COURANT
Tweede Blad.
No. 4730
ZATERDAG 27 JANUARI 1017
45oJAARGANG
De algemeens toestand.
Bij strenge koude op alle fronten
geringe gevechtsbedrijvigheid. Alleen
ten Westen van Riga, aan de rivier
de Aa, is het levendig. De Russen
zijn er nog een weinig verder terug
getrokken. Ook hier is echter tot
dusver nog niets van beteekenis ge
beurd.
Londen en Berlijnliggen nog in
dispuut over de bizonderheden van
het jongste gevecht tusschen torpedo-
strijdkrachten in de Noordzee. Anders
geen verliezen van Engelsche zijde,
zoo herhaalt de Britsche admiraliteit,
dan die al zijn opgegeven. Dan zullen
dus de Duitsche vliegers het geramde
vaartuig van de eigen partij voor
een Engelschen torpedojager hebben
moeten aanzien.
De berichten over de vlootconfe-
rentie te Londen doen vermoeden,
dat er onder meer maatregelen zijn
beraamd voor de Macedonische ex
peditie, die thans in den rug veilig
is, want de Grieksche troepen wor
den op den Peloponnesus opgeborgen
en de entente krijgt het gebruik van
de spoorwegen in de rest van het
land.
De tranSportruimte voor troepen
enz. wordt aangevuld door de requi-
sitie van de Grieksche koopvaardij
vloot, en dat wel dicht bij de plaats
waar er aan zulke ruimte, in
verband met da Macedonische ex
peditie, de meeste behoefte bestaat.
Graaf Tisza, de Hongaarache
minister-president heeft aangekon
digd, dat de Hongaarache regeering
geneigd is de gedachtewisseling met
de Yereenigde Staten over den vrede
voort te zetten en wel in overeen
stemming met de bondgenooten van
Hongarije.
Er is dus eerlang weer een stuk
van centrale zijde over den vrede
te verwachteD. Zoo blijft de zaak
dan toch maar aan den gang. Dan
komt einde Februari of begin Maart
de Britsche rljkaconferentie over de
oorlogs-, maar ook over de vredes
politiek van het Britsche rijk. Zoo&ls
uit de uitlatingen van Lloyd Seorge
blijkt, zullen de eigenlijke vredes
voorwaarden, zoover Engeland be
treft, eerst daar worden ontworpen.
Het Britsche rijk moet het om te
beginnen met zichzelf eens worden.
Het totstandkomen van het staat
kundig vergelijk tusschen Oostenrijk
en Hongarije Is voor het ministerie
Clam-Martinitz naar omstandigheden
een groot succes. De allereerste stap,
om tot werkzaamheid te geraken, is
nu gedaan.
Vm hst Westelijk frsnt.
Berlijn, 26 Jan. Op den westelijken
oever van de Maas bestormden eenige
regimenten, krachtdadig gesteund
door artillerie en genietroepen en
mijnwerpers, de Fransche ^opgraven
op de hoogte 804 over een breedte
van 1000 M. In het handgemeen leed
de vijand bloedige verliezen en liet
ongeveer 600 gevangenen, o.w. 12
officieren en 10 mijn werpers, in onze
banden.
's Nachts ondernamen deFranschen
een tegenaanval, die mislukte. Op zij
van de plaats van aanval voerden
ondernemingen bij den Dooden Man
(Mort Homme) en ten N. O. van
Avocourt tot de gewenschte uit
komsten.
Van hst Oostelijke front.
Berlijn, 26 Jan. De gevechten aan de
Aa brachten ook gisteren aan de
aanvallende Oost-Pruisische divisies
volledig succes door inbezitneming
van nieuwe stellingen van de Russen
aan weerskanten van de rivier. Op
den oosteiyken oever mislukten
krachtige tegenaanvallen van den
vijand. 600 gevangenen zijn binnen
gebracht.
De duikboot- on mljnoorlog.
De vertonen der Sngelsche echeepvaart.
De „Daily Chron." de duikbootbe
dreiging besprekend, zegt„Wat de
DuitBche opgaven toonen, is. dat ter
wijl een totale Britsche tonneninhoud
van 2.976.476 ton te gronde gingen
van het begin van den oorlog tot het
eind van het vorige jaar, meer dan
800.000 ton zonken gedurende No
vember en 4 919.068 ton in December.
D- w. z. dat we in de laatste twee
maanden ongeveer een derde verloren
aan schepen van het verlies in de 27
vorige oorlogsmaanden, of m. a. w.,
terwijl het gemiddelde verlies gedu
rende het geheele tijdvak oegeveer
100.000 ton per maand was, was in
November dit verlies drie malen zoo
groot als het gemiddelde en in De
cember »vier maal.
vreezen, dat er weinig reden
ia voor de hoop, dat deze gruwelijke
toeneming in Januari niet zal blijven.
De ernst hiervan zal duidelijker wor
den begrepen als we zeggen, dat de
tonneninhoud voor den oorlog van
de schepen boven 1600 ton oügeveer
16.800.000 ton was, dat meer dan de
helft van onze scheeparuimte aan het
gewone gebruik ia onttrokken ten
bate van oorlogswerk en dat de
thans voor normale doeleinden be
schikbare ruimte niet meer, waar-
szhijnlijk minder is dan 7 millioen ton.
Wy kunnen hieraan toevoegen, dat
onze productie van handelsschepen
in 1918, toen het hoogste cijfer voor
den oorlog werd bereikt, 1.200.487
ton bedroeg. D. w. z. dat bij zulk een
productie en naar den maatstaf van
de vernietiging van schepen in De
cember, een geheele jaarproductie van
nieuwe schepen door den vijand in
drls maanden zou zijn vernietigd".
„De admiraliteit publiceert niet de
lijst van vernietigde onderzeeörs,
maar er is een sterk vermoeden, dat
er meer zijn vernield dan het publiek
reden heeft te gelooven, of dan offi
cieel worden erkend. Doehhetia vrij
zeker, dat de vijand voortdurend
duikbooten bouwt, zoo snel mogelijk
en sneller-dan zij worden vernietigd
en dat het verlies van onze schepen
den laatsten tijd toeneemt. Dit
verlies is echter gedekt. Als ver
goeding voor onze verliezen moeten
wij bij onze handelsvloot voegen de
geïptemeerd6 vijandelijke schepen en
moeten wq nieuwe schepeu bouwen.
De schepen wereld zegt, dat 40 of 60
stoomschepen met standaardlading
voor de regeering worden gebouwd
en op de werven aan de Clyde en
de N.O.kust op stapel staan. Zij
hebben een betonning niet ver van
een half millioen registertons. De
werkzaamheid is nu beter geregeld
en klaarblijkelijk zijn er ook maat
regelen genomen om den aanvoer
van materialen te regelen, nu nieuwe
ijzerovens ontstoken en de aanmaak
van staal is toegenomen.
De regeering heeft, door dekladin
gen toetestaaD.dooreenpennestreek
een half milliard tonnen aan de han
delsmarine toegevoegd. Door wijzi
ging van de in aanbouw zijnde sche
pen, die bedoeld waren als passagiers-
en góederenschepen, in geheele koop
vaarders, wordt een tweede groot
aantal tonnen voor aanvoeren ver
kregen.
Yoor den snellen aanbouw van
schepen beveelt de „Daily Chronicle"
aan, het invoeren van het stukwerk
stelsel. Zoo stukwerk algemeen werd
aangenomen en de arbeiders krach
tige pogingen aanwendden om loonen
te krijgen evenredig aan de krachts
inspanning, zouden de schepen twee
maanden vroeger gereed zijn dan
overeengekomen is.
Het stukwerk Is reed? in een vijfde
der werven ingevoerd. Door dus-te
werken konden wij in het aangebroken
jaar 1.200.000 ton toevoegen aan onze
betonning. Schepen in Amerika en
Japan gebouwd zullen eveneens groo-
tendeels worden gebruikt voor aanvoer
voor de geallieerden.
Da Dultseba kapars aan hat wark.
Londen, 26 Jan. De „Times" ver
neemt dd. 23 Jan. uit Pernambuco,
dat het Britsche schip „St. Theodore",
na door den Duitschen kaper in den
Atlantiachen Oceaan te zijn genomen,
op 28 Dec. op een expeditie werd
uitgezonden. Verschillende officieren
van het kaapschip droegen het ijzeren
kruis voor hun diensten aan boord
van de „Möwe" bewezen. Toen de
„Mount Temple" in den grond werd
geboord, die een lading paarden aan
boord had, werden verschillende van
deze dieren, die zich losgerukt had
den, in zee door de Duitschers dood
September j.1. gesteld, in zake het
incident van Sjengsjvatoen, aanvaard.
De kwesties, betreffende de vestiging
van Japansche politieposten in Mand-
sjoerlje en in Binnen- en Oost-
Mongoliö, alsmede de aanstelling van
instucteurs en adviseurs, zullen later
geregeld worden.
Kouds In Duitschland.
Keulen, 26 Januari. De sedert
eenige dagen ln West-Duitschland
heerschende koude is in den afge-
loopen nacht nog strenger geworden,
met name in de Eifel en op dehoo-
ger gelegen plaatsen aan den Boven-
Rijn. Daar is het zoo koud geweest
als in lange jaren niet het geval
was geweest. In de Eifel is veel
wild doodgevroren. De Rijn is sedert
gisterenochtend aan het kruien, zoo-
de scheepvaart gestaakt moest wor
den.
Naar de correspondent verneemt
moet het kaperschip het jaartal 1914
dragen.
Uit Duitschland.
De Duitscher had zich al aan de
gedachte gewend, dat de staat den
handel in oude kleeren aan zich heeft
getrokken. Nu gaat Berlijn beenderen
opkoopen. Daaruit zal vet worden
getrokken. De bewoners moeten dus
beenderen van alle soort van den
overigen afval gescheiden houden en
die afgeven aan de stedelijke verza
melaars, die daarvoor ten minste
tweemaal in de week langs de huizen
rond gaan en vier pfenning per pond
zullen geven. Het aldus te verkrijgen
vet voor de bereiding van spijzen is
voor de inwonerB van Berlijn, voor
welke stad de verordening alleen
geldt.
Ds ontploffing te Oretdio.
Parfis, 26 Januari. Ineenden30en
December 1916 gedateerden brief, die
op een Duitschen gewonde werd ge
vonden, staat het volgende:
Hebt gij reeds gehoord, dat het
arsenaal te Dresden in de lucht is
gevlogen Het moet verschrikkelijk
geweest zijn; onwillekeurig dacht
men aan het trommelvuur aan de
Somme. Er z(jn een duizendtal vrou
wen en~ jonge meisjes gedood. Men
houdt de zaak echter absoluut geheim.
Niemand kan dan ook een spoorweg
kaartje naar Dresden krijgen, drin
gende gevallen uitgezonderd. Alle
ruiten, tot op een afstand van 18
K.M., zijn gesprongen. Wanneer het
vuur de depóts bereikt, zal geheel
Dresden in de lucht vliegen. Dagen
nacht hakt men de boomen in het
bosch van Radobaul neer, om uit
breiding van den brand te voorkomen.
De brand, die eergisteren om 11.80
begon, woedt nog steeds voort.
Hospitalen, vol zwaar gewonden,
z(jn reeds in de lucht gevlogen.
De Vredesvoorstellen.
De meening van graaf Reventlow.
De „Deutsche Tages Ztg." bevat
een artikel over Wilson's Boodschap
van den bekenden graaf Reventlow,
die daarin de volgende prachtige
zinsnede schrijft:
„We weten, voor en na, dat een
vrede zonder overwinning de ruïne
en daardoor ook de ondergang van
het Duitsche Rijk zou zijn en de
toekomst van het Duitsche Rijk is
voor ons van veel grooter belang
dan de „wereld" en de „menschheid".
„Dat zijn zinnen, die geschreven
schijnen te zijn, zegt de „Vorwarts",
om door de geheele neutrale wereld
te worden geseind en de ontstemming
tegen het Duitsche Rijk te doen
toenemen."
Wij wisten, dat graaf Reventlow
een der Pangermanisten ia, die den
mond wel wat heel wfjd openzetten
maar dat h{j het Duitsche Rijk wil
stellen boven de wereld, en het
Duitsche volk boven de menschheid,
dat is, passez-nous le mot, toch wel
wat heel vlegelachtig, zelfs vooreen
Alduitscher. Want het doet denken
aan den zestienjarigen gymnasiast,
die zijn vader wil leeren hoe hij zich
gedragen moet. (Hdbl.)
BINNENLAND.
BUITENLAND.
China en Japan.
Peking, 20 Jan. Cüina heeft alle
eischen, in de Japansche nota van
„Salland", „Juno" an „Zeta".
De correspondent van het „Hbl."
te Londen seinde gisteravond:
„De bemanning van het s.s. „Juno"
is reeds naar Nederland vertrokken.
„De bemanning vau de „Salland'"
was vandaag nog niet hier aange
komen.
„De „Zeta" is door een mijn of
torpedo getroffen, Maandagavond j.1.,
en bleef drijven tot den volgenden
morgen, toen het schip gezonken is.
De bemanniDg werd gered door een
treiler, die op de signaleD, welke de
„Zeta" met de stoomfluit gaf, afkwam.
Uit stukken metaal, aan boord van
de „Zeta" gevonden, kreeg men den
indruk, dat het schip getorpedeerd
was.
„De bemanning van de „Zeta" was
in de booten gegaan, maar is niet in
staal geweest iets van haar persoon
lijke bezittingen te redden. De treiler
bracht haar te Swansea aan wal".
Da verdediging van Nederl.-IndlB.
'8 Gravenhage, 26 Januari. In de
gisteravond verschenen Memorie van
Antwoord op het Yoorloopig Verslag
der Indische begrooting deelt minister
Pleyte mede, dat het zijn voornemen
Is, de landmacht in Ned.-Indiö uit
te breiden. Hij acht het onmogelijk
het leger op te voeren tot zoodanige
sterkte, dat het, wanneer de vloot
eventueel zou zijn verslagen, overal
een landing of vermeestering van
ver-uiteen gelegen gebiedsdeelen zou
kunnen beletten. Hij wil echter het
tegenwoordige staande leger her
vormen in een kader-militie-leger
van zoodanige sterkte en gehalte,
dat het een op Java gelande troepen
macht het hoofd kan bieden. Dit
plan gaat, volgens den minister, niet
boven onze krachten, en strookt met
de belangen, zoowel van de iDlanders
als van ons land. („Telegraaf
Aardbeving op Bali.
(Officieel). Bij het departement van
koloniën is ontvangen het volgende
bericht van den gouverneur-generaal
van Nederl. Indie
In de districten Kintamanie, Bangli
en Soesoet van het zelfbesturend
landschap Bangli z(jn 660 dooden en
vermisten. Op 2 Chineezen na allen
Balineezen, waaronder 800 van de
Desa Boeahan. Met uitzondering van
14, zijn alle huizen ten gevolge van
een aardschuivlng bedolven. De her
stelling der wegen, zoodat zy voor
wagenverkeer bruikbaarzfjn, zal
eenige maanden vereiscben. Degroote
desa Pajagan in Pranjar is geheel
verwoest. Bijzonderheden ontbreken
nog.
In Karangasen zijn dooden en ge
wonden gemeld, maar het aantal is
nog onbekend. De vulkanen op Bali
z(jn rustig.
De oorzaak van de aardbeving is
onbekend.
Blftan dar Koningin.
De Koningin heeft f 1000 naar
den gouverneur-generaal van India
gezonden voor de slachtoffers van
de aardbeving op Bali. Voorts heeft
zij f 600 geschonken voor alle Pro-
testantsche militaire tehuizen en
f 600 voor de Kath. militaire ver-
eenigingen en patronaten.
De H 'uroommlsslewet.
De Tweede Kamer heeft gisteren
middag de Huurcommisaiewet met
63 tegen 9 stenmmen aangenomen.
Verspilling van rsgeerlngsgoedaren.
De minister van landbouw heeft
onderstaande circulaire tot de ge
meentebesturen gericht
Het is mij gebleken, dat de tot
heden door sommige gemeentebestu
ren getroffen maatregelen onvoldoende
z(jn om te voorkomen, dat er ver
spilling van regeeringsgoederenplaats
heeft.
Daarnevens hebben de in verschil
lendegemeenten gemaakte bepalingen
om een gelijkmatige verdeeling van
die goederen over alle inwoners te
bezorgen, niet steeds het gewenschte
resultaat gehad.
Bovendien is het door de beperkte
voorraden van sommige goederen
noodzakelijk geworden, het verbruik
daarvan door bijzondere maatregelen
te verminderen.
Een en ander leidt tot de nood
zakelijkheid, dat de gemeentebesturen,
die regeeringsgoederen wenschen te
betrekken, waarvan de rantsoeneering
op een der bovenstaande gronden
niet langer achterwege kan blijven,
een verordening maken, die een doel
treffende controle in het leven roept.
Deze verordening moet de zekerheid
verschaffen, dat van die regeerings
goederen, waarvan de rantsoeneering
naar mijn meening thans moet plaats
vinden, door de ingezetenen geen
voorraden kunnen worden gemaakt
en dat niemand meer zal kunnen
verbruiken dan zijn evenredig deel
in hetgeen door mi) voor allen ver
krijgbaar kan worden gesteld.
Ik noodig u uit ten spoedigste een
zoodanige verordening aan mijn de
partement ter goedkeuring in te zen
den, onder mededeeling, dat na 17
Februari a.s. geen regeeringsgoederen
meer zullen worden verkrijgbaar ge
steld voor die gemeenten, waar op
gemelden datum geen afdoende con-
tröle in werking is.
Binnen weinige dagen hoop ik u
een concept-verordening te doen toe
komen, waarvan u kunt aannemen,
dat zij na ongewijzigde inzending mijn
goedkeuring zal wegdragen.
Ik ben er toe overgegaan, op aan
drang van verschillende zijden op
dracht te geven tot het samenstellen
van dit concept, zonder daarmede
evenwel den gemeentebesturen eeni-
gen dwang op te leggen bij het samen
stellen der contröle regelingen, welke
naar hun meening ter bereiking van
hetgeen ik hierboven aangaf, nood
zakelijk zijn.
Ik stel mij voor, u spoedig nadere
mededeeling te doen omtrent de hoe
veelheid, welke aan de gemeenten
zal worden geleverd van die regee
ringsgoederen, waarvan slechts be
paalde hoeveelheden door mij ver
krijgbaar kunnen worden gesteld.
Dt distributie.
Het gemeentelijke Distributiekan
toor te Amsterdam geeft de volgende
raad aan de huisvrouwen
Er is in dezen noch voor de groen
ten, noch voor de andere door de
Regeering ter beschikking gestelde
levensmiddelen, een weistandsgrens.
Rijk en arm kunnen ze krijgen.
Laat de huisvrouw er op bedacht
zijn, de prijzen te betalen, die staan
aangegeven op de kaarten, die in
den winkel en op de kar duidelijk
zichtbaar moeten zijn aangebracht.
Als in een winkel of aan een kar
naar eenig RegeeringBartikel wordt
gevraagd, dat de winkelier volgens
zijn kaart in voorraad moet hebben
en de verkooper antwoordt, dat hij
het gevraagde artikel niet in voor
raad heeft, maar wel dezelfde, geen
Regeerings- en duurdere waar, dan
moeten de betrokkenen er terstond
melding van maken, en nauwkeurig
opgeven den naam van den leveran
cier, die beweert het artikel niet in
voorraad te hebben, dat wél op zijn
kaart voorkomt. Óók moet worden
opgegeven, wélke prijs de winkelier
voor het gevraagde artikel eischt.
Zóó, maar zóó alleen dient men het
algemeen belang en zijn eigen.
Malk tskort.
Naar het „Hdbl." verneemt bestaat
te Amsterdam de laatste dagen weder
een belangrijk tekort aan comsumptie-
melk. De toestand is zoodanig, dat
de vier groote melkinrichtingen, na
de ziekenhuizen enz. bediend te heb
ben, genoodzaakt zijn minder af te
leveren dan besteld is. Terwijl deze
inrichtingen vroeger 13.600 L. regee-
ringsmelk kregen, ontvingen zij
slechts 7000 L.
Ut.
De Geusau van den dienst Enk
huizen—Urk—Kampen zit nog in
het ijs bekneld en heeft slechts voor
8 dagen levensmiddelen aan boord.
Donderdagmiddag 1 uur is van Urk
een ijsvlet met 10 man en voorzien
van levensmiddelen vertrokken, om
het schip hulp te verleenen. De vlet
heeft de passagiers van de „Geusau'J
aangebracht. De proviand is achter
gelaten. Het schip zit bekneld in
een q'Bveld bezuiden het Enkhuizer
zand.
Yoor het eerst sedert Zondag is er
Donderdag verbinding verkregen tus
schen Vlieland en Terschelling per
stoomschip „Lutine". De Noords-
vaarder vertrekt met post en passa
giers van Vlieland en Terschelling
buitenom naar Nieuwediep. Het Stor-
temelk is vol dryfys.
Ameland, 27 Jan. Door te geringen
aanvoer van petroleum zit geheel
West-Ameland gedurende de laatste
dagen in het donker. Ook de straat
verlichting kan niet meer worden
ontstoken.
Suiker, steenkool, zout en vet ont
breken ten eenenmale.
Men verwacht voorloopig nog geen
herstel van de verbinding met het
vasteland. Sedert 17 Januari is geen
briefpost meer ontvangen of ver
zonden.
Da spoorwegen en het Ijs.
Men schrijft aan het „N. v. d. B."
uit spoorwegkringén
Daar in ons land in gewone om
standigheden ongeveer 76% van het
goederenvervoer te water geach'edt,
kan men zich voorstellen, hoe enorm
veel drukker nu, bq stremming van
nagenoeg de geheele binnenvaart,
bet goederenvervoer bq de spoorwe
gen iB.
Had men reeds vóór de winter-
drukte te kampen met wagongebrek
en gebrek aan geroutineerd personeel,
doordat er niettegenstaande de tal
rijke vrijstellingen, nog velen van
het spoorwegpersoneel in militairen
dienst zqn, nu dreigt detoestand
onhoudbaar te worden.
Het binnenlandsch goederenver
voer, dat de laatste jaren vóór den
oorlog zich reeds enorm begon uit
te breiden, heeft juist gedurende
den oorlogstijd zeer groote afmetingen
aangenomen. Vele wagens der Neder-
landsche spoorwegen schijnen boven
dien in Duitschland te worden vast
gehouden, terwijl het aantal Duitsche
wagens, dat de grenzen passeert,
ontzaglijk veel kleiner is geworden
met den oorlog en in 't bijzonder
gedurende de laatste maanden tot
op ongeveer 7< yan bet normale is
teruggebracht.
Duitsche kolen b.v. worden per
spoor niet meer aangevoerd, gevolg
van transportgebrek op de Duitsche
spoorwegen, en als het vriezend weer
blijft aanhouden, zullen er in 't geheel
geen Duitsche kolen meer aangevoerd
kunnen worden. En juist de spoor
wegen hebben bijzonderlijk te kampen
met den schralen kolentoevoer, niet
tegenstaande Engeland steeds meer
gaat invoeren. Wel hebben de spoor
wegen succes gebad met de flinke,
verhooging van het staangeld der
wagens, geladen met kolen, waardoor
deze vlugger worden gelost, respec
tievelijk weder spoediger ter beschik
king komen voor andere vervoeren.
Het is echter slechts een hulpmaat
regel gebleven; nbg is er wagenge
brek, vooral aan open wagens.
Het inleggen van ex tra-goederen
treinen gaat met het oog op den
kolennood, met groote moeilijkheden
gepaard; de stations, speciaal de
groote, zullen dus niet voldoende
ontlast kunnen worden, waardoor
de mogelijkheid niet is buitenge
sloten, dat zij overvol geraken, het
geen weder tot gevolg zal hebben,
dat aldaar geen goederen meer ten
vervoer aangenomen zullen kunnen
worden en dat ook voor die stations
zendingen geweigerd zullen moeten
worden.
Om aan de plotselinge toeneming
van bet vervoer het hoofd te kunnen
bieden, heeft men o. a. den af haal-
dienst per kar te Amsterdam ge
staakt.
Het personeel op de stations, vooral
bet administratieve, moet nu reeds
dagelijks uren overwerken.
Als de vorst lang aanhoudt, zal
het aantal vrijstellingen voor onder
dienst zijnd personeel noodzakelijker
wijze uitgebreid dienen te worden,
al was het dan ook slechts tijdelijk,
Effacten-dlafstal.
In den nacht van Woensdag op
Donderdag hebben zich inbrekers
toegang verschaft tot de woning
van den heer D. P. Schrikker van
de tabaksfirma Rasmers en Schrikker,
welke woning gelegen is Amsteldfik
149a, onder de gemeente Nieuwer-
Amstel. De brandkast werd, met
behulp van een kruiwagen, uit de
woning gebracht naar een naburig
weiland en daar op de bekende wijze
aan de achterzijde geopend.
De vrouwelijke huisgenootende
heer Schrikker was niet thuis
hebben in den bewusten nacht wel
onraad gehoord, doch achtten het
begrijpelijkerwijze niet geraden het
huis te doorzoeken.
De zaak is in handen van de politie
▼an Nieuwer-Amstel.
De gestolen effecten zqn: 19 aan
deelen Crédit Foncier de France 1880,
3 obligatiên Nederland 6% h f200,
3 aand. Mij. „Atlanta" a f1000, 83
aand.Jt f600 der Mij. „Dubbeltoon"
(de eenige die in omloop zijn) en
aantal loten Paleis -voor Volksvlijt
1867 k f10.
Bovendien is gestolen een bedrag
van 10,000 Oostenrijksche kroneo, ln
biljetten van 1000 en 600 kronen.
Typografanstaklng ta Middelburg.
Nadat alle, groote patroons behalve
de firma Altoffer, zich bereid hadden
verklaard de voorwaarden, vervat in
het collectief contract, te aanvaarden,
Ib door de typografen besloten op al
le drukkerijen, behalve de genoemde,
het werk heden te hervatten.
Zwara brand ta Bouda.
Donderdagavond en -nacht heeft
een zware brand gewoed in de
Goudsche machinale garenspinnerij.
Verschillende fabrieksgebouwen en
magazijnen zijn uitgebrand. De schade
aan machinerieén en voorraden
grondstoffen is enorm en kan op
minstens een half millioen worden
begroot. Yan de pl.m. 300 werk
lieden konden de mannen 's morgeDS
beginnen aan het opruimingswerk.
De vrouwen en meisjes zqn voor
loopig buiten werk. De gebouwen,
die intact zijn gebleven, hebben veel
geleden van het water.
Het vroor Donderdagavond bard,
de waterstralen vormden ijsmassa's,
aan de muren en op bet terrein, de
platte fabrieksdaken en de binnen
plaatsen waarover gespoten werd,
waren bevroren sloten gelijk waar
de burgers en militaire brandweer
lieden tot over de enkels in het
ijswater stonden. Vrijdagmorgen'ver
toonde het uitgebrande gebouw dat
Donderdagavond in den vuurgloed
zoo'n imposanten aanblik bood, een
betooverd schouwspel door zijn
winterkleed dat het in allerlei grillige
vormen had omhangenIjsmassa's
langs de afgebrokkelde maar nog
hoog opstaande muren versierd met
kegels 20 en 30 c.M. dik, meters lang,
gaven op eenigen afstand aan het
geheel den aanblik van een paleis
uit een sprookje. Maar daarbinnen,
daar was het éón ruïne, een kapitaal
in puin.
De fabriek was bij verschillende
maatschappijen verzekerd.
De juiste schade kan nog niet
worden vastgesteld.
Nu de brand is gebluscht, is ge
bleken, dat enkele machines spoedig
weer zullen kunnen werken, andere
zqn zeer gehavend en zeer moeilijk
door nieuwe te vervangen.
Lang ondarwag.
Onder toezicht van de Winterswijk-
sche politie is vernietigd eene hoe
veelheid van ruim 5000 pond var-
kensvleesch, welke op 20 December
door de firma Zwanenberg aldaar
naar Duitschland was verzonden,
doch zoolang onderweg was gebleven
dat ze te Bentheim als ongeschikt
voor menschelijk gebruik was afge
keurd.
Drla klndaran gastorvan.
Te Stolwijk beeft het gezin van
den arbeider P. S. op één dag al zijn
kinderen verloren. Een tweeling van
8 maanden sliep in hetzelfde vertrek
waar het oudste kind, een jongetje
van 2 jaar, ernstig ziek lag. Geheel
onverwacht is die tweeling gestor
ven. Het jongetje overleed eonigen
tijd later.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Ragaarfngaiardappaian.
Een gedeelte van de aardappelen,
die in de laatste dagen zijn aange
komen en die onmiddellijk moeten
worden afgeleverd zfin minder of
meer bevroren.
In verband hiermede wordt het
volgende aangeraden
1. door de winkeliers moeten de
aardappelen in een koude bergplaats
worden bewaard;
2. de verbruikers koopen slechts
van dag tot dag voor dagelqksch
gebruik
S. de verbruikers -zetten de aard
appelen onmiddellijk ongeschild in
koud water en laten ze daarin
gedurende den nacht staan;
4. men kookt ze dan geschild of
ongeschild zonder de aardappelen voor
dien tijd in de gelegenheid te stellen
te ontdooien.
Het publiek zal, Indien het 't boven
staande in acht neemt, bemerken,
dat zelfs bevroren aardappelen goed
voor het gebruik zijn.
Staankolannood.
Heelemaal zóó erg is het nog niet,
maar 't is toch erg genoeg en als
we zeggen steenkolenschaarschte dan
drukken we 't toch niet sterk genoeg
uit.
Zij die gewoon z{jn alleen cokes te
stoken zijn er 't leeiykst aan toe. Het
distributiebureau, dat sedert Maandag
de cokes] onzer gasfabriek verdeeld,
geeft per huisgezin één bon voor één
mud cokes.
Dat gaat dan nog langs moeilijke
wegen.
Eerst moet je een bon zien te
krijgen - tegenwoordig is de worstel-
plaats daarvoor het Bureau voor
gemeentewerken. Daar wordt letterlijk
geworsteld om de voorrang, want er
komen meer menschen dan er bonnen
worden afgegeven. Werden de gega
digden nu maar ordelijk in rijen gezet,
werkte het publiek ook maar wat
mee! Maar men zegt: de brutalen
hebben de halve wereld.
Of dat zoo is weten wij niet, maar
dat zij 't eerst den cokesbon krijgen
is zeker. Men dringt en dringt
en menige huismoeder wordt er de
dupe van. ZU kan 's middags op tijd
niet met 't eten klaar, want zij moet
een paar uur spandeeren aan 'tver
overen van een bon.
En als je een bon hebt dan ben je
aan de gasfabriek ook nog niet klaar.
Want ook daar zqn vele laatsten wel
eens de eersten. Dat hangt soms af
van een paar Bterke armen en van
wat durf, beter gezegd brutaliteit.
Neen 't is noodzakelijk dat daarin orde
komt.
Op een rijtje moeten de menschen
gezet zooals in Amsterdam o. a. bij
't halen van kaartjes voor de
schouwburgen, 't Zal een toer
zijn om ons Heldersche publiek
daar aan te wennen. Maar 't moet.
Wie eerst komt eerst maalt.
Mis&hien krijgen we dan wel
vertooning dat reeds 's morgens om
acht uurde rij begint. Maar dan is
't tenminste eerlijk.
Nu komt het voor dat iemand twee
ochtenden tevergeefsch een bon en
cokes zoekt te bemachtigen.
Of er dan geen cokes zqn in de
pakhuizen derhokkebazen, zooals
de spraakmakende gemeente de kolen
handelaars noemt? 't Is moeilijk,
dat aan de weet te komen. Ook of
er andere steenkolen zqn: anthraciet,
eierkolen, steenkolen Een inrichting
die een vijftien mud cokes in de
week gebruikt en dus nu leelijk in
de kou zit, letterlijk, vervoegde zich
bij een anderen handelaar, omdat
haar gewone leverancier niets meer
had. Ze kreeg 't geschiedde Maan
dag - geen eierkolen en geen
anthraciet en geen cokes.
Een andere inrichting kon een paar
mud anthraciet krijgen en eenige
mudden cojceB, doch niet genoeg.
Particulieren spraken we, die Yrij-
dag twee mud anthraciet kregen van
een bepaalden handelaar, niet hun
gewone, mits zij beloofden voortaan
zijn klanten te worden.
Is er nu steenkool en anthraciet
voldoende voorradig in onze gemeente
of niet?
Zoo ja, dan wordt het tijd, dat ze
in beslag worden genomen en eerlijk
verdeeld.
Op het Distributiebureau kon men
ons niet inlichten Donderdag en Vrij
dag, wijl de Directeur op reis was.
Wij vernemen intusschen, dat op
de Rijks Marinewerf voor de werk
lieden aldaar een hoeveelheid steen
kool zal worden beschikbaar gesteld,
wij meenen 1 mud per week. Dat
ontlast althans iets onze cokes
distributie.
Maar nog eenszooals het nu gaat,
kan het niet langer.
Daar moet door de autoriteiten
raad geschaft worden.
Bij de felle, nijpende kou moeten
we ons, zfl het dan ook zuinig, toch
kunnen verwarmen.
Petroleum.
Men schijnt zich bier ter stede
ongerust te maken over de voorraden
petroleum. Natuurlijk, nu allerwege
bezuinigd wordt op gas, en straks
ingrijpender maatregelen zullen wor
den genomen, is de vraag naar
petroleum toegenomen. Maar niemand
behoeft zich ongerust te maken: er is
petroleum voldoende in onze gemeente,
ook voor geregelde afname. Wq kun
nen dit uit de meest betrouwbare
bron verzekeren.
IJsvarmaak.
Allerwege in ons land worden
qsfeesten georganiseerdijsclubs,
sinds vele jaren in den slaap van den
kwakkelwinter verzonken, zijn plot
seling ontwaakt, en binnen eenige
dagen zqn wedstrijden en feestelijk
heden georganiseerd, die ons Holland-
sche schaatsenrjjderhart goed doen.
Slechts den Helder blijft achter.
De ijsbond „Holland's Noorderkwar
tier", wiens gebied zich uitstrekt
over Noord-Holland benoorden Alk
maar, schijnt den Helder niet meer
tot zijn ressort te rekenen. Er zijn
hier banen genoeg om te berijden
het Heldersche kanaal, de fortgracb-
tén, het spoorwegbassin, en wil men
verderde Doggers- en andere vaarten,
ze bieden gelegenheid te over.
Maar er is geen organisatie, die dat
nu eens regelt; die bet ]js onder
zoekt,, het onderhoudt, zwakke plek
ken afbakent, in 't kort, het mogelijk
maakt dat volop genoten wordt van
deze sport.
Ook zonder dit wordt er nochtans
druk geredener zijn wel Heden, die
een daggeldje trachten te verdienen
met een baantje schoon te houden,
en het publiek, volop genietend en
gul gestemd, wil gaarne zijn pen
ningske offeren. Maar dit allea kon
beter en op grooter schaal geschieden
dodr een ijsclub.
Wij bedoelen dit niet als een ver
wijt wy weten maar al te goed hoe
sporadisch de laatste jaren valt te
genieten van deze heerlijke sport
in de laatste jaren was het begrip
„IJsclub" iets vóór-historisch' ge
worden. Maar nu zit men er mee.
En met weemoedig gevoel lezen we
allerwegen van de wedstrijden, van
de feesten, die er bij plaats hebben,
van het enthousiaste publiek.
Zoo ook weer in Leiden. Daar werd
Vrijdagmiddag een wedstrijd gehou
den in schoonrqden voor heeren om
het kampioenschap van Nederland.
En de le prijswinnaar was de heer
C. R. Blaauboer, te Wieringerwaard,
die den vorigen dag te Zwolle den
eersten prijs gehaald had ih het
schoonrijden voor paren. Deze heer
heeft hiermede twee favorietes over
wonnen.
In den wedstrijd voor paren was
de uitslag als volgt
le prijs mevrouw T. de Boer-
Blaauboer (Groningen) en de heer
C. R. Blaauboer (Wieringerwaard),
1233 punten.
2e prijs mej. M. Kaan (Alkmaar)
en de heer M. Nooy (Hoorn), 1116
punten.
3e prijs mevr. Kaan (Alkmaar) en
de heer Oostveen (Utrecht).
Heden wordt in Friesland de be
kende elf-stedentocht gehouden, waar
voor veel deelneming is, terwijl Alk
maar eveneens een vijftien-dorpen-
tocht heeft georganiseerd veor Zondag.
IJmuiden alt toekomstige
oorlogshaven.
In de aflevering 6 van het „Marine
blad" bepleit Luitenant ter zee E. J.
Langelaan de oprichting van een
maritiem station, voornamelijk voor
onderzeebooten, torpedobooten en
-jagers, te IJmuiden.
Schrijver vangt aan met te wijzen
op de thans aangenomen ontwerpen
tot den bouw v. een nieuwe schutsluis,
(schutlengte 400 M., vrije doorvaart
wijdte 46 M. en slagdrempeldiept'e
15 M. N.A.P.) en zegt dan dat ook
de Leger- en Marine autoriteiten
IJmuiden als een belangrijk punt
beschouwen, hetgeen blqkt uit de
belangrijke werken van militairen
aard, die sedert den aanvang van
den oorlog aldaar zijn uitgevoerd.
Dit brengt schrijver in verband
met het in 1889 door generaal Den
Beer Poortugael (destijds commandant
van de Stelling van Amsterdam) aan
den toenmaligen Minister van Oorlog
gegeven advies, waarin werd voor
gesteld het geheele West- en Zuid
westfront te doen vervallen en de
Stelling aan zee te doen aansluiten.
De Noordervleugel zou aanvangen
ter hoogte van een punt gelegen
tusschen de forten Krommeniedijk
en Marken-binnen van het Noordfront,
en bij strandpaal 43 de Noordzee
bereiken.
De Zuidervleugel zou beginnen bjj
het fort Kudelstaart, zich voortzetten
langs de Zuidgrens der Haarlem
mermeer, door het laaggelegen water
rijke polderland en in Westelijke
richting aan de Noordzee bij strand
paal 88 (ruim S Kilometers benoorden
de Katwljksche sluizen) aansluiten.
De Kamer besloot echter dateer3t
de kringstelling zop worden voltooid,
hetgeen dan ook is geschied.
Schrijver haalt dan eenige beschou
wingen aan uit het werk van W. E.
van Dam van Isselt „DeatelliDg van
Amsterdam", waarin de voordeelen v.
de vleugeluitbreiding worden bespro
ken.
Bjj een aanval door een gelande
troepenmacht van uit het Noorden is
alléén het gedeelte van Noord-Holland
ten Noorden der Stelling in handen
van den vijandbq een aanval van
uit het Zuiden rest ons bet juist
genoemde gedeelte dezer provincie.
Het verdedigde gebied is dus belang
rijk grooter, dan in het geval der
bestaande kringstelling. Hieruit volgt
dadelqk, dat het approviandeerings-
gebied aanzienlijk grooter zal zijn,
zoodat een betere verpleging mogelijk
wordt. De vijand zou in het eerst
gestelde geval, de stelling reeds
kunnen insluiten, daar hq, nadat
IJmuiden gevallen was, meester is
van de duinstreek.
Mocht de vijand een der vleugels
doorbroken hebben dan vormen de
gereedzijnde West- en Zuidwest-
fronten, de minst sterke der kring-
stelling, een tweede linie. Het bezit
van de duinstreek beteekent voor ons
het behoud van de stad Haarlem met
hare belangrijke industrie en van de
prisea d'eau van verschillende water
leidingen en verder een by uitstek
geschikt terrein zoowel voor de lege
ring van troepen als voor den over
gang tbt het offensief.
By een insluiting van de kring-
atelllng van Amsterdam, zal het fort
