LDERSCHE COURANT
No. 4713
DONDERDAG 21 DECEMBER 1816
44e JAARGANG
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. FtullleUn.
2. Legerberlohten. enz.
De Vredesvoorstellen.
De varklaring van Minister
Lloyd George.
In het Eogeische Lagerhuis heeft
Lloyd George Dinsdag zijn verklaring
over het Duitsche aanbod afgelegd.
Na gewezen te hebben op de ver
schrikkelijke verantwoordelijkheid die
hij dezen vrees8l|jksten van allo
oorlogen op zich genomen had,
sprak hy onmiddellijk over de nota
dio by van Duïtschland ontvangen
had en die de vredesvoorstellen be
vatte, welke by, op elk woord na
druk leggend, nauwkeurig en duide
jyk voorlas, terwyl het geheeleHuis
zwijgend en in gespannen verwach
ting luisterde.
H(i wees er nadrukkelijk op, dat
de geallieerden ieder afzonderlek en
onafhankelijk van elkander tot de
zelfde conclusie waren gekomen, dat
er n.1. geen vredesvoorstellen in de
nota vervat zijn.
Verder verklaarde Lloyd George:
„Ons antwoord op de voorstellen
vau Duitschland zal gegeven worden
in volledige overeenstemming met
onze bondgenooten. Ieder, die licht
zinnig den strijd verlengt, heeft een
misdaad op zijn geweten, maar wie
den Btrtjd zou opgeven zonder dat
het doel bereikt is, zoude persoonlijk
daarvoor aansprakelijk zijn.
Het voorstel van den Duitschen
Rijkskanselier aannemen zou het
zelfde zijn als het hoofd in een lus
zou steken sn het eind van het touw
in handen der Duitschera te laten.
Zonder voldoening zou vrede on
mogelijk zijn.
Do geallieerden zijn tot deD oorlog
toegetreden om Europa te verdedigen
tegen den aanval vau de Pruisische
militaire kaste en blijven erbij, dat
de meeat volledige waarborgen moe
ten worden gegeven, dat deze kaste
nooit weder den vrede in Europa
zal veratoren. Wy zullen liever ver
trouwen atell6n op ons leger met
zyn ongebroken kracbt dan op ge-
br »en beloften. (Toejuichingen).
De eenige voorwaarden waarop de
vredo in Europa zou kunnen worden
verkregen noemde apr.volkomen
teruggave, alfeheele vergoedingen
doeltreffende waarborgen voor toe
komstige veiligheid.
Eeu formeel 3Dt woord zal door de
geallieerden binnen enkele dagen
worden gegeveD.
Het ia ongelukkig, dat met Roe
menie een fout i8 begaan, maar daar
door zou in het ergste geval de oorlog
alechta wat verlengd worden."
Er zyn krachtige maatregelen ge
nomen in Griekenland om te ver
hinderen dat de toestand in Roemenie
verergert en hy meende, dat deze
geslaagd zijn.
Men heeft bealoten de agenten van
Venizelos te erkennen.
Lloyd George verklaarde overtuigd
te zyn van de eindoverwinning als
de natie zich door denzelfJen geest
bezield toont als de legers aan het
front.
Verder sprak de minister over de
reorganisatie van het kabinet. De
wyze waarop dit geschiedde achtte
hy het beste. De oorlogstoestand
eischc een snelle beslissing. De geal
lieerden hebben zich herhaaldeiyk
rampen op den hals gehaald door te
laat genomen besluiten.
Nieuwe regelingen voor het nuttiger
gebruik der aanwezige schepen, in
aanbouw voor verloren schepen, en
de voedselvoorziening werden door
hem in uitzicht gesteld.
„Laat de natie een nationalen vas
tentijd gedurende den oorlog procla-
mearen", risp hy uit. „Tenzy de ge-
heele natie een deel van den last vau
de overwinning overneemt, zal zy
Diet proflteeren van een eindeiyken
triomf."
Ook het vraagstuk van den natio
nalen dienst werd door den minister
besproken. Naar hy mededeelde zou
zoowel een militaire als civiele af-
deeling worden ingesteld. Daarby ver
klaarde hy er niet aan te twyfelen,
dat er voldoende arbeidskrachten te
verkrygen zouden zynals dit echter
niet het geval was, zou hy niet aar
zelen om de noodige bevoegdheden
te krygen om het plan ten volle te
doen slagen.
Lloyd George stelde verder voor
binnenkort een ryksconferentie bijeen
te roepen om de dominions over den
toestand in te lichten en de Koloniën
meer formeel te raadplegen.
Sprekende over de betrekkingen
tusscben de geallieerden zeide hij,
dat er meer overleg moest worden
gepleegd en dat het gevoel moet
verminderen, dat ieder zyn eigen
front heeft om voor te zorgen. Men
moet overgaan tot de politiek van een
gemeenschappelijk fftint.
Lloyd George verklaarde ten slotte,
dat een van de diepste smarten, die
hij in zyn leven had ondervonden was,
dat hij had moeten scheiden van
Asquith. Jaren lang had hij onder
dezen gediend en nooit had by een
toegevender en vriendelijker chef
gehad.
Het geheele Huis juichte Lloyd
George na het beëindigen zyner rede
toe.
Hierna kreeg Asquith bet woord.
Deze zeide het zyn eerste plicht te
achten, Lloyd George geluk te wen-
schen met de aanvaarding van hei
hoogste en belangrykate ambt in
dienst van de Kroon.
Zijn eenige wensch verklaarde
Asquith verder was, al de ervaring,
die hy bezat, ter beschikking te
stellen. (Luide toejuichingen).
Hy loochende dat de vorige regee-
ring don oorlog niet krachtig genoeg
had gevoerd. Er zyn misschien ver
gissingen begaan, - van slapheid en
igheid is echter geen sprake.
Uit Italii.
In de Italiaansche Kamer heeft
minister Sonnino eveneens over het
aanbod van Duitschland gesproken.
Omtrent het antwoord dat op de
Duitsche nota gegeven zou worden,
zeide spr. niets te kunnen mede-
deelen.
Verder wees SonniDO er op, dat bij
aanbieding van ernstige voorstellen,
gegrond op de eischen van recht en
beschaving, niemand zou weigeren
er op in te gaan. Da geheimzinnigheid
van het later bekend maken der
voorstellen van de centralen, boezemt
evenwel geen vertrouwen in.
SonDino verzocht de Kamer geen
motie voor te stellen waarin eenige
houding van Italiö wordt aangegeven.
Dit zou kunnen leiden tot eonafwij
king van de door de overige geal
lieerden aangenomen houding tegen
over den arglistigen stap van Duitsch
land.
en motie van vertrouwen in de
regeering werd hierna aangenomen
met 852 tegen 41 stemmen.
Dit F r afn k r y k.
Naar de „Matin" meldt, zal de
Franache regeering in een antwoord,
bestemd voor de vertegenwoordigers
der neutrale mogendheden, die de
overbrengers van de Duitsche nota
zyn, meedeelen, dat de Duitsche voor
stellen elke objectieve waarde missen
en eveneens verkeerd zyn. wyl de
vijand zich op den grondslag stelt
dat by gedwongen is tot een defen
sieveu oorlog.
Renaudel scbryft in de „Huraanité",
dat Duitschland weet dat elk vredes
voorstel, dat niet als uitgangspunt
heeft de bevryding van het door
Duitschland bezette gebied, zonder
waarde zal zyn en Blechts den wil
der geallieerde volken om hun lot te
ipalen krachtiger zal maken.
Ook generaal Mauqin, de bevel
hebber der Pransche troepen by Ver
dun, heeft zich in een legerorder over
de vredesvoorwaarden uitgelaten. Hy
wyat hierin op de jongste overwin
ning by Verdun en zegt dat de Duit-
schers de Pranschen thanB in den val
willen lokken met een voorbarigen
vrede.
Na eraan herinnerd te hebben dat
i vaderen van de revolutie weiger
den met den vyand te onderhandelen,
zoolang hij nog vaderlandsch grond
gebied bezet hield, heet het in de
legerorder verder:
Na de finale overwinning, die den
vyand buiten staat zal stellen zyn wil
door te zetten, zullen we bem onzen
wil opleggeD. Op de schyoheilige
voorstellen zal Frankrijk antwoorden
met den mond uwer kanonnen en de
punt van uwe bajonetten. Gy zult
de goede ambassadeurs der republiek
zyn en zij zal u er voor danken.
Uit Duitschland.
Theodor Wolff ontwikkelt in het
Berliner Tageblatt de opvatting, dat
Engeland, naar reeds uit een rede
van Henderson is gebleken, zeer han
dig het vredesvoorstel niet botweg
zal afwijzenhet laat het odium daar
van Rusland op zich nemen. Id
Duitschland zal men nu, hoopt Wolff,
eindelijk ophouden met te zeggen,
dat er heil is te verwachten van
eerst met Rusland vrede te sluiten.
Rusland heeft het voorstel ruwweg
verworpen, zyn bondgenooten zullen
het na een beleefde buiging doen.
Hij verwacht dus geen vrede voor
het oogenblik. Toch meent hy, dat
het voorstel zyn nut heeft gehad,
vooral ten opzichte van de neutralen.
Het Hbl. schrijft naar aanleiding
van Lloyd Georges redevoering
Groot is de hoop, dat de vrede
spoedig aan den Europeescbe stryd
een einde zal maken, niet meer.
Maar toch behoeft die hoep nog niet
geheel te worden opgegeven. Naast
den bijtenden spot en de heftige
woorden, die Lloyd George gebruikte
tegen Duitschland, heeft hy in zijn
groote redevoering de mogeiykheid
voor het aanknoopen van onderhan
delingen niet afgesneden,
„Het is van groot belang, dat er
in deze quaestie, waarmede leven en
dood gemoeid is, geen misverstand
ontstaat".
.Voordat de Britsche regeering in
onderhandeling kan treden zon sy
moeten weten, dat Duitschland be
reid is, de eenige voorwaarde in te
willigen, waarop het mogeiyk zou
zijn een vrede in Europa te ver
krijgen en te behoudenvolkomen
teruggave, algeheele vergoeding, doel
treffende waarborgen".
Hat blad merkt dan op, dat uit
ia redevoering blijkt, dat Lloyd
eorge niet beslist weigert de Duit
sche voorstellen te bespreken.
Wanneer hy waarborgen vraagt
voor een herhaling, en daarmede
doelt een algemeens Europeeache
overeenkomst, om geen atryd te be
ginnen, oader welke voorwaarden
ook, met de wapenen, maar elk ge
sebil tuachen de volken te onder
werpen aan de uitspraak van den
rechter, dei internationalen rechter,
die de maeht en het gezag hebben
moet, om zyn uitspraak te doen eer
biedigen dan zal hy daarop wel
de algemeene instemming vinden
ook in Duisschland.
Reeds werd in, de berlehten uit
Waehington, onder de door Duitsch
land gestelde voorwaarden, ook de
ontwapening genoemd, voorstellen
om te komen tot beperking van de
militaire lasten, die voor den oorlog
alseen looden mantel drukten op de
volken van Europa.
Vpn daar tot de aanneming van
het denkbeeld, om verpllcbte arbitrage
in te voeren, en naar de voerstellen
van prof. Van Vollenhoven een in
ternationale politiemacht in te stellen,
om de uitspraken van het Hof van
Arbitrage door den krachtigen arm
te kunnen doen eerbiedigen, il n'y a
qu'un pas.
Voor al die regelingen is echter
bespreking, overleg noodig. Yoorhet
tet stand brengen van een vrede,
die naast vergoeding voer hetgeen
geschied is, waarborgen voor do toe
komst bevat, ia thans zeker elk der
strijdende mogendheden te vinden.
Eu juist daarom beeft ook Lloyd
George de deur niet gesloten voor
het voortzetten der onderhandelingen.
Sngelschs persstemmen.
Londen, 20 Dsc. Alle bladon zyn
voldaan over de rede van Lloyd
George en stemmen in met Eogeland's
antwoord op de Duitsche vredesvoor
stellen, evenals met do oorlogspoli
tiek van de Regeering ten opzichte
van het land zelf.
De .Timee" zegtHet breede
program, dat gisteren is gegeven
voor de voortzetting van den oorlog,
is een groote gebeurtenis in de ge
schiedenis van hst Ryk en van de
menschheid. De redevoeringen, waar
in het program is uiteengezet, ademt
de echte geest van een oorlogsregee
ring, van mannen, die slechts aan
den oorlog denken. Lloyd George
vervulde zyn ernstigen plicht tot
voldoening van het Lagerhuis. Wy
zyn overtuigd, dat het volk niet min
der voldaan zal zyn.
De „Daiy fhron." betoogt, dat wel
lisht hét treffendste in hetgeen gis
teren in het Lagerhuis plaats vond,
was de volkomen eensgezindheid,
welbo bestond tuaschen alle leiders,
in en buiten de Regeering, over de
houdiDg der natie ten opzichte van
den oorlog in het Duitsche vredes
aanbod.
Briand over hst vradeavoorstel.
Parijs, 20 Dec. In den Pranschen
Senaat verklaarde ministerpresident
Briand, in antwoord op een vraag
van Touron, betreffende de Duitsche
vredesvoorstellen
Reeds van de eerste minuut afheb
ik alleen op grond van hetgeen de
dagbladen meldden, 't noodig geacht
de Kamer onze meening mede te
deelen over hetgeen ik ais een grove
manoeuvre beschouw. Myne woorden
waren in overeenstemming met ds
gevoelens van allegeallieerdes.Ssdeit
dien zijn in Italië sn Rusland krach
tige woorden gesproken, om t« be
wyzen, dat wij oas niet om den tuin
laten leiden. Morgen zal een onderling
overeengekomen antwoord gegeveu
worden, waarin op duidelijke wijze
zal worden verklaard, dat het on-
mogeiyk is het voorstel der centrale
rjjken ernstig op te vatten.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Hr. Ms. „Holland".
Hr. Ma. .Holland" is WoBÓsdag
van Vigo vertrokken. Inplaats van
Fayal wordt Las Palmas aangedaan
en daarna St. Lucia.
Dr. Boumsr In „Tlvoll".
Voor de a. r. propagandaclub .Groen
van Prinsterei" trad Dinsdagavond
de heer dr. E. J. Beumer, Lid van
de Tweede Kamer, op met het onder
werp .Artikel 80 in vqrband met de
Grondwetsherziening". De belangstel
ling was zeer gering.
De Voorzitter der club, de heer
Kuyper, heette de aanwezigen wel
kom. De bedoeling was, zeide spr.,
langs dezen weg kenDia te geven van
de geboorte van het politieke kindje,
dat dezer dagen ter wereld gebracht
was.
De spr. besprak allereerst de
wenschelijkheid en de urgentie van
grondwetsherziening. Zelfs na het
comité genei aal iü de Tweede Kamer
was er geen bezwaar om' de werk
zaamheden van bet parlement weder
op te vatten.
Toch werden onzerzyds de voor
stellen voor grondwetsherziening vrij
koel ontvangen. Waar de vorige her
ziening 70 en 30 jaar geleden plaats
bad, zou men denken, dat er voldoende
wetgevende periode tusschen ligt om
althans de wenschen in die grond-
zieningen neergelegd, te ver
wezenlijken. Maar als we zien hoe-
wetten er nog niet zyn inge
voerd, waarvan by de grondwetsher
ziening van 1848 sprake W3S, dan
terecht de vraag ryzen of, waar
de êene schoonmaak niet afgeloopen
het wenschelijk is alweer een
andere te organiseeren.
Eén ding is nochtans duidelijkde
voorstellen van de Regeering zyn
slecht toegelicht. Spr. gaat dit uit
voerig na. De minister spreekt van
de noodzakeiykheid om de verkiesbaar
heid der vrouw mogeiyk te maken,
doch zegt niet waarom die noodzake
lijkheid bestaat. Evenzoo met stem
plicht. De Min. geeft geen gronden
aan voor stemplicht. Als later de
Min. van meening verandert, en, waar
hy van de verkiesbaarheid der vrouw
eerst spreekt van mogeiykheid, later
van noodzakelijkheid, ontbreekt ook
weer de argumentatie waarom de
Min. van staudpunt is veranderd.
Wat de Commissie van Rapporteurs,
op wier advies dit veranderd stand
punt wordt ingenomen, heeft aange
voerd, wordt ons onthouden. Niet alle
leden kunnen zich vereenigen met
evenredige vertegenwoordiging, voor
Kamer, Prov. Staten en Gemeente
raden. Waarom de evenredige ver
tegenwoordiging tegeiyk voor de drie
lichamen tot stand moet komen, wordt
ook niet geargumenteerd.
Een ander bezwaar tegen de wyze
van toelichting is, dat het probleem
dat ter sprake is gebracht, te beperkt
is. Het gaat niet om de personen
alleen, maar ook om hun wyze van
werken. Dat moet eerst vaststaan
vóór wij samen kunnen gaan. De
meening, dat deze regeling niet voor
wettelijke regeling vatbaar is, is
slechts ten deele juist.
De hoofdzaken waarom de grond
wetsherziening tot stand kwam,
waren algemeen mannenkiesrecht
de mogelykheid om vrouwenkies
recht in te voeren. Sommigen, vooral
I de sociaal-democraten, juichten dit
I lulde toe, anderen, prof. Fabius o.a.,
keurden het af. Noch het eeD, noch
het ander is juist, meent spr. De
wijziging van art. 80 is vry
duidend wat de uitbreidiDg van het
kiezerscorps betreft. Maar in de
lichtiDg wijst de Miu. op de groote
beteekenis, spreekt van de splitsing
der natie in twee deeleD, enz. Deze
woorden werken bedwelmend, maar
heeft men zich om de toelichting te
bekommeren Spr. vindt ze een
phrase. Het verband heeft de Min.
niet aangegeven. Uitvoerig gaat spr.
nog in op de onbevredigende memorie
van toelichting. Ook wees spr. op
houding die de Min. aannam teeen
het gezinshoofden kiesrecht. De Min.
wees op de Puriteinen in de dagen
van Cromwell, maar als de Min. het,
Covenant van de Puriteinen eens in
zyn memorie opgenomen had, zou
men wat anders gezien hebben.
10 Dec. 1913 noemde de heer Cort
v. d. Linden het voorstel van de
toenmalige regeering in wezen het
zelfde als het alg. kiesr., thans vindt
by de voorstellen gansch wat anders.
Wa3 er wel, vraagt spr., voldoende
ernst by den Min.?
Ofschoon de kwestie van alg. of
org. kiesrecht nie' zoo belaugryk is,
moet men terwillo van zyn beginsel
vraag toetsen. De beweging voor
alg. kiesr. is hoe langer hoe onbe
duidender geworden. Niét de actie
natuurlijk, maar de zaak. Toen nog
blina niemand het kiesrecht bad, een
80 jaar terug, was de actie van belang,
tbans niet meer. Ook niet, omdat
andere invloeden zyn opgekomen, de
pers, vergaderingen etc,, die andere
wegen aangeven om te bereiken wat
men wil buiten het kiesrecht om. Er
komen allerlei nieuwe organisaties
op, die bun invloed op het gebied
van het staatsleven doen gelden.
Ook de Regeering houdt daar voeling
andere ia de faling van het
aanzien der volksvertegenwoordiging.
Dit wordt algemeen erkend, en het
ODtstaat, voor een deel,-doordat de
grensiyn tusscben kiezers en geko
zene voor een deel uitgewischt wordt.
Vroeger was het ontzag grooter, hoe
meer men met de Kamer in aanrakmg
komt hoe ontgoochelender het werkt.
Meo heeft als kamerlid alleen de
verantwoordeiykheid voor zijn persoon
te dragen, verder behoeft men zich
van kritiek niets aan te trekken.
trouwens de toestanden van
thans slechter dan die van vroeger?
Men onderzoeke dit eens.
Het vrouwenkiesrecht, is het tweede
punt der grondwetsherziening. Spr.
gaat ook hier uitvoerig op in, om
te betoogen dat vrouwenkiesrecht
niet zal breogen wat men ervan
verwacht. Met citaten toont spreker
aan, dat van den „meer waardigen
toon", die daardoor in de politiek
zal komeD, niet veel terecht komt.
De vrouw heeft niet in de eerste
plaats het kiesrecht noodig; hoogstens
kan zij eenmaal per jaar naar de
stembus loopen, maar iedere 14 dagen
kan zij immers een krantje vol-
scbryven, en dus veel meer arbeid
verrichten, dan zy als.kiezer zou
doen.
De Minister wil toegeven en dan
afwachten of het beter wordt. In
tegenstelling met het bekende spreek
woord dat de eetlust al etende komt,
zal hier biyken, dat het andersom
gaat en de liefhebberij ervoor ver
dwijnt. Het sentiment zal beter
worden, zegt de Minister, haar intuïtief
vermogen komt tot zijn recht. Spr.
acht dit geen voordeel voor het
staatsherstel.
De afd. Middelburg van de Ver.
van Vrouwenkiesrecht deelde mede
by gelegenheid van het verschaffen
van steun van philantropiscben aard,
dat dit de oorzaak was van het stil
liggen der propaganda. Hiervoor
werd zij op de vingers getikt door
dr. Jacobs, die zeide, dat de kiesrecht
actie moest vooïgaan. Spr. citeerde
andere zinnen die bewezen dat de
pbilantropie vertroebelt, ter wille van
de politiek.
Spr. besprak nog de vraagstukken
van den maatschappelijken arbeid
van vrouw en man, die geiyk is,
maar deze geiykheid moet men niet
verergeren. De vrouw hoort in het
gezin. Sommigen willen 't kiesrecht
aan de gehuwde vrouw geven, die
kan meepraten over allerlei dingen,
zuigelingensterfte, etc. Spr. zou 'tin
de laatste plaats aan de gehuwde
vrouw willen geven, niet om het
kiezen, dat niet zoo dikwyis geschiedt,
maar om het voorbereidend werk.
En het ergeriyke is erin dat een
vrouw, die niet wil, toch moet,
zy wordt door den Btemplicht ge
dwongen.
Tenslotte bespreekt spr. het vrouwen
kiesrecht in andere landen, om te
betoogen, dat men niet het recht
heeft aan de invoering ervan te ont-
leenen de daling van de zuigelingen
sterfte.
Twintig eeuwen terug wist men
al, d.it de vrouw zulken voortreffe-
lyken maatschappelijken arbeid ver
richten kon. Moest men niet veeleer
zorgen, dat zy er thans voor gespaard
bleef? Laat ieder op zyn terrein
biyven, de man op het zyne, de
vrouw hare taak vervullen 1
Van de gelegenheid tot debat werd
geen gebruik gemaakt. De vergade
ring, die met gebed geopend was,
werd, na dankzegging aaD den spr.,
op dezelfde manier gesloten. Een
ander maal kieze de propagandaclub
een verwarmde zaal, want het was
er ontzettend koud.
Tooneelvereenlglng „0. 0. V."
„Pinksterbloem."
Dinsdagavond gaf de Geh. Oot.
Tooneelvereeniging „D. O. V." voor
een flink bezette zaal in „Casino" een
opvoering van bovengenoemd stuk.
Een spel van drank eD liefde, heeft
de schryver J. Haarsma Jr. het ge
noemd. 't Is een tendez stuk dat be
doelt de vreeseiyke gevolgen van het
drinken sterk te doen uitkomen tegen
den achtergrond van diepgevoelde
liefde der eenvoudigen van harte,
't Stuk speelt op 't Priesche platte
land en al ljgt de strekking er soms
wel wat dik op, toch roert het en
grypt het aan in al zijn schrilheid.
We hebben in dit blad vroeger den
iDboud al eens meegedeeld. Anna
Dykstra; op 2en Pinksterdag geboren
en daarom Pinksterbloem geooemd
als jong mei.-j-i in de stad gehuwd
met een dronkaard, die haar leven
verwoest, die later terugkomt en
dan nog met haar zuurverdiende geld
er van door gaat, omdat hij „toch
de wet op zijn hand heeft." In zoo
verre is het ook een pleidooi voor
vrouwenrechten. De speelster, die de
hoofdrol vervult, had een zware taak,
edoch zy had zich in het stuk inge
leefd, zy voelde het. En dat deed
hare woorden veelal inslaan tot het
hart der hoorders.
Treffend wordt de liefde der ouders
en van Jan, haar pleegbroeder, voor
gesteld. De oudjes speelden prachtig.
Daniël Warringa speelde vooral den
terugkeer uitstekend.
Wy meenen wel dat „D. O. V."'
met het stuk bereikt heeft wat het
bedoelde: propaganda te maken tegen
het noodlottige drinken. Er werden
rake waarheden gezegd, 't Werd
alleen wat laat. Wyi „bal" aaDge
koudigd was, haakten velen naar den
afloop.
Concert Kathleen Parlow.
In ons verslag van dit cencert in
ons vorig nummer zyn eeaige zin
storende fouten geslopen, die wij ons
naasten hierby te herstellen.
Ia regel 80 van boven van de 4e
kolom staat te lezen„Zij zal een
gouden en marmeren kathedraal op
bouwen, zie boven". Dit is natuurlyk
onzin. Wij schreven: „Zy zal een
gouden en marmeren kathedraal op
oouwen, die met één bliksemstraal
ineen zal storten", daarmede teken-
gevend hoezeer een kunstenaar
het slachtoffer is zyner stemmiDgen.
Dit laatste gedeelte van onzen zin ia
by de correctie onder aan bet stuk
terechtgekomen.
Ia de laatste alinea staat dienten
gevolge te lezen den volgenden onzin
„Louis Schuitzier betoonde zteh een
begeleider van booge artisticiteit, die
die met éóa bliksemstraal ineen zal
storten".
Voor den heer Schnitzler em er
koud van te worden 1
En nu spreken we nog maar niet
van enkele dooJgewone zetfouten, die
niet gecorrigeerd zijn.
Vau de verminking van Mirza
Sohafly's versje, van die van 'a heeren
Schnitzler'a (met een n, zetter 1) naam 1
Wel heeft de zetter raar huisge
houden in onze copy!
BINNENLAND.
Os wegvoering ven Balgen naar
Duitschland.
Het Kamerlid de heer Duys, be-
vrtesd, dat zijn interpellatie omtrent
de wegvoering van Belgen naar
Duitschland, waarvan de behandeling
niet kan plaats hebben voordat bet
antwoord van Duitschland op het
vertoog der Nederlandsche regeering
ontvangen is, op de lauge baan zou
worden geschoven, beeft zich Dinsdag
tot den minister van buitenlandsche
zaken gewend om te vragen, hoe het
met de zaak staat. Hem werd mede
gedeeld, dat onze regeering het Duit
sche antwoord in den loop dezer
week verwachtte, maar dat de mi
nister inmiddels nog eens telegra-
te Beriyn op bespoediging van
bet antwoord had aangedrongen.
(N.Rott.Ct.)
Volgens een bericht „van de grens"
aan de „Tel." zijn over Luik en Aken
reeds 90,000 Belgen weggevoerd.
Bovendien atjn een groot aantal via
Namen naar Duitschland o ver gebracht
Qsbrsk aan levensmiddelen
en grondstoffen.
Het lid van de Tweede Kamer, de
ier de Meester, beeft 23 Nov. de
volgende vragen betreffende voorzie
Ding in een mogeiyk gebrek aan
levensmiddelen en grondstoffen inge
zonden
Is de regeering van oordeel, dat
er gegronde redenen bestaaa voor
de ongerustheid, die in sommige
kringen zich openbaart, dat zich bin
nen korter of langer tyd aan enkele
levensmiddelen en groadstoffon ge
brek zou kunnen doeu gevoelen Zoo
ja, welke zijn die redenen eo welke
maatregelen zyn of zullen in dat
geval worden genomen om zooveel
immer mogeiyk in de behoeften te
voorzien? Zoo neen, waarop steunt
dan dit gevoelen der regeering r
Het antwoord van den minister
geeft aan, dat inderdaad redenen tot
ongerustheid bestaan, dat zich te
eeniger tijd gebrek aan eenige
mid leien en grondstoffen zal doen
gevoelen.
De graanoogsten in Amerika en
Canada zyn beneden het gemiddelde
i ook uit Argentinié komen ongun
ige berichten.
Ook de binnenlandscbe oogst van
graan, aardappelen en peulvruchten
is geringer. Dan heeft men te kampen
met gebrek aan scheepsruimle en
bovendien nog met de moeiiykheden
die den aanvoer in den weg worden
gelegd.
Vooral de aanvoer van veevoeder
ondervindt belemmering. Wanneer
nu het vee minder krachtig gevoederd
wordt, zal ook de productie minder
zijn.
De minister merkt verder op, dat
al het mogelijke gedaan wordt om
de invoer en een goede distributie
van levensmiddelen te bevorderen,
terwyi voor vele artikelen reeds by
zondere regelingen zyn getroffen,
zooals voor kol*n, ijzer, kunstmest
enz. Soms gaat deze regeling gepaard
met een beperking van het gebruik,
zooals b.v. by kolen.
Onze rsgsarlng en de bewapening
der Engelsche koopvaardijschepen.
Het „Handelsblad" verneemt uit
Londen
Lord Robert Cecil deelde
in htt Lagerhuis mede, dat de Brit
sche regeering van de regeeringen
van allen neutrale staten de verzi-ke
•ring had gekregen dat schapen, die
alleen ter verdediging gewapend zy
in de havens zoudeu worden toege
laten. Slechts de NederlaDdsche re
goering heeft totnutoe geweigerd. Du
beeft hier een onaangenamen indruk
gemaakt, te meer, zoo merkte Lord
Robert Cecil op, daar de Nederland
sche regeering nooit de wettigheid
heeft betwist, dat koopvaardyscbepen
voor zelfverdediging gewapend zou
den zijn. Hy hoopte daarom, dat niet
geweigerd zou worden dergelyke
schepen in NederlaDdsche havens toe
te laten, vooral met het oog op het
feit, dat het nieuwe Eogelsche kabi
net niet weer zal dulden, dat Eogel
sche stoomschepen, zouder een poging
tot verdediging, door vyaodeiykeduik-
booten tot zioken worden gebraebt.
De vliegmachines voor IndiS.
Aan eene Baiaviascbe correspon
dentie in het „Soer. Hblontleent
het Hbld. nog het volgende over de
uil Amerika ontvangen vliegtoe
stellen
„De kosten komen per machine
ongeveer op f80,000 en daarvoor
heeft men niet eens den motor vol
diende afgewerkt, o.a. zyn de assen
waar die op de lagers komen niet
eens gepollist, vertoonen ze vlakke
kanten, zelfs hamerslagen en eeD
braam. Ook de krukstangen en Dog
verscheidene andt re onderdeelen ver
toonen een allertreurigste afwerking
Toen dezr* week majoor Visscher
met zoo'n Amerikaansche machine
wilde leeren opstijgen, en de heel
gewone oefeningeDkleine spron
getjes over het water, maakte, brak'
zouder den minsten schok, by een
gewone en kalme neerdaling, na een
sprongetje van twee meter, de neus
van de motorponton floaal af, waar
door het toestel, dat aan de voorzyde
niet meer dry vende werd gehou ien
een nosedive maakte en met den
staart in de lucht kwam te staan.
Toen het toestel weer in de hangar
teruggebracht was, bleek, dat die
pontons gemaakt waren van heel dun,
absoluut onuitgewerkt en van kooea
ten voorzien vurenhout, evenals speel
goed met een laagje vernis bedekt
emd om bij elke daling ge
vaar van breken op te leveren.
Ds hier reeds aanwezige en nog
komende machines zullen dus be
halve van een nieuwe propeller ook
van nieuwe pontons moeten worden
voorzien, behalve wat er later nog
zal biyven onbruikbaar te zyn".
Onlusten in Djambl.
(Officieel.) By het Departement van
Koloniën is ontvangen bet volgende
bericht van den Gouverneur-Generaal
van NederlaDdsch IndieDe laatste
drie verzetleiders in Sarolangoen zyn
gevangen genomen.
De Rijksmiddelen.
Als een meusch zijn belasting aan
merkelijk verhoogd ziet en aog een
nieuwe erb|J heelt gekregen als
hy weet dat anderen met hem dat
zelfde lol deelen, dan is 't be-
grlip*Hjk dat btl aan 'teind desjaars
uitkqkt of de fiscus nu tevreden is.
M. a. w. of de belastingbron naai diens
oordeel voldoende vloeit.
't Rijk geeft ons elke maand ge
legenheid, door een overzicbteiyken
staat, a& te gaan boe 'tin de af
geloopen maand is gegaan. Zoo nu
OTer November.
Laat ons dadeiyk zeggen bet slot
resultaat is bevredigend maar
enkele posten schitteren toeh niet
zóó meer als ze enkele maanden ge-
ledeD deden. Wat jammer is.
't Was al voorzegd dat de opbrengst
van deD suikeracctjns zou tegen vallen.
In November van dit jaar is f 404,000
binnengekomen tegen f 1 68 millioen
verleden jaar. Sedert 1890 is de op
brengst niet zoo gering geweest. Io
de teruggaaf van de rechten voor
smkergotd dat naar buitenland uit
gevoerd wordt, zit t\et ook niet. D*
buitengewone vermeerdering in den
beginne van de nieuwe htfflog loopt
langzamerhand terug.
Behalve de suikeraccyns hebben
ouk verschillende andere middeleD in
de afgeloopen maaod lagere baten
fgeworpen. Uit de grondbelasting
kwam f73000 minder binnen, uit
de inkomstenbelasting f 280.000. Daai
bovendien een bate van f 78.000 weg
alt, die verleden jaar nog uit de
inmiddels afgeschafte bedrijfsbelasting
was binnengekomen, eD de verlaagde
vermogensbelasting f 188.000 minder
opleverde, is uit dit gewijeig belas-
lingcomplex in het gebeel 5 ton
minder in 'sryks schatkist gevloeid.
Hierby ia in aanmerking te nemen,
dat uit den aard der zaak verleden
jaar, toen de nieuwe inkomsten be
lasting voor het eerst geheven werd,
in de laatste maanden dadeiyk groote
bedragen werden betaald.
Zoo in December vorig jaar over
de 4 millioen.
De belastingbiljetten verscheneD
dit jaar wat vroeger en dan wordt
de betaling over meer maanden ge-
ljjkeiyk verdeeld.
Dit deel der belasting valt in zoo
verre mee dat in de verloopen II
maanden f 3.5 millioen meer is ont
vangen dan 11 twaalfden der raming.
De invoer waB f 169 000 lager in
onbrengst dan November verleden
jaar. Dat is meer dan 18 percent.
Oerzaak niet ver te zoeken: de be
lemmeringen die do uitvoer oider-
vindt.
Niettegenstaande de vermiuderin
gen waarvan wy de voornaamste
opnoemden beeft November nog
f223,000 meer opgebracht dan No
vember verleden jaar.
Successierechten gaf 6ion meer
domeinen 1 ton.
Gediatillcerd giog met 81/» ton
vooruit. De oorzaak daarvan hebben
we niet kunnen vinden.
Bieraccijns gaf f17.000 meer. Ga
slacht f84.000 meer. Zoutaccjjns
f86.000 minder.
Ingezonden Mededeellng.
«oor Zonuwon Lichaam
Door uitgeven van leeuiugen,
meerdere overschrijvingen vau vaat
goed gaven de zegelregistratie en
hypotneekrtcnteu belangryke som
men. Nog nooit is ue opbrengst der
regiatiaticrecnteu zoo hoog geweest.
Ze is byna 1 millioen 2 ion. De
hypotheekrechten zyn otik nog nooit
zoo boog geweest, ze gaven f 188.000.
Te vermeiden valt nog eeu kleiue
stygiog vau f3700 (6 °/0» by het recht
op den waamorg vau gouden en
zilveren voorwerpen en een nieuwe
acntsruitgang van f 30.000 by de
loodsgelden, die sltcbu f 70000 heb
ben .opgeleverd. Dat ia nog f20.000
minder dan in bet eerste oorloof-jaar
1914 en slechts een vijfde deel van
hetgeen in 1913 was ontvangen.
En nu de nieuwe belastingen.
Ze gaven
de buitengewone heffiogtot geiyk be
drag als de vermogensbelasting in
hoofdsom, genoemd verdigingsbelas
ting I A, f 981000.
de buitengewone heffing op de
vermogensbelasting volgens een af
wyk-nde schaal, gei oenid verdodi-
gmgsbela8ting I B, t 36 000.
de tydeiyüe extra inkomstenbe
lasting genoemd veidedigingabelas,
ting II f 811.000.
Aao oorlogswinstbelasting is de
eerste post geooekt n.1. f 2,645,000.
Dat ls «en pottt die langzamerhand
verbazend zal (moeten) gtoeien.
In de eerste li maauden dexjaais
is aan hoofdsom der in de maand
staten verantwoorde middelen
f178,45 milliotn bionen gekomen,
tegen f 150,42 millioen verleden jaar,
een vermeerdering dus met ruun
f28 millioen.
Aan opcenten ten bate van het
leedingefouds werd f 24 79 miilioca
ontvangen tegen f 14 59 millioen m
1915, d. i. dus een siygmg mtt f 10.20
millioen. Verder is uit de „belaatingeu
verband met de biutenguwone
jomstandigheden", waaruit vu: leden
aar nog geen baten waren guoo-kt,
in de eerste 11 maanden van 1916
f2.98 millioen ontvangen.
AUes te zameu genomen z iu men
zeggen: ,'tgaat nog al met* de iu-
komsten". Men vergele echter niet
dat bet met de uitgaven uog veel
sneller gaat. En dan teu tweedon
Van de vermeerdering der ruim 28
millioen op de gewom inkomsten
komt byna 11 millioen op de nieuwe
belaatingeu. De 11 millio«n zyn carj
alleen een verzwartrg der belasting,
geen vloeien uit ruimer bron, zooals
men dat noemt en dat als een telken
van bconomischen vooruitgang te
Doemen is.
De vermeerdering der iovoerrech
ten in de eerste 11 maanden komt
pok niet door meer invoer maar
ooofdzakelyk door styglug dei prijzen,
waardoor de waarde en dus ook het
procent dat voor invoerrechten ge
neven wordt grooter wordt.
Teruggebracht tot noimale ver
houding is de stliging iu de vei loepen
maanden een 8.5 millioen gulden.
Gasbesparing.
In de eerste achttien dagen van
December is te Amsterdam luimuun
millioen M3. gas minder afgeleverd
dan in de eetsr.e 18 dagen van De
cember 1916. In totaal werd iD tre-
noemd tydvak van December 1916
afeeleverd 6.620.656 M3 tegenover
5.531.047 M3. in netzelfde tijdvak
vau 1916, een besparing dus van
1089 6UÖ MS of rond 60.000 M8. per
dag.
Art. 251bla Wetboek van Strafracht.
Mat vi Ij spraak van hut overige ten
laste gelegde, waarouder afdijjving,
verklaarde dé Vyfde Kamer der
Rechtbank te Amsterdam, gisteren
den arts Cn. E Fiedeldy uit de
Hemocystraat schuldig aan net in
/.yn beroep van geneeskundige opzetr
lelijk uit winstbejag in behandeling
oemen van een vu,uw, daarby üu
verwacht'Qg van abortus opwekkende.
De Rechtbank nauia»n,dai beklaagde
van de gewraakte handelingen een
gewoonte maakte. Zy legde h«m 1 V»
jaar gevangenisstraf op. Het O M.
had vijf jaar gtflischt met ontzetting
van het recht tot uitoefening van het
beroep van geneeskundige voor den
tyd van vyf jaar.
TWEEDE KAMER.
In de vergadermg van Dinsdag 19
December werd de zegelwet na
bet aanbrengen van eenige kleine
wyzigingen (o.a. vrystelliug vau bet
giro-verkeer) aangenomen.
De gewyzigdo successie
wet werd eveneensaangenomen met
89 tegen 16 stemmen (deaanwezige
Anti Rev. en R. K. leden.)
Comité-generaal.
In de gister genouuen vergadering
van de Tweede Kamer vroeg du heer
Vao der Voort Van Zyp mede name' s
tien andere leden een comiié genei aal,
ren einde den Minister van Oorlog
inlichtingen te kunnen verzoeken
over den ammuoitie aanmaak. On-
middeliyk daarop ging de Kamer in
comité generaal.
Wegens de
Kerstdagen
zalonsbladDinsdag26
Dec.NIET verschijnen.
De eventueel Inkomende belang'
rijke berichten zullen, als ge
woonlijk, op ons publicatiobord
worden bedeed gemaakt.