Heldersche Courant van
Donderdag 22 Februari.
Braezind.
Ondanks den ingevallen dooi had
Zondagmiddag, tegenover het Café
van den heer R. van Zandwijk de
aangekondigde wedstrijd in het hard-
prikken plaats. Zonder twijfel wijl
een dergelijke wedstrijd hier iets
nieuws is, was er, in weerwil van
de ongunstige gelegenheid, heel wat
publiek.
De uitslag was als volgt:
Voor jongelui
le pr. P. Sthilderman Az.2e pr.
D. Heiligenberg; 8e pr. P. Schilder-
man Cz.
Voor volwassenen
le pr. A. Schilderman2e pr. Ja.
Heiligenberg3e pr. P. Boodle
troostprijs Cs. Schilderman2e troost
prijs C. Ambuül.
Maandagavond, 19 Februari, hield
de afdeelii g .Anna Paulowna" van
d*-n Nni. Bond van Arbeiders in het
LandbouwTuinbouw en Zuivelbe
diijf een openbare vergadering in,de
zaal van den heer G. Borst.
De voorzitter, de heer B. Looy,
heette de vele aanwezigen welkom,
Bcbreef de groote opkomst stellig voor
geen gering deel toe aan een ad ver
tentie in de .Schager Courant",
waarin opgave van het geweoschte
aantal g* Interneerden werd gevraagd,
waarna hij het woord gaf aan'den
beer W. v. d. Vall, bondsbestuurder.
voor zijn onderwerp: .Wat de land
en tuinarbeiders dit jaar te doen
staat".
Spreker herinnertaan dealgemeene
verwarring bij het uitbreken van den
oorlog, waarvan ook de Bond van
Land en Tuin bouwarbeiders niet ver
gehoond bleef. Het vertrouwen inde
organisatie, zoo moeizaam tot stand
gebracht, werd geducht geschokt;
verlies van leden, die onder de wa
penen moesten komen, verzwakking
van de werkkracht der afdeeliDgen,
waren de onmiddellijke gevolgen.
H»t loon in het bollenbedrijf werd
tot op de helft, ja tot op een derde
teruggebracht, de werkloosheid was
groot, daarbij werden de levensmid
delen steeds duurder, de weerstands-
kassen hadden bet zwaar te verast
woorden. Spreker brengt hulde aan
oud-minister Treub, door wiens krach
tig beleid de toestand voor de land
arbeiders toenmaals niet nog treu
riger werd.
Het vertrouwen in de organisatie
begon evenwel terug te keeren toen
gezien werd, dat zij, te zamen met
andere organisaties of alleen, krachtig
bleef werken en met gunstig resul
taat. (Tijdelijke loonsverhoogiDg van
1 gulden per week b. v.)
1916 kwam, het .gouden jaar" voor
den land- en tuinbouw, (het bollen
werk uitgezonderd) doch voor de land
arbeiders waren de loonen nog vol
strekt niet schitterend. Toch was
bet door hun werkkracht, dat aan
den bodem de producten werden ont
woekerd, die zulke booge winsten
opleverden, en zij meenden dus recht
te hebben op eenig aandeel in die
winsten, in den vorm van booger
loon. Deels door gebrek aan werk
krachten, tengevolge der mobilisatie,
deels door energieke actie kwam er
in dit opzicht inderdaad verbetering
maar hoe weinig de werkgevers ge
zind waren om tot loonsverhooging
over te gaan, werd door spreker ge
ïllustreerd met verschillende feiten.
Een werkgevers organisatie b. v. be
weerde Zeker, wij zouden jullie best
80 cents per uur kunnen en ook willen
geven, als we ons niet overtuigd
bielden, dat wij dan voor goed aan
dat loon vast waren. - En inderdaad,
zegt spreker, zoo is hetwat w{j een
maal met moeite veroverd hebben,
dat laten wq niet meer los.
Een andere werkgeversorganisatie
vroeg aan de regeering om een
uitvoerverbod van landarbeiders, wfll
velen naar Duitscbland trokken. Hoe
konden zij, de landbouwers, die bet
land toch van voedsel moeten voor
zien, zich naar bebooren van deze
vaderlandslievende taak kwtjteD, wan
neer bet bun aan voldoende werk
krachten ontbrak? Spreker meende
echter, dat wie zich bjj voorkeur
op het verbouwen van exportpro
ducten toelegden, maar liever over
bun vaderlandsliefde iqoeten zwijgen.
Het meest doeltreffende middel, om
dien uittocht vao werklieden te voo>
komen zou z(jc geweest, de loonei
te verhoogen. In plaats daarvan
werden de geïnterneerde Belgisch*
landarbeiders hier en daar aan het
wetk gezet, met het noodlottig ge
volg, dat in v*-le plaatsen de eigen
arbeiders werkeloos rondliepen. De
Belgen werden gebruikt om de loonen
te drukken en zoo kwam spreker
geleidelijk op de advertentie in de
,Si-hager", waarin opgave van be
noodigde g»Interneerden werd ge
vraagd. 't Was zeer goed mogeltjk,
dat AoDa PaulowDa, tengevolge vat
de overstrooming in ongunstiger con
ditie verkeerde dan andere landbouw-
streken. Er diende echter door de
werkgevers organisaties In de eerst*
plaats te worden aangetoond, dat ei
werkelflk in den Polder zelfarbeids
krachten te kort kwamen, pas dan
had zij kans op het ontvangen vaD
g* Interneerden. Er moest echte»
gestreefd worden naar de vaststelling
van een minimumloon en de Belgen
dienden hetzelfde loon te ontvangen
als de ingezetenen, opdat zij niet
het middel zouden worden om de
loonen te drukken. 18 gulden per
week lijkt misschien in veler ooe
niet zoo kwaad, maar men doet er
in deze dagen minder me« dan vóó-
den oorlog met een weekloon van
11 gulden. Actief fce zijn teneinde het.
tegenwoordige loon te handhaven,
was dus de eerste plicht der afdeeliug
alhier.
Vervolgens werden de arbeidsvoor
waarden van de arbeiders, die op
de bollenvelden werkzaam waren ter
sprake gebracht. Ia het begin vaD
den oorlog bad het bollen vak inder
daad een geweldigen duw gekregen,
maar nieuwe uitvoergebieden wareD
gevonden, gunstige beschikkingen
omtrent den vóór- en nateelt waren
door de regeeriDg verstrekt, het vak
had zich dus voor een groot deel
hersteld van den aanvankelijken
terugslag. Door de activiteit der
arbeidersorganisaties waren dan ook
na onderhandeling met de organi
saties der werkgevers in de bollen
streek bij uitnemendheid, verschil
lende loonsverbeteringen verkregen.
Ook hier, waar verscheidene kweekers
van om de Zuid evenzeer bollen
velden bezateD, kon dus insgelijks
naar verbetering der arbeidsvoor
waarden worden gestreefd. Daartoe
was allereerst een krachtige afdee-
ling noodig, opdat men weerstands
vermogen bad. Men moest niet alleen
kunnen blaffen, maar ook bijten des
noods. In een gloedvolle slotrede
wekte spreker ten laatste alle aan
wezige arbeiders hetzij tot toetreden,
hetzfj tot verhoogde actie op.
Er kwam geen debat. Staande de
vergadering traden 18 nieuwe leden
tot de afdeel! Dg toe.
Anna Psulowna.
Dinsdagmiddag, 20 Februari, ver
gaderde de Afd. Anna Paulowna van
de Holl. Maat8ch. van Landbouw in
Veerburg. De vergadering was druk
bezocht. Ook bloemisten en landbou
wers van elders waren tegenwoordig.
De voorzitter, de heer J. Waiboer,
opende met een welkom de ver
gadering en deelde mede dat deze
bijeenkomst werd gehouden om te
spreken over geïoterneerden als
arbeiders. Medegedeeld werd dat der
gelijke arbeiders verkrijgbaar zijn.
De regeeriDg drong er op aan, dat
voor deze peraoDen barakken ge
plaatst zullen worden. Hierover
volgde een uitgebreide discussie. Al
gemeen was men tegen het bouwen
van barakken, wegens de hooge
kosten. Er werd de voorkeur aan
eegeven, dat elke landbouwer zorgt
voor huisvesting van den arbeider,
die hij in zijn dienst heeft of dat huis
vesting wordt gezocht bij anderen.
Besloten werd, dat de heer D. G.
Rezelman naar den Haag zal gaan,
om te trachten deze aangelegenheid
tot een goed einde te brengen, om
dan Maandagmiddag a.s. weder te
vergaderen, en te trachten tot een
resultaat te komen.
Bij de rondvraag informeert de
heer Metzelaar naar bet verkoopen
van zaaizaad. Voorzitter antwoordt,
dat ieder die zaaizaad heeft te mis
sen, dit moet laten keuren door den
heer Nobel te Behagen. Keurt deze
net zaad goed, dan mag men het
vrq verkoopen, doch opgegeven moet
worden waar het gezaaid wordt.
De heer Vogelenzang zegt, dat in
den herfst van 1916 op de over
stroomde gronden vergoeding is ge
geven voor de uitgezaaide tarwe en
gerst en stelt voor ook vergoeding
»e vragen voor het uitgezaaide in
dit vootjaar. De secretaris antwoordt,
lat dit reeds is geschied.
De beer C. Gaerligs stelt vooraan
de regeeriDg vrije uitvoer te ver
zoeken voor alle produkten, die ge
'eelt worden op de overstroomde
^ronden. Na bespreking wordt be
sloten b\j den betrokken minister eene
audiéntie aan te vragen, ten einde
leze aangelegenheid mondeliDg toe
»e lichteD. Op verzoek ^an den voor
zitter zullen zich biermede belasten
te heeren C. Qnerligs en H. Koster.
De heer P. Rezelman vraagt of er
niet gezocht moet worden naar mid
leien, om voor den aanstaanden
«omer en winter voerbaver voor de
paarden te verkrtigeD. Na bespre
king wordt besloten af te wachten
of dezen zomer iD den Oost Polder
haver wil groeien. Zoo Diet, dan zal
men trachten elders haver te ver
krijgen. De heer Raap merkt op,
dat de kunstmestcommissie heeft be
loofd, dat in Februari de chili zou
komen, doch totnogtoe is niets ont
vaDgeD. Besloten wordt dat de secre
taris bij de commissie zal infor-
meeren. Hierna sluiting.
De vorige week was bij alle brand
Btofhandelaars in deze gemeente de
steen kolen uitverkocht. Thans zijn
6 wagons, inhoudende ongeveer 800
H.L. steenkolen, aangekomen, zoodat
er weder voor enkele dagen voor
raad is.
Nu de BtreDge vorst voorbij ia sd
de aardappelkuilen opengemaakt zijn,
blijk dat groote hoeveelheden aard
appelen'bevroren zijn. Blijkbaar heeft
men bij bet inkuilen niet op zulk
een strenge vorst gerekend.
Anna Panlownn.
Woeodagavond, 21 Februari, had in
Veerburg eene openbare vergadering
plaats, uitgeschreven door de com
missie van toezicht op de distributie
regeling, die zich voor eenigen tijd
gevormd heeft uit de Middenstands-
vereeniging, de Land Tuin-, Zuivel-
arbeidersvereniging enz., de Tim
merliedeDbond en de 8. D. A. P.
Ongeveer 200 personen waren aan
wezig. De voorzitter van de commissie,
de heer D. Koorn, opent met een
toepasselijk woord de vergadering,
waarna de heer T.Ligthart uitBree
zand inleidtWat wil de commissie
van toezicht op de distributieregeling?
Wat is haar werk? Is baar bestaaD
noodig Spreker begint met te wijzen
op den opgedrongen nood der tijden
en het is een algemeen belang, dat
de distributie zoo goed mogelijk ge
regeld wordt. Fouten zijn er onge
twijfeld. Sommige artikelen zijn niet
te verkrijgen, andere zijn duurder
dan de regeling aangeeft. Eene belang
rijke kwestie is, achter de fouten te
komen en deze te breDgen ter plaatse,
waar ze thuis bebooren.
Ieder, die meent klachten te hebben
kan zich tot de commissie wenden,
die deze dan ter kennis van den
burgemeester brengt. Vele klachteD
zijn reeds ingekomen. VoorbeeldeD
worden hiervan genoemd, b.v. over
uien, die te duur zijn verkocht. Eier
kolen mogen verkocht worden voor
f 1.60 de H.L., hier moet men er
f 1.80 A f 1.90 voor betalen. Voor 10
bonnen werden 9 brooden geleverd.
Spr. zegt, zoo bier handelaren zijn.
kunnen die misschien opheldering
geven. De burgemeester heeft toezeg
ging gedaan, dat de klachteD, die de
commissie inbrengt, onderzocht zullen
worden, doch de burgemeester kon de
Qommiasie niet officieel erkennen,
omdat Z.E.A. meent, dat dan 't ver
band tusscben burgemeester en inge
zetenen wordt verbroken.
Z.E.A. oordeelde het beter, dat ieder
die klachten heeft, zich persoonlijk
tot hem wende. De heer Ligtbart
was overtuigd, dat de burgemeester
de zaak flink aanpakt, doch zoolang
de commissie niet officieel erkend is,
staat zij zwak tegenover de hande
laren.
Ook werd betoogd, dat het dienst
baar zou zijn, als 2 of 8 controleurs
werden aangesteld. De commissie wil
dus werkzaam zijn ïd het belang van
de burgerij, om te trachten eene goede
regeling te verkrijgen. Hierna werd
gelegenheid gegeven vragen tontellen.
De beer Bart drong er op aan de
Damen te noemen der bandelaren,
die fraude hebben gepleegd. Ook de
heer P. J. Crum wenschte dit. Spreker
en voorzitter achtten bet niet in bet
algemeeD belang Damen te Doemen.
De burgemeester weet de klachten,
die onderzocht zullen worden. Bij
herhaling der fraude zouden de namen
genoemd kunnen worden. De heer
Kooi zegt, dat in andere plaatsen
volle zoete melk wordt verdocht voor
10 ct., en hier half zoet, half geroomd
voor 11 ct. de L. Verleden he>fst
is van gemeentewege tarwe beschik
baar gesteld, doch de meeste arbeiden
wisten 't niet. Bovendien konden de
arbeiders 't. niet betalen
De beer Koorn antwoordt, dat de
melkvoorziening geschiedt bij plaatse
lijke verordening. De Heer Keizer
lichtte later toe, dat voor 11 cent
volle zoete melk geleverd moet wor
den. Betreffende de tarwe weril
opgemerkt, dat wie tarwe heeft
ontvangen, niet eerder brood van
deD bakker ODtvangt, vóór bij zijne
tarwe heeft verbiuibt.
De heer Pennekamp zegt, dat in
deze gemeente aardappelen te kort
zijn en toch is er verleden week nog
eene partij uitgevoerd. Kunnen die
hier niet blijven?
De beer Koorn zegt d»t hij den
burgemeester heeft gewezen op de
hoeveelheid aardappelen in den West-
Polder. Toen is er beslag gelegd op
aardappelen. Ze kunnen echter nog
vrij verkocht worden voor f7.- de
De Heer C. Keijzer zegt, 't doet
er niets toe, of de commissie officl-
cieel wordt erkend of niet. Klachten
kan ieder doen en dan worden ze
onderzocht. Is er eeo strafbaar feit
gepleegd, dan kan straf niet uitblijven
en deze straffen zijn niet licht,
't Asd stellen van een controleur za)
niet baten, als bet publiek niet
medewerkt.
De heer Van Dijk pleit voor *t
aanstellen van één of meer contro
leurs en het erkennen van de com
missie. Deze staat dan veel sterker
tegenover de handelaren en winkeliers.
De heeren de Boer en van Gorkom
achten het officieel erkenDen van de
commissie een kwestie van vorm.
Als de burgemeester klachten der
commissie onderzoekt, ligt daarin al
eene erkenning opgesloten. Meer kan
z(j niet verlaDgen. Erkent de verga
dering de commissie, dan kan zQ
namens de burgerij optreden. De heer
Kejjzer merkt op, dat in andere plaat
sen door 't gemeentebestuur eene
commissie wordt benoemd, doch dat
de burgemeester hier zelfstandig deze
zaak wil behandelen. Na nog eenige
bespreking,wordt met bijna algemeens
stemmen de volgende motie aange
nomen
De vergadering, gehouden 21 Fe
bruari 1917 in hotel .Veerburg" en
bezocht door een groot aantal inge
zetenen van Anna Paulowna, gehoord
de verschillende besprekingen) spreekt
zich uit, dat het noodig is, dat door
eene commissie geregeld de klachten,
komende uit de burgerij, omtreDtde
iet zuivere doorvoering der distri
butieregel g, worden bijgehouden en
aan de betrokken autoriteiten worden
ter keDnis gebracht, spreekt zich
daarnaast uit voor eene zoo moge
lijk volledige erkenning door de be
doelde autoriteiten aan de commissie
te verleenen, meent bovendien, dat
van gemeentewege één óf meer con
troleurs dienen te worden aangesteld,
welke de volledige bevoegdheid ver
krijgen zich steeds en ovéral van de
beschikbare hoeveelheden op de hoog
te te houden eD de fraudeerende per
sonen te verbaliseeren, en besluit
deze motie ter kennis te brengen
van de pers. Hierna wordt de ver-
vadering door den beer Ligtbart ge
sloten, waarna bij het verlaten der
zaal eene collecte wordt gehouden,
tot dekking van de kosten der com
missie.
