HELDERSCHECOURANT
DE OORLOG.
Hotel Bellevue.
Diners. Soupers.
UIT DE HELDERSCHE SAMENLEVING
N.V. Stoombiienst Gsbr. Zur Mühlen.
Goedkoop reizen
Na. 4726
DONDERDAG 18 JANUARI 1917
46e JAARGANG
abonnementsprijzen van ons blad
en zijne premie uitgaven, zijn
Heldersche Courant
Zondagsblad,
Modeblad.
Fr. per post:
Held. Crt.
Zondagsblad
Modeblad.
binnenl.
f 1.-
f 0.52$
f 0.85
f 0.75.
f 0.45.
f 0.75.
buitenl.
f 2.
f 0.85.
f 1.10.
De Vredesvoorstellen.
In tegenstelling met de opvattingen
vau bet grootste deel der pers in de
eorlog voerende landen, dat van mee
ning is, dat voorloopig het woord
weer aan het kanon is, of gelijk
een Bulgaarach blad aangeeft dat
de strategen de plaats der diplomaten
weder hebben Ingenomen, zyn
enkele bladen, die integendeel ver
wachten dat de gedachten wisseling
zal worden voortgezet. Zoo meent de
„Westm. Gazette" dat er een tijdperk
zal aanbreken waarbij dé pers en het
zwaard gelijktijdig aan hot woord
zullen zgn. Andére bladen, zooals de
„Manch. Guardian" trachten aan de
door de lutente gestelde voorwaarden
eon uitlegging te geven, die ze minder
hard voor den tegenstander maakt.
Het blad betoogt, dat het niet de
bedoeling der Intente is om Oosten
rijk-Hongarije te vernietigen. Men zal
al tevreden zijn met de hervorming
van die monarchie, met een afzonder
lijk Tsjechisch koninkrijk Boheme,
een plan dat reeds aan den vermoor
den aartshertog Franz Ferdinand
werd toegeschreven, en dat, naar
men meent, ook tot de voornemens
van keizer Karl behoort.
Het beginsel waarop deze regeling
zou berusten strekt zich echter ook
uit over Elzaa-Lotharingen, Finland,
de door Rusland onderdrukte Baltiache
provincies, de Balkan-geschillen met
de na den Balkan-oorlog nog toe„
nomen wrijvingspunten. (De afstand
van de Dobroedsja en een deel van
Macedonié door Bulgarije)
Dit is slechts een greep uit de vele
vraagstukken, die men vroeger slechts
door- een oorlog meende te kunnen
oplossen.
Enkele ervan zullen, wanneer de
Statenbond tot stand zou komen,
daardoor meteen worden opgelost.
Andere echter zullen daarna tot
klaarheid gebracht moeten worden,
en dan zal het groote doel naar voren
moeten komenOplossing der ge
schillen zonder oorlog, maar door
overeenstemming gegrond op de
rechten der naties.
Ia hun opvatting omtrent een ver
der voortzetten der besprekingen
st:win bovengenoemde Engelsche bla
den niet alleen. Ook het Italiaanfiche
blad A vauti", het socialistisch hoofd
orgaan, zegt overtuigd te zijn, on
danks allen schijn van het tegendeel,
dat het Suropeesche conflict binnen
kort door onderling overleg zal wor
den beslecht. Na de openbaarmaking
der entente-nota aan Wilson zijn,
volgens de Avanti, de heftigste
nationalisten met hun orgaan, de j
Idea Nazionale, heel tam geworden
en Hebben hun imperialistisch pro
gram opgeborgen.
■fl, die straks nog niet alleen
Trente en Triest, doch ook Dalmatis,
Albanié, Ipirus en de Grieksche
eilanden voor Italié opeischten en
zelfs van Smirna, Syrië en Jemen
spraken, zweren nu bij het nationali
teitsbeginsel.
Deze ommekeer wettigt, meent de
Avanti, de optimistische opvatting,
dat het einde van den oorlog dichter
bJ[j is, dan het schijnt.
Be stemmen uit het Buitsche kamp
geven echter gansch andere opvat
tingen weer. By de opening van
den Pruisisehe Landdag heeft
de voorzitter een redevoering gehou
den waarin hij den wensch uitsprak
dat 1017 den vrede zou brengen. Hoe
die or nsoet kernen, valt op te maken
Uil de volgende zinsneden
„De leidende staatslieden van de
tegenpartij gaven de vorige week op
Wilson's voorlag, tot het openen
van vredes onderhandelingen, zooals
ze reeds voordien op onze nota had
den gedaan, zoo weerzinwekkende
vredesvoorwaarden te kennen, ze
sloegen daarbij een zoo onbeachaam-
den toon aan, dat wij op dat-alles
tegenwoordig nog maar één ant
woord hebben: onze wapens.
Naar we hopen zullen onze groote
bevelvoerders, prachtige troepen en
niet het minst, onze kranige duik-
booten Briand en Lloyd Qeorge dat
antwoord ten spoedigste en op vol
doende wijze duidelijk ten deel doen
vallen".
Uit het antwoord der Entente
merkte spr. verder op - bleek duL
deltjk waar bet in dezen oorlog om
gaat: louter om „zyn of niet zijn"
(van de centralen), om de vraag, of
wy de nationale en economische
vrijheid in de wereld nog zullen be
houden of dat we als zoo vele andere
volkeren zullen afdalen tot een toe
stand, waarin we de Engelsche wereld
heerschappij tot willooze speelbal
dienen. „Ter wille van die heer
schappij moet tegenwoordig de gruwe
lijke oorlog nog worden voortgezet."
Aan het slot zijner rede wees de
voorzitter erop dat de Duitsche ver
klaring oprecht gemeend was, maar
zoo zeide spr. weder „zoo te
goeder trouw als deze werd gedaan,
zoo vastberaden en onbuigzaam moet
onze strijd worden. Tegenwoordig
mag niemand onzer meer over vrede
praten noch zich om iets anders
bekommeren dan om de volkomen
en onbetwöfelbare zege over alle
vijanden. Thans moeten wy door
vechten tot 'de anderen om vrede
vragen, (bravo's van alle kanten).
"Wanneer dat zal zijn, ligt in God's
hand."
Deze rede werd luide toegejuieht,
Daarna diende Lenze, de pruisisehe
minister van financiën de staatsbe
groting in.
In de daarbij door den min. ge
houden redevoering merkte deze op,
dat de voortzetting van den oorlog
veroorzaakt is door de Entente, die
de vernietiging van Duitschland wil.
De Duitsche troepen zullen het echter
met hunne tegenstanders klaar weten
te spelen. Weliswaar - aldus zeide
spr. zal het nog oneindige in
spanning en eindelooze offers kosten
tot de entente gedwongen zal zijn.
zijn plannen te laten varen en zijn
bedrogen volken te bekennen, dat
Duitschland en zijn bondgenooten on
mogelijk overwonnen kunnen worden,
maar komen zal de dag ongetwijfeld,
naar we hopen nog in dit jaar en
dan zijn we niet ver meer van den
vrede.
Ook over de blokkade liet de
minister zich uit. Onze vijanden -
zoo zeide spr. vergissen zich ge
weldig als ze meenen, ona door
stremming van den aanvoer te kunnen
nederwerpen. In Duitschland sterft
trots alle afsluiting niemand den
hongerdood. Daarvoor ia gezorgd. Bij
de vijanden nijpen duurte en nood in
menig opzicht feller dan bij ons.
Zware maanden staan ona nog te
wachten, er moet nog grenzeloos hard
gevochten worden, men moet nog
vele offers aan goed en bloed en
vrijwillige ontbering brengen. Onze
trouwe God, die Pruisen, het jonge
rijk, klaarblijkelijk beschermt, zal ons
ook voortaan bijstaan, als wij ons
maar van onzen plicht kwijten en
dat willen, dat zullen we met gel
ons hart.
Heden komt het Huis weder bijeen.
De legerberlchten van
16 januari.
Hier en daar hebben op hêt
Westelijk front kleine, op zich
zelf staande gevechten plaats. Zoo
wordt van Fransche zijde melding
gemaakt van hot afslaan van aan
vallen der Duitschers op het Somme-
front, en op bet front tusschen Aisne
en Argonne. Verschillende overvallen
werden door de Franschen met succes
uitgevoerd, waarbij gevangenen ge
maakt werden en oorlogsmaterieel
werd vermeesterd.
Volgens het Duitsche bericht echter
ondernamen de Franechen ook een
vrij sterken aanval ten Z. van Roye,
met het doel de Duitsche stellingen
by Beuvraignes te vermeesteren. De
aanval werd
Overigens geven de berichten aan,
dat op verschillende punten van het
front artillerie-gevechten plaats had
den, die af en toe in hevigheid toe
namen.
Van het Oostelijk front worden
geen gebeurtenissen van belang ge
meld. Alleen het Duitsche bericht van
den 16en geeft aan dat zich ten Z.
van Snoorgon gevechten ontwikkelden.
Nadere bijzonderheden hieromtrent
werden nog niet medegedeeld.
Van het Roemeensche front.
De Duitschers zetten hun operaties
nog steeds met gunstig gevolg voort,
waar echter tegenover staat, dat het
tempo van den opmarsch door het
toenemende aantal tegenaanvallen
der Russen, ten zeerste wordt ver
traagd.
Naar dd. 16 dezer van Duitsche
zijde wordt medegedeeld, deden de
Russen den 159n uit hunne brugge-
hoofdstellingNameloasaaan de Sereth
(ten Z.2.0. van Focsani) met sterke
strijdkrachten een uitval, die echter
in het Duitsche geschutvuur is ge
smoord. 'a Avonds gelukte het hun in
de Duitsche stelling binnen te dringen,
doch door eenjj tegenaanval werden
zfi weder verdreven.
TusBchen het Susita- en Casinu-dal
ondernamen deRusseD en Roemenifirs
krachtige aanvallen, die echter ner
gens succes hadden. Een tegenaanval
der centralen op een hoogte ten Z. van
de Casinu slaagde volkomen. 2 offi
cieren en 200 man werden gevangen
genomen.
Het Russische communiqué geeft
aan, dat in de streek ten Z.W. van
Pralea met afwisselende kansen
wordt gestreden. De Centralen werden
hier 2 werst achteruit geworpen.
Ten Z. van Rekos (van de Susita)
sloegen de Roemeniörs nachtelijke
aanvallen af.
Ten W. van Galatz, in de streek
van Vadeni duren de gevechten voort.
Van Duitsche zijde wordt de aan
dacht gevestigd op de bedreiging
van Galatz.
In het desbetreffende bericht wordt
gezegd: Door het achteruitdringen
van de Russische achterhoedestel
lingen in het moerassige gebied aan
den mond van de Sereth neemt de
bedreiging van Galatz en van de
Oostelijke steunpunten van de Sereth-
linie steeds meer toe. Door de be
storming van de dorpen Mihalea,
Laburta en Yadeni is de operatie
ruimte van de Russen aanmerkelijk
ingekrompen. De Russen zijn zoo
doende reeda op de zuidelijke ver
dedigingslinie van de vestiDg Galatz
teruggeworpen. Ondanks den dikken
mist blijven de operaties gaande.
Yadeni ligt maar 4 K.M. van de over
de Sereth voerende spoorbrug ver
wijderd en bestrijkt den spoorweg en
het grootste gedeelte van de van
Galatz uitstralende landwegen. Galatz
met zijn havenwerken, marine-arse
naal en kazernes staat al sedert het
oprukken van de Bulgaren in den
noordwestelijken uithoek van de Do-
broedzja onder vuur. Het statiën dat
midden in de stad ligt, werd in brand
geschoten, de haven spoorweg zwaar
beschadigd.
Herhaalde pogingen van Russen
en Roemeniérs om den Beneden-Do-
nau als scheepvaartweg te gebruiken,
zijn mislukt door de waakzaamheid
van de Donauwacht. Verscheidene
schepen zijn door granaatvuur ver
nield.
Van de overige gevechtsterreinen
geen berichten van eenig belang.
De duikboot- en mijnoorlog.
De Engelsche stoomschepen Martin
(1882 of 1904 ton) en Brookwood, het
Noorsche ss. Tholma en het stoom
schip Norna (Eng. of Zweedsch) zijn
in den grond geboord.
Het Noorsche s.s. Graafjeld liep op
een mijn en zonk. 5 man werden
gered, 8 man verdronken.
In de Zwarte Zee heeft een
Russische onderzeeër bij den Bosporua
twee Turksche stoomschepen tot
zinken gebracht.
In de Noordzee.
Een tiental Duitsche torpedobooten
en torpedojagers zjjn Dinsdag west
waarts koersende, benoor den Ameland
gepasseerd.
.Ontploffing.
Uit Tokio wordt gemeld, dat aan
boord van den Japanschen linie-krui
ser Teoekoeba in de haven van
Jokosoeka een ontploffing heeft plaats
gehad, waardoor het schip in brand
geraakte. Volgens dö eerste berichten
zijn er 400 dooden.
De Tsoekoeba was twaalf jaar ge
leden gebouwd en had een water-
verplaatsing van 13,750 ton. De be
manning teide 817 koppen.
Een belooning.
Het prijshof te Londen heeft aan
de officieren en de bemanningen van
de schepen, van Beatty's eskader,
belooning van 6250 pondst. toe
gekend voor het in den gj ond boren
van den Duitschen linie-kruiser
Blücher.
28 maanden bewusteloos.
Eer. Frauach soldaat, Jacques
Raiman, die in den slag aan de Marne
was gewond, is sedert dien steeds
bewusteloos gebleven. Nu, na 28
maanden, geeft h(j teekenen van
naderende ontwaking.
Hij is al dien tijd kunstmatig ge
voed.
BUITENLAND.
De Deenscbe Antillen.
Den 30en December zyn de stukken
betreffende den verkoop van de
Deenscbe West-Indische eilanden aan
Amerika uit Kopenhagen naar Wash-
ingtpn gezonden. Zoodra de Deensche
gezaht ze daar heeft ontvangen, zal
de verkoop worden geratificeerd. Bin
nen 90 dagen moet Amerika dan de
26 millioen dollar in goud betalen.
Dadelijk daarna zullen de eilanden
officieel aan Amerika worden over
gedragen.
Spanje en da duikbootenoorlog.
Naar de Lyonsche „Progrès" uit
Madrid vernoemt, hebben Spaanache
koopvaardij-kapiteins, reeders en af
gevaardigden van zeelieden te Bübao
een vergadering gehouden, waarin z|
hebben besloten de regeering te ver
zoeken koopvaardijschepen ter ver
dediging tegen duikbooten met kanon
nen te mogen bewapenen.
De entente en Griekenland.
Volgens een bericht uit Piraeus,
is aan generaal Callaris, den bevel
hebber van het eerste legercorps bij.
de gebeurtenissen van 1 December
(gevechten tusschen GrieBche troepen
en landingsafdeeling vaD de Intente)
ontslag verleend en is hij vervangen
door Jannahitsae, adjudant-generaal
van den Koning en oud minister van
oorlog in het kabinet Skoeloedis.
De Vredesnota en beursspeculaties.
Te Washington is thans een onder
zoek gaande betreffende het bekend
worden van de aanstaande publicatie
der vredesnota van president Wilson.
Enkele eff9Cten-handelaren en make
laars, die ermede bekend waren heb
ben erop de beurs gebruik van ge
maakt en groote sommen verdiend.
Men deelde mede •'at ook de Duit
sche ambassadeur graaf Bernstorff
aan deze speculaties had deelgenomen,
en daarmede 2 millioen dollars had
gewonnen. Er wordt thans onderzocht
hoe het mogelijk was dat de plannen
van den president uitlekten, en wie
hierbij betrokken waren.
BINNENLAND.
Inlijving lichting 1917.
In de hierna genoemde tijdvakken
zullen van de militie lichting 1917
worden ingelijfd:
1. in het tijdvak van 1 5 Maart
1917
a. de dienstplichtigen, toegewezen
aan de regimenten vesting-artillerie
en bestemd voor hst eerst in te ljj ven
b. de dienstplichtigen, toegewezen
aan het korps pantBerfort-artillerie
c. de dienstplichtigen, toegewezen
aan het korps torpedisfcen
d. de dienstplichtigen, toegewezen
m de cavalerie, die bestemd zijn
hetzij om te worden opgeleid tot offi
ciers-paarden oppasser, hetzij om bij
het remontedepot te worden belast
met de paardenverzorging
2. in het tijdvak van 12—16 Maart
1917:
de dienstplichtigen, toegewezen aan
het derde bataljon van een der regi
menten grenadiers en jagers of van
een der overige regimenten infante
rie, met uitzondering van hen, die
in het bezit zfin van het in art. 70 der
Militiewet bedoelde bewijs van voor
geoefendheid.
Deze laatsten zullen twee maanden
later worden ingelijfd.
Voor den verderen duur van de
tegenwoordige tijdsomstandigheden
zal uitstel of verlenging van uitstel
van eersteoefening slechts in zeer
beperkte mate worden verleend en
alleen om zeer gewichtige studie- of
andere redenen.
Ingezonden Mededeeling.
Helder. Telefoon Interc. 49.
Partijen speciale
condities.
Vergaderlokalen disponibel.;
Wl LH E LM I NA-BI LLARD.
Dinars worden aan huis bezorgd.
Da rechten van den gemeentenaar.
Sedert eenige maanden is er te
Amsterdam oorlog tusschen de Ge
meentelijke electriciteitswerken en
Sanders Betonmaatschappij, die een
zoodanigen omvang aannam, dat de
rechterlijke macht te hulp moest
worden geroepen, om aan een voor
de N. V. Betonijzerbouw ondrage-
lijken toestand eeo einde te maken.
Het geval komt neer op het vol
gende
By het graafwerk ten behoeve
van den bouw van het nieuwe maga
zijn der firma Peek en Cloppenburg,
aan den Dam, stieten de werklieden
op een hoofdkabel der G. E. W.,
waardoor deze beschadigd werd. De
Gemeente vorderde-hiervoor een ver
goeding van f 250.—.
Do Maatschappij weigerde evenwel
i betaling, op grond dat bedoelde
kabel niet voorkwam op de teeke-
ning van kabels, riolen, enz., door
de gemeente aan de My. verstrekt,
waardoor bovendien de werklieden
aan ernstig gevaar blootgesteld zijn
geweest. Dat alles gebeurde einde
1915. Op het eind van 1916 werd
maals op betaling aangedrongen,
doch de Mtj. gaf te kennen dat zij,
indien de kwestie bleef bestaan, de
gemeente in rechten zou aanspreken.
Daarna werd een inspecteur der
G. E. M. afgezonden om de stroem
ten kantore der My. af te sluiteD.
Men weigerde hom evenwel den
toegang. Hetzelfde gebeurde toen
later 2 ambtenaren kwamen'. De chef
de bureau verhinderde hen geweld
dadig den toegang. Deze werd toen
aangeklaagd wegens mishandeling, en
de Mij. diende een aanklacht in wegens
huisvredebreuk.
Den volgenden dag werd evenwel
door een ploeg gemeentewerklieden
de leiding in de straat voor het bureau
afgesneden.
Van 6 December j.1. af ontving de
My. zoodoende geen stroom voor haar
bedryf.
G. I. W. verzocht daarop aan de
Directie der Gasfabriek eveneens den
gastoevoer af te snyden, welk blyk
van solidariteit onder gemeentebe-
dryven echter door die Directie ge
weigerd werd.
Dat de My. hierdoor groote schade
leed behoeft geen betoog. Daarom
sprak zy de gemeente in rechten aan.
Pogingen, thans van de zijde dor
gemeente aangewend, om de', zaak
in der minne te schikken, worden
door de Betonmaatechapub afgewezen;
hadden althans geen rMu.caat.
Het „Hbld." geeft naar aanleiding
van dit geval een beschouwing over
de positie van den gemeentenaar
tegenover de gemeente, waarin het
blad zegt
De rechter zal beslissen of wet en
verordening en hot levering «contract
van electriscb licht de gemeente het
formaele recht geven aldus op tè
treden. Over die vraag zullen we niet
spieken. Maar al hoeft de gemeente
het formeele recht, naar onze over
tuiging pleegt de gemeente scbreme-
ïyk onrecht.
Wat zeu men zeggen, zoo een on
zer spoorwegmaatschappen iemand,
die met die spoorwegmaatschappij
over eenige leverantie procedeert en
naar die maatschappy gelooft ten on
rechte zyn ongeiyk nist wil erkennen,
van het spoorwegverkeer uitsloot?
Wat zou men zeggen en heeft men
gezegd van een petroleum-„monopo
list", die aldus optrad?
Als de verordeningen en do gr
meentelyke contracten een dergelijke
willekeur mogeljjkm&ken, dan deugen
die contractei en bepalingen niet en
moeten zij gewyzigd worden.
Omdat de gemeente het monopolie
heeft zonder dat zou de gemeente
de verplichting natuuriyk ook hebben
moet zy zorgen, dat de op ge
meentediensten aangewezen gemeen
teambtenaren een behooriyke rechts
positie tegenover den monopolisti-
schen leverancier hebben.
Dat nu is geenszins het geval. Da
afnemer is op genade of ongenade
aan zyn gemeente-leverancier over
geleverd. By elk verschil van meening
beslist de gemeente d.w.z. een
gemeenteambtenaar of ambtenaartje.
Tep bewyze daarvan haalt het blad
het voorbeeld van een gasmeter die
te weinig aanwyst. Het verbruik wordt
geschat naar een vorig jaar -en de
betrokkene moet bijpassen. De nieuwe
meter kan men laten herkeuren, men
kan byv. van meening zyn dat deze
te veel aanwyst, doch dan zyn de
kosten voor den verbruiker indien de
aanwyzing goed blijkt te zyn.
Ten slotte merkt het blad op:
By alle contracten, die de gemeente
met hare afnemers sluit, is in de
eerste, haast de eenige plaats, gelet
op het gemak en het voordeel van
de gemeente. Quaesties kunnen er
nooit komen, by verschil van meening
beslist de gemeente. In groeiende
mate hangt daardoor de verbruiker
van de beslissingen van ambtenaren
af en gemeenteraad heeft zelden
eenige moeite gedaan om „de rechts
positie" ook van den afnemer te
regelen.
Toch is dit by het scheppen van
monopolies noodzakeiyk. Elke mono
polist heeft de verleiding den tiran
te spelen ook voor den gemeente-
monopolist moet die verleiding zoo
klein mogelijk gemaakt worden.
Gasbesparing.
Te Enkhuizen is een verordening
uitgevaardigd, volgens welke de prijs
voor 70 °/0 van het normaal verbruik
81/® cent per M8. moet worden bepaald,
terwyi de prys van meerder verbruik
17 cent per M8. zal bedragen.
Voor muntgas werden de volgende
bepalingen vastgesteld: Voor een ver
bruik tot 40 M!. per maand 9 cent
per M8., van 40 60 M8. 11 ceDtper
M8. en van meer dan 60 M8.18 cent
per M8.
Winkeliers, koffiehuishouders en
houders van alle voor het publiek
toegankeiyke localiteiten mogen in
hun winkels of localen niet meer
branden dan de helft van de gewone
lichten, met dien verstande dat één
lichtpunt wordt toegestaan.
Tegen smokkelen.
Men schryft van de Galdersche
grens aan het „Handelsblad":
Be jongste verordening van deD
territorialen bevelhebber, geen enke
len vreemdeling op Hollandsch gebied
toe te laten, als hy niet van een
deugdeiyken pas voorzien is en de
reden van zyn verbiyf kan opgeven,
biykt een zeer krachtige en doeltref
fende maatregel te zyn. Werden tot
dusverre smokkelende Duitschers aan
gehouden en terstond naar de grens
teruggebracht, de maatregel gaat nu
vry wat verder, vooral nu ook de
grenswacht belast is met het jacht
maken op dergeiyke personen. Vele
Duitschers schynen de nieuwe be
paling nog niet te kennen en trachten
nog op de oude wijze de smokkel
waren te halen. Zoo werden Zondag
te Winterswyk twintig Duitschers
aangehouden, onder wie een paar
spoorbeambten en onder militaire be
waking gesteld. De lieden worden
eenige dagen in arrest gehouden en
krygen dan een uitwyzingsbevel van
den territorialen bevelhebber. Ze
mogen dan tydens den oorlog niet
meer in ons land komen.
Spoorwegdisfstallen.
De rechtbank te Alkmaar veroor
deelde Dinsdag de spoorwegarbeiders
H. v. D., J. en P., tegen wie wegens
upoorwegdiefstallen respectievelijk 8,
4, 3 en 8 maanden gevangenisstraf
was geéischt, respectieveiyk tot 8,6,
6 maanden gevangenisstraf en 3
maanden gevangenisstraf en 3 maan
den voorwaardeiyk met 3 proefjaren.
De minderjarige beklaagden K. en
B., eveneens spoorwegarbeiders en
betrokken in dezelfde zaak, werden
veroordeeld tot 2 maanden voorwaar-
deiyk met 2 proefjaren en 6 maanden
tuchtschool.
Moord.
Te Tilburg is Maandagavond de
logementshouder der Schalks, toan
hij over de straat ging in gezelschap
van eenige militairen, door een hem
tegemoetkomend burger zondar voor-
afgeganen woordentwist doodgesto
ken. Hem werd de halsslagader af
gesneden. De politie heeft het lyk in
beslag genomen en des nachts als
vermoedelijken dader zekere Cools
uit zyn bed gelicht.
Een woesteling.
In de Visscherssteeg te Utrecht,
veroorzakte Maandagmiddag een ze
kere F., die door misbruik van ster
ken drank niet wel by 't hoofd was,
een groote volksoploop. Bedoelde per
soon had verschil van meening met
een buurman gekregen, en wist g&en
beter middel om aan zyn argumen
ten kracht by te zetten, dan met een
geladen geweer by dien buurman
door de deur te schiftten. Gelukkig
werd niemand getroffen. Do politie
rekende het gevaarlijk heerschap in
in en voorkwam daardoor verdere
jagerallures.
Niat ontvoerd.
Uit Voorburg meldt men aan de
N. Rott. Ct., dat het aan de H. Ct.
ontleend® bericht over de ontvoering
van een meisje door Zigeuners geheel
onjuist is. Het dochtertje van den
heer mr. T. werd des morgens 11 uur
van school naar huis gestuurd, maar
het kind ging niet naar huis, het is
naar Delft geloopen, waar het door
een jongmenach uit Voorburg huilend
werd aangetroffen. Per tram is de
kleine daarop naar Rtfswyk gebracht
en om halfzeven te Voorburg aange
komen
door P. N. v. R.
Veertig jaar winkelierster.
„Heb u spruitjes?"
„Jawel, 'n Pond? Asjeblieft. Hoe
is 't met de baas knapt-ie weer 'n
beetje op Zoo, zoo, 'k bon bly voor
jou, ziel. Ja, ouwe wagens zyn toch
maar mirakel sterk ze doen soms
o, zoo lang mee. Vermeulen krabbelt
ook weer op. 'n Taaie, hoor! Och,
die oudjes willen nog niet dood
ze hebben 't hier op de wereld veel
te goed 'n regeeringaaardappeltje,
wat regeeringsgroenten en 'n tikkie
regeeringsvetnou, dan zeilt 't
welVyftien eenten kosten do
spruitjes, buurvrouw. Te duur? 'k
Geef ze je toch amper voor niks. Is
't maar voor 'n lessie, zeg je? Nou,
dan kan je beter 'n kwak zuurkool
hebben en stamp 't er door. Kyk 'r
is, wat 'n heeriyke, fijne, prachtige
zuurkool, hé? Je kan ze wel rauw
eten. Strakkies verkoop ik al veertig
jaar zuurkool en ze is beroemd ge
worden in de gemeente
Wat u Vier kilo van de regeering
Niet Ja, hoor d'r ia ik zit er ook
niet in enne, vandaag zyn ze zus
en morgen weer zoo. Dan die maar?
Puik, puikl Da's nog 'n aardappel
uit de goeie, ouwe tydWat kyk
je leelijk, mensch ben je met je
verkeer do been uit bed gestapt? Jé
moet niet treuren de heele maat
schappy is één groote treurigheid. Je
moet leven, vroolijk leven, 't Geeft
toch niks, al laat je 't hoofd hangen,
'k Heb een tantezegger dio doodgraver
is en die in zyn ernstig baantje altijd
even opgeruimd is hy zegt meestal
als je in de narigheid zitkom, daar
motte jullie niet te lang over kniezen
zand er over I Ik mag 'm wel,
want ik hou ook van 'n lolletje
Moet u wat voor de soep Hier, voor
twee centenIk doe ook zooveel
mogeiyk zand over de akelige dingen
en dat bevalt me best
Witte kool? 'k Geloof dat 'k nog
wat voor je heb, ouwe. Da's 'n kast
acht-en-twintig cent geef maar
zeven-en-twintigLegt die groote
knul van je nog te bed? Eigen schuld.
Je bent vroeger veel te goed voor ze
geweest. Kinderen moet je buigen
als 't takkies zyn. Ja, hou maar op
'k weet wel dat je verdriet er
van heb. En vloeken dat die jongens
doen vreeselyk. Dat vloeken gaat
je door je merg maar als ze niet
goed voorgegaan zijn, ziet u Je
moet voor ze bidden een bidder
wordt, gezegend en een vloeker
Moest u drie of vier kilo aardappe
len? Hierzoo en ga nou naar huis
en haal die jongen van je uit z'n
nest en slaan 'm met deze kist voor
z'n testJe moet niet vragen of-
ie asjeblieft opstaat scheur'm er
uitMoet u 'n pond uien Door-
elkaar zeker, vandaag 'n lekkere
warme pot..U drie kilo? Zoo, is
uw man weer aan 't werk. Gelukkig
maar daar moet 't van komme.
'n Raapie d'r by of boerekool of 'n
biet?i Nou is meneer aan de beurt
wat wou u?
Maar 't deurtje ging weer open en
dicht en aldoor kwamen nog meer
klanten in 't winkeltje en het werd
er vol en druk. Voor toonbank stond
een klein aardappelbakje, kaal en
versleten van ouderdom. Daar was
ook een blaadje met snoepgoed en
In een hoek opgestapeld, lagen er
zakken met aardappelen. Voor het
raam zag je een paar flesschen met
koek en zuurtjes en balletjes en op
planken aan 't groengeschilderde
schot waren potten en pannen gezet,
manden met wortelen, uien en róód-
blozende appelen. In terwyl de buren
er in radde gesprekken met elkander
stonden, hielp moeder Soendermaker
handig en vlug en het duurde wel
een uur eer het wat afzakte met de
negotie en zy gelegenheid kreeg ona
zich met onH te bemoeien.
„Snne, u meneer Tan de „Helder-
sche Courant", zegt u? O, gunst,
daar zal je 't hebben. Wie heeft u
gestuurd? Hoor d'r is - doe maar
geen moeite, mannetje, want er is
niks loos. U komt toch zeker voor
het feest van de Kloksteeg? Is het
nou zoo erg dat ik hier veertig jaar
in dit huis zit? Ach, ach, 't wordt
nog een dag vau wanhoop. Kreuger
heeft me ook al voor z'n raam gezet
en nou nog in de krantWaar is
't goed voor? Ik heb veertig jaar
gewinkeld, een boel verkocht en
weinig verdiend, want ik leef met
m'n volk, weet u ik behandel de
menschen zooals het hoort. Wou u
nog meer weten? Ga maar gerust
heen. Och, lieve tyd, wat moet de
LangeBtraat en wat moet de Klok
steeg niet denken. Zeur nou niet
langer, meneer, ik vertel niks meer.
't Is zoo welletjes u weet al ge
noeg Daar heb je weer volk
Vertrekt u nou, meneer - ik hou
toch m'n mond dicht
Heel gedwee en een beetje verle
gen om 't bazige gedoe van vrouw
Boenc'ermaker stapten we de deur
uit. Maar op straat dachten we: ze
is toch een kranig, pienter wijfje,
geknipt voor zoo'n volkezaakje, dat
Februari a.s. veertig jaar in de
Langestraat hoek Kloksteeg is ge ces
tigd. Moeder Boendermaker leeft er
voudig en fatsoenlijk, heeft er 't
wel en 't wee meegemaakt en alB
het oude huisje spreken kon zou het
veel kunnen verhalen. Dag in dag
uit heeft vrouw Boendermaker voor
haar brood achter de toonbank ge
staan en nog werkt ze hard, wel
tegén de beste op.' Ze denkt nog
minstens een dozijn jaren met hart
en ziel te kunnen handelen haar
lust en leveD, waarin ze geheel op
gaat. 't Is te hopen. Doch zouden
menschen haar nu op den lsten Fe
bruari geen blijden dag kunnen be
zorgen Een dag die aan iets feeste-
ïyks doet denken?
INGEZONDEN.
van
bedenkingen tegen de verkiezing
ryzen.
- 't Lijkt ten deze den heer Gr. wat
te schemeren, on dat het verleden
niet door hem werd geraadpleegd of
veronachtzaamd is.
Toen voor eenige maanden een
der Wethouders alhier als zoodanig,
bedankt had, en dat ongedaan
wensebte te maken, heeft hy dat
aan den Raad te kennen gegeven
en heeft zich aan eene UerkieziDf:
moeten onderwerpen. Als leden van
de Tweede of Eerste Kamer van de
Staten-Generaal voor hun lidmaat
schap bedanken, worden hunne namen
terstond afgevoerd van de ledenlijst
en worden zij niet weder als leden
toegelaten als de kiezers daaromtrent
by de verkiezingen geen gunstige
uitspraak hebben gedaan. De Minister
van Financién, die onlangs zijne
portefeuille aan Hare Majesteit de
Koningin ter beschikking stelde en
by nadere overweging in 'slands
belang noodig vond er mede belast
te biy'ven, heefc dit aan de beslis
sing van H. M. onderworpen.
Bij al deze benoemingen en her
benoemingen biyft de beslissing by
hem, of bij hen, of by Haar, aan
wien of aan wie de Wet de bevoegd
heid tot benoeming heeft toegekend.
De heer Gr., eeu en ander beden
kende, kan niet anders verwachten,
dan dat de Raad z'n bericht dat hij
z'n ontslagneming intrekt, eenvoudig
zal ter zyde leggen, omdat thans zijn
bedanken onherroepeiyk is.
Helder, 15 Januari 1917.
L. F. OVBB DB Ldidbn,
Lid van den Raad.
De heer Orer de Linden kan gerust
zijn: de hoer Grunwald is, volgens
de bestaande jurisprudentie, nog
steeds lid van den Raad. Art, 18 vau
de Gemeentewet luidt„De leden van
den Baad kunnen ton allen tijde hun
ontslag nemen. Het wordt door hen
ingezonden aan den Raad. zy, die
hnn entslag hebben ingesendeD, big
ven leden van den Raad, totdat
de geloofsbrieven hunner opvolgers
zijn goedgekeurd". Algemeen is de
opvatting, dat met het begrip „inge
zonden" de wetgever bedoelde een
schriftelijke ontslagaanvrage. In daar
die niet heeft plaats gehad, is de heer
Grunwald ook nog lid van den Raad.
Men leze overigens wat hieromtrent
geschreven is in het „Weekblad v.
Burgerlijke Administratie" no. 1109
en „de Gemeentestem" no. 1459.
Redactie.
Aan de Redactie
„Heldersche Courant".
Geachte Redacteur l
U zult mij verplichten, het hierin
vermelde op te nemen onder de inge
zonden stukken van Uw veelgelezen
blad.
Op pagina C, Ochtendblad van „De
Telegraaf" van 18 Januari, is door
den correspondent te Helder kennis
gegeven, dat het lid D. H. Grüawald
van den Gemeenteraad aldaar zijn
itslag als lid van den Raad intrekt.
In verband daarmede wordt door
ondergeteekende het volgende opge
merkt
De heer Gr. heeft in de openbare
vergadering van 22 December 1916,
dus ruim S weken geleden, bedankt
als lid van den Raadde Raad nam
mededeeling daarvan voor kennis
geving aan; de ontslagneming staat
geboekt in de goedgekeurde notulen
van die vergadering, en staat vermeld
in de twee plaataelyke bladen van
dien tyd.
De heer Gr. komt nu - nadat dit
alles heeft plaats gehad met hst
verzoek om den Raad mede U deelen,
dat hy zijne ontslagneming intrekt?!
Hfl schijnt dus niet te beseffen, dat
hy, om weder als Raadslid te worden
toegelaten, eerst by een volgende
verkiezing als zyn naam dan
voorkomt onder die van de gestelde
candidaten door de meerderheid
der kiezers van het distriet als ge
kozene wordt aangeduid en er geen
Ingezonden mededeeling.
van Nlsuwodlep dagelijks bah. Dinsdags
's m. 7.48, v. A'dam dag. 's m. 9.30
TWEEDE KAMER,
Vergadering van Dinsdag 16 Januari.
Voortgegaan werd met de behande
ling van Art. 4 der Huurcommiarie-
wet. Verschillende amendementen
waren ingediend.
Het amendement-de WRjkerBlooth,
omals grondslag aan te nemen de
normale huurwaarde op 1 Januari
1916, vermeerderd' met de hoogero
kosten, wordt aangenomen.
Verworpen werdhet amendement-
Drion om rekening te houden met
het stagen van den rentestandaard,
het amendement-finoeck-Henkemane,
om rekening te houden met de alge-
•algemeeue bftdryiaonkosten,«n bet
amendement Mandeis ora te Bchrap-
pen de ziasnede, dat de huurcommis
sie op gronden buiten do verhoog ing
der exploitatiekosten eon hsogvre.
huur goedkeuren kan, wanneer de
huurder met die verheoging instemt.
Art. 4 word hierna z. h. s. aange
nomen, evenalk art. 5, (vaststelling
van den huurprijs door de huurcam-
missio) nadat dit eenige verandering
hoeft ondergaan in verband met de
wijzigingen in art. 4 aangebracht.
Een op art. 6 (bepalingen omtrent
de uitspraak der huurcommissie)
ingediend amendement, om na beroep
by den kantonrechter geen rechts
middel meer toe te laten, behoudens
cassatie in het belang der wet, werd
door den minister overgenomen.
In verband met het gewijzigde
art. 4 werd ook art. 6 gewijzigd,
waarna hot z. h. s. werd aangenomen.
Dan voorstel van den heer Mon
deis (s.d.a.p.) om na art. 6 een
nieuw art. in te voegen, bepalecde
dat gedurende 12 maanden, nadat
een verhooging van huurprijs by
uitspraak geweigerd is, of een huur-
prys is verlaagd de verhuurder slechts
bevoegd is de huur door opzegging
te'doen eindigen, indien do redenen
tot die opzegging door de huurcom-
misBie zyn gebillykt, werd verworpen.
Art. 7 en 8 werden z. h. s. aange
nomen. Art. 9, houdende strafbepa
lingen by overtreding van de art. 1
en 2 werd aangenomen met 51 togen
10 stemmen.
In de avond vergadering werd de
begrooting van Justitie
behandeld.
De heer Juten (r.k.) drong aai
op streng optreden tegen de vele in
het Z. van ons land vertoevende
spionnen, veelal Belgen, die ten bate
van Duitschland spionneer en.
De heer Mondeis (s.d.a.p.) wees
op de verschillende veroordeelingeu
inzake het dienstweigeringsmanifest.
De sent ondertekenaar wordt vrij
gesproken, terwijl do andere drie
maanden gevangenisstraf krijgt.
Spr. drong aan op verschillend#
penitentiaire behandeling der politieke
en andere misdadigers.
Verder bepleitte spr. invoering van
de militaire strafwetboeken.
Verschillende sprekers voeren nog
het woord, o.m. over het instituut
der voorwaardelijke veroordeeling,
de kinderwetten.
De vergadering wordt daarop ver
daagd tot Woensdagmorgen.
