HELDEBSCHE COURANT
Laatste berichten.
VAN ZATERDAG 18 NOVEMBER
Tweede blad.
DE OORLOG.
De strijd aan het Westelijk
front.
Majoor Moraht schrijft in het „Ber-
liner Tageblatt", dat de Franschen
ennlgen tijd geleden een deel van
het EDgelache front ten Noorden van
de Som me hebben overgenomen om
hun bondgenoot in staat te stellen
zij o strijdkrachten tegen de vooruit
springende gedeelten, van het Duitsche
front b|j Beaumont-Hamel en St.
Pierre Bivion te gebruiken. Na de
terreinwinst van de Engelscben daar
ter plaatse te hebben nagegaan, zegt
de scbr. dat er een nieuw brandpunt
in den strijd op het Westelijk front
is ontstaan, waarvan de beteekenis
niet mag worden onderschat. „Wij
moeten de jongste gebeurtenissen als
een ernstige waarschuwing voor ds
toekomst beschouwen en mitsdien
alle plannen van de oorlogsorgani
satie in het vaderlaud met alle
kracht steunen. Duitschland is vol
strekt. niet blind voor het groote
technische werk, dat Engeland met
hulp van Amerika kan verrichten.
Bewezen is, dat het. programma van
Lloyd Seorge, om reusachtige hoe
veelheden munitie cn geschut bijeen
te brengen, uitvoerbaar is. Duitsch
land moet het als zijn eerste taak
beschouwen, de krachten van de
millioenen, dio nog in het vaderland
zfjn, zich ten nutte te maken, om
Eogeland'a inspanning nog te over
treffen."
Van hst Westelijk front.
Parijs, 16 Nov. Het communiqué
van hedenavond meldt: Een schitte
rende tegenaanval der Franschen
heeft de Duitschers ten Noordoosten
van Sailllsel uit een blok huizen,
waarin zij vasten voet hadden ge
kregen, verdreven. Bü Ablaincourt
een hevig artillerie-duel. Overigens
verliep de dag kalm.
Londen, 16 Nov. Hedenmiddag
bombardeerde de vijand ons nieuw
front ten Noorden van de Ancre.
In de afgeloopen 24 uur namen
wij 6 officieren en 29 man gevangen.
Ten Zuiden van de Ancre vond
tusschen Lesars en Guendecourt een
krachtige beschieting door den vijand
plaats.
Parijs. 17 Nov. De tegenaanvallen
der Duitschers aan de Somme zijn
geilndigd met een bloedige nederlaag
van den vijand, die alle voordeelen
vsd de pogiDgen op Woensdag weder
verloor, met uitzondering van kleine
deolen vhd bet bosch van St. Pierre
Vaast. Drie divisies, opeengehoopt
over 4 K.M. breedte, namen aan de
gevechten deel, die met ongehoorde
heftigheid werden gevoerd. Eerst na
deD tienden aanval konden de Buit-
scbera in eenige huizen van Pressoir
binnendringen. Met ontembare hard
nekkigheid hield een handvol infan
terie stand onder het lielsche bom
bardement en de herhaalde aanvallen
van den vijand. De Franscbe tegen
aanvallen, met onweerstaanbare
kracht ondernomen, verdreven den
vijand uit zijn stellingen en maakten
een eind aan de Duitsche pogingen
om hei dorp te behouden. Hij kon
slechts een gedeelte er van bezet
houden. Ü9 artilleriestriJd wordt
levendie voortgezet. De Duitsche ver
liezen beliepen voor enkele eenheden
60 pet. der sterkte.
Van hit Oostalljk front.
Berlijn, 17 Nov. In het Gyergyoge-
hergte en op de hoogten ten Of van
het Putna-dal boden de„ Russen aan
onzeaan vallen hardnekkig tegenstand.
Aan de grens ten O. van Kezdcasar-
hely is de top van den Runcel Mr
stormenderhand genomen.
Ten W. van deD Predeal drongen
Duitzche en Oostenrljkscbe troepen
ïd de stelliDgen der RoemeDiera door.
Ten Z. van den Roodo ToreD pas
opgerukte troepen kondeD als resul
taat van hun govechten'van gisteren
mser dan 10 officieren en ruim 1600
manschappen als gevangenen terug
brengen.
Op andere plaateen van het Zeven-
bergeche frent zijn bovendien 650
Roeineniérs gsvangen genomen en
18 machine geweren buitgemaakt.
Schepen met ammunutle
vernield.
Londen, 17 November. De „Daily
Tslograph" verneemt uit Stockholm,
dat volgens berichten uit Haparanda
aan de „ïageDs Nyheter" door zee
lieden, d.e juist uit Archatgel zijn
teruggekeerd, verklaard wordt, dat
daar zes stoomschepen met ammu
nitie geladen in de lucht zijn gevlo
gen. waardoor 160 man gedood, 660
gekwetst werden. De Duitschers wor
dt n beschuldigd deze sntploffingen te
hebben veroorzaakt.
Griekenland en dl Entente.
Athene, 17 Nov. De FraDsche mi
nister van oorlog, generaal Roques,
overhandigde den premier een me
morandum met elscben van de En
tente, waarbij, naar men meent, als
waarborgen van Griekenland'» goede
gezindheid worden verlangd bet ten
gebruike afstaan van de Grleksche
spoorwegen, de overgave van een
hoeveelheid artillerie, de uitzetting
van verdachte Duitsche agenten, de
bezettiDg van een neutrale zone tus-
echsD Nieuw- en Oud Griekenland
door do Franscbe troepen.
Londen, 17 Nov. De „Times" ver
noemt uit At beno, dat generaal Rcques
aan ds Crieksche regeering mede
deelde, dat generaal Sanail troepon
zou zonden om «on neutrale zone te
bszstten langs ds grsnzsn van Oud-
Griekenland. De eerste minister
stemde in beginsel toe.
De geallieerden zullen de spoor
wegen alleen gebruiken om Saloniki
von levensmiddelen en- ammunitie
te voorzien.
Tevens is san de regeering verzesht,
maatregelen te nemen datdeoffleierem
die ziek aansluiten bq het Comité
van Nationale Verdediging (het leger
van Venizelos), niet genoodzaakt
zullen worden hun ontslag te nemen
uit het Grieksche leger.
Het wegvoeren van Belgische
arbeiders.
Washington, 17 Nov. De Belgische
gezant heeft epn beroep gedaan op
het Staatsdepartement voor oen
spoedige interventie ter verhindering
vau het wegvoeren van Belgische
arbeiders naar Duitschland.
Hongorsnoodprijzsn.
Hoe het met de voedingstoestanden
in Duitschland gesteld is, moge blijken
uit het volgende, aan de„Vorwirts"
ontleende bericht:
Ganzevel, waarvan het meeste vet
reeds door bakken verwijderd was,
werd verkocht voor 12 Mark het
poDd. Voor een botje werd een redac
teur van de „Vorwirts" ergens 2J
Mark gevraagd en toen hij boos
wegliep moest hij in een anderen
winkel S Mark voor hetzelfde betalen.
Voor vleesch van eeD oud afgejakkerd
paard wordt 3 Mark het pond betaald
vroeger was de prijs 20 tot 30
pfennig. Gewone vijgen, die vroeger
40 pfennig het pond kostten, zqn nu
voor 4.80 Mark het pond te kragen.
Aal en sardines zijn slechts voor
rijke menschen te krijgen, een heel
klein doosje sardines kost 2.20 Mark.
Volle bierglazen worden niet meer
geleverd. Voor een half ons vleesch,
een portie, vragen de restaurateurs
1 Mark, zoodat zij 10 Mark vooreen
pond krijgen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Holderscho winkelweek.
Wij verwijzen naar eene adver
tentie in dit nummer, waarin ver-
echillende regelingen aangaande de
te houden winkelweek worden be
kend gemaakt. De winkeliers, welke
zich willen opgeven voor den étalage
wedstrijd, dieDen van deze bepaliDgen
»oed kennis te nemen. Woensdag 22
November, des avonds om 8 uur is
de termijn voor aanmelding gesloten,
Voor wie mochten meenen, dat
hun étalage door den aard der goe
deren toch niet in aanmerking kan
komen voor een prijs zij gemeld, dat
de jury zich op het standpunt der
objectiviteit plaatst en alleen heeft
te beoordeelen de goede smaak en
bet werk aan de étalage besteed.
Het is duidelijk dat een bloemist of
handelaar in kunst- of luxe-
voorwerpen zijn étalage fraaier kan
voorzien dan b.v. een handelaar in
alledaagsche artikelen. Maar de jury
houdt hier rekening mee. Zij beoor
deelt elke étalage op zichzelf, zoodat
dus een kruidenier, die een smaak
volle uitstalling heeft gemaakt van
zjjn artikelen, evenveel kans heeft
een prijs te winnen als de kunst
handelaar. Er kan dan ook voor de
winkeliers geen reden zijn om niet
mede te doen. Bovendien is er toch,
wanneer men om een of andere
reden niet wensebt mede te dingen,
gelegenheid zich op te geven als
„buiten mededinging'" en toch- een
mooie étalage te maken. Hoofdzaak
is, dat er nu eens getoond wordt
wat men in den Helder kan.
Programma
het 3e Winterconcert van het
Staf muziekcorps der Kon. Marine, op
Dinsdag 21 November, in „Tivoli".
1. FoBt-mvrsch tber dim Oboiel
Jfun danket alle Solt. Rescli
Ouverture „DerHaiduschacht" von HoUteln
Suite „Algérieuno" Saint 8shn«
Ouverture „Piéclosa". Weber
a. KiDleituug zumüenact Die
MelstersiogervonNUruberg 1
b. Xialeiluug rum 8 Aufzuge Wsgner
Trlstan und Ieolde
FanMtsie de 1'op. .8am«on e
Dallla"
Saint-Salne
Het piyehlsch Monisme.
4e cursus-avond van dr. Ketner.
Op dezen vierden en laatsteD avond
behandelt spr. eenige conclusies, die
uit de in.de vorige avonden uiteen
gezette leer van hefc psychisch mo
nisme getrokken zijn, allereerst door
Fechner (1801 1887). Boealgemeener
en interessanter die gevolgtrekkingen
zijn, hoe minder stevig ze staan.
Juist a's den vorigen keer: de leer
staat sterk voor wat betreft odb be
wustzijn, dat veroorzaakt wordt door
de waarnemingen der hersengebeur-
tenissen, maar als men dit gaat toe
passen op de geheele werkelijkheid,
dus die, welke buiten onze waar
nemingen ligt, wordt zij zwakker.
Te begrijpen is dit welboe verder
we van iets afstaan, boe onduidelijker
het wordt; ons gezichtsveld, onze
blik, wordt ruimer, maar de scherpte
van het beeld vervaagt.
Fecbner's opvatting is deze, dat
ieder individueel menscheltjk bewust-
zjjn een deel is van het aardbewust-
zijn, dit weer van een meer omvat
tend bewustzijn, dnz. Men zou dit
begrip „bewustzijn" kunnen noemen
een concentrentie, een bqeenhooren
van bepaalde bewustzijnsinhouden,
die éen geheel vormeD. Ons bewust
zijn is feitelijk drieledig. Het „ik",
dat ook de herinneringen, die wij in
ons bewustzijn hebben bewsard, om
vat, is het minst geconcentreerde.
Bij concentratie van gedachten is er
een- nauwe sam^nhaDg in ons bewust
zijn dat op één punt is gericht, daar
entegen is bq verstrooidheid de samen
hang gering. Bij kinderen b.v. is die
samenhang gering en eerst geleidelijk
wordt bq steviger. Nu kunnen in het
menscheJljk bewustzijn verschillende
dingen één samenhangend geheel
vormen. Men kan b.v. omtrent een
bepaald ding eene overtuiging hebben,
dan is er dus éen samenhangend ge
heel in ons bewustzijn, waaromheen
3ndere bewustzljnen zijn gegroepeerd
met minder samenhang. Er bestaat
echter tusschen de verschillende voor
stellingen gestadige wisselwerking.
Volgens het psychisch monisme
nu zal zich die geestelijke wissel
werking ook moeten sfspiegelen in
de stoffelijke wereld, in casu dus de
beweging der hersencellen. En nu
redeneerde Fechner aldus: als men
dus in de natuur eene dergelijke
wisselwerking ziet, zal men moeten
aannemen, dat er een psychische wet
analoog mede ls. Bij de planten vond
Fechner een zoodanige wisselwerking.
Hij noemde eenige eigenschappen
daarvan op, die ook bij de dieren en
menschen voorkomen en conclu
deerde daaruit-, dat ook planten eene
ziel hebbin.
Men bestreed hem deer te zeggen,
dat planten geen zenuwstelsel hebben.
Fechner antwoordde, dat, zóo rede-
neerend, men op een viool geeue
muziek zou kunnen maken, omdat
zij snaren heeft en een fluit niet,
dat visschen geen adem konden halen
omdat zij geen longen - de daarvoor
aangewezen organen hadd
Hij wist al de tegen-argumenten te
ontzenuwen, ging nog verder, door
te bewereD, dat ook de aarde be
wustzijn had. Deze paradox verde
digde hij door te zeggen, dat, zoo
goed in het menschelqk en dierlijk
bewustzijn de hersenen behooren, de
aarde zonder de levende wezeDs, die
haar bevolken ondenkbaar is. Wij
zijn eigenlijk de hersenen van de
aarde. Deze bewering is moeilijk te
weerleggen; inderdaad is de aarde
zonder de levende wezens een dood
ding, zoo goed ala een mensch zonder
bewustzijn. Weliswaar is de samen
hang der hersencellen bij den meosch
grooter dan bq de aarde waarbij elk
individu a. h. w.'een hersencel vormt,
maar evenals bij een kind die samen
hang geleidelijk grooter wordt, kan
men zich die ten opzichte van de
aarde denken. De aarde is dus feite
lijk nog in het stadium der kindsheid.
Zeer zeker zijn Fechner's opvat
tingen wat fantastisch; niettemin
vinden ze steun in de onderzoekingen
van een meer nuchter aangelegd
denker, n.1. van Herbert Spencer,
den Engelschen wijsgeer (1820 -1903).
Deze bouwde zijne philosopbie op de
leer der evolutie; hoe hooger het dier
ontwikkeld is, des te gecompliceerder
worden zijn organen. Bij den eenvou-
digsten diervorm heeft men één-
cellige' wezensgeleidelijk nemen de
organen toe. Zoo ook bij de ontwik
keling der menBchheid.
Bq primitieve volken heeft men
weinig verschil in levenswijs, het zijn
allen jagers, of visscbers, enz., lang
zamerband ontstaat verdeeling van
den arbeid. En in de toekomst zal
de samenwerking tusschen de men
schen steeds grooter wordeD, het
maatschappelijk bewustzijn is nog
jong. Dit lijkt op hot oogenblik in
tegenspraak met de werkelijkheid,
nu men in een groot deel der wereld
niet anders ziet dan vernietiging,
maar men moet den oorlog van thans
beschouwen als een hersenziekte,
zoo goed als men in het stoffelijke
leven ook allerlei ziekten heefc te
doorstaan.
Is er in de wereld oen doel aan te
nemen In de stoffelijke wereld heeft
men oorzaak en gevolg, en dus
volgens het ps. monisme in de
geestelijke ook.
Na de pauze behandelde spr.
in het kort drie yagen, die zich
ten opzichte van ps. mon. opdoen,
nl. de zedeleer, het voortbestaan na
den dood," en het Godsbegrip.
Zedeleer. Wij maken onderscheid
tusschen goede en minder goede
eigenschappen. Een daad als zoodanig
is niet een voorwerp van een zedelijke
veroordeeling. Moord is in 't algemeen
een misdaad, maar hoe ontzaglijk
groot is niet het verschil tusschen
een moord in koelen bloede, of b.v.
het dooden van een vijand. De han
deling is in beide gevallen dezelfde,
en wy normen het laatste zelfs niet
eens meer een moord. De motieven
voor een daad vormen dus het groote
verschil.Wy beoordeelen de neigingen,
die daaruit spreken en noemen die
iemands karakter. Iemands handeling
is dus het product van twee factoren
de motieven, dio er toe leidden en
de eigen aanleg.
In welk geval noemen wij het
karakter goed of minder goed?
Scbopenhauer reeds zeide: Moraal
prediken is gemakkelijk, moraal
„grüaden". d.w.z. de basis vestigen,
waarop zy berust, is moeielijk. Prof.
8 omschrijft het door te
zeggen, dat we objectiviteit moeton
betrachten, dat we aan alles de
waarde moeten geven, die het toekomt.
Wij moeten ons eigenbelang laten
gelden voor wat het waard is. Tegen
over egoïsme stelt prof. Hermans
niet het. gangbaro begrip altruïsme,
omdat altruïsme in zijn consequentie
even verkeerd is, maai universalisme,
zich zelf waarde toekennend als deel
van 't geheel.
Zoo moot men het verband zien
tusschen zedeleer en psych. monisme.
Voortbestaan na den dood. De mate
rialist verwerpt bet; als het bewust
zijn wordt veroorzaakt door bewe
gingen in de hersenen, valt met het
afsterven der hersenen ook het be
wustzijn weg. Oppervlakkig be
schouwd zou men meenen, dat ook
het moDisme bet voortbestaan ver
werpt immers, dat leert juist anders
om, en waar het gevolg (de hersenen)
afsterven, daar moet ook de grond
slag verdwqneD. Maar het is ODjuist
dit te meenen; het bewustzijn kkü
zich als hersenbeweging openbaren
msar ook op andere wijze. Fechner
onderstelt het menscheltjk bewustzijn
een deel van een grooter bewustzijn
(herinneringen etc.), dat in het peri-
phere gedeelte van-het bewustzijn ligt.
Tussschm beide bestaat voortdurende
wisselwerking. Hiervan gaf spr. ver
schillende voorbeelden. Fechner trekt
deze analogie verder en zegt, dat na
den dood ens bewustzqn overgaat in
het wereld'bewustzqn. In dit verband
komt het spiritisme en de telepathie
ter sprake, Bpr. echter staat daar nog
wat sceptisch tegenover. Jammer is 't,
dat de offlcieele wetenschap zich té
weinig met deze gebeurtenissen bezig
houdt. In Engeland is dat wel het.
geval, en prof. Heqmans meent, dat
de onderzoekingen van de Society
for psycbical Research steun geven
aan Fecbnera theorie.
Godsbegrip. Het is steeds gebrui
kelijk geweest om dat waaruit alles
voorkomt God te noemen. Ook
Spinoza, wiens Godsbegrip reeds zeer
afweek van het gebruikelijke, gebruikt
nochtans dezen naam ook Fechner.
Prof. Heymans vindt het beter van
niet, de naam God dient voor een
bepaald begrip, van den Volmaakte,
den Algoede, Alwetende, en waar de
kenmerken van het Godabegrip niet
toepasselijk zijn op Fechner's Albe-
wustzqD, acht prof. Heymans, om
begripsverwarring te voorkomen,
beier, dien naam niet te bandhaven.
Het albewustzljn nl. omvat alle
menscheHjke bewustzqnec, dus ook
do lsgere, en waar de onder-bewust-
2ljflen, die in ons zijn opgesloten, ons
niet bekend zijn, kan men dus ten
cpzichto van het albewuatzqn niet
spreken van het al wijze, van God.
Kan niettemin, vraagt prof. Hey
mans, deze opvatting onze religieuse
behoeften bevredigen? Zeer zeker.
Ze bestaat in het gevoel van samen-
hoorigheid in de wereld, om onze
handelingen vau invloed te doen zUn
op de toekomst. Er zijn hoogere
machten boven ons, die dat streven
bevorderen.Dit alles is in de opvatting
van Fechner begrepen.
Spr. eindigt met een citaat uit
rede van prof. Heymans en hoopt
een denkbeeld gegeven te hebben, dat
bet zeer wel mogelijk is op de basis
vau exacte wetenschappen een
wereldbeschouwing op te bouwen, die
niet op het materialisme is gegrond-
vest.
Ontnushtird.
Een marinier, die te diep in het
glaasje gekeken had, liep gisteren
avond aan de Westgracht te water.
Op zijn hulpgeroep kwamen eenige
voorbijgangers toesnellen, die den
drenkeling op het droge wisten
brengen. De man, druipnat en koud,
was ineens weer nuchter geworden.
Van het dak gevallen.
Gisterenmiddag wilde een jongen
in de Jonkerstraat op het dak van zijD
buurman klimmen om er een bal af
te halen. Hij liep in de goot, stapte
mis en viel naar boneden. Met een
gebroken been en een wonde aan het
hoofd werd hij opgenomen en naar
zijn ouderlijk huis gebracht.
Ook een beroep.
Gelezen op een raam in een onzer
volksbuurten
„Wij bevelen ons beleefd aan als
getuigen by huwelijksvoltrekkingen.
Beslist fatsoenlijke en nette kleeding.
Billijk adres. Ook aan huis te ont-
Rechtbank te Alkmaar.
De rechtbank te Alkmaar behan-
ilde Dinsdag de zaak tegen J. A. P.
huisvrouw van J. J. B. alhier. Zij
een gevonden gouden broche
wegens geldgebrek door getuige Olsen
laten beleenen voor 76 ct. en deze
10 ct. voor zqn moeite gegeven.
Beklaagde was niet verschenen,
doch had in instructie verklaard uit
geldgebrek te hebben gehandeld.
S. K. verklaarde het broche op 6
Sept. op den dijk te hebben verloren.
De eisch luidde f 16 boete of 6 d.
hechtenis.
Verder atond terecht de werkman
K., alhier. Deze had eenig wasch-
goed weggenomen uit de waschtobbe
van de wed. B. en wel op 8 September.
De wed. B. had toen zü langs de
woning van bekl. liep een ontvreemd
tafeldoek op zijn tafel zien liggen.
Beklaagde verklaarde het in de
Brandsteeg te hebben gevonden.
De president geloofde dit niet en
wees beklaagde er op, dat hij de
gewoonte heefc om steeds wasebgosd
to ontvreemden om het na het stuk
te hebben gescheurd voor drank te
verkoopen.
Het O. M. eischts f 20 boete of 20
dagen hechtenis.
de Kamer met minachting behandelt.
Deze verklaring van den minister
werd m6t luide bravo's begroet.
De „Koningin-Regentes".
Men meldt uit Vlissingen aan het
„Hbl." dat het wel als vaststaande
kan worden aangenomen dat de
mailboot „Koningin Regentes" naar
Oostende is opgebracht.
Van andere zijde meldt men dat
het vermoedelijk in de bedoeling der
Duitschers ligt het schip voor een
prljzenhof to brengen, hoewel, naar
men van de zijde der „Zeeland"
verzekerde er geen contrabande aan
boord was.
De Rijksmiddelen.
De maand October gaf in totaal
een opbreDgst van f 16 283.769 tegen
f 13.543.642 in 1916, dus f 1.740.217
eer.
In hoofdzaak.ïb dit te'dankenaan
de suiker-accijns, die f2.660.460 op
bracht, tegen f 701.714 in 1915, zqnde
f858.686 meer, terwijl ook de suc
cessierechten f812.101 hooger zijn.
Ook het gedistilleerd gaf een hoogere
opbreDgst van ruim 2 ton. De loods
gelden zijn nu wat hooger, ongeveer
f25 000. Bijna alle andere middelen
zijn gelijk of lager dan in de over
eenkomstige maand in 1916. Vooral
de Registratierechten en de Domeinen
gaven te zamen f 660.890 minder op
BINNENLAND.
Onlusten In DJambl.
(Officieel). Bjj het departement
van koloniën is de volgende telegra
fische mededeeling van den gouver
neur-generaal van Nederlandach Indie
ontvangen
De voornaamste verzetleider in de
Bovenbatanghari is met negen vol
gelingen door de bevolking uitge
leverd.
Onlusten op Borneo.
Uit Weltevreden wordt dd. 16 Nov.
aan de „Tel.". geBeind
De resident van Borneo seint, dat
rebellen zich meester maakten vrd
kampongs Berang en Benkoeng,
in de Taljoe streek. Er werden die
man en een vróuw gewond. Vier
huizen worden verbrand. De bevol
king vluchtte naar Lambohkan.
Het Incident In de Kamer.
Naar de „Telegraaf" mededeelt, was
er Vrijdag voor de vergadering der
Tweede Kamer buitengewoon groote
belangstelling. Een talrijk publiek
verdrong zich voor de ingangen der
Kamer. De tribunes liepen aanstonds
propvol. Ook de Kamerbanken waren
dicht bezet. Bebahe de minister
president was ook minister Loudon
aanwezig. Iolusschen gebeurde er
bij den aanvang der Kamer Diets.
De president ging gewoon voort met
het debat over de Groudwetaherzie
ng. De heer Loeff kwam aan het
oord.
Yan een der Kamerleden vernamen
wij, dat de heer Nierstrasz (die niet
in de zaal aanwezig was) wel het
woord' heeft gevraagd, maar dat de
president het hem heeft geweigerd,
omdat deze de verklaring, die de beer
Nierstrasz wil afleggeD, onvoldoende
acht.
Ia de middag-vergadering van de
Tweede Kamer heeft evenwel de heer
Nierstrasz een verklariDg afgelegd.
Hq heeft zijn verontschuldiging aan
geboden. zoowel aaD den Minister als
aan de Kamer. Hij gaf toe, dat het-
hlj gezegd bad, zoowel over het
presentiegeld als over het zitting
nemen van Kamerleden in commis
sies van toezicht, ongeoorloofd was
geweest en verzekerde, dat hq niet
de bedoeling heeft gehad, iemand te
krenken.
Daarop heeft minister Cort van der
Linden het woord gevraagd en ge
zegd, dat bq met de verklaring van
den heer Nierstrasz de zaak niet als
geëindigd kon beschouwen.
De heer Nierstasz had minister
Postbuma In diens afwezigheid een
kind aangewreven, en voedsel gegeven
aan verdachtmakingen, waaraan de
minister in den lande bloot staat.
Minister Posthuma, aldus giDg de
premier voort, offert zich dag in dag
uit op ten bate van het landsbelang.
De regeering kon dan ook by den
aanval van den heer Nierstrasz haar
verontwaardiging niet bedwingen.
In de tweede plaats protesteerde
de minister tegen de uitdrukking,
dat de Kamer van de regeering de
behandeling ontvangt welke zjj ver
dient.
De regeering heeft nu reeds twee
jaar lang de buitengewone toewijding
en inspanning van de Kamer bewon
derd en zij vat het als esn ernstige
smaad op wanneer m.-u zegt dat zy
Zabernmanleren.
passeerde te Alk
maar de landman Boon uit de Ber-
germeer per motorrijwiel in kalme
:,iechtshoudende,een uitrukkende
troep. Een officier bracht hem onder
de woorden „je mag een uitrukkende
troep niet passeeren" een zoodanige
slag met de sabel toe, dat B. hevig
bloedend zlcb genoodzaakt zag, nadat
bij in een café wat wat opgeknapt,
zich door een dokter te laten ver
binden.
De heer Boon heeft tegen den
officier een aanklacht Ingediend.
Het publiek was over het onheb
belijk optreden van den officier zeer
verontwaardigd.
(„Alkra. Ct.")
Een treurig vooruitzicht.
Uit Rqssen wordt gemeld dat er
nog steeds geen uitzicht bestaat, dat
beide jutefabrieken van de firma
ter Horst en Co., welke sedert einde
Augustus stilstaan, weder grond
stoffen zullen ontvangen. Waar het
heels plaatsje RIjsseu met zijn circa
6000 inwonérs byoa uitsluitend van
de jute industrie bestaat en er onge
veer f 10.000 wekelijks aan loonen
werd verdiend, is het begrijpelijk, dat
de bevolking met sorg den winter
tegemoet gaat.
Een moallljka rolt.
De berichtgever van het „Hbl." te
IJmuiden schrijft:
Dezer dagen werd hst Nederland
sche zeetjalkschip „Baltic", kapitein
van der Lip, het welk met eene lading
flesschen van Leerdam naar Loweatofc
onderweg was en reeds bijna een
maand rela had, door een Nederland
acbe torpedoboot met schade te
Terschelling binnengebracht.
Na uit den Nieuwen Waterweg
vertrokken te zljD, wat men reeds tot
by Lowestoft genaderd, doch kon
wegens de hooge zeo niet ankeren en
ook geen loods krjjgen. Zonder loods
kon men den moeilijken tocht over
de gevaarlijke zandbanken niet wagen
en ging weer de ruime zee in. Eenige
dagen later was men weer bq de
kust gekomen op de hoogte van
Tarmouth, maar mosst wegens het
ruwe weer en het gevaar voor de
zandbanken opnieuw zee houden.
Het weer werd steeds slechter,
zoodat men veel van de overkomende
zeeën bad te lijden. Op Maandag 80
October brak het stuurboordzwaardi
en was men geheel een speelbal van
de golven geworden.
De bemanning hield scheepsraad
en besloot toen eene haven op te
zoeken om daar binnen te locpen.
Doch het p'an was wel gemakkelijk
gemaakt maar niet zoo gemakkelijk
uitgevoerd. Men trachtte de Eems
binnen te loopen, doch zeilde deze
voorbij.
Ten slotte was men op do Duitsche
kust gekomen in de nabijheid van
het eiland Sylt, waar menhotinmid
dela geheachen Doodseio had bemerkt.
Een regeeringssleepboot kwam naar
buiten en bracht het schip in de
haven. Hier zette men hst schip op
een droge paata om te onderzoeken
of het van onderen soms was be
schadigd, omdat men op zee water
In het voorschip had ontdekt.
In de haven van Sylt had men alle
mogelijke medewerking van de Duit-
Bche autoriteiten, waarover de kapitein
zeer roemde. In weerwil dat de lading
toch voor Engeland was bestemd,
bad de kapitein niet de minste
moeilijkheid met den marine-com
mandant.
Men zou Daar Nederland terug-
keeren om te repareeren en wacht
nu in Terschelling nadere ofrders.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrijdag 17 November.
De heer Loeff (r.-k.) behandelt
het voorgestelde presentiegeld. Hij
constateert een misstand van absen
teïame en verwerpt het middel vso
presentiegeld daartegen niet.
De heer De Meester (u.-l.) be
strijdt verder de argumentatie van
den beer Loeff ten gunste van het
presentiegeld. Hij betwqfelt ook, of
het veel zal baten. Gaat men tot
wettelijke regeling over, dan moet
dit z. i. geschieden als bij de regeling
van het presentiegeld van burge
meester en wethouders gebeurd ia.
De heer Limburg (v.-d.) acht
het absenteïsme Diet zoo groot en
ziet ettelqke bezwaren tegen toe
kenning van het presentiegeld. Spr.
zou wenschen dat de regcering het
voorstel terugnam. Het amendement
Rutgera betreffende het quorum acht
htj eveneens onnoodig.
De beer Scheurer (a.-r.) geeft
daarentegen de voorkeur aan dit
amendement. HU wil het quorum
gesteld zien op 40 leden.
De heer Visser van IJzer-
doorn (v. 1.) geeft in overweging,
om in plaats van bet presentiegeld
f 600 toe te voegea aan de f 8000
schadelooss tellieg.
Besloten wordt de interpellatie
Marchant over de oproeping van de
landstormklasse 1909 vóór de militie
lichting 1917 op Dinsdag te houden,
Hierop krqgt de heer Nierstrasz
het woord, die zijn leedwezen uit
spreekt over de door hem in de vorige
vergadering gebruikte woorden. Spr.
wordt door den minister van
binnenlandsche zaken be
antwoord. (Zie bericht „Het incident
in de Kamer").
Nadat de heer Lobman (c.-h.)
verklaard heeft zich bij het betoog
van den heer de Visser van IJzen-
doorn aan te sluiten, stelt de heer
N o 1 e n s (r.-k.) voor de beraadsla
gingen te sluiten. Het voorstel wordt
verworpen met 51 tegen 26 stemmen.
De heeren Fock (u.-l.) en Scha
per (s.d.a.p.) verklaren zich tegen
het amendement Rutgers.
De Minister van binnen-
landsche zaksn zegt zijn voor
stel ongewijzigd te handhaven.
De beer Bogaardt (r.-k.) licht
in amendement toe, om aan de
den, die buiten Den Haag wonen,
behalve vergoeding van reiskosten,
ook vergoeding voor verblijfkosten te
geven.
De heer Lohman vraagt schor
sing van de behandeling van het
artikel.
De Voorzitter zegt zich bier-
tegen te moeten verzetten.
De heer Rutgers trekt zijn
amendement betreffende het quorum
Het amendement-Rutgers (geen
presentiegeld) wordt aangenomen met
60 tegen 28 stemmen.
Het amendement-B o g a ard t (ver
biyfkosten) wordt verworpen met
46 tegen 33 stemmen.
Art. 89 wordt zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Daarna is aan de orde: art. 90
luidende
„Om lid der Eerste Kamer te kunnen
zijn, moet men voldoen aan dezelfde
eiachen als voor het lidmaatschap der
Tweede Kamer zijn gesteld".
Het art. wordt z. h. s, aangenomen.
De regeeriDg stelt voor, te laten
vervallen het vierde lid van art. 90,
luidende
„Z(j, die na hunne verkiezing tot
lid van de Staten Generaal een be
zoldigd staatsambt, dat zij niet reeds
tijdens die verkiezing vervulden, aan
nemen, verliezen van rechtswege het
lidmaatschap, maar zjjn herkiesbaar".
Door eeDigo leden werd voorge
steld, dit lid aldus te lezen:
„Zij, die na hunne verkiezing tot
lid van de Staten Generaal een uit
de kas van het rqk, provincie of
gemeente bezoldigd ambt, hun door
of vanwege den Koning opgedragen,
dat zy Diet reeda tijdens de verkie
zing vervulden, aannemen, verkiezen
van rechtswege het lidmaatschap.
„Herbenoeming of bevordering in
rang wordt niet als aanneming van
een ambt aangemerkt."
Het amendement wordt verworpen
et 44 tegen 17 stemmen. Het
artikel wordt hierna z. h. s. aange
Verder worden d& ampele bespre
kingen de artt. 98, 127, 182 en 148
b. s. aangenomen. Alle daarop
ingediende amendementen >ljn 'ver
vallen of door de regeerfng aange
nomen.
De eindstemming over het ontwerp
zal gehouden worden by de tweede
lezing.
De vergadering wordt hierna ver
daagd tot Dinsdag half 12. Dan is
aan de orde de interpellatie M a r-
c h a n t, daarna het voorstel tot
beriiening van art. 192 der Grondwet.
10 Dec. Hollandia—H.F.C.
Z.F.C.—West Frisia.
17 Dec. H.F.C.-Z.F.C.
WeBt FrisiaPurmersteljn.
24 Dec. S.H.B.S. West Frisia.
Purmersteyn-H.F.C.
Z.F.C.Hollandia.
81 Dec. Hollandia—Purmersteqn.
Korfbal.
De korfbalclub „Excelsior" speelt
morgen van 10-12 uur aan den
Bol weg een wedstrijd tegen „Sportlust"
van Julianadorp. Dames en heeren
die lid willen worden van „Excel
sior", moeten dezen wedstrijd bij
wonen.
SPORT.
Voetbal.
Terrein Tuindorp.
H.B.S. I-Hollandia I.
Zondag a.s. ontvangt H.B.S. de
rood witten uit Hoorn. Zou bet einde-
Iqk eene H.B S.overwiüning worden?
Van de 7 gespeelde wedstrijden wisten
zij het in 8 slechts tot een geiyk spel
te brengen, terwyi de 4 andere wer
den verloren. Toch kan H.B.S. beter,
tenminste wanneer de spelers einde-
ïyk eens willen inzien, dat wanneer
ztj voor eene vereeniging gaan spelen,
zjj ook verplichtingen hebben tegen
over die vereeniging en alleen om
geldende redenen kunnen wegbiy ven.
Vos is nog steeds niet in staat te
spelen„C" zal Zondag weer present
zijn en niet weinig er toa bijdragen
om het H.B S.-doel voor doorboring
te behoeden.
In bet doel staat Dt Wever, daar
Gevers nog niet mag spelenachter
Van der Dessen en „C". De midden-
Unie wordt gevormd door Stoffels,
Ten Hacken en Versluys, terwijl de
voorhoede zal bestaan uit Plieger-
Kramer-Manheim Reydon-Hermans.
De kleine, maar vlugge, Manheim
zal het op de mid-voor plaats zqne
tegenstanders lastig genoeg maken.
Drie handige spelers naast elkaar,
die er om moeten denken, dat het
in hoofdzaak van samenspel moet
komen.
Het geheele elftal ziet er uit als
volgt:
Waru
d. Dussen „O."
Verduft Ten Hacken Stoffoli
Hermane Boydon Mnnbelm Kramer Flleger-
Vooruit groen-wltten, op ter over
winning, waardoor Hollandia weinig
kans meer maakt op de eerste plaats.
Helder II gaat voor deD N.H.V.B.
te spelen Daar Assendelft, terwijl
Helder I, door het terugtrekken van
Holland uit de competitie, Zondag
vrij is en ook geen vrlendschappe-
lljken wedstrijd speelt, zoodat alle
voetballiefhebbers zullen opgaan naar
het H.B.B.-terrein om H.B.S. aan te
moedigen ter eerste overwinning.
Voetbal.
Terrein Bolweg.
Zondag a.s. H.F.C. IV—H.F.C. V.
Aanvang 10 uur.
H.F.C. II moet naar Aaaendelft.
Vertrek 9 80 uur.
Door terugtrekken van Holland ia
H.F.C. I vry.
Vervolg programma afd. F:
26 Nov. H.F.C.-Weat Frisia.
ZF.C. 8.H.B.8.
8 Dec. 8.H.B 8. - Purmersteqn.
Weat Frisia-HoUandla.
Londen, 17 Nov. Wij hebben ons
front uitgebreid van Beaucourt langs
den Noordelijken oever van de Ancre.
De vyand richt een zwaar artillerie
vuur op Beaucourt en Beaumont-
Hamel.
Een krachtige vijandelijke tegen
aanval op gistermiddag noopte ons,
een gedeelte van 't terre.n, dat wq
op 14 November by de Hoogte van
Warlencourt veroverden, weder prijs
te geven.
Van het Oostelijke front.
St. Peteraburg, 17 Nov. In de Bosch-
Karpathen heeft de vyand ten Z.W.
van Vakardi en bq den Capul aange
vallen, doch is door ons vuur terug
gedreven.
In de streek van Jacobeni en Kim-
lung hebben wy verscheidene hoogten
bezet en gevangenen gemaakt.
Van het Roemeensche front.
Weenen, 17 Nov. Ten westen van
den Predeal-pasweg zijn O.-H. en
Duitsche troepen door de vljande-
lyke linies beengetrokken. Ook elders
is de toestand in het Noorden van
Walachye overal gunstig. Gisteren
zqn daar weer meer dan 2000 ge
vangenen ingeleverd.
By Soósmezö hebben Belersche
troepen den Runeul Mr genomen.
Do stryd om de hoogten ten Z.O.
van den Toelgyes-pas duurt voort.
Beriyn, 17 Nov. Naar de troepen
opnieuw melden, biedt de Romeen-
sche burgerbevolking in Walactiye
gewapende tegenstand tegen ons op
rukken.
Bqekarest, 17 Nov. Aan de West
grens van Maidovifi zyn de gister
begonnen krygsverrichtiDgen wegens
het slechte weer gestaakt. Wij heb
ben gevangenen gemaakt.
Iu het Prahova-dal heeft de vyan-
deiyke artillerie en infanterie groote
bedrijvigheid ontwikkeld, vooral op
den linkeroever der rivier. Onze
troepen hebben de aanvallen afgo-
■lagen.
In de streek van Dragoslavelen
heeft de vyand gister over dag en
ook 's nachts hevige aanvallen ge
daan. Hy is met groote verliezen
afgeslagen.
Int Olbdal heeft de vyand opnieuw
hevig aangevallen en ons genood
zaakt etn weinig terug te trekken
in de richting van Ienciulesti
Aan de Jiu zyn wy eenigazins in
de richting van Btefanesti terugge
trokken. Op de vleugels heefc de
vqand aangevallen en hem met
groote verliezen teruggedreven.
Aan de Donau infanterie- en go-
schutetryd. Onze artillerie heeft
Roestsjock doeltreffend beschoten.
St. Petersburg, 17 Nov. Op het
Zevenbergsche front heeft de vyand
in het Tirgului-dal en in de richtiDg
van Campolung opnieuw een reeks
aanvallen gedaan en het dorp Liresti
vermeesterd. Vyandelqke aanvallen
in de streek vau Albesti zjju afge
slagen.
In de richtingen van Olt. en Jiu
heeft de vyand, die aanzienlijke ver
sterkingen heeft aangevoerd, hard
nekkig aangevallen. De Roemeniërs
hebben het dorp Tlrga Jiului, in het
Jiu-dal ontruimd.
Van het Itallaansch-Oosten-
rijksche front.
Rome, 17 Nov. Op de hoogte San
Marco, ten oosten van Görz, is gis
teren de felle strqd voortgezet. Wq
hebben drie hevige vyandelqke aan
vallen afgeslagen. Vanochtend heeft
do v|and, na een hevige bescbietiog,
zijn pogingen herhaald en is er in
geslaagd enkele schansen ten Z.O.
van de Casadie due Pini te nemen.
Op de rest van dit vak is hy met
reusachtige verliezen teruggeslagen.
Van het Macedonische front.
Berlqo, 17 Nov. Aan het Mace
donische front zyn nieuwe aanvallen
van entente troepen mislukt.
Saloniki, 17 Nov. Wy hebben Ba-
rakli genomen en den vyand opnieuw
verdreven uit de dorpen Prozenik
en Kumli. Wy maakten 81 gevan
genen, namen een machinegeweer
en brachten den vqand gevoelige
verliezen toe.
Londen, 17 Nov. De Russen rukken
langs den weg van Peristeri op en
hebben het dorp Lazetz vermee9terd.
Zy vervolgden den vyand tot de
Blstritsa, op 2*1, myi van Monastir.
De duikboot- en mljnoorlog.
Londen, 17 Nov. Het Eogelsche a.s.
„Trevarrack" (4199 ton) en het Deen-
sche s.b. „Theresa" (1833 ton) zyn in
den grond geboord.
Kopenhagen, 17 Nov. De Deensche
op Amerika varende mailboot „Oscar
II" heeft op reis van New York naar
Kopenhagen vyf Eogelsche matrozen,
die in een reddingboot ronddreven,
gered. Zy waren van den Eogelsche
schoener „Earl Kitchener," die door
een Duitsche duikboot iu den grond
was geboord.
Hamburg, 17 Nov. Het Noorsche
s.s. „Fritzjoer," met een lading hout
van Noorwegen naar Engeland be
stemd, *is door een Duitsch oorlogs
schip aangehouden en als prys naar
Hamburg opgebracht.
De „Deutschland".
New-Londen, 17 Nov. De perabar-
kaa is teruggekeerd, na de „Deutsch
land" tot buitengaats te hebben ge
volgd. De handelsduikboot is bet
laatst gezieB, terwyi ze met een snel.
held van 10 knoopen aanstuurde op
