HELDERSCHECOURANT DE OORLOG. No. 4813 DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1917 45« JAARGANG Op pagina 4 van dit blad Is opgenomen 1. Avond aan Huisduinen. 2. Feuilleton, enz. OE WEEK. 7 Augustus. Het weer ie nu eigenlek de .spiegel" te noemen van den loop der gebeur tenissen in dc jongste dagen. Zonne schijn en regenbuien; blauwe lucht en een grauw floers, waaruit de mot regen neersijpelt of ook wel een verraderlijk stortbuilje de laat zomer- scbe toiletten en de echte of pseudo panama's komt bedreigenze wisse len elkaar af in deze Augustusmaand. De raeteorlogen blijven diepzinnige bespiegelingen houden over de vraag, of de nazomer .nattig" zal blyven, en de velen, die van de enkele weken, nog restend aan zomerschen vacan- tiet.yd, hun winst voor het ganache jaar moeten halen, kjjken telkens met angstigen blik omhooghoop en "geruststellende tijdingen wisselen elkaar af. De kolennood is van ernstigen aard. Op 31 Juli liep de overeenkomst der 350.000 ton per maand, met Duitsch- land gesloten, af, en 't blijft nog steeds de vraag, wat de al meer naderende her fat en winter ons ook in dit opzicht zuilen brengen. Het distributie bureau heeft kond gedaan, dat in Augustus minstens 25pCt. van het te-veel aan gas in Juli gébruikte moet worden ingehaald. En boe nijpend het drei gend tekort hier en daar is, 't blykt o.a. uit de tijding dat - na verschillende fabrieken reeds nu ook stoomtramlljuen als tusachen de Hofstad en Rijswijk moeten stopzet ten. Een ander gerucht wil, dat de aanvoer van kolen uit Duitschland eind dezer week zal worden hervat, 't Moge aldus wezen, maar de schrille afwisseling van goede en kwade tij dingen verzwakt tenslotte ons ver trouwen in het geruststellende En het .wonder komfoor" van den heer Emile Römer, te Maastricht? Het alles en ieder uit- den nood red dende instrument, dat voor een prijs, die niemand behoeft af te schrikken verlichting, verwarming, zal schen ken Het „N. v. d. D." kwam in herinnering brengen, hoe een veertig jaar geleden een tandarts te Amster dam ook zoo'n wonderatof had uit gevonden. welke .voor zoo goed als niets" verwarming en verlichting zou geven. Er werd in de Vier- windenstraat der hoofdstad een fa briek opgericht. De straat is er nog, maarde tooverfabriek zoekt men vruchteloos 1 Moge 't met 's heeren Römer'8 wop.der-komfoor auders, beter gaan. GebouK dat, zoo hoeft deze secretaris vau het Armbestuur in Limburg's hoofdstad aanspraak op ons aller eeuwige onafbaukelykheid. Wacht hem in de periode na den vrede als wanneer de „sterren regen" weer zal gaan stroomen een extra'hooge onderscheiding. lotusschen hobben wy ons te pantseren in elk, ook oeconomisch opzicht. Voor de Tweede Kamer is - nadat ons Lagerhuis op 31 Juli in ultra- jolige recès stemming de nood-Bosch- wet had aangonomen, na verwerping, gelukkig, van het amendement, dat natuurschoon schending niet wilde aangemerkt zien als reden tot kap- verbod do vacantiè ingetreden. Maar da Senaat is nog niet huis- toe. De hooge vergadering verkoos weet men niet zoo luchtig en vluchtig, met „don Franschen slag", met de jolig lichtzinnige dartelheid van haar zuster op het Binnenhof, de nood Boschwet aan te nemen. Neen, daar moeten weken besteed aan het „onderzoek". De Commissie van Rapporteurs werkt verklaarde mr. De Vos van Steenwijk, haar voorzitter met de „grootst denk bare diligentie". Wel te verstaan: in senatoriaal spraakgebruik't Zal wel, op z'n gunstigst genomen, eind Augustus worden, voordat de Eerste Kamer de Export Centrale en de nood-Boschwet in openbare behande ling neemt. Duseen drie- of viertal weken vóórdat minister Cort v. d. Linden thans te' Noordwflk wat rust nemend, terwijl Exc. Posthuma in de buurt by Ruurlo „uitblaast" en mr. Pleyte, door treurige familie omstandigheden, weer den tocht naar Da vos moest ondernemen de nieuwo zitting der Staten-Generaal namens Hare Majesteit zal openen. Er zyn geruchten, zinspelend op de waarschijnlijkheid dat de Eerste Ka mer het ontwerp-Export Centrale zal verwerpen. Waarschijnlijk is 't toch niet. De schatkist heeft versterking der mid delen noodig. Dat minister Treub'a plannen tot Staatsexploitatie van levenB- en brandverzekering z.ullen verwezenlijkt wordende kans daarop wordt zal men willen toegeven niet grooter. Maar wèl deze andere, 'dat. ons Hoogerhuis, zij 't „bon gré mal gré", tegen heug en meug, bukkend ook hier voor „heilige moeten", óók het wetsvoorstel be- treilende de Export-Centrale ten slotte zal „slikken". In de laatste wetgevende periode, welke het Parlement voor de me- tamorphose krachtens de Grondwets herziening nog vóór zich heeft, maakt ona heel wat arbeid nog en dat het spooksel der politiekery, ondanks alle afspraken en accoorden, nu en dan zich zal doen gelden, 't behoeft im mers geen nader betoog. Zal in die periode de leiding der anti-revolutionaire partij zijn over gegaan van den tachtig jarigen dr. Kuyper op den oud Landvoogd Iden- burg, die ook genoemd wordt ala opvolger van den heer Oosterbaan voor Enkhuizen of wellicht van Prof. Woltjer en den Senaat terwijl dan de heer Colljn de leiding van het hoofdorgaan der antl-revolutio nalre party zou aanvaarden De vraag behoort tot de .surpri ses" van het nieuwe Parlements- werkseizoen. Wachte meu dus den loop der dia gen af, nu nog, voor zoover mo gelijk (want by atyging der pryzen van alles en nog wat is voor zoo- velen, die 't toch hard noodig hebben, thans het genieten vaiTvacantie rust een ydele term, een onvervulbare illusieproiteerend van midzomer Van Duitsche zyde is weer geko men een aanbieding van verontschul digingen, met al wat daarby be hoort over het ten onrechte op brengen van den Nederlandschen stoomtreiler .Koningin Emma, Sch. 417". Et' dienen nog heel wat excu ses te volgen, vóórdat de rekening weer „vereffend" is. Althans, voor de thans geldend» opvattingen van aileB dulden, mits ,de schijn" slechts gered ia t* De Duitsche duikboot, te IJmuiden geïnterneerd, is krachtens arbitrale uitspraak vrygelaten. Kleinigheden, als het zweven van Zeppelin's boven Nederlandsch grond gebied e.d. tellen niet meer mee. Het op een mijn stooten van de .Noordam" der Holland-Amerikaiyn, waarby gelukkig geen menschen- levens verloren gingen valt toe vallig buiten alle opzet Bat is het met den dag grooter, ernstiger wor dend risico van den oorlogstyd. De vaart om do Noord is een officieéle waarschuwing erkende 't thans buitengewoon gevaarlijk. Albion strooit mijnen met kwisti ge hand en laat aan Uccle Sam over, het odium op zich te laden van de arme' neutralen te gaan .rantsoenee ren." Het vooruitzicht is inderdaad verre van vrooiyk, zonnig. Het cyf6r van de werkloozen is stygende. Te Rot terdam braken, in de kringen def bootwerkers, ernstige onlusten uit wegens het weigeren, aan sommigen van de nood uitkeering. Nederland zal minister Cort v. d. Linden heeft 't bevestigd in zyn antwoord aan het Kamerlid Van Doom - eerlang 16.000 krygsgevangenen te verplegen hebben en daar natuuriyk vergoeding voor krijgen. Bij den stygendeu oeconomischen nood toont het arme, brave Nederland zyn .prachtige, superieure onzijdig heid." Wie is er ons niet met woor- in, maar mot daden dankbaar voor Mn. Antonio. Da legerberichten van 6 en 7 Augustus. Van het W e s t e 1 y k front. Aan het front in Vlaanderen be perkt de strijd zich tot artillerie gevechten, die op sommige punten vry hevig waren. Naar bet Duitsche legerbericht van 7 Aug. aangeeft werd bewesten Reims eenig voordeel behaald. Vlak bezuiden het Aisne kanaal vermeesterden de Duitschers de voorste Fransche loop graven ter breedte van 1 K.M. en wisten zy deze te behouden, niette genstaande de Franschen hevige te genaanvallen ondernamen. Een belangryke hoeveelheid oor logsmateriaal viel in handen der Duitschers. Het Fransche- communiqué van Dinsdag méldt niets omtrent de hierboven genoemde gevechten. Wel wordt medegedeeld, dat de Duitschers op den linker Maasoever een krach- tigen aanval ondomamen tegen de Fransche stellingen tus3chen het bosch van Avocourt en hoogte 304. Met gevoelige verliezen, warden de aanvallers evenwel teruggeworpen. Van het O o s t e 1 y k front. Van Russlsehe zijde wordt d.d. 6 Aug. gemeld, dat de troepen meer tegenstand bieden. Ten W. van Brody werden aanvallen der Duitschers af geslagen. Ten N.O. van Czernowitz gingen de Russen tot den aanval over $n werden een reeks hoogten genomen. De Centralen werden op de dorpen Toporoutz en Razancze teruggewor pen. Een batterij van 4 stukken werd vermeesterd. t De DuitBchers ondernamen echter met zeer sterke strydkrachten een tegenaanval, die de Russen noodzaak te op hun oude linie terug te trek ken. De veroverde kanonnen werden vernield. Ten Z. van Czernowitz blyven de Russen achteruitgaan. Eenige dorpen en de stad Radautz werden door den vijand bezet. Pogingen om den op- marsch der Centralen tegen te hou den, mislukten. Ook in de richting van Kimpolung dryft de vijand de Russische afdeelingen terlig. De Bis- trita is door de Duitschers overschre- Ook het Duitsche legerbericht van 7 dezer maakt melding van krach- tigen tegenstand der Russen tusachen Dnjestr en Proeth. Aan beide zyden van de Suczawa duurt de opmarsch voort. De forsche tegenstand der Rus sen benoorden de Moldawa werd ge broken. De hoogten ten N.O. van Frasinul en hoogte 868 werden stor menderhand genomen. Van het Roemeeniche front. Naar dd. 7 Aug. uit Weenen wordt gemeld, hebben Duitsche stryd- kraohten benoorden Foesani, stor menderhand sterke Russische stel lingen genomen. 1800 gevangenen en 13 vuurmonden werden ingeleverd. ^Vijandelijke aanvallen van den bovenloop van de Putra en by den berg Caslnului mislukten. Benoorden Gyergyo Tölgyes werden eenige Russische stellingen genomen. Ook by Qeera- Hoemora werden vorde ringen gemaakt. De duikboot- in mljnoorlog. Volgens het officieels Duitsche be richt werden in het Noordelyk deel van het versperde gebied weder eenige schepen, te zamen metende 22.000 ton bruto, tot zinken gebracht. De hospltaalsohepin. Uit Madrid wordt dd. 7 Aug. ge meld, dat de Duitsche regeering de vrije vaart voor hospitaalschepen heeft toegestaan op voorwaarde, dat een Spaansch zeeofficier aan boord zy als waarborg, dat de schepen enkel voor het vervoer van zieken en gewonden worden gebruikt. De regeeringen van Britannié en wFrankryk hebben de schikking aanvaard. E«n aanvaring. Een tyd geleden kwam het Engel- sche stoomschip „Darro" by St. Ca therine's Head in botsing met het transportschip „Mendi". Dit zank en 600 man van een Afrikaansch arbei dersbataljon verdronken. Er is in Engeland een onderzoek gaande naar het gedrag van den kapitein van de „Darro", die wordt beschuldigd niet genoeg te hebben gedaan om de drenkelingen te redden. Er stond mist, en de „Darro" voer langzaam. Twee uur lang hoorde men aan boord het gejammer van de drenkelingen. Liberia verklaart Duitschland den oerlog. Uit Morovia wordt gemeld, dat de republiek Liberia zich van 4 Aug. af op voet van oorlog met Duitsch land bevindt. Het besluit hiertoe werd door het wetgevend lichaam met algemëene stemmen genomen. Sedert 10 Juli had de republiek de diplomatieke betrekkingen met Duitschland verbroken. Uit Rusland. Naar uit St. Petersburg wordt ge meld, is het ministerie gereconstru eerd. Minister-president is Kerenski, die ook de portefeuilles van oorlog en marine neemt. Onder minister van oorlog is Havioekof, van marine Lebedef. Nekrasof ia vice president van den ministerraad en minister van financiën; Teretsjeuko blyftminister van buitenlandsche zaken; Een bericht uit Lausaune meldt, dat de bevolking van Petrograd wordt gesommeerd onverwijld alle wapenen in te leveren. Minister Kerensky heeft desbetreffende officieele procla maties laten aanpakken in alle wyken der hoofdstad. Alexandar Kerensky. Aan een schry ven van den bericht gever van het „H.bl." te Stockholm over den nieuwen Russiacben minis ter president, met dictatoriale macht, ontleenen wy het volgende: Kerensky's invloed is ODgeloofiyk, en dat heeft by ongetwijfeld te dan ken aan de populariteit, meer nog aan het volksvertrou#en, dat hy zich in de jaren vóór de omwentëling heeft vefworven, door zyn vurige en welsprekende redevoeringen, niet alleen in het gebouw van de Doema, doch door geheel Rusland, gehouden. Dit alles is te merkwaardiger daar Kerensky, ondanks een veeljarige sleepende ziekte# een uithoudings vermogen bezit, die menig sterker Rus hem mocht benijden. Kerensky is n.1. in hooge mate tubérculeus, wat zyn uitgeteerd gezicht voldoende verraadt. Daartegenover staat do machtige invloed, die zijn dweepers- oogen, die bovendien een groote in telligentie verraden, op de menigte en op ieder, die hem ontmoet, weten te oefenen. Als spreker oefent Kerensky 6en macht uit, als slechts weinigen vóór hem wisten ten toon te spreiden. Zyn vurige welsprekendheid rukt de hoorders uit hun onverschilligheid ze moeten zich uiten, opgezweept door Kerensky's gloeiende woorden; weldra zyn ze niet meer te houden. Vaak heeft men Kerensky een over spannen fantast genoemdkoel rede- neeren, ironisch betoogen zyn mid delen, die hy niet aanwendt. Toch kan men allerminst beweren, _dat aan zyn betoogtrant zakeiyke bewijzen en afdoende argumenten ontbreken alleen hij overstelpt deze met een woordenvloed, dat men moeite heeft ze er uit op te visschen. Zy, die Kerensky meer van naby kennen, getuigen dan ook, dat deze machtige Russische persoonlijkheid, by al zyn opzweependa geestvervoe ring, toch metterdaad een practisch man is, met open oogen voor de zwakheden van zijn land- en ras- genooten. Bovendien is men het hier over wel eens, dat Kerensky een groot meester Is in de zware kunst der zelfbeheersching. Een schitterend; waarlyk afdoend bewys daarvan gaf Kerensky toen eenige soldaten de vergaderzaal van de Doema binnentraden, om hemen eenige zyner politieke vrienden, die den toenmaligen minister-president Goremykin scherp hadden aange vallen, buiten de zaal te zetten. Algemeen verwachtte men een storm achtig optreden, een handtaatelyken tegenstand van^de zyde der te ver wijderen leden van de Doema. Maar niettegenstaande Kerensky beefde van woede, wist hy zich te beheerschen en wachtte by zwijgend de komst van den officier met diens man schappen af. Toen de betrokken officier, baron Oaten-Sacken, hem gelastte de zaal te verlaten, gehoor zaamde Kerensky met deze geschied kundige woorden: „Wy wyken voor de overmacht, maar er komt een dag na dezel" Speling van het noodlot is wel, dat de toenmalige minister van jus titie, Schtacheylevikov, die dit inci dent bijwoonde, Kerensky openlyk hoonde en uitlachte. Nu ia dezelfde Voormalige minister een gevangene in de Peter en Paul-veatingonder het bevel-tot zyn inhechtenisneming staat de naamAlexander Kerensky t Een van-de meest belangwekkende gebeurtenissen uit Kerensky's leven van vóór de omwenteling was wel zyn pleidooi voor vijf socialistische leden van de Doema, door de Russi sche 'regeering aangeklaagd wegens hoogverraad. Hij pleitte toen niet slechts voor deze vijf volksvertegen woordigers, doch viel, voor het ge rechtshof, het toen nog oppermachtige Tsarendom scherp aan. Dit gaf in de overvulde zittingszaal een geweldige sensatie. Turkije en de Centralen. Men .schryft uit Lausane aan het H.bl." De „Secoio" verneemt uit Athene belangrijke beschouwingen over het Turksche quartet: Enver, Dzjemal, Talait, Dqavied. Enver pasja is nog de man van het oogenbllk, vooral sedert hy 2400 officieren tegen wien hy verdenkingen koesterde, uit het leger verwyderd heeft en ze vervan- jen heeft door zyn eigene creaturen. )och hy kan niemand vertrouwen, zelfs zijne „intiemste vrienden" niet. Inderdaad was onder de officieren, die getracht hebben hem te vermoor den, ook een boezemvriend van hem, een man, die hem geholpen had bij de vermoording van Naziem pasja. Doux pays! Natuurlijk is deze met de andere honderd opgekno'ópt in de straten van Stamboel. Trouwens heel het Turksche volk is op Enver gebeten, tengevolge van den toestand, waarin hy het ge bracht heeft. De ellende 1b onbeschryfe lijk en laat zich nog al erger voor zien. Eene oka (1£ K.G.) brood, het voedsel bij uitnemendheid kost te Stamboel, waar het naar verhouding nog het best is, drie en een hal ven julden. Het nationaal crediet ia in iet land zelf dermate gedaald, dat men een Turksche pond in goud be taalt met niet minder dan vier ponds biljetten. Slechts de Duitsche militaire macht houdt Enver staande. Duitschers toch houden alle forten bezet langs den Bosphorus zoowel als langs de Dar- datfeliec. En voor den Gouden Hoorn steeds de „Goeben" en de _Brealau" met het zwaar geschut op de stad gericht. Toch zoude er zeer wel op een gegeven oogenblik een opstand kunnen uitbarsten in het Klein-Aziatische binnenland, waar de Duitschers zich enkel door hunne overbeersching gehaat hebben ge maakt zonder er eenige - macht te kunnen ontplooien. In dit verband geeft de zeer onaf hankelyke houdig van Dzjemal pasja te denken, den onbeperkten beheer- scher van Syriö, rdie vau Enver niets hebben moet. Enver heeft onlangs jetracht hem kwyt te worden door keizer Wilbem Von Falkenhayn te doen aanwyzen als den aanvoerder eener expeditie tegen Egypte, waar door Dzjemal ondergeschikt zoude zyn geworden. Deze laatste heeft echter vierkant zyne medewerking geweigerd en Von Falkenhayn heeft zyne expeditie moeten keeren tegen Mesopotamiö, waar zij in September iet te zullen opereeren. Algemeen acht men Tala&t bey den man van de toekomst. Zyn politieke invloed neemt steeds toe. Officieel zyn Enver en hy vrienden, doch van terzijde zien zy elkander aan als brommende honden, met de steerten recht in de lucht. Tala&t is in den grond geen vriend van Duitsch land, doch beidt zijn tyd. Ten slotte heeft men nog Bzjavied pasja, den pro Ententist. Als zoodanig verliet hy by de oorlogsverklaring het kabinet. Zonder zijn fiuancieele stuurmanskunst kon meu echter niet, en hy liet zich bepraten om weder de zorg voor het zwaarste departe ment op zich te nemen. In Jong- Turkache kringen is zyn invloed zeer groot en deze werkt gestadig tegen Enver en tegen Duitschland. Na den afkeer der Turken van de Duitschers, is die tegen de Bulgaren het sterkst, al ia hy verholen. Men ziet Bulgarye toenemen in welvaart dank zy de hooge prijzen in Duitsch land betaald voor de opbrengst der voortreffeiyke oogsten. En hoe groo ter de macht van Bulgarye wordt, des te dieper zinkt die van Turkije. Het toetreden van Amerika tot de vyandeiyke zyde heeft eene zeer neer drukkende uitwerking gehad. En de depressie ia nog verergerd door het toetreden van Griekenland niet uit vrees voor de militaire macht vau dit land, doch omdat de vereen zaming van Duitschland er weder duidelyker door in het licht trad. Uit Dultichland. Het rijks-kleerenbureau in Duitsch land gaat de vergunningen voor de aanschaffing van artikelen voorweel- degebjuik beperken. Tot einde van dit jaar mag één heer niet meer dan op zyn hoogst twee overjassen en twee pakken koopen. Dergelijke be palingen zyn voor dames en kinderen getroffen. Ook de aanschaffing van weeldeschoeisel wordt beperkt. Uit de Vereenlgde Staten. Hitte Ie de Vereenlgde Steten. In de laatste dagen van Juli en de eerste van Augustus is Amerika ten oosten van de Rocky Mountains bezocht door een „hitte-golf", erger dan sedert 47 jaren door het weer bureau, waargenomen. De 31ste Juli was de heetste dag in de laatste halve eeuw. Tal van menschen wer den ziek en alleen te NeW-York kwamen 31 sterfgevallen tengevolge van de hitte voor. Te Cleveland be zweken 14, te Chicago 12, te Phila- delphia 8 menschen. Een paolfiit gelyncht, Te Butte City, Montana, is Frank Little, lid van het bestuur van de Induatrial Workers of the World door een troep gemaskerden uit zyn huls gehaald en gelyncht. Little voerde pacifistische propaganda. Op zyn lyk werd een biljet gevonden met de woorden: „Eerste en laatste waar schuwing. Weest gewaarschuwd. Be waakzamen" BINNENLAND. Landwesrpllchtlgsn 1907-1913. Dienstplichtigen der landweerlich tingen 1907 tot en met 1913 met onbepaald (klein) verlof en die dit jaar nog niet by de reservelandweer- bataljons onder de wapenen werden geroepen, zullen in September, zoo veel mogeiyk voor één dag, heen- en terugreis inbegrepen, onder de wapenen moeten komen ter inspectie. Verlofgangers op den datum van op komst met toestemming van den minister van oorlog zich in het buitenland ophoudende, dan wel de bultenlandBche zeevaart of visschery uitoefenende, zyn van opkomst vrij gesteld. Da Batavltf II an da Zeamaauw. Naar de „N.Ct." meldt, zal onze regeering de „Batavier II" en de „Zeemeeuw" ter beschikking stellen van de Nederlandache rechthebbenden. Onze regeering acht de Duitsche contrabande-voorschriften ala onrecht matig en de daarop gebaseerde prys- verklaring evenzeer. De hulpverleening aan da „Noordam". (Officieel). Naar aanleiding van de berichten, welke daaromtrent in de dagbladen zyn verschenen, dat by de hulpverleening aan het stoomschip „Noordam" onopgehelderd is gebleven het uitbiyven van hulp van de Neder- landsche Marine, wordt het navol gende medegedeeld Te 4 uur 10 min. namiddag werd te Nieuwediep het eerste draadlooze noodsein ontvangen van het stoom schip „Noordam", dat vroeg om aleepbooten, daarbij tevens hare positie opgevende 14 myi west van Eierland. Hierop is aan de sleepboot „Tha- meB", welke zich by de „Noordam" bevond, geseind, dat de sleepboot „Simson" en torpedoboóten naar de Êierlandsche gronden zouden worden in tot .de greps van het mynenveld. -Onmiddellijk ontvingen twee torpedobooten, die by Callantsoog lagen, en twee te Nieuwediep bevel zich naar de kust van Eierland te begeven. Inmiddels kwam een bericht in van de kustwacht, dat in eeu oogenblik van opklaring een groot stoomschip met een sleepboot was gepeild op 5 myi uit de kust van Eierland, waarop aan de „Noordam" draadloos gevraagd werd of zy <jit kon zyn. De twee tegenstrijdige berichten omtrent de plaats waar de „Noordam" zich bevond, gaven aanleiding tot vertraging en later tót het misloopen van het schip, dat inderdaad bleek te liggen nabij de plaats door de kustwacht aangegeven. De sleepboot „Simson" is te 5.15 namiddag onder leiding van een zeeofficier naar de plaats, opgegeven door de „Noordam", vertrokken, doch kon, te 9 uur namiddag daar aan komende, het schip niet vinden eerst na op draadlooze aanwy'zing van de „Noordam" meer om de zuid oost te hebben gezocht werd dit schip te pl.m. 11.30 ure door de „Simson" gevonden. De sleepboot „Thames", aanboord waarvan zich de passagiers van de „Noordam" bevonden, en die tot de kdmst van de „Simson" in do nabij heid van de „Noordam" was gebleven, begaf zich daarna te pl,m. 2 uur voormiddag naar Dan Helder. Ongeveer te zelfder tyd als de „Simson" zyn nog twee particuliere sleepbooten, waarvan één uit, IJmui den, naar de „Noordam" vertrokken, doch deze hebben het schip eerst den volgenden morgen gevonden. Da Nadarl. tarritoriala wataran. Het lid van de Tweede Kamer de heer Yan der Voort van Zyp, heeft, geiyk is genleld, op 2 dezer drie vragen betreffende de bewaking van en het toezicht in de Nederlandsche territoriale wateren door marinevaar tuigen ingezonden. De minister van marine, de heer Rambonnet, heeft daarop het volgende geantwoord: Het was den marine-autoriteiten niet bekend, dat in den nacht van 15 op 16 Juli jl. een convooi Duitsche schepen een der Hollandsche havens zoude verlaten om koers te zetten naar het Noorden. Vermits de alomtegenwoordigheid van de zeemacht in de Nederlandsche territoriale wateren met de voorhan den zynde, middelen is uitgesloten, werd by hét vaststellen van de dienst regeling voornamelijk rekening ge houdèn met gebeurlykheden, welke uit de militaire operatién der oorlog voerende strydmachten zouden kun nen voortvloeien. Daartoe behoorde niet een aanval van een Britsch smal deel op Duitsche ongewapende koop vaarders binnen ons rechtgebied. De minister acht het niet in 's lands belang, mededeelingen te doen omtrent de maatregelen, welke genomen zyn om handelsschepen zooveel mogeiyk te vry waren tegen aanvallen in de Ne derlandsche territoriale wateren. By de,n aanval van een Engelache onderzeeboot op twee schepen in den namiddag van 27 Juli j 1. naby de Texelsche kust waren ter hoogte van de Noordergronden geen schepen of booten meer buitengaatszy moesten derhalve van het Nieuwediep komen. Waren zy kruisende op de kust ge weest bezuiden de Haaksgronden, dan zouden zy niet eerder ter plaatse hebben kunnen zyn. Vermits in de inkleèdlng van de betrekkelyke vraag twyfel gelezen wordt omtrent de uitoefening van den bewakingsdienst der zeemacht, zij aangeteekefid, dat naar de meening van den minister de marine geen enkele blaam kan treffen en dat de aanwending van de scheepsmacht, uiteraard een zaak van het opperbevel, geheel Btrookt met de inzichten en de bedoelingen van den verantwoorde- lijken minister. Tot xtnken gebreoht. De Nederlandsche schoener Sieka II, kapitein Schothorst, Dinsdagmiddag van Kalmar te IJmuiden binnenge komen, heeft zeven Deensche schip breukelingen meegebracht, zynde de heele equipage van de Deensche brik Amor (196 ton), thuis behoorende te Odense, welke brik van Engeland naar Aarhuus bestemd met een lading steenkolen, in het Kattegat door een Duitsche duikboot is tot zinken ge bracht. Nadat de bemanning drie da gen en drie nachten had rondgedre ven, werd ze 50 myi voor de Deensche kust door de Sieka II aangetroffen en opgenomen. Reeds vyf dagen be vonden de Denen zich aan boord van den Hollandschen schoener. Schadevergoeding voor Nodorlandscho visscheraaohapan. Officieel. Het Ministerie van Buiten landsche Zaken deelt mede: Geiyk indertyd reeds ia bekend gemaakt, heeft de Duitsche regeering schade vergoeding aangeboden voor de ver nietiging der Nederlandsche vissehers- schepen Geertruida Sch 108, Marian Sch 235 en Derika IJM 265. Zy stelde daarby voor de vergoeding door twee deskundigen, van wie elk der beide regeeringen er zou aanwyzen, te doen vaststellen. De Nederlandsche Regeering heeft zich met dit voorstel véreenigd en harerzyds aangewezen den heer L. J. van Gelderen, onder directeur der Reederavereeniglng voor de Nederlandsche Haring viBschery. Ala Duitacb gedelegeerde zal optreden dr. Greve, directeur der Norddeutache Lloyd te Bremen. Do vrijlating van do U. B. 30 Naar uit Londen wordt gemeld, schryft de „Daily Mail". Hoewel Nederland wreed te lyden heeft gehad van de Duitsche duik- booten, heeft de Nederlandsche regee ring zoo juist de U. B. 80 vry .ge- jeveu. Tot deze vryiating is biyk- >aar besloten door een hof van arbi trage, maar deze rechtbank was partydigDuitschland was er in ver legen woordigd, Groot Brittanje niet, terwijl onder de leden ook een offi cieel lid van de Argentynsche legatie in Beriyn was. Van den beginne af Was Duitschland dus zeker van een meerderheid. De Nederlandsche regeering heeft de volledige uitspraak van deze recht bank niet publiek gemaakt, omdat Duitschland uit militaire overwe gingen daartegen bezwaren had. Zon der eenigen twyfel is er een uit muntende reden voor deze verlegen heid. Deze handelwyze (de vryiating van de U. B. 80) volgt op de vryiating van den Duitschen torpedojager V. 69, welken Britsche zee strydkrachten in Januari aan stukken hebben ge- Bchoten en die in IJmuiden is bin nen gedreven, waar de schade her steld is, terwyi de bodem zich nu in vrijheid bevindt. Ook volgt deze handelwyze op de voortdurende schen ding van de Nederlandsche neutra liteit door Duitsche luchtschepen en op het falen van de Nederlandsche regeering om de (met Engeland "ge sloten) overeenkomst inzake aard appelen gestand te doen. Wy zullen ter zee onze eigen maatregelen treffen, wanneer Neder land Duitsche schepen, welke wy in de Nederlandsche wateren jagen, vry laat en op die wyze den vijand der menschheid helpt. De „N.Rott.Ct" teekent hlerby aan Voor de zooveelste maal kan hier j worden aangeteekend, dat er een vaststelling van feiten heeft plaats gehad door eeu commissie van onder zoek, geen hof van arbitrage. De com missie heeft dua niet tot vryiating kunnen besluiten. Voorts telde de commissie 5 leden. Van de verdacht making van het lid der Argentynsche legatie afgezien, is dus ook de reken som, volgens welke Duitschland zeker was van een meerderheid, ODjuisfc.— De MIJ. „Zeeland". Wy vernemen, dat het voornemen bestaat de mailboot „Zeeléfad" Vrydag een reis naar Engeland te laten maken. (Hblad). Scheepvaart Zweden-Amiterdam. De scheepvaartdienst tusachen Zwe den en Amsterdam is wederom her steld. Als eerste stoomschip kwam Donderdagmorgen te IJmuiden binnen de „James Dickson" uit Gothenborg. Wegens de smalle vaargeul in de Noordzee was deze dienst tydeiyk gestaakt. Opgebracht an waar vrljgalatan. De Nederlandsche koftjalk „Jantje", welke in het begin van Juni opreis van Rotterdam naar Zweden door eene Duitsche torpedoboot werd aan gehouden en opgebracht, is Maandag in IJmuiden teruggekeerd met eene lading hout uit Skaftet. Naar de kapitein mededeelde werd hy indertyd by Saltholm, in de Sont, door een Duitsche torpedoboot aan gehouden eu opgebracht. Het schip moest zich naar Swinemünde be geven, doch aanhoudende tegenwind maakte dat men weinig opschoot, zoodat onen ten slotte koers zette naar Dornbusch. Vandaar zou het schip door een sleepboot worden weg gebracht. Den volgenden morgen even wel verscheen op de reede een Duit sche torpedojager. De commandant van dit schip, gaf, na op de hoogte van het geval te zyn gebracht, bevel het schip onmiddeliyk vry te laten. De kapitein heeft omtrent het ge beurde na zyn aankomst in IJmuiden by de marineautoriteiten eene ver- klariDg afgelegd en zal vermoedeiyk trachten eene schadevergoeding te krijgen voor zyn gedwongen opont houd en tyds verlies om van de voe ding der prysbemanning maar niet te spreken. Dc „Noordam". Dinsdagmiddag 4 uur had men de „Noordam" gebrracht op een diep gang van 83 voet 4 duim. De oor- .spronkeiyke diepgang was 38 voet. De waterpeiiing in ruim 5 was toen 10 duim aan bakboord, 80 duim aan stuurboord en ruim 6 tot spar deck vol. Men zou 's nachts doórlosaen totdat het schip op een diepgang was ge bracht van 82 voet en daarna zou het ongeveer 4 uur nnkerop gaan om te .halfvyf, gesleept door de sleep booten „Witte zee" en „Lauwerzee," en de „Blankenburg", „Rozenburg" en „Charlois" achter als stuür naar Rotterdam te vertrekken. Het bovenschip van de „Noordam" heeft oogenschyniyk weinig geleden, doch ln de tunnels heeft de ontplof fing nog al veel schade aangericht. De stuurboordtunnel is geheel ontzet, waardoor de as niet kon werken. De bakboordtunnel is ook ontzet en op 4 plaatsen lek, maar het binnen dringend water kon men met eigen pompen en met hevels byhouden. Petroleum. Ten vervolge op zfine circulaire van 28 Juni, no. 50486, heeft den Min. v. Landb. aan de burgemeesters bericht, dat met ingang van 8 Augustus e.k. het percentage petroleum, hetwelk voor licht- en kookdoeleinden ten be hoeve van huishoudeiyk gebruik door de dlstribueerende maatschappijen kan worden afgeleverd, tot nader order wordt teruggebracht vau 60 pCt. tot 40 pCt. van de hoeveelheid welke in dezelfde periode van 1916 werd afge leverd. Overigens ondergaat de rege ling, -^In vorengenoemde circulaire neergelegd, geen wyzigiug. Nlouwo ongeregeldheden te Rotterdam. Naar uit Rotterdam aan de „Tel." wordt gemeld, waren Maandagavond een grbot aantal bootwerkers byeen- gekomen om den uitslag van de conferentie tusachen de scheepvaart- vereeniging en het Kon. Nat. Steun comité te vernemen. Algemeen wefd gedacht, dat de noodnitkeering alsnog zou plaats hebben. Om 9 uur zou een en ander bekend gemaakt worden, doch men hoorde niets. Telefonisch werd te half 10 aan den secretaris der scheepvaart- vereeniging om inlichtingen verdocht, doch ook deze kon niets pc-itiefs mededeelen. Te 10 uur trachtte men nogmaals de scheepvaartvereeniging op te bellen, doch deze was onop- houdeiyk in gesprek. Daar men dus geen toezegging kreeg, dat de werk loozen gesteund zullen worden, groei de de verbittering van het volk nog aan. De commissaris van politie liet de menigte aanmanen zich kalm te verspreiden en niet te trachten in massa de stad in te gaan, daar de politie anders maatregelen zou moe- teD nemen om dit te voorkomen. Aan dit verzoek werd evenwel geen gevolg gegeven. De menigte bleef dicht op elkaar. De bereden politie trachtte reeds op den West zoedyk het volk te verspreiden, doch dit mislukte. By de Scheepstimmermanslaan evenwel concentreerde zich plotseling een groote politiemacht. Tientallen agenten, rechercheurs, bereden poli tiemannen en agenten van de rivier» politie trokken sabel engummiestok en voerden verscheidene charges uit. Het giug er een oogenblik bar toe. De hoefslag van de paarden en bet gekletter van de sabels mengde zich met de woedende kreten van het volk; charge na charge werd uitge voerd. Naar alle zyden vluchtten de betoogers, zoodat zy betrekkelijk gauw verspreid waren. De agenten waren in zoo groot aantal aanwezig, dat de menigte nergens gelegenheid kreeg zich te eoncentreeren. De politie pa trouilleerde nog geruimen tyd in de omgeving, doch het kwam nergens meer tot wanordeiykheden. INGEZONDEN. Onderstaand schrijven ia door de samenwerkende rechtsche partyen verzonden. Den Helder, 8 Augustus 1917. Aan den heer Secretaris der Ohr. Dem. Klesvereeniging, te Helder. Mynheer, Ook uw schrijven van 80 Juli kwam in ons bezit. Wy vernemen daaruit dat U pertiment weigert met onze besturen te vergaderen. Gevolg van uw weigering is, dat een bespreking waardoor toenadering van weerszyden mogeiyk was, nu is uitgesloten. Het is de scbuld van Uw klesvereeniging dat Voortaan de recht sche groepen te Helder afzonderlijk uitkomen, met als resultaat, dat waar- schyniyk weinig of geen succes zal worden bereikt. De verantwoording hiervoor ligt, gezien Uw weigering, op Uw bestuur. Intusschen houdt uw brief van 80 Juli wederom een nieuwe beschuldi ging aan het adres van onze leiders in. Wy wenschen hier uitdrukkelijk te verklaren dat hoegenaamd geen over leg, hetzy met de vryzinnigen, hetzy met de S.D.A.P. is gepleegd, zoomin ten. opzichte der Tweede Kamer als wel gemeenteraadsverkiezingen. Wy noodigen uw bestuur, de vryzinnigen en de S.D.A.P. uit, het tegendeel van deze verklaring te bewyzen. Intusschen is het ons nu duideiyk waar de schoen wringt nu uwe klesvereeniging zonder meer haar Bchryven van 80 Juli eindigt met de mededeeling: De politiek der recht 8che partyen xal Chrtaten-Democra tiach zyn of zy zal niet zijn. Een verdere correspondentie met uw bestuur heeft thans geen zin meer. In hoeverre echter uw houding Christelijk is, en aan een gezonde democratische opvatting kan worden getoetst laten wy gaarne ter beoor deeling aan de kiezers over. wy hebben er voorloopig genoeg van. Namens de besturen der Anti- rev., Roomsch Katholieke en Chr. Historische Kiesvereenigingen (gtt.) A. E. van Griethuijssn, Secretaris.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1917 | | pagina 1