LDERSCHE COURANT
No. 4700
DONDERDAG 10 NOVEMBER 1916
44e JAARGANG
fflP Dg abonnementsprijs
van de „Holdorscho Courant" Is
thans per kwartaal In de stad
75 cent, franco per post ft.
Heldersche Winkelweek.
Een nieuw woord voor onze ge
meente, waarvan echter de betee-
kenis uit hetgeen wy daarover
reeds schreven wel zal begrepen
zijn-
Een étalage-wedstryd eigenlijk,
maar wat broeder opgevat.
't Verheugt ons werkelijk dat
men in onze plaats daartoe eens
het initiatief heeft genomen. Zoo
af en toe ziet men hier en daar.
wol eens een mooie uitstalling
nu zal dat meer algemeen zyn.
De tyd is goed gekozen, de tyd
waarin veel gekocht wordt naar
oud-Hollandsche gewoonte, de Sint-
Nicolaastjjd.
In Hildebrands tijd waren de
bakkerswinkels het groote aan-
trekkingspunt - in onzen tegen-
woordigen tyd zijn het die niet
alleen meer.
"Wel worden in dien tijd het
meest galanterieën gekocht, doch
waarom zouden we ons daartoe
beperken? We kunnen het „veld
onzer keuze" wel eens wat uit
breiden het nuttige nog meer
met het aangename vereenigen.
„Aensien doet ghedencken"
luidde het spreekwoord in den
ouden tijd. Dat willen onze winke
liers gaan toepassen met tweeërlei
doel.
Eerstens om zich zeiven, twee
dons om het publiek.
Een handelsman, die zyn waren
aardig, aanlokkelijk weet uit te
stallen, heeft wat voor op hem,
die dat niet doet. Als op een
boorenkoopdag in sommige streken
van ons land het vee verkocht
wordt moet ge eens zien hoe de
knechten dagen te voren reeds
poetsen en wrijven, roskammen
en vlechten om paarden en koeien
mooi te maken. Zoo'n goed onder
handen genomen beestje komt
voordeelig uit. En brengt allicht
een tientje meer op.
En als de winkelier zyn uitstal
kast en wat er in staat, in aange-
namen vorm, met smaak geschikt
aan het publiek weet voor te stellen,
is dat in zijn voordeel. De koopman
op het Arastelveld zegt het immers:
als de kettingen die ik verkoop
keurig uitgemonsterd lagen in de
winkelkast in de Kal verstraat,
betaalde je er met pleizier het
dubbele voor. Het oog moet ook
wat hebben;, de kleeren maken
do man." En nu zullen onze winke
liers eens hun best gaan doen om
te laten zien wat ze hebben.
Want ook dat weet men niet
altyd. Wilt ge een voorbeeld? 'k
Had een nieuwe jas en mijn jongste
dochter vond dat een monogram
in zijden letters daarin zoo mooi
zou staan. Ze wou er een borduren
Wou zeg ik. Ze rekende zoo eens
na wat 't kosten zou.
Daar kom ik in een winkel waar
die dingen juist op de toonbank
lagen. Zoo pas had een klant er
een gekocht. Hé -rzeg ik: wat
kosten die dingen? De winkelier
noemde den prys. Die was warem
pel lager dan de ingrediënten rayn
dochter zouden hebben gekost. Als
goed huisvader vertel ik dat tegen
mijn vrouw. Nog geen drie dagen
later stond in myn jas een keurig
monogram. Ge begrygt al lezer,
waar het vandaan kwam. En toch
had ik die dingen hier nooit ge
ëtaleerd gezien.
Onze winkeliers gaan dus laten
zien wat ze zoo al hebben en zullen
dat doen op smaakvolle wyze.
't Kost er geen cent meer om
en wy, publiek, wij koopen die
dingen als we er zin in hebben
omdat ze ons aanlokken.
De reclame is in onzen tyd een
macht geworden. Dat hebben de
winkeliers begrepen. En ze. doen
er hun voordeel mee.
En daar wordt nog iets mee
bereikt. Wy Hollanders 't is al
meer gezegd hebben de eigen
aardigheid, dat we al .wat van
buiten komt, mooier vinden dan
wat we zoo vlak by de deur kunnen
krijgen.
Hoort men niet vaak„Ja voor
zulke dingen moet men in Amster
dam zijn?"
Eilieve, waarom?
Zyn de bedrjjfsonkosten, die toch
ook door den kooper moeten be
taald worden, dkar lager dan
hier? We weten wel beter.
Zoo'n winkelweek is vaak een
lust der oogen.
En de meest alledaagsche zaken,
wanneer ze op aardige wjjze, hoe
eenvoudig ook, uitgestald zijn,
trekken de aandacht en lokken
uit tot koopen.
We weten een winkeltje, een
eenvoudige zaak slechts, die we
niet noemen om geen bevoorrech
ting te maken, waar we dikwijls
opmerkten dat de voorbijgangers
met welgevallen de étalage be
zichtigen. De man verzorgt zijn
uitstalling mot liefde, dat voelt
het publiek by intuitie.
Meent ge niet dat deze handels
man door zyn étalage een voor
sprong heeft op zijn concurrent,
die er niets van maakt?
Een week of wat geleden hebben
we dc Alkmaarsche winkelweek
gezien. En dadelijk hebben we
egd: Kijk, dat moesten ze nu
by ons ook eens doen.
En 't zal nu ook gebeuren hebben
we gelezen.
Bravo. Laten onze Heldersche
winkeliers eens toonen wat ze
kunnen.
Wy durven voorspellen dat het
publiek er een extra uitgang voor
over zal hebben.
En dat het, ook voor onze om
geving, den indruk zal brengen
dat we waarlijk niet naar elders
behoeven te gaan om te koopen.
Onze winkeliers in alle branches
zyn piender genoeg om te begrijpen
dat ze nu een goede gelegenheid
hebben om het publiek te laten
zien dat onze Helder werkelijk
niet vóór andere plaatsen hoeft
onder te doen, en dat een goed
gedachtereclame bet publiek tot
gemakkelijker koopen brengt. Het
1 is nu eenmaal rond.
DE OORLOG.
De legerberichten
van 13 en 14 November.
Van het Westelijk front.
Aan weerszijden van de Ancre heb
ben de Eugelschen voordeelen bevoch
ten. Naar hot Eugelsche communiqué
van den 13en meldt drongen zU op een
front van 5 mijl breedte in de Duit-
scbe stellingen door. De geducht ver
sterkte dorpen St. Pierre Divion en
Beaumont Hamel werden genomen.
De Duitóchers leden zware verliezen.
Is werden 3300 man gevangen
genomen. Een later bericht, d.d. 14
dezer geeft aan dat de vorderingen
voortgezet werden tot aan de buiten-
en van Beaucourt a. d. Ancre.
Het aantal gevangenen steeg tot 400Ö.
De strijd wordt voortgezet.
De berichten van het Fransche front
geven den toestand als onveranderd
aan.
In de mededeeling van Duitsche
zijue wordt de aau de Ancre onder
vonden tegenslag erkend. Het bericht
hieromtrent luidt: Aan beide zijden
van de Ancre speelden zich Zondag
verbitterde gevechten af. Door con
centrisch vuur van het zwaarste ka
liber voorbereid, volgden tegen onze
in den hoek Daar hot Zuidwesten
vooruitspringendestellingenkracbtige
aanvallen van de Eogelschen, waarbij
het den vijand onder aanmerkelijke
offers gelukte, ons uit Beaumont-
Hamel en St. Pierro Divion, mot de
terzijde daarvan aansluitende linies,
naar de voorbereide grendelstelling
terug te dringen.
De hardnekkige verdediging berok
kende ook ons aanmerkelijke verliezen.
Op andere plaatsen van het Accre-
front van ten O. van Hébuterne tot
ten Z. van Qrandcourt zijn de Eügel
schen, waar zy binnengedrongen
waren, door nieuwe tegenaanvallen
van onze infanterie verdreven.
Verder meldt het bericht het af
slaan van aanval Ion der Franschen
bij Saillise).
Naar dd. 14 dezer uit Londen wordt
gemeld, beschouwt men het jongste
succes der Eugolschen al3 een strate
gisch zeer belangrijke gebeurtenis.
Het gevolg van de overwinning is,
dat de uitspringende stolling, die de
Duitscbers tot dusver by Beaucourt
bezet hielden, in handen der Eugel
schen is overgegaan, waardoor zij in
staat zijn hun krijgsverrichtingen op
een vrij breed front voort te zetten.
De infanterie. die door Beaumont-
Hamel eu St. Pierre Divion is heen
gedrongen, golft nu om Serre (31/,
K.M. ten N.0. van Beaumont Hamel)
hoen.
Aan de „Daily News" wordt gemeld,
dat ook ten W. van Serre belangrijke
loopgraven werden bezet.
Van het Oostenrijksch-Ita-
liaansche front.
Van beide zijden wordt melding
gemaakt van bedrijvigheid der vlieg-
tuig-afdeelingen en van artillerie
gevechten.
Verder geeft het Italiaansche com
muniqué van den 14en nog aan, dat
op den KarBt eenige plaatselijke voor
deelen werden behaald. Een mortier
en bomwerpers met munitie werden
buit gemaakt.
Vijandelijke aanvallen op Pomano,
Vermigliano en Doberdo werden af-
Van het Oostelijk front.
Naar dd. 14 dezer van Duitsche
zijde wordt gemeld, werden Russische
afdeelingen ten N.0. van Jacobeny
verdreven. In het Gyergyo gebergte
gingen de centralen tot den aanval
over, waardoor de Russen tot wijken
gedwongen werden. Ook ten Z. van
Gyergyo gingen zij vooruit, niettegen
staande den hardnekkigen tegenstand
der Russen. Kleine gevechten hadden
plaats aan beide zijden van het
Oituz dal.
Aan het Zuidelijk front van Zeven
bergen nemen de gevechten een voor
de Duitschers en Oostenrijkers gun-
stigen loop. Verscheidene honderden
gevangenen werden gemaakt, waar
van alleen ten Z. van den Rooden
Torenpas 6 officieren en 650 man.
Het Oostenrljksche bericht geeft aan
dat het aantal hier gemaakte gevan
genen in de twee laatste dagen (12
en 13 Nov.) 1000 bedroeg. Verder
werden 1 kanon en 1 machinegeweer
ingeleverd.
Bfi Orsowa ia de rechteroever van
de Cerna van vijanden gezuiverd.
In het Russische communiqué van
den 14on wordt gemeld dat aanvallen
der centralen In de dalen der rivieren
Trotus, Oituz en Tirguluis afgeslagen
werden. In het Olt-dal werden de
Roemeenache afdeelingen tot wijken
gedwongen. In het Jiul-dal ging het
dorp Bumbesti veiloren.
Het Roemeensche. bericht geeft aan
dat bij de tegenaanvallen in het
Trotus- en Uzul-oal 2 officieren en
81 man gevangen genomen en 3
machinegeweren werden veroverd.
Omtrent het gevecht in het Olt-dal
zegt het bericht dat de strijd met
groote verbittering werd gevoerd.
Herhaaldelijk gingen de stellingen in
andere handen over. Ten slotte slaag
den de Centralen er in, door aanvoer
van munitie en overmachtige afdee
lingen, de stellingen te bezetten.
Een bericht uit Sofia aan de „Köln.
Volksztg" meldt, dat by de verovering
van Constanza in handen der Cen
tralen zyn g8vallen80.000 ton petro
leum, 27.000 ton benzine, 17.000 ton
minerale olie, reusachtige hoeveel
heden graau, suiker en koffie, genoeg
om h6t Dobroedzja-leger en de be
volking veis maanden lang te voor
zien.
Van het Macedonische front.
Het Duitsche logerbericht van den
14en meldt schermutselingen in de
streek van Koritza. In de vlakte
van Monaatir en ten N./van de
Tserna duren de gevechten voort.
Naar uit Sofia aan de „Köln. Voiks-
zeit." wordt gemeld, hervatte Sarrail
den 12en het offensief.
De Duitsch Bulgaarsche rechter
vleugel is ondanks 16 uur rofielvuur
en een daarop gevolgden forschen
aanval ongeschokt. De hoofdlinie is
ongerept en de bloedige verliezen
van den vyand staan in geen ver-
houdiug tot de winst van een voor
uitgeschoven stelling by het. dorp
Polog. Of Sarrail het offensief zal
voortzetten, hangt af van de moge
lijkheid om de zware verliezen van
zijn leger aan te vullen.
De duikboot- on mijnoorlog.
Een bericht uit Christiania meldt,
dat de navolgende Noorsche schepen
in den grond werden geboord„Cam-
ma" (1764 ton), Tripel (4638 ton) en
„Forsdalen" (2835 ton). De beman
ningen werden gered. De Noorsche
oorlogsverzekering verliest hierdoor
9J millioen kronen.
Engelscheberichton maken melding
van het in den grond boren van de
he stoomschepen „Corinth"
(3669 toD) en „Bernicia" (3355 ton),
van de vlsschersschepou „Our
Boys" eu „Supers". Het EDgelsche
stoomschip „Petraleine" werd door
de bemanning verlaten.
Van Duitsche z(jde wordt nog
edegedeeld dat het Italiaausche
stoomschip „Mudros" (8157ton)vroe
ger bahoorende aan 'de Duitsche
Levant lija en het Italiaansche zeil
schip „Giovanni Anteri Beretia" (223
ton) in den grond werden geboord.
Uit Parijs wordt gemeld, dat Fro-
derick Curtisa, de kapitein van het
in den grond geboorde Amerikaansche
s.s. „Columbian" met de bemanning
in jammerlijken toestand teCorunna
s aangekomen. H(j had 6 dagen aan
boord van de duikboot vertoefd. Toen
hy daar aau boord kwam trof hy er
de kapiteins van hot Engelsche s.s.
Setonia" en van het Noorsche-stoom-
schip „Balto". Na hem kwam de
kapitein van het Noorsche stoomschip
.Fordalo".
Den 9en Nov. hibld de duikboot
het Zweedsche stoomschip „Varing"
aan en beval den gezagvoeder de
kapiteins aan land te zetten.
Russisch slagschip vergaan.
Naar uit Kopenhagen d.d. 14 dezer
wordt gemeld, bevatten aldaar ont
vangen Russische couranten de vol
gende mededeeling van den Russi
schen Marinestaf:
Den 20steD October, 's ochtends om
7 uur, brak aan boord van bet Rus
sische slagschip „Imperatritza Maria"
brand uit, hetgeen een ontploffing
teweeg bracht.
De brand was ontstaan in de petro-
leumreservoirs en greep, trots do
zelfopofferende blusscbingspogingen
van officieren en manschappen, om
zich heen en bereikte de munitie-
bergplaatsen. Het schip zonk en vier
officieren en 145 man verdronken.
Bovendien stierven 64 man aan
brandwonden. Het scbip ligt in ondiep
water op de reede van Sebastopol.
Men hoopt, het te kunnen lichten.
(In ons vorig nr. namen wij een
Bulgaarscb bericht op waarin gemold
werd dat het Bchip op een myn ge-
loopen en gezonken was. Dit zou zyn
verteld door een machinist die op
de Bulgaarsche kust aan land ge
komen was.
Arbeidsplicht in Dultschland.
Naar het „Berl. Tageblatt" van
welingelichte zyde verneemt, is een
wetsontwerp in voorbereiding, dat de
formeele grondslagen zal leggen voor
de oorlogsny verheid in den vorm van
arbeidsplicht. Byzonderbeden over de
wijze waarop deze „onvoorwaardelyk
noodzakeiyke maatregel" zal uitge
voerd worden, staan nog niet vast.
Het wetsontwerp zal vermoedelijk
dezer dagen by den Bondsraad in
komen. „Dwang in den eigeniyken
zin zal niet uitgeoefend wordenzoo
veel mogeljjk zullen vrijwillig, zonder
ruwe inmenging, en vooral met ont
zien van de productie, de noodige
werkkrachten verschaft worden. Men
is natuuriyk niet van plan, om het
inkomen van de arbeiders eenigszins
te besnoeien, en vrouwen zullen
slechts indirect te werkgeBteld wor
den, d.w.z. ter vervanging van manne-
ïyke arbeiders die oorlogadienst
ten doen. By alle vraagstukken zullen
ook vertegenwoordigers van de ar
beiders geraadpleegd worden.
Verdpr bevestigt het „Bel. Tage
blatt" dat het plan bestaat, om binnen
kort de gedachtenwisseling over de
oorlogsdoeleinden in Duitscbland vrij-
te laten. Dit zou dan gebeuren tege
ïyk met een verzachting van de cen
suur.
Het blad teekent hierby aan, dat
Ingezonden Mededeeling.
de grootste moeilykbeid niet in de
mobilisatie, maar in de verdeeling der
arbeidskrachten zal liggen vooral
zullen deze moeiiykheden zich voor
doen als ook op de vrouwen dwang
wordt uitgeoefend.
De vrouwen'" zullen er zeer sterk
op letten hoe andere vrouwen te werk
gesteld worden. En als dan biykt, dat
prinses X., de landheersdochter T. en
de Kommerzienrat3dochter Z. slechts
op het een of andere weldadigheids-
bureau of by een oorlogsmaatschappij
gastrollen vervulden, zouden degenen
die zich benadeeld achten, niet stil
biyven. Het wetsontwerp zal licht
moeten ontsteken over de vraag, wat
de „indirecte" dwang voor vrouwen
ter vervanging Van manneiyke ar
beiders in oorlogsdienst te boteekenen
hqeft.
Do „Vorw&rts" noemt het voor
nemen om de Duitsche burgerlyke
bevolking arbeidsplicht, op te leggen,
een omverwerping van de bestaande
toestanden op arbeidsgebied. Het
departement van biDnenlandsche za
ken is op het oogenblik bezig met de
uitwerking van het wetsontwerp, dat
binnenkort aan don Bondsraad zal
worden voorgelegd en waarover dan
de Ryksdag de beslissing zal vellen.
Na oen overzicht van den ver-
moedelyken inhoud van het ontwerp,
dat, naar het heet, de vrouwen buiten
spel zal laten en alleen de mannelijke
bevolking tot 60 (anderen zeggen tot
65) jaar arbeidsd wang zal opleggen,
waarschuwt de Vorwlrts tegen een
overhaasten „sprong iu het duister".
ArbeidsdwaDg voor leegloopers heeft
de warme instemming van de Vor-
warts, maar voor arbeiders zal de.
zaak, naar 't blad vreest, neerkomen
op dwang om bepaald werk te ver
richten, ook wanneer het minder
loonend is dan het werk, waarmee
de betrokkene thans zyn brood ver
dient. Zulk een dwang mag zogt
het blad niet voorkomen, zonder
dat de betrokkenen gelegenheid tot
beroep openstaat.
Uit Dultschland.
Men schryft aan de „N. R. Ct.":
Maandag zyn in Rijnland alle 18-
jarigen tot den werkelijken dienst
opgeroepen. Zy moesten zich Donder
dag ter iniyving aanmelden.
Een protest «an den Paus.
Uit Rome wordt dd. 14 dezer ge
meld, dat men in Vatic&ansche krin
gen weldra een Dota verwacht van
den Paus, waariu hy krachtig zal
protesteeren tegen do maatregelen,
door de Duitsche overheid tegen de
Belgische bevolking genomen.
Naar de (Engelsche) „Daily Chro
nicle" verneemt, zou de nota worden
ingediend door deu Paus, Spanje en
de Vereenigde Staten.
Oa Versenlgds Statan an Mexico.
Uit New-York werd aan de „Daily
Telegraph" gemeld, dat Carranza zijn
nadiukkeiyken eisch om de Ameri
kaansche iroepen uit Mexico terug
te trekken, heeft herhaald. Als de
Ver. Staten weigeren aan dieu eisch
te voldoen, hebben de MexicaansChe
afgevaardigden, die te Washington
zyn om te trachten een vergelyktot
stand t.e brengen, opdracht om on
middellijk te vertrekken.
De toestand wordt nog verergerd
door nieuwe troebelen in Mexico,
waardoor Amerika3n3cne burgers en
Europeesch eigendom gevaar loopen,
en door een pogiDg van Villa's ban
dieten om den Amerikaanschen gene
raal te vermoorden.
Carranza zegt dat by deregeering
te WasbiDgton beeft beloofd haar tot
den verkiezingsdag tyd te laten om
de troepen terug te trekken en du
deze er nog zijn, eischen Mexico's
territoriale integriteit een
ferm optreden
i de indringers.
De Maandag te IJmu'den binnen
gekomen zeillogger IJ.M. 217 (Ewald)
rapporteerde een myn in de netten
te hebben opgehaald. Uit vrees dat
deze mijn tot ontploffing zou komen
besloot men de geheele vleet te
kappen, waardoor men echter genood
zaakt werd zonder vangst naar IJmui-
den terug te beeren.
Aangehouden poet.
Een vertraagd draadloos Wolff-tele-
gram van 6 dezer uit New-York
luidt:
De „Associated Press" verneemt
uit Manilla, dat het Nederlandsche
stoomschip Karimoen (van de Mij.
„Nederland"), daar van Java binnen
geloopen, heeft meegedeeld, dat een
Engelsche kruiser bot by Borneo heeft
aangehouden en 13 postzakken heeft
weggenomen, waarvan 3 met de post
voor 'Manilla.
Da „Koningin Regentes".
Dinsdagmiddag zijn te Vlissingen
ongeveer 20 passagiers van de mail
boot „Koningin Regentes" aange
komen.
Uit huone mededeelingen bleek,
dat het schip, dat om 6 uur de haven
van Vlissingen had verlaten, te half 8
werd aangehouden. Eerst werdeu
ge watervliegtuigen waargeno
men, van waaruit seinen werden ge-
m, waarop na korten tyd een
Duitsche onderzeeër aan de opper
vlakte verscheen. De eerste stuurman
begaf zich daarop met de noodige
papieren naar den onderzeeör, waarop
de order kwam naar Zeebrugge op
te stoomen. Toen verschenen twee
Hollandsche torpedobooten, welke
langszij van den onderzeeör kwamen.
De onderhandelingen tuaschen de
Hollandsche en Duitsche comman
danten duurden geruimen tyd, doch
ten slotte vertrokken de Nederland
sche torpedobooten en werd de reis
naar Zeebrugge voortgezet. Een half
uur vöor Zeebrugge kwamen twee
leden van de Duitsche marine aan
boord, teneinde de mailboot door het
mynenveld te brengen. Toen kwamen
ook twee Duitsche torpedobooten
aangestoomd, die de mailboot verder
escorteerden. De Duitsche vlag werd
geheschen, terwyi d« Hollandsche
vlag ook nog van het schip wapperde.
Zoo werd Zeebrugge binnengestoomd.
By aankomst te Zeebrugge werden
alle scheepspapieren eu die van de
passagiers nagezien. 81 mannelijke
passagiers werden van boord gehaald.
Het bleek, dat drie passagiers zich
verborgen hadden. Deze kwamen
echter later te voorschyn. Het ge
heele Bchip werd verder nauwkeurig
onderzocht.
Tot Maandagmorgen 8 uur bleven
bemanning en passagiers aan boord.
Daarna vertrokken zij per trein naar
Brugge. Van het schip woeien toen
2 Duitsche vlaggen. Aan boord bleveD
de kapitein, de le machinist en 2
stewards.
De passagiers gingen van Brugge
door naar Gent en vandaar naar
Antwerpen. Van 9 uur 's avonds tot
halftwaalf stond men ver buiten
Antwerpen. Daarua reed men jioor
tot aan het Centraalstation. Hier
moest men in den trein of op matras
sen in de wachtkamers overnachten.
De bemanning waS te Brugge
achter gebleven.
Volgens een bericht uit Vlissingen
werd waargenomen, dat het schip,
hetwelk aanvankelijk aan de pier te
Zeebrugge lag, zich Dinsdag op stoom
voor de haven bevond.
BINNENLAND.
Onlusten in Palembang.
(Officieel). Bij het departement van
Koloniën is het volgende bericht van
den gouverneur generaal van Neder-
landsch Indiö ontvangen
Da resident van Palembang keerde
terug van een expeditietocht in een
groot deel van zyn gewest. De
houding van de hoofden en de bevol
king in het bijzonder te Ra was, was
onberispelijk. De politieke toestand
is, dank zy doelmatige patrouilleerin
gen zeer bevredigend. Het afslaan van
den aanval op Soeroelangoen heeft
'lerwege een diepen indruk gemaakt.
Het verzet is geëindigd met de
uitlevering door de bevolking van den
rebelSatosdjota met zyne volgelingen.
Het verzet te Tanahreah is eveneens
feiteiyk gebroken.
Tlmor.
(Officieel). Biykons telegrafisch
richt van den gouverneur-generaal
van Ned.-Indiö heeft deu Isten dezer
tusschen de Nederlandsche en Portu-
geesche overheden op het eiland
Timor de wederzydsche overdracht
plaats gehad van de landschappen,
bedoeld in de artikelen 1 en 2 van
het met Portugal gesloten grensver
drag van 1904. Het landschap Mau
catar is derhalve overgegaan in
Portugeesche handen, terwijl de Ned.-
Indische regeering do landschappen
Noimoeti, Tahakay en Tamiru Ailala
heeft overgenomen.
Mijnen.
Op den Noordoosthoek van Vlieland
is een miju aangespoeld van groot
mode), vermoedeiyk een Engelsche,
met twee voelarmen. Een tweede
dreef in het Stortomelk.
bepalingen, welke volgens het gel
dende zeerecht by geconvoyeerde
schepen moeten worden in acht ge
nomen en zou de duikboot-comman
dant na een persooniyke enquête aan
den commandant van onze schepen
hebben moeten bewijzen, dat het
opbrengen van de mailboot gerecht
vaardigd was.
Met ongeduld wachten wy omtrent
een en ander de inlichtingen, die van
regeeringswege wel niet achterwege
zullen blyven.
Valsche guldens.
To Doetitichem zyn valsche guldens
uitgegeven. Zy zyn zoer goed nago-
maakt (zelfs het randschrift ontbreekt
niet) en dragen het jaartal 1914. De
klank is slechthet gebruikte metaal
is weeker.
De „Nieuwe Crt." schryft, na het
Wolff-bericht te hebben aangehaald,
dat aan boord van de „Batavier VI"
contrabande zou zijn geweest, waar
door een rechtsgrond voor de opbren
ging aanwezig is
„Met de mailboot van de Zeeland
staat het anders. De maatschappij
vervoert geen goederendit is alge
meen bekend en het schip kan dus
niet naar Zeebrugge opgebracht zyn
op vermoeden van contrabande. Het
vervoerde o. m. personen (Belgen en
Eogelschen) behoorende tot tegen
Duitschland ooi log voeren do natiën,
maar het is op dien grond niet voor
opbrenging resp. inbeslagneming vat
baar, tenzy deze personen, met mede
weten van directie of gezagvoerder,
gedurende de reis, rechtstreeks
medewerken aan de operatifln van
deu vijand". (Art. 45 der Londensche
Zeerecht declaratie). Dat dit aan boord
van de „Koningin Regentes" zou
zijn geschied, moet uitgesloten worden
geacht.
Het blad merkt verder op, dat de
Deutsche Prisenordnung bepaalt, dat
persooo, deel uitmakende van de
krijgsmacht van den vyand, die
vonden wordt aan boord van een
neutraal handelsvaartuig, krygsge-'
vangen kan worden gemaakt.
Het begrip „deel uitmakende van
de krygsmacht van den vyand" is
ruim genoeg om, vooral in de tegen
woordige oorlogsomstandigheden, tot
verschil van opvatting aanleiding te
geven. Tot het opbrengen van
een neutraal schip levert echter de
aanwezigheid aan boord van zulke
personen geen grond, enkel tot het
krijgsgevangen ,maken.
Het blad vestigt verder de aandacht
op het feit, dat Nederlandsche marine
vaartuigen by de opbrenging tegen
woordig waren. Do commandanten
hiervan hebben langdurig met de
duikboobcouimandant van gedachten
gewisseld, zoodat dus blykbaar van
de zijde onzer autoriteiten tegen het
opbrengen ernstig bezwaar zou zyn
gemaakt.
De vraag doet zich voor of, als er
by onze marine voldoende reden be-
Rtond om zicb tegen de opbrenging
eerst te verzetten, vervolgens
protesteeren, onze aanwezige oorlogs
vaartuigen zich niet ter plaatse, waar
de aanhoudiDg geschiedde, hadden
kunnen stellen als konvooi van
het Nederlandsche mailschip. In dit
geval zou het onderzoek van de
„Koningin Regentes" onderworpen
zyn geweest aan de zeer beperkende
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dinsdag, van 14 Nov.
De behandeling van-de wetsont
werpen in zake de grondwetsher
ziening wordt voortgezet.. Aan de orde
is art. 81 met het daarop ingediende
amendement-Eerdmans om de even
redige vertegenwoordiging niet in do
Grondwet voor te schrijven.
De heer Eerdmans (u.1.,) verde
digt zyn amendement aooro.a.opde
geringe ervaring met de evenredige
vertegenwoordiging te wyzen.
De heer van I d s i n g a (c.-b.,) be-
atrydt de argumenten, die voor evenre
dige vertegenwoordiging zyn aange
voerd. Het getal vind hy by de E.
V. geen maatstaf, terwijl het getal
by het meerderheidsstelsel wel een
rol vervult, een zeer ondergeschikte
rol.
Spr. betoogt, dat de verkozenen by
de E. V. geen door de kiezere ge
wenschte candidaten behoeven te
zyn. Het kwaad van het party wezen
zal door 's ministers stelsel nog toe
nemen. De amendementen Drioc zul
len dat slechts in geringe mate
temperen.
Spr. zal stemmen voor het amen
dement-Eerdmans
Zonder hoofdelyke stemming wordt
het voorstel van den voorzitter aan
genomen, om artikel 192tebehande
len vóór de additioneele artikelen.
Daarna wordt voortgegaan met de
behandeling van artikel 81.
De heer de Geer (<x-h.,) licht een
amendement toe, om de mogeiykbeid
van meervoudig kiesrecht vast te
leggen, waarby het meervoudig kies
recht evenwel niet op maatschappn-
lyken welstand zou mogen zyn ge
grond.
De heer Troelstra (s.d.a.p.)
wenscht bet meervoudig stemrecht
te zien uitgesloten. Algemeen kies
recht en meervoudig stemrecht slui
ten elkaar uit. 8pr. is van meening
dat het artikel niet zonder nadere
formuleering kan blyven.
Spr. laat uit komen hoe de uit
werking van het meervoudig kies
recht in Belgiö met groote moeiiyk
heden gepaard gaat en bevoordeeling
der meergegoeden niet kan uitbiy ven.
Het amendement de Geer kan sprekers
bezwaren niet doen verdwynen. Bij
aanneming van dit amendement zou
telkens de kiesrecht agitatie opnieuw
kunnen ontbranden, gelyk in Belgiö
is geschied tot tweemaal toe, hetgeen
zolfs beeft geleid tot een politieke
werkstaking, 't Ware oen slag in 't
aangezicht der arbeidersbeweging als
een artikel werd aangenomen, dat
niet den waarborg geeft voor alge
meen kiesrecht, doch ruimte laat
voor allerlei machinaties en geknutsel.
De heer D r i o n (v. 1.) ia voor het
amendement Troelstra. Hij zou dit
evenwel willen wijzigen. Geen kiezer
brengt by een verkiezing meer geldige
emmen uit dan een ander.
Da heer Van Idsinga (c.h
beBtrydr. het amendement Troelatra.
Hij kan niet inzien dat het stelsel
niet zou passen in het evenredig
kiesrecht.
Do heer Loeff (r.k.) verklaart
zich eveneens tegen het amendement
Troelstra.
Wat 't amendement-De Geer aan
gaat, is het voor spr. zeer de vraag
of het op die wijze geformuleerde
wel in de Grondwet kan staan. Vol
gens het ameudement zou iemand,
stemmen uitbracht, één stem
kunnen ontleenen aan den census.
Da heer Marchand (v.d.) is ook
tegen het meervoudig kiesrecht,
Daardoor zou het verworpen kentee-
ken kiesrecht opnieuw worden inge
voerd.
Werd het amendement-Troelstra
verworpen of het amendement-De
Geer aangenomen, dan zouden spr.
en diens vrieaden ernstig overwegen
of art. 80 nog wel waarde voor
hen had.
De hoer Sannes (s.d.a.p.) is van
meening dat den wetgever door het.
amendement Duymaer van Twist een
omvangryke taak wordt opgelegd
het scheppen van algomeene regelen
voor exceptioneele gevallen waarin
't kiesrecht voor militairen wordt
geschorst
Naar sprekers meening verdient
het amendement-Hugenholtz aanbe
veling.
Da heer Beu me r (a.r.) bestrijdt
het denkbeeld om invoering van het
meervoudig Kiesrecht in de toekomst
onmogelyk te maken.
De heer Duymaer van Twist
(a.-r.) wijzigt zyu amendement dat het
aldus luidt„De uitoefening van het
kiesrecht kan door ons worden ge
schorst iu tyden van oorlog of in
gebieden die in staat van beleg
verklaard".
De Minister, de heer Cort van
der Linden, zegt niet geconstateerd
te hebben dat het meervoudig kies
recht strydig is met de woorden
van de grondwet, maar wel is het
strydig met de bedoeling daar
van. Ieder meervoudig kiesrecht be
rust op welstand of geschiktheid. Ook
strookt het niet met evonredige ver
tegenwoordiging.
Het amendement-Troelstra acht
spr. overbodig, omdat meervoudig
kiesrecht in stryd is met het stelsel
van de Grondwet. Maar spr. heeft er
geen bezwaar tegen.
Spr. ontraadt verder de aanneming
van het amendement Hugenholtz en
zegt zich beter te kunnen vereenigen
met het amendement Duymaer van
Twist.
Da heer Hugenholtz repliceert.
Do vergadering wordt hierop ver
daagd tot Woensdagmorgen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Volkszangavond.
Na het succes van Dinsdagavond,
gelooven wy wel te mogen consta-
teeren, dat de volkszang in deze
gemeente populair gaat wordeD.
Waren op de eerste propaganda-
avonden de aanwezigen te tellen,
thans verdrongen zich reeds om 7
uur de menscben voor „Casino" om
toegelaten te worden en lang voor
uur was do zaal vol. Toch kwamen
eeds maar weer bezoekers opdagen,
en die trokken gcleideiyk naar de
hoogere regionen. De liederenboebjes
vlogen weg, en het was duidelijk,
dat de animo groot was.
Het kan ook wel niet anders of
n dergelyke wyze van zingen valt
in den smaak. Ten eerste kost het
niets; ten tweede gaat het heel huise-
ïyk en gemoedelyk toe. Men behoeft
er zyn beste bullen niet voor aan
te trekken; men kan zóo wegloopen
en een uurtje gaan zingen. En dan,
men is zelf actief, hoe harder
men meedoet hoe beter.
Het verheugt ons te zien, dat deze
avonden in den smaak gaan vallen.
Want juist om verhoogiDg van het
waarop onze volkszang staat,
iet der vereeniging te doen, en
door het populariseeren van goede,
pittige liedjes, weert men de slechte,
minderwaardige producten, die thans
nog te veel worden uitgegalmd.
Toen om 8 uur do heer Brands
do leidiDg nam, werd al aanstonds
uit volle borst meegezongen. Daar
door kwam de stemming er al gauw
in, en die bleef den geheelen vorde
ren avond. Het publiek had er aardig
heid iu, en wilde weJ, dat de avond
langer ware geweest.
De wd. Voorzitter der afdeeling,
de kapt. pl. adj. Haak, betoogde in
een geestig speecbje de noodzukeiyk-
heid van de toetreding als lid of
begunstiger. Want het is duidelyk,
dat deze avonden, waarop geen en tróe
geheven wordt, toch op een of andere
manier hun onkosten moeten dekken.
En daarvoor te zorgen is de taak
der leden en begunstigers. Kapitein
Haak zei bet zoo aardig: „Niemand
wordt gedwoDgen, en iedereen, ook
al zou hij nooit een cent willeu by-
dragen, is welkom op onze zang
avonden. Maar zy, die nu een Gulden
(min. contributie voor leden) missen
kunnen en willeD, worden verzocht
zich op te geven als lid. Want wij
hebben, willen wy meerdere zulke
avonden geven, veel leden noodig."
Zoo ongeveer zeide het de heer
Haak en er gaven zich bereids ver
schillende aanwezigen als lid op. (Zij,
voor wie bot bedrag ineens bezwarend
is, en die toch zich geroepen voelen,
de Vereeniging to steunen, kunnen
per 8 maanden betaleD).
De heer BraDds had de medewer
king verkregen vau het dubbelman-
nonkwartet „Inter Nos" en van het
militair dubbelkwartet „D.M.V." He
laas echter moest dit laatBte zijne
medewerking terugtrekken, daar de
meeste der leden bf door verlof öf
door dienst niet aanwezig konden zyn.
Maar „Inter Nos" heeft ons oogen-
blikken vat; waar kunstgenot gegeven,
en zeer zeker heeft het bygedragen
tot het algemeene succes van den
avond.
Hopen wy, dat er spoedig eene
herhaling komo van dezen zangavond.
SPORT.
Voetbal.
We lezen in de Offlcieele Mede
deelingen van den N.V. B. d.d. 14 Nov.
j.L dat aan de vereenigitg Holland
to Alkmaar is toegestaan zich uil dc
competitie terug te trekkeD. Alle door
de vereoniging reeds gespeelde en
nog te spelen wedstrijden 7.yn dus
vervallen.
De stand in afd. F is nu:
8 5
I
HF.C.
Z.F.C. 5 8 2 0
Hollandia 6 2 12
West-Frisia 4 112
S. H.B.S. 6 0 2 4
Purmerste|1n4 0 18
5 I 0 11 14-2 1.83
8 9-5 1.60
6 13-8 1.-
3 4-9 0.75
2 1-18 0.83
1 2-9 0.25
Uitslagen le kl. A N.H.V.B.
(van 5 Nov.):
H.B.S. II—H.F.C. II0-2.
Alkmaar IWest-Frisia II6—2.
Assendelft I-Alcmaria VictrixII:
4-0.
De stand in deze afd. is nu bijge
werkt tot en met 5 Nov. als volgt:
I i s 1
m t» m i» o. -e o.
KF.C.I 4 4 0 0 8 18-4 2.-
H.F.C.H 4 8 0 1 6 10-8 1.50
Alkmaar I 8 2 0 1 4 11-9 1.33
Alc.VictrixII 7 8 1 3 7 17-21 1.-
8. H.B.S. H 6 2 1 3 5 14-16 083
AssendelftI 5 2 0 8 4 8-6 0.80
West-Frisia II5 2 0 8 4 10 - 20 0.80
SportI 4 0 0 4 0 6-14 0.-
In afd. B beeft D.W.V. de leiding,
op den voet gevolgd door E.V.C. (Edam).
CORRESPONDENTIE.
Kan een onzer lezers ons bet adres
geven van Mej. Ruitenberg, vroeger
Dordrecht, thans hier woonachtig?