdag op 125 zeemijl uit de Noorsche kust door een Duitsche duikboot in brand gestoken. Het schip was met mUnhout geladen. PLAATSELIJK NIEUWS. tiuraus In wljsbagaerta. Gisterenavond hield, voor een geheel gevulde zaal, dr. C. H. Ketner de errste der aangekondigde reeks van vier voordrachten over wijsbegeerte. De spreker begon dan ook zijn© tevredenheid over de opkomst, uit*" drukken. Deze is meogevallen, gaarne zal spr. meerdere zulke cur sussen geven, 't 13 eene proefneming en wensebt men later een cursus: over andere, verwante onderwerpen, niota zal spr. liever zfin dan die te geven. Aan de cursisten was een korte uiteenzetting verstrekt van hetgeen behandeld zou worden. Aliere«?rstbetoogdespr.,aande hand van dit resumé, dat hy zich, evenals prof. Hcymane, zijn leermeester, op het standpunt plaatst, dat wijsbegeerte eene wetenschap isj die dezelfde methode volgt als andere wetenschap pen. Dit standpunt staat tegenover het. andere, dat in wijsbegeerte een soort wereldgedicht ziet. Waar de wetenschap ophoudt begint de wijs begeerte. Maar dit standpunt is niet da: van spr., want door de verschil lende schrijvers, die aldus te werk gingen, zün verschillende stelsels uit eengezet, die in hun veelheid ver warrend werkten en do wijsbegeerte in discrediet brachten. Velen zijn daardoor van de beoefening der wijs begeerte afgeschrikt. Daarom is het 't beste bij de wijs begeerte uit te gaan V3n de ervaring der flhistorie. En dan komen wo weliswaar vaak tot nuchtere zaken, die schijnbaar met wijsbegeerte niots te maken hebben. Onze kennis bestaat uit twee be- standdeelen: dat wat wij door de zintuigen waarnemen en hetgeen ons verstand er van maakt. Beide zijn onafscheidelijk, want als wij geen zintuigelijke waarneming hebben, kan ons verstand er geen kennis van. nemen, en omgekeerd: als ons ver stand niet werkt, zullen wij iets niet kuDnon waarnemen. Wij nemen niet maar zoo aan wat ons de zintuigen doen waarnemen, maar onderzoeken de oorzaak, er van. Vandaar dat men aan den mensch ook wel den naam geeft van causaliteitsdier oorzaak onderzoeker). Juist deze twee olemen- ten vormen een van de geschilpunten van de philosophische schrijvers: de empirici leiden de kenni3 af uit de ervaring, de rationalisten uit het verstand. Als wjj bij de studie der wijsbe geerte op dezelfde manier te werk gaan als bij do wetenschap, in 't bizonder de natuurwetenschap, dau zal men vragen: waar is het verschil dau tusschen deze beide? Bij de natuurwetenschap zijn het de ver schillende natuurwetenschappen, die elk afzonderlijk onderzocht worden, en bij de natuurwetenschap wordt d* werkzaamheid van den mensche- Hjken geest niet behandeld. Zij be handelt wel de verschillende wetten, maar vraagt niet: hoe komen wü eraan De belangrijkste vraag, die ons op het oogenblik moet bezighouden, is het verband tusschen ons bewustzijn eu den geest, die ons omringt. Geven do zintuigen ons nu, vraagt spr., een juiston kijk op de dingen? Suiker is zoet-, maar hoe weten wij dat? Omdat bij iets uitzendt-, dat op onze zintuigen den prikkel geeft van iets zoets. Deze stelling kan men echter niet bandhaven, want men komt dan bij het z.g. gezichtsbedrog in conflict daarmee. Een stok, die men halverwege in het water steekt, schijnt gebroken te zijn voor ons oogvoor ons gevoel in werkelijkheid is die stok echter heel. En wat de een zoet vindt, vindt de ander vaak niet zoet, enz. Ook kleurenblindheid bewijst het. ver keerde van deze stelling. Waarom is bloed rood? Omdat wü het zoo zien? Gehoor: dito. Iedere prikkel wordt op andere wijze waargenomen bij de verschillende zintuigeD. Een slag op het oog geeft een sensatie van ster retjes zien; op het oor daarentegen van een geluid, enz. Conclusie: onze gewaarwording is n product van de prikkels van buiten en van onze lichamelijke organisatie. De natuur is feitelijk niets dan een beweeglijke massa: louter trillingen van stofdeeltjes en het zijn onze zin tuigen, die kleur, gloed,* gehoor, etc. waarnemen. Na eene korte pauze behandelde spreker het Bewustzijn, dat dus, wat wij waarnemen van binnen uit. Dit moet worden onderscheiden in drie diDgen: verstand, gevoel en wil. Bestanddeelen van het veratanti zijn: gewaarwordingen. Men wordt b.v. een reuk of smaak gewaar. Meer samengesteld is de waarneming. We nemen b.v. iets waar door een saraen- gestelden indruk van verschillende dingen. We zouden een gewaarwor ding van blauw krijgen als we zaten opgesloten in een blauwe bol; maar als we iets blauws waarnemen, is dat altijd samengesteld. We zeggen: ik zie, dat de soep warm is, hoewel begrippen zien en warmte elkaar tegenspreken. Warmte is een begrip, dat door het gevoel wordt waarge nomen. We zeggen niettemin te zien, dat de soep warm is, doordat we een voorstelling krijgen van dampende t weten, dat iets dat dampt warm is. Enzoovoort. Voorstelling is een herinnoring aan vroegere waarnomingen; begrip een algemeene voorstelling. Wo drukken b.v. door het woord „hond" een geheel begrip uit van alle mogelijke be staande honden. Eene waarneming of eene voor stelling ban een andere voorstelling te voorschijn roepen. Men spreekt dan vau associatie. Bij het zien van iets kan men een reeks voorstellingen krijgen van wat anders dat met dat eene in verband staat. Hierbij spelen ook onbewuste voorstellingen e6ne rol, zooals spr. met voorbeeldeu uit eenzette. Gevoelsaandoeningen kunnen door voorstellingen worden opgewekt en bunnen op hunne beurt invloed uit oefenen op het associatief verloop der voorstellingen. Vele psychologen, her leiden het gevoel tot twte factoren: lust en on-lust. Tenslotte de wil. Wij drinken als we dorst hebben. Hebben we nu tevenB een motief om niet te drinken, b.v. wanneer we weten dat het na- deelig voor onze gezondheid zou zijn, dan ontstaat er een conflict tusschen beide motieven, waarbij het sterk3te het tenslotte wint. Is de wil vrij? Wat 13 Als hot is vrij van uitwendigen dwang, dan zijn de meeste menschen vrij. Maar bij vrij denkt men wel eens aan „niet bepaald". Een ballon captif is niet vrij, een afgesneden ballon captif daarentegen wel, maar onderhevig aan bepaalde bewegingen van atmosfeer etc. Op deze wijze stellen zich do deterministen de vrijheid van den wil voor. Voor onszelf nemen wij niet gaarne de bepaaldheid van den wil aan; wij meeneD, d3t wij eenzekoro handeling, in precies dezelfde omstan digheden verricht, later andets zullen verrichten. Het tegendeel is waar. Er bestaat verschil van opvatting in hoever de wil een fundamenteel of een afgeleid bestanddeel is van ons bewustzijn. De een zegt: wat wij wil noemen is niets anders dan de hande ling, die wij zouden willen doen. De andere opvatting is, dat de wil een eigenaardige handeling ia, onderge schikt aan het verstand. Met deze korte uiteenzetting besloot spr. zijn eersten cursusavond. Er werden- geene vragen gesteld. Een nieuwe industrie. Als je de Bassingracht bijna afliep, vlak bil het slootje langs 't Zwart» Pad, dan kwam je aan de ingang van een oud-geworden pakhuis, ietwat naar voren hellend, in de lange I reeks van woningen. Da deuren wareD lid geopend en in het ruime portaal, met oppuilende bultige hoopen en kleine posten en kanaaltjes, omdat de grond nog niet geheel in orde was, lag een groote massa mosBelen tegen de muren aan weerskanten en daar was ook de onder-baas van de nieuwe nijverheid, die ons welwillend te woord stond en hst een en ander van deze merkwaardige Helderache onderneming vertelde. Zondag j.L moest het- personeel nog gehuurd worden en toen lagen er aardappelschillen verspreid en vuilnis en asch en op vele plaatsen waren steenen in de aarde en hier en daar heengeschooierd en uit elkaar gewaaid, en gezworven stukken papier, kool stronken en houtkrullen vagebondeer den er als vuil en het ieege hok leek inwendig op iets dat nooit meer voor het een of ander zou Maar rappe handen hebben er verbazend vlug nog wat van ge maakt en den volgenden dag, Maan dag dus, kou de zaak reeds volte kracht werken. Drie schuiten met mosselen, lagen gereed en er was spoedig heel wat personeel in actie om maar aan te pakken alsof het een reusachtig werk gold. En sinds laat de firma Gorter er iederen dag van 's morgens vroeg tot 's avonds ar'; eiden door mannen en vrouwen en jongens en meisjes, die er aardig verdienen, f3.—, f2.— en f 1.50 per dag. Een mosselonfabriek, zooals er al een is op Wieringen en te Enk huizen en die speciaal zorgt voor de verzending naar het buitenland. „Gaat u maar eens verder, meneer, dan kan u binnen een kijkje nemen", zei de chef en hij weesnaar een tweede deur, een groot gat, dat vol donkeren mist hing van damp en geleek op een stervende illuminatie, laatin een feest. nacht, zoo troosteloos schenen de gaalichtjes de valo duisternis in. VooraaD stonden groote Ijzeren potten met garnalen te koken en hier was het broeiend warm en stikkens- benauwd en je kon eerst niet goed zien in de waas van rook en visch- lucht, maar ten laatste stond ik er als een vreemde tusschen iD. Het viel lang zamerhand wel mee. De eenvoudige gaslampen zetten 't lokaaltje ia een huiselijk gezelligen schijn en dik- vol bevolkt - voelden al die menschen, ongeveer negentig personen, zich schijnbaar gelukkig. De meisjes, die bij elkaar zaten, staarden niet uit verwezen strakgetrokken gezichten, doch lachten en babbelden druk om zich heen en nu en dan word. een vroolijk lied gezongen door de schare, in klimmende geestdrift, elkaar toe knikkend in zoete verbroedering. Ze zaten op lange banken aan lange tafels met bergen mossels er op, die kwiek gepeld werden. Urksters in hun typisch costuum waren zeer druk en Ijverig bezig naast bejaards vrouwen en jonge meisjes van allerlei slag, die de plaatsen dicht vulden; diep gebogen zaten een paar oudjes met vergroezelde wollen mutsen op de kalende schedels, de schalen, te openen en een wijfje met een vaal zwart kanten doekje om 't hoofd gespannen, had bepaald wat moeite om het inwendige er zoo gauw moge lijk uit te halen, maar ze deed haar uiterste best met de kleine handen, rootj en vuil als wortelen, precies als de 'moedige, lustige, jonge levens, die erg handig waren in 't vak en diu in korten lijd een aanzienlijke hoeveelheid mosselen verwerkten. Aan den anderen kant zaten de mannen en de jongens, 't Is wonder zoo vlug als sommigen doen. Een ieder woelt en grijpt en de partij ongepelde mosselen wordt steeds kleiner, maar de kerels die aldoor kokeD, zorgen wel dat het werk aan de verschillende tafels geen oogeu- blikje stilstaat. Telkens gaan manden vol er heen en hoewel warm van het vuur, kan ieder flink opschieten. De gepelde mosselen verhuizen geregeld naar een ferme bak, waarin ze ge reinigd en nog gepekeld worden. Dan komen ze tenslotte terecht in groote vaten voor de verzending en alles gaat zoo snel toe alsof het een geheele machinale bereiding is. Mannen met olie-goed aan 't lijf sjouwen heen en weer met manden on vaten en kisten. En ginds bjj de tusschendeur koken maar onafgebroken door. Daar staan de potten in e9n wolk van stoom en het lijkt wel of er millioenen mosselen wachten om een beurt te kijjgen en of er handen te kort zün, voor zóóvóél, Want in de Binnenhaven ligt een groote schuit mosselen te lossen en buiten rijden karren met mosselen aan en af en toe komt een versche lading naar binnen. En een troep meideD,die zich aanmelden ora dienst te nemen iu de mosselen fabriek, wordt'aangenomen, want er is gebrek aan werkTolk en Maandag moeten er nog vijftig personen bij. Maar de nieuwelingen van zoo even worden alvast aangenomen en met hun rokjes vau geel o" gingen ze in de rijen van bakviach- jes, waaronder er zjjn die veelliever dit baantje doen dan poetsen of dweilen of schrobben of wasschen. Een hunner, in sjofele, slobberig wijde kleeren. Het vet gepomma- deerde hoofd lui geleund tegen den wand met een marineblauw jak spannend geperst en een gestreken boezelhartje daartegenaan, wenkte den onderbaaa en vroeg vrijmoedig: „Zeg er-is, baas, wanneer krijgen we nou traktement?" „Zaterdag." „Hoe laat?" „Een uurof-vier." En die vertelde het weer aan haar kameradenZaterdagmiddag geld .tngen. Zes daaldersEn beha gel Ijk -geleund zitten ze naast olkaarven de meesten zingen, schommelend met do hoofden, zoetjes wiegende de breede schooten. En zoodra het uit ia, klinkt er weer een ander lied op en soma zingen de mannen en de joDgena mee en ter afwisseling doet de een of ander wel eens een leuke voor dracht. En zoodoende gaat het in de mosselenfabriek onbezorgd, lustig toe, ofschoon onder al de grappige dingen toch ernstig hard gewerkt wordt tot het verkrijgen van een voedingsmiddel, vroeger niet veel waard, doch dat nu in deze ellendige tijden met goud wordt betaald. P. N. 1 Te 'sGravenbage de heeren Falkman, directeur van het maririestation te Stockholm, en Lubeck, lid van de Tweede Kamer van Zweden en kapitein in diODnt van de openbare werken. Zij komen hier te lande voor het bezoeken van marinewerf te Willemsoord en de werf De Schelde te Vliasingen. Heden wordt Willemsoord bezocht Maandag gaan zij naar Vliasingen. Gisterennamiddag maakten de heeren hunne opwachting bij den minister van marine. Pisuisst en Hemslng. Daar was eens een man, die redac teur was yan een onzer grootste bladen en die een mooie stem had. Toen hij het zitten op het redactiebureau niet meer kon uithouden, omdat het zingen hem in 't bloed zat, giDg hij heen, volgde zijn roeping en werd zanger. Pisuisse zingt dus uit liefde vcor het lied, of liever, uit roeping. Daarom geeft hij zijn liedjes zoo inüig gevoeld weer. Gekleed in fluweelen broek en veston, de horlogeketting op zij uit de broekzak, stond hij Donderdag avond in „Casino", als een die zoo van Montmartre kwam. Hemsing, die de lage f mag zingen en kan zingen, begeleidde hem op de piano, met een zekere virtuositeit. Ze verstaan elkaar, die twee en zoo leverden ze een mooi geheel. Heel leuk met radde tong vertelt Pisuisse en zingt dan zijn geliefde liedjes uit het land van Bretagne. Zijn „chansons" (levenslied mag hij niet zeggen van de pers, zei bij) zijn in verschillend genre. Zijn mimiek daarbij is bovenal mooi. Hij zingt niet alleen, hij beeldt uit fijn als inLe Senateur vanBeranger. Krachtig en vol kan zijn stem zijn als in „Le Travaü", het loflied op den arbeid. Sterk kwam zijn uitbeeldingskunst ook uit inzjjnPierrot liederen: Pierrot als moordenaar en Pierrot als drinker. Hü zingt in alle talen, terwille der neutraliteit ook al, Fransch, Engelsch, Duitscb, Hollandsch. Hij laat het lied van het volk recht wedervaren. Njvast het krijgslied van den Franschen poilu de l'Argonne gaf hij het lied van den jongen Pruisischen „schnei- digen" luitenant in de ure des ge vaars. Van de Hollandsche liedjes stippen wij aan: den brief van ouweSientjo uit het besjeshuis aan den zoon van haar vroegere meesteres, 'taandoen lijke lied van den ouden Jacobs, een volbloed Amsterdamach cabaretzanger die vóór Speenhof al zijn eigen gang ging. Laat ons zeggen, dat 't werkelijk mooi -was en dat het publiek voelde, dat daar iemand zong uit roeping, omdat hij het lied liefheeft en het daarom met zoo diep gevoel kan vertolken. Helder's Belang. De Vereeniging „Helder's Belang" hield Donderdagavond eene alge meene vergadering in het hotel ,De Toelast" alhier. De voorzitter, de heer Bierstoker, opende de vergadering, heette de aanwezigen welkom en wijdde eenige Woorden van oprechte waardeering aan de nagedachtenis van wijlen den heer J. van Willigen, in leven pen ningmeester der Vereeniging, in wien door „Helder's Belang" een Ijverig bestuurslid werd verloren en die heel voor „Helder's Belang" gedaan heeft. Nadat de notulen der vorige alge meene vergadering waren goedge keurd, werd overgegaan tot de Be stuursverkiezing. De uitslag hiervan was, dat de aftredende bestuursleden werden herkozen, terwijl iu do plaats van wijlen den-heer J.v.Willigen werd gekozen met op één na algemeene stemmen de heer H. M. C. Nypels alhier, die deze benoeming aannam. Bij do rondvraag niemand meer het woord verlangende, sloot de Voorzitter de vergadering. BINNENLAND, Het Zeppelin-bezoek. (Officieel). Uit de ingekomen rap porten omtrent het overvliegen van Nederlandsch gebied door een Duitscb InchtBchip op 22 dezer is gebleken, dat het luchtvaartuig nabij Vijlen (Zuid-Limburg) te 6 uur namiddags boven hot Nederlandsche territoir is gekomen en daarop zijn weg in Noordwestelijke richting heeft geno men over Geulle, Bergeyk, Valkens- waard, Nieuwendljk en Werkendam, vanwaar het zijn koers heeft gewy zigd eu Oostwaarts over Wester voort naar Dultschland is terugge keerd. Het luchtschip is op ver schillende plaatsen beschoten. In de omstreken van Werkendam heeft het voorwerpen uitgeworpen of laten vallen. Het van Regeeringswego in gesteld onderzoek van de gevonden stukken heeft aangetoond, dat deze vermoedelijk afkomstig zijn van reservoirs. Met zekerheid kan wor den vastgesteld dat zij geen onder deden ztjn van spring- of brand- projectielen. De Regeering heeft terstond Hr. Ms. gezant te Berlijn opgedragen ter zake van deze nieuwe schending van het Nederlandsch gebied door een Duitsch luchtschip een ernstig ver toog tot de Duitsche Regeering te richten. Djambl—Palembang. De correspondent van de „N. Rott. Ct." te Soerabaja seint d.d. 28 dezer: VolgeDS berichten uit Bangko is de patrouille naar de Merangin gis teren teruggekeerd; zjj heeft 6 op standelingen, waaronder do leiders Bekar Djohar en Ali, die den opstand hebben op touw gezet, gevangen genomen. Kolonel Kroesen seinde aan den legercommandantuit Moeara Tembesi, dat een leider der opstandelingen met drie aanhangers zich aan de patrouille van luitenant Do Jong heeft overgegeven. Kapitein Snell berichtte, dat de bevolking van Slngkati Gedong de opstandelingenleiders Raden Intan en Ngebi Pu heeft uitgeleverd. In Moeara Tembesi is de bevolking meer verzoeningsgezind. Floret. Do correspondent van de „N. Rott. Ct." te Soerabaja seint d.d.26dezer: 1 Volgens bericht van den assitent- resident van Flores is de toestand in zake den opstand in Endeh veel gunstiger geworden. Met uitzondering van vijf opstandelingen is de geheele bevolking in de dorpen teruggekeerd. Alleen de kampong-complexen Wolo- wae en Tena zijn nog in er zyn troepen heengezoude Een mijnontploffing. De in IJmuiden aangekomen logger „TiDa" uit Katwijk rapporteert in de vleet een mijn te hebben opgehaald, welke tot ontploffing kwam en onge veer 80 netten vernielde. Het vaartuig moestdaaromde visscherU beëindigen. Vlieger opgepikt. Door den Scheveningschen logger SCH 268 ia in de Scheveningsche visschershaven aangebracht een Engelsche vlieger, opgepikt 15 mijl beoosten het lichtschip „SmithsKnol". De man had zijn vliegtuig zelf tot zinken gebracht. Hij is voorloopig onder bewaking gesteld. De visscherljquaestle. Van dein IJmuiden binnengekomen stoom visachersvloot is gisteren de stoomkorder MA 122 „Amsteldijk" weer in zee gestoken. Door de reederij was toezegging gedaan dat aan de opvarenden een wekeiyk3che uitkee- ring van f 30 zou worden gegeven, indien het schip naar een Britsche of Duitsche haven werd opgebracht. Eenigcn der bemanning van den stoomkorder Sch 301 „Johanna" wei gerden op het laatste oogenblik, hoe wel gemonsterd, mede naar zee te gaan, zoodat het schip niet kon uit varen. De zeelieden hebben in hun ver gadering van gistermorgen bij meer derheid van stemmen besloten, Maan dag weder uit te varen. Aan dereeders zal verzocht worden om hun be manningen, die reeds bedankt waren, weder op hun eigen schepen te her plaatsen. Da Alkmaarsche kaasmarkt. In een vergadering van de leden ir Kaasvereeniging, die gistermor gen te Alkmaar werd gehouden, werd meegedeeld, dat het tekort aan kaas, aan Engeland geleverd sinds Juni, was gestegen tot 7,000,000 Kg. Er werd echter van eenige leden, die naar Engeland waren geweest om over het tekort te confereeren, vernomen, dat Engeland met 3,800,000 Kg. zou genoegen nemen, mits on middellijk 300,000 Kg. tegen f 70 per 50 Kg. zou worden geleverd. Het overige gedeelte op een termljD. Een schandelijke truc. Op de Amsterdamsche effectenbeurs werd gisteren het onware gerucht verspreid, dat de „Frisia" vau de Holl. Lloyd getorpedeerd was. Hot bericht gaf aanleiding tot een scherpe daling der aandeelen Kon. Holl. Lloyd. Ernstig ongsluk. Gistermorgen nad te Utrecht achter het "Wilhelminapark een groote oefe ning plaats van de Ufrechtache brandweer ter gelegenheid van de vergadering van de Ned. Brand weervereeniging, welke daar ter stede gehouden werd. Toen de oefe ningen ongeveer een kwartier duur den, brak plotseling het kopstuk van een 24 meter hooge ladder, waarop zich drie personen bevonden. Eén hunner werd gedood, de beide ande ren gewond. Een weddenschap. Naar de Tijd meldt, is aezer dagen te Amsterdam een weddenschap ver evend, waarmede een bedrag van f300,000 gemoeid was. Elke partij bestond uitaaudeelhou 'ers, hoofdzake lijk beurs- en handelslui. De wedden schap, die ten vorigen jare was aan- ïo, gold de vraag of de oorlcg vóór October 1916 geëindigd zou zijn. Beide partijen haddoa haar verlies- kans verzekerd op polissen, waarvoor 10 pet. premie betaald was en ook risico dezer polissen was weer over verschillende maatschappijen verdeeld. De winners van de wedden schap hadden f 270,000 te doelen, terwijl de verliezers f 30,000 te betalen hadden. De schade was voor de ver liezende verzekenngscombinatie. Vrouwelijke conducteurs. Eenigen tijd geleden is door de Haagsche Tramweg Maatschappij cursus geopend om dames, die zich beschikbaar hebben gesteld om in oorlogstijd dienst te doen als conduc teur, voor die taak te bekwamon. De cursus wordt gehouden oDder leiding van den controleur Van do Water. Morgen zullen do aan dezen eersten cursus deelnemende dames, met een rijtuig op lijn 8, proefritten doen om practisch te laten zien dat zij op de hoogte z\jn van de verplichtingen die zij op zich hebben genomen. De volgende week zal een tweede cursus aanvangen. Waarschijnlijk zal met twee cur sussen kunnen worden volstaan. Komende tot het organisch en het huismanskiesrecht, betoogt spr., dat het individualistisch kiesrecht door zyn eenvoudigheid nog altijd rond spookt. Spr. gelooft niet, dat de kiesrechthervorming van veel be- teekenis is; van veel grooter be teekenis is de verhouding tusschen parlement en kiezers en tusschen parlement en kroon. Spr. betoogt het verval van het parlementaire stelsel, hier en in het buitenland, en zulks in verband met het individua listische kiesstelsel. Evenwel is de voorgestelde ver andering in het kiesrecht door de antirevolutionairen te aanvaarden, daar de nieuwe niet sloebter is dan de bestaande, en de laatste woorden over het kiosrechtvraagatuk nog niet uitgesproken zullen zijn. Door de voortschrijdende organische ontwikke ling van de maatschappij zal het organisch kiesrecht opnieuw ter sprake moeten komen. De heer N o 1 e n s (r. k.), beschouwt het kiesrechtvraagstuk als een afge dane zaak. Hij raadt intrekking aan van het amendement betreffende de dadelijke invoering van het vrouwen kiesrecht; men heeft hier inderdaad te doen met een compromis. De gelegenheid om recht te krijgen op onderwijsgebied doet velen over bezwaren inzake kiesrecht heen stappen, terwijl ook wel bezwaren bestaan ter rechterzijde tegen de fiDancieele gelijkstelling. Ook in eerste lezing bestaat voor spr. een verband tusschen art. 80 en art 192. Daarom is de volgorde van de behandeling van veel belang. Komende tot de voorwaarden voor gelijke deugdelijkheid van openbaar en bijzonder onderwijs, zegt spr. zich niet te kunnen laten aanleunen, dat hü bijzonder onderwijs achterstelt bü bet openbaar. Eischt men andere voorwaarden, dan wil spr. weten wat men daarmede wenscht. De voor waarden en eischen zullen nooit in breuk mogen maken op den aard en het karakter van het bijzonder onder wijs. Elke poging om de voorwaarden in dien geest te stellen zou op abso- luton tegenstand stuiten. De heer Bichon van Dsael- monde ic.h.) zal met de wljzigiDg van art. 192 meegaan, doch acht ze niet bevredigend zü zal tengevolge hebben minder belangstelling en min- ir liefde voor de bijzondere school. Wat art. 80 betreft, acht spr. slechts 2 oplossingen mogelijk. Men verleene het kiesrecht aan allen, die hun aan slag in 's rijks directe belastingen hebben betaald. Komt men echter tot een regeling geheel los van belasting betaling, dan is het ook consequent dat wanbetalers in de belastingen niet worden uitgesloten. De toekenning van het kiesrecht aan de vrouw acht spr. ongewenscht. Het is haar roeping niet-. Wordt echter aan de vrouwen het kiesrecht gegeven, dan moet het algemeen kiesrecht zijn als men ook algemeen kiesrecht voor de mannen invoert. Spr. kan zich vereenigen met het beginsel der evenredige vertegen woordiging. De keus van het stelsel acht hü echter niet gelukkig. Aangaande het wetsontwerp tot toekenning van presentiegeld ver klaarde spr., dat dit zün goedkeuring niet heeft, een bezwaar is, dat 3an personen die te Groningen of Maas tricht wonen dezelfde vergoeding zal worden gegeven als aan Kamerleden die wonen in Den Haag. Bovendien zou het presentiegeld een presentie lijst-geld worden. De heer Oosterbaan (a.-r.) be spreekt uitvoerig het standpunt der anti-rev. partü inzake het kiesrecht- vraagstuk. Het voorstel der regeering heeft spr. volle sympathie. Het kiesrecht- en onderwijs-vraagstuk dienen te gelük te worden opgelost niet om ze tegen elkaar uit teruilen, maar in het belang van den volks vrede en de volksontwikkeling. Evenals de heer Nolens, wenscht ook spr. een termünbepaling. De Voorzitter geeft een korte uiteeuzettjug van den stand der be raadslagingen. Spr. hoopt, dat do Kamer Woensdagmiddag zoover ge vorderd is, dat in eersten termijn de beraadslagingen zijn afgeloopen en de minister Dondet dagochtend aan het woord kan komen. Mocht dit niet het gevalzün, dan zal spr. voorstel len, Woensdag avondvergadering te houden, om het sprekerslüstje af te werken. De vergadering wordt hierop ver daagd tot a.s. Dinsdagochtend half twaalf. TWEEDE KAMER. Vrijdag, 27 October. Aan de orde is de voortzetting van de algemeene beraadslagingen over s Grondwetsherziening. De heer Koster (v.d.) wil het kiesrecht-vraagstuk thans finaal tot een oplossing brengen. Het algemeen vrouwenkiesrecht is onafwijsbaar. Spr. verdedigt het vrouwenkiesrecht en wijst op het groot getal vrouwen, dat de petitionnementen toekende, lid is van veroenigingen en aan be toogingen voor het kiesrecht doolnatn. Dezelfde redenen als by het mannen- kiesrecht klemmen voor algemeen vrouwen-kiesrecht. Voor spr. ia het niet de zaak, dat de grondwettelüke belemmeringen tegen vrouwenkies recht worden weggenomen, maar dat er algemeen vrouwenkiesrecht in de Grondwet komt. Tot volle ontplooiing van alle krachten hebben wij een volksver tegenwoordiging noodig van alle bur gors en burgeressen en spr. beveelt het amendement Troelstra met warm te aan. De heer R u t g e r s (a.-r.) hoopt dat de regeering hot voorstel inzake het presentiegeld zal terugnemen. De moeilijkheden van het quorum zün. slechts te bestrijden door wijziging van art. 111 van de Grondwet en een drastische herziening van hot Regle ment van Orde. Van hat Wettelijk front. Parijs 27 october. Ten Noorden yan Verdun brachten de Franschen in bet vak ten Westen en ten Zuiden van het fort Vaux kleine operaties ten uitvoer. Zü maakten een honderd tal gejvaugenen en behaalden eenige terreinwinst. De hardnekkige en wanhopige pogingen der Duitschers om het bjj Verdun verloren terrein te herwinnen zijn ook gister vruchteloos gebleven. Het aantal gevangenen is tot boven de 6000 gestegen. Van hat Oostelijk front. Berlijn, 27 Oct. Aau de Sjt.sjara herhaalden de Russen nog tweemaal vergeefs hun aanvallen. Meer naar het Zuiden aan den mond vau de Dedsma namen Slezlsche landweermannen een vooruitgescho ven stelling van de Russeu eu brach ten 1 officier eu 88 man aan gevan genen binnen. Aan het front van Luck hield lu het vak Kizlelin een krachtig artil lerie-vuur van de Russen aan. Tegen middernacht volgde een aanval, die voor onze hindernissen in het vuur brak. Voortwaartsche bewegingen van den vijand aan de Oostelijke gren9 van Zevenbergen zijn afgeslagen. Ten Z. van Predeal en in de richting van Kimpolung maakte onze aan val vor deringen. g Van het Roemeensche front. St. Petersburg, 27 Oct. Aan de Westgrens vau Moldavië hebben de Roemeniërs het dorp Bojan en de hoogte Piatra Rotkoel genomen. In de Dobroedzja blijft de vijand op het geheele front aanvallen. De Roemeensche en Russische troepeD trekken al vechtend ten Noorden van de linie Hirsova- (aan den Donau) Casapchivi (aan de zeekust) terug. Uit den Daltschon Rijksdag. In do zitting van den Hfytudag - an gisteren heeft Graaf Roodern, de staatssecretaris van de schatkist des rüks, de nieuwe kredietaanvraag van 12 miljard gemotiveerd. De oorlogs kredieten, die tot nog toe zün ver leend, zoo betoogde hij, bedragen te zamen 62 miljard. Voor 10 miljard en 652 miljoen ïb op de leening ingeschreven. De in- schrü'vingen zün, degene die nog van lietjen, die aan het front zün, worden verwacht, meegerekend, over onge veer 4 miljoen inschrijvers verdeeld. Dit is ongeveer hetzelfde aantal in schrijvers .als op de derde oorlogs- leening, die tot nog toe het grootste succes heeft gehad. In een uitvoerige rede betoogde hü verder, dat de leeningen door het geheele volk werden opgebracht. Ook liet hü een scherp licht vallen op den flnantieelen toestand in Engeland en Frankrük, die door hun betalingen aan het buitenland steeds armer worden, in tegenstelling met Duitscb- land,waar het geld ook wel wordt uitgegeven, doch in het land blijft. Hierna zeide Spahn (centrum), dat de leeningen de kans gaven een vrede te verkrijgen, dl# in evenredigheid was met de zware offers. Egbert (soc. dem.) zegt, dat de ver klaringen van de staatslieden van de tegenpartü, ook van de socialisten, nog niet de minBte bereidwilligheid om tot vrede te komen aan den dag leggen. Zü willen Duitschiand tot een vrede dwingen, die met onze oeco- nomische en beschavingabelangeu onvereenigbaar is. Daarom stemmen wü voor de middelen om Duitschiand tegen de vüandelüke overmacht te beschermen. Bernstein (soc. dem. arbeidsgemeen schap) de principieels tegenstanders vau den oorlog stemmen tegen de kredieten. Basaermanu (nat. lib.) stelt voor het krediet dadelijk in drie lezingen af te bandelen, opdat do Rüksdsg bewijze, dat hü het vaderland wil verdedigen en den oorlog tot een zegevierend einde brengen. Het kredietvoor8tel wordt daarna met dé stemmen van sociaal-demo cratische arbeidsgemeenschap tegen, aangenomen (gejuich). Vervolgens nam de Rijkedag, met 302 tegen 31 stemmen het voorstel van de begrootingscommissieaan om deze te machtigen gedurende het reces tezamen te komen ter beraad slaging over de buitenlandschè poli tiek en den oorlog. Een inval In het Kanaal. Londen, 27 Oct. (Officieel) De Admi raliteit berichtGisteravond trachtten tien vijandelijke torpedojagers een aanval te doen op den Engelschen, transportdienst in het Kanaal. De poging mislukte. Een ledig trans- lortschip werd in den grond geboord. )e bemanning werd gered. Twee vüandelijke torpedojagers werden in den grond geboord en de rest op de vlucht gedreven. Men vreest, dat één Engelsche torpedojager verloren is gegaan. Negen man van de equi page werden gered. Een andere tor pedojager werd getorpedeerd en ge raakte aan den grond. Berlijn, 27 Oct. Io den nacht van I op 27 October deden Dultscho torpedobooten uit de Duitsche Bocht door de straat van Dover tot aan de lün Folkestone-Boulogne een aanval in het Kanaal. Volgens het rapport van den commandant der torpedo- booten Michelsen werden, gedeeltelijk onmiddellük voor de vijandelijke havens, elf voorpost stoomschepenon twee of drie torpedojagers of tor pedobooten in den grond geboord, Enkele leden van de equipages wer den gered of krijgsgevangen gemaakt, Verscheiden andere wachtschepen en minstens twee torpedojagers wer den door torpedoschoten of artillerie vuur zwaar beschadigd. Verder werd het Engelsche mail- stoomschip „Queon" ten zuiden van Folkeatone in den grond geboord, nadat aan de bemanning rijd was gegeven om het schip te verlaten. Bij het Varne-vuurschip in het Kanaal heerschte een zeer druk ver keer van hospitaalscbepen. Do Duitsche torpedobooten zijn be houden en zonder eenig verlies terug gekeerd naar de Duitsche wateren, UIT DEN OMTREK. Texel, 27 Oct. Nu er Duitschianu ook naar gar nalen zooveel vraag is, zullen do vis- schers het bedrüf vroeger ter hand nemen dan in gewone jaren. De prljB die in uitzicht is gestold, 18 14 ct. per K.G., kan b\j gemiddelde vangat een behoorlük weekloon geven. De hier onlangs aangebrachte sloep „Jonge Germaine", heeft, volgens hier uit Londen ontvangen berichten, behoord aan het Engelsche schip van denzelfden naam, hetwelk door een Duitsche duikboot tot zinken was gebracht. INGEZONDEN. Duur vleesch. In onze gemeente, het is bekend, gelden zeer hooge vleeschprijzen. Als men den slager daarover spreekt:, dan krügt men voortdurend te hooreu, de koeien zoo duur zijn en daarom het vleesch niet goedkooper kan worden verkocht. Maar nu doet zich het geval voor, dat in Amsterdam en andere plaatsen het vleesch aanmerkelijk lager is in prijs dan hier. In Alkmaar is hot vleesch zelfs 20 cent per pond goed kooper. Dit 1b aanleiding geweest dat ver schillendedames zich hebben vereenigd nu hun vleesch uit Alkmaar betrekken, terwül nog andere com binaties in de maak zün, die iu denzelfden geest zullen gaan werkon. Het gevolg daarvan zal zijn, dat het debuut van de slagers wordt verplaatst en alleen do mlngegocden het dure vleesch moeten eten, indien zü het kunnen, wat do slagers hier te koop bieden. Zou or geen mogelijkheid bestaan, dat de burgerij tegen deze prijsstelling van de Heldersche slagers front maakt, of nog beter, zou van overheidswege daartegen niets te doen zün? X.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1916 | | pagina 5