ELDERSCHECOURANT LPooljBj Zonen. GEMEENSCHAPSZORG. No. 4747 DONDERDAG 8 MAART 1917 45e JAARGANG H. (Slot). Wie had er voor den oorlog durven beweren, dat wij nog eens 80 millioen gulden zouden voteeren alleen om •/ia v^n het verschil te dekken tuaseheu in en verkoopsprijzen nog niet eens alle levensbenoodigd- heden Het verschil nog wel precies anders om, dan men in onze tegenwoordige maatschappij pleegt te berekenen. Is immers de inkoop in den gewonen vrijen handel lager dan de verkoop, de Regeering verkoopt tegen lageren prijs dan zij inkoopt en is dus een bandelaar, die met verlies werkt. Zou men iemand niet voor gek hebben verklaard, die dit vóór den oorlog had durven voorspellen? Eq wat achten wij het na gewoon. De Regeering is voor ons geworden de groote voedster. Zy zorgt, dat de noodige levensmiddelen er komen of worden geproduceerd, zij neemt ze tegen betaling (dat is loon voor de producenten of vervoerders) in beslag en laat ze verdeelen door degenen, die dit in het gewone verkeer ook reeds deden (grossiers, winkeliers) maar om die te beloonen voor hun werk moet de Regeering de goederen aan hen zoo laag verkoopen, dat zij met een verkoopsprijs, door de Re geering gesteld (maximumprijzen) aan hunne belooning toekomen voor dat werk. Eq waar de groote massa met haar inkomen niet boven een zekere grens kan gaan, moet de Regeering, om hongersnood te keeren, 80 millioen voteeren, om het nadeelige verschil te dekken. Welke 80 millioen door allen ge zamenlijk- nu en in de toekomst weer moet worden opgebracht aan belasting(en), waarbij er natuurlijk op gelet zal moeten worden, dat de best gesitueerden ook het leeuwen deel betalen. In z(jn soort is dit dus distributie van geld, en zien wij tevens, dat heel on9 maatschappelijk raderwerk, waarin toch de levensmiddelen voor ziening altijd no. 1 is, niet andere dan een stelsel van verdeeling in stand dient te houden, dat zoo goed mogelijk werkt. Over de fouten, die dit systeem van verdeeling in normale tijden reeds vertoont, behoef ik het niet te hebben. De socialisten stonden met hun theorie zeker in dit opzicht sterk, dat, indien er altijd al groote groepen menschen een voortdurend tekort hebben, dit niet ligt aan de productie, die voldoende is en nog ontzettend zou kunnen worden opgevoerd, indien het particuliere oadernemersdom er slechts belaüg bij had, zoodat, waar dit dikwijls niet 't geval ia, vele productieve krachten worden ver waarloosd, maar dat die fouten zitten in de distributie, in de verdeeling t1). Maar hen, die nog steeds volhouden, dat het .spel der vr(je krachten" als maatschappelijk systeem het aller beste is, dat het dus een maximum hoeveelheid welvaart aan een maxi mum hoeveelheid menschen ge6fc, hen zou ik alleen bescheidenlek willen toevoegen: Afgesoheiden van de vraag, of die maximums wel zoo juist zijn, kan dat stelsel alléén bij een onbeperkte productie en groote voorraad slechts ongevaarlijk zyn. Zoo gauw er n.1. nog niet eens tekort, doch precies genoeg is, dan is er regel noodig en faalt dat heele mooie „spel der vrije krachtenmet als hefboom het „eigen belang absoluut. Dan dient er een regelaar te komen, die óók kan dwingen, en dat is de Het is gansch niet onmogelijk, dat zelfs dan werkdwang noodig is, zoo als al bijna met onze zeelieden het geval was. Want dat eigenbelang moge inder daad een krachtige factor zijn tot daden, die in tijden van overvloed niet genoeg kunnen schaden, in tijden van nood is het Juist het grootste gevaar. Dan leidt dit eigenbelang er toe, onze beate producten in ruil voor rijksdaalders de grenzen over te voeren. Dat zelfde eigenbelang drijft den landman, om onnutte zaden te ver bouwen, die geld opbrengen, in plaats van voedingsmiddelen, waaraan we behoefte hebben. Eq dat eigenbelang drijft zonder overheids ingrijpen (rantsoeneering) iot bevoorrading bij hen, die geld bezitten en gebrek bij de massa, die niets om te koopen overhoudt. Overheidszorg is in tijden van nood dus, alleen al, om het ergste te voor komen, dringend noodzakelijk. Zeker, hoe meer de Staat ingrijpt, hoe meer artikelen in derantBoenee ring worden betrokken, (en het lijstje Is voor uitbreiding zeker vatbaar), hoe meer grijpt zij in, in de vrijheid en het particuliere leven der burgers. Dat zijn niet alleen de grossiers en winkeliers, zooals deze in hun gram schap ten onrechte meenan, maar alle burgers. De winkelier mag niet raak ver koopen, maar de koopers kunnen slechts beperkt en na veel lastige formaliteiten pas wat krijgen. Er is dus geen kwestie van onrecht op dit punt. Zeker de distributie vertoont (be halve de nadoelen) volkomen een socialistisch beeld. De Staat, die inu nog slechts beperkt) zorgt voor de bevoorrading en distributie in het groot der goede ren en overal haar organen en ad ministratie voor de distributie in het klein heeft, heeft daarmee een directe Want elke grossier en winkelier is feitelijk momenteel Staatsambtenaar zonder aanstelling. Dat .zonder aanstelling" voorkomt toch evenmin als by de aangestelde ambtenaar zware straf in geval van kwade trouw In zyn administratie. Hij verdeelt de goederen op ds wtyz« door de overheid voorgeschreven en zijn verplichte administratie toont die overheid, of hy het goed gedaan heeft. Het is inderdaad voor onze oude liberalen om uit hun vel te springen. Eq erg wennen doet het stelsel ook nog niet. Daar duurt het ook nog te kort voor. Een winkelier, met voorraad soms, die op scraffd van vervolging, niet. verkoopen mag Is 't niet of de wereld op zijn eind loopt? Dit alles deed de oorlog en in de tyden die op dien oorlog volgen zal sterke overheids bemoeiing nog lang noodig blijken. Laat men zich toch vooral niet diets maken, dat al dat gedoe met den vrede wéér metoen verdwenen is. Wat men wenscht gelooft men graag, welnu ik geloof, dat veie in stellingen, die na dezen oorlogstyd zyn ontstaan, nooit meer zullen ver- d wijnen. Zoo kom ik eindelijk aan iets, waar- meó ik had willen beginnen, maar dat nu aan het slot een kleine be apreking moge vinden De gemeenschappeiyke keukens. Een socialitische maatregel in optima forma. Hoe dikwijls is er in krantenarti kelen, brochures, redevoeringen niet gewezen op de lastige, dure, tydroo- vende en dan nog meestal on voldoende, en lang niet altyd smakeiyke berei ding van onze maaltyden. Maar daar moest je de huismoeders en vooral de vrouwen der arbeiders niet meê op hun dak komen. Dat was nu eerst recht een van die dwaze onpraktische utopistische waandenkbeelden van die malle so- cialeD. Gemeenschappeiyke keukens. Het is wat lekkers. En men dacht aan de beruchte soephaleryeu e.d. armen in stel li ogen, die nu eenmaal allen dit gemeen hebben, dat zy zoo afschrikwekkend mogelijk gemaakt worden. Ook hier echter veegt de oorlog een massa vooroordeel weg. De pot wordt hoe langer hoe duurder, en hoe langer hoe slechter voorzien. Ia gewone tyden is het voor tal- looze huisvrouwen reeds een baast onoplosbaar probleem geworden, om elke dag smakelijk, voedzaam en in voldoende hoeveelheid aanwezig, voed sel te bereiden. Slechts zeer weinigen verstaan de ware kookkunst») en een star vast houden aan ouderwetscho methoden maakt hun werk lastig en onnoodig duur. Maar wat is die etenkokery in zooveel huisjes op zooveel fornuisjes, alles voor gemiddeld hoogstens vyf neusjes toch on-economisch. Op de hoeveelheid brandstof, die nu elke dag door al die eten kokende huissloven wordt verbruikt, kan voor wie weet hoeveel dagen door de ge meente gekookt worden, veel beter, smakelijker en met veel minder arbeid, als het ia een of meer be hooriyk ingerichte keukens zou ge schieden met bekwaam personeel. En wat een aanwinst voor de maatschappij, als al die huisvrouwen zich daardoor wat meer aan de op voeding hunner kinderen konden wyden en voor zoover noodig aan maatscbappeiyk werk. Men begrijpt my reeds. Ik hoop, dat de proef, door de afd. Helder van denVolksbond zoo energiek onder nomen, slagen mag. Het zyn geen socialisten, die daarmee begonnen, maar deze mannen en vrouwen hebben niet gevraagd, of, hetgeen zij stonden te doen, altyd reeds een socialistisch idéé was, maar zy hebben alleen gevraagd: w het noodig? En noodig is, hst. Niet alleen voor de gezinnen der arbeiders. Ook voor de vele gezinnen der kleine burgers. Wy hopen dan ook, dat, alle voor oordeel ten spyt, deze proef zal slagen door een zoo groot mogeiyke deelname uit alle kringen. Want slaagt zij zóó, dan is uit breiding en differentiéering mogelijk, zoodat op den duur elk naar zyn gading daar altyd een best middag maal kan erlangen. Dit bescheiden begin opent een vèr verschiet. Wie leest, hoe deze voed selvoorziening in Straatsburg b.v. reeds is uitgebouwd, die heeft de overtuiging, dat hier een dier oorlogs inrichtingen is ontsta&D, die ook Da vrede zullen moeten biyven werken. Wie zich eenmaal heeft gewend, om op deze wjjze zyn middagpot in huis te krijgen, geeft den brui aau al dat gehannes in kleine keukentjes met beperkte middelen. Laat het dan maar een socialis tisch middel zijn, als 't goed biykt, is dat voor het socialisme geen ramp en voor degenen, die er van bunnen proflteeren, geen reden, nog langer on socialistisch te doen. We leven in tijden van gemeenschapszorg. Dat wy allen die tyden leeren verstaan. DE OORLOG. (J) De toeneming der productie van de massa-artikelen als graan, aard appelen, etc., was elk jaar driemaal grooter dan de toeneming van het aantal menschen. Men denke niet s. v. p.f dat ik tegen alle uitvoer ben. Dat zou ons economisch nog erger schaden. Ik denk hier vooral aan de smokkelarij, maar ook aan den particulieren handel, indien deze niet beperkt werd door Men vergeve my deze onthul ling, die natuurlijk een ware storm van verontwaardiging onder de huis vrouwen zal teweegbrengen. Ik haast my tevens, te melden, dat lk zelf betere ervaringen heb. Nader verneem ik, dat Amster dam bezig is van gemeentewege een groote centrale keuken te stichten, met een capaciteit van 80.000 porties daags. Da ervaring hier leert eveneens, dat zeer spoedig de gemeente zelf dit bedryf zal hebben vooj£ te zetten, al zal veel particuliere kuip noodig blQven. Da leger berichten van 6 Maart. Van het W e s t e 1 y k front. De Engelschen biy ven aan de Ancre vooruitgaan, al wordt ook de tegen stand van de Duitschers op ver schillende puaten sterker. Blijkbaar zijn de stellingen, waar opnieuw een krachtige verdeiiging ge.oerd worden, onge veer bereikt. Het Duitsche bericht spreekt tenminste van het mislukken van met sterke stryd krachten ondernomen aanvallen tegen de nieuwe Duitsche'stellingen. Intusschen maakt het .bericht ook melding van het verloren gaan van een deel der Duitsche stellingen, en wel ten O. van Gommecourt, in het bosch van Biez. Na artillerievoorbe reiding ging de vijand hier met overmachtige afdeelingen tot den aanval over, waardoor de Duitschers „elastisch" in O. richting terug gingen. By Bouchavesnes mislukten de Engelscbe aanvallen byna geheel. Slechts op een punt van het 2 K.M. breede aanvalsfront slaagde de vijand er in een klein stuk loopgraaf te bezetten. Pogingen om deze terrein winst door nachteiyke aanvallen te vergrooten liepen op een misluk king uit. Van Engelsche zyde worden nieuwe vorderingen gemeld ten N.W. van Irles en ten N. van Puisieux au Mont. Ten O. van Bouchavesnes werd met succes een overvalling der Duitsche stellingen uitgevoerd. Ook aan de Maas werd de stryd voortgezet. Benoorden het bosch van Caurières trachtten de Duitschers de door de Franschen hernomen stellingen weder in hun bezit te krygen. Echter zonder eenig succes. Ten N. van fort Douaumont wordt de stryd voortgezet. Verder wordt melding gemaakt van verschillende overvallen van vyande- ïyke stellingen, o.a. by Lassigny en Armzweiller, waarby eenige gevan gtmeïi gemaakt werden. Van het O o s t e 1 y k front wordt gemeld, dat de Russen ten Z. van Brzezany een nachteiyken aanval ondernamen, die geheel werd afge slagen. Overigens geen gebeurtenissen van belang. Aan het Roemeen se h e front gingen de Russen in het zuideiyk deel van de Bosch Karpathen lot den aanval over, doch eveneens zonder succes. Van het O os t enr y ksch-I tali- a a n s c h e front. De Weensche berichien geven aan dat aanvallen der Italianen op dea Col Bricon, en op do Costa Bel la stellingen afgeslagen werden. Daaren tegen meldt het Italiaansche com muniqué, dat de Oostenrykers twee krachtigeaan vallen oodemamen tegen de door deItalianen vermeesterde stukken van de Costa Bella-stelling. keeren werd de vijand terug geworpen. Een kanon en e6n machine geweer Yielen in handen der Italianen. Op het Julische front werden de Italiaansche stellingen ten. Z.O. van Vertoiba opnieuw aangevallen. Met gevoelige verhezen werden de Oosten- rykers teruggeslagen. Van het RussiscbTurkache front. Een Tursch bericht van- B Maart geeft aan, dat de Russen een aanval ondernamen tegen de Turksche stel lingen bij Hamadan, doch dat zy teruggeslagen werden. Volgens het Russische communiqué van den 6en werden de Turken teruggeworpen en werd Hamadan 'bezet. De aauval werd voortgezet tegen de door de Turken bezette stellingen op den bergrug van Asadabad. Bij de achter volging der Turken die van Bidjar terugtrekken, werden de dorpen Hoe- seinabad en Sjarlak bezet. In de streek ten Z. van het Algol meer gaan de Turken, achtervolgd door Russische afdeelingen, in de richting van Nowletabad terug. De duikboot- en mljnoorlog. De Eogelsche s.s. „Clan Faiquhar" (B858 ton; en „Dundee", het Fransche s.s. „Lamentin" (2388 ton), de Fran sche schoener „Marie Joseph", de Italiaansche schoener „Assunta 5 de Russische schoener „Mary" en het Noorsche s.s. „Sjö3tad"(llB5ton)zyn tot zinken gebracht. Verder wordt medegedeeld, dat het Noorsche s.s. „Ring" (998 ton) in de Noordzee is gezonken. Nadere be richten hieromtrent ontbreken. Van Duitsche zyde wordt nog gemeld, dat het Noorsche stoomschip „Gurrer", van Narwik naar Engeland bestemd met een lading ijzererts, door een Duitsche duikboot in den grond is geboord. Vyftien leden der nieuw gemonsterde bemanning, onder wie de gezagvoerder en twee Engelsche dames, moeder en dochter, die als passagiers meegingen, zyn verdron ken. Het schip giDg in twintig seconden naar den kelder. Dezelfde duikboot heeft met een bewapend Eogelsch stoomschip ge vochten. Dit is ontkomen. Ook heeft ze een Noorsch schip met salpeter aangehouden en het een prysbeman ning meegegeven. Waarschyniyk is dit het s.s. „Livingstone", waarvan de opbrenging uit Hamburg wordt Ingezonden Mededeeling. luibuis hmkiikhol Monsterkamers 2118 A en B. laiutaiidslu - Eau dl Cologne - Parluiiiiin. Ia ons vorig nummer deelden wy mede dat het Eogelsche s.s. „Perseus" by Colombo tot zinken was gebracht. Naar thans blijkt is het Engelsche s.s. „Worcester" ook in de buurt van Colombo in den grond geboord. De ,N. Rott. Crt." veronderstelt nu dat de „Möwe II" daar aan het w^kis. Naar men weet worden door de reliefacbepen de door de Amerikaan- iche commissie bijeengebrachte levens middelen naar Rotterdam gebracht, vanwaar een en ander naar Belgié wordt doorgezonden. Nu twee van deze schepen door Duitsche onder zeeërs in den grond zyn geboord, hebben verschillende reliefbooten huDne lading in de Eogelsche havens, waar zy een toevlucht hadden gezocht, gelost, ten einde nieuwen voorraad te kunnen halen. De commissie heeft onmiddellijk onderhandelingen met de Duitsche regeering aangeknoopt, doch de Duit sche regeering deelde mede eerst dan aan de reliefacbepen die in de Engel sche havens liggen vrye vaart te bunnen waarborgen, indien zy een volledige lyst van de.schepen, met opgaaf van de havens waarin zy zich bevinden ontvangen heeft. Naar de Engelsche onderminister van Buitenlandscbe zaken mededeelde, zal men aan dit verzoek niet voldoen. Het verstrekken van deze lyst zou volgens hem slechts dienen om de Duitschers in te lichten, waar de schepen zijn, m.a.w. hoe ze hot best kunnen worden aangevallen als zij het anker lichten. Het Duitsche ver zoek inwilligen zou volgens den mi nister gelijk staan met medeplichtig te worden aan de Duitsche misdaden. Een rede van president Wilson. Bij het aanvaarden van zyn tweeden ambtstermyn, welke Maandag j.1. aanviDg, heeft president Wilson een redevoering gehouden, waariD hij zeide Van deo aan vang af heeft de oorlog zijn stempel gedrukt op onzen geest, onze nijverheid, handel en politiek. Het was ocmogeiyk te dien opzichte eene onverschillige of onafhankelijke houding aan te nemen. Oadanks vele velschillen van meeuiDg zyn wy onderling nauwer met elkander ver bonden. Men heeft ons ter zee groot onrecht aangedaan, doch wij wensch- ten dit niet met onrecht en kwaad te vergelden. Ofschoon het ons aangedane kwaad soms ondragelijk was, zijn wy er ons steeds van bewust geweest, dat wij voor onszelf niets wenschten, dat wy niet eveneens voor de geheele menschheid. eischten, nl. eene eerlyke behandeling, rechtvaardigheid en de vrijheid om te leven en beveiligd te zyn tegen georganiseerd onrecht. Bezield door dien geest en met die gedachte zijn wy er ons steeds meer bewust van geworden, dat wy de rol wenschten te spelen van hen, die den vrede willen handhaven en versterken. Wij zijn verplicht geweest ons te wapenen, teneinde onzè aanspraken op zeker minimum van recht en vrijheid van handelen kracht bij te zetten. Wij staan pal in een gewa pende neutraliteit, daar het. scbynt, dat wy op geen andere wijze kunnen aantooneD, waarop wij aandringen en wat wy niet kunnen ontberen. De omstandigheden zouden-ons zelfs tot actieve verdediging onzer rechten en tot een meer onmiddellijke deelneming aan den grooton stryd kunnen dwin gen. Maar niets zal onze gedachten of 008 doel veranderen. Wy streven noch naar veroveringen, noch naar voordeel. Wij verlangen niets, dat slechts ten koste van een ander volk kan verkregen worden. Wy zyn geene provincialen meer. Ds tragische gebeurtenissen van deze laatste maanden van geweldige be roering hebben ons tot wereldburgers gemaakt. Wij kunnen niet terug. Onze eigen toekomst als natie staat op het spel. Wy komen op voor de volgende stellingendat alle naties evenveel belang hebben by en verantwoorde lijk zyn voor den wereldvrede en de politieke stabiliteit der vrtje naties; dat de werkelijke gelijkheid aller naties in alle rechtsvragen het essen- tieele beginsel van den vrede is; dat de vrede niet veilig en recht vaardig kan gegrondvest worden op een verondersteld evenwicht van krachten dat de regeeringen al hare wettige kracht ontleenen aan de toestemming van hen, die geregeerd worden dat de zeeöa voor alle volkeren in geiyke mate vry en veilig moeten zyn, volgens by gemeenschappeiyke overeenkomst vastte stellen regelen; dat de nationale bewapeningen be perkt moeten blijven tot die kracht, welke noodig is om de ordenen de veiligheid in ieder land te waarborgen: dat het de plicht van iedere natie is, ervoor te zorgen, dat alle invloeden, die door hare eigene medeburgers worden uitgeoefend om in andere landen tot revoluties aan te zetten of die aan te wakkeren, krachtig en werkdadig onderdrukt worden. Voor deze grondstellingen kunnen wij allen opkomen. Wij worden tot nieuwe eendracht gedreven tusschen de vuren, welker hitte ons be?ryden zal van verdeeldheid en splitsing. Laat ons, eensgezind zoowel wat onze opvatting van onzen plicht, als ons vast besluit om dien te volbrengen aangaat, ons wyden aan de verheven taak, die ons thans wacht. Een rede van Churchlll. In het Engelsche Lagerhuis heeft Maandag weder een legerdebat plaats gehad. Churchlll hield hierbij een welsprekende rede over het voorstel betreffende de iniy ving van B millioen man voor het leger. Churchlll keurde af, dat het mini sterie van oorlog een menigte cavalerie in Frankrijk houdt, daar volgens zyn meening in dezen oorlog voor bereden troepen geen gelegenheid tot optreden zal bestaan. Met nadruk verklaarde hij niet te behooren tot hen, die gelooven, dat het eenige wat noodig is om den oorlog te winnen is iedereen in het leger op te nemen. Churcbill bestreed het in de leger kringen heerschende conservatisme De verdienste van de invoering van de tanks en andere mechanische hulp middelen komt dan ook aan de bur gers toe. „De iuvloed en de denk beelden vau niet-militairen trium- feerde ten slotte over de orthodoxe opvatting der militairen, tot groot voordeel onzer stryders", zeide hy. Churchill zeide verder niet te ge looven dat de overwinning dit jaar zou komen. De krachten aan de ge vechtsfronten zyn vry wel geiyk. Slechts als het weer gunstig is en de re8ervers voldoende zyn om beslissend resultaat te verzekeren zal men tot het offensief kunnen overgaan. Hy achtte het echter beter de superieure hulpbronnen van Engeland te ont wikkelen en maatregelen te treffen voor den veldtocht in 1918. De afgevaarde Priugle leverde scherpe critiek op de expelitie van Saloniki, die veel menschenlevens kost en de scheepsruimte in beslag neemt, zonder dat er veel voordeel tegenoverstaat. Churchill zeide ook van het Saloniki-leger geen groote verwachtingen te koesteren, maar toch was hy er niet voor het terug te roepen, wegens de daarby betrok ken groote belangen en de verplich tingen door de eer opgelegd* China en Duitschland. In ons vorig nummer namen wij reeds een bericht op betreffende de houding van China ten opzichte van Duitschland en de daaruit voortge komen kabinetscrisis. Naar dd. 0 Maart uit Peking wordt gemeld, bracht het kabinet een bezoek aan den President, om mededeelingen te verstrekken over den toestand betreffende de betrekkingen tot Duitschland maar blykbaar zal, voor dat werkeiyk een stap wordt gedaan, de quaestie aan het parlement worden voorgelegd. Ia den loop van de bespreking verklaarde de premier, dat zekere onderhandelingen gaande waren, bui ten weten van den president. Deze berispte den premier en we6s erop, dat hy, de president, opperbevelheb ber was van leger en vloot en der halve had moeten worden geraad pleegd. De ministerpresident toonde zich toen verbolgen, diende later zijn ontslag in en vertrok naar Peking. Het ontslag zal waarschyniyk niet worden aanvaard. In elk geval is China's houding tegenover Duitsch land onveranderd. □e bestuurlijke scheiding in België. Het persbureau Vazdias heeft ver schillende hier te lande wonend» voormannen der Vlaamsche bewe ging geïnterviewd over de jongste berichten, betreffende de bestuurlyke scheiding in Belgié. Allen waren ten zeerste veront waardigd over het gebeurde. De heer Arthur Bujrsse, liberaal Kamerlid, zeide o.a. „Den dag, dat Vlaanderen wederom vrij zal worden, zyn de Raad van Vlaanderen en het activisme dood. De overgroote massa der Vlaamsche bevolking is minstens zoo haatdragend tegen de activisten als tegen de Duitschers. De verminkte Vlamingen, de gemartelde gedeporteerden, de weduwen, de weezen van tfe gevallen soldaten zullen toch wel iets meer te zeggen hebben dan een handvol verraders, die geschenken ontvingen uit de handen van Duitschers om annexatiewerk te verrichten. Dr. Frans van Cauwelaert, Kamer lid, zeide: Het gebeurde vervult me eenvoudig met weerzin. Ik ken de leden van den geheimen Raad van Vlaanderen niet en ken evenmin zyn gedele geerden naar Beriyn. Die heeren houden zich zorgvuldig gemaskerd. Maar wie ze ook mogen wezen, ieder rechtgeaard Vlaming zal met my hunne daad verafschuwen als een dubbele misdaad, een misdaad tegen het vaderland en een misdaad tegen het Vlaamsche volk, waarvan zy den naam bezoedelen. Dr. Van Cauwelaert ziet in deze Duitsche politiek de verwezeniykiDg van het program der Al Duitsche di yvers. Eerst beeft het zyn werk verricht in het oosten door de aan hechting van Polen; nu wil het be proeven om Vlaanderen in te richten tot westelyke voorwacht van Pruisen en aan den Raad van Vlaanderen wordt opgedragen om in overleg met het Duitsche militairisme deze dwin gelandij voor te bereiden. Camille Huysmans, secretaris van het Iaternationaal -Socialistisch Ver bond, gaf een verklaring, waaruit wy het volgende aanstippen: De Rykskanselier doet het voor komen, alsof de voorgestelde maat regelen worden ingevoerd op verzoek der Vlamingen zelf, b(j monde van „den Raad van Vlaanderen". Maar de Raad van Vlaanderen is een on ding. De leiders die hem samenstellen zyn „niets" en vertegenwoordigen „niets" en „niemand". Al deze men schen, die thans z.g. Vlaanderen vertegenwoordigen, zullen na den oorlog niet meer te vinden zyn, zy weten, dat het volk hen dan zou steenigen. Onze actie na den oorlog zal door hun daad zeker moeilijker gemaakt worden. Wy zullen verant- woordeiyk gesteld worden voor wat zy misdreven. Huysmans verklaarde tegen be stuurlyke scheiding te zyn, maar - zeide hy verder zelfs ware ik een voorstander er van, nog zou ik ze niet willen aanvaarden van den Rykskanselier. Ik, die als secretaris van de „Internationale" wel aan één tafel wil gaan zitten met de vertegen woordigers van de Duitsche sociaal democratie, omdat ik weet, dat zy de Integriteit van Belgié onaangetast wil laten, kan my niet één Belg vooratellen, die den naam als Belg verdient, die gaat onderhandelen met den Rijkskanselier, den vertegen woordiger van een regeering, die Belgié heeft geschonden, Polen ge knecht, en de „vry cultureele ont wikkeling" van deze natie op de ergste wyze onderdrukt. Een aanslag op hat leven van President Wilson. Naar uit New York wordt gemeld, arresteerde de politie Maandag te Hoboken zekeren Fntz Kolb, dia bekend heeft, dat hy by een complot betrokken is om president Wilson door een bomaanslag te dooden magazijnen in de haven van New York in de luent te laten springen. Twee complete bommen zyn ge vonden in zyne kamers in een hotel tegenover een pier, waar een Duitsche boot "gemeerd lag. Een der detectiven verklaart, dat de bommen Maandag avond aan Wilson verzonden zouden worden. De verklaringen van Kolb leidden tot de arrestatie van twee audere lieden als medeplichtigen. Hun na men worden voorloopig geheim ge houden. De politie onderzoekt thans den omvang van het complot, dat naar men zegt ook ten doel had de vernieling van de Tampico OU works en van munitiefabrieken in de Ver- eenigde Staten. BINNENLANO. Nederland en Engeland. Reuter seint üit Londen„Een deel van de Nederlandsche pers laat zich afkeurend uit over de onlangs uiige vaardigde „order in council" en komt tot de gevolgtrekking, dat Groot Britannié tracht de Nederlandsche schepen te dwingen de gevareD, voortspruitend uit het optreden van de Duitsche onderzeeérs, te deelen, zonder daarby te letten op de econo mische belangen van Nederland. In wel ingelichte kriogen in Eügeland is men ten hoogste veroot waardigd over een dergelyke gevolg trekking, als zynde een partydige opvatting. Nadat Duitschland aan de oorlogvoerenden zoowel als de neu tralen den onbeperkten duikbooten oorlog had verklaard, was het een gebiedende noodrakelykheid voor Groot Britaonié om handelend op te treden, teneinde het plan van Duitsch land om de neutralen te dwingen in zyn belang te handelen, te verijdelen. Duitschland erkent, dat het de neutrale schepen van de zeeén wil verdryven, teneinde de beschikbare scheepsruimte van de wereld te ver minderen. Wanneer Nederland zicb daarbij nederlegt, door te berusten iD den OQwettigen duikbootenoorlog tegen de neutralen, zonder iets anders dan een lauw protest, speelt het in de kaart van Duitschland en kan het niet rekenen op faciliteiten of consi deratie van de zyde van Groot Britannié." Een bewapend Handelsschip. Het te Hoek van Holland binnen gekomen Engelsche stoomschip „Prin- cess Melita" bleek met kanonnen te zyn bewapend, waarom verder door- stoomen werd belet en het schip Ier zee moest kiezeD. Later kwam het echter toch binnen, aangezien men gebrek had aan water, en er een zieke aan boord was. Na inneming van water en proviand is het schip Dinsdagavond8 uur weder naar Engeland vertrokken. Da „Copenhagen". Het ia nog niet bekend, of de „Copenhagen" getorpedeerd is dan wel op een my'n is geloopen. De beman- niDg van het schip, dat geconvoyeerd werd, is naar Harwich teruggebracht. Da „Willa". Het stoomschip „Wüis" zal op zyn reis van B-rgen naar Nederland sch- Indié Halifax niet aandoen, doch Nor folk in de Vereenigde Staten en van daar door bet Panamakanaal de reis naar Indiö voortzetten. Vliegmachines voor het leger. Het „HeisiDgborgs Dagblad" van Donderdag 1 Maart weet mede te deelen, dat de fabriek van Tnulin te Landskroua van de Nederlandsche regeering opdracht heeft gekregen 120 aeroplanen te leveren. By informatie te bevoegder plaatse is gebleken, dat dit bericht onjuist is. Wel laat de Nederlandsche regee ring 7B motoren bij genoemde fabriek vervaardigen. De motoren worden by Trompenberg in de toestellen, die hier vervaardigd worden, gemonteerd. (Tel.) Actie tegen ds grondwetsherziening. Naar aan de Telegraaf wordt ge meld, neemt de actie tegen de grond wetsherziening, die begonnen is met de vergadering van 20 Februari te Amsterdam, zeer in omvang toe. Van uit het heele land komen adhaesie- betuigiDgen. Weldra zullen ook op andere plaatsen vergaderingen worden gd en reeds deze week zal eT kunnen worden begonnen met het vormen van districts-comité's. Door oen vergissing gekozsn. Maandag is te Terneuzen by de candidaatselling voor den gemeente raad als eenige candidaat gekozen verklaard de heer G. de Ridder (lib.), ofschoon ook de kerkeiyke kiesver- eenigicgen een candidaat badden ge steld. De secretaris der R. K. kies vereeniging, die de lyst moest in leveren, had zich een dag vergist en was voornemens Dinsdag zyn lyst by den burgemeester in te leveren. Nekkramp. In de barakken by de Watertoren te Alkmaar heeft zich een geval van nekkramp met doodeiyken afloop voorgedaan. In verband hiermede zyn alle militairen vanaf Dinsdag gecon signeerd. Een hartroerend toonaai. Men seint uit Roosendaal aan „De Tyd" Dinsdagmorgen te half twaalf liep hier een extra trein uit Belgié binnea met 050 Belgische kinderen, die uit de portieren het land der vryheid tegemoet wuifden. Do bleekneuzige stumperds, meest met blauwe kringen onder de oogeD, werden aan het station hartelijk onthaald en be uig- den bun blijdschap vooral over bet lekkere wittebrood, daar het brood io Belgié zuur smaakt en er juist de rantsoeneeriog weer was ver scherpt. Onder leiding van BO geleiders vertrokken 280 kinderen naar Egmoud aan Zee; 40 naar VJissingen, 6onaar Middelburg, B0 naar Wouw, 82 naar Bergen op Zoom, 30 naar Eindhoven, 25 naar Arnhem enz. Een hartroerend tooneel werd in een der wacdtkamers afgespeeld. Daar herkende een in Nederland geiaterneeide Belgische korporaal tusschen de wemelende Belgische jeugd, twee zyner kinderen. Een hunner had by sedert bet uitbreken van den oorlog niet meer gezien, net ander aanschouwde hy voor het eerst, daar het na zyn inlijving by bet Belgische leger was geboren. De man overlaadde de beide kinderen met kussen en liefkoozende streelingen en scheen gek door de plotselinge ontroering en vadervreugde. De móórd te 't-Gravenhago. Ia zake den mooid, gepleegd op den adjudant-onderofficier Gail in de Alexander-kazerne, tasten just tie en politie nog in het duister. De brand kast, staande in het kantoortje van G., waarvan de sleutel vermist wordt, is geopend, doch vertoont voor zoover althans tot dusver was na te gaan geen sporen van opensluiting. PLAATSELIJK NIEUWS Militair* Hulsvlijttantoonstalling. Wy kunnen mans meduüeeiea, dat de inzendingen voor bovenge noemde tentoonstelling zullen worden verdeeld in 7 groepen, t.w. 1. Houtsnijden 2. Vlechtwerk 8. Knoop- en Weefwerk4. Metaal werk6. Teeken en Schilderwerk 0. Verdere takken van Huisvjyt; Voorwerpen ter Opluistering. Circulaires, de tentoOLatelling be treffende, zya verkrijgbaar aan Bureaa Outwikkelings Cursussen Dykairaat 8. Door hot Ijs gezakt. In ons vorig nummer vermeldden wy, dat een joDgen, die door het ya op het Kanaal was gezakt, gered werd door een onderofficier der ma rine en een soldaat. Men verzoekt ons mede te deelen, dat dit oi juist t«, dat de onderofficier in kwestie, P. W. Erkelens, ridder Militaire Willemsorde, den drenkeling geheel alleen gered heeft. Zeevaartschool. De lesseu aau de Zeevaartschool alhier werden in 1910 gevolgd door 13B Stuurlieden en Machinisten ter Koopvaardij, ferwjjl 3u leerlingen geplaatst waren in den Tweejirigen cursus voor Onbevarenen en 40 in den cursus voor de Visscbery. De uitslag der examens in 1910 voor de school waren als volgt: Gealaagd At'geweiom Eerste Stuurman Groote Stoomvaart 7 8 Tweede Stuurman Groote Stoomvaart 11 geen Derde Stuurman Groote Stoomvaart 25 0 Stuurman Gr. Sleepv. 2 Stuurman KI. Zeilv. 2 Diploma B als Machinist 2 Diploma A als Machinist 4 Voorloopig Diploma als Machinist 1 Sleepvaart Machinisten Diploma 1 Einddiploma Tweejarigen Cursus 4 Schipper Stoomzee- visschere Vaartuigen 2 Stuurman Stoomzee- visschers Vaartuigen 8 Diploma voor Visachers in de kennisder „Wet op het Uitwyken" 1B 1 geen geen geen Totaal 79 17 BOEKBESPREKING- IxoUouJkUUoK JvluuU sche Bond voor Vrouwen kiesrecht. 1901-1917. J. H. de Bussy, Amsterdam. Xooals de titel reeds aangeeft, is dit boekje, in opdracht van bet Hoof i- bestuur samengesteld door eene Com missie, uitgegeven ter gelegeDüeid van het 10 jarig bestaan van den Boud. In een eerste artikel je vraagt dan ook mevrouw James-Brat)des, de voorzitster van den Bond: „Wat hebben wy bereikt?" en beantwoordt die vraag door te zeggen, dat, ten gevolge van de samenwerking van byna 10000 vrouwen en manneD, het jonge plantje, het vrouwenkies recht, reeds boven de aarde is ge komen. De poort is weliswaar nog niet open, maar de grendel zal er afgeschoven worden. De propagandiste van den Bond, mej. C. Staas, vertelt gezellig een en ander uit haar ervaringen, waarna een overzicht volgt van hetgeen het orgaan van den Bond, „De Ploeger", heeft gegeven in den loop derjuen. Interessant Is het Historisch Over zicht, alsmede een art'keltje „Waar om?" van mevr. Wynandts Francken Dyserinck, dat herinneringen op haalt over de splitsing van de Ver eeniging voor Vrouwenkiesrecht, waaruit deze Bond is ontstaan. Verder bevat het boekje nog zeer veel wetenswaardigs, een aantal portretten en illustraties. Het is door de firma De Bussy keurig gedrukt op kunstdrukpapier, maar het eigen aardige duodecimo formaat zal, vree- ■en wy, niet ieder kunnen bekoren.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1917 | | pagina 1