helderschecourant
Met het oog
op den Hemel-
vaartsdag, verschijnt
ons blad morgen,
Woensdag, op den
gewonen tijd.
No. 4776
DINSDAG 16 MEI 1917
45e JAARGANG
Op pagina 4 »an dit blad la
opgenomen
1.' Uit den Omtrek.
Texel, (Verg. T.E.S.Q., Gemeento-
"raad enz.)
Anna-Paulowne.
2. Boekbespreking.
3. Feulleton, enz.
De legarbarlchten
«an 12 en 13 Mei.
IQ de streek van Atrecht zijn
weder gevechten van grooteren om
vang geleverd. Naar het Eogelsche
legerbericht van den 12sn aangeeft,
werden in den nacht van den Hen
en gedurende den morgen van den
12en aanvallen ondernomen in de
streek van Bullecourt, tor weerszijden
van den weg van Atrecht naar
Kameryk en benoorden de Scarpe.
Het doel van den aanval werd bereikt
en eenige honderden Duitschers ge
vangen genomen,
Volgens het avondcommunique van
den I2en slaagden de Engelschen erin
het dorp Bullecourt na hardnekkigen
strijd t.e bezetten. Tegenaanvallen der
Duitschera werden tot staan gebracht.
Aan beide zijden van den weg
Atrecht Kameryk werden de Duitsche
stellingen over een longte van onge
veer 1 K.M. veroverd. Hiermede viel
pok een daarin gelegen sterk steun
punt, de cavaleriehoeve in handen
der Eogelsch8n. Ten N. van de
gcarpe werd het kerkhof van Roeux
en de ten N. daarin liggende fabriek
vermeesterd. Over een front van 1#
mijl werden hier de stellingen der
Duitschera genomen. In deze govoch-
<r,aa werden meer dan 700 man ge-
•yangeii genomen en veel loopgraaf-
mortieren en machinegeweren ver-
meesterd.
Hnt offlcieele bericht van den 13 jd
maakt echter meldicg van het
voortduren der gevechten in Botter
court Verder wordt hierin Dog mede
gedeeld, dat do vorderingen ten N.
van de Scarp9 werden uitgebreid.
Het Duitsche legerbericht van den
12en geeft aan, dat in de streek van
Atrecht, na ontzettend artillerievuur,
opnieuw krachtige Eogelsche aan
vallen loskwamen. Voor het grootste
deel werden deze door het vuur der
Duitsche troepen afgeslagen, waar
de Engelschen erin slaagden de
Duitsche linie binnen te dringen
werden zij door tegenaanvallen weder
teruggeworpen. BiJ Roeux werden de
gevechten nog oenigen t(jd voort
gezet. Tusschen Achótille enQuéant
ontbrandden na artillerievoorberel-
ding nieuwe gevechten.
Omtrent de gevechten aan het
Aisne front en in Champagne wordt
gemeld, dat aanvallen der Pranschen
in de streek van Cernjr en ten O. van
Herryau Bac na een bloedig hand
gemeen werden afgeslagen.
Volgens het avondbericht van la
Mei mislukten de aanvallen der En
gelschen aan beide zijden van de
Scarpe. Alleen bij Roeux behaalden
tii eenig voordeel. Zij wisten het
dorp binnen te dringen en ook het
station te bezetten. Een tegenaanva
verdreef hen echter weder uit het
°Ook hetmiddagbericht van den lSen
maakt melding van verwoeden strya
aan het front ten O. van Atrecht.
Tuaschen Gavrelle en de Scarpe
rukten de Engelschen Zaterdagmorgen
op. aan beide zijden van den weg
Atrecht-Kameryk en bij Bullecourt.
Hot gelukte hun opnieuw Roeux
biDnen te dringen. Op alle andere
punten werden de aanvallen afge
slagen. In den loop van de avond
volgenden nieuwe aanvallen aan belde
zijden van Monchy, die eveneens af-
^0p0^t«rTinwiD«t die de EngelseheB
in Bullecourt hadden behaald_werd
door tegenaanvallen weder te niet
gedaan. De gevechten om het bezit
van dit dorp worden met onvermin
derde kracht voortgezet.
Een aanval der Fransehe ter
zijden van den weg Tahure- Pont
je Vert werd afgeslagen.
De Franache berichten maken in
hoofdzaak melding van artillerie
gS. Verder wordt inhetcom-
muniaué van den 13 «n gawag ge
maakt Van aanvallen der Duitschers
Sj Craonne, ten N. vanRelmsen bö
Maiaons de Champagne. Alle deze
aanvallen werden door de Franachen
afgeslagen.
Od het O o s t e"l ij k front hadden
geen gebeurtenlaaen van belang
plaats. Van eenige Russische pa
trouillevaartuigen, die zich aan den
ingang van de golf van Riga verj
toonden, werden, naar van Dultache
zijde wordt gemeld, een tot zinken
gebracht en een tweede zwaar be
schadigd. m m
Ook op het Italiaansche front had
den geen icfanteriegevechten plaats.
De artillerie der beide partyen liet
zich echter niet onbetuigd. Volgens
de Oqalenrijksche mededeelingen
onderhielden de Italianen vooral een
sterk vuur aan het Iaonzo-front.
In Macedonië hebben de En
tente-troepen opnieuw aangevallen
en wel in de bocht van de Taerna,
bij Grabeanica en ten Z. van Huma.
Naar het Duitsche legerbericht meldt
bleven deze aanvallen zonder succes.
Van het Russisch-Turksche
front,
Naar het Russische communiqué
van den 12en aangeeft, werden
aanvallen van Koerden-afdeelingen
ten Z.W. van Erzindzjan en by den
pas Keler Kami afgeslagen. Tusschen
Senneh en Pendjivin vermeesterden
de Russen een deel der vyandelijke
stellingen in de streek van den Gar-
ran berg. Zy werden evenwel door
inmiddels aangekomen Turksche ver
sterkingen gedwongen, op hun oude
linie terug te trekken.
Op 8 Mei zijn Russische afdeelingen
bij Meydan de Diala overgestoken, en
opgerukt in de richtiDg van Kipkri.
Op 10 Mei werd na een gevecht de
overgang van de rivier tusschen
Djoemoer en Omar-Aga geforceerd.
üit Mesopotamifi wordt van
Engelsche zyde gemeld, dat vliegende
kolonnes die in het stroomgebied van
de Sjat-el Adbaim en Diala opereeren,
de Turken terugdrongen tot het
Hamrin gebergte (80 myi ten N. van
Db duikboot- en mtjnoorlog
Naar d.d. 12 Mei uit Berlijn wordt
gemeld, hebben Duitsche duikbooten
14 stoom- en 11 zeilschepen, bene
vens 20 visecherevaartuigen,tezamen
metende 52.500 ton, in den grond
geboord.
De batoekenls dar duikboot.
Het bl(jkt hoe langer hoe meer,
dat de duikboot, vroeger door de oor
logsmannen bespot en veracht, hoek
steen van den wereldoorlog is ge
worden.
Do .Westminster Gazette" mis
schien het best geleide en in ieder
geval het meest bezadigde Eogelsche
blad, zegt het zoo duidelyk als nog
niemand deed.
Zoo lang de Duitschers gelooven,
aldus het blad, met behulp der duik
booten de overhand te krijgen of in
ieder geval zooveel succes to hebben
dat onze militaire inspanning er on
der ljjdt en de Amerikaaoscbe hulp
verhinderd wordt, de gevechtslinie
te bereiken, zoo lang zullen de
Duitschers geen vrede sluiten op
voorwaarden, die wy kunnen aanne
men en zullen zy voortgaan, van
annexaties en schadevergoedingen te
spreken.
Het gebruik, dat de Duitsche Re
geering van de duikbooten maakt, is,
naar onze meening, niet maar een
episode in de wereldgeschiedenis,
maar een geweldig, nieuw feit in de
wereldhistorie, dat ver boven alle
onderhandelen en diplomatiseeren
gaat. Of de Duitschers wiDnen en
dan hebben z(j de wereld aan hun
voeten, of w(j zegepralen en maken
aan de duikboot als handelsvernielster
een einde. Geen teruggaan of uit-
wyken voor die vraag ».reDgt ons het
minste nut, want kalm overleg zegt
ons, dat wy oos, als wy thans op een
compromis ingaan, ieder oogenblik in
de toekomst aan 'n nieuwen aanval
bloot staan en dat geen der beweeg
redenen, waarvan wy de verhindering
van 'n nieuwen oorlog te land kun
nen verwachten, of een oorlog ter
zee invloed zou oefeneD, welke door
een klein aantal goed geschoolde zee
lieden met 1000 duikbooten onder
nomen zou worden. De Amerikanen
zijn evenals de Engelschen en Fran
achen overtuigd, dat deze methode
van alles omvattende vernieling het
leven der beschaafde naties doodeiyk
moet taffen en wij allen zyn besloten,
dat deze vraag, die nu eenmaal op
geworpen is, tot de beslissing moet
worden uitgevochten.
Hoe deze gedachte ook by de Fran-
schen meer en meer ingang vindt,
biykt ook uit de .Rappel", waarin
Camille Devillar o. m. schryft: Een
zeer merkwaardige maatregel is het,
wanneer aan onze vischkotters ver
boden wordt, zich verder dan twee
mijlen van onze kust te verwyderès.
De kotters varen derhalve heelemaal
niet meer en honderden kilometers
netten blijven totaal ongebruikt voor
de vischvangst en worden ook niet
als afweermiddel tegen de duikbooten
gebruikt. Daar geen kotters meer
varen, zyn er ook geen patrouille
schepen meer. Wat zou men er van
zeggen, wanneer onze generaals in
den laatsten winter de loopgraven
hadden laten ontruimen met de ver
klaring, dat men het er van de koude
niet kon uithouden?
De duikbootoorlog krijgt, schryft
vice-admiraal Bssaon in de .QauloiB",
een angstwekkende uitbreiding. Enge
land's levensmiddelenaanvoer uit het
buitenland verminderde aanzienlyk.
In Frankryk beginnen wy pas den
ernst van den toestand te begrypen.
Ook wy moeten aan zekere beper
kingen denken en wy hebben reeds
te laDg geaarzeld. En het zal nog
erger worden. Alle Duitsche arse
nalen werken met volle kracht aan
duikbooten, die een snelheid krijgen,
welke de onze nooit bereiken zullen
en geven haar duurzaamheid, welke
wy nooit verwachtten. Voor één
gezonkene komen zes nieuwe. Er
komen er steeds meer en de blokkade
wordt voortdurend gevaarlyker. Zelfs
Zeppelin's pakken mee aanéén ving
een Noorsch schip op.
Alle geleerden der Entente zochten
naar middelen, om de duikbooten op
te sporen, voor zy de torpedo kun
nen afschieten. Niemand had succes.
Met betrekking tot den verscherp
ten duikboot-oorlog schryft het En
gelsche weekblad .John Buil": Hoe
wezeniykhet gevaar ia, biykt uit de
uitlatingen van Mr. R. White, iemand
van groote kennis en aanzien in de
scbeepvaartwereld, die als president
van de jaarvergadering der General
Steam Navigation CompaDj, verklaar
de, dat hy de door Duitschers aan de
wereldscheepvaart toegebrachte scha
de reeds op de kolossale en welhaast
ongelooflyke som van twaalf dui
zend millioen pond sterling raamde.
Mr. White voegde aan deze mededee
ling nog toe, dat de scheepvaart nog
jaren lang verlamd zou worden door
deze vernietigingen! Deze verliezen
nemen dag en nacht toe.
12.000.000.000.- het bedrag alleen
is reeds in staat om iemand den
adem te benemen. Nu is het, hopen
wy, duidelyk waarom John Buil
steeds met zooveel Dadruk heeft ver
langd, dat het Engelsche volk op
rantsoen zou worden gesteld, opdat
het Engelsche offensief in het Wes
ten geen schipbreuk ïydt tengevolge
van voedselgebrek op het kritieke
oogenblik. (Vad.)
Db ontmoeting In de Noordzee.
Ook van Duitsche zyde is thans
een m6dedeeling verschenen omtrent
het gevecht tus3chen Eogelsche en
Duitsche lichte strijdkrachten in de
Nooidzee, op Vrijdag j.1.
Volgens dit bericht werden door
Duitsche jagers by een uitval in de
hoofden des morgens te ongeveer
half zes ten O. van het vuurschip
Noordhinder vyandelyke strijdkrach
ten gezien, die by het nader komen
drie nleuwerwetsche kleine Engelsche
kruisers en vier torpedojagers bleken
te zyn. Er ontwikkelde zich eerst
een gevecht op verren afstand inde
richting van de Vlaamsche kust, dat
tot Thornton Bank werd voortgezet.
Daar hielden de Duitsche strijdkrach
ten de vijandelijke kruisers tegen en
matigden hun vaart, om den vyand
dichterby te laten komen. In het
verdere verloop van het gevecht
ontplofte op een torpedojager in de
vijandelijke linie, tengevolge van een
treffer, biykbaar een ketel, waardoor
hy zwaar beschadigd werd on slag
zyde naar stuurboord kreeg. Hy zonk,
naar men waarnam, kort daarna.
Da Duitsche strydkrachten stieten
nu ;op de vyandeljjke torpsdo-jagers,
die al zwenkende, aansluiting by hun
verder verwyderde kruisers trachtten
te krygen. Zy staakten ten slotte
het vuur, toen de vyand in het
Noorden uit het gezicht verdween,
De Duitschers hadden geen schade
of verliezen.
Dit bericht is scbynbaar geheel in
tegenspraak met de Eogelsche mede-
deeling, welke sprak van een door
do Duitschers ontweken gevecht. By
nadere beschouwing is de tegen
atrydigheid in deze berichten niet
zoo groot.
üit het Duitsche bericht blijkt wel
dat de Duitsche torpedojagers eerst
den terugtocht aanvaard hebben.
Biykbaar zyn zU daarby achtervolgd
door de Engelsche jagers, die daardoor
den steun van de lichte kruisers
moesten missen. Onder bescherming
van het geschut van de Vlaamsche
kust hebben de Duitschers toen bfijk-
baar g6tracbt stand te houden, doch
hebben de Engelschen weder contact
met de kruisers gezocht.
Omtrent het zinken van een der
torpedojagers werd van Engelsche
zyde niets gemeld.
De Conferentie te Stockholm.
De leider van de Deenscbe soc. deur.
party is van zyn reis naar Rusland
,e Stockholm teruggekeerd. Het doel
was de Russische socialisten tot deel
name aan de conferentie te bewegen.
De Raad van arbeiders en soldaten
meende dat de uitnoodiging van de
door de revolutie zoo machtig gowor
den Russische sociaal-democratie by
de Eogelsche en Fransehe kameraden
zwaarder zou wegen dan de uitnoo
diging der neutralen.
De Deensche socialistenleider ge-
loofdë, dat zoowel de Zimmerwald-
tsche conferentie als die van de
Zweedsch - Nederlandsche delegatie
met de conferentie van den Russi-
schen Raad van Arbeiders en Soldaten
zou samensmelten en reeds in den
loop van dezen zomer den vrede zou
brengen.
Vandervelde is Zondag te Stock
holm aaugekomen Hy had een lang
durige besproking met Branting en
verklaarde, dat, daar het Internatio
nale Bureau door den Duitschen in
val in Belgiö was opgeheven, het
thansfook niet het initiatief tot een
conferentie kon nemen. Het zou een
voudig rechtsaanmatiging zijn, als
de Nederlandsche delegatie uit naam
van het Internationale Bureau han
delde. Hy ontkende dan ook, dat de
conferentie eenig nut zou kunnen
afwerpen.
De Belgische sociaal-democraten,
aldus Vandervelde, konden wel is
waar met de Duitsche minderheid
onderhandelen, maar deze heeft in
Buitschland niets te beteekenen. En
wat de] meerderheid in de Duitsche
party aangaat, zoo zou het onmogelyk
zijn, haar de hand te reiken, terwyl
zy den keizer de andere hand toe
steekt.
Naar van Duitsche zyde gemeld
wordt besloot het centrale bestuur
van de socialistische party van ItaliS
aan de couferentie te Stockholm deel
nemen, indien althans geen on
voorziene gebeurtenissen tusschen
beide kwamen en alle Zimmerwalder
secties uit te noodigen, eveneens aan
de conferentie deel te nemen.
De afgevaardigden van de minder
heid der Duitsche soc. dem. mogen
blykbaar niet aan de conferentie deel
nemen. Althans heeft de Rijksdag
afgevaardigde Haase, voorzitter van
de onafhankeiyke sociaal-democrati
sche party, aan den Beriynschen cor
respondent van het „Neues Wiener
Journal" verklaard, dat de Beriynsche
politie-president hem en den anderen
leden van de delegatie party passen
voor de reis naar Stockholm gewei
gerd had.
De revolutie In Rusland.
Wat men in Rusland eigenlijk wil
is met geen mogeiykbeid te zeggen.
Het eene bericht meldt dat de raad
van afgevaardigden besloot den oorlog
met kracht voort te zetten, en het
andere oogenblik wordt uit St. Peters
burg geseind dat aangedrongen werd
op onmiddeiyke opening der onder
handelingen.
Zoo wordt thans weer dd. 12 Mei
uit St. Petersburg gemeld, dat
Skoboleff, lid van hot uitvoerend
comité van den Raad van Arbeiders en
Soldaten-afgevaardigden verklaarde,
dat het gansche Russische proletari
aat met verontwaardiging het denk
beeld van een afzonderiyken vrede
van zich afwerpt. Elke soldaat, die
om het zoo uit te drukken - op
eigen houtje met de Duitschers vrede
sluit, benadeelt daardoor de zaak der
Russische democratie. Het leger
moet een machtige organisatie vor
men, die gereed is voor den stryd en
moet niet in de loopgraven ontwricht
worden, maar het offensief hervatten.
IntuBschen gebeurt er aan het
Russische front zoo goed als niets,
en het is niet te verwachten dat
hierin spoedig verandering zal komen.
De orde is in Rusland nog ver te
zoeken. Zelfs is het in 8t. Petersburg
nog niet rustig. Volgens een bericht
van Zondag j,l. maakte een bende
van ongeveer 80 anarchisten uit St.
Peiersburg en Schlüsaelburg zich
meester van het buis van den hertog
van Leuchtenburg om daar hun hoofd
kwartier op te slaan. Zy waren ge
wapend met geweren, revolvers en
bommen. Qodanks het bevel van den
raad van soldaten en arbeiders wei
gerden zy het huis te verlateD. Dit
werd daarop door troepen afgezet.
Wat er op het platteland, of in de
andere groote steden gebeurt hoort
men niet,
Naar de „Daily Tel." uit St. Petersr
burg vorneemt, heeft de Raad van
soldaten en arbeiders besloten zelf
stappen te doen voor de bijeenroeping
van een internationale socialistische
conferentie. Vertegenwoordigers van
alle socialistische party en uit alle
landen zullen worden uitgenoodigd,
om da conferentie, die in een onzydig
land gehouden zal worden, by te
wonen. De uitvoerende commissie zal
alle regeeringen verzoeken de afge
vaardigden faciliteiten te verleenen
voor de reis.
BINNENLAND.
van de vorst geleden, vooral wanneer dan in een 3de kl. rijtuig en wanneer
het laat gezaaide perceelen betrof. Tot er door het scheppen van een 4e kl.
ombouwen is Blechts by hooge nood- ovenveel gereisd werd als andere
zaak overgegaanoverzaaien en in- jaren, zou er geen vermindering van
D» zMvliichtrlj.
looplg niet te laten ulS nu de
gen26^1.1^8!111^^0^^^ Waardin.
est verzekeringen heeft
laten eindigen. Wel worden er po
dSL1D J*eik ge8teld een on
derlinge verzekeriug op te richten
Kklfn01311?: dez? niet is tot stand
e gaan! '«re»" niet naar
verneemt, zal ook
readers „èT ran Waardingacho
'e? bene- ep treilachepon
naar Berlpn woiden afgevaardigd
om te trachten van de Duitache re-'
geering waarborgen te verkrijgen
dat de veracb vangst door Hollaedaché
vieachera ongeatoord kan worden
voortgezet.
Engelsch vliegtuig geland.
Te Cadzand !s Zaterdagmiddag de
Engelsche éóodekker „Fircbly 5154"
Ikw'lak deiustonder
b.. Pieter gem. Nieuwviiet. Inzitten-
tI'LT" a" C"ad<*=cbe vlieger
Tapaeott en de waarnemer JRichard-
son, die geïnterneerd zyn.
De laatste dagen vliesen unnri
durend Duitache en Eagelsche vlieg.
STIih0'61' ^ftof'andacb groudge-
led, aldua wordt uit Cadzand gemold.
Aanvulllngibroodkaartfln.
terD!.^ï,iStar Llndbouw heeft
vehrao!? e v.a° 6 gemeentebeaturen
Ion kPoo'd omachre-
ven voorwaarden een tweede aan
!£L'ntfbroodkaart kan *orden uib
gereikt aan turfgravera en veenar
beiders, poldergrond en dijkwerkers
steenfabrlekarbeideia, Bmeden, sto!
(hh elders m g|M on aardewerk
fabrieken en in (Jsergieter(Jen, boot-
wei kers en sjouwers.
Stand dar wlntargawanen op 7 Maf.
v.?el. Lieronder volgend overzicht
on 7 tS ioiS dm "'ntergewasaen
2LL? la samengesteld naar
gegevens, verstrekt door de corres
Landbouw. 'a° dlreCtie ïan im
wi?.o™e' stre°e8 wtater voor de
delMnTd^rS
voorgesteld dan hl) in wsrkeibkheid
kSfl'k i 8n wiBtef,is e6n aanvan-
iolgd g g voorjaar ge-
Het behoeft dus geen verwondering
te wekken, dat de eland der winter
gewassen voor den Ijjd van bet laar
weinig bevredigend is. Een guDstigB
immer zal veel moeten gSedmakèm
vohriivi™ omstandigheden doet de
gebrekkige voorziening met stikstof,
houdende kunstmest zich zeer ge
voelen. Wel heeft de strenge vorst
2J/ ,i,6i de atructuur van den
?™d ark verbeterd, hetgean den
groei der gewassen zeer ten goede
zal komen. Niet alleen van de vorat
maar „ok van bet wild habbèHS
wintergewassen in sommige streken
h!f! verduren gehad; inzonder-
«i y het ge?aI in Utrecht,
waar konpoen en faaanten acbadé
teweegbrachten, en in Zeeland waar
de wilde eenden groote vernielingen
hebben aangericht. B
Omtrent den verbouw van zomer-
gewassen valt bet volgende op te
morken. De teelt van peulvruchten
en haver heeft zich algemeen zeer
uitgebreid. Ook de vSrbouw van
aardappeien is bijna overal aanzien
ltjk toegenomen. Dit ia echter niet
het geval in de streken met veen-
kolonialen landbouwdoor het stik
stofgebrek ia daar de aardappelcul-
tuur plm. 20 pCt. ingekrompen.
Tarwe. - De stand der winter-
iL ge.middeld vrtf slecht tot
matig. De nieuwere, meer opbrengst
gevende soorten, hebben het meest
zaaien (met tarwe of haver) schynt
vaker voorgekomen te zyn.
In Noord Holland, met vry slechten
stand, is de met tarwe bebouwde
oppervlakte (byna alles Wilhelmina)
tot ongeveer 25 pCt.
Rogge. De stand der winter
rogge is dooreengenomen matig tot
vry goed. Over het algemeen i3 de
vroeg gezaaide rogge tamelyk goed
door den winter gekomen. Ten ge
volge van de late beëindiging der
oogstwerkzaamheden in den herft
van het vorige jaar, is echter in
sommige streken de rogge gedeelteiyk
later gezaaid dan gewooniyk. Deze
lato rogge heeft veel van de vorst
geleden. Toch is daarvan weinig om
geploegd, omdat men als regel slechts
by geheel onvoldoenden stand tot
dien maatregel is overgegaan. In
Noord-Holland is de stand beneden
matig.
Gerst.— De stand der winter-
gerst is over het geheel vry slecht
tot matig. In Noord-Holland matig.
Koolzaad. - Dit gewas heeft
zeer van de vorst geledendienten
gevolge is de stand vry slecht tot
matig. Het laatste geldt o.a. ook voor
Noord Holland.
K a r w y. Gemiddelden stand
van matig (N.-Holland) tot vry goed.
Graslanden. De stand der
graslanden is vry slecht tot matig.
Men mag aannemen, dat zy ongeveer
een maand in groei ten achter zijn.
Tot voor korten tyd haddon zy een
dood aanzien, daar de voortdurende
koude de ontwikkeling st6rk heeft
tegengehouden. Hoewel de kleur door
de warmte der laatste dagen groen
is geworden, staat er geen gras van
boteekenis. Daarvoor was het te
droog. Met groot verlangen wordt
naar een sterkeren grasgroei uitge
zien, daar men reeds veel voo wegens
gebrek aan voeder in de weide beeft
moeten brengen. Mocht overvloediger
gras vooreerst nog uitbiyven, dan zou
men in verschillende streken tot het
afweiden van hooiland moeten over
gaan. In Noord-Holland was de stand
iets minder dan vry slecht.
1 a v e r s. De gemiddelde stand
is vry slecht tot matig. Minder dan
vry slecht is de stand in Noord-
Holland; daar werd van de klaver
ongeveer 60°/Q omgeploegd.
Os verhooging der relzlgerslarieven.
De „Haagsche Post" is niet erg te
spreken over do jongste verhoo^ing
der reizigerstarieven, en het blad
hoopt dan ook dat dit besluit ernstige
en tffeotieve protesten zal uitlokken.
De motiveering voor de verordening
- zoo zegt de „H. P." is aller
zonderlingst „aangezien do kolen-
vuorraad niet toelaat den reizigers-
dierst uit te breiden" worden deze
maatregelen genomen 1 „Maatregelen"
is inderdaad het juiste woordwant
v?y worden eenvoudig door oDze
sporen „gemassregelt" sedert het
Parlement, naar het schynt niet op
de hoogte van de beteekenis der zaak,
de fusie der maatschappyen zonder
serieuze besprekiBg, en vermoedeiyk
ook zonder b9hooriyk nadenken,
goedkeurde.
Het resultaat ziet men thans. Het
klinkt onaannemelijk dat het er den
sporen om te doen is het reizen te
beperken. Dat zoude chinoiserie
zyn, die door geen serieus Minister
van Waterstaat ban worden goed
geheeten. Mocht de mentaliteit onzer
spoorweg czaren echter zóó achteriyk
zyn dat die zonderlinge begeerte
inderdaad heeft voorgezeten dan is
het aar gewezen middel het publiek
op de perrons te laten staan wanneer
de treinen vol zyn. De bedoeling is
echter ongetwijfeld een geheel andere.
De sporen willen hun slagje slaan,
en in dezen tyd van duurte de
floanciéele positie goedmaken welke
zy door jaren van slap beheer hebben
bedorven. De fusie, die aan alle con
currentie een einde heeft gemaakt,
stelt hen daartoe in Btaat, en de
inschikkeiyke Minister Lely zegt Ja
en Amen. Reeds du zyn de toenamen
in ontvangsten uit het personenver
voer zoo enorm dat de spoorwegen
bun vroegere periodieke ontvangst-
staten achterwege laten. Zy durven
daar blijkbaar in het geheel niet mede
voor den dag komen. Heeft de Minister
ben onder do oogen gehad toen hy
den nieuwen maatregel by Besluit
van 7 Mei goedkeurde En heeft by
bedacht dat ook de 20 pCt. verhooging
in Januari heette te zyn afgekondigd
om het verkeer te doen verminderen?
De nieuwe Oekase is van de hoogste
beteekenis voor ons geheels zaken
leven, dat staat en valt met goedkoop
transport, zy zal dit opnieuw veel
duurder maken. Van handel en ver
keer zullen eenvoudig nieuwe tollen
worden geheven opdat de sporen een
nieuwen gouden oogvt naar binnen
kunnen halen waartegenover geen
proportioneels verhooging hunner
bedryfakosten zal staan. Wy hebben
hier niet te doen met een verkeers
maatregel, maar met een financieel
foefje. En daarom is het niet meer
dan billijk dat het geheele excedent
der ontvangsten, voortvloeiend uit
deze oekase, in de Staatskas komt.
De Minister van Financiën zoekt
nieuwe millioenen. Hier zyn zij.
wagens en dus geen bezuiniging van
kolen plaats hebben.
De kerkbrand te Dongen.
„De Tyd" vernam nog de volgende
byzonderheden betreffende den kerk
brand te Dongen:
De kerk was in 1828 gebouwd. De
kerk was ryzig en gedekt met een
hoogen koepel. Gewelven en pilaren
bestonden alleen uit pleisterwerk, dat
voor het vuur een goede prooi was.
Het hoogaltaar, in rococostyi, was
van hout en reikte tot de gewelven.
In dat altaar bevond zich oen oud
tableau, vooratellende den marteldood
van den H. Laurentius. De volksmond
heette het een Rubens, maar een
deskundig onderzoek kon er destyds
de authonticiteit niet van vaststellen.
Behalve het monumentale beeld
van den schutspatroon, den H. Lau
rentius, aan de voorzijde der kerk,
alle beèldeD, altaren, paramenten,
fraaie preekstoel en het orgel, de
kerkbanken en de kruisweg van den
Antwerpenaar Van Beera niet Van
Dyck zooals werd gemeld verloren
Het tabernakel staat nog overeind.
Geheel ongeschonden heeft men daarin
de HH. Vaten gevonden. De klokken
werden, tot één klomp gesmolten,
in den tuin teruggevonden.
Een gezin gearresteerd.
In den nacht van 20 op 21 April
werd inbraak gepleegd in het kantoor
der Zeeuwsche Kolenmaatschappy te
Middelburg on werd aldaar een be-
langryk bedrag aan geld ontvreemd.
Reeds direct viel het vermoeden op
de familie M. Aldaar werden werk
tuigen gevonden, waarmede de in
braak zoo goed als zeker heeft plaats
gehad. M. werd dien dag aangehouden,
daar by toch reeds eenigen tyd ver
dacht werd.
Intusschen werd het onderzoek
voortgezet en kwam men tot de
ontdekking, dat er reden was nog
een tweede maal huiszoeking inden
oliemolen te doeD, waarby het grootste
deel van het geld werd teruggevonden,
dat op verschillende plaatsen was
verstopt, o.a. in een olievat, in een
klomp, in een tabaksdoos, waarop
de naam van den verdachte stond,
enz. Ook werd een party chocolade
gevonden, die enkele weken eerder
ontvreemd werd van een wagen, die
den oliemolen was gezet. Tydens
het verhoor by den rechtercommis
saris werd ook de vrouw van M.
geairesteerd, terwyl tevens bleek,
dat ook drio zoons van dit echtpaar,
allen deserteurs uit het Nederlandsche
leger, die meer buiten dan in Middel
burg vertoeven, meer van de zaak
[.moesten afweten. Hun aanhouding
werd verzocht. De oudste meldde
zich to Amsterdam in een kazerne,
de tweede word te Amersfoort door
de politie gearresteerd en beiden naar
Middelburg overgebracht, waar zij
thans ook in het huis van bewariDg
zyn gedetineerd. Intusschen is thans
ook de derde, die reeds een maal aan
eene arrestatie te Middelburg bad
weten te ontkomen, en die door de
politie steeds op de hielen werd ge
zeten, zichzelf te Middelburg komen
aangeven en zit ook deze thans in
arrest.
Ontploffing.
Aan boord van het tankschip „Ame
rican" van de American Petroleum
Company, liggende aan Wilton'a
Scheepswerf aan den Westkousdyk
te Rotterdam, heeft Vrijdagnamiddag
omstreeks 6 uur, een hevige ont
ploffing plaats gebad, gepaard gaande
met een geweldigen knal. Dit ge
schiedde by het openmaken van de
zich in het voorschip bevindende
tank no. 8, waarbij een voorman de
onvoorzichtigheid had zich van
brandende kaars te bedienen. Tank
no. 8, dio gasvrij gemaakt moest
worden, is uit elkander gesprongen,
terwijl in het voorschip aan bakboord
z(jde een groot gat ia geslagen on
dit gedeelte van de „American" vol
water is geloopen. Vier personen
kregen ernstige brandwonden aan
hoofd en banden. Vermist werd een
jongen van ODgeveer 17 jiar,die ook in
het voorschip werkzaam was. Zyn lyk
is later in het ruim gevonden, toen
het tankschip Vrydagavond uit het
dok, waarin het stond toen de ont
ploffing plaats had, in een ander dok
op dezelfde werf gebracht was. Er
stond ongeveer 6 meter water in het
voorschip.
Hit drama In de Raadhulsatraat
te Amsterdam.
Het tweede slachtoffer van het
drama in de Raadhuisstraat, mr. A.
J. Fröhlich is Vrijdagnacht in het
Binnengasthuis overleden.
Omtrent de aanleiding tot dit dra
ma tast men in het duister. Het
staat wel vast dat fioancieele omstan
digheden niet de aanleiding zijn ge
weest.
Vermoed wordt, dat de zoon in een
aanval van zwaarmoedigheid heeft
gehandeld en dat hy, alvorens de
hand aan zichzelf te slaan, zyn moe
der van het léven heeft beroofd uit
de overweging, dat de dood van haar
zoon, met wien zy in de beste ver
standhouding leefde, haar te zeer zou
hebben geschokt.
INGEZONDEN.
Onder de vele klachten, die het
„Hbl." over de aanstaande verhooging
der spoorwegtarieven ontving, kwam
deze het meeat voor, dat de 3ie kl.
reiziger, die geen goedkooper klasse
kan kiezen en toch reizen moet, er
zoo slecht af komtmen vraagt om
een 4de klasse, in bagagewagens byv.
Wy hebben inlichtingen iDgewonnen
en moeten meedeelen, dat de biliyk-
beid van de klacht wel wordt erkend,
maar 'dat er toch niets aan te doen
i9. Bagagewagens hebben de spoor-
wegmaatschappyen ten eerste voor
bagage noodigin een bagagewagen
1 gaan voorts veel minder menschen
Zenuwachtige Vrijzinnigen I
Mynheer de Redacteur.
Vergun ons naar aanleiding van
bet ingezonden stukje van het Bestuur
der Centrale VryziDnige Kiesvereeni-1
giug eenige plaatsruimte, om, daar
die heeren hun zelfbeheersching
schynen kwyt te zyn, de lezers van
Uw geacht blad even een juister
beeld te geven van de geschiedenis
der debatvergadering, dan zij het
hebben voorgesteld.
De vrijzinnigen schynen uit alles
wat zy van hun gading achten,
politieke munt te kunnen slaan, om
de doodeenvoudige reden,
dat zij een eerlijke principieele b*~
gtrigding niet aandurven.
In deze heele geschiedenis treedt
direct naar voreD, en het valt den
aandaohtigen lezer ook onmiddellijk
op, dat de vrijzinnigen geen moeite
gedaan hebben, om deze debatver-
gadering mogelijk te maken, maar
zy hebben alles in het werk gesteld
om haar onmogelijk te maken, maar
dit moest op een beetje aanuemeiyke
wijze geschieden, dan twijfelde nie
mand aan hun heldenmoed.
Waarom achtten zy het noodig om
in alle couranten, strooibiljetten en
wat dies meer zy deze geschiedenis
zoo weer te geven alsof wjj, de uit-
noodigerB, notabene bang waren
de degens met hen te kruisen.
Myne heeren, Uw gezwendel mei.
een en ander, doet denken aan de
Farizeeërs in den tempel di8 er door
zeker iemand, om hun geschacher, met
kabeltouwen uitgeranseld werden.
Hadt gy, heldhaftige vrijzinnigheid,
toen wij, en terecht, een goede voor
bereiding van 24 uur voor een debat
vergadering te kort achtten, geen
enkele kans, om een anderen avond
daarvoor aan te wyzen U w succes
was by voorbaat verzekerd, zooals
gy zelf beweert. Was er ook geen
avond buiten 10 Mei. 7e, 8e, 9e, 11e,
12e, 13e, en 14e Mei, meer? Wij
vroegen toch niet positief om 10 Mei,
maar slechts „b.v. 10 Mei" en wat
dunkt U Of kunt U in 24 uur tyd
een debatavond orgaDiseeren, waar
voor overleg noodig is en tijd voor
verkoop van kaarten, voor beide
partyen evenveel, gelyke tydverdee-
ling, annonceering enz.?
Wy gelooven dat de Heeren niet
eens weten wat een debatvergadering
is, anders zouden zy het onmogeiyke
ervan bebben ingezien.
Trots hun organisatorisch taicDt
wat biykt uit hun verwaarloosd
distrikt (hun eigen woorden, zie Held.
Courant vorig nummer), blyven wy
het onmogelyk achten.
Wat bedoeldet g(j toch met Uw:
Komt gy dan maar aan den Burg,
daar spreekt Oud Waarom kwaamt
gy niet by ons aan Oudeschild, daar
sprak Thomassen?
Waarom liet gy U Uw by voor
baat verzekerd succes zoo ontgaan?
Moesten wy onze mooie Meiver
gadering nu terwille van U maar
opdoeken en op sjouw naar Vriend
Oud, met een 200 man, odz. Maar
hoe heb ik het nou met U
Wat Uw gemodder aangaat van
Thomassen en ziekelyke omstandig
heden, kan ik U wel meedeelen, dat
deze heele geschiedenis haar beslag
had gekregen voordat hy er ook
maar iets van wist
Want dat de vergadering met door
ging op Oudeschild tot onzen grooten
spijt, komt door een levensgevaar
liiken toestand van zyn vrouw, waar
door hy niet weg kbn. Dit kan ik
ieder die daar aan mocht twyfelen
met de in myn bezit zynde tele
grammen etc. bewyzen.
Maar ook zoo'n penibele, Intieme
aangelegenheidexploiteeren de heeren
voor hun verkiezingsgemodder. Bah l
Er is een spreekwoord, dat zegt
„Wie geen schuld heeft, heeft zich
niet te verantwoorden", en dat ia
zeer zeker op de heeren vryzinnigen
van toepassing'.
Maar het zal U met baten. Uw
laf en lamlendig gedoe zal ons ver
sterken om de juiste feiten belem-
mender aan de kaak te stellen.
Gy zit in de piepzak, en een kat
die het benauwd heeft, maakt rare
sprongen, maar al Uw zoovele jaren
oningeloste beloften hebben de groote
massa des volks de oogen geopend,
en hen getoond, dat hun belangen
by U niet meer veilig zyn, nu niet
en nooit niet. Hoe de uitslag der
stembus ook zy, toy vreozen die niet.
éij u>el. Wy hebben niets te verliezen,
maar een wereld te winnen. Gy
echter voelt langzamerhand Uw
standje verloopen, Uw invloed ver
kleinen, Uw macht afbrokkelen en
dat maakt U menschen zonder idealis
me, landerig en sagrijnig.
Over ons heeriyk werk sprekend
als van humbug is een voorbeeld
van uw machtelooze woede. Gij kunt
niet uitstaan dat gy ons niets ten
laste kunt leggen, daar onze woor
den zich paarden aan dito daden.
Wy deden weinig, zegt ge, en
naar onzen zin ook, want harde
werkers doen nooit genoeg naar
hun eigen zin, maar het was toch
iets, wat wy deden, maar heeren
wat deedt gy? Noem het ons toch
en wy zullen het den volkeren be
kend maken, want daar hebben wy
altcox den zedeiyken moed voorge
had. GU echter niet, in plaats van
waarheid leugeD, in plaats van waar
deering jaloezie en gemodder. Ja
gemodder.
Ia dat geen modder campagne die
gy met deze verkiezingsactie te zien
^Verberg ¥w apyt, over achteruit
gang, verval van krachten en ver
loren geluk, toch niet met oneeriyke
beatryding, want daar verlaagt ge
U zelf mede.
Tot slot wyzen wy nog even op
het feit, dat gy ons verwyt nog geen
antwoord gezonden te hebben, op Uw
schry ven waarin ge by een eventueele
herstemming het aanbod van ons
voor het houden van een debatavond,
in overweging zoudt nemen. Maar,
myne heeren, toen ge dit schreeft
waart ge zeker erg zenuwachtig,
wy hoeven toch niet te antwoorden,
voor dat gy het resultaat van Uw
overweging aan ons hebt medegedeeld
nietwaar?
Wy zyn dus aan de beurt, om met
reikhalzend verlangen, uit te zien
naar Uw geeörd schrijven, waarin ge
dit neer legt.
Inmiddels, myne heeren, vooral
kalm, en waar blyven, want pas
op. anders brandt ge Uw eigen vin
gers. Dag mynheer Grunwald. Dag
mijnheer De Geus.
U mijnheer de Redacteur onzen
hartelijken dank.
Hoogachtend J. Borkert,
Secretaris Federatie S.B.A.P.
Den Helder, 14 Mei 1917.