HELDERSCHE COURANT
Het Lied des Levens,
Tweede Blad.
BIOSCOOP T.A.V.E.N.U.
DE OORLOG.
Op bon No. 27
Op bon No. 28
1 ons Gort
Op bon No. 29
Op bon No. 30
No. 4820
ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1917
45e JAARGANG
Oude Kaarten.
Het Kon. Aardr. Genootschap heeft
gedurende de maand September in
het Su.i.S) Museum te Amsterdam
ei>n tentoonstelling ingericht betref
feode Holland'8 Noorderkwartier. Da
bovenzalen bevatten een uitgebreide
verzameling van oudere en nieuwere
kaarten, uit allerlei verzamelingen
bijeengebracht. Uit archieven, biblio
theken, particuliere verzamelingen,
van gemeente besturen, waterschap
pen z\jn ze gekomen. En 't is de vraag
of ze binnen afzienbaren tijd wel ooit
weer bijeengebracht zullen worden.
Behalve de kaarten zijn er platte
gronden van steden, tekeningen en
platen vau merkwaardige gebouwen,
eenige schilderijen, modellen, een
collectie op den paalworm betrekking
hebbende, enz., te V6el om op te
noemen.
In de groole zaal, tegenover den
iugang, treffen ons eerst de chromo
topografische stafkaart 1 op 25.000
en daarnaast op dezelfde schaaf de
door Dr. A. A. Beekman ontworpen
kaart van hot Noorderkwartier ora
streeks 1300.
In 1864 had G. de Vries Az., di
schrijver van de Standaardwerken
„Dyk- en Molenbesturen" en «Zee
weringen en Waterschappen", eeu
grondig kenner van den waterstaat
kundigen toestand van Noord-Holland,
een kaart ontworpen van het Noorder
kwartier in 1288. In datjaar hadden
de Wcstfriezon zich aan don Holland-
acheu graaf onderworpen, en sinds
dien tijd werd er geregeld zorg be
steed aan het onderhoud der dfyken.
Het water had zfjn grootste uit
breiding in de provincie gekregen.
Daarom nam hy dat jaartal als puot
van uitgang. Om nu den toestand
van 1288 terug te krijgen, ging hij
terugwerken van de oudste bestaande
kaart, die den toestand aangaf zoo
dicht mogelijk bi) zijn uitgangspunt.
Dit was een kaart, door Joost Janez.
Beeldsnijder in 1575 op last der
Spaansche regeerirg gemaakt. Daarin
werd alles veranderd, waarvan men
uit oude bescheiden de zekerheid had,
dat het na 1288 veranderd was. Een
heelo verzameling van copiefln van
oude kaarten, die Mr. do Vries bij
zijn werk gebruikt heeft, alsmede de
kaart zelf, het resultaat van zijn
werk, zijn op de tentoonatelling
aanwezig.
Dr. A. A. Beekman pakte dezel
zaak anders aan. Hoe ouder de
kaarten, boe meer ze misteekend
zijn, omdat zij niet berusten op
voldoende meting. Pas na de des
kundige opmetingen in den Franscben
tijd van KraiJenhofl^ zijn zuivere
kaarten ontstaan. Daarvan ging Dr.
Beekman uit. Wegen, dijken, wateren
zijn zooveel mogelijk op hun plaats
gebleven. De afmetingen waren door
de topografische opname juist. Zoo
ontstond de kaart, die - Dr. Beekman
voor de nieuwe historische atlas
ontworpen heeft en die nu hier op
de schaal 1 25 000 naast de staf
kaart hangt. Zoo springt heel duidelijk
iu het oog, welke geweldige ver
anderingen deze provincie in de
laatste 600 jaar ondergaan heeft.
Die veranderingen worden verder
geïllustreerd door het groote aantal
detail-kaarteD, die aanwezig zijn.
Het gaat niet aan de geheele ten
toonstelling te bespreken. Langs de
wanden en in de toonkasten hangen
en liggen heel wat merkwaardige en
kostbare zaken. Geteekende en ge
drukte kaarten, op papier, op linnen,
op perkament, los of in lijst gezet.
Geschilderde exemplaren zijn mede
aanwezig. Plattegronden van de
Hollandsche steden door Van Deventer
voor deSpaansche regeering gemaakt.
Alle kaarten van den Westfrieschen
zeedijk, die gebruikt zijn in het
groote proces van 1680 1690
over het dijksonderhoud. Atlassen
van Blaau, een collectie teekentngon
van Hollandsche dorpen, te veel om
op te noemen.
Voor den Helder ie van meer be-
teekenis, wat betrekking heeft op de
plaats zelf, of de omgeving. Van het
Koegras, den Helder en Huisduinen,
het zeegat van Texel zijn heel wat
kaarten aanwezig. Het gemeente
bestuur van den Helder wordt ook
onder de inzenders genoemduit den
Catalogus blijkt echter niet, wat er
ingezonden is.
Op het Badhuis te Huisduinen be
vindt zich een kaart, waarop het
teruggaan van de kust en de ver
schillende inlagen, die men na 1571
heeft moeten maken, staat afgebeeld.
Die is in der tijd door den ingenieur
Conrad gemaakt. Daarop zyn de ge
gevens verwerkt van een kaart in
1571 door Adriaan Anthonius, «geo-
metra". Deze kaart vau Conrad is op
de tentoonstelling aanwezig. Een
copie van de kaart van den land
meter Anthonius bevindt zich in het
provinciaal archief te Haarlem op een
lange kaart van de duinenrij van
den Helder tot Vogelenzang. Daar
heeft men de afneming bij Egmond,
Callantaoog en Huisduinen op bij
kaartjes aangebracht. In 1702 heeft
J- Muller, secretaris en landmeter te
Callantaoog de kaart van Anthonius
weer bijgewerkt Als oudste kaart
van het land van Huisduinen en den
Helder moet die het punt van uitgang
wezen. Hoe het voor dien tijd ge
weest is, kan men slechts vermoeden.
Het dorp Huisduinen is heel oud en
wordt al veel eerder in een Utreqhtsch
kerkregister genoemd. Ofschoon het
gescheiden was van het eiland Tessel,
schijnt het tot de gouw (provincie)
Texel gerekend te zijn. Daar uit moet
men wel opmaken, dat hetMarBdlep
niet zoo'n groote scheiding zal ver
oorzaakt hebben, dat het dus veel
smaller geweest is. Dit klopt met
hetgeen we na 1571 met zekerheid
weten. De duinenrij strekte zich toen
1700 M. meer naar het westen uit,
boog zich later naar het OostoD om
en eindigde ongeveer bij de tegen
woordige Oustbatterü, misschien nog
verder Oostelijk. De kust liep ook
1000-1700 M. benoorden dentegiii-
woordigeu zeedijk om. Bezuiden Huis
duinen liepen de Gr.ifeiljkhfitosduinen
ver naar het Oosten land war ij ia
tot voorbij den Srrooweg. De 1hb<ï:>
rij-in daar toonfflB altijd nog sporen
er van op da duinen veroverd toziin.
Zoo lagen Huisduinen en den Helder
aan 8 zijlen door duinen- omringd
naar het Oosten ulleen niet. Daar wa
reu dijkea. Bezui ien de Grafelijkheids
duinen- wast et u strand, min of me er
met geulen doorsneden, dat tot Cal
lantaoog reikte. Dat koa soms onder
loopen en vandaar dat men van het
eiland Huisduinen sprak.
Op de oudste kaart nu bestond dat
eiland uit. drie gedeelten: 't Oude
Landt, den Coogh of de Oude Coogh,
en het Nieuwe Lant. Die - amsu
spreken voor zich zelf. Een koo? of
kaag is volgens Beekman een stuk
land, dat buiten den dijk ligt en in
gepolderd wordt. De Cooeb is dus
de eerste vergrooting geweest en het
Nieuweland de 2e. Óf die namen nu
nog bestaan, nu mon van Ü«m Hol
derschen en Huisdulner polder spreekt,
weet ik niet. Op een kaart van 1672
liep.de Oude D(jck van ongeveer ae
Tuiutjea naar den zeedijk halverwege
Kaaphoofd—Windwijzer. De dijk van
den Coogh van Heljlighorn (het huis
van den doodgraver) naar de Artillorie
Straat 6n de djjk van het Nieuwe
land van het zelfde punt met een
boog naar fort Dirfes, langs Brakks-
veldweg, Sluisdyketraat, dwars over
de werf een sloot halverwege de
Hoofdgracht aan de duinenrij of aan
een dijkje, dat vau. de duinenrij af
kwam. Zoo was de oudst bekende
toestand. De natuur en de mensrehes
hebben daarin groote veranderingen
gebracht, de natuur -iau do Weet- en
Noordzij, de men&chen aan de Zuid
en Oostzij. Het ls ten slotte een
strijd geworden, waar wind en water
eerst'aan de winnende hana waren.
De mensch heeft zich toen naar alle
zijden moeten keeren, ten slotte met
aucces.
Voor het land had Huisduinen met
den Helder niet zooveel beteekenis.
Dit veranderde in den loep der eeuwen.
Om den Westfrieschen Zeedijk te
beschermen hadden de Hollandsche
gravers er meermalen op aange
drongen do Zjjpe te bedijken. Onder
Albrecbt van Beieren had de heer
van Behagen bet geprobeerd, maar
het was mislukt. De heeren van
Egmond en Brede rode hadden ook
al eens opdracht gekregen, maar
hadden het werk niet opgevat. Karei
V gaf den schilder kaconoik Jan
van Scboorl octrooi voor de bedijking.
Een paar jaar daarna met den Aller
heiligenvloed van 1570 vloeide de
Ztype weer in. Door den oorlogstoe
stand bleef hot weik nu 25 jaar
liggen. In 1596 werd weer octrooi
verleend en in 1597 was het werk
klaar en nu blijvend. Het oogenblik-
kelijk voordeel was niet groot; de
grond was grootendeels zand. Het
slagen gaf echter moed. Het was in
een tijd van ondernemen te land en
ter zee. Tien jaar later had men
den Wieringerwaard bijgevoegd. 22
Januari 1610 by een hevigen storm
brak de Wieringerwaard dijk weor
door. Men bleef niet bij de pakken
zitten. Hetzelfde jaar was de polder
weer herdijkt. Maar er was meer
gebeurd. Om het Noordzee water te
beletten zich voor de zanden en slik
ken van het Koegraa met het Zui
derzee water te vereenigen werd
door de Staten van Holland besloten
om den Zanddijk van Callantaoog
naar Huisduinen aan te leggen. Die
dyk moest meteen ter bescherming
van den Wieringerwaard dienen.
Het «eiland" Huisduinen bestond
niet meer. Aan de binnenzijden van
dien dijk kwam de Zandweg, die
over het Zand in de Zype later de
verbindinding van den Helder en
Huisduinen met Alkmaar vormde.
De geulen, het Oogmergat, het Haera-
diep en het Bruyzegat waren door
den Zanddyk afgesloten. Op een van
de kaarten ziet men voor den Zand
dijk een breed strand van een paar
honderd meters waar die geulen met
de namen er by nog instaan. Later
is dat strand opgewaaid tot een vrij
breede duinen rij, die alleen aan de
binnenzijde haar gelijkmatige helling
van Zanddijk nog laat zien.
Terwijl zoo de positie van Huis
duinen in het Zuiden moer bevestigd
werd, ondervond het Wasten en Noor
den meerdere hardnekkige aanvallen.
Herhaalde malen braken de duinen
door en moest er een inlaagdyk ge
legd worden. Meermalen is een dyk
als een slaper achter de duiaenrij
aangelegd om by doorbraak het water
te keeren. Op de kaart vau Anthouiaz-
Mullor leest men«Dit is de dijck,
die nae de inundatie gelegt is." Of
dat de overstrooming van 1570 is,
is niet na te gaan. 't SchtjDt wel zoo,
dat de plaats van het oude Huisduinen
buiten gedykt ia. Meer naar binnen
komt een «nieuwe dyck" van 1666
en moer naar het Noorden een «nieuwe
inlaeg" van 1691. Benoorden den
tegenwoordigen Helderschen zeedijk
vinden we een «nieuwe dijck in 1662
gelegt" en heel oostwaarts een van
1660. Daartusschen komt nog weer
een inlaag van 1774.
De duinen, die zich langs bot Mars
diep uitstrekken en met een boog tot
in den tegenwoordigen Ouden Helder
liepen verminderden langzamerhand.
Ook bier moest men binnenwaarts
dyken leggen. Op een kaart van P.
Muller van 1668. «Caerte van de zee
stranden van Huisduijnen enden Hel
der" ziet man een dijk van Kaephoofd
tot den Ouden Helder. Daarvoor ligt
voorland met de Tonneduintjes. Hier
ziet men ook al een aantal buiten
gedykte huizen. De kerk van den
Helder heeft men in 1679 eenige
honderden meters binnenwaarts moe
ten overplaatsen naar. den «Conijns-
bech". Be kerk staat er op haar
nieuwe plaats geteekend en wel in den
goeden vorm. Ze heeft veel weg-van
een- boerenhuis met piramidaal dak,
Ingezonden Mededeelingen.
Deze week als Hoofdnummer:
Aangrijpend drama In 5 bedrijven
en een voorspel.
waarop een klein torenlje. Op het
Provinciaal Archief te Haarlem ia
een potloodteekeuiug, waarop ze er
ook zoo uitziet.
Die «CoDijcsbRrcb" zal wol een
duin geweest zijn. De omgeving vau
de Artilleriestraat en Oude School
straat is nu nog een weinig oneffen
cn toont nog wel aan, dat er vroeger
duinvorming geweest is.
Op deze kaart vau 1688 ziet men
langs het Marsdiep ook al een aantal
hoofden6 van Kaaphoofd tot. .den
ouden Helder en 12 van den hoek
van BareDd Krebbing (achter de
Oostbatterij) tot het Wierhoofd. Het
Wierboofd was «&lf vorkvormig en
bestond dus uit tw^e hoofden.
(Wordt vervolgd.)
PLAATSELIJK NIEUWS.
Programma
van.het Concert, op Zondag 16Sept.
des nam. 4 uur, in het Park achtor
bet Paleis.
1. PeBtivalmarsch Ter Hall
Ouverture
Lo Naufragu de ia „Medaee'
Ebreua d'amour Valse
Serenade Hocgrolso
6. Fantasie eui Meyetbeera
Opera 1'Alricalno
Andante Cantabile
7. Holland-Belglil-Mnrsch
Kelealgor
Wealy
WeBly
Koning
Beethoven
Morks
Henrl tar Halfs revue.
Vol was 't nog niet in «Casino"
Vrydagavond, maar dat komt wel.
Ter Halfs bijzondere kunst heeft een
te goeden naam dan dat het anders
zou kunnen zjjn. Met .Afkloppen"
doet de heer Ter Hall de rondte in
zyn jubileum-jaar. 25 jaar, 't is een
heele tydl
Geen wonder dat.raon den auteur
van zoo veel echoons in al die jaren
.bejubelt" in de plaatsen waar hij
komt.
De verschillende revue's in de
laatste jaren gegeven hebben vooral
zyn naam op dit gebiod gevestigd.
En «Afkloppen" doet. bij de vele
schitterende voorstellingen die Ter
Hall reeds gaf, zeker niet. onder.
Een revue is een eigenaardig iets,
Logica, ordelijke opvolging moet je
er niet in zoeken. Daarvoor wordt ze
ook niet gegeven. Wel naar mooie
beelden en situaties, en die zijn er
ook in deze revue met de macht.
Deze revue kon het anders?
staat in het teeken der oorlogswinst.
Dat blijkt al dadelijk uit den Proloog
van Chronos, den god van den tyd,
die zich beklaagt, dat men hem met
de invoering van den zomertyd een
uur ontstolen heeft en verder spreekt
van den zonderlingen tyd dien wy
belevent
Piet Consent, ex-barbier, vergezeld
van zijn dochter Roosje en Tante
Griet gaan er op uit en ontmoeten
aan 't straud «ergens in Holland'".
Coteleb, ex-varkecsslager met vrouw
en zjju zoon Jacques, in de wandeling
„Sjaakie" genoemd. Piet en Cotelet
zijn O.W.'ers en beleven met hun
gezelschap heel wat. De aankleeding
dezer personen spreekt boekdoelen
Er is gegierd van 't lachen om de
anaakachs gezegden, de zotte situaties.
Het karakter der O.W.'ers is prachtig
vol gehouden.
Ea Jaak is onbetaalbaar. Waar de
kerel het vandaan haalt, weetje niet.
Dat is trouwens met de heele klucht
't geval.
Geestig was b.v. in 't begin de
ontmoeting met den burgemeester en
zyn helper», een burgemeester die 't
druk heeft, vanwege de distributie en
de miniatrieele aanschrijvingen No.
zooveel letters ABZ, onder verwijzing
naar circulaire en beschikking no.
zooveel. Dat is werkelijk geestig
gepersifleerd.
Eu deftig dat 't er is bij de O.W.ers,
dat spreekt van aslf. Ze hebben ze
immers, de moppen I De tegenstelling
met de omgeving ia prachtig gedacht.
Trouwens, dat kan gezegd worden
van al de 24 tafereelen die we to
zien krygen in niet minder dan 39
beelden. Hoe de lui 't zoo gauw voor
mekaar krijgen, begrijp )e niet- Daar
wordt op 't tooDeel getooverd.
En een kleurenpracht en schittering
die geen weerga heeft. Wy durven
ons niet wagen aan een opsomming
van alle schitterende scènes. Daarin
is Ter Hall werkelijk een meester
gebleken.
Hoe mooi laat hy b.v. zien het
onderscheid tusscheu den statigen,
werkelijk fraaien dans uit oude
tjjden, de menuet en den dans van
deD tegenwoordigen tijd.
Er zjjn ook aangrijpende tafereelen
in. Zoo b.v. het opkomen dor kr(jgs
gevangenen 1
Dat lied greep aan, werd gevoeld.
Ea ook het tafereel waar Duitsche
en Oostenryksche en Fransche en
Belgische kinderen zich komen stellen
onder de beschermende schutse der.
Nederlandsche Maagd was diep aan
grijpend.
Van Kerstnacht thuis en Kerst
nacht in de loopgraven mogen we
dat mode zeggen.
Hier bereikte de componist een
aardig effect met het inlasschen van
«Stille nacht".
De schittering en kleurenpracht
bereikt aan 't eind van elk der drie
actes haar toppunt 't Is een lust
der oogen.
Waarlijk, wie een avond van kunst
genot wil hebben en eens harteiyk
wil lachen, moet deze revue gaan
zien.
Ook de zang is goed verzorgd. En
solo's en koren zijn uitstekend. E>u
extra pluimpje voor den baritor.-soltel!
Het eigen orebest, onder directie
van den kapelmeester Gerrit van
Wezel, die do muziek voor deze revuo
componeerde, weet aau bet geheei
een mooi relief-te geven.
Wij wetou zeker dal het publiek
heeft genoten met volle teugen, dat
bewees telkens het. applaus waarby
drie, viermaal moest «gebaald"
worden.
Alles saam genomen een schitterend
geheel.
Uit hst Politis-rapport.
Aan de inrichting vau «Liefdadig
heid naar Vermogen" ia Maandagji-
door een 25 jarigen m3n een mand
met peren te koop aangeboden. Toen
de huismeester en de koopman het
over den prijs niet eens konden
worden, zeide de laatste«Ik zal da
peren hier laton en kom vanmiddag
om antwoord". Tot nu toe is de man
niet terug geweest, waarom vermoed
wordt dat het met die peren niet in
orde is: De mand is gemerkt Z. K.
en voorzien van een kaartje waarop
Venhuizen als plaats van afzmding
is vermeld.
Uit den tuin van de Zusterschool
in de Jonkerstraat is een zilveren
rozenkrans ontvreemd die aldaar om
oen beeld was gehangon. Bij het
onderzoek bleek dat kinderen op
»traat*met het kruis gespeeld hadden
hetwelk er aan bevestigd was ge
weest. Het onderzoek wordt voort,
gezel.
Depoiteraonnaie met f 8.72», welke
aan rei meisje op de Spoorgracht
zou afgenomen zyu, is inmiddels aan
het bureau als gevonden gedeponeerd
en aan de moeder teruggegeven.
Van misdrijf is in deze niet bunnen
blijken.
Van hel Westelijk front.
Berlijn, 14 September. In den nacht
.van 12 op 13 September wierpen
Wurtüuibergache compagnieën den
vijand uit een deel van het bosch
ten N.W. van Langemarck. Engel
achen werden gevaDgen genomen.
Parijs, 14 September. Op het front
benoorden de Aiace hebben de Duit
scbera 's ochtends een overval ge
daan op de Franschen stellingen van
het Kazemat plateau, nadat ze een
verwoede beschieting daarop.hadden
gericht. Na een handgemeen zyn de
Duitschers teruggeworpen.
Na een hevige nachtelijke beschie
ting aan de Maas, doden de Duit
schers een aanval op onze nieuwè
stellingen benoorden het Caurières-
boacb. De vijand slaagde er in om
over oen front van 600 meter onze
vooruitgeschoven linie binnen te
dringen, waar de stryd voortduurt.
Van het Oostelijk front.
St. Peteraburg, 12 September. In
de richting van Riga handhaven onze
voorposten en onze verkenningsaf-
deelingen zich op de linie Iczoep
(rivier), Zegenhof, Pauske, Maiy,
Segenwoldt, Lepsala, Bayar.
In de streek ten Z. van de stad
Radautz hebben onze troepen zich
meester gemaakt van een heuvel t en
zuiden der Solka, tegenaanvallen van
den vijand afgeslagen en meer dan
400 Oostenrykers en 12 officieren
gevangen genomen, daarby 6 ma
chinegeweren veroverd. In destreek
ten westen van de Okna hebben
Roemeecsche troepen den heuvel ten
noordoosten van Skoniku genomen,
maar tengevolge van hardnekkige
tegenaanvallen weer opgegeven.
Vin het Italiaansch-
Oostenrljksche gevechtsterrein,
Weenon, 14 September. Aan de
noordelijke beliing van de Monte San
Gabriele zijn drie forsche aanvallen
van de Italianen afgeslagen.
De duikboot- en mijnoorlog.
Berlijn, 18 Sept. Ia de Middel-
landsche Zee zijn weder 48.000 ton
in den grond geboord.
Uit Rusland.
Het is nog wel te vroeg om eenige
conclusie te trekken, doch de voor-
loopige regeering heefc meer steun
gevonden in de verschillende deelen
van het land dan zU klaarblijkelijk
verwacht had. Een groote meerderheid
schijnt in de Russische centra achter
de socialistiach-revolutionaire regee
ring. te staan.
Kornilof daarentegen schijnt te
kunnen rekenen op de groepen der
rechterzyde, de bureaucratie van hot:
tsaristische systeem en de Doema.
In enkele plaatsan is Kornilof
bovendien tot dictator uitgeroepen.
Maar de regeering zit daarby niet stil
en heeft 6nkeie dor meest Ijverige
leden van de rechterzyde der Doema
laten arreateeren, onder wie eeu prios
Lwof en den bekenden Poerisjkewitsj.
Het bericht, dat Kornilof zou heb
ben gecapituleerd, wordt niet beves
tigd. Integendeel, uit Stockholm wordt
gemeld, dat reeds een gevocht heeft
plaats gehad by Loega, waarvan de
uitslag echter niet bekend is.
Trouwens, het leger van Kornilof
is vry sterk. Behalve zyn eigen
divisie, de zoogenaamde wilde of
Kornilof divisie van vier regi
menten, heeft hij nog twee divisies
infanterie, twee- divisies artille
rie en eenige kozakken regimenten,
benevens z-s Mohammedaansche regi
menten en een ongeregelden troep.
Generaal Kakdin, de betman der
kozakken, heeft zich by Kornilof aan
gastoten, evenals do generaals Denikin
i-n Ktombowsky. Generaal Aloxejef
scbynt integendeel zyu lot met dat
der voorlopige reeeeriug. to hebben
vorbondaa, en zal bij Kerensky, die
zich met het opperbevel'van het
regeerings leger heeft laten belasten,
als chef van den staf optreden.
Volgens de jongste berichten i3
generaal Kaledin in de uabyheld van
Rostof gearresteerd.
Generaal Kriruof, commandant der
nan Kornilof getrouwe troapen, te
Petrcgrad aangekomen sommeerde
de troepen de wapens neerteleggen
en zich aan de regeeriog te onder
werpen. Vervolgens begafby zich
naar zyn woning en maakte daar
door een revolverschot een einde aan
zyn leven.
Een dagorder van generalissimus
Ksrsnsky.
Petrograd, 13 Sept. Do minister
president. Kerensky heeft by zyn
oecoeiaing tot .opperbevelhebber van
de Russische legers de volgende
dagorder uitgevaardigd:
«De onzinnige poging van den
opperbevelhebber Kornilof en eenige
andere generaals om een opstand te
verwekken, is- geëindigd met een
volledig ócbee.
Dat de beweging beëindigd is
zonder bloedvergieten is een bewijs
voor de uitnemend» gezindheid van
het Russische volk, zyn leger en
vloot; generaal», officieren, soldaten
en matrozen zyn trouw gebleven aaD
hun plicht tegenover het vaderland
en de wettige regcering in het gezicht
van den vyand.
By do aanvaarding van mya ambt
van opperbevelhebber van de stryd-
macht vrm den Rmreischen staat,
verklaar ik Volledig vertrouwen te
stellen in alle tangen en graden van
leger en vloot; allen hebben ten volle
hun steun verleend lm deze moeiiyke
dagen. Een half jaar vryheid heeft
nu ieder moeten overtuigen, dat alle
uiterste en dwaze eischen ontoelaat
baar zijn op dit oogeoblik, van welke
zyde zy ook mogen komen, en dat
zy slechts leiden tot benadeeling vau
den staat. Laat een leder, van generaal
tot soldaat, bedenkeD, dat de minste
Insubordinatie meedoogenloo3 zal
wordeu gestraft. Er is thans genoeg
gespeeld met de toekomst van het
land. Iedere Rus moet overtuigd zijn,
dat alle krachten op dit oogenblik
in de eerste plaats moeten gericht
worden op de verdediging vau het
vaderland tegen den buitenIradsobeo
vyand."
Uit Portugal.
Keulen, 4 Sept. VolgeDS de Kol-
niscbo Zeitung heeft de] Information
uit Madrid vernomen, dat de toestand
ia Portug3l buitengewoon ernstig is.
Tengevolge van het uitbreken der
algemeene staking werd de staat van
beleg afgekondigd. De banken zijn
gesloten, de handel ligt volkomen
stil. Gevreesd wordt dat ook het
spoorwegpersoneel zich bij de staking
zal aansluiten.
K, Bok, alulekuecht, Buitenhaven 41, Veleen.
J. C. H. Walter, offletar v. aUmlnlat#., Parallelweg 72, Terschelling.
- - BiunenhSvon 86a, Arnhem.
Achtergracht W/s. 66, Vllsslngi
kurpomalmartnlér,
J. vj. o. v*aner, omcior r. ttumiui
W. J. van Bredatoda. administrateur,
P. 0. Ratlar,
W. 8. .1. v. d. Pool,
W. vau WlJk,
de Graaf,
G. Suffen*,
G. L. W. F. Voetel,
Kmptyn,
r. Geluk,
P. W. J. Mede»,
Sikklnkay,
Vonom»,
bootsman,
W. v. Leeuwen,
de Zoonw,
Grlndsveon,
Wettum, zonoor,
P. J. van Kelmpema, korporaAltorpedlet,
C. D. Hulberts, kapper,
F. Dijkstra, arbeider,
C. Petern, korporaalkok,
F. Siesline, werkman,
C. P. v. Dte8t, stuurman,
Wed. H. J. W. Treasal, «onder,
7. v. Mook. eerKeantmarlnler,
J. F. Brouwer, onderwijze#,
J. W. Wlersma, gepensioneerd,
LIJST vsr Ingskoman sn vsrtrokksn psrsonen.
VERTROKKEN.
BeroepWoonplaats
BHDNBMMEfeJ
koopman,
marinier Ie kl.
kaaponalteut
gepensioneerd,
twartlermoast
W/z. 01
Ooatslootstraat 1B.
Callforntestraat 61,
Ametori
igen.
rdsm.
ter,
korg-macfalnedrtjvar,
le Vroonsbraat 46,
Schoolstraat 8B,
Hoogstraat 93,
Spuistraat 2c.
Laagoitraat 103,
Laageatraat 2,
Onrust 1SB,
le Vroonalnat 66,
Koegraa 86,
Koegraa 183,
Smidstraat 23,
Kanaalwee 170,
Hoofdgracht 78,
Dijkweg 47,
PaardonBtraat 21,
Koegraa 168,
2e Vrooaatraat 18,
Achter Blnuenhar. 96, Look.
Wsetstraat 4, **-•—
Ooetsteeg 8,
Binnenhaven 126,
Laan 43,
Spoorstraat 90,
Geloof:
Ned. Herv.
Doopèg. G.
ROatb.
Ned.-Horv.
R-Oatb.
Toxol. Ned.-Herv,
Haarlem. R-Oath.
O. W. Soubuig Ned-Herv.
.Schoten.
Amsterdam.
Middelburg.
Haarl.meer.
Nijmegen.
Texel.
W b|J Duurstede
R|jew|jk. R. Ceth.
Terschelling Ned.-Herv.
Voorat. Geen,
O. ft W. Souburg. Ned.-Herv.
Alkmaar. R-Cath.
Aduurd. Oer. K.
Amsterdam. Ned.-Herv.
R.-Cath.
Oer. k.
Ned.-Herv.
O tracht.
Het Amerlkaansch-Zwsedsche
geschil.
Nauwelijks is gemeld dat het geschil
omtrent Zweden's neutraliteit is ge
ëindigd of uit Washington wordt een
nieuw feit van denzelfden aard ge
meld.
De Amerikaansche minister van
Buitenlandsche Zaken Lansiug publi
ceert n.1. een brief van den Duitschen
gezant te Mexico-City aan het depar
tement van Buitenlandsche Zaken te
Berlijn, waarin de gezant zyn regee
ring verzoekt den Zweedschen zaak
gelastigde Cronholm te decoreeren,
omdat deze een bericht via Zweden
heeft doorgeseind.
De regeering der Vereenigde Staten
is van meening, dat Duitschland hier
door kennis heeft gekregen van het
vertrek van AmerikaaDsche oorlogs
schepen naar Europa.
Zy zal het vertrek van Cronholm
uit Mexico eischen.
Dt vrsdstRota van dra Paus.
Zondagmiddag of -avond worat het
antwoord van Duitschland op de
vredesnota van dea paus verwacht.
Do «Lokal Anzeiger" zegt, dat het
antwoord van Duitschland tegelijker
tijd met dat van Duitschiand's bond-
genooten zal worden aangeboden.
De leiders der groote Rijksdag-
partyen, die in de «bizondere com
missie bij den rijkskanselier" zyn
vertegenwoordigd, hebben, met inbe
grip der conservatieven, hun goed
keuring gehecht aan het antwoord der
Duitsche regeering, zoowel wat den
vorm als den inhoud aangaat.
UIT DEN OMTREK.
Anna Paulowna.
Donderdagavond, 13 September,
vergaderde in Veerburgde Afd. Anna
Paulowna van de Holl. Maatacb.
van Landbouw. Tegenwoordig 32
leden. De- Voorzitter, de heer J. A.
Waiboer opende de vergadering, de
Secretaris, de heer N. Raap las de
notulen, die onveranderd werden goed
gekeurd. Medegedeeld werdle Het
polderbestuur heeft medegedeeld dat
de laad- en losplaatsen aan de van
Ewycksvaart en Oude Veer wordan
verbeterd. 2e Do Minister van Land
bouw vraagt opgave van landbouw
producten voor welke gunstige voor
waarden voor uitvoer worden ver
langd. Deze opgave is verstrekt, doch
antwoord is nog niet ontvangen. Op
voorstel van den heer W. Komen zal
telegrafiich om antwoord worden ge
vraagd. 3e Gelezen wordt een ontwerp
collectief arbeidscontract, ontworpen
door den ryks landbouwleeraar, den
heer Nobe) te Schagen, naar aan
leiding vaa de vergadering, die
heeft plaats gehad met de besturen
der S. D. A. P., Volksbond, Tainbouw-
vereaniging enz. 4u Van de Holl.
Maatscb. vau Landbouw ia eeu lyst
ingekomen van te velde goedgekeurde
gewassen. 5a Ontvangen is de bro
chure: De overstrooming in bare ge
voigen op 't dykbestuur, behelzende
de rede, uitgesproken door den heer
Visser te Amsterdam; De heer D. C.
Rezelman zal naar aanleiding vau
deze brochure in een volgende ver
gadering cene inleiding houden. By
de bespreking vau deu beschryvings
brief voor de algemeene vergadering
der Holl. Maatscb. vau landbouw
worden als candldaten voor 't Hoofd
bestuur voorgesteld de heeren H. Kou
ter en J. W. Marbus en voor Voorzitter
de heer van der Kooij. Aan Zuster-
afdeelingsn zal steun gevraagd wor
den voor deze candidaten. lubespie
kiog komtOorlogswinstbelaatiog,
dienstjaar 1914. Verschillende land
bouwers hebben voor deze belasting
een biljet ontvangen terwyl men het
algemeen onbillijk vindt deze belasting
te betalen, daar de winst van 1914
door de overstrooming in 1916 en
1917 is verloren gegaan. Besloten
wordt vau d&ze belasting ontheffing
te vragen b\j de KoniDgin. Vooraf
zal het advies gevraagd worden van
den Burgemeester. Op voorstel van
't Bestuur wordt besloten voor het
overstroomde gedeelte van den Polder
by den Minister van Landbouw de
vrye teelt aan te vragen.
Het vorige jaar heeft de Burgemees
ter dit weten te bewerken. Ook thans
zal de medewerking, worden ingeroe
pen van den Burgemeester en de
landbouwleeraren. By de rondvraag
verzocht de heer VisBer uit Wierin
gerwaard de medewerking der afdee-
licg om voor 't vee, dat in den herfat
wordt gestald, het noodige voeder
to verkrijgen. Besloten wordt namens
de afdeelingen, dit verzoek te richten
tot het veevoederbureau. De heer P.
Kaan merkt op dat aan den minister
iB gevraagd het veevoeder, dat in 't
overstroomde gedeelte van den Polder
is geteeld, voor den Polder te mogen
behouden, doch dat hierop nog geen
antwoord is ingekomen. Besloten
wordt telegrafisch antwoord te ver
zoeken. Op vootstel van den heer
Van Balen wordt besloten den regee-
riBgs-commissMis te verzoek en de
in beslaggenomen landbouwproducten
te mogen afleveren en afrekening te
mogen ontvangen. Daar thans bekend
is dat de suikerbieten uit den Oost-
Polder par waggon naar de van
Ewycksluis zullen worden vervoerd,
wordt besloten, het polderbestuur te
verzoeken het vaarwater langs de kade
te Ewycksluis zoodanig uit te diepen,
dat 'er in de schepen geladen kan
worden. De hoer N. Raap leest een
uitvoerig schryven voor betreffende
de beloofde vergoeding voorden
koop van hooi. Uit dit schrijven blijkt,
dat hiervoor nog f1500 beschikbaar
is. Besloten wordt dit schryven op
te zenden naar de commissie van
bijstand te Anna Paulowna, opdat
eindelijk deze zaak ter uitvoer wordt
gebracht. De heer N. Raap geeft in
liebtiogen omtrent de 2 boekhoud-
cursussen, die gehouden zullen wor
den. De cursus voor volwassenen zal
eenvoudig worden ingericht. Spoedige
aanmelding is gewenscht. Hierna
sluiting.
Schagen.
Uitslag der verkooping van notaris
C. L. v. d. Bergh te Schagen op 18 Sept.
in het N. H. KofflsbtHs aldaar van
een boeren hofstede in den polder
«Het Koegras", gem. Helder, groot
37.97.10 H. A. eigendom van Dr. P.
C. Loopuit, Dordrecht; Kooper J. C.
Maters q.q. Helder voor' f 46.048,88.
Ia deze gemeente is een binderij
voor heidebezems opgericht.
Tot leeraar aan de vakteekenschool
ia benoemd de heer A. Koning alhier.
De H&ndelscursns en de vak
teekenschool zullen op den gewonen
tyd worden geopend. Enkele maat
regelen zyn genomen tor besparing
van vuur en licht,
Tsitl, 14 Sept.
Nu het winnen van hooi niet
overal meer tot zyn recht komt, is
men begonnen met het inkuilen van
groote hoeveelheden nagras. By on
dervinding weten vele boeren, dat
zulk ingekuild gras door koeien en
schapen even gretig gegeten wordt
als 't beste hooi.
Naar de markt te Leiden zijn
deze week verscheept 279 schapen,
9 lammeren. 2 paardeu en 5 varkens.
De geheele veeuitvoer heeft deze
week dus bedragen 608 schapen,
339 lamme/en, 2 koeien, S kalveren,
2 paarden en 9 varkens.
Door een blazexschuit zyn in zee
opgevlscht en bier opgebracht, 4
balen zaad, vermoedelijk kanariezaad.
't Heeft misschien reeds te-veel door
zeewater geleden om nog waarde te
kunnen hebben.
Wel verkeeren de visschers op de
Noordzee voortdurend iu myaeuge-
vaar. Toen men aan boord vau de
T.X. 49 Woensdag het uot wilde
ophalen, zag men met schrik, dat
er een myn in was en dat nog eeu
tweede onder een der voorgangers
hing. Men heeft de touwen gekapt,
waardoor het net met alle bUbeboorea
verloren ging, wat wel een greote
schadepost is in den tegenwoordigen
tyd.
Tot hoofd der school te Vinkeveen
(Utr.), is benoemd de heer L. Vonk,
vroeger alhier, thans onderwyzer te
Haarlemmermeorpolder.
Burgerlijke Stand Bern. Texel,
van 25 Aug. tot 14 Sept. 1917.
GEBORENWillem, z. v. H. J.
Boon en A. Dop. Grietje, d. v. J. P.
Rlemers en I. Eeiman. Cornelia Saartje,
d. v. C. Benschop en D. Verhoeven.
PetroneHa, d. v. J. C. Móntje eu L.
Dros. August, z. v. S. A. Knol en
M. v. d. Woude.
ONDERTROUWD: L dePuysselaar
en M. L. de Vos. H^. Dyt en C. Hop
man. S. de Porto en E. Bakker. W.
Post en T. de Waard.
GETROUWD: Hendrik Maas, 30j.
en Francisca Maria Fredotika Mostert-
raan, 29 j. Leiu Mallekote, 24 j. en
Nceltje Cornelia Mets, 25 j.
OVERLEDENHendrik de Wijo,
oud 72 j. weduwnaar van W. de Groot.
AQBNDA.
Oluema Palace. Binnenhaven 2. 2 Hoofd
nummers De ati(Jd om het bestaan eu
Jack Forboe tegen Roblnot.
Buste Helderacbe Bloecoop Kanoolweg
kringloop en Het geheim van de D 14.
Witte Bioscoop. Koningstraat. 2 Hoofd
nummers Het ltdteokon en De Feesten
van het Steuncomité.
14-19 B
18 öept. Hotel .Bellevue". Concert van 9-11 uur.
Badpaviljoen .Huisduinen". Concert van
6-9 uur.
II Bep, Volkax&ng-demonatratle ln bet Tebule
voor Militairen, Spoorstraat. 8 uur.
VI8SCHERIJBERICHTBN.
Aangebracht te Nleuwedlop r
18 Sept. Door 87 korden: 6 tot 20 tongen, por
stuk f 1.2610 tot 60 mtddoltongen, per stuk
f0.60 a 10.70; 10 tot 80kleine tongen,p. st.fOSO;
8 tarbotten, per atuk f 8.- a f IK - 2 tot 10
roggen, per «tuk tl.-; 1 tot 6 mand klolne
achol, per mand 18.- 110.- 1 tot 6 mand
schorren, per mand f4.— a f6.- 6mand ploUr
"UVger mond f8.-; 6mand stortscbol,per
mand f
14 Sept. Door 30 korden50 tongen, per stak
f L»; 100 middeltongen, pe* etuk f 0.70; W
klotno tongen, per etuk f 0.963 tarbotjos, per
etok f 7.60; 40 mond klelno achol, per mond
18.- f 10.—80 mand schonen, per mand
f A— a f 6.— 4 mand pietermannen, per mand
16 Sept., v/m. 8 uur. Niets binnen.
MARKTBERICHTEN.
er«raUnf«llii| Anna Paulawra.
gehouden op 14 Sept. 1917.
70640 K.G. Eiganheimers f 7.90 a
8.90, 1500 K.G. Bonken f 7.80 a f8.40,
1880 K.G. kleine aardappelen f 6.70
a i 6.30, 100 K&. Slaboonea i 23.-
af 24.76, - witte koof f2.90 af 4.-,
- roode kool f5.70af6.80,250K.G.
bieten f 3.20, breekpeen f4-, andyvlo
f 3.9a
Broek op Langendjjk, 14 Sept. 1917.
Bloemkool le soort f 169) a f 22.70, 3e soort
f 6.90 a 16 93 per 100 K.G.roode kool binnenland
i»m»
f3.80, buitenland
per 100 XQ>; bieskooon binnenland f
6.40, bultenl. f 10 u. 100 K.Q.; aardapptlen gow.
mutsen f 0.- a f 0.-, schoolmeeetere f 0.- a
fa-, gaaafjea f 0.-, eigenheimers f 8.- a
f ft-, drielingen f ft- a f 0.-, kleine f 0. - e
f 0.-, gele nep f 14.- a f 14.80. drielingen f 7.9U
a f 8.60; uien f 9.60 a f 10,40; slaboouon f 18.-
a f 28.10 per 100 K G.
Hoi I QuaitQitii riil nlnnkoii riif
nol LBVBnSflillluBicflDBÜiljl
t» Haldar
maakt bekend, dat vanaf Dinsdag 18
toten met Zaterdag 22 Ssptsmbar 1917
by den gewonen handelaar zal worden
verkrygbaar gesteld, per persoon:
2 ons Regeeringsrijst
h 14 cent per pond, of
2 ons Javarijst,
28 cont per pond.
tt 18 cent per pond.
1 ons Havermout
it 16 cent per pond.
ons Bak- en Braadvet
k 40 cént per pond.
Helder, 16 September 1917.