HELDERSCHECOURANT
DE OORLOG.
No. 4813
DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1917
45« JAARGANG
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. Avond aan Huisduinen.
2. Feuilleton, enz.
OE WEEK.
7 Augustus.
Het weer ie nu eigenlek de .spiegel"
te noemen van den loop der gebeur
tenissen in dc jongste dagen. Zonne
schijn en regenbuien; blauwe lucht
en een grauw floers, waaruit de mot
regen neersijpelt of ook wel een
verraderlijk stortbuilje de laat zomer-
scbe toiletten en de echte of pseudo
panama's komt bedreigenze wisse
len elkaar af in deze Augustusmaand.
De raeteorlogen blijven diepzinnige
bespiegelingen houden over de vraag,
of de nazomer .nattig" zal blyven,
en de velen, die van de enkele weken,
nog restend aan zomerschen vacan-
tiet.yd, hun winst voor het ganache
jaar moeten halen, kjjken telkens
met angstigen blik omhooghoop
en "geruststellende tijdingen wisselen
elkaar af.
De kolennood is van ernstigen aard.
Op 31 Juli liep de overeenkomst der
350.000 ton per maand, met Duitsch-
land gesloten, af, en 't blijft nog steeds
de vraag, wat de al meer naderende
her fat en winter ons ook in dit opzicht
zuilen brengen. Het distributie bureau
heeft kond gedaan, dat in Augustus
minstens 25pCt. van het te-veel aan
gas in Juli gébruikte moet worden
ingehaald. En boe nijpend het drei
gend tekort hier en daar is, 't
blykt o.a. uit de tijding dat - na
verschillende fabrieken reeds nu
ook stoomtramlljuen als tusachen de
Hofstad en Rijswijk moeten stopzet
ten.
Een ander gerucht wil, dat de
aanvoer van kolen uit Duitschland
eind dezer week zal worden hervat,
't Moge aldus wezen, maar de schrille
afwisseling van goede en kwade tij
dingen verzwakt tenslotte ons ver
trouwen in het geruststellende
En het .wonder komfoor" van den
heer Emile Römer, te Maastricht?
Het alles en ieder uit- den nood red
dende instrument, dat voor een prijs,
die niemand behoeft af te schrikken
verlichting, verwarming, zal schen
ken Het „N. v. d. D." kwam in
herinnering brengen, hoe een veertig
jaar geleden een tandarts te Amster
dam ook zoo'n wonderatof had uit
gevonden. welke .voor zoo goed als
niets" verwarming en verlichting
zou geven. Er werd in de Vier-
windenstraat der hoofdstad een fa
briek opgericht. De straat is er nog,
maarde tooverfabriek zoekt men
vruchteloos 1
Moge 't met 's heeren Römer'8
wop.der-komfoor auders, beter gaan.
GebouK dat, zoo hoeft deze
secretaris vau het Armbestuur in
Limburg's hoofdstad aanspraak op
ons aller eeuwige onafbaukelykheid.
Wacht hem in de periode na den
vrede als wanneer de „sterren
regen" weer zal gaan stroomen
een extra'hooge onderscheiding.
lotusschen hobben wy ons te
pantseren in elk, ook oeconomisch
opzicht.
Voor de Tweede Kamer is - nadat
ons Lagerhuis op 31 Juli in ultra-
jolige recès stemming de nood-Bosch-
wet had aangonomen, na verwerping,
gelukkig, van het amendement, dat
natuurschoon schending niet wilde
aangemerkt zien als reden tot kap-
verbod do vacantiè ingetreden.
Maar da Senaat is nog niet huis-
toe. De hooge vergadering verkoos
weet men niet zoo luchtig en
vluchtig, met „don Franschen slag",
met de jolig lichtzinnige dartelheid
van haar zuster op het Binnenhof,
de nood Boschwet aan te nemen.
Neen, daar moeten weken besteed
aan het „onderzoek". De Commissie
van Rapporteurs werkt verklaarde
mr. De Vos van Steenwijk, haar
voorzitter met de „grootst denk
bare diligentie". Wel te verstaan:
in senatoriaal spraakgebruik't Zal
wel, op z'n gunstigst genomen, eind
Augustus worden, voordat de Eerste
Kamer de Export Centrale en de
nood-Boschwet in openbare behande
ling neemt. Duseen drie- of viertal
weken vóórdat minister Cort v. d.
Linden thans te' Noordwflk wat
rust nemend, terwijl Exc. Posthuma
in de buurt by Ruurlo „uitblaast" en
mr. Pleyte, door treurige familie
omstandigheden, weer den tocht naar
Da vos moest ondernemen de
nieuwo zitting der Staten-Generaal
namens Hare Majesteit zal openen.
Er zyn geruchten, zinspelend op de
waarschijnlijkheid dat de Eerste Ka
mer het ontwerp-Export Centrale zal
verwerpen.
Waarschijnlijk is 't toch niet. De
schatkist heeft versterking der mid
delen noodig. Dat minister Treub'a
plannen tot Staatsexploitatie van
levenB- en brandverzekering z.ullen
verwezenlijkt wordende kans daarop
wordt zal men willen toegeven
niet grooter. Maar wèl deze andere,
'dat. ons Hoogerhuis, zij 't „bon gré
mal gré", tegen heug en meug,
bukkend ook hier voor „heilige
moeten", óók het wetsvoorstel be-
treilende de Export-Centrale ten slotte
zal „slikken".
In de laatste wetgevende periode,
welke het Parlement voor de me-
tamorphose krachtens de Grondwets
herziening nog vóór zich heeft, maakt
ona heel wat arbeid nog en dat het
spooksel der politiekery, ondanks alle
afspraken en accoorden, nu en dan
zich zal doen gelden, 't behoeft im
mers geen nader betoog.
Zal in die periode de leiding der
anti-revolutionaire partij zijn over
gegaan van den tachtig jarigen dr.
Kuyper op den oud Landvoogd Iden-
burg, die ook genoemd wordt ala
opvolger van den heer Oosterbaan
voor Enkhuizen of wellicht van Prof.
Woltjer en den Senaat terwijl
dan de heer Colljn de leiding van
het hoofdorgaan der antl-revolutio
nalre party zou aanvaarden
De vraag behoort tot de .surpri
ses" van het nieuwe Parlements-
werkseizoen.
Wachte meu dus den loop der dia
gen af, nu nog, voor zoover mo
gelijk (want by atyging der pryzen
van alles en nog wat is voor zoo-
velen, die 't toch hard noodig hebben,
thans het genieten vaiTvacantie rust
een ydele term, een onvervulbare
illusieproiteerend van midzomer
Van Duitsche zyde is weer geko
men een aanbieding van verontschul
digingen, met al wat daarby be
hoort over het ten onrechte op
brengen van den Nederlandschen
stoomtreiler .Koningin Emma, Sch.
417". Et' dienen nog heel wat excu
ses te volgen, vóórdat de rekening
weer „vereffend" is. Althans, voor
de thans geldend» opvattingen van
aileB dulden, mits ,de schijn" slechts
gered ia t* De Duitsche duikboot, te
IJmuiden geïnterneerd, is krachtens
arbitrale uitspraak vrygelaten.
Kleinigheden, als het zweven van
Zeppelin's boven Nederlandsch grond
gebied e.d. tellen niet meer mee.
Het op een mijn stooten van de
.Noordam" der Holland-Amerikaiyn,
waarby gelukkig geen menschen-
levens verloren gingen valt toe
vallig buiten alle opzet Bat is het
met den dag grooter, ernstiger wor
dend risico van den oorlogstyd.
De vaart om do Noord is een
officieéle waarschuwing erkende 't
thans buitengewoon gevaarlijk.
Albion strooit mijnen met kwisti
ge hand en laat aan Uccle Sam over,
het odium op zich te laden van de
arme' neutralen te gaan .rantsoenee
ren."
Het vooruitzicht is inderdaad verre
van vrooiyk, zonnig. Het cyf6r van
de werkloozen is stygende. Te Rot
terdam braken, in de kringen def
bootwerkers, ernstige onlusten uit
wegens het weigeren, aan sommigen
van de nood uitkeering.
Nederland zal minister Cort v.
d. Linden heeft 't bevestigd in zyn
antwoord aan het Kamerlid Van Doom
- eerlang 16.000 krygsgevangenen
te verplegen hebben en daar natuuriyk
vergoeding voor krijgen.
Bij den stygendeu oeconomischen
nood toont het arme, brave Nederland
zyn .prachtige, superieure onzijdig
heid."
Wie is er ons niet met woor-
in, maar mot daden dankbaar
voor
Mn. Antonio.
Da legerberichten van
6 en 7 Augustus.
Van het W e s t e 1 y k front.
Aan het front in Vlaanderen be
perkt de strijd zich tot artillerie
gevechten, die op sommige punten
vry hevig waren.
Naar bet Duitsche legerbericht van
7 Aug. aangeeft werd bewesten Reims
eenig voordeel behaald. Vlak bezuiden
het Aisne kanaal vermeesterden de
Duitschers de voorste Fransche loop
graven ter breedte van 1 K.M. en
wisten zy deze te behouden, niette
genstaande de Franschen hevige te
genaanvallen ondernamen.
Een belangryke hoeveelheid oor
logsmateriaal viel in handen der
Duitschers.
Het Fransche- communiqué van
Dinsdag méldt niets omtrent de
hierboven genoemde gevechten. Wel
wordt medegedeeld, dat de Duitschers
op den linker Maasoever een krach-
tigen aanval ondomamen tegen de
Fransche stellingen tus3chen het
bosch van Avocourt en hoogte 304.
Met gevoelige verliezen, warden de
aanvallers evenwel teruggeworpen.
Van het O o s t e 1 y k front.
Van Russlsehe zijde wordt d.d. 6
Aug. gemeld, dat de troepen meer
tegenstand bieden. Ten W. van Brody
werden aanvallen der Duitschers af
geslagen.
Ten N.O. van Czernowitz gingen
de Russen tot den aanval over $n
werden een reeks hoogten genomen.
De Centralen werden op de dorpen
Toporoutz en Razancze teruggewor
pen. Een batterij van 4 stukken werd
vermeesterd. t
De DuitBchers ondernamen echter
met zeer sterke strydkrachten een
tegenaanval, die de Russen noodzaak
te op hun oude linie terug te trek
ken. De veroverde kanonnen werden
vernield.
Ten Z. van Czernowitz blyven de
Russen achteruitgaan. Eenige dorpen
en de stad Radautz werden door den
vijand bezet. Pogingen om den op-
marsch der Centralen tegen te hou
den, mislukten. Ook in de richting
van Kimpolung dryft de vijand de
Russische afdeelingen terlig. De Bis-
trita is door de Duitschers overschre-
Ook het Duitsche legerbericht van
7 dezer maakt melding van krach-
tigen tegenstand der Russen tusachen
Dnjestr en Proeth. Aan beide zyden
van de Suczawa duurt de opmarsch
voort. De forsche tegenstand der Rus
sen benoorden de Moldawa werd ge
broken. De hoogten ten N.O. van
Frasinul en hoogte 868 werden stor
menderhand genomen.
Van het Roemeeniche front.
Naar dd. 7 Aug. uit Weenen wordt
gemeld, hebben Duitsche stryd-
kraohten benoorden Foesani, stor
menderhand sterke Russische stel
lingen genomen. 1800 gevangenen
en 13 vuurmonden werden ingeleverd.
^Vijandelijke aanvallen van den
bovenloop van de Putra en by den
berg Caslnului mislukten. Benoorden
Gyergyo Tölgyes werden eenige
Russische stellingen genomen. Ook
by Qeera- Hoemora werden vorde
ringen gemaakt.
De duikboot- in mljnoorlog.
Volgens het officieels Duitsche be
richt werden in het Noordelyk deel
van het versperde gebied weder eenige
schepen, te zamen metende 22.000
ton bruto, tot zinken gebracht.
De hospltaalsohepin.
Uit Madrid wordt dd. 7 Aug. ge
meld, dat de Duitsche regeering de
vrije vaart voor hospitaalschepen heeft
toegestaan op voorwaarde, dat een
Spaansch zeeofficier aan boord zy als
waarborg, dat de schepen enkel voor
het vervoer van zieken en gewonden
worden gebruikt. De regeeringen van
Britannié en wFrankryk hebben de
schikking aanvaard.
E«n aanvaring.
Een tyd geleden kwam het Engel-
sche stoomschip „Darro" by St. Ca
therine's Head in botsing met het
transportschip „Mendi". Dit zank en
600 man van een Afrikaansch arbei
dersbataljon verdronken. Er is in
Engeland een onderzoek gaande naar
het gedrag van den kapitein van de
„Darro", die wordt beschuldigd niet
genoeg te hebben gedaan om de
drenkelingen te redden. Er stond
mist, en de „Darro" voer langzaam.
Twee uur lang hoorde men aan boord
het gejammer van de drenkelingen.
Liberia verklaart Duitschland
den oerlog.
Uit Morovia wordt gemeld, dat de
republiek Liberia zich van 4 Aug.
af op voet van oorlog met Duitsch
land bevindt.
Het besluit hiertoe werd door het
wetgevend lichaam met algemëene
stemmen genomen.
Sedert 10 Juli had de republiek
de diplomatieke betrekkingen met
Duitschland verbroken.
Uit Rusland.
Naar uit St. Petersburg wordt ge
meld, is het ministerie gereconstru
eerd. Minister-president is Kerenski,
die ook de portefeuilles van oorlog
en marine neemt. Onder minister van
oorlog is Havioekof, van marine
Lebedef. Nekrasof ia vice president
van den ministerraad en minister van
financiën; Teretsjeuko blyftminister
van buitenlandsche zaken;
Een bericht uit Lausaune meldt,
dat de bevolking van Petrograd wordt
gesommeerd onverwijld alle wapenen
in te leveren. Minister Kerensky
heeft desbetreffende officieele procla
maties laten aanpakken in alle wyken
der hoofdstad.
Alexandar Kerensky.
Aan een schry ven van den bericht
gever van het „H.bl." te Stockholm
over den nieuwen Russiacben minis
ter president, met dictatoriale macht,
ontleenen wy het volgende:
Kerensky's invloed is ODgeloofiyk,
en dat heeft by ongetwijfeld te dan
ken aan de populariteit, meer nog
aan het volksvertrou#en, dat hy zich
in de jaren vóór de omwentëling
heeft vefworven, door zyn vurige
en welsprekende redevoeringen, niet
alleen in het gebouw van de Doema,
doch door geheel Rusland, gehouden.
Dit alles is te merkwaardiger daar
Kerensky, ondanks een veeljarige
sleepende ziekte# een uithoudings
vermogen bezit, die menig sterker
Rus hem mocht benijden. Kerensky
is n.1. in hooge mate tubérculeus,
wat zyn uitgeteerd gezicht voldoende
verraadt. Daartegenover staat do
machtige invloed, die zijn dweepers-
oogen, die bovendien een groote in
telligentie verraden, op de menigte
en op ieder, die hem ontmoet, weten
te oefenen.
Als spreker oefent Kerensky 6en
macht uit, als slechts weinigen vóór
hem wisten ten toon te spreiden.
Zyn vurige welsprekendheid rukt de
hoorders uit hun onverschilligheid
ze moeten zich uiten, opgezweept
door Kerensky's gloeiende woorden;
weldra zyn ze niet meer te houden.
Vaak heeft men Kerensky een over
spannen fantast genoemdkoel rede-
neeren, ironisch betoogen zyn mid
delen, die hy niet aanwendt. Toch
kan men allerminst beweren, _dat
aan zyn betoogtrant zakeiyke bewijzen
en afdoende argumenten ontbreken
alleen hij overstelpt deze met een
woordenvloed, dat men moeite heeft
ze er uit op te visschen.
Zy, die Kerensky meer van naby
kennen, getuigen dan ook, dat deze
machtige Russische persoonlijkheid,
by al zyn opzweependa geestvervoe
ring, toch metterdaad een practisch
man is, met open oogen voor de
zwakheden van zijn land- en ras-
genooten. Bovendien is men het hier
over wel eens, dat Kerensky een
groot meester Is in de zware kunst
der zelfbeheersching.
Een schitterend; waarlyk afdoend
bewys daarvan gaf Kerensky toen
eenige soldaten de vergaderzaal van
de Doema binnentraden, om hemen
eenige zyner politieke vrienden, die
den toenmaligen minister-president
Goremykin scherp hadden aange
vallen, buiten de zaal te zetten.
Algemeen verwachtte men een storm
achtig optreden, een handtaatelyken
tegenstand van^de zyde der te ver
wijderen leden van de Doema. Maar
niettegenstaande Kerensky beefde van
woede, wist hy zich te beheerschen
en wachtte by zwijgend de komst
van den officier met diens man
schappen af. Toen de betrokken
officier, baron Oaten-Sacken, hem
gelastte de zaal te verlaten, gehoor
zaamde Kerensky met deze geschied
kundige woorden:
„Wy wyken voor de overmacht,
maar er komt een dag na dezel"
Speling van het noodlot is wel,
dat de toenmalige minister van jus
titie, Schtacheylevikov, die dit inci
dent bijwoonde, Kerensky openlyk
hoonde en uitlachte. Nu ia dezelfde
Voormalige minister een gevangene
in de Peter en Paul-veatingonder
het bevel-tot zyn inhechtenisneming
staat de naamAlexander Kerensky t
Een van-de meest belangwekkende
gebeurtenissen uit Kerensky's leven
van vóór de omwenteling was wel
zyn pleidooi voor vijf socialistische
leden van de Doema, door de Russi
sche 'regeering aangeklaagd wegens
hoogverraad. Hij pleitte toen niet
slechts voor deze vijf volksvertegen
woordigers, doch viel, voor het ge
rechtshof, het toen nog oppermachtige
Tsarendom scherp aan. Dit gaf in de
overvulde zittingszaal een geweldige
sensatie.
Turkije en de Centralen.
Men .schryft uit Lausane aan het
H.bl."
De „Secoio" verneemt uit Athene
belangrijke beschouwingen over het
Turksche quartet: Enver, Dzjemal,
Talait, Dqavied. Enver pasja is nog
de man van het oogenbllk, vooral
sedert hy 2400 officieren tegen wien
hy verdenkingen koesterde, uit het
leger verwyderd heeft en ze vervan-
jen heeft door zyn eigene creaturen.
)och hy kan niemand vertrouwen,
zelfs zijne „intiemste vrienden" niet.
Inderdaad was onder de officieren,
die getracht hebben hem te vermoor
den, ook een boezemvriend van hem,
een man, die hem geholpen had bij
de vermoording van Naziem pasja.
Doux pays!
Natuurlijk is deze met de andere
honderd opgekno'ópt in de straten van
Stamboel. Trouwens heel het Turksche
volk is op Enver gebeten, tengevolge
van den toestand, waarin hy het ge
bracht heeft. De ellende 1b onbeschryfe
lijk en laat zich nog al erger voor
zien. Eene oka (1£ K.G.) brood, het
voedsel bij uitnemendheid kost te
Stamboel, waar het naar verhouding
nog het best is, drie en een hal ven
julden. Het nationaal crediet ia in
iet land zelf dermate gedaald, dat
men een Turksche pond in goud be
taalt met niet minder dan vier ponds
biljetten.
Slechts de Duitsche militaire macht
houdt Enver staande. Duitschers toch
houden alle forten bezet langs den
Bosphorus zoowel als langs de Dar-
datfeliec. En voor den Gouden Hoorn
steeds de „Goeben" en de
_Brealau" met het zwaar geschut op
de stad gericht. Toch zoude er zeer
wel op een gegeven oogenblik een
opstand kunnen uitbarsten in het
Klein-Aziatische binnenland, waar de
Duitschers zich enkel door hunne
overbeersching gehaat hebben ge
maakt zonder er eenige - macht te
kunnen ontplooien.
In dit verband geeft de zeer onaf
hankelyke houdig van Dzjemal pasja
te denken, den onbeperkten beheer-
scher van Syriö, rdie vau Enver niets
hebben moet. Enver heeft onlangs
jetracht hem kwyt te worden door
keizer Wilbem Von Falkenhayn te
doen aanwyzen als den aanvoerder
eener expeditie tegen Egypte, waar
door Dzjemal ondergeschikt zoude
zyn geworden. Deze laatste heeft
echter vierkant zyne medewerking
geweigerd en Von Falkenhayn heeft
zyne expeditie moeten keeren tegen
Mesopotamiö, waar zij in September
iet te zullen opereeren.
Algemeen acht men Tala&t bey
den man van de toekomst. Zyn
politieke invloed neemt steeds toe.
Officieel zyn Enver en hy vrienden,
doch van terzijde zien zy elkander
aan als brommende honden, met de
steerten recht in de lucht. Tala&t is
in den grond geen vriend van Duitsch
land, doch beidt zijn tyd.
Ten slotte heeft men nog Bzjavied
pasja, den pro Ententist. Als zoodanig
verliet hy by de oorlogsverklaring
het kabinet. Zonder zijn fiuancieele
stuurmanskunst kon meu echter niet,
en hy liet zich bepraten om weder
de zorg voor het zwaarste departe
ment op zich te nemen. In Jong-
Turkache kringen is zyn invloed
zeer groot en deze werkt gestadig
tegen Enver en tegen Duitschland.
Na den afkeer der Turken van de
Duitschers, is die tegen de Bulgaren
het sterkst, al ia hy verholen. Men
ziet Bulgarye toenemen in welvaart
dank zy de hooge prijzen in Duitsch
land betaald voor de opbrengst der
voortreffeiyke oogsten. En hoe groo
ter de macht van Bulgarye wordt,
des te dieper zinkt die van Turkije.
Het toetreden van Amerika tot de
vyandeiyke zyde heeft eene zeer neer
drukkende uitwerking gehad. En de
depressie ia nog verergerd door het
toetreden van Griekenland niet
uit vrees voor de militaire macht
vau dit land, doch omdat de vereen
zaming van Duitschland er weder
duidelyker door in het licht trad.
Uit Dultichland.
Het rijks-kleerenbureau in Duitsch
land gaat de vergunningen voor de
aanschaffing van artikelen voorweel-
degebjuik beperken. Tot einde van
dit jaar mag één heer niet meer dan
op zyn hoogst twee overjassen en
twee pakken koopen. Dergelijke be
palingen zyn voor dames en kinderen
getroffen. Ook de aanschaffing van
weeldeschoeisel wordt beperkt.
Uit de Vereenlgde Staten.
Hitte Ie de Vereenlgde Steten.
In de laatste dagen van Juli en
de eerste van Augustus is Amerika
ten oosten van de Rocky Mountains
bezocht door een „hitte-golf", erger
dan sedert 47 jaren door het weer
bureau, waargenomen. De 31ste Juli
was de heetste dag in de laatste
halve eeuw. Tal van menschen wer
den ziek en alleen te NeW-York
kwamen 31 sterfgevallen tengevolge
van de hitte voor. Te Cleveland be
zweken 14, te Chicago 12, te Phila-
delphia 8 menschen.
Een paolfiit gelyncht,
Te Butte City, Montana, is Frank
Little, lid van het bestuur van de
Induatrial Workers of the World door
een troep gemaskerden uit zyn huls
gehaald en gelyncht. Little voerde
pacifistische propaganda. Op zyn lyk
werd een biljet gevonden met de
woorden: „Eerste en laatste waar
schuwing. Weest gewaarschuwd.
Be waakzamen"
BINNENLAND.
Landwesrpllchtlgsn 1907-1913.
Dienstplichtigen der landweerlich
tingen 1907 tot en met 1913 met
onbepaald (klein) verlof en die dit
jaar nog niet by de reservelandweer-
bataljons onder de wapenen werden
geroepen, zullen in September, zoo
veel mogeiyk voor één dag, heen-
en terugreis inbegrepen, onder de
wapenen moeten komen ter inspectie.
Verlofgangers op den datum van op
komst met toestemming van den
minister van oorlog zich in het
buitenland ophoudende, dan wel de
bultenlandBche zeevaart of visschery
uitoefenende, zyn van opkomst vrij
gesteld.
Da Batavltf II an da Zeamaauw.
Naar de „N.Ct." meldt, zal onze
regeering de „Batavier II" en de
„Zeemeeuw" ter beschikking stellen
van de Nederlandache rechthebbenden.
Onze regeering acht de Duitsche
contrabande-voorschriften ala onrecht
matig en de daarop gebaseerde prys-
verklaring evenzeer.
De hulpverleening aan da „Noordam".
(Officieel). Naar aanleiding van de
berichten, welke daaromtrent in de
dagbladen zyn verschenen, dat by de
hulpverleening aan het stoomschip
„Noordam" onopgehelderd is gebleven
het uitbiyven van hulp van de Neder-
landsche Marine, wordt het navol
gende medegedeeld
Te 4 uur 10 min. namiddag werd
te Nieuwediep het eerste draadlooze
noodsein ontvangen van het stoom
schip „Noordam", dat vroeg om
aleepbooten, daarbij tevens hare positie
opgevende 14 myi west van Eierland.
Hierop is aan de sleepboot „Tha-
meB", welke zich by de „Noordam"
bevond, geseind, dat de sleepboot
„Simson" en torpedoboóten naar de
Êierlandsche gronden zouden worden
in tot .de greps van het
mynenveld. -Onmiddellijk ontvingen
twee torpedobooten, die by Callantsoog
lagen, en twee te Nieuwediep bevel
zich naar de kust van Eierland te
begeven. Inmiddels kwam een bericht
in van de kustwacht, dat in eeu
oogenblik van opklaring een groot
stoomschip met een sleepboot was
gepeild op 5 myi uit de kust van
Eierland, waarop aan de „Noordam"
draadloos gevraagd werd of zy <jit
kon zyn.
De twee tegenstrijdige berichten
omtrent de plaats waar de „Noordam"
zich bevond, gaven aanleiding tot
vertraging en later tót het misloopen
van het schip, dat inderdaad bleek
te liggen nabij de plaats door de
kustwacht aangegeven.
De sleepboot „Simson" is te 5.15
namiddag onder leiding van een
zeeofficier naar de plaats, opgegeven
door de „Noordam", vertrokken, doch
kon, te 9 uur namiddag daar aan
komende, het schip niet vinden
eerst na op draadlooze aanwy'zing
van de „Noordam" meer om de zuid
oost te hebben gezocht werd dit
schip te pl.m. 11.30 ure door de
„Simson" gevonden.
De sleepboot „Thames", aanboord
waarvan zich de passagiers van de
„Noordam" bevonden, en die tot de
kdmst van de „Simson" in do nabij
heid van de „Noordam" was gebleven,
begaf zich daarna te pl,m. 2 uur
voormiddag naar Dan Helder.
Ongeveer te zelfder tyd als de
„Simson" zyn nog twee particuliere
sleepbooten, waarvan één uit, IJmui
den, naar de „Noordam" vertrokken,
doch deze hebben het schip eerst den
volgenden morgen gevonden.
Da Nadarl. tarritoriala wataran.
Het lid van de Tweede Kamer de
heer Yan der Voort van Zyp, heeft,
geiyk is genleld, op 2 dezer drie
vragen betreffende de bewaking van
en het toezicht in de Nederlandsche
territoriale wateren door marinevaar
tuigen ingezonden.
De minister van marine, de heer
Rambonnet, heeft daarop het volgende
geantwoord:
Het was den marine-autoriteiten
niet bekend, dat in den nacht van 15
op 16 Juli jl. een convooi Duitsche
schepen een der Hollandsche havens
zoude verlaten om koers te zetten
naar het Noorden.
Vermits de alomtegenwoordigheid
van de zeemacht in de Nederlandsche
territoriale wateren met de voorhan
den zynde, middelen is uitgesloten,
werd by hét vaststellen van de dienst
regeling voornamelijk rekening ge
houdèn met gebeurlykheden, welke
uit de militaire operatién der oorlog
voerende strydmachten zouden kun
nen voortvloeien. Daartoe behoorde
niet een aanval van een Britsch smal
deel op Duitsche ongewapende koop
vaarders binnen ons rechtgebied. De
minister acht het niet in 's lands belang,
mededeelingen te doen omtrent de
maatregelen, welke genomen zyn om
handelsschepen zooveel mogeiyk te
vry waren tegen aanvallen in de Ne
derlandsche territoriale wateren.
By de,n aanval van een Engelache
onderzeeboot op twee schepen in den
namiddag van 27 Juli j 1. naby de
Texelsche kust waren ter hoogte van
de Noordergronden geen schepen of
booten meer buitengaatszy moesten
derhalve van het Nieuwediep komen.
Waren zy kruisende op de kust ge
weest bezuiden de Haaksgronden, dan
zouden zy niet eerder ter plaatse
hebben kunnen zyn.
Vermits in de inkleèdlng van de
betrekkelyke vraag twyfel gelezen
wordt omtrent de uitoefening van
den bewakingsdienst der zeemacht,
zij aangeteekefid, dat naar de meening
van den minister de marine geen
enkele blaam kan treffen en dat de
aanwending van de scheepsmacht,
uiteraard een zaak van het opperbevel,
geheel Btrookt met de inzichten en de
bedoelingen van den verantwoorde-
lijken minister.
Tot xtnken gebreoht.
De Nederlandsche schoener Sieka II,
kapitein Schothorst, Dinsdagmiddag
van Kalmar te IJmuiden binnenge
komen, heeft zeven Deensche schip
breukelingen meegebracht, zynde de
heele equipage van de Deensche brik
Amor (196 ton), thuis behoorende te
Odense, welke brik van Engeland naar
Aarhuus bestemd met een lading
steenkolen, in het Kattegat door een
Duitsche duikboot is tot zinken ge
bracht. Nadat de bemanning drie da
gen en drie nachten had rondgedre
ven, werd ze 50 myi voor de Deensche
kust door de Sieka II aangetroffen
en opgenomen. Reeds vyf dagen be
vonden de Denen zich aan boord van
den Hollandschen schoener.
Schadevergoeding voor
Nodorlandscho visscheraaohapan.
Officieel. Het Ministerie van Buiten
landsche Zaken deelt mede: Geiyk
indertyd reeds ia bekend gemaakt,
heeft de Duitsche regeering schade
vergoeding aangeboden voor de ver
nietiging der Nederlandsche vissehers-
schepen Geertruida Sch 108, Marian
Sch 235 en Derika IJM 265. Zy stelde
daarby voor de vergoeding door twee
deskundigen, van wie elk der beide
regeeringen er zou aanwyzen, te
doen vaststellen. De Nederlandsche
Regeering heeft zich met dit voorstel
véreenigd en harerzyds aangewezen
den heer L. J. van Gelderen, onder
directeur der Reederavereeniglng voor
de Nederlandsche Haring viBschery.
Ala Duitacb gedelegeerde zal optreden
dr. Greve, directeur der Norddeutache
Lloyd te Bremen.
Do vrijlating van do U. B. 30
Naar uit Londen wordt gemeld,
schryft de „Daily Mail".
Hoewel Nederland wreed te lyden
heeft gehad van de Duitsche duik-
booten, heeft de Nederlandsche regee
ring zoo juist de U. B. 80 vry .ge-
jeveu. Tot deze vryiating is biyk-
>aar besloten door een hof van arbi
trage, maar deze rechtbank was
partydigDuitschland was er in ver
legen woordigd, Groot Brittanje niet,
terwijl onder de leden ook een offi
cieel lid van de Argentynsche legatie
in Beriyn was. Van den beginne af
Was Duitschland dus zeker van een
meerderheid.
De Nederlandsche regeering heeft
de volledige uitspraak van deze recht
bank niet publiek gemaakt, omdat
Duitschland uit militaire overwe
gingen daartegen bezwaren had. Zon
der eenigen twyfel is er een uit
muntende reden voor deze verlegen
heid.
Deze handelwyze (de vryiating van
de U. B. 80) volgt op de vryiating
van den Duitschen torpedojager V.
69, welken Britsche zee strydkrachten
in Januari aan stukken hebben ge-
Bchoten en die in IJmuiden is bin
nen gedreven, waar de schade her
steld is, terwyi de bodem zich nu in
vrijheid bevindt. Ook volgt deze
handelwyze op de voortdurende schen
ding van de Nederlandsche neutra
liteit door Duitsche luchtschepen en
op het falen van de Nederlandsche
regeering om de (met Engeland "ge
sloten) overeenkomst inzake aard
appelen gestand te doen.
Wy zullen ter zee onze eigen
maatregelen treffen, wanneer Neder
land Duitsche schepen, welke wy in
de Nederlandsche wateren jagen, vry
laat en op die wyze den vijand der
menschheid helpt.
De „N.Rott.Ct" teekent hlerby aan
Voor de zooveelste maal kan hier
j worden aangeteekend, dat er een
vaststelling van feiten heeft plaats
gehad door eeu commissie van onder
zoek, geen hof van arbitrage. De com
missie heeft dua niet tot vryiating
kunnen besluiten. Voorts telde de
commissie 5 leden. Van de verdacht
making van het lid der Argentynsche
legatie afgezien, is dus ook de reken
som, volgens welke Duitschland zeker
was van een meerderheid, ODjuisfc.—
De MIJ. „Zeeland".
Wy vernemen, dat het voornemen
bestaat de mailboot „Zeeléfad" Vrydag
een reis naar Engeland te laten maken.
(Hblad).
Scheepvaart Zweden-Amiterdam.
De scheepvaartdienst tusachen Zwe
den en Amsterdam is wederom her
steld. Als eerste stoomschip kwam
Donderdagmorgen te IJmuiden binnen
de „James Dickson" uit Gothenborg.
Wegens de smalle vaargeul in de
Noordzee was deze dienst tydeiyk
gestaakt.
Opgebracht an waar vrljgalatan.
De Nederlandsche koftjalk „Jantje",
welke in het begin van Juni opreis
van Rotterdam naar Zweden door
eene Duitsche torpedoboot werd aan
gehouden en opgebracht, is Maandag
in IJmuiden teruggekeerd met eene
lading hout uit Skaftet.
Naar de kapitein mededeelde werd
hy indertyd by Saltholm, in de Sont,
door een Duitsche torpedoboot aan
gehouden eu opgebracht. Het schip
moest zich naar Swinemünde be
geven, doch aanhoudende tegenwind
maakte dat men weinig opschoot,
zoodat onen ten slotte koers zette
naar Dornbusch. Vandaar zou het
schip door een sleepboot worden weg
gebracht. Den volgenden morgen even
wel verscheen op de reede een Duit
sche torpedojager. De commandant
van dit schip, gaf, na op de hoogte
van het geval te zyn gebracht, bevel
het schip onmiddeliyk vry te laten.
De kapitein heeft omtrent het ge
beurde na zyn aankomst in IJmuiden
by de marineautoriteiten eene ver-
klariDg afgelegd en zal vermoedeiyk
trachten eene schadevergoeding te
krijgen voor zyn gedwongen opont
houd en tyds verlies om van de voe
ding der prysbemanning maar niet
te spreken.
Dc „Noordam".
Dinsdagmiddag 4 uur had men
de „Noordam" gebrracht op een diep
gang van 83 voet 4 duim. De oor-
.spronkeiyke diepgang was 38 voet.
De waterpeiiing in ruim 5 was
toen 10 duim aan bakboord, 80 duim
aan stuurboord en ruim 6 tot spar
deck vol.
Men zou 's nachts doórlosaen totdat
het schip op een diepgang was ge
bracht van 82 voet en daarna zou
het ongeveer 4 uur nnkerop gaan om
te .halfvyf, gesleept door de sleep
booten „Witte zee" en „Lauwerzee,"
en de „Blankenburg", „Rozenburg"
en „Charlois" achter als stuür naar
Rotterdam te vertrekken.
Het bovenschip van de „Noordam"
heeft oogenschyniyk weinig geleden,
doch ln de tunnels heeft de ontplof
fing nog al veel schade aangericht.
De stuurboordtunnel is geheel ontzet,
waardoor de as niet kon werken.
De bakboordtunnel is ook ontzet
en op 4 plaatsen lek, maar het binnen
dringend water kon men met eigen
pompen en met hevels byhouden.
Petroleum.
Ten vervolge op zfine circulaire van
28 Juni, no. 50486, heeft den Min. v.
Landb. aan de burgemeesters bericht,
dat met ingang van 8 Augustus e.k.
het percentage petroleum, hetwelk
voor licht- en kookdoeleinden ten be
hoeve van huishoudeiyk gebruik door
de dlstribueerende maatschappijen kan
worden afgeleverd, tot nader order
wordt teruggebracht vau 60 pCt. tot
40 pCt. van de hoeveelheid welke in
dezelfde periode van 1916 werd afge
leverd. Overigens ondergaat de rege
ling, -^In vorengenoemde circulaire
neergelegd, geen wyzigiug.
Nlouwo ongeregeldheden te
Rotterdam.
Naar uit Rotterdam aan de „Tel."
wordt gemeld, waren Maandagavond
een grbot aantal bootwerkers byeen-
gekomen om den uitslag van de
conferentie tusachen de scheepvaart-
vereeniging en het Kon. Nat. Steun
comité te vernemen. Algemeen wefd
gedacht, dat de noodnitkeering alsnog
zou plaats hebben.
Om 9 uur zou een en ander bekend
gemaakt worden, doch men hoorde
niets. Telefonisch werd te half 10
aan den secretaris der scheepvaart-
vereeniging om inlichtingen verdocht,
doch ook deze kon niets pc-itiefs
mededeelen. Te 10 uur trachtte men
nogmaals de scheepvaartvereeniging
op te bellen, doch deze was onop-
houdeiyk in gesprek. Daar men dus
geen toezegging kreeg, dat de werk
loozen gesteund zullen worden, groei
de de verbittering van het volk nog
aan.
De commissaris van politie liet de
menigte aanmanen zich kalm te
verspreiden en niet te trachten in
massa de stad in te gaan, daar de
politie anders maatregelen zou moe-
teD nemen om dit te voorkomen.
Aan dit verzoek werd evenwel
geen gevolg gegeven. De menigte
bleef dicht op elkaar. De bereden
politie trachtte reeds op den West
zoedyk het volk te verspreiden, doch
dit mislukte.
By de Scheepstimmermanslaan
evenwel concentreerde zich plotseling
een groote politiemacht. Tientallen
agenten, rechercheurs, bereden poli
tiemannen en agenten van de rivier»
politie trokken sabel engummiestok
en voerden verscheidene charges uit.
Het giug er een oogenblik bar toe.
De hoefslag van de paarden en bet
gekletter van de sabels mengde zich
met de woedende kreten van het
volk; charge na charge werd uitge
voerd. Naar alle zyden vluchtten de
betoogers, zoodat zy betrekkelijk gauw
verspreid waren. De agenten waren
in zoo groot aantal aanwezig, dat de
menigte nergens gelegenheid kreeg
zich te eoncentreeren. De politie pa
trouilleerde nog geruimen tyd in de
omgeving, doch het kwam nergens
meer tot wanordeiykheden.
INGEZONDEN.
Onderstaand schrijven ia door de
samenwerkende rechtsche partyen
verzonden.
Den Helder, 8 Augustus 1917.
Aan den heer Secretaris der
Ohr. Dem. Klesvereeniging,
te Helder.
Mynheer,
Ook uw schrijven van 80 Juli kwam
in ons bezit. Wy vernemen daaruit
dat U pertiment weigert met onze
besturen te vergaderen.
Gevolg van uw weigering is, dat
een bespreking waardoor toenadering
van weerszyden mogeiyk was, nu is
uitgesloten. Het is de scbuld van Uw
klesvereeniging dat Voortaan de recht
sche groepen te Helder afzonderlijk
uitkomen, met als resultaat, dat waar-
schyniyk weinig of geen succes zal
worden bereikt. De verantwoording
hiervoor ligt, gezien Uw weigering,
op Uw bestuur.
Intusschen houdt uw brief van 80
Juli wederom een nieuwe beschuldi
ging aan het adres van onze leiders
in.
Wy wenschen hier uitdrukkelijk te
verklaren dat hoegenaamd geen over
leg, hetzy met de vryzinnigen, hetzy
met de S.D.A.P. is gepleegd, zoomin
ten. opzichte der Tweede Kamer als
wel gemeenteraadsverkiezingen. Wy
noodigen uw bestuur, de vryzinnigen
en de S.D.A.P. uit, het tegendeel van
deze verklaring te bewyzen.
Intusschen is het ons nu duideiyk
waar de schoen wringt nu uwe
klesvereeniging zonder meer haar
Bchryven van 80 Juli eindigt met
de mededeeling: De politiek der recht
8che partyen xal Chrtaten-Democra
tiach zyn of zy zal niet zijn.
Een verdere correspondentie met
uw bestuur heeft thans geen zin
meer. In hoeverre echter uw houding
Christelijk is, en aan een gezonde
democratische opvatting kan worden
getoetst laten wy gaarne ter beoor
deeling aan de kiezers over.
wy hebben er voorloopig genoeg
van.
Namens de besturen der Anti-
rev., Roomsch Katholieke en Chr.
Historische Kiesvereenigingen
(gtt.) A. E. van Griethuijssn,
Secretaris.