ELDERSCHECOURANT
LPooljBj Zonen.
GEMEENSCHAPSZORG.
No. 4747
DONDERDAG 8 MAART 1917
45e JAARGANG
H. (Slot).
Wie had er voor den oorlog durven
beweren, dat wij nog eens 80 millioen
gulden zouden voteeren alleen om
•/ia v^n het verschil te dekken
tuaseheu in en verkoopsprijzen
nog niet eens alle levensbenoodigd-
heden
Het verschil nog wel precies anders
om, dan men in onze tegenwoordige
maatschappij pleegt te berekenen.
Is immers de inkoop in den gewonen
vrijen handel lager dan de verkoop,
de Regeering verkoopt tegen lageren
prijs dan zij inkoopt en is dus een
bandelaar, die met verlies werkt.
Zou men iemand niet voor gek
hebben verklaard, die dit vóór den
oorlog had durven voorspellen?
Eq wat achten wij het na gewoon.
De Regeering is voor ons geworden
de groote voedster. Zy zorgt, dat de
noodige levensmiddelen er komen of
worden geproduceerd, zij neemt ze
tegen betaling (dat is loon voor de
producenten of vervoerders) in beslag
en laat ze verdeelen door degenen,
die dit in het gewone verkeer ook
reeds deden (grossiers, winkeliers)
maar om die te beloonen voor hun
werk moet de Regeering de goederen
aan hen zoo laag verkoopen, dat zij
met een verkoopsprijs, door de Re
geering gesteld (maximumprijzen) aan
hunne belooning toekomen voor dat
werk. Eq waar de groote massa met
haar inkomen niet boven een zekere
grens kan gaan, moet de Regeering,
om hongersnood te keeren, 80
millioen voteeren, om het nadeelige
verschil te dekken.
Welke 80 millioen door allen ge
zamenlijk- nu en in de toekomst
weer moet worden opgebracht aan
belasting(en), waarbij er natuurlijk
op gelet zal moeten worden, dat de
best gesitueerden ook het leeuwen
deel betalen.
In z(jn soort is dit dus distributie
van geld, en zien wij tevens, dat
heel on9 maatschappelijk raderwerk,
waarin toch de levensmiddelen voor
ziening altijd no. 1 is, niet andere
dan een stelsel van verdeeling in
stand dient te houden, dat zoo goed
mogelijk werkt.
Over de fouten, die dit systeem
van verdeeling in normale tijden
reeds vertoont, behoef ik het niet te
hebben.
De socialisten stonden met hun
theorie zeker in dit opzicht sterk,
dat, indien er altijd al groote groepen
menschen een voortdurend tekort
hebben, dit niet ligt aan de productie,
die voldoende is en nog ontzettend
zou kunnen worden opgevoerd, indien
het particuliere oadernemersdom er
slechts belaüg bij had, zoodat, waar
dit dikwijls niet 't geval ia, vele
productieve krachten worden ver
waarloosd, maar dat die fouten zitten
in de distributie, in de verdeeling t1).
Maar hen, die nog steeds volhouden,
dat het .spel der vr(je krachten" als
maatschappelijk systeem het aller
beste is, dat het dus een maximum
hoeveelheid welvaart aan een maxi
mum hoeveelheid menschen ge6fc,
hen zou ik alleen bescheidenlek
willen toevoegen: Afgesoheiden van
de vraag, of die maximums wel zoo
juist zijn, kan dat stelsel alléén bij
een onbeperkte productie en groote
voorraad slechts ongevaarlijk zyn.
Zoo gauw er n.1. nog niet eens
tekort, doch precies genoeg is, dan
is er regel noodig en faalt dat heele
mooie „spel der vrije krachtenmet
als hefboom het „eigen belang
absoluut.
Dan dient er een regelaar te komen,
die óók kan dwingen, en dat is de
Het is gansch niet onmogelijk, dat
zelfs dan werkdwang noodig is, zoo
als al bijna met onze zeelieden het
geval was.
Want dat eigenbelang moge inder
daad een krachtige factor zijn tot
daden, die in tijden van overvloed
niet genoeg kunnen schaden, in tijden
van nood is het Juist het grootste
gevaar.
Dan leidt dit eigenbelang er toe,
onze beate producten in ruil voor
rijksdaalders de grenzen over te
voeren.
Dat zelfde eigenbelang drijft den
landman, om onnutte zaden te ver
bouwen, die geld opbrengen, in plaats
van voedingsmiddelen, waaraan we
behoefte hebben.
Eq dat eigenbelang drijft zonder
overheids ingrijpen (rantsoeneering)
iot bevoorrading bij hen, die geld
bezitten en gebrek bij de massa, die
niets om te koopen overhoudt.
Overheidszorg is in tijden van nood
dus, alleen al, om het ergste te voor
komen, dringend noodzakelijk.
Zeker, hoe meer de Staat ingrijpt,
hoe meer artikelen in derantBoenee
ring worden betrokken, (en het lijstje
Is voor uitbreiding zeker vatbaar),
hoe meer grijpt zij in, in de vrijheid
en het particuliere leven der burgers.
Dat zijn niet alleen de grossiers en
winkeliers, zooals deze in hun gram
schap ten onrechte meenan, maar
alle burgers.
De winkelier mag niet raak ver
koopen, maar de koopers kunnen
slechts beperkt en na veel lastige
formaliteiten pas wat krijgen.
Er is dus geen kwestie van onrecht
op dit punt.
Zeker de distributie vertoont (be
halve de nadoelen) volkomen een
socialistisch beeld.
De Staat, die inu nog slechts
beperkt) zorgt voor de bevoorrading
en distributie in het groot der goede
ren en overal haar organen en ad
ministratie voor de distributie in het
klein heeft, heeft daarmee een directe
Want elke grossier en winkelier is
feitelijk momenteel Staatsambtenaar
zonder aanstelling.
Dat .zonder aanstelling" voorkomt
toch evenmin als by de aangestelde
ambtenaar zware straf in geval van
kwade trouw In zyn administratie.
Hij verdeelt de goederen op ds
wtyz« door de overheid voorgeschreven
en zijn verplichte administratie toont
die overheid, of hy het goed gedaan
heeft.
Het is inderdaad voor onze oude
liberalen om uit hun vel te springen.
Eq erg wennen doet het stelsel ook
nog niet. Daar duurt het ook nog te
kort voor.
Een winkelier, met voorraad soms,
die op scraffd van vervolging, niet.
verkoopen mag
Is 't niet of de wereld op zijn eind
loopt?
Dit alles deed de oorlog en in de
tyden die op dien oorlog volgen zal
sterke overheids bemoeiing nog lang
noodig blijken.
Laat men zich toch vooral niet
diets maken, dat al dat gedoe met
den vrede wéér metoen verdwenen is.
Wat men wenscht gelooft men
graag, welnu ik geloof, dat veie in
stellingen, die na dezen oorlogstyd
zyn ontstaan, nooit meer zullen ver-
d wijnen.
Zoo kom ik eindelijk aan iets, waar-
meó ik had willen beginnen, maar
dat nu aan het slot een kleine be
apreking moge vinden
De gemeenschappeiyke keukens.
Een socialitische maatregel in optima
forma.
Hoe dikwijls is er in krantenarti
kelen, brochures, redevoeringen niet
gewezen op de lastige, dure, tydroo-
vende en dan nog meestal on voldoende,
en lang niet altyd smakeiyke berei
ding van onze maaltyden.
Maar daar moest je de huismoeders
en vooral de vrouwen der arbeiders
niet meê op hun dak komen.
Dat was nu eerst recht een van
die dwaze onpraktische utopistische
waandenkbeelden van die malle so-
cialeD.
Gemeenschappeiyke keukens.
Het is wat lekkers. En men dacht
aan de beruchte soephaleryeu e.d.
armen in stel li ogen, die nu eenmaal
allen dit gemeen hebben, dat zy zoo
afschrikwekkend mogelijk gemaakt
worden.
Ook hier echter veegt de oorlog een
massa vooroordeel weg. De pot wordt
hoe langer hoe duurder, en hoe
langer hoe slechter voorzien.
Ia gewone tyden is het voor tal-
looze huisvrouwen reeds een baast
onoplosbaar probleem geworden, om
elke dag smakelijk, voedzaam en in
voldoende hoeveelheid aanwezig, voed
sel te bereiden.
Slechts zeer weinigen verstaan de
ware kookkunst») en een star vast
houden aan ouderwetscho methoden
maakt hun werk lastig en onnoodig
duur.
Maar wat is die etenkokery in
zooveel huisjes op zooveel fornuisjes,
alles voor gemiddeld hoogstens vyf
neusjes toch on-economisch.
Op de hoeveelheid brandstof, die
nu elke dag door al die eten kokende
huissloven wordt verbruikt, kan voor
wie weet hoeveel dagen door de ge
meente gekookt worden, veel beter,
smakelijker en met veel minder
arbeid, als het ia een of meer be
hooriyk ingerichte keukens zou ge
schieden met bekwaam personeel.
En wat een aanwinst voor de
maatschappij, als al die huisvrouwen
zich daardoor wat meer aan de op
voeding hunner kinderen konden
wyden en voor zoover noodig aan
maatscbappeiyk werk.
Men begrijpt my reeds. Ik hoop,
dat de proef, door de afd. Helder
van denVolksbond zoo energiek onder
nomen, slagen mag. Het zyn geen
socialisten, die daarmee begonnen,
maar deze mannen en vrouwen hebben
niet gevraagd, of, hetgeen zij stonden
te doen, altyd reeds een socialistisch
idéé was, maar zy hebben alleen
gevraagd: w het noodig?
En noodig is, hst. Niet alleen voor
de gezinnen der arbeiders.
Ook voor de vele gezinnen der
kleine burgers.
Wy hopen dan ook, dat, alle voor
oordeel ten spyt, deze proef zal
slagen door een zoo groot mogeiyke
deelname uit alle kringen.
Want slaagt zij zóó, dan is uit
breiding en differentiéering mogelijk,
zoodat op den duur elk naar zyn
gading daar altyd een best middag
maal kan erlangen.
Dit bescheiden begin opent een vèr
verschiet. Wie leest, hoe deze voed
selvoorziening in Straatsburg b.v.
reeds is uitgebouwd, die heeft de
overtuiging, dat hier een dier oorlogs
inrichtingen is ontsta&D, die ook Da
vrede zullen moeten biyven
werken.
Wie zich eenmaal heeft gewend,
om op deze wjjze zyn middagpot in
huis te krijgen, geeft den brui aau
al dat gehannes in kleine keukentjes
met beperkte middelen.
Laat het dan maar een socialis
tisch middel zijn, als 't goed biykt,
is dat voor het socialisme geen ramp
en voor degenen, die er van bunnen
proflteeren, geen reden, nog langer
on socialistisch te doen. We leven in
tijden van gemeenschapszorg. Dat
wy allen die tyden leeren verstaan.
DE OORLOG.
(J) De toeneming der productie van
de massa-artikelen als graan, aard
appelen, etc., was elk jaar driemaal
grooter dan de toeneming van het
aantal menschen.
Men denke niet s. v. p.f dat ik
tegen alle uitvoer ben. Dat zou ons
economisch nog erger schaden. Ik
denk hier vooral aan de smokkelarij,
maar ook aan den particulieren handel,
indien deze niet beperkt werd door
Men vergeve my deze onthul
ling, die natuurlijk een ware storm
van verontwaardiging onder de huis
vrouwen zal teweegbrengen. Ik haast
my tevens, te melden, dat lk zelf
betere ervaringen heb.
Nader verneem ik, dat Amster
dam bezig is van gemeentewege een
groote centrale keuken te stichten,
met een capaciteit van 80.000 porties
daags.
Da ervaring hier leert eveneens,
dat zeer spoedig de gemeente zelf dit
bedryf zal hebben vooj£ te zetten, al zal
veel particuliere kuip noodig blQven.
Da leger berichten van 6 Maart.
Van het W e s t e 1 y k front.
De Engelschen biy ven aan de Ancre
vooruitgaan, al wordt ook de tegen
stand van de Duitschers op ver
schillende puaten sterker. Blijkbaar
zijn de stellingen, waar opnieuw een
krachtige verdeiiging ge.oerd
worden, onge veer bereikt. Het Duitsche
bericht spreekt tenminste van het
mislukken van met sterke stryd
krachten ondernomen aanvallen tegen
de nieuwe Duitsche'stellingen.
Intusschen maakt het .bericht ook
melding van het verloren gaan van
een deel der Duitsche stellingen, en
wel ten O. van Gommecourt, in het
bosch van Biez. Na artillerievoorbe
reiding ging de vijand hier met
overmachtige afdeelingen tot den
aanval over, waardoor de Duitschers
„elastisch" in O. richting terug
gingen.
By Bouchavesnes mislukten de
Engelscbe aanvallen byna geheel.
Slechts op een punt van het 2 K.M.
breede aanvalsfront slaagde de vijand
er in een klein stuk loopgraaf te
bezetten. Pogingen om deze terrein
winst door nachteiyke aanvallen te
vergrooten liepen op een misluk
king uit.
Van Engelsche zyde worden nieuwe
vorderingen gemeld ten N.W. van
Irles en ten N. van Puisieux au Mont.
Ten O. van Bouchavesnes werd met
succes een overvalling der Duitsche
stellingen uitgevoerd.
Ook aan de Maas werd de stryd
voortgezet. Benoorden het bosch van
Caurières trachtten de Duitschers
de door de Franschen hernomen
stellingen weder in hun bezit te
krygen. Echter zonder eenig succes.
Ten N. van fort Douaumont wordt
de stryd voortgezet.
Verder wordt melding gemaakt van
verschillende overvallen van vyande-
ïyke stellingen, o.a. by Lassigny en
Armzweiller, waarby eenige gevan
gtmeïi gemaakt werden.
Van het O o s t e 1 y k front wordt
gemeld, dat de Russen ten Z. van
Brzezany een nachteiyken aanval
ondernamen, die geheel werd afge
slagen. Overigens geen gebeurtenissen
van belang. Aan het Roemeen
se h e front gingen de Russen in het
zuideiyk deel van de Bosch Karpathen
lot den aanval over, doch eveneens
zonder succes.
Van het O os t enr y ksch-I tali-
a a n s c h e front.
De Weensche berichien geven aan
dat aanvallen der Italianen op dea
Col Bricon, en op do Costa Bel la
stellingen afgeslagen werden. Daaren
tegen meldt het Italiaansche com
muniqué, dat de Oostenrykers twee
krachtigeaan vallen oodemamen tegen
de door deItalianen vermeesterde
stukken van de Costa Bella-stelling.
keeren werd de vijand terug
geworpen. Een kanon en e6n machine
geweer Yielen in handen der Italianen.
Op het Julische front werden de
Italiaansche stellingen ten. Z.O. van
Vertoiba opnieuw aangevallen. Met
gevoelige verhezen werden de Oosten-
rykers teruggeslagen.
Van het RussiscbTurkache
front.
Een Tursch bericht van- B Maart
geeft aan, dat de Russen een aanval
ondernamen tegen de Turksche stel
lingen bij Hamadan, doch dat zy
teruggeslagen werden. Volgens het
Russische communiqué van den 6en
werden de Turken teruggeworpen en
werd Hamadan 'bezet. De aauval
werd voortgezet tegen de door de
Turken bezette stellingen op den
bergrug van Asadabad. Bij de achter
volging der Turken die van Bidjar
terugtrekken, werden de dorpen Hoe-
seinabad en Sjarlak bezet. In de streek
ten Z. van het Algol meer gaan de
Turken, achtervolgd door Russische
afdeelingen, in de richting van
Nowletabad terug.
De duikboot- en mljnoorlog.
De Eogelsche s.s. „Clan Faiquhar"
(B858 ton; en „Dundee", het Fransche
s.s. „Lamentin" (2388 ton), de Fran
sche schoener „Marie Joseph", de
Italiaansche schoener „Assunta 5
de Russische schoener „Mary" en het
Noorsche s.s. „Sjö3tad"(llB5ton)zyn
tot zinken gebracht.
Verder wordt medegedeeld, dat het
Noorsche s.s. „Ring" (998 ton) in de
Noordzee is gezonken. Nadere be
richten hieromtrent ontbreken.
Van Duitsche zyde wordt nog
gemeld, dat het Noorsche stoomschip
„Gurrer", van Narwik naar Engeland
bestemd met een lading ijzererts, door
een Duitsche duikboot in den grond
is geboord. Vyftien leden der nieuw
gemonsterde bemanning, onder wie
de gezagvoerder en twee Engelsche
dames, moeder en dochter, die als
passagiers meegingen, zyn verdron
ken. Het schip giDg in twintig
seconden naar den kelder.
Dezelfde duikboot heeft met een
bewapend Eogelsch stoomschip ge
vochten. Dit is ontkomen. Ook heeft
ze een Noorsch schip met salpeter
aangehouden en het een prysbeman
ning meegegeven. Waarschyniyk is
dit het s.s. „Livingstone", waarvan
de opbrenging uit Hamburg wordt
Ingezonden Mededeeling.
luibuis
hmkiikhol
Monsterkamers 2118 A en B.
laiutaiidslu - Eau dl Cologne - Parluiiiiin.
Ia ons vorig nummer deelden wy
mede dat het Eogelsche s.s. „Perseus"
by Colombo tot zinken was gebracht.
Naar thans blijkt is het Engelsche
s.s. „Worcester" ook in de buurt van
Colombo in den grond geboord. De
,N. Rott. Crt." veronderstelt nu dat
de „Möwe II" daar aan het w^kis.
Naar men weet worden door de
reliefacbepen de door de Amerikaan-
iche commissie bijeengebrachte levens
middelen naar Rotterdam gebracht,
vanwaar een en ander naar Belgié
wordt doorgezonden. Nu twee van
deze schepen door Duitsche onder
zeeërs in den grond zyn geboord,
hebben verschillende reliefbooten
huDne lading in de Eogelsche havens,
waar zy een toevlucht hadden gezocht,
gelost, ten einde nieuwen voorraad
te kunnen halen.
De commissie heeft onmiddellijk
onderhandelingen met de Duitsche
regeering aangeknoopt, doch de Duit
sche regeering deelde mede eerst dan
aan de reliefacbepen die in de Engel
sche havens liggen vrye vaart te
bunnen waarborgen, indien zy een
volledige lyst van de.schepen, met
opgaaf van de havens waarin zy zich
bevinden ontvangen heeft.
Naar de Engelsche onderminister
van Buitenlandscbe zaken mededeelde,
zal men aan dit verzoek niet voldoen.
Het verstrekken van deze lyst zou
volgens hem slechts dienen om de
Duitschers in te lichten, waar de
schepen zijn, m.a.w. hoe ze hot best
kunnen worden aangevallen als zij
het anker lichten. Het Duitsche ver
zoek inwilligen zou volgens den mi
nister gelijk staan met medeplichtig
te worden aan de Duitsche misdaden.
Een rede van president Wilson.
Bij het aanvaarden van zyn tweeden
ambtstermyn, welke Maandag j.1.
aanviDg, heeft president Wilson een
redevoering gehouden, waariD hij
zeide
Van deo aan vang af heeft de oorlog
zijn stempel gedrukt op onzen geest,
onze nijverheid, handel en politiek.
Het was ocmogeiyk te dien opzichte
eene onverschillige of onafhankelijke
houding aan te nemen. Oadanks vele
velschillen van meeuiDg zyn wy
onderling nauwer met elkander ver
bonden. Men heeft ons ter zee groot
onrecht aangedaan, doch wij wensch-
ten dit niet met onrecht en kwaad
te vergelden.
Ofschoon het ons aangedane kwaad
soms ondragelijk was, zijn wy er ons
steeds van bewust geweest, dat wij
voor onszelf niets wenschten, dat
wy niet eveneens voor de geheele
menschheid. eischten, nl. eene eerlyke
behandeling, rechtvaardigheid en de
vrijheid om te leven en beveiligd te
zyn tegen georganiseerd onrecht.
Bezield door dien geest en met die
gedachte zijn wy er ons steeds meer
bewust van geworden, dat wy de
rol wenschten te spelen van hen,
die den vrede willen handhaven en
versterken.
Wij zijn verplicht geweest ons te
wapenen, teneinde onzè aanspraken
op zeker minimum van recht en
vrijheid van handelen kracht bij te
zetten. Wij staan pal in een gewa
pende neutraliteit, daar het. scbynt,
dat wy op geen andere wijze kunnen
aantooneD, waarop wij aandringen en
wat wy niet kunnen ontberen. De
omstandigheden zouden-ons zelfs tot
actieve verdediging onzer rechten en
tot een meer onmiddellijke deelneming
aan den grooton stryd kunnen dwin
gen. Maar niets zal onze gedachten
of 008 doel veranderen. Wy streven
noch naar veroveringen, noch naar
voordeel. Wij verlangen niets, dat
slechts ten koste van een ander volk
kan verkregen worden.
Wy zyn geene provincialen meer.
Ds tragische gebeurtenissen van deze
laatste maanden van geweldige be
roering hebben ons tot wereldburgers
gemaakt. Wij kunnen niet terug.
Onze eigen toekomst als natie staat
op het spel.
Wy komen op voor de volgende
stellingendat alle naties evenveel
belang hebben by en verantwoorde
lijk zyn voor den wereldvrede en de
politieke stabiliteit der vrtje naties;
dat de werkelijke gelijkheid aller
naties in alle rechtsvragen het essen-
tieele beginsel van den vrede is;
dat de vrede niet veilig en recht
vaardig kan gegrondvest worden op
een verondersteld evenwicht van
krachten
dat de regeeringen al hare wettige
kracht ontleenen aan de toestemming
van hen, die geregeerd worden
dat de zeeöa voor alle volkeren in
geiyke mate vry en veilig moeten
zyn, volgens by gemeenschappeiyke
overeenkomst vastte stellen regelen;
dat de nationale bewapeningen be
perkt moeten blijven tot die kracht,
welke noodig is om de ordenen de
veiligheid in ieder land te waarborgen:
dat het de plicht van iedere natie
is, ervoor te zorgen, dat alle invloeden,
die door hare eigene medeburgers
worden uitgeoefend om in andere
landen tot revoluties aan te zetten
of die aan te wakkeren, krachtig en
werkdadig onderdrukt worden.
Voor deze grondstellingen kunnen
wij allen opkomen. Wij worden tot
nieuwe eendracht gedreven tusschen
de vuren, welker hitte ons be?ryden
zal van verdeeldheid en splitsing.
Laat ons, eensgezind zoowel wat
onze opvatting van onzen plicht, als
ons vast besluit om dien te volbrengen
aangaat, ons wyden aan de verheven
taak, die ons thans wacht.
Een rede van Churchlll.
In het Engelsche Lagerhuis heeft
Maandag weder een legerdebat plaats
gehad. Churchlll hield hierbij een
welsprekende rede over het voorstel
betreffende de iniy ving van B millioen
man voor het leger.
Churchlll keurde af, dat het mini
sterie van oorlog een menigte cavalerie
in Frankrijk houdt, daar volgens zyn
meening in dezen oorlog voor bereden
troepen geen gelegenheid tot optreden
zal bestaan.
Met nadruk verklaarde hij niet te
behooren tot hen, die gelooven, dat
het eenige wat noodig is om den
oorlog te winnen is iedereen in het
leger op te nemen.
Churcbill bestreed het in de leger
kringen heerschende conservatisme
De verdienste van de invoering van
de tanks en andere mechanische hulp
middelen komt dan ook aan de bur
gers toe. „De iuvloed en de denk
beelden vau niet-militairen trium-
feerde ten slotte over de orthodoxe
opvatting der militairen, tot groot
voordeel onzer stryders", zeide hy.
Churchill zeide verder niet te ge
looven dat de overwinning dit jaar
zou komen. De krachten aan de ge
vechtsfronten zyn vry wel geiyk.
Slechts als het weer gunstig is en de
re8ervers voldoende zyn om beslissend
resultaat te verzekeren zal men tot
het offensief kunnen overgaan. Hy
achtte het echter beter de superieure
hulpbronnen van Engeland te ont
wikkelen en maatregelen te treffen
voor den veldtocht in 1918.
De afgevaarde Priugle leverde
scherpe critiek op de expelitie van
Saloniki, die veel menschenlevens
kost en de scheepsruimte in beslag
neemt, zonder dat er veel voordeel
tegenoverstaat. Churchill zeide ook
van het Saloniki-leger geen groote
verwachtingen te koesteren, maar
toch was hy er niet voor het terug
te roepen, wegens de daarby betrok
ken groote belangen en de verplich
tingen door de eer opgelegd*
China en Duitschland.
In ons vorig nummer namen wij
reeds een bericht op betreffende de
houding van China ten opzichte van
Duitschland en de daaruit voortge
komen kabinetscrisis.
Naar dd. 0 Maart uit Peking wordt
gemeld, bracht het kabinet een bezoek
aan den President, om mededeelingen
te verstrekken over den toestand
betreffende de betrekkingen tot
Duitschland maar blykbaar zal, voor
dat werkeiyk een stap wordt gedaan,
de quaestie aan het parlement worden
voorgelegd.
Ia den loop van de bespreking
verklaarde de premier, dat zekere
onderhandelingen gaande waren, bui
ten weten van den president. Deze
berispte den premier en we6s erop,
dat hy, de president, opperbevelheb
ber was van leger en vloot en der
halve had moeten worden geraad
pleegd. De ministerpresident toonde
zich toen verbolgen, diende later zijn
ontslag in en vertrok naar Peking.
Het ontslag zal waarschyniyk niet
worden aanvaard. In elk geval is
China's houding tegenover Duitsch
land onveranderd.
□e bestuurlijke scheiding
in België.
Het persbureau Vazdias heeft ver
schillende hier te lande wonend»
voormannen der Vlaamsche bewe
ging geïnterviewd over de jongste
berichten, betreffende de bestuurlyke
scheiding in Belgié.
Allen waren ten zeerste veront
waardigd over het gebeurde.
De heer Arthur Bujrsse, liberaal
Kamerlid, zeide o.a.
„Den dag, dat Vlaanderen wederom
vrij zal worden, zyn de Raad van
Vlaanderen en het activisme dood.
De overgroote massa der Vlaamsche
bevolking is minstens zoo haatdragend
tegen de activisten als tegen de
Duitschers. De verminkte Vlamingen,
de gemartelde gedeporteerden, de
weduwen, de weezen van tfe gevallen
soldaten zullen toch wel iets meer
te zeggen hebben dan een handvol
verraders, die geschenken ontvingen
uit de handen van Duitschers om
annexatiewerk te verrichten.
Dr. Frans van Cauwelaert, Kamer
lid, zeide:
Het gebeurde vervult me eenvoudig
met weerzin. Ik ken de leden van
den geheimen Raad van Vlaanderen
niet en ken evenmin zyn gedele
geerden naar Beriyn. Die heeren
houden zich zorgvuldig gemaskerd.
Maar wie ze ook mogen wezen, ieder
rechtgeaard Vlaming zal met my
hunne daad verafschuwen als een
dubbele misdaad, een misdaad tegen
het vaderland en een misdaad tegen
het Vlaamsche volk, waarvan zy den
naam bezoedelen.
Dr. Van Cauwelaert ziet in deze
Duitsche politiek de verwezeniykiDg
van het program der Al Duitsche
di yvers. Eerst beeft het zyn werk
verricht in het oosten door de aan
hechting van Polen; nu wil het be
proeven om Vlaanderen in te richten
tot westelyke voorwacht van Pruisen
en aan den Raad van Vlaanderen
wordt opgedragen om in overleg met
het Duitsche militairisme deze dwin
gelandij voor te bereiden.
Camille Huysmans, secretaris van
het Iaternationaal -Socialistisch Ver
bond, gaf een verklaring, waaruit wy
het volgende aanstippen:
De Rykskanselier doet het voor
komen, alsof de voorgestelde maat
regelen worden ingevoerd op verzoek
der Vlamingen zelf, b(j monde van
„den Raad van Vlaanderen". Maar
de Raad van Vlaanderen is een on
ding. De leiders die hem samenstellen
zyn „niets" en vertegenwoordigen
„niets" en „niemand". Al deze men
schen, die thans z.g. Vlaanderen
vertegenwoordigen, zullen na den
oorlog niet meer te vinden zyn, zy
weten, dat het volk hen dan zou
steenigen. Onze actie na den oorlog
zal door hun daad zeker moeilijker
gemaakt worden. Wy zullen verant-
woordeiyk gesteld worden voor wat
zy misdreven.
Huysmans verklaarde tegen be
stuurlyke scheiding te zyn, maar -
zeide hy verder zelfs ware ik een
voorstander er van, nog zou ik ze
niet willen aanvaarden van den
Rykskanselier. Ik, die als secretaris
van de „Internationale" wel aan één
tafel wil gaan zitten met de vertegen
woordigers van de Duitsche sociaal
democratie, omdat ik weet, dat zy
de Integriteit van Belgié onaangetast
wil laten, kan my niet één Belg
vooratellen, die den naam als Belg
verdient, die gaat onderhandelen met
den Rijkskanselier, den vertegen
woordiger van een regeering, die
Belgié heeft geschonden, Polen ge
knecht, en de „vry cultureele ont
wikkeling" van deze natie op de
ergste wyze onderdrukt.
Een aanslag op hat leven van
President Wilson.
Naar uit New York wordt gemeld,
arresteerde de politie Maandag te
Hoboken zekeren Fntz Kolb, dia
bekend heeft, dat hy by een complot
betrokken is om president Wilson
door een bomaanslag te dooden
magazijnen in de haven van New
York in de luent te laten springen.
Twee complete bommen zyn ge
vonden in zyne kamers in een hotel
tegenover een pier, waar een Duitsche
boot "gemeerd lag. Een der detectiven
verklaart, dat de bommen Maandag
avond aan Wilson verzonden zouden
worden.
De verklaringen van Kolb leidden
tot de arrestatie van twee audere
lieden als medeplichtigen. Hun na
men worden voorloopig geheim ge
houden. De politie onderzoekt thans
den omvang van het complot, dat
naar men zegt ook ten doel had de
vernieling van de Tampico OU works
en van munitiefabrieken in de Ver-
eenigde Staten.
BINNENLANO.
Nederland en Engeland.
Reuter seint üit Londen„Een deel
van de Nederlandsche pers laat zich
afkeurend uit over de onlangs uiige
vaardigde „order in council" en komt
tot de gevolgtrekking, dat Groot
Britannié tracht de Nederlandsche
schepen te dwingen de gevareD,
voortspruitend uit het optreden van
de Duitsche onderzeeérs, te deelen,
zonder daarby te letten op de econo
mische belangen van Nederland.
In wel ingelichte kriogen in
Eügeland is men ten hoogste veroot
waardigd over een dergelyke gevolg
trekking, als zynde een partydige
opvatting. Nadat Duitschland aan de
oorlogvoerenden zoowel als de neu
tralen den onbeperkten duikbooten
oorlog had verklaard, was het een
gebiedende noodrakelykheid voor
Groot Britaonié om handelend op te
treden, teneinde het plan van Duitsch
land om de neutralen te dwingen in
zyn belang te handelen, te verijdelen.
Duitschland erkent, dat het de
neutrale schepen van de zeeén wil
verdryven, teneinde de beschikbare
scheepsruimte van de wereld te ver
minderen. Wanneer Nederland zicb
daarbij nederlegt, door te berusten iD
den OQwettigen duikbootenoorlog
tegen de neutralen, zonder iets anders
dan een lauw protest, speelt het in
de kaart van Duitschland en kan het
niet rekenen op faciliteiten of consi
deratie van de zyde van Groot
Britannié."
Een bewapend Handelsschip.
Het te Hoek van Holland binnen
gekomen Engelsche stoomschip „Prin-
cess Melita" bleek met kanonnen te
zyn bewapend, waarom verder door-
stoomen werd belet en het schip
Ier zee moest kiezeD. Later kwam
het echter toch binnen, aangezien
men gebrek had aan water, en er een
zieke aan boord was. Na inneming
van water en proviand is het schip
Dinsdagavond8 uur weder naar
Engeland vertrokken.
Da „Copenhagen".
Het ia nog niet bekend, of de
„Copenhagen" getorpedeerd is dan wel
op een my'n is geloopen. De beman-
niDg van het schip, dat geconvoyeerd
werd, is naar Harwich teruggebracht.
Da „Willa".
Het stoomschip „Wüis" zal op zyn
reis van B-rgen naar Nederland sch-
Indié Halifax niet aandoen, doch Nor
folk in de Vereenigde Staten en van
daar door bet Panamakanaal de reis
naar Indiö voortzetten.
Vliegmachines voor het leger.
Het „HeisiDgborgs Dagblad" van
Donderdag 1 Maart weet mede te
deelen, dat de fabriek van Tnulin te
Landskroua van de Nederlandsche
regeering opdracht heeft gekregen
120 aeroplanen te leveren.
By informatie te bevoegder plaatse
is gebleken, dat dit bericht onjuist
is. Wel laat de Nederlandsche regee
ring 7B motoren bij genoemde fabriek
vervaardigen. De motoren worden by
Trompenberg in de toestellen, die
hier vervaardigd worden, gemonteerd.
(Tel.)
Actie tegen ds grondwetsherziening.
Naar aan de Telegraaf wordt ge
meld, neemt de actie tegen de grond
wetsherziening, die begonnen is met
de vergadering van 20 Februari te
Amsterdam, zeer in omvang toe. Van
uit het heele land komen adhaesie-
betuigiDgen. Weldra zullen ook op
andere plaatsen vergaderingen worden
gd en reeds deze week zal eT
kunnen worden begonnen met het
vormen van districts-comité's.
Door oen vergissing gekozsn.
Maandag is te Terneuzen by de
candidaatselling voor den gemeente
raad als eenige candidaat gekozen
verklaard de heer G. de Ridder (lib.),
ofschoon ook de kerkeiyke kiesver-
eenigicgen een candidaat badden ge
steld. De secretaris der R. K. kies
vereeniging, die de lyst moest in
leveren, had zich een dag vergist en
was voornemens Dinsdag zyn lyst
by den burgemeester in te leveren.
Nekkramp.
In de barakken by de Watertoren
te Alkmaar heeft zich een geval van
nekkramp met doodeiyken afloop
voorgedaan. In verband hiermede zyn
alle militairen vanaf Dinsdag gecon
signeerd.
Een hartroerend toonaai.
Men seint uit Roosendaal aan „De
Tyd"
Dinsdagmorgen te half twaalf liep
hier een extra trein uit Belgié binnea
met 050 Belgische kinderen, die uit
de portieren het land der vryheid
tegemoet wuifden. Do bleekneuzige
stumperds, meest met blauwe kringen
onder de oogeD, werden aan het
station hartelijk onthaald en be uig-
den bun blijdschap vooral over bet
lekkere wittebrood, daar het brood
io Belgié zuur smaakt en er juist
de rantsoeneeriog weer was ver
scherpt.
Onder leiding van BO geleiders
vertrokken 280 kinderen naar Egmoud
aan Zee; 40 naar VJissingen, 6onaar
Middelburg, B0 naar Wouw, 82 naar
Bergen op Zoom, 30 naar Eindhoven,
25 naar Arnhem enz.
Een hartroerend tooneel werd in
een der wacdtkamers afgespeeld.
Daar herkende een in Nederland
geiaterneeide Belgische korporaal
tusschen de wemelende Belgische
jeugd, twee zyner kinderen. Een
hunner had by sedert bet uitbreken
van den oorlog niet meer gezien, net
ander aanschouwde hy voor het eerst,
daar het na zyn inlijving by bet
Belgische leger was geboren. De man
overlaadde de beide kinderen met
kussen en liefkoozende streelingen
en scheen gek door de plotselinge
ontroering en vadervreugde.
De móórd te 't-Gravenhago.
Ia zake den mooid, gepleegd op
den adjudant-onderofficier Gail in de
Alexander-kazerne, tasten just tie en
politie nog in het duister. De brand
kast, staande in het kantoortje van
G., waarvan de sleutel vermist wordt,
is geopend, doch vertoont voor
zoover althans tot dusver was na te
gaan geen sporen van opensluiting.
PLAATSELIJK NIEUWS
Militair* Hulsvlijttantoonstalling.
Wy kunnen mans meduüeeiea,
dat de inzendingen voor bovenge
noemde tentoonstelling zullen worden
verdeeld in 7 groepen, t.w.
1. Houtsnijden 2. Vlechtwerk
8. Knoop- en Weefwerk4. Metaal
werk6. Teeken en Schilderwerk
0. Verdere takken van Huisvjyt;
Voorwerpen ter Opluistering.
Circulaires, de tentoOLatelling be
treffende, zya verkrijgbaar aan Bureaa
Outwikkelings Cursussen Dykairaat 8.
Door hot Ijs gezakt.
In ons vorig nummer vermeldden
wy, dat een joDgen, die door het ya
op het Kanaal was gezakt, gered
werd door een onderofficier der ma
rine en een soldaat. Men verzoekt
ons mede te deelen, dat dit oi juist
t«, dat de onderofficier in kwestie,
P. W. Erkelens, ridder Militaire
Willemsorde, den drenkeling geheel
alleen gered heeft.
Zeevaartschool.
De lesseu aau de Zeevaartschool
alhier werden in 1910 gevolgd door
13B Stuurlieden en Machinisten ter
Koopvaardij, ferwjjl 3u leerlingen
geplaatst waren in den Tweejirigen
cursus voor Onbevarenen en 40 in
den cursus voor de Visscbery.
De uitslag der examens in 1910
voor de school waren als volgt:
Gealaagd At'geweiom
Eerste Stuurman
Groote Stoomvaart 7 8
Tweede Stuurman
Groote Stoomvaart 11 geen
Derde Stuurman
Groote Stoomvaart 25 0
Stuurman Gr. Sleepv. 2
Stuurman KI. Zeilv. 2
Diploma B
als Machinist 2
Diploma A
als Machinist 4
Voorloopig Diploma
als Machinist 1
Sleepvaart
Machinisten Diploma 1
Einddiploma
Tweejarigen Cursus 4
Schipper Stoomzee-
visschere Vaartuigen 2
Stuurman Stoomzee-
visschers Vaartuigen 8
Diploma voor Visachers
in de kennisder „Wet
op het Uitwyken" 1B
1
geen
geen
geen
Totaal 79
17
BOEKBESPREKING-
IxoUouJkUUoK JvluuU
sche Bond voor Vrouwen
kiesrecht. 1901-1917. J.
H. de Bussy, Amsterdam.
Xooals de titel reeds aangeeft, is
dit boekje, in opdracht van bet Hoof i-
bestuur samengesteld door eene Com
missie, uitgegeven ter gelegeDüeid
van het 10 jarig bestaan van den Boud.
In een eerste artikel je vraagt dan
ook mevrouw James-Brat)des, de
voorzitster van den Bond: „Wat
hebben wy bereikt?" en beantwoordt
die vraag door te zeggen, dat, ten
gevolge van de samenwerking van
byna 10000 vrouwen en manneD,
het jonge plantje, het vrouwenkies
recht, reeds boven de aarde is ge
komen. De poort is weliswaar nog
niet open, maar de grendel zal er
afgeschoven worden.
De propagandiste van den Bond,
mej. C. Staas, vertelt gezellig een
en ander uit haar ervaringen, waarna
een overzicht volgt van hetgeen het
orgaan van den Bond, „De Ploeger",
heeft gegeven in den loop derjuen.
Interessant Is het Historisch Over
zicht, alsmede een art'keltje „Waar
om?" van mevr. Wynandts Francken
Dyserinck, dat herinneringen op
haalt over de splitsing van de Ver
eeniging voor Vrouwenkiesrecht,
waaruit deze Bond is ontstaan.
Verder bevat het boekje nog zeer
veel wetenswaardigs, een aantal
portretten en illustraties. Het is door
de firma De Bussy keurig gedrukt
op kunstdrukpapier, maar het eigen
aardige duodecimo formaat zal, vree-
■en wy, niet ieder kunnen bekoren.