Paardenmarkt
te Julianadorp.
HELDERSGHE COURANT
Laatste berichten.
EVAN6ELISATJE__PALMSTRAAT.
JAARLIJKSCHEPAAROENMARKT
VAN ZATERDAG 25 NOVEMBER
Derde Blad.
DE OORLOG.
Van het Westetijk trant.
Berlijn, 24 Nov. Ten N. van de
Ancre in den namiddag krachtige
beschieting, die ook op den zuide
lijken oever oversloeg. Herhaalde
aanvallen, der Eogelachen bereikten
nergeus onze stellingen.
Van het Roemeensche trant.
Berlijn, 24 Nov. Front aartshertog
Jozef: In de Wallachtjsche vlakte
naderen de troepen van generaal
v. Falkenhayn de Alt.
In den westelijken hoek van Roe
menie is de vijandelijke tegenstand
gebroken. Orsova en Turnu Se verin
zijn genomen.
Op den rechtervleugel van het
DobroedsjafronL werden de Russen
door een aanval der Bulgaren in het
voorterrein van onze stelling terug
geslagen. Ook aan andere punten
van ons legerfront zijn wij met den
vijand in aanraking.
De „Brltannlc".
Berlijn, 24 Nov. Officieel. In het
Engelsche Lagerhuis is het zooals
het heet door een Duitsche duikboot
in den grond boren van het hospi-
taalachip „Brittannic" gekarakteri
seerd als een draad van onmensche-
Hjke barbaarsGhheid, in strijd met het
volkenrecht.
Tegenover deze uitspraak wordt
geconstateerd, dat de „Britannic" niet
door een Duitsche duikboot in den
grond is geboord.
Dë Russische mlnlster-prssldsnt
treedt af.
St. Petersburg, 24 November. Bij
keizerlijken ockas is de zitting van
de Rljksdoema en van den Rijksraad
vau 24 November tot 2 December
verdaagd.
Stuurmer, de ministerpresidenten
minister van buitenlandsche zaken,
is benoemd tot grootkamerheer van
hat keizerlijke hof met behoud van
zijn functie als lid van den Rijksraad.
Trepof, de staatssecretaris van ver
keerswegen, is tot minister president
benoemd.
Merkwaardig vliegongeluk.
Te Montrose is een vliegmachine,
bestuurd door door een luitenant van
het Rojral Flying Corps, met een
schoorsteen van een huis in aan
raking gekomen. De benzinereservoir
werd door den schok stuk gestooten
en de benzine geraakte in brand.
Voor er hulp kon verleend worden,
was de vlieger dood. Het is niet
bekend of hij door de botsing of door
de vlammen het leven verloor.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Heldersche Winkelwsak.
Voor deelname hebben zich alsnog
aangegeven de firma M. Klercq,
beeldenfabriek, Spoorstraat en buiten
mededinging de firma A. ten Klooster,
drogist, Keizerstraat.
Te Amsterdam slaagde voor
het examen vrije en ordeoefeningen
Mej. A. Jellema alhier.
- De heer J. H. van Wilpe alhier,
is bevorderd tot hoofd commies der
posterijen.
- De heer A. van Twisk alhier,
is te Amsterdam geslaagd voor het
examen vrije- en orde-oefeningen.
Naar wij vernemen is de sleep
boot „Achilles" van de firma Zur
MOhlen k Co. onderhands naar Noor
wegen verkocht voor de som van
f #8.000. Het schip wordt afgelost
door de „Assistent".
Programma
van het 4de Winter concert van het
Stafmuziokkorps der Kon. Marine, op
Dinsdag 28 November 1916, in de Con
certzaal „Tivoli". Aanvang 8 uur.
1. Fe»4tmar«ch Hazabroek
2. Onrerture z. d. Operette „Tenus
anf Xrden" Lincka
8. Jëus» d'A.moui", Valse Tan Leek
4. Vanniaie „Variété flora" Bing.
s. „Toujeura öai", Marche Haaabraak
6. Ouverture „Orpbeua 1. 4. 9a
tarwalt"©ffeabaefc
7. Dar Boee Hcehieitazug Jesse)
b. Fantalale da l'Opéra Comlqs»
„Lee Saltimbanquca" Banna
Do „K f".
De onderzeeboot „K 1" is 21 Nov.
te Tandjong Priok aangekomen. Sr
was groote belangstelling bij de aan
komst,
Tsraardsbsstëlllng Da Munak.
Donderdagmiddag werd het stoffe
lijk overschot, van den, tengevolge
van een val overleden majoor bottelier
van het Koninklijk Instituut voor de
Marine, J. de Munck, met militaire
eerbewijzen ter aarde besteld. Op
verzoek van de familie geschiedde dit
evenwel zonder muziek. De met tal
van kransen bedekte ïykkiat werd
gevolgd door een afdeeling adelbor
sten en een afdeeling zeemiliciens
en matrozen.
Aan de groeve werd het woord
gevoerd door den administrateur van
het Kon. Instituut, kapitein van Wely.
Spreker herdacht den overledene als
werkzaam en nauwgezet militair.
34 jaar is de MuDck aan het Kon.
Instituut verbonden geweest. Zijn
werken was een voorbeeld vosr allen.
Ds. Buiskool, marine-predikant,
dankte namens de familie voor de
talrijke blijken van waardeering bij
de ter aarde bestelling betoond.
„Ondtr één dak!"
Zondagavond wordt bovengenoemd
stuk in Casino opgevoerd dóór de
Wihens van Hoorn. Vele bezoekers
der vroegere nutsavonden hier, zullen
zich nog wel de beide Wilsons, Joh.
en Jae., de bekende declamatoren
herinneren, welke altijd zulk een
groot succes hadden op deze avonden
met bun ernstige en luimige voor
drachten. Deze beide uitstekende
artisten hebben sinds jaren de leiding
over een gezelschap, waarmede zU
nu een tournee maken door het
geheele land met het bekende stuk
van Fabricius, waar tij zeer veel
gucces mee oogsten.
„Onder één dak" is een zeer mooi
work, een echt stuk uit het leven
gegrepen, het welk op meesterlijke
wijze door de Wilsons in hun gezel
schap wordt weergegeven.De schrijver,
Jan Fabricius-zelve, betuigde hen zijn
groote ingenomenheid met de uit
stekende opvoering van zijn stuk.
Wie dus een mooie voorstelling wil
zien, ga Zondag naar de
BINNENLAND
Ongaval op da Lynx.
(Officieel.) Blijkens een van
den commandant der zeemacht en
chef van het departement der marine
in Nederlandsch India ontvangen tele
gram zijn bij een ketelongeval aan
boord van den torpedojager „Lynx"
op 17 November licht gewond de
machinist H. C. Timmers en een
inlandsche stokergewond de ser-
geant-machinedrjjver J. B. Heister
kamp (stamboeknummer 30047) en één
inlandsche stoker, terwijl de stoker der
2o kl. H. C. Bos (stamboeknummer
3000) en vijf inlandsche stokersnaar
h»t hospitaal te Soerabaja geëvacueerd
zijn.- Van deze vijf inlandsche stokers
zijn er twee overleden.
Aardbaving la ladll.
(Officieel.) Bij het departement van
koloniën is ontvangen het volgende
buricht van den Gouverneur-Generaal
van Nederl. Indié
In den nacht van 21 op 22 dezer
is een lichte aardbeving in de Preanger
Regentschappen en te Batavia ge
voeld. Geen berichten omtrent schade
zijn ontvangen.
De staankolannood.
Naar wij vernemen/*zal in een
nieuwe circulaire van de Regeering
aan de burgemeesters krachtig op
zuinigheid bij het steenkolenverbruik
worden aangedrongen. In overwe
ging wordt gegeven over te gaan
tot een vervroegde sluiting van
winkels en koffiehuizen en verder
prysverhooging van den gasprljs bo
ven verbruik van een bepaald mi
nimum.
Aan de circulaire wordt de mede
deeliDg toegevoegd, dat geen reke
ning kan worden gehouden met de
aanvragen om steenkolen van ge
meenten waar deze zuinigheidsmaat
regelen niet worden toegepast.
(„Hdbl,")
Artikel 192.
In de kringen van de Kamerleden
werd gisteren verwacht, dat van
regeeringswege zelve een compromis
voorstel in zake artikel 192 der
Grondwet zou komen, dat beoogen
zou op den voorgrond te laten, dat
de eischen van deugdelijkheid van het
openbaar en het bijzonder onderwijs
evën afdoende moeten worden ge
regeld, doch dat in den eisch van
deugdelijkheid niet de goedkeuring
van de leerboeken zal begrepen zijn
en invloed op de benoeming van
onder wyzera uitgesloten zal zjjn.
Voorts zou op de 4e alinea van het
artikel een wijziging worden voorge
steld, welke grootendeels overeen
komt met de wenschen van den heer
Visser van IJzendoorn.
Twee bankbiljetten van f 1000
ta vaal ontvangen.
De Minister van Financiën maakt
bekend, dat te zijnen huize dooreen
onbekende is bezorgd eene enveloppe
inhoudende zeven bankbiljetten van
duizend gulden, alsmede een papier
waarop geschreven: „Bijdrage voor
's Rijks schatkist f 5000 (vijfduizend").
Ingeval bij vergissing twee biljetten
te veel in de enveloppe mochten zijn
gedaan, kan de eigenaar, mits zich
voldoende kunnende legitlmeeren,
zich wenden tot den secretaris gene
raal van het Dep. van Financifln.
(„St.-Ct.")
Onder aan zandtraln.
Ken in Velseroord wonende werk
man wilde gistermorgen te IJmuiden
voor een in beweging zljnden zand-
trein omloopen, doch struikelde en
geraakte onder den trein, waardoor
hij gedood werd. Hij laat een weduwe
met vier kinderen achter.
Da splonaga ta Vliatingan.
Eén der Belgen, gearresteerd in
verband met de reeds gemelde spion-
nagezaak te Vlisaingen, is gisteren
ter beschikkiDg van de justitie te
Middelburg gesteld. Blijkbaar is deze
spionnagedienat een wijd vertakte,
althans de politie gaat nog steeds
door met arrestaties en huiszoekin
gen. Gisteren is weder een Belg,
lijdelijk te Aardenburg wonende, aan
de politie te Vlisaingen overgegeven.
Wij vernemen, dat nog meer arre
staties te wachten zijn.
Ondar vrlandan.
Voor den krijgsraad te 's Graven-
hage stond terecht een landatorm-
iofanterist, af komstig uit Amsterdam,
wegens beleediging en dreigen vari
een - officier. Eisch: 10 weken militaire
detentie. Bekl. voegde, na gestraft te
zijn, den luitenant toe„vuile cholera-
boef, we spreken elkaar vanavond
wel".
Hij verontschuldigde zich door te
zeggen, dat die uiting een spreek
woord van hem was, dat hij wel aan
zijn grootsten vriend toevoegde.
Ean lastig ■anaeb.
Tiel, 28 Nov. A. van B., oud 47 jaar,
staat in haar woonplaats, Rossum,
als zoo'n „verschrikkelijk lastig
mensch" woorden van den veld
wachter A. de Haas - bekend, dat
de politie zich wel wacht zich dicht
bij ha3r woning aan den Maasdijk
te vertoonen.
Voor eenigen tijd moest De Haas
haar een brief van den schoolopziener
overhandigen. De ontvangst was
weinig hartelijk. „Zoo vuilik, smeer
lap, maak dat je weg komt. Ik heb
aan den schoolopziener, en nog
meer aan jou. Als je niet oprukt,
sla ik je de hersens in." En de daad
bij het woord voegende, trof zij met
een stok den dienaar der gerechtig
heid hoogst pijnlijk op den schouder.
„Dat kan niet waar zijn, want ik
had geen stok, maar een schop in
de hand", merkte Jaantje op. Eisch
f 25 of 25 dagen.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrijdag 24 Novambar.
De beraadslaging over het nieuwe
artikel 192 der Grondwet, regelende
bet onderwijs, en de op het artikel
ingediende amendementen wordt
voortgezet.
De heer Scheurer (a.-r.) meent,
dat het nieuwe art. 192 in wezen en
strekking ongeschonden moet worden
aangenomen, wil het voor het com
promis zijn beteekenis houden. Hij
zou het betreuren, indien de oplossing
gezocht werd in de richting van het
amendement-vaD Raalte of in die van
het amendement-Visser van IJzen
doorn.
Het regeeringsartikel brengt groote
verbetering, maar spr. verengt voor
zich en zijn geestverwanten de rechts
gelijkheid in de toekomst ook voor
middelbaar en boeger onderwijs.
Spr. gaat vervolgens den inhoud
van het nieuwe artikel na, waarbij
hij er op wijst, dat in al. 3 van het
z. i. valsche begrip neutraliteit wordt
gehandhaafd.
In alinea 4 wordt opnieuw aan de
openbare school een voorsprong ge
geven, al geschiedt dat op de meest
aannemelijke wijze. Ook al. 5 is zeer
voorzichtig gesteld. De amendemen
ten dwingen spr. tot groote voorzich
tigheid-, hij werd geprikkeld toen hij
telkens hoorde, dat de deugdelijkheid
van het bljz. onderwijs moet worden
gewaarborgd. Al. 6 geeft een recht,
dat spr. wel niet als een gunst heefr
te aanvaarden, maar waarvoor hfl
toch dankbaar moet z(jn.
De amend.-Otto hebben geen kans
van slagen: ze passen niet op het
artikel en niet in den tijd van indie
ning. In wezen en strekking z(jn de
amend.-van Raalte en -Visser gelijk.
Uit alle amend. blijkt vrees voor het
bijz. onderwijs; de strijd daarover is
echter steeds een beginsel-strijd ge
weest.
Zal de regeering zwak zijn tegen
over de gebleken oppositie? Rechts
zal voor de oppoBitie niet uit den weg
gaan. Een uitwijking door de regeering
in de richting van de amend. zou een
zwakheid zijn, die noodlottig zou
wezen.
De heer van der Molen (a.-r.)
meent, dat de amendementen niet
da bedoeling hebben alleen de redactie
to wijzigenze willen verwezenlijken,
wat de heer Tydeman.heeft nage
streefd. De strijd tegen de amende
menten wordt een stryd vóór het
compromis. Spr.'s party kan zich
niet onderwerpen aan een proefne
ming als de heer Otto wil. Tegen
een art. 192. zooals het daar ligt en
is toegelicht heeft spr. geen bezwaar.
De verschillende amendementen gaan
regelrecht tegen den arbeid der staats
commissie in.
Spr. betoogt, dat de eischen van
deugdelijkheid in de Grondwet niet
iu het algemeen zijn vaat te leggen
zonder te garaken op het gebied van
de vrijheid van het bijzonder onder
wijs. Dit moet aan de onderwijswet
worden overgelaten. Het. gaat boven
dien niet aan, de openbare school
zonder meer als de norm te stellen,
daar ook die schooi zonder vaststel
ling van eischen geen waarborgen
van deugdelijkheid biedt.
De heer de Beaufort (v.-l.)acht
voor zich art. 192, zooals dit wordt
voorgesteld, voldoende. Als er even
wel zijn, die meer waarborgen wen
schen, dan i3 er geen reden daaraan
niet tegemeot te komen, met name
aan de amendementen-van Raalte en
•Visser van IJzendoorn, waarvan hy
het laatBte het beste aebt. De andere
amendementen acht by geen verbe
teringen.
De heer N o 1 e n s (r. k.) maakt
een opmerking over alinea 1. en
bespreekt de mooning, dat tengevolge
van de voorgestelde wyziging de
regeering zich nu met allerlei soorten
onderwys zal hebben bezig te houden.
Volgens spr. is men het over de
hoofdzaken eens. Voor allen die lager
onderwys voor hun kinderen wen
schen, moet daartoe gelegenheid be
staan. Aan beide soorten moet zoo
goed mogeiyk onderwys worden ge-
geven. De openbare school moet
evengoed zijn als de by zondere. Ziedaar
de stand van zakenwe hebben een
goed geredigeerd artikel. Waarom
wordt daarover dan nog zoo lang
gestreden
Wat de waarborgen betreft, zegt
spr. dat men van het leerplan spreekt,
doch een zeer gewichtig deel daarvan
zyn de leerboeken. Voor spr. nu be
staat de zekerheid niet, dat de boeken
buiten het onderzoek zouden biyven.
Spr. zegt verder dat het hoofddoel
van den herziening is: bevrediging
van de rechterzyde. Dat moet men
niet vergeten. De vryheid van rich
ting, de keuze der leerboeken en de
benoeming van onderwyzers, mogen
niet worden aangetast. De nieuwe
redactie moet bevrediging geven. Dat
wordt door de amendementen niet
bevorderd.
De Minister van Binnen-
landsche Zaken geeft, ter be
korting van de discussies zyn mee
ning over de amendementen te kennen.
Dehr. Eerdmans meent, dat niet
vaststaat, wat onder openbaar onder
wys valt te verstaan. Br k3n geen
twijfel bestaan, of het openbaar onder
wys is onderwys van overheidswege
gegeven. Een tweede opmerking gold
da uitdrukking vryheid van ricbtiDg.
Het komt spr. voor, dat niet behoeft
te worden gevreesd, dat op school
iets tegen het belang van den staat
zal worden geleerd.
Wat de amendementen Otto betreft,
deze moet spr. ten sterkste ontraden.
Thans de hoofdpunten ia bet debat,
de positie der openbare school en de
eischen van deugdeiykheid. Spreekt
het Grondwetsartikel duidelijk uit
wat de bedoeling is? Regeering en
staatscommissie meenden aanvan-
keiyk een formuleering achterwege
te moeten laten. Spr. meent dat het
artikel duidelijk genoeg ia.
Er is echter twijfel ontstaan, of
de wetgever, die het artikel zou
moeten uitvoeren, niet met een inter
pretatie zou komen, die in stryd is
met de bedoeling van den Grondwet
gever en die niemand had kunnen
voorzien. Daarom kan een nadere
formuleering wenscbeiyk zyn. Indien
spr. daartoe besluit, staat vast dat
daarby geen sprake mag zyn van
eenige concessie en dat geen wezen-
lyke verandering mag worden onder
nomen.
De formulsering van den heer Van
Raalte bevredigt spr. niet geheel.
Maar het denkbeeld er van is juist.
Spr. zal dus een wijziging voorstellen
in hoofdzaak op dit amendement
geobuwd.
De wijziging van alinea 4, zooals
spr. die aan de Kamer zal toezenden,
luidt:
„In elke gemeente wordt van over
heidswege voldoend algemeen vor
mend lager onderwys gegeven in een
genoegzaam aantal scholen.
„Volgens by de wet te stellen rege
len, kan afwijking van deze bepaling
worden toegelaten, mits tot het ont
vangen van zoodanig onderwijs ge
legenheid wordt gegeven."
Spr. komt thans tot de quaestie
van de waarborgen. Voor spr. en de
Staatscommissie was er geen reden,
aan te nemen, dat een van b<
takken van onderwijs by het andere
in deugdelijkheid zou worden achter
gesteld. Er is echter geen bezwaar,
dit in de Grondwet op te nemen.
Maar de moeiiykheid zit in de
formuleering. De vryheid van richting,
een der grondslagen van dezs Grond
wetsherziening, mag niet in gevaar
worden gebracht.
Geen van de amendementen voldoet
aan den eisch van eenvoudige
objectiviteit. Ook het amendement de
Visser-Van IJzendoorn niet.
Het amendement Eerdmans
tast onmiddellijk de vryheid van
richting aan. Daarom is het voor
spr. geheel onaannemeiyk.
Spr. heeft gemeend in dezen stand
der werkzaamheden het initiatief tot
een wyziging te moeten nemen.
Spr. stelt dus voor aan alinea 5
toe te voegen
„Deze eischen worden voor het
algemeen vormend lager onderwijs
zoodanig geregeld, dat aedeugdeiyk-
heid van het geheel of gedeeltelijk
uit de openbare kas bekostigd bij
zonder onderwys en van het openbaar
onderwys even afdoend wordt gewaar
borgd".
„By deze regeling wordt de vryheid
van het byzonder onderwys betref
fende de keuze der leermiddelen en
de benoeming der onderwijzers ge
ëerbiedigd".
Voor beide takken van onderwys
zal de deugdeiykheid worden gewaar
borgd, zonder dat de vryheid van
inrichting daardoor geschaad wordt.
Het hoofdbeginsel van de alinea blyft
ongewyzigd gehandhaafd^
Spr. hoopt, dat de Kamer zich by
deze nieuwe redactie zal kunnen neer
leggen en geeft den heeren Van Raait»,
Otto, Eerdmans en Visser van Yzen-
doorn in overweging, hun amende
menten in te trekken.
De Voorzitter verdaagt de ver
gadering tot a.s. Dinsdagochtend half
twaalf en geeft den voorstellers der
amendementen in overweging ze vóór
dien datum te wyzigen of in te trekken.
Van het Westelijk front.
Farljs, 24 Nov. Aan het front van
de flemme is het bombardement vry
levendig in de streek van Sallljr-
Saillisel en by de suikerfabriek van
Ablaincourt.
In den Klzas stelde een onver
wachte aanval der Franschen op een
Duitsche loopgraaf bjj Hllsenheim,
tan Zuid-Oosten van Metzeral, hen
in staat gevangenen te maken.
Van het Oostelijke front.
St. Petersburg, 24 November. Ten
Noordoosten van ?rewo heeft de
vyand, na onze schansen met geschut
en mynwerpera te hebben beschoten,
op een klein frontvak een aanval
gedaan die ia afgeslagen.
Nog een Engelsch hospitaalschip
gezonken.
Londen, 24 November. Naar de
admiraliteit mededeelt is bet Erigel-
sche hospitaalschip „Braemar Castle"
(6818 ton, van de Union Castle lijn),
met gewonden op weg was van
Saloniki naar Malta, in het nauw van
Mykoni (Egeiscbe Zee) op een myn
geloopen of getorpedeerd. Alle man
aan boord is gered.
Uit Athene wordt gemeld dat allen
a. boord van het getorpedeerde bospi-
taaischip „Braemer Castle" op één
na zyn gered.
Ven hst Roemeensche front.
Berlyn, 24 Nov. "Wy hebben de Alt
bereikt.
Troepen van de legergroep Macken-
sen zyn op verscheidene punten over
den Donau getrokken.
Boekarest, 24 Nov. Aan het front
in Moldavië is de toestand onver
anderd.
In het Olt dal geschutstryd op onzen
rechtervleugel en in het centrum. Op
onzen linkervleugel heeft de vijand
hevig aangevallen.
In Oltenie zyn onze treepeD, onder
den druk van overmachtige vyande-
lyke strydkrachten naar den linker
oever van de Oltetz (rechter-zyrivier
van de Olt) teruggetrokken.
Zuideiyk front: Langs den geheelen
Donau geschut- en geweervuur.
In de buurt vau Zimnicea hevige
geschutstryd. De vyand tracht troepen
te ontschepen.
In de Dobroedzja zy wy op het
geheele front vooruitgekomen, vooral
in het centrum en op den linker
vleugel, waar wy de dorpen Gelengie,
Pazarlie, Isteri. Palzilmie enTasaul
hebben bezet.
St. Petersburg, 24 Nov. In de streek
ten Noord-Oosten van Turnu Severin
heeft een kleine Roemeensche afdee
ling den vyand aangevallen, hem
uiteengedreven en S kanonnen buit
gemaakt.
Iu de Dobroedzja zyu onze troepen
opnieuw in Zuidelyke richting voor
uitgekomen eD hebben op den lin
kervleugel het Tachaulmeer (meer
van Tasavlu, 10 K.M. ten noorden
van Constanza) bereikt. Op sommige
plaatsen zyn zij de Kartal (rivier, die
In bet Tachaulmeer uitmondt) over
getrokken.
Von bot gevechtsterrein la
Maoedonli.
Parys, 24 November. Op den rech
teroever van de Tserna hebben de
Serviërs zleh meester gemaakt van
het dorp Boedimirea. Twee hevige
tegenaanvallen der Bulgaren zyn mis
lukt. Ten Noorden en ten Oosten van
Monastir wordt de stryd hardnekkig
voortgezet. De geallieerde troepen
hebben vorderingen gemaakt en den
Duitscb-Bulgaarschen strydkrachten
zware verliezen toegebracht. 500 man
werden gevangen genomen.
Ten Westen van Monastir rukken
de Italianen verder op en zyn door
gedrongen tot aan Mizopoli. Zy maak
ten gevangenen.
Engelsche mollboot vermist.
Londen, 24 November.
De Engelsche Admiraliteit maakt
bekend dat de lagelsche mailboot
Rappahannock (8871 ton) op 17 Oc-
tober uit Halifax naar Engeland is
vertrokken en dat er sedert niets
meer van het schip is vernomen.
Volgens een officieel draadloos be
richt uit Berlyn van 8 November is
het schip in den grond geboord. Tenzy
officieren en bemanning, 37 in getal,
aan boord van de duikboot zyn op
genomen of naar een ander schip
zyn overgebracht (voor zoover bekend
is geen beide gesehied), valt er niet
meer op te hopen dat het schip in
veiligheid verkeert. Indien de beman
ning op de gewone wyze iB gedwongen
om in de sloepen plaats te nemen,
is het duideiyk dat dit zoover van
laDd geschied moest zyn of by
zulke weersgesteldheid, dat er weinig
kans was om de kust te bereiken.
Hot wagvoaran van Belglscha burgar».
Het te Maastricht verschynende
dagblad „Les Nouvelles", van Donder
dag, bevat brieven uit het bezette
gebied vau Belgis, waaraan we o. a.
het volgende ontleenen:
De Duitschers ontmoeten een
hevigen tegenstand van den kant der
geheele Belgische bevolking naar
aanleiding van het wegvoeren der
Belgen naar Duitschland. Da protesten
van het Belgische gouvernement, de
pers der geallieerden en zelfs der
neutrale bladen in Holland hebben
ons goed gedaan. Deze daad van
wegvoering heeft den band van soli
dariteit tusscben de Belgen nog hech
ter gemaakt. Men neemt zich niet
meer in acht voor de Duitschers. Zy
vragen; men weigert; zy dreigen;
men weigert nog. Men gehoorzaamt
slechts by dwang. Daarom hebben
de aangezegde straffen tegen de
gemeente-administraties, die de iy sten
dergenen, die zich onttrekken (frau
deurs), niet inleveren, niet het minste
succes. Geen enkele lijst werd er meer
om uitgeleverd. Toen hebben de
Duitschers hunne soldaten er op
uitgezonden.
Yrijdagnamiddag zyn al de stad
huizen der gemeenten om Brussel
door de troepen omsingeld, en toen
ia er in de bureaux zeer nauwkeurige
navorsching gedaan. De beambten zyn
gedurende dien tyd opgeroepen met
verbod om te vertrekken/ Ook Le
monnier, de tegenwoordige burge
meester van Brussel, is gedurende
eenige uren in zyn bureau opgesloten
geweest. De onderzoekingen hebben
schyubaar tot niets geleid en 's avonds
zyn de beambten vrygelaten. In de
arrondissementen Brussel eu Luik
zyn de wegvoeringen nog niet begon
nen. Men zegt, dat dit de volgende
week zal geschieden en men vreest
voor ongeregeldheden, Maandag zyn
alle weerbare mannen van 17 tot 56
jaar van Tienen stad en Dinsdag die
van Tienen-buiten vertrokken.
Den 18 Novembea heeft te 8t. Ghis-
lain (by Bergen) de directeur van de
kolenmijn geweigerd voor den vyand
te werken en is oogenblikkeiyk ge
vangen genomen. De werklieden, 180
in getal, die eveneens weigerden onder
Duitsch bevel te werken, zyn in hun
werkpak naar Duitschland vervoerd,
zonder zich van voedsel of kleederen
te mogen voorzien. Jonge mannen
van 17, 18 en 19 jaar, die poetsers
waren, worden gedwongen om stokers
te worden en de stokers als machi
nisten gebezigd. Te Nljvel, waar de
mannen, ongeveer 4000, allen opge
roepen werden, zyn er ongeveer 1700
weggevoerd. Onder dezen zyn er
slechts 650, die bedeeld warden door
het Steuncomité. Er zyn by de 200
huisgezinnen, waarvan de kostwinner
verdwenen is.
Een nieuw aanplakbiljet noodigt
de óverbly venden uit werk te halen
op het Duitsche „Industrie Büro",
omdat zy, die zonder voldoende zou
den gevonden worden, iu de toekomst
op den eersten roep moesten ver-
schynen.
In Tubize zyn er ongeveer 2000
weggevoerd. In Braine 1'Alleud 700.
De Duitschers hebben eerder werk
lieden dan werkloozen genomen.
DIT DEN OMTREK.
Texel, 24 Nov.
Tusschen de blazerschuiten T.X
128 en T.X 72, had In de verloopeD
nacht, terwyi de een de haven in- en
de anderen uitzeilde, zulk een gewel
dige aanvaring plaats, dat een der
schuiten belangryke averij bekwam.
Men beweert dat de schade wel
ongever f400 zal beloopen.
By den Z.O. storm van Zaterdag 1.1.,
is naby het vliegkamp een met
eteenen beladen werkpraam gezonken.
Gisteren was men er nog niet in
geslaagd 't gezonken vaartuigje te
lichten.
Dat de stukken van een ontplofte
mijn ver in 't rond werden wegge
slingerd was bekend, maar dat ze
zelfs tot op een afstand van 140Ö M.
kunnen terecht komeD, bleek dezer
dagen aan eenige werklieden van 't
Staatsbosctabeheer. Terwyi zy naby
de dennenbossehen werkzaam waren,
sloeg een stuk ijzer van een ontplofte
myn op honderd meter van hen in
den grond. De plaats waar de mijn
was gesprongen, lég ongeveer 1400 M.
verder.
Door een vischhandelaar, die te
Nieuwediep geld had gewisseld, werd
by aankomst alhier een bedrag van
tweehonderd gulden gemist. De man
begaf zich naar 't café waar hy een
bankbiljet van f 200. - had gewisseld,
en daar bleek dat twee zulke
biljetten in elkander hadden gezeten,
't Werd pas opgemerkt toen de man
er naar vroeg. Natuuriyk werd hem
't vermiste terstond teruggegeven.
Witrfngen.
J.l. Woensdagavond hield Dr. J. W.
de Goeje, voor onze afdeeling van
„Het Witte Kruis" een lezing over
iDfectie-ziekten. Deze lezing waarin
veel over infectie, beametteiyke
bacteriën enz. werd medegedeeld, werd
nog door een honderdtal lichtbeelden
opgeluisterd. Lezing en lichtbeelden
werden met alle aandacht gevolgd,
door de vele aanwezigen.
Door den Inspecteur der Arbeids
inspectie te Haarlem werd de mossel-
kokerij van den heer A. Peereboom
afgekrird. Voorloopig mag men hier
slechts met 9 personen werken. De
overige, er waren er een 70, zyn
bedankt of halen de mossels van de
kokery om ze thuis of iu de schepen
te pellen.
Dat door eigenaars goede zaken met
de mosselkokerij wordt gemaakt, is
vast, want thans zetten de heeren
Joh. Takea en T. Takes te Westerland
ook zulk een bewegiDg op touw.
Uit hat politia-rapport.
Omtrent da koperen pijp, die uit de
portiek van eene woning aan den
Polderweg ontvreemd zou zyn, is
gebleken dat zy in het pakhuis van
do expediteurs Gebr. Goedkoop is
achtergebleven doordat zy aldaar by
het vervoer vermoedeiyk uit de krat
is gegleden.
In den nacht van 23 op 24 Novem-
bor j.l. zyn ten nadeele van een
bowoner van de Tuinstraat twee grya-
kleurige konynen gestolen.
i'
AGENDA.
Korst» Helderscha Bioscoop. Kanaalweg
111 Hoofdnummer,D» Pantomime dos
Dood»".
Witto Bioscoop, Koningstraat Hoofd-
nummor: .Kovel en Zonno".
T».r.»o.o.-Bioscoop. Spoor gracht. Hoofd
nummer. .Do Valsche Hun tor".
Venotlaanscho Dolk'
.Hot raadsel van don 18«n Juni".
26 Nov. ^Bur^orkring Harmonie". Uitvoering In
aSNov. Buitengewone Tooneelvoorstelling Op
voering van: .Onder één dak". Casino,
nar.
S Doe. Ondtroff.-Voreon.Vaderland «n Oranje"
Feestvierend# Vergadering in Casino.
8 80 uur.
MARINEBERICHTEN.
BU besch. v. d. Min. van Mar. i» de luit. t. S.
2de kl. J. W. O. van Hengel, gopl. a. b. Mr Me.
.Naordbrabant".
ehaerd aan boord Hr Ma. Hollaad
luitenant ter MO dor 2e Uasoe P. D.do Toer;
bootamen A. J. van dor Tot, k wartlormeeateio
O. WUlomeo en C. Pletoraon en do korporaal
der mariniers L. Mandors, banovona U leer-
liogea-onderoffleler.
Behoudens onvoorilsno omstandigheden Bal
lon In do maand Januari 1B17 por partlanllora
--'iganhold naar Oost Indlg worden ultgsien-
twoelranaporton ntarlneechopollagen,waar
toe afin aangewezen
Schippers L>. Zwaan, B. M»t)ors sn W. Bmlt;
bootslieden J. Zwaan, J. KOraderffer, T. A. M.
da Ridder, L. J.'pielsler en V. van der Helde;
konstabel-majoor R. Bakker; aargennten-kensU-
*-• n P. H. WalU; aar-
lenja en P. J. Paap;
monteur H. J. Dega, D. Hollander
J. RUkentorpedomak era-majoor J. A.Weflor-
mant en J. P. Lu been; Borgeaaten-maehlne-
drflrir J. A. Brouwer, D. J. M. van Mn*oen, H.
J. Stammer en P. L. A. van Brussel; sergeant-
bottelier E. van der Kloot; aorg»anten>alakan-
verpleger H. Materman, K. Hendriks en J. flioet-
veld; torpediaten-majoorJ. J.BonUnbal I.Harmi
bel P. H. Voordenberg
KT
H. de Vries; sergeant-torpediet P. Huljiir;
sergeanten-majoor der marlnlare D. r. Turen
en H. Trommel, benevens ongeveer 1*0 korpo
raals en manHohappen.
STOOMVAARTBERICHTEN.
Stoomvaartmaatschappij Nederland.
Boriiao vertrok 18 Nov. v. New-Orls&ns n. A'dam
Kangean, uitreis, pass. 21 Nov. Plnlsterre.
Bumatra,uitreis,passSSNov.TsrsehtlUngsrbMik
ftottardamsche Lloyd.
Ternate, uitreis, vertrok 21 Nov. van Port-Sald.
Buitenzorg, uitreis, arrlv. 22 Nov. te Falmoutb.
Jasatra vertrok 22Mov. v. Norfolk naar R'dam.
Kawl,uitreis, meldde 28 Nov. draadloos vla Mal In
Head Alles wol.
Koninklijks Hollandioho Lloyd.
Dreobterland, tbulBr.,Tertr.l8Hov.v.Las Palmaa
Kennemerlaod, ultr., arrlv 2INo v.tePernambnoo
Kriel», thuisreis, arrlv 22 Nov te Santos.
Gooiland arrlv.21 Nov. vA'dm te Buenos-Ajres
Zeelandia, uitreis, 21 Nov. van Vjgo.
Zaanland, thuisreis, vsrtr.21 Nov. v. Las Palmas
Java-Paclflc-LIJn.
TJIsondarlvertr.aiNov.v.SaiiFranclscon.BaUvia
VISSCHERIJBERICHTEN.
22 Nov. Te Nieuwediep aangebracht
Door II garnalenvisschors700 KG. gekookte
garnalen, per K.0. fO.SI a f 0.48.
Door 1 korder: 2 kabeljauwen, per stuk fl.-,
2 mand klein» schol, por mand f 10.
2é Nov. Door 10 korderB tezamen 15 middel
>ngen, per stuk f070, 6 mand kleine schol,
10.- a r 12. per mand, 2 mand schar, f
per mand.
Door 1 aardljnvUscher 6 mandjes sardtjn.
f S20 per mandje.
MARKTBERICHTEN.
Behagen, 21 Nov. 1218.
- Paarden f 0.— k
- Veulens I.—
- Oasen 0.—
Stieren 18a-
>2 Seldekoelen (magere) 100.-
0 Seldekoelen jveWel .Hl-
O K&lfkoelec Ma-
- Pinken
f Oraskalveren
8 Nuchtere kalveren
i mager»)
i (vette)
Bokken en Selten
Varkens Knag.)
7 Varkens (vette) p t
M Biggen
128 KonUnoc
m. EK
Dolven
1751 K;
- 1*
Breek op LongedOk, 24 Kev. 1218
Bloemkool, blnnenlend le soort ft.— a feta
buitenland (18- f 8110. Idem Inmaak Se soort
fd.lOaf 11.-. rood» kool f8.10» f 17.10, gel» kool
fSida f19.56, witte kool f».- a fit M. Alles per
100 stnko. wortelen f i.04 a f 415. uien
f8 90 f710, allee per 60 K.0 bleten f00.- a
fOa—rammenas 10.- a f0 - per 1000 etuks,
witte kool f0- a f0-, reode kool 1581 a f681
gel» kool f561 a f0- per wagon van 10000 K.0
Alkmaar, 14 Nov. 1218.
Fahrlekakaoa klein» f 12.—, klalna boer enk soa
f77.-, le comm. fabrlekek. f78.-, commis
sie boerenkaas f76.-, middelbars boerenkaas
f76 60
1» soort Bdam fabr. f 71 -.
Aangevoerd «78 etspele. wegende 1S4.66IK.».
Handel: fabrlekekass (kleine) atug
Alkmaar, 24 Vov. 1216.
Beden werden ter graanmarkt aangeveerd 124
HL. Tarwe f-.- a l-.~, rogge f-.-af-.-,
grat *-■— f Idem chev. f -.— af—.—,
Bruine boonen f M.- a f—witte boon en
f4A-a f-.-, rood mosterdzaad fW.-afM-,
kanarleiaad f—.-af-.-, blanwmaondiaad
f24.- a f2260,karwalzaad f88 - afpaaide
boonen f—a f dtroenboonen f48.- a
f4820.dalvenboonen faf -.-.geel mosterd
nud t-.- p- 100 K.0., koolzaad f-.-, aleawe
haver f-.—
Brwb
a fél.-
BurgerlIJke Stand v. Helder,
Yan 28 tot 24 November.
ONDERTROUWD: C. Pronk en
M. Bakker. J. Gieles en M. van
Waardenburg. J. de Vries en G. C.
van Overloop. J. A. Peeman en P.
E. Vader.
GETROUWD: J. Mulder en W.
Mastenbroek. W. Klik en A. A.
Breet. H. Slikker en T. Woud.
BEVALLENK. Schenk geb.
Tinke, 7. A. Geervliet geb. de Wit,
d. A. J. Robben geb. Quakaas, z.
E. v. 4. Toom geb. Pronk, d.
OVERLEDENWed. |L. F. van
Loo geb. Vogt,' 77 j. A. Gysberts,
67 jaar.
Advertentiën.
Den 9den December a. s. hopen
o ieo geliefde ouders, Behuwd* en
Grootouders
B. BËDORF
en
W. A. D. BËDORF -SP0EL3TRA
hunne 30-Jirige Eohtvereeniging te
herdenken. Dat zij nog vele jaren
voor elkander gespaard mogen
biyven, is de wensch van
hun liefhebbende Kinderen
en Kleinkinderen,
G. BËDORF Jz.
M. BËDORF—
KwnrKJBLXlTBEBG.
Den lOden December a.s. hopen
onze geliefde Kinderen, Zuster
en Zwager:
J. H. METZ
en
H. B. H. KLAASSEN
den dag te herdenken, dat zy voor
26 Jaar in den echt zyn verbonden.
Dat zy nog lang gespaard mogen
biyven is de wensch van hun
vader, broeders, zusters en
verdere familie.
Namens de familie:
M. KLAASSEN.
Helder, 25 November 1916.
Den lOen Deeember a.a. hopen
oaie geliefde Ouders:
J. H. METZ
en
H. I. H. KLAASSEN,
den dag te herdenken, dat zy
vóór 26 Jaar ln ien Echt zyD jj
verbonden.
Dat zy nog lang voor ons ge-1
npaard mogen biyveD, is
wenooK van
hun liefhebbende kinderen:
HENDERIKA.
6> HENDERIK.
Delft (Oranje Plantage 75).
Ha. SLIKKER
OATH. WOUD,
die mede namens familie hartelijk dank
_gea voor de betoonde belang
stelling.
Helder, 2i November 1916.
Getrouwd
WILLEM KLIK
en
ANNA 4QATHA BREET,
die, mede namens wederzydsche
f imilie, harteiyk dank zeggen voor de
veie biyken van belangstelling, by
hun huweiyk ondervonden.
Helder, 28-11-'16.
overleed plotseling de
Heer
E. F. C. HENDRIKS,
>n den ouderdom van circa 85
jiar.
C. J. VAN *T SANT,
Executeur-Testamentai r
Helder, 24 November 1916.
Ondergeteekenden betuigen üierblj
hun bartalljkan dank aan allen, zoo
binnen als buiten de gemeente, voor
de vele biyken van belangstelling, op
18 dezer ondervonden.
G. HIN en Echtgenooto.
Molenstraat 9.
ZONDAB v.m. half II
Da. O. J. WARNERS,
in de Westerkerk.
's Avonda kwart voor 6
Da. J. LANDMAN,
van Harlingen,
in gebouw Palmatraat.
DIN8DAB 28 Novambar, 'eav. 8 uur:
Da. T. KLOOSTERMAN,
van Alkmaar,
Bijbellezing.
Woensdag 29 November a.s.
worden gehouden, waarop geen marktgeld
behoeft ta worden betaald.
N.B. Op da markt zullen alla prijzen
voor de verloting aangekocht worden.
Voor het plaateen van tenten voor uit
stallingen Is de gelegenheid opengesteld.
Afdeellngan van Voreeni-
glngen hier Ier plaatse, die
zich aangesloten hebben bij
den Mat. Vrouwenraad van
Nederland, worden verzocht
dit zoo spoedig mogelijk op
te geven bij Mevr. Haudln fan
Cato-Bébal. Buitenhaven 4.
