HELDERSCHE COURANT
Tweede blad.
DE OORLOG.
Prima Springveeren-
Matrassen
CDLTDF, Kanaalweg 142.
Laatste berichten.
Advertentiën.
van Zaterdag 4 November 1916.
Van het Westelijk front.
Berlijn, 8 Nov. De door ons geno
men huizen van Sailly gingen giste
renochtend in een gevecht op korten
afstand weer verloren.
Voortdaartsche bewegingen van
den vijand ten O. van Gueudecourt
en teg6n hot Noordelijke'gedeelte van
hei bosch van St. Pierre Vaast z"
mislukt.
Van hst Oostelijke front.
Berlijn, 3 November. Buitengewoon
hooge verliezen leden de Russen bij
tot zeven maal toe herhaalde vergeef-
sche pogingen, om ons de hun op
30 October ontnomen stellingen ten
W. van Folw-Krasmolesie Uinks van
do Narajofka) weer af te nemen.
Aan het Zuidelijke front van Zeven
bergen zijn aanvallen van de Roeme-
mérs afgeslagen. Ten Z.W. van
Predeal en ten Z.O. van den pas van
den Rooden Toren zetten wij den
vjjand na en namen ruim 350 Roe-
meniers gevangen.
De „Deutschland".
Londen, 3 November. De „Times"
verneemt uit New-York van 2 dezer
Kapitein KöDig, de commandant van
de Deutschland", heeft gisterenavond
tc New-London journalisten ontvan
gen. Hij gaf toe dat de „Bremen"
verioren was. Hij is overtuigd, dat
de „Bremen" niet door de Engelschen
genomen is, maar zeide verder niet,
hoe hij wist, dat het schip gezonken
was ten gevolge van een ongeluk in
het inwendige van het schip. Hij
verklaarde voorts, dat de Duitsche
marine de „U 58" niet naar Ameri-
kaansche wateren had gezonden, om
naar de „Bremen" te zoeken, maar
om haar bij een aanval te verdedigen.
Deze stap is genomen, zeide König,
nadat ik na mijn eerste reis rappor
teerde eenige vischloggers gezien te
hebben, die bij den mond van de baai
van Ch6sapeake rondzwalkten, en
trachtten myu schip te ontmoeten,
terwijl ik buiten kwam en nog binnen
de driemijlsgrens was. Het kan zijn
dat om dezelfde reden een andere
duikboot van de soort van de „U 53"
wordt uitgezonden, om mij op de
terugreis te begeleiden, als men mocht
beproeven mijn schip te verhinderen
voor de tweede maal te vertrekken.
Ein brindinds ballsn.
Cbristiania, 8 Nov. Gistermorgen
vroeg is bij Lister een brandende
ballon waargenomen, die ten slotte
in zee daalde. Waarschijnlijk is dit
een waamemingaballon geweest van
een Engelsch oorlogsschip. Het lot
van de bemanning is onbekend. De
overblijfselen van den ballon zijn naar
Faraund gebracht.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Zooals wij boven zeiden, was de
zaal goed bezet. Dit was dubbel aan
genaam voor de kas van D. O. V.,
die nu haar onkosten ziet goedge
maakt, en voor de propaganda der
geh. onthouding, die hierdoor velen
bereikte.
Een dienstweigeraar die liever
stroopen wil.
Yoor den Zeekrljgaraad te Willums
oord stond een zeer bijzonder diunst-
weigeraar terecht, een marinier 3o
klasse, oud 20 jaar, geboren in
Nieuwer Amstel. Wel verre van dienst
te weigeren op grond van principes
dio hem gekant deden zijn tegen het
militairisme, had deze bekl. dat
gedaan op grond van zijn bijzonder
principe dat hij niet wilde werken
en nog nooit gewerkt had.
Bekl. g9eft op in dienst te zy'n
gekomen, omdat hij toch voor J
nummer in dienst moest, meenende
in dienst beter te kunnen oppassen,
bevordering te kunnen maken en dan
geen handenarbeid te behoeven ver
richten. Dit laatste n.l. is het waar
bekl. een broertje aan dood schijnt
te hebben. Hij heeft ook in den
burgerstand nog nooit gewerkt en
nooit ergens voor gedeugd. Ook in
het onderhavige geval wilde hij niet
werken en besloot dienst te weigeren.
Er op gewezen dat hij toch een
klein jaar in dienst is en in dien tyd
toch wel arbeid heeft verricht, zegt
hij excercitie geen werk te noemen
en daar niet op tegen te hebben al
kende bij er niet veel van. Hij heeft
ook geen tegenzin in den dienst. Het
kan hem niet schelen wat er in de
toekomst van hem terecht moet
komen, als hij niet wil werken. Het
eenige waar hij pleizier in had, was
stroopen van hazen enz. in de polders
6D van visch in de vischwaters van
anderen. Het visschen is geen werk,
maar liefhebberij, net als het met een
geweer den polder in gaandat deed
hij graag. Het visschen begon hem
echter .toch te vervelen en in verband
met zijne hoogergenoemde verwach
tingen van den dienst, had hij zich
toen maar verbonden.
Eisch4 maanden militaire gevan
genisstraf met aftrek preventief
arrest.
Mr. Kraakman pleitte clementie.
- De heer G. J. Dunk alhier, is
gisteren te Amsterdam geslaagd voor
het examen vrije- en orde-oefeningen.
Aanbesteding.
Door de Directie van 's Rijks Werf
alhier, werd gister aanbesteed het
verrichten van onderhoudswerken aan
het Marine Hospitaal, waarvoor werd
ingeschrevon als volgt:
J. Spruit f 11,469; R. N. van Os
f11,215; Gsbr. van Pelt f 11,178;
A. van Pelt f 11,160; H. Wljker
f 10,975H. Riemers f 10,685Th.
van der Sterre f 10,631W. J. Brag-
gaar f 10,490; J. de Vries f 10,370;
Slarrenbuig en Boerdijk f 10,280;
I. L. van Os f 9903; A. Krljnen
f 9889J. Steeman f 9888 F. Drijver
f 9692 J. Smit f9181Gebr. Hooger
dujjn f 8885, allen alhier.
Bad- «n Zweminrichting
Dapt. Halder Nut van 't Algamaen.
BÜ de openbare inschrijving op de
bad en zweminrichting, liggend iD
de Binnenhaven, en toebehoorend aan
het Departement Helder der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen,
werden de volgende biljetten inge
bracht
J. L. van Os, Helder f 700; J.
Veugen, St. Maartensbrug f 810; J.
Smit, Helder f 1050; Chr. van Dijk,
Helder f 1260W. J. Braggaar, Helder
f 1300; J. Kok, Borgeeat en Braak,
Zaandam f 1302.556Jac. Kossen,
Barsingerhorn f 1350; F. Onrust,
Oostzaan f 1780 A. van Pelt, Helder
f 1820; C. H. Sluter, Rotterdam
f 2410; J. Spruit, Helder f 2685.
ToonMlvsrMnlging „D. 0. V."
De Tooneelvereenigmg „D(oor)0(nt-
houdiug) V(ereenigd)" gaf Donderdag
avond in „Casino" eene goed bezochte
uitvoering. Opgevoerd werd het be
kroonde tooneelstuk „Vrij" van IJ. C.
Schuitmaker. Dit propagandistisch
stuk in vier bedrijven bezit verschil
lende goede eigenschappen, waardoor
het boeit en pakt. De schrijnende
ellende van het drankmisbruik wordt
er ten tooneele gebracht, en het was
duidelijk merkbaar, dat het stuk de
toeschouwers pakte. De geschiedenis
is eene herhaling van de duizenden,
die zich dagelijks in de maatschappij
afspelenhoe een goede, maar zwakke
man door de verleiding van den
drank tenondergaat, en mèt hem zijn
gezin. Juister misschien: tenonder
dreigt te gaaD, want de schrijver
heeft voldoenden goeden Smaak om
ons met de hoop, dat het nog wel
terecht zal Romen, huiswaarts te
itoen gaan. Het „vrij" willen blijven
van Dirk's vriend Rein, maakt, dat
èn Dirk èn Rein zelf juist onvry
worden, immers in de macht van
den drankduivel komen.
Het stuk heeft geen pretenties,
het wil slechts getuigen van de drank
ellende, slapenden wakker maken,
onverschilligen opwekken. En als
zoodanig, als propagandastuk, is het
ongetwijfeld ten rechte bekroond.
Uittcraard ligt hier en daar de ten
denz er wel eens wat dik op. Maar
dat is ter wille van 't. goede doel.
Het stuk werd tamelijk vlot ge
speeld, hier en daar wat erg tam.
De Bcine als Dirk dronken thuiskomt,
hadden wij gaarne wat levendiger
gezien. Maar over 't algemeen pakte
het spel, en de toeschouwers waren
zichtbaar onder den indruk.
BINNENLAND.
D. B. E. Wolterbeek Muller, f
In den Haag is op bij na 80 jarigen
leeftijd overleden de kapitein ter zee-
titulair D. G. E. Wolterbeek Muller.
Aan boord van de korvet „Medusa"
was hy als le officier tegenwoordig
by het forceeren van straat Simo
noseki (Japan) dooi de Eogelsch-
Fransch—Nedeilandsche eskaders in
September 1864.
In 1888 werd hij, na in 1876 tot
kapiteiu-luitenant ter zee te zijn b8
noemd, met den titulairen rang van
kapitein ter zee gepensionneerd.
De onlusten op Jsva.
Uit Weltevreden woidt dd. 1 Nov.
aan de Telegraaf geseind:
In Kedirie wordt strenge bewaking
en patrouilledienst bevolen, met het
oog op de komst van de gouverneur-
generaal. In Kertosomo (op de grens
tu3schen Kediri en Pasoeroean)
worden ongeregeldheden gevreesd,
evenals te Toeloengagoeng, dat be
waakt wordt. De onruststoker Dietz
zwerft van 8 October overal rond,
om de Europeanen onkundig le hou
den van de getroften maatregelen, die
een paniek moeten voorkomen.
De „Oldambt".
Onder „Laatste berichten" deelden
'U in ons vorig nr. nog mede, dat
het stoomschip „Oldambt" van de
Stoomboot-Maatschappij „Oldambt" te
Rotterdam, Woensdagavond uit den
Nieuwen Waterweg vertrokken, des
nachts door Duitsche torpedojagers
werd aangehouden.
Volgens het rapport van don gezag
voerder Joekes, van het stoomschip
..Oldambt", is z\jn schip Woensdag
nacht om 2 u. 30 m. aangehouden
door Duitsche torpedojageis. Een
prysbemanning ging aan boord, die
getracht heeft het schip naar Zee-
brugge op te brengen. Aangezien er
Engelsche torpedojagers aankwamen,
is dieprijsbemanniug weder van boord
;;egaan en beeft men getracht door
n de machinekamer gelegde bommen
het stoomschip te doen zinken.
De bemanning vau de „Oldambt"
was inmiddels in de booten gegaan
en de gezagvoerder Joekes was door
een Engelschen torpedojager opge
nomen.
De Engelsche torpedojagers hebben
nog vergeefs getracht de DuitscherS
te achtervolgen om het tot een treffen
te doen komen.
Bij het terugkeeren van de Engel
sche torpedojagers heeft de gezag
voerder Joekes gezien, dat zijn schip
nog in de buurt van den Noord
Hinder drijvende was.
HU ia door de Engelschen aau de
loodsboot overgegeven en die boot
heeft hem te Hoek van Holland
aangebracht. De bemanning is op het
vuurschip Maas.
Een sleepboot is uitgezonden om
te trachten de „Oldambt" te bergen.
Uit Maassluis werd later gemeld:
Een Engelscbe torpedojager ligt
voor den Waterweg geankerd. Waar
schijnlijk was de bemanning van de
Oldambt" daar aan boord met uit
zondering van 2 Duitsche matrozen,
die deel uitmaakten van de beman
ning van de „Oldambt". Zy zijn door
de Engelschen als gevangenen mede
gevoerd.
Volgens een mededeeling van de
reederjj waren er geen Duitschers
onder de bemanning. De bemanning
is later te Hoek van Holland geland
door de loodsboot No. 11, welke hen
van een Engelsche torpedoboot had
overgenomen.
De „Oldambt" is tot het vuurschip
Maas gesleept door Engelsche torpe
dobooten en aldaar overgegeven aan
de sleepboot „Blankenburg" en Don
derdag den Waterweg binnenge
komen.
Door de sleepbooten „Blankenburg"
eu „Oostzee" werd het schip geassi
steerd. Op het achterschip van de
„Oldambt" stond water. Later werd
het stoomschip aan den Zuidwal te
Hoek van Holland aan den grond
gezet. By hoog water is het stoom
schip evenwel omgeslagen en ligt
het nu plat op zyde. De trossen van
de sleepbooten waren gebroken
De „Oldambt", gecharterd door de
Batavier lijn, was wat het casco be
treft alhier en te Londen:vcor f800.000
verzekerd. De lading margarine en
kaas was geheel te Londen gedekt.
De Engelsche lezing van het geval
wordt medegedeeld in een Reuter-
telegram uit Londen.
De admiraliteit meldt, dat het Ned.
s.s. „Oldambt" Woensdag bij Noord
Hinder door de Duitschers werd ge
nomen. Een prljsbemanning werd aan
boord gebracht en het schip zou naar
Zeïbrugge worden gevoerd, toen Don
derdagmorgen bij hef. aanbreken van
den dag Engelsche lichte verkennings
vaartuigen het schip inhaalden. De
prysbemanning trachtte het schip in
de lucht te doen vliegende equi
page werd in de booten gebracht,
doch de prysbemanning, een officier
en 9 man, werd gevangen genomen,
en het Bchip door een onzer schepen
op sleeptouw genomen.
Vijf Duitsche torpedojagers, kwa
men, waarschijnlijk om de prijs naar
de haven te brengenzij werden tot
een gevecht gedwongen en op de
vlucht gedreven.
Do „Oldambt" werd vijf uur ge
sleept tot op tien mijlen van den
Hoek van Holland, waar het schip
werd overgenomen door een Neder-
laudsche sleepboot.
Naar het Haagsch Correspondentie
bureau verneemt, zijn tegelijk met
het opbrengen of liever de poging
daartoe van het Nederlandsche
stoomschip „Oldambt" door de Duit
schers aangehouden de stoomschepen
„Raudwyk", „Brunawljk" en „Noord-
wijk", allen van de firma Eckhardt
en Deckers te Rotterdam.
Wat de „Randwijk" betreft, dit
vaartuig is reeds onmiddellijk vrij
gelaten terwijl de „Brunswjjk" en
„Noordwljk" naar Zeebrugge waren
opgebracht, maar intusscben ook reeds
zijn losgelaten.
Hat mljnangavaar.
Te IJmuiden komen verschillende
loggers terug met zoo goed als geen
vangat, omdat men van de netten
verloor door den storm of door eene
mynontploffing in de vleet. Een
zeillogger is reeds afgetuigd en zal
niet meer ter haringvisscherlj uit
varen.
06 Zeppelin boven Nodorland.
Het ministerie van buitenlandsche
zaken meldt aan het Haagsche
Correspondentiebureau datde tijdelijke
zaakgelastigde van het Duitsche rijk,
in opdracht zijner regeering, zich de
tolk van haar leedwezen en veront
schuldiging heeft gemaakt naar aan
leiding van het overvliegen van
Nederlandsch gebied door een Duitach
luchtschip op 22 October j.1.
De zaak gelastigde deelde tevens
op verzoek van het Duitsch algemeen
hoofdkwartier mede, dat de gebieds-
scbending moest z(jn begaan door
een tot het leger behoorende Zeppelin,
die, blykens door het hoofdkwartier
ontvangen bericht, ten gevolge van
een defect aan den motor en aan de
stuurinrichting waB genoodzaakt ge-
st twee benzinereservoira uit te
werpen. De commandant van het
luchtschip, die blijkbaar volkomen
onjuist georiënteerd was geweest, had
gemeld dat dit boven Belgisch teritoir
was geschied.
Het algemeen hoofdkwartier zou
reeds terstond zijn verontschuldiging
hebben aangeboden, indien het zich
eerder bewust was geweest dat het
luchtschip bóven Nederlandsch gebied
had gevlogen. De Duitsche regeering
behoudt zich voor het door den
Nederlandschen gezant te Berlijn tot
haar gericht vertoog te beantwoorden
zoodra de volledige rapporten over
het gebeurde haar hebben bereikt.
Wittebrood.
Wy outleenen aan „De Maasbode"
dat binnen enkele dagen wederom
een verbod te wachten is op het
bakken van wittebrood.
Het Elspeeter Boech.
In de gisteren te Elspeet gehouden
vergadering van aandeelhouders van
het Elspeeter Bosch is besloten het
bosch met aanhoorigheden te ver-
koopen aan den hoogsten inschrijver,
den heer H. A. van Beuningen te
Keik Avezathe, voor f270.000.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Donderdag 2 November.
Voortgezet worden de algemeene
beraadslagingen over de grond-
wetsherziening.
De heer Knobel (v.-l.), sluit zich
gaarne aan bij den heer Tydeman
ten aanzien van betgeen deze in bet
algemeen heeft gezegd.
Spr. is vóór hei vrouwenkiesrecht,
doch acht algemeen vrouwenkiesrecht
inopportuun, practiach onmiddellijk
onuitvoerbaar. Wegnoming van de
beletselen acht spr. op dit oogenblik,
ook gezien de samenstelling van de
beide Kamers, het eenig bereikbare.
De heer 011 o (u.-l.) bespreekt art.
192. Spr. meent dat bij aanneming
van dit ontwerp de bijzondere school
regel, de openbare school aanvulling
zal worden en dat bet belang van
land en volk er door wordt geschaad,
terwijl zal worden ingegaau tegen de
liberale opvatting van de taak van
den' staat.
Ook spr. is van meening, dat de
uitwerking van het grondwetsartikel
niet veel anders zal kunnen geschieden
dan zooals is geschied in de ontwer
pen der Staatscommissie, maar die
uitwerking is ongeloofelijk duur. Men
zat in de commissie in de eerste
plaats om een politiek doel, niet om
het onderwijB. Het volk heeft zich in
1913 uitgesproken voor onverzwakte
handhaving van het openbaar onder
wijs.
Het aantal neutrale bijzondere
scholen zal toenemen. In gansche
streken van ons land zal de openbare
school verdwijnen. Spr. betwijfelt of
men in de Kamer de neutraliteit
van het onderwijs, waaraan het volk
gehecht is, nog wel wil.
Scherp polemiseeit spr. tegen den
minister en tegen de houding van
de liberalen in deze.
Het amendement-van Kaalte zou
veel goed kunnen maken. Het nieuwe
stelsel is echter anti-uationaal. Het
zal de verdeeldheid op gruwelijke
wijze in de hand weiken. Het is
ook anti-liberaal; het gaat in tegen
het beginsel van vry onderzoek en
tegen de vrye ontwikkeling, en leidt
tot geestelijken dwang.
Spr. vertrouwt het volksonderwijs
aan de kerk eu particulieren niet
toe, omdat hy het in die handen
niet veilig acht. Hij wü daarom
strenge waarborgen van deugdelijk
heid, o. m. goedkeerlng van het leer-
'an.
De heer Otto betoogt dan verder,
dat het onderwijs hier niet zoo ten
achter staat bij bet buitenland. Spr.
wijst er op, dat in Duitschland de
staat het onderwijs in handen houdt,
ook op de confessioneels scholen. Dat
moet voor ons een waarschuwing
zijn. Spr. handhaaft zijn standpunt,
dat er geen verband is tusschen art.
80 en art. 192. Het algemeen kies
recht zal er ook komen zonder dat
de openbare school wordt prijsgegeven.
Spr. verklaart zich voorts voor
algemeen kiesrecht, voor algemeen
vrouwenkiesrecht, evenredige verte
genwoordiging en stemplicht. Maar
hij wil deze dingen niet in ruil voor
do openbare school.
Ten aanzien van het onderwijs
zitten wij nu in het moeras. Recht
dient gedaan te worden aan de voor
standers van de bijzondere school
onder zeggenschap van den staat
over stichting en inrichting daarvan,
om in de toekomst te komen tot
geheel beheer van die school door
den staat.
De heer Lieftin ck (u.1.) ont
kent ten sterkste dat de school met
den Bijbel eenig recht heeft op
staatsgeld. Wie heeft het woord
neutraliteit uitgevonden? Wie is die
valsche munter Het woord is inge
slopen, is opgedrongen van de andere
zijde. Het onderwijs wordt bezield
door den geest van de onderwijzers,
er zit voortbrengiugsvermogen in,
het maakt het kind geschikt voor
het practische leven. Als dat niet
geschiedt, ligt dit aan den onderwijzer.
Voor die taak moet men een aparten
aanleg hebben, een liefde voor het
kind.
Wie niet deugen er voor, moeten
er uit. Die hebben voor een groot
deel de openbare school verdorven.
Spr. is tegen flnancieele gelijkstel
ling hij betaalt de dogmatiek niet
Ia de openbare school niet meer te
gebruiken? Waarom niet? Omdat
iet gezegd wordt? Maar men kan
wel net zoo lang liegen tot men zelf
gelooft, dat het waar is. En het ia
□iet waar, als het onderwys gegeven
wordt, zooals de wet dat voorschrijf t.
Schande acht spr. het voor de
rechterzijde, thans to kwanselen en
te marchandeeren. Eón ding ver
wacht en hoopt spr., dat het Neder
landsche volk zal waken voor de
openbare school, die niet neutraal
is. Spr. kan, hoezeer het hem spyt,
.n deze pacificatie niet meedoen.
De vergadering wordt hierop ver
daagd tot Vrijdagmorgen.
Vergadering van Vrijdag 3 November.
Üe algemeene beraadslagingen over
de wetsontwerpen in zake de grond
wetsherziening wordt voort-
izet.
De minister van binnen-
lan'dsche zaken verklaart aller-
dat van hem geen voorstel
tot verandering V3n de bepalingen
betreffende de troonsopvolging te
wachten is en bij ook bezwaar heeft
zijn medewerking aan zoodanig voor
stel te verleenen.
Spr. roert de vlaag van de politieke
noodzakelijkheid van de door de
regeering voorgestelde grondwets
herziening aan en bespreekt verder het
verband tusschen do beide daarin
betrokken vraagstukken. Voor de
regeering is scheiding niet mogelijk.
Spr. treedt daarop in een uitvoerige
beschouwing over de noodzakelljk-
heil van het algemeen kiesrecht en
de onuitvoerbaarheid van het orga
nisch kiesrecht. HU acht ook het
gezinshoofdenkiesrecht individualis
tisch.
Vervolgens komt spr. aan het
vrouwenkiesrecht. Beslist ontkent
hij, dat dit in de Grondwet zou
moeten worden vastgelegd. Da grond
voor algemeen vrouwenkiesrecht is
nog niet aanwezig en er ia geen
vorm van partieel vrouwenkiesrecht
gevonden, die praclisch geschikt is
voor de wetgeving.
Wat de evenredige vertegenwoor
diging betreft, kan Bpr. niet toegeven,
de macht der partijbesturen door
uitvoering van het ontwerp zou toe-
nemeu, evenmin dat dit het geval
zal zijn met de macht der regeer lng.
Aangaande de herziening van art.
192 zegt de minister: In dit art.
worden twee beginselen neergelegd:
overheid moet zorgen voor goed
openbaar onderwys en daarnaast:
het byzoader onderwijs zal vrij z|ja.
Die vrijheid bestond feitelijk niet.
Alleen door biizondere krachtinspan
ning en opoffering is de bijzondere
school er in geslaagd zich te hand
haven.
Spr. heeft niet de taak op te komen
voor de overheidsschool, omdat die
niet in gevaar is. Hij moet opkomeu
voor de vrijheid, die wèl in gevaar
was. De meening van den heer
Eerdmans, dat de openbare Bchool
de nationale school is, deelt spr. niet.
Een groot deel van ons volk wil
haar niet. Wat het onderwijs aan
gaat, i8 het de plicht der overheid
waarborgen te stellen. Het voorge
stelde art. eischt dan ook terecht
waarborgen, en wei de grootste die
men kan geven: het toezicht op het
onderwys en de eischen van bekwaam
heid eu zedelijkheid der onderwijzers.
Men verlangt nu dat de Grondwet
zal voorschrijven, dat die eischen ge
lijk en gelijkwaardig zullen zijn voor
openbaar en bijzonder onderwijs. Spr.
vat niet, waarom men gesteld is op
de gelijkheid van twee ongelijksoor
tige grootheden.
Hoe zou men die gelijkheid willen
hebben zonder de richting aan te
tasten.
In de tweede plaats ducht mer
vaar voor de openbare school, die
verdrongen zou worden door de
bijzondere school, vooral op het platte
land. Spr. aebt dit gevaar zeker niet
denkbeeldig. Ook kan bij het niet als
een voordeel beschouwen, dat een
levensbeschouwing, die de zijne niet
is, in kracht wint. Hij is daarvan
echter niet onthutst. De waatheid
overwint evenwel niet door do gou
vernementen, maar door het licht,
dat de waarheid zelf uitstraalt.
Spr. is eveneens van meening dat
het beginsel, dat overal voldoend
openbaar lager onderwijs zal worden
gegeven, onverzwakt moet blijven
gehandhaafd.
A f 10.50 1
B f 12.50 120 X 100
C f 16.50
Kapok-Matrassen.
Veeren-Bedden.
Kapok-Bedden.
Hut-Matrassen.
Invoering van additioneele artike
len moet spr. beslist afwijzen. Dat
kunnen alleen zij wenschen die de
herzioning willen doen m:slukken.
Tegen het opnemen van een termijn
bepaling haefc spr. evenwel geen
bezwaar.
Aan het slot zyner rede vraagt
spr. of het nu de tijd i3 voor grond
wetsherziening, en beantwoordt deze
vraag bevestigend.
De oorlog rukt de volken uiteen,
maar dwingt de landgenooten tot
beid. In den komenden concur
rentiestrijd zal dat volk tot den voor
rang komen, waar in de levende
krachten het best tot ontwikkeling
komen. De volken zullen hun toe
komstige taak alleen kunnen ver
vullen, indien zij zoo eensgezind
mogelijk zijn. Daarom is juist in
dezen tijd, ter voorbereiding van deze
herziening van belang.
De vergadering wordt hierop ver
daagd tot Dinsdagochtend.
SPORT.
Voetbal.
H.F.C. I Purmersteljn I.
(2-4 uur.)
A.s. Zondag komen de Purmer-
steyners by H.F.C. op bezoek. Wy
zijn benieuwd welk spel zij te zien
zullen geven. Verleden jaar zyn we
niet in de gelegenheid geweest met
hen kennis te maken, daar toen de
overstrooming Purmerend vrijwel
van de bewoonde wereld afsloot,
waardoor Purpersteen zich uit de
competitie moest terugtrekken. Dit
seizoen kunnen we van hun spel-
qualiteit nog weinig zeggen. Slechts
3 wedstrijden zijn gespeeld, waar
van die tegen Z.F.C. in Zaandam
feitelijk nog de beste prestatie was.
De Zaandammers wisten 't toen met
zeer veel moeite tot een 2—1 over
winning te brengen. H.F.C. behoeft
dus volstrekt niet te denken dat de
Purmerenders zulke gewillige slacht
offers zullen zyn. Wel degelijk zal
alle kracht moeten worden inge
spannen om tot de overwinning te
komen, waardoor de le plaats der
ranglijst behouden blijft.
De spelers moeten er zich goed van
bewust zijn, dat elke misstap, het
zoo begeerde kampioensachap in ge
vaar brengt. Door 't gelyke spel is te
Zaandam één punt verloren gegaan,
zoodat Hollandia slechts 2 punten op
achter is. Slagen de Hoornaars er in
van Z.F.C. te winnen, dan zouden
zij bij falen van H.F.C. nummer één
staan. En dat mag volstrekt niet
gebeuren. Nooit is de kans zoo mooi
geweest als dezen keer. Laat de
achterhoede van H.F.C. vooral zyn
uiterste best doen doelpunten to
voorkomen. Dan verbetert 't doelge-
middelde aanzienlijk en we hebben
er zoo'n vermoeden van dat perslot
van rekening het doelgemiddelde over
't kampioensschap zal moeten beslis
sen. Opgepast, dus, Balk, niet al te
kalm z(jn
De opstelling is als gewoonlijk
Balk
v. Arnhem v i Zalm
Bak Tlessea Klkkcit
I.Aardweg Boolviak Dito Giooto Corthala
10-
(Bondswedstrljd).
2 uur H.F.C. IV H.F.C. V.
Terrein Tuindorp.
H.B.S. II.—H.F.C. II. (aapvang 2 uur).
Zondag komen de reserves der
beide plaatselijke vereenigingen weer
voor den A.N.V.B. tegen elkaar in
eld. Den vorigen keer wisten de
rood witten eeno 4--2 overwinning
behalen. Hoe het morgen gaan
zal is niet gemakkelijk te voorspellen.
side partijen zullen elkaar wel niet
iel toegeven.
H.B.S. komt uit met:
Govera.
Dalnker. Landsman.
Slikker. Stoffels BceboMt
Vetaiuys. Hermans Appel. ff.K. PUeger.
Het eerste elftal gaat als volgt
naar West-Frisia:
De Werer.
HoTman „C".
De Vos. Ten Hnckeo, NJi.
ManUelm. v.d.Dusson. Kramer.
De Waard. Abbing
Van hst Wettelijk front.
Parijs, 3 November. Op den rech
ter Maasoever hebben de Duitschers
na een sedert verscheidene dagen
onderhouden verwoed Fransch ge
schutvuur, het fort Vaux ontruimd.
In deu loop van den namiddag zijn
twee zware ontploffingen in het fort
waargenomen. Vannacht beeft de
Fransche infanterie, die tot zeer
korteu afstand genadord was, dit be
langrijke werk bezet, zonder eenig
verlies te lyden. De buitenste forten
gordel van Verdun is thans in zijn
oorspronkelyken staat hersteld en
bevindt zich in het hechte bezit der
Fransche troepen.
Londen, 3 November. Haigmeldt:
Door een overrompeling namen wij
een loopgraaf van den vijand ten O.
van Gueudecourt en versterkten onze
stelling.
Van hat Oostelijk front.
St. Petersburg, 4 November. Aan
de Stochod duren de gevechten in de
streek van Witoniecen Alexandrofka
voort. De vijand, die een deel van
onze schansen op den Westelijken
oever der rivier had bezet, is terug
gedreven.
In de streek der hoogten ten Oosten
van Lipnica Dolna hebben onze
troepen, den vijand op sommige
punten teruggedreven.
Van hot Itallaansch-Oosien-
rljksche front.
Weenen, 8 November. In het KuBt-
land is ook gisteren met de grootste
verbittering gevochten. De Italianen
hebben hun aanvallen in bet Pano-
witzerbo3cb (ten oosten van Görz),
by Sober (ten Z.O. van Görz) enten
oosten van Vertojba (ten zuiden van
Sober) herhaald. Overal hebben onze
troepen den vijand kunnen terug
slaan.
Op de Karsthoogvlakte hebben wij
in het vak van Lokvica (Loquizza)
een nieuwe aanval, die over de hoogte
Pecinka (hoogte 291, ten N.O. van
Oppachia8olla; en langs den wegnaar
Konatanjevica was ondernomen, tot
staan gebracht. Twee batterijen, zyn
daarbij in banden van den vijand
gevallen.
Op het zuidelijk deel der hoog
vlakte zijn alle vijandelijke aanvallen
Het aantal gevangen genomen
Italianen is tot 2200
Rome, 3 November. Op het front
in het Kustland, van Görz tot aan zee,
is gisteren de verbitterde veldslag
voortgezet. Onze legers hebben langs
den steilen rand van de Karsthoog
vlakte nieuwe voordeelen behaald.
Na 's nachts hevigo tegenaanvallen
te hebben afgeslagen, hebben de
Italianen verscheidene krachtige ver
dedigingswerken, ten Oosten van
Veliki Hribrach en de hoogte Pecinka
bestormd.
De troepon hebben de belangrijke
linie bereikt, die van den berg Faiti
over heuvel 819 naar heuvel 229
loopt.
Op de rest van het front ten Oosten
van Görz van den Bosce Malo(Hudilos)
tot aan zee hebben wy de door ons
genomen stellingen behouden, ondanks
hardnekkige tegenaanvallen.
Wij hebben 8498 gevangenen ge
maakt, o. w. 116 officieren, en hebben
2 bergkanonnen, veel machinegeweren
een rijke buit aan wapenen,
munitie en allerlei ander oorlogstuig
buitgemaakt.
Van hat Roamaensche front.
Weenen, 8 November. In het noor
delijk deel van Walacbye hebben de
Roemeniêrs gister op tal van punten
aanvallen ondernomen. Onze troepen
hebben hen overal teruggeslagen en
bij de vervolging van den vijand ten
zuid westen van den Roodc Toren-pas
en ten Z.W. van Predeal opnieuw
terrein gewonnen.
oekareat, 3 November. Aan de
westgrens van Moldavië is de toestand
onveranderd.
In het Buzcu dal hebben wij de
bergen Siriul en Tatarumic vermees-
terd. Bij Tabla Butzi zyn wy tot over
grens opgeschoten.
In het Prabova dal heefc de vijand
hevige aanvallen op onzen linker
vleugel gedaan. Onze troepen hebben
hun stellingen behouden.
Ten oosten van de Olt duurt de
hevige strijd op het geheele front
voort. Ten westen van de Jiul blijven
wy den vyand vervolgen. Wij hebben
nog 4 kanonnen en veel oorlogstuig
buitgemaakt.
Van hit Nacadonlschi front.
Parys, 3 November. Fransch staf-
bericht Op den linker Stroema oever
hebben de Engelsche troepen, zuet
voortzetting van hun vorderingen,
stormenderhand het dorp Altitza ge
nomen.
Ruisltch linieschip op oon
mijn goloopon?
Kopenhagen, 3 Nov. Volgens een
telegram uit Stockholm aan Berlingske
Tidende heeft een Zweedsch zaken
man, van een reis naar Rusland en
Finland teruggekeerd, verteld dat het
Russische linieschip „8ewastopol"
(28,400 ton) een week geleden voor
Helsingfors op een myn ia geloopon
n gedeelteiyk vernield.
Do duikboot- en mljnoerlog.
Londen, 3 Nov. Het Eagelsche s.s.
„Glenglog&n" is vermoedelijk in den
grond geboord. De treiler „Floreal"
is in den grond geboord. De beman
ning is gered.
UIT DEM OMTREK.
Texel, 3 Nov.
De heer P. J. Daalder, leerling der
Ryks Normaalschool alhier, deed
gisteren met gunstig gevolg examen
voor de vrije- en orde oefeningen der
gymnastiek.
Het plaatselijk Nut te Waal hoopt
op 11 Nov. a.s. zyn 25-jarig bestaan
feesteiyk te herdenken.
In vele polders van ons eiland hou
den zich thans groote vluchten wilde
ganzen op. Vooral in den polder
Waalenburg worden deze vogels veel
vuldig waargenomen. De jagers trach
ten tby herhaling de ganzen te
schieten, doch de vogels zyn zoo
schuw, dat ze maar zelden onder
schot komen.
In den loop dezer week ztin van
hier naar elders uitgevoerd 283 lam
meren, 111 schapen, 28 koeien, 1
paard en 67 varkous.
Door een garnalen visscher werd
gisteren in zyn net opgehaald een
paling, die 't zeldzaam gewicht had
van 4 pond. Dat de ongewone gaat
een warm onthaal vond, laat zich
begrijpen.
CORRESPONDENTIE.
Wegens plaatsgebrek moest het
verslag van den Cursus in Wysbegeerte
en eenige advertenties tot het vol
gend nr. blijven liggen.
AGENDA.
Kerst* Haldersche Bioscoop. IUeui«k
112. 2 Hoofdnummer»Hoedefs mel^ea
en Te middernacht b| Maxim.
Olnem* Palace, Binnennaden 2 Hoofd
nummerHet offer v. M»rj areet B-uk er
Ta.T.an.u.-BloBtoop. SpoorgrachL H
nummer Op dwaalwegen.
Witte Bioscoop. KonlDgntre.it. H
nummerDe circus des doods.
4 Kot. Heldor's Gemengd Koor. Uitvoering In
Casino.
6 Bot. speelalltrtten-Toer*UlllBg In OasUo.
9 Hot. Bed. Ter tot bestrftdlng der tuberculose
Lezing m ot licht beeld ec la de groots mal
T»a0s»lDO,3uur.
MARINE EN LEBER.
De kapitelnlultenaat ter zse O. J. te Wtnkal
wordt is deier ter beschikking gesteld en als
lste offleier op Hr.Ms pantsersctilp Kortonaor
vervangen door don luitenant tor zee der lekt.
J. 0. F. Beftlnk Sobattenkork.
Met den llden deier wordt do kapitein-luite
nant ter see J M. van Wickovoort Grommollu
gesteld ter beschikking en In il)oe plaatsing
als late offleier van Hr. Ms. Waclitechip Wil
lemaoord vervangen door den kapltcla-lultenant
t«r see W K. H Tas Leeraum, thans ter be
schikking.
De IniUmant ter see der 2e kl- A. E. G. Post
Ulterweer wordt 1 Dec. as belast mot de fnncUo
van hoofd van onderwijs bt) de roeraten- en
ksderopleidlng in de Marinekazerne (e Amster
daan.
De officieren-machinist der 2e kl. H G.Borgh-
sfjjn en W. H. Weiter en de machinist A. A.Roosa
worden per stoomschip GoentooruitOost-IndiO
terugverwacht^
Met den 16den dezer wordt de officier van
gezondheid der 2e kl. J. A. van Hulzen over
gopjaatst van Hr. Ma. Bellona naar Hr. Ms.
Holland en op eerBtgemelden bodem vorvangon
door den officier van gezondheid der 2e kl- O.
W. Bottema, thans gepliatst bij het Marine
hospitaal te Willemsoord.
Met 6 dezer zxin de zsemUiclenskustwachter
T. B. HetJting en W. Dedert bevorderd tot
korporaal zeomlliclenkustwachter.
▼oer den disast In Nsderl.-Indlfi is bestemd
A.Schuurman, ts Willemsoord, voor vast-w.rk
man-gieter bU het marine etablissement te 8o#
rabaja
STOOMVAARTBERICHTEN.
Stoomvaartmaatschappij Nederland.
Bllliton arrlr. 2 dezer van Js va to A'dam.
Kambangan, uit r., pass. 31 Oct. Polnt de Galle
Krak*tau,ulu„p»aa.l deserPerim.
Rlouw, thulsr vertrok 81 Oct. van"Colombo.
Rondo vertrok 1 deier van Kew-Tork naar Java.
Blntang, van A'dam naar San Franclsco, vertrok
1 dezer van Klrkwall.
Prinses Jnllana vertrok S dezer van A'dam naar
Batavia.
Rotterdamicha Lloyd.
Tonale,uitr.,vertrok 31 Oct. van Klrkwall.
DJember, thuiar, pass 81 Oct. Polnt do Galle.
Gorontalo,thulsr .vertrok 810ct. vsnPalmonth.
Soorakarta, thuiar., vertrok 31 Oct. v. Falmouth.
Bandoeng, uitr., pass. 1 dezer Perlin
Djobres arriv. 81 Oct. van R'dam te Baltlmore.
8lndoro, uitr.,pass. 81 Oct. PJnlsterro
Goentoer, thulsr., pass. 1 dezer Plnlstcrre.
Wilis, thulsr.. pass. 1 dezer Kaap Verd. Eilanden
Medan, van New-York naar Java, arrlv.2dezor te
Fadang.
J»c*tra, van R'dam naar Sandy Hook v.o.,bevond
zich 1 dezer 280 mjjl beoosten Cape Race
Koninklijk* Hollandtohi Lloyd.
Hollandia, thnlar., pass. 81 Oct Fora. Noronha.
Rijnland, thuiar., peaa. 1 dezer Ltzird.
Kon. Wsct-lndischt Malldlanst.
Jan van Nassau vsrtrok 3 dezer van A'dam naar
Buenos Ayres,
Nlcksrie vsrtrok 8 dezer v. A'dam n Suriname.
iava-Paolflc-LIJn.
van San Francls
ezer ts Manilla.
Java-Bengalan-LIJn.
Ceylon vertrok 80 Oct. van Java naar Caleutta,
MARKTBERICHTEN.
Alkmaar, 8 Nov. 191S.
Fabriekskaas kleine f 8840, kleine boerenkaas
59.—, oommissie fabriekskaas f49 - commis
sie boerenkaas fBS.—middelbare boerenkaas
f70.-.
le seort Edam fabr. f69.-
Alkmaar, 8 Nov. 1B1«.
Heden werden tor graanmarkt aangevoerd 880
HL. Tarwe f24 - a f-.-, rogge f-af-.-,
gerat fa f Idem chev. f a f
haver f-.— a l
Bruine boonen f82.— a f87.—, witte boonen
46.-a frood moeUrdaaad f90 - a f
kanariezaad f a f blauw maamlzaad
f—af karwelaaad f af-.-.paarde
boonen f—a f—citroenboonen ftC— a
f duiven boonen f af geel mosterd
Erwtengroene f80.- a 157.-, (nut
a f 41 vale f 80 - a 152 -, wlttef
roodo kool, binnenland
buitenland f—a f—gele kool, binnen
land f4- a 126.10, buitenland f0.- a f-.-,
witte koel, binnenland 110.— a f26J0, buitenland
f-.- a f-.- per 100 stuks, uien r7 80a f7.70,
drielingen fO a 10.-, slaboonen fO-afO.-,
nep f-.—gele nep fö afO.-, wortelen,prUs
binnenland 18.80 a 1870, prils buitenland fO-
a fO.-, stlvertngen 10—, allee per 60 K-O,
rammenas f—a f—psr 1000 stuks,
bisten f8120 a f—p. 1000 stuks, witte kool
f660 s f 130, rood» kool fo-, gele keol f af
per wagon vaa 10J500 K.G.
Beverwijk, 8 Nov. 1116
Bloemkool le soort til- a f 18.—, 2e soort 16. -
f 10.—roods kool 18.— a f12.- per 100 stuks,
cepnciJnsrs fO.— s 10.—, doppers (binnenland)
fO.-afO.-.p.lOOp., knolselderijfl,-af 10- P
100 stuks, komkommers ls soort 10 - a fO.—
dito 8e soort fa- a fO.—dito 8e soort 10 -
le kool fl - a
a h - per 100
bos, postelgn fO.— a fO.- per ben, rabarber
10.- a fa—, r»dt)8 f2- a 18 per 100 bo*.
raspers fO.- s fO.- per 100 pond, selderij
fl.- a fl- per 100 bos, sla fO.— a f0-
per 100 stnk*. spinazie fó.— a fa- per ben,
Idem f 1.20 a f 1.60 per kist, lulnboonen, bin
nenl.fa—afO p.ICCOst., ld.(bultent.) fO ara-,
wortelen 116.- af KL— per 100 bos, zurlngOaO
t. per ben, raapstelen f2.- a f2.60 per 100 bo*.
niSjvl* 10.40 a f8 - per 100 stuks, sperslo
boeaea tros f-.-a f-.-.
ra. dr. f a f dubbele f a f per
100 K.GsnOboonen f -.- a f p. 100 K.Gld.
'ft - a fa- per b)™ - -
ilel, witte kooi i».— ,iu.—,o«v
a 110.-per 100 stuks, prei [$.-
spruiten f 1.80 s 18.20 per mand, boerenkool 40
- et pvr kist
-■savoye kool
Burgerlijk* Stand v. Helder,
van 2 en 3 Nov. '16.
ONDERTROUWDG. J. Tinman
en N.Bnur«; J.G. Donker onl. Flens;
C. Giltjea en J. Schrander.
GETROUWD: A. Schrior en E.
SperlingJ. Blokker en N. ByiH.
Bakker en N. v. d. ZwanC. Forrer
en M. KrljoenJ. P. Sturk en M.
Groen; J. C. A. Fluiter en A. M. D.
Sturk.
BEVALLEN: A.Mets-deJong,tl.;
H. M. v. d. Made-Baltus, z.
OVERLEDEN: M. Roodt, wed. A.
Kruk, 33 jaar.
Den I8an November a.s. hopen
onze geliefde Ouders:
JACOBUS JOHANNES JONGMAN
en
ALIDA 3UZANNA OORLIJN,
hunne 12',-jarigs Echtvsrssniglng
te herdenken.
Hunne dankbare Kinderen,
WlLHELMlNA.
Adrlaan.
johanna.
Helder, 4 November 1916.
ttseeseee»sesaw»H
Getrouwd
J. C. A. FLUITER
A. M. 0. STURK
M. 8R0EN.
Helder, 2 November 1916.
Voor de vele blijken van belang
stelling, b|j het huwelijk hunner
kinderen ondervonden, zeggen onder-
geteekenden hartelijk dank.
J. J. STURK
en Echtgenoote.
▼lschmarkt IA
Hiermede hebben wy de eer U
kennis t.e geven van de geboorts
van onzen Zoon
SIMON JOHANNES.
W. J. WINTER.
A M. WINTER—Middelbos».
ecperaioQsstraat BI, Des Haag.
I
