DE OORLOG. Advertentiën. EVAHGELISATIE_PALMSTRAAT. PLAATSELIJK NIEUWS. Te Haarlem slaagde voor bet akte examen L. O. de heer P. Kramer, alhier. Mr. J. Limburg in „Casino". Donderdagavond had de Vrijzinnige Kiesvereeniging alhier eene openbare vergadering belegd, waar de heer mr. J. Limburg, lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal, het woord voerde. Nadat de Voorzitter der Kies vereeniging, de heer D. H. Grunwald, den spreker en aanwezigen welkom geheeten had, kreeg de heer Limburg het woord. We leven in een geweldigen tijd, aldua begon Bpr., waarby opzichzelf de verkiezing in dit kleine landje van één zetel in het parlement een miniem gebeuren is. De geweldigste oorlog, dien de geschiedenis ooit ge kend heeft, sleept zich voort van dag tot dag, van week tot week, zonder dat vooralsnog het eind te zien is. Een geweldige tyd is het, ook omdat in het meest autocratische land der wereld tot opbloei is ge komen de vrye ontplooiing van den vryen mensch en in menig ander land, waar in dit opzicht nog niet3 is gebeurd, deze vrye ontplooiing door hervorming van het staatswezen wordt verwezeniykt. Uit dezen oorlog zal een versterkte democratie omhoog- rijzen, en gelijk alle groote gebeur tenissen ontstaan uit toestanden van ellende, zoo schynt het ook thans niet anders te kunnen. Multatuli had wellicht geiyk, toen by zeideIndien een graankorrel spreken kon, zou zij zeggen, dat er smart is in het ont kiemen. Wat de beteekenis is van de ont wikkeling der democratie, zal spr. aan do hand van de gebeurtenissen op politiek gebied in ons land uiteen zetten. In dit verband brengt spr. een eere salutaan den beer De Meester, voor hetgeen hy gedaan heeft ter verbreiding van de vrijzinnige be ginselen. Ook in ander opzicht beleven we groote tyden. Het Nederlandsche volk, gelegen te midden van oorlog voerenden, dat zich aaogegord heeft om zyn onafhankelijkheid, mocht het noodig zyn, te verdedigen, heeft toch nog de kracht gevonden zijn regeering te bezielen tot groote dingen als de voorgenomen grondwetsherziening. Waar van zekere zyde hierop wordt gesmaald, daar is het spr.'s overtui ging, dat bet in de toekomst de roem zal zijn van onze regeering, dat zij in deze dagen tot zoo'n krachtigen maatregel is overgegaan. In 1918 kwamen de vryzinnige partyen met een program, waarop voorkwam als eerste eisch grond wetsherziening ten einde mogelijk te maken de invoering van algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen, met toepassing van het beginsel der evenredige vertegenwoordiging, en wegneming van de belemmeringen ten opzichte van vrouwenkiesrecht. Als verdere eisch vermeldt het pro gram ouderdomsrente. De uitslag van de verkiezingen was, dat de linker- zyde tezamen met de sociaal-demo craten de meerderheid in het parle ment verkregen. De koningin droeg hierna aan dr. B03 de vormiDg op van een ministerie uit die geheele linkerzyde bestaande, dus ook uit sociaaldemocraten, en deze laatsten weigelden, zooals bekend is. Hierdoor was het niet mogelyk een regeering te vormen uit de meerderheden der Kamer, hetgeen een eisch der zuivere democratie is. Het extraparlementair kabinet Cort van der Linden ontstond en de sociaaldemocraten hebben geboft dat dit kabinet de eischen voor alg. kiesrecht en ouderdomsrente over nam. Want aan hen heeft het niet gelegen, dat ze thans zullen komen. Immers, we hadden even goed een kabinet Cort van der Linden kunnen krygen, dat geen zin had om dien ook door de soc. dem. gestelden eisch over te nemen, en het is waarlijk meer geluk dan wijsheid, dat het ge beurd is. En toen Troelstra hulde bracht aan den Min. van Binn. Zaken inzake het feit, dat hy met de grond wetsherziening niet wachtte tot na den oorlog, had hy zeer zeker geiyk, maar hy had er by moeten voegen, dat die hulde ook gold voor het feit, dat dit program ondanks het gebeurde met de soc. dem. is gehandhaafd. By de hulde aan den minister van binnenl. zaken, die in deze moeilijke dagen de grondwetsherziening niet liet loopen, sluit spr. zich gaarne aan, voegt er zynerzyds een woord van hulde aan toe voor den min. vau buitenlandsche zaken, door wiens beleid wy buiten den oorlog zijn gebleven. De candidaat van de vryzinnigen de heer Oud, is vryzinnig, d.w.z. hy^ beschouwt de volkomen vryheid van meeningsovertuiging in ons land als het hoogste goed. De vryz. dem. bond streeft krachtens zyn program naar ontwikkeling van onzen constitutio neel-parlementairen regeerings vorm in democratischen zin en te dien ein de naar algemeen kiesrecht voor de vertegenwoordigende lichamen en naar geiykstelling, ook wat de ver kiesbaarheid tot lid dier lichaam be treft, van mannen en vrouwen. Dit program gaat uit van het beginsel, dat alle menscken geiyk zyn. Men prate niet, zooals vroeger ve6l ge schiedde, dat een ongeletterde geen verstand van 's lands zaken zou heb ben. Indien men het kiesrecht alleen zou willen geven aan hen, die vol doende van alle kwesties op de hoogte zijn, zou het zóóver moeten worden ingekrompen als zelfs geen reaction- nair zou willen gaan. De v. d. partij is geboren uit den stryd om het algemeen kiesrecht, Nog in 1901 was zy één met de li berale unie, en het was juist de strijd om het algemeen kiesrecht, die haar deed afscheiden. Mannen met socialen zin en meegevoel voor anderen had den de nieuwe party ten doop ge houden, radicalen van voorheen. De sociaaldemocraten eischen den strijd voor het algemeen kiesrecht voor zich alleen op, maar ze vergeten, dat het mannen van de burgerlijke par tyen zijn, die met de leus: voor het algemeen kiesrecht zijn begonnen. Want in 1901 was de soc. dem. partij als zoodanig nog ver te zoeken. Maar het is altyd zoo, als er iets goeds gebeur!;, komt het van de sociaalde mocraten, terwyl het kwaad van de andere partyen komt. Spr. ontkent volstrekt niet de warme genegenheid van de soc. dem. voor het algemeen kiesrecht, maar het is uitgegaan van de burgeriyke partyen. Dit bewyst, dat er onder hen steeds mannen waren, die warm voelden voor de democratie. Maar de komende geschiedschrijver zal vanj^et ministerie Cort van der Linden nog iets anders hebben te vermelden, n. 1. de grondwetsher ziening, de meeat democratische maatregel, dien wy sinds 1848 hebben gehad. Het is niet gering wat daar voor ons ligt als deze maatregel wordt aangenomen. Het aantal kiezers, thans ongeveer 1 millioen, zal indien algemeen kies recht wordt ingevoerd, bedragen ongeveer 1,400,000. Een nieuw ver schiet opent zich, indien voor de vrouw de belemmeringen uit de grondwet worden genomen. Nog lang niet allen zyn tevreden, zy wilden reeds dadelijk bet vrouwenkiesrecht, en betreurden het, dat de grondwet nog niet zoover gaat. Maar het is reeds een stap vooruit, dat de deur, die tot nog toe op slot is geweest, geopend is, en de eerste de beste kieswet kan thans aan de vrouw het kiesrecht geven. Ook de vryzinnig democraten hadden dadeiyk vrouwen kiesrecht willen hebben, en hadden we een ministerie gehad, dat zich gericht had naar de meerderheid der Tweede Kamer, dan zou deze eisch waarschyniyk krachtdadiger kunnen zyn herhaald. Niettemin is het een stap vooruit wat thans geschiedt. Er zijn er, die niet verder willen gaan dan de mogelykheid voor de vrouw, maar niet weinigen zyn er die zeggen, dat het wel niet lang zal duren dat ook de vrouw kiesrecht heeft en bij de vraag, die zich dan voordoet welke vrouw? erkennen velen, dat een deugdelijke scheiding niet wel mogeiyk is. En als eenmaal de deur is ontsloten, is er nog een tweede mogelykheid, nl.j dat de vrouw reeds aanstonds verkiesbaar wordt voor verschillende lichamen, en dan zal het wel niet lang duren dat ze buiten kan blijven. Te minder thans niet, nu allerwege in de oorlogvoerende landen wordt ondervonden hoezeer de vrouw be rekend is voor haar taak, en nu zelfs een man als minister Asquith van tegenstander van vrouwenkiesrecht voorstander is geworden. En is maal in de omringende landen vrouwenkiesrecht ingevoerd, dan zal het ook in Nederland geschieden. Een vierde democratische maatre gel is het gevolg van de grondwets herziening, n.1., dat de leden der Eerste Kamer niet meer, zooals thans, gekozen worden uit de hoogst aan geslygenen of hen, die aanzienlijke ambten bekleeden, maar de nieuwe regeling maakt het mogelyk, dat ieder Nederlander van 30 jiar ook verkiesbaar wordt voor de Eerste Kamer. Verder wordt stemplicht in gevoerd, d.w.z. niet plicht om te stemmen, maar wel wordt men ver plicht zich naar het stembureau te begeven en zyn biljet- al of niet in gevuld in de bus te doen. Het op halen van kiezers vervalt hierdoor dus. Een tweede hoogst belangrijke hervorming is de invoering van h t. evenredig kiesrecht. Bpr. zet in groote trekken uiteen, hoe dit werkt, en toont aan, dat het als stolsel veel meer voldoet aan eisehen van billyfe heid dan het tegenwoordig stelsel der meerderheid. Ook ten opzichte van eigen beginsel werkt het even redig kiesrecht zuiverdervooral by herstemmingen wordt men thans vaak gedwongen op een candidaat te stemmen, dien men, als men eigen beginsel zou kunnen volgen, niet zou kiezen. Coaliseering is dan ook niet meer noodigmen krijgt geen personenstryd meer, maar een zuivere Btryd van beginsel tegen be ginsel. De onderwijskwestie zooals die in de nieuwe grondwet zal worden ge regeld, zal ook in democratischen geest worden opgelost. Met het oog op den tyd zal spr. dit niet in zijn geheel behandelen, maakt echter met een enkel woord duidelijk, hoe de schoolstryd een geheel ander karakter zal gaan dragen. Het denkbeeld van de liberalen van 80, 40 jaar terug: één school voor alle kinderen, is inderdaad gebleken een droom te zijn. Onder de partyen der rechterzijde zyn er te veel, die bezwaren maken bun kind naar de openbare school te zenden. Men moge als vryzinnige dien toestand betreuren, er dient niettemin rekening mede te worden gehouden. De beBtaaDde toestand was de oorzaak van een feilen schoolstryd, die 80 jaar lang werd gevoerd, en die allerlei verbeteringen op onder wijsgebied tegenhield. De opleiding der onderwyzers, hun salarisregeling, zyn zaken, die tengevolge van dezen stryd verhinderd werden. Spr. heeft gegronde hoop, dat de grondwets herziening mag leiden tot eene op lossing van deze kwestie in demo cratischen geest. Aan al die bovengeschetste maat regelen is de vryzinnige partij niet vreemd. In 1903 deden de vryzinnige leden reeds een voorstel tot invoe ring van een ander manneckiesrecht en tot het op andere leest schoeien der verkiesbaarstelling voor de Twee de Kamer. Het voorstel-Troelstra kwam eenige maanden later. Dit is nu op zichzelf van zooveel beteekenis niet, maar waar de soc. dem. altyd zeggen, dat zy het hebben gepredikt, mag het wel eens worden gememo reerd. De commissie, die de bevre diging brengt ten opzichte van de grondwetsherziening stond onder voorzitterschap van den betreurden leider dr. Bos. Over de economische paragraaf van het beginsel program der v.z. party wil spr. een enkel woord zeggen. Afschaffing van privaatbezit, zooals de soc.-dem. wenschen, is in de eerste tijden niet te voorzien. Maar wie dit predikt, moet ook kunnen aangeven boe de toekomstige maatschappy er uit zal zien. De v.d. partij zegt, dat de wetgever de bestaande ongelijk heid moet opheffen door zooveel mogelyk de ong6iyke levenskans door de wetgeving wegteuemeD. Dit kan door hete geven van kosteloos onder wijs, waardoor den arme de kansen geboden wordt zich door het leven heen te slaan. De leerplichtwet moet worden uitgebreid, ook herhalings- onderwys, progressieve schoolgeld- heffiog, verbeterde woningtoestanden. De Nederlandsche woningwet legt een groot gedeelte vau de woning- politiek in handen der gemeenten en het zyn niet de democraten, die betere woningtoestanden tegenhou den. Yerder noemt spr. als eischen van democratisch beheer nog verkorte arbeidsduur, verbetering van de sala rissen der lagere ambtenaren, van de minima der onderwyzerssalarissen. Ook brengt de vryz. gedachte mee, dat men komt tot kiesrecht voor de vrouw. Als de vrouwen kiesrecht hebben, zal de achterlyke wetgeving verdwijnen. Spr. wyst op de voor stellen van dr. Bos o.s. tot eene heffing ineens, en tot hoogere pro gressie voor de inkomstenbelasting, die niet zyn aangenomen. Hier en daar wordt eene actie gevoerd tegen dB grondwetsherziening. Het zyn niet de democraten, die haar voeren. Zyn het de democraten, die zeggen, dat de Tweede Kamer in deze dagen niet zoo lang daarover moest praten ?Zy die zoo smalen, zien niet de groote moreele beteekenis om zich paraat te maken voor de periode, die na den oorlog komt. Wil het gansche volk mee helpen opbouwen aan den staat, dan is het noodig, dat het ook mede- helpt aan dit alles. Naast den heer Oud staat eener- zyds de heer Staalman, een christen democraat. De Standaard zeide van hem, dat hy niet mag worden ge steund, omdat hy indertyd tegen het rechtsche ministerie was. Maar in ieder geval is hij van de rechterzyde, en van de onzen zal wel niemand op hem stemmen. Aan den anderen kant staat de sociaaldemocraat. Deze party bevindt zich een eigenaardige positie. Zij staat op het standpunt van den klassen strijd, van de onderdrukking van het proletariaat, en het is eene party, die daarvan moet bestaan. Maar van deze leerstukken hoort men thans niet meer. In de Kamer is de soc. dem. een burgeriyke hervormingspar ty geworden, en alleen terwille van de propaganda komt men weer met dién klassenstrijd aan zetten, die een aantrebkingspunt is voor de massa. .Arbeiders van alle landen, vereenigt ui" Zoo riep Marx. Maar op het oogenblik ban alleen worden gezegd, dat de arbeiders van elkander ge scheurd zyn. Spr. zet uiteen de beteekenis van de weigering der ministerieele porte feuilles. Als ze de hun aangeboden portefeuilles hadden aanvaard, hadden ze met meer kracht hun eigen wet ten kunnen verdedigen. De partij be weegt zich tusschen half-revolutionair en half bewust van hare verantwoor delijkheid. In Frankryk en Denemar ken hebben de soc. wel portefeuilles aanvaard. Ze zitten tuscben twee vu ren, ze bezitten thans 16 zetels, en reeds 8 jaar geleden, toen ze de helft hadden, schreef Vliegen, dat het standpunt om geene verant woordelijkheid te aanvaarden niet houdbaar was. Ze zijn revolutionair, maar aan den anderen kant danken ze den hemel, dat inin. Cort deze grondwetsherziening ter band heeft geuomen. Zy stemmen vóór de mo bilisatiecredieten, maar tegen de oor logsbegrooting terwille van hun be ginsel. De vryzinnig democraten hebben die tweeslachtige positie nietzU zeggen, dat all6 talenten in het volk door de wetgeving tot uiting moeten kunnen komen. Zy trachten door de wetgeving het levensgeluk te ver- hoogen van velen door middel van sociale wetgeving. Jong en oud, allen zult gy dus stem men op Oud, opdat de vrijzinnige vlag, die sinds 1905 den Heldsr heeft gesierd, biyve waaien 1 Na een korte pauze kreeg de heer ds. Buiskool het woord om nameDs een aantal H. B. scholieren den spr. dank te zeggen voor hetgeen hy ge daan heeft om mogelyk te maken, dat ook voor H. B. scholieren de deur tot de academie wordt geopend. Ook spr. zeide nog een aanbevelend woordje voor de candidateur Oud. Hierop nam de heer Grunwald het woord om te constateeren, dat z.i. het parool van de soc. d6m. om niet te komen debatteeren berustte op vrees, en dat hun mededeoliDg, dat de vrljz. een debatavond geweigerd hebben, een scheve voorstelling van zaken geeft. In de verkiezingscourant, die verschenen is, is dit nader uit eengezet. De heer Oud zal niet aarzelen te debatteeren, met wien ook. Nu niemand zich voor debat aan meldde, hernam de heer Limburg het woord om nog een kort woord te wyden aan de levensmiddelen-voor ziening. De soc.-dem. hebben een krantje verspreid van alles wat zy voor de levensmiddelen-voorziening in de Kamer gedaan hebben. Wyien prof. Buys schreef eens bijgelegen heid van een verkiezingsstrijd Kiezers, past op uwe neuzen 1 Spr. zou dat ook hier willen zeggen. Als het Bestuur van den Vryz. Kiesver. eens de moeite wil doen de Hande lingen op te slaan, dan zal bet zonder de miuste inspanning voor de vryzin nige Kamerleden ook zoo'n lijstje kunnen opstellen. Dergelijke vragen worden ieder oogenblik gedaan. Een der laatste vragen van den heer De Meester was nog over den tarwe- voorraad. Ook op dit gebied alweer dezelfde tweeslachtigheid, met-hun figuur-ver- legen-zijn als bij het andere. Ze zeggen: zie je wel, dat de Staat bezig is te socialiseeren? Jawel, zegt men dan, dat zie ik. Ea nu ben je zeker in je schik? Neen, dat zyn ze niet, de revolutionaire fractie scheldt op Posthuma, maar zorgt tegelijkertyd dat by niet weggaat. Ea gaat bet nu goed of hoort men van den mor gen tot den avond klachten? Waar wyst dat op Dat wy gelijk hadden, die altijd zelden't is allemaal theorie van jelui, maar hoe is de praktyk? Indertyd i3 er in 1908 op het Stutt- garter congres een commissie be noemd, die een beeld zou ontwerpen van de toekomst-maatschappij, maar het beeld is er nog altyd niet. En dat het nu zoo gaat met die leveDS middelen voorziening komt niet om dat we dat beeld niet hebben, maar omdat de maatBchappy er niet op ingericht is. Spr. zegt niet, dat het misschien over 600 jaar niet zal kunnen. Maar in 25 jaar kan de maatschappy niet een zoodanige ontwikkeling doormaken. De soc. dem. zeggen: socialiseer maar op, maar wy zeggen dat na den oorlog de staat in de oude bed ding terugvloeien zal en dat wy die bedding zoo min mogelyk moeten ondermijnen. De soc. dem. noemen dat achter de feilen aankomen. Terugkomend -ojp de verkiezings- courant der soc. dem. noemde by het het middel, om aldus het vraagstuk der levensmiddelen voorziening te exploiteeren voor de propaganda niet groot. Wanneer een deel der kamer leden tegen de distributiewet gestemd had, zou men het recht hebben tot zooiets. Maar die wet is unaniem aangenomen. Te ruim tien uur sloot de Voorz. de vergadering. Hsldersche Wijkverpleging. Donderdagavond hield bovenge noemde vereeniging hare jaarver gadering op de bovenzaal van café „De Pool". By afwezigheid van den voorzitter, de heer D. H. Grunwald die eene andere vergadering moest presideeren, werd het voorzitterschap waargenomen door den heer Kastelijn. se heette de aanwezigen welkom ar constateerde met eenigen spyt geringe opkomst Hy meende dat het werk der vereeniging wel eenige meerdere waardeering verdiende. De notulen der vorige vergadering werden door- den secretaris Ds. Koster gelezen. Zonder op- of aan merkingen werden zy goedgekeurd. Namens de commissie belast met het nazien der rekening en verant woording van de penningmeesteres bracht de heer Baart verslag uit. Alles was in uitstekende orde bevon den. De penningmeesteresse werd daarop gedechargeerd onder dankbe tuiging voor het door haar verrichte werk. Mevr. Delgorge, penningmeesteres bracht daarop het fiaancieel verslag uit over 1916. De ontvangsten warenaan con tributie f 398.35, verpleeggelden f 393 07», subsidie der gemeente f 300, onvoorziene inkomsten f62. Totaal f 1153.42». De uitgaven warenSalaris van de wijkzuster f 760.—, verzekering f 230.28, bodeloon, zaalhuur, adver tenties f 20.566, rijwielhuur f 50.—, drukloon f 19.50, onvoorziene uitga ven f 30.08». Totaal f 1100.88. Er is dus een voordeelig saldo van f 53.095 Wyi de zuster dit jaar geen vacan- tie bad genoten, ook omdat niet ge- makkeiyk een plaatsvervangster was te krygen was dit batig saldo grooter dan het anders zou geweest zijn. Aan de zuster werd dank gebracht voor haar werk. Uit het jaarverslag van den secre taris teekenen wy aan dat het aantal leden op 31 Dec. 1916 bedroeg 111, dat der begunstigers 149, terwyl de vereeniging 2 donateurs heeft. Het aantal bezoeken door de wyk- zuster bedroeg in 't geheel 8629, waarvan kosteloos 1453. Het vorig jaar bedroegen die getallen 4130 en 1876. Voorts wijst het verslag op het wenschelyke om het ledental wat grooter te doen zyn. Mej. Dekker zegt wel bezwaar te hebben tegen het niet nemen van vacantie door de zuster. De psnning meesteresse wijst er op dat moeilijk een plaatsvervangster te krygen is. Het Bestuur is ook voor vacantie. Dit jaar zal het Bestuur alle pogin gen aanwenden om voor de zuster gedurende eene vacantie een plaats vervangster te krygen. Den secretaris wordt daarop dank gebracht voor zyn verslag. Als commissie tot het nazien der rekeningen over 1917 worden aange wezen de heeren Baart, Biegel en Jaring. Tot bestuursleden worden herkozen Mevr. Delgorge en Mej. Dekker. In de vacature wordt geko zen Mevr. Spruyt. Daarna wordt de sloten. Diafstal van staal op 's Rijkswerf te Willemsoord. Het ÜOJg Militair Gerechtshof deed Donderdag in hooger beroep uitspraak in de strafzaak tegen den sergeant- geschutmaker, die in eersten aanleg voor den Krijgsraad te Willemsoord had terechtgestaan, beschuldigd dat hij in het begin vau Januari 1917 op 's Rykswörf te Willemsoord heeft weggenomen een aan het Ryk der Nederlanden toebehoorende hoeveel heid sneldraaistaal van.ongeveer 12 K.G., met het oogmerk van weder rechtelijke toeëigening. Beklaagde was door den Krygsraad deswege veroordeeld tot vier maanden gevan genisstraf, met ontzegging van het recht om bij de gewapende macht of als militair geëmployeerde te dienen voor den tijd van vyf jaren. Het vonnis van den Krygsraad werd door het Hof teniet gedaan en beklaagde van de hem ten laste gelegde beschuldiging vrygesproken, De legerberichten van 9 en 10 Mei. Met groote hevigheid worden gevechten aan het W e s t e 1 y k front voortgezet. Aanvallen der geallieerden en der Duitschers volgen elkaar zonder ophouden. Geweldig zyn de offers die beide partyen bren gen ton einde eenig voordeel te be halen, of een door den vijand behaald voordeel te niet te doen. Groote troepenmassa's worden op beperkte frontgedeelten ingezet, het munitie- verbruik, om de vyandeiyke stelliDgen stormryp te maken is enormen wat is het resultaat? Na de eerste groote successen der geallieerden, waarby flinke terrein winst viel te constateeren, is de tegenstand der Duitschers steeds meer toegenomen. Allengs werden de vorderingen der Franschen en Engel- schen kleiner, zoodat thans weder gevechten om een enkele loopgraaf geleverd worden. Het kan zijn dat door de talryke aanvallen de Duitschers afgemat worden, doch dit zal eerst later kunnen biyken. Tot nog toe is daar echter weinig van te bespeuren. Iqtegendeetjwyzen de krachtige tegenaanvallen op een nog ongeschokt weerstandsvermogen. Voor het oogenblik is de beslis sing die op het westelijk front aan staande leek, dus weder uitgesteld. De verschillende berichten maken dan ook slechts melding van plaatse lijke gevechten. Naar het Fransche communiqué van den 9en aangeeft, werden by Chevreux aanvallen der Duitschers afgeslagen. Hierby werden 200 gevangenen gemaakt. Ten N.W. van Reims leidde een aanval der Franschen tot de vermeestering van eon Duitsche schans. Hier werden 100 man gevangen genomen. Ook het communiqué van den lOen maakt melding van tegenaanvallen der Duitschers o.a. op den Chemin des Dames, en by Chevreux, die echter afgeslagen werden. Er werden hierbij eenige gevangenen gemaakt terwijl ook eenige machinegeweren veroverd werden. Een versterkt steun punt viel in banden der Franschen. Ook op het plateau van Vauclerc werd eenige terreinwinst behaald. In de streek van Bullecourt, waar reeds dagenlang met de uiterste verwoedheid wordt gestreden, duur den de gevechten voort. In weerwil van de tegenaanvallen der Duitschers werden hier door de Eogelschen vor deringen gemaakt. Ook beoosten Gricourt en in de streek bezuiden de Souchez-ri vier konden het front eenigs- zins naar voren worden gebracht. Eenige vijandelijke front- en steun- linies werden genomen, waarbij ook eenige gevangenen werden gemaakt. De Duitsche legerberichten maken melding van vruchtelooze aanvallen der Eogelschen ten W. van Lens, j Avion en by Bullecourt. Ook de herovering van Fresnoy was het doel van hernieuwde aan vallen der Eogelschen, evenwel zonder eenig succes. Het dorp bleef geheel in handen der Duitschers. Verder geeft het bericht aan dat verscheidene aanvallen der Franschen o. a. ten O. van Cormicy en ten N.W. van Prosnes afgeslagen werden. Het totaal aantal der op het ge vechtsterrein aanwezige Eogelschen was, volgens dit bericht, nog kleiner dan het totaal aantal manschappen dat de vyand by deze aanvallen ver loor. Van het O o s t e 1 Ij k front wordt niets gemeld. De stryd bepaalde zich tot geschutactie en zwakke aanvallen. Ook op het ItaliaanschOos- tenryksch front laat het offen sief op zich wachten. Men zal zich berinneren dat eenigen tyd geleden vry positieve mededeelingen versche nen die op een Oostenryksch offen sief wezen. Dit werd door de gebeur tenissen in het westen biykbaar in den war gestuurd. Daarop verschenen de geruchten over een aanstaand Italiaansch offensief. Ook daarvan is tot nog toe niet veel te bespeuren. Echter wijzen de byeenkomsten der leidende politieke en militaire figuren der Entente op krachtige samenwer king en als een uitvloeisel daarvan meet dan ook waarschyniyk de ver bcogde activiteit der Ententetroepen in Macedonië worden beschouwd. Groot zijn de hier behaalde voor- deelen tot nog toe niet geweest. Reeds gedurende eenige dagen maakten Duitsche, Bulgaarsche en Turkache berichten melding van bet afslaan van door sterk artillerievuur voorbe reide aanvallen, die langs het ge heele front, nu hier, dan daar werden ondernomen. Vooral by het Doiranmeer en de Tserna-bocht, alsmede op de Belasi- ton Planiva werden de aanvallen krachtig voortgezet. Het uitbiyven van Eagelsche berichten wees er evenwel op dat deze aanvallen tot nog toe niet het gewenschte resul taat hadden. Thans is het anders geworden. Van Duitsche zyde werd dd. 10 Mei reeds gemeld dat ten N.W. van Monastir de Franschen over een front van 3 K.M. tot den aanval over gingen, doch met zware verliezen terugge slagen werden. In de streek van de Wardarwerd de vyandelijke aanval over een front- breedte van 16 mijl ondernomen. Na het afslaan van de eerste golf werd het artillerievuur weder tot groote hevigheid opgevoerd, waar op een nieuwen aanval volgde. Over het geheele front werd de vyand af geslagen behalve ten Z. van Orle, waar een hoogte verloren ging. Meer dan 200 gevangenen en 2 machine geweren vielen in handen der Duit schers. Het Engelsche communiqué geeft aan dat ten Z.W. van het Doiran meer over een front van 4 myi aan gevallen, waarby de vyandeiyke loop graven over een breedte van 2 myi bezet werden. De linie werd hier ongeveer 500 yards vooruit gebracht. Op den rechtervleugel van het aanvalsfront werden de vyandeffjke stellingen eveneens genomen, doch moesten deze tengevolge van vyande- lyke tegenaan val llen weder worden prijs gegeven. Van de overige fronten worden geen gebeurtenissen van belang ge meld. Een zeegevecht. De Eogelscbe admiraliteit deelt d.d. 10 Mei medeEen verkennings- afdeeling. bestaande uit lichte kruisers en torpedojagers, die onder commo dore Tyrwhitt uit Harwich was uitgevaren, kreeg vanochtend op een kruistocht tusschen de Eogelscbe en de Nederlandsche kust elf Duitsche torpedojagers in zicht. Da onzen openden dadeiyk het vuur op den vyand, die haastig met volle kracht in Zuidelyke richting wegstoomde, onder dekking van een dik rook scherm. De vervolging duurde 80 minuten en de vijand werd van grooten afstand beschoten, doch de onzen konden hem niet ia halen. Vier jagers vervolgden de Duitschers tot binnen het bereik van de batterijen van Zeebrugge. De vyandeiyke sche pen zyn getroffen; aan onzen kant is een man gedood. De duikboot- en mljnoorlog. Naar het Deensche ministerie van marine mededeelt, zyn het Deensche stoomschip „Marie", op weg van Noor wegen naar Engeland, en de Deensche schoener „Elisabeth", van Amerika op weg naar Engeland, in den grond geboord. Twee opvarenden van de „Marie" zyn omgekomen. Een vermomdo duikboot. De correspondent van het „Hbld." te IJmuiden meldt: Een Duitsche duikboot, als visschers- vaartuig vermomd, wist de vorige week tot in een Schotsche Oostkust haven door te dringen. Van eenige daar liggende schepen, welke wegens storm waren binnen- geloopen, werd het Noorsche stoom schip „Gerda", van Nantes naar Skiën bestemd, tot zinken gebracht en een ander ernstig beschadigd. UIT PEN OMTREK. Texolt Eigen Stoomboot Onderneming. Texel, 10 Mei. Aan de aandeelhouders van T.E.S.O. zullen op de jaarvergadering de vol gende Balans en Winst- en Verlies rekening over 1916, overgelegd worden Balans: Ongeplaatste aandeelen f 28946.— obligaties 9100.- isa983.71 Kassiers Boerenleenb. 18419.44 Effecten10119.37 S.s. „De Dageraad" 76852 92» „Ada van Holland 80951.25» Gebouwen4606.89» Scheeps inventaris 1207.20» Kantoor inventaris 48.61 Oprichtingskosten 4721.45* Extra boothuur1520.— Postvervoer 1760.— Personen- enrywielen- vervoer218.80 Goederenvervoer 21.05 Vischvervoer0.55 Provinciale subsidie 3000.— nterest208.30 Steenkolen853.70 Suppletie water. 23.— Machinekamer- en dek- beboeften 68.63 Assurantie-premiön. 949.28 Prem. Rijks-Verzeke ringsbank en „Het Anker"30.— Dienstkleeding 80.— Drukwerken,couranten kantoorbehoeften. 79.60 f 189753.67* Aandeelen Kapitaal f 100000. - 5% Obligatie-leening 44000.— Te betalen coupons 5% Oblig.-leening 918.75 Afscbiyving op stoom- sch., geb. enz. 41496 64 Crediteuren 826.07* Voordeelig saldo voor afscbryving 3018.81 f 189758.67* Verlies- en Winstrekening: Interestf 889.81 Steenkolen 14803 52 Suppletie water. 277.02 Onderhoudskosten 6577.17» Machinekamer, dekbe hoef ten1372.36* A8s. premiën 1755.51 Arbeidsloonen en sala rissen 9396.72» Prem. Ryks-Verz. en „Het Anker" 496.90 Dienstkleeding 281.90 Vervoer goederen n/d Burg1068.- Belasting- en Haven gelden 62.21» Drukwerk, Couranten, Kantoorbehoeften 371.56 Onkosten782.52» Schadevergoedingen 30.— 5 afschryving op f 115138.28 voor st.- schepen, gebouwen, inventaris en boot- huur 5766.91 deel van het post- contract f 16242.25 4060.57 6°/o van de oprichtiogs- kosten h f 5553.95* 277.50 Voordeelig saldo 3018.81 f 49744.14» Postvervoer f 7000.— Personen- en rijwielen- vervoer 26169.66 Goederenvervoer 979087» Veevervoer 710.08 Vischvervoer1664.09 Ontvangen boothuur 1160.— Huis- en Pakhuishuur 249.60 Provinc. subsidie 8000.- f 49744.14* INGEZONDEN. Dsbitavond tusschen de heeren Thomassen en Oud. Het komt ons noodig voor in de kolommen van Uw blad even teiug te komen op den debatavond-kwestie, waarover brief wisseling gevoerd werd tusschen de Held. Fed. der S.D.A.P. en onze Centrale. Beleefd vragen wij U daarom eenige plaatsruimte. In overleg met den heer Oud, re gelde het Vryzinnig Comité van Ac tie diens spreekbeurten door het ge heele district en publiceerde deze in het eerstvolgend verkiezingsorgaan. Dat voorbeeld werd door de socialistische partij eerst veel later gevolgd. Met deze regeling der vergaderin gen had het Vryzinnig Comité de be doeling, den candidaat zooveel mo gelyk by eiken kiezer bekend te maken. Wy wisten toch, dat ons dis trict door de Vryzinnigen was ver waarloosd en de heer Oud was de eerste, die hierin verandering noodig vond. Hy wenschte dan ook vóór de verkiesing zooveel doenlijk elke plaats in het district zelf te bewer ken. Maar om op de debatkwestie terug te komen. Op 20 April kwam by ons in een schryven van de Fed. Helder der S.D.A.P. om een debat avond tusschen de beeren Thomassen en Oud op 10 Mei in Casino. Wat stond ons op dit voorstel te doen Eenerzyd8 zagen wy in den voor gestelden debatavond een succes voor onzen candidaat. Anderzyds vonden wy in het voor stel twee ernstige bezwaren. Allereerst was de avond van 10 Mei door ons reeds vastgelegd voor een spreekbeurt van Mr. Limburg in Casino ter aanbeveling der candida- tuur Oud. Verder zou op 10 Mei de heer Oud elders in ons district optreden en kwam het ons zeer gewen echt voor, de kiezers van buiten niet te leur te stellen. Dit deed ons besluiten geene be 8lissing te nemen buiten den heer Oud om, die by ontvangst van het schryven der Fed. Helder van de S.D.A.P. reizende was tusschen Om men en Oudesluis, en daardoor niet dadelyk te bereiken. Zoo spoedig mogelyk en wel op 2 Mei werd met den heer Oud ge confereerd en afgesproken, dat den socialisten een debatavond zou wor den aangeboden op 3 Mei en wel te Den Burg op Texel. Ons was toch gebleken, dat de heer Thomassen op 3 Mei zou Bpreken te Oudeschild op Texel, terwyl de heer Oud dien avond optrad te Den Burg. De belde candidaten waren dus in elkanders onmiddellyke nabijheid en ons voorstel leek ons de meest een voudige oplossing. Dit voorstel werd door ons dien eigen dag 2 Mei verzonden naar den heer Borkert, secr. der fed. Helder van de S. D. A. P. en was om 8 uur middags in zyn bezit. Een uur later antwoordde de heer Borkert afwyzend op ons voorstel, zeggende, dat de tyd van voorberei- reiding voor zyne party te kort was. Onze candidaat, de heer Oud, sprak daarop 2 Mei 's avonds te St. Maar tensbrug, terwyl hy 8 Mei te Den Burg optrad. Maar wat geschiedde te Oudeschild? Daar werd by bekkenslag bekend ge maakt, dat de heer Thomassen door ziekelijke omstandigheden niet zou optreden. Eigenaardig is het, dat onze secretaris terzelfder tijd bericht ont ving, dat de heer Thomassen Zater dag 5 Mei te Den Oever, Zendag 6 Mei op een meeting aan 't Zand zou spreken. Ten slotte willen wy hier nog me- dedeelen, dat wij in ons antwoord aan de fed. Helder der S. D. A. P. een debatavond tusschen de beide candidaten in uitzicht stelden, maar dan na 15 Mei, den stemdag, zoo beide candidaten in herstemming mochten komen. Op dit voorstel ontvingen wij geen antwoord. Namens de Vrijzinnige Centrale, D. H. GRüNWALD. P. DE GEUS. Helder, 11 Mei 1917. I. 0. 6. T. N. Den 29an April j.1. werd hier ter plaatse door prof. Dr. J. van Rees de Logo „Fraternitas" (Broederschap) No. 77 van de Neutrale Orde van Goede Tempelieren gesticht. Deze Loge hield Woensdagavond een open zitting in het met planten en bloemen versierde lokaal van de Theosofische VereenigiDg in de Sluis- dykstraat, waar behalve de leden een twintigtal genoodigden aanwezig waren. De voorzitter, de heer J. Zwertbroek, opende de bijeenkomst met een woord van welkom en gaf verder een korte uiteenzetting van het Goede Tempe- lierenwerk. Spreker zeide dat hoewel de G. T. de gewone maatschappeiyke drank- bestryding niet op den achtergrond stellen, zy nochtans het persoonlijke reddingwerk tot hun meer byzondere taak rekenen. Den drankzuchtige op te zoeken, hem onder bescherming te nemen en zoo mogelyk als een nuchter en een nuttig burger aan de maatschappij terug te geven is het werk van de Orde van Goede Tem pelieren, zoowel van de Neutrale als van de Oude op Orthodox Christeiyken grondslag wet kende. Voor dit werk is het noodig, zegt spreker, dat de gewone zittingen gesloten zyn en het karakter dragen van een familiekring, opdat de zwak ke, die weer in zyn oude euvel terug gevallen mocht zyn, zich onder broeders en zusters gevoelende, die overeenkomstig hun belofte, tot ge heimhouding verplicht zyn, zich vryeiyk zal kunnen uitspreken en nieuwen raad en steun ontvangen. Na deze toespraak werd pauze gehouden, terwyl thee met een ver snapering werd rondgediend. Een en ander werd opgeluisterd door eenige nummers muziek, orgel en viool. Hierna werd de vergadering met een woord van dank aan de bezoekers en aan allen die tot het welslagen hadden meegewerkt gesloten. Een vy'ftal der aanwezigen gaven zich op als candidaat voor het lid maatschap. Het secretariaat der Loge is geves tigd Sluisdykstraat 64, waar gaarne nadere inlichtingen worden verstrekt. P. Siesllng, Secretaris. Ondertrouwd BERNARDUS VIS DiEPERINK ALIDA E. DE VRIES LENTSCH. Den Helder, tA Nieuwendam,) Huwelijksvoltrekking te Nienwendam2*Meia. Geen receptie. Qeen bloemen. Hiermede vervullen wy den treurigen plicht, U kennis te geven van het overiyden van onze geliefde Moeder, Behuwd en Grootmoeder, Mej. M. ARENTS- VERHAGEN, in den ouderdom van 84 jaar. Namens Kinderen, Behuwd- en Kleinkinderen: !A. A. ARENTS. J. ARENTS- Buitendijk. W. A. ARENTS. M. ARENTS- Buehbe. B. B. ARENTS. Beverwijk, B. ARENTS- v. d. Wal. j A. L. PAUW- Haarlem, Abents. F. PAUW. Helder, 23 April 1917. Wegens familie-omstandigheden eerst heden geplaatat. ZONDAB v.m. half 11 in ds Westsrksrk Ds. C. J. WARNERS, '8 avonds ZES uur in geb. Palmstraat Da. D. E. BOEKE Evangelisatie-Predikant te ScbageD, DONDERDAG v.m. half 11 In de Nleuwskark Ds. C. J. WARNERS.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1917 | | pagina 2