HELDERSCHECOURANT
HET ZAL NIET LANG MEER DUREN
No. 4833
DINSDAG 25 SEPTEMBER 1817
46e JAARGANG
Aan onze abonné'a
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldersche Cou
rant, Zondagsblad en Modeblad
3<ie kwartaal 1917 te willen over
maken per postwissel of aan post
zegels vóór 2 Octobera.s., zullende
anders daarover per postkwitantie
worden beschikt met verhooging van
dispositiekosten.
Aangezien, door de verhoogde in
casso tarieven van de poel, thans met
10 cents verhooging inplaats van 6
moet worden beschikt, raden wij onzen
aboDnó's, in hun eigen belang aan,
ons het bedrag zoo spoedig mogelijk
toetezenden. Postwissels voor dat doel
behoeven slechts met een zegel van
2}/t cent te worden beplakt.
De abonnementsprijzen van ons blad
en zyne premie uitgaven, zijn:
Heldersche Courant:
franco per post f 1.Buitenland f 2.
Zondagsblad:
franoo per post f 0.52 Vsi Buitenland f 0.85
Modeblad:
franco per post f 0.05, Buitenland f 1.20
Zij die zich met
ingang van 1 Ooft.
op ons blad of op heft Zon'
dagsblad abonneeren,
ontvangen de tot dien
datum verschijnende
num mers
gratis.
Op pagina 4 van dit blad
is opgenomen:
1. DE DISTRIBUTIE TE HELDER.
2. Sport.
3. Feuilleton, enz.
Da lagarberichten
van 22 en 23 September.
Van het W e s t e 1 ij k front.
Niettegenstaande den korten duur
zijn de laatste gevechten in Vlaan
deren zoowel van Duitache als
van Eogelsche zijde wordt dit gemeld
uitermate bloedig en verliesrijk
geweest. En over het resultaat heb
ben natuurlijk beide partijen een
verschillende opvattiDg. Het feit staat
vast dat door de Engelschen slechts
een kleine terreinwinst geboekt kon
worden, maar zeggen de Eogelsche
berichten in die kleine nu ver
overde terreinstrooken lagen ontzag
gelijk versterkte punten, diedeDuit-
scbers niet dan na ontzaggelijke in
spanning om ze te behouden, hebben
prijsgegeven.
Het doel van deze operaties, de
Duitschera te dwingen de Belgische
kuststrook los te laten, is nog niet
bereikt, maar steeds komt men bet
meer nabij. De grootste kracht van
de Duitschera voor het behoud van
deze strook ligt in het bezit van de
heuvels ten N.O. van Yperen.
Daartegen richten zich dan ook
de korte krachtige atooten der En
gelschen.
Volgens de Duitache lezing werden
op klein terreinverlies na, zoo goed
als alle stellingen behouden en de
vijandelijke aanvallen afgeslagen. En
men weet, dat in den laatsten tijd
het afslaan van dergelijke, forsch
opgezette voorwaartsche bewegingen
yan den vijand, in de Duitache be
richten als een overwinning werd
beschouwd.
Dat deEngelschen, niettegenstaande
hun aanvallen afgoalagen werden,
toch nog 3000 mau gevangen konden
nemen, wijst or wel op dat de Eogel
sche lezing het verloop van den strijd
het beste weergaf.
Volgens het Eogelsche bericht van
22 September werden verschillende
hardnekkige tegenaanvallen der Duit
schera afgeslagen. Verder scooven z\j
dien dag hunne stellingen op ver
schillende punten verder vooruit en
ramen zij krachtig versterkte steun
punten cn loopgraven.
Beoosten St Julien kwamen de
Duitschers 07er een breed front in
gesloten gelederen opzetten. Over
geriogen afstand drongen zij daarbij
in de Eogelsche stellingen door, doch
tegenaanvallen wierpen hen weder
terug. Bij Langemarck sloegen de
Engelschen den derden tegenaanval
af. Evenmin behaalden de Duitschers
met hun talrijke aanvallen op de
overige gedeelten van het Vlaamsche
front eenig succes.
Ook de vliegtuigen hebben hun
aandeel gehad in de jongste operaties.
Volgens Buitscbe berichten werden
over hef Westelijk front Donderdag,
Vrijdag I Zaterdag 58 vliegmachines
en 3 kabelballons der Engelschen
neergeschoten. De Duitschera verloren
3 vliegtuigen. Daarentegen melden
de Engelsche berichten dat alleen
Vrijdag 10 Duitache toestellen werden-
vernietigd en 6 stuurloos tot dalen
gedwongen werden. Dien dag verloren
de Engelschen 10 vliegtuigen, Van
Fransche zijde wordt verder gemeld
dat 11 Duitache machines en een
kabelballons vernield werden.
Naar bet Duitache jniddagbericht
van Zondag meldt, heerschte in
Champagne 6n bij Verdun levendige
artillerie-bedrijvigheid en werden ver
schillende verkennings-aanvallen der
Fracachen afgeslagen.
Daarentegen wordt in het Parijsche
communiqué van den 23aten mede
gedeeld, dat verscheidene aanvallen
der Duitschers, o.a. bij Maison de
Champagne en bij den Mont Haut,
afgeslagen werden.
Zaterdagmorgen werd Ostende
dooreen Engelschen monitor,gesteund
door vliegtuigen, gebombardeerd.
Volgens het Duitache bericht werden
7 Belgen gedood en 24 gewond.
Be monitor werd door het vuur
der Buitscbe batterijen verdreven.
Op het O o s t e 1 \j k front hebben
de Duitschers weereen succes behaald.
Naar het legerbericht van den 22en
aangeeft, gelukte het de Russische
stelling op den Westelijken Duna oever
tenZ.W. van Jacobstadt te doorbreken.
De vijand werd tegen de rivier te
ruggeworpen. Hij gaf onder den druk
van de Duitsche troepen het 40 E.M.
breede en ongeveer 10 K.M. diepe
bruggehoofd op den westelijken oever
der Duna op en vluchtte ijlings naar
den Oostelijken oever.
Jacobstadt werd genomen. Meer
dan 4000 Russen werden gevangen
genomen en meer dan 50 kanonnen
buitgemaakt.
Een later bericht meldt dat bij het
bruggehoofd van Jacobstadt in de
overijld verlaten stellingen der Russen
een aanzienlijke hoeveelheid oorlogs
materiaal werd gevonden. De Buit-
sche troepen hebben de Dwina van
Liwenhof tot Stockmansbof overal
bereikt.
Het Russische communiqué van
Zaterdag erkent de geleden tegenslag
en meldt eveneens dat de Russen op
den Oostelijken oever van de Duna
teruggetrokken.
Op het Oostenrijksch lta
1 i a a n 8 c h e front heerscht op ver
schillende punten verhoogde artillerie-
bedrijvigheid. Bovendien is de Zwit-
sersch Italiaanscbe grens sinds eenigen
tijd bijna hermetisch gesloten. Men
brengt dit in verband met a.s. nieuwe
operaties.
In Macedonië heerscht aan het
front voortdurende bedrijvigheid. Vol
gens de Duitache berichten wérden
by het Ochwdameer, ateike vijande
lijko aanvallen afgeslagen.
Da duikboot- en mljnoorlog.
Volgens de ofBcieele Duitsche be
richten werden in het Kanaal, de
Golf van Biscaje en de Noordzee 4
stoomschepen en een zeilschip, te
zamen metende 18.000 ton in den
grond geboord.
Gedurende de maand Augustus
werden aan handelscbeepsruimte
totaal 808.000 ton br. door de maat
regelen der middelrijken tot zinken
gebracht.
Sedert het begin van den onbe-
perkten duikbootoorlog werden aldus
6.303.000 ton aan bruikbare bandel-
scheepsruimle onzer vijanden ver
nietigd.
Engelscha torpodojogor
gotorpodoerd.
De Engelsche admiraliteit meldt,
dat een Britache torpedojager door
een Duitsche duikboot bij deu ingang
van het Kanaal getorpedeerd en tot
zinken gebracht is. Vijftig der op
varenden zijn gered.
Argentinië en Dullochlond.
Volgens een bericht uit Buenos
Aires heeft Argentinië aan Duitsch
land een ultimatum gezonden. Ia een
offlcieele nota heeft de Duitsche re
geering aan Argentinië voldoening
gegeven. Hierin werd verklaard, dat
graaf Luxburg niet meer peraona
grata is en dat de Duitsche regeering
het gebeurde zeer betreurt. Deinbe
doelde telegrammen weergegeven
denkbeelden van graaf Luxburg zijn
diens persoonlijke meening en hadden
op de besluiten en beloften der
Duitsche regeering geen invloed ge
oefend.
BINNENLAND.
Di SohMpvaart.
Het s.s. .Maasland" van den Kon.
Holl. Lloyd (3217 netto reg. ton) is
Zaterdag met een voile lading mais
vau Buenos Ayres te Amsterdam
aangekomen.
Steenkool uit Engolind.
Zaterdagavond publiceerden wij een
bericht van bet Hbl. dat in zake de
regeling van den koleninvoer, tusschen
Nederland en Engeland overeenstem
ming was verkregen. Verder meldden
wij dat er onderhandelingen werden
gevoerd tusschen onze en de Duitsche
regeering teneinde te bereiken, dat
Duitschland een geheel vrije vaargeul
waarborgt voor onze vrachtvaarders
'e kolen uit Engeland halen.
De besprekingen zouden nog niet
beëindigd zijn.
Volgens het Haagsche correspon
dentiebureau echter was het eerste
gedeelte van dit bericht betreffende
verkregen overeenstemmingen beslist
niet juist. En de ,N. Rott. Ct." gaf
hierop de volgende toelichting:
Immers de levering van steenkool
door Eageland aan ons land vormt
slechts een onderdeel van eenealge-
meene overeenkomst tusschen de
beide landen, waaromtrent op het
oogenblik nog niets is beslist, daar
de onderhandelingen erover nog nau
welijks begonnen zijn.
Daarenboven mag niet uit het oog
worden verloren, dat men er, wanneer
de overeenkomst met Engeland zal
zijn afgesloten, ten aanzien van de
steenkolenvoorzjening uit dat land
nog lang niet zal zijn. Be steenkolen
zullen dan, krachtens de overeenkomst
wel worden geleverd, maar zij moeten
dan nog uit Engeland worden vervoerd
op dusdanige wijze, dat vrijelijk in
ballast naar Engeland, en met steen
kool terug kan worden gevaren zonder
dat abnormale routes moeten worden
gevolgd, en zonder gevaar van tor
pedeering. Alleen op die wijze toch
zal het mogelijk zijn, een belangrijke
hoeveelheid kolen per maand aan te
voeren.
Nu behoeft het nauwelijks betoog,
dat het struisvogelpolitiek ia, te
trachten het te doen voorkomen, of
wij in casu alleen met Engeland te
maken hebben. Om die zelfde reden
is het dan ook vrij zonderling om
een zacht woord te gebruiken en
dient het stellig geen enkel tactisch
doel, nu reeds over prijzen van f 25
per ton te spreken, zooals .van be
voegde zijde" tegenover het Hbl. werd
gedaan. Indien het aan onze Regee
ring gelukt, op aannemelijke voor
waarden vrije en gevaarlooze vaart
voor onze kolenschepen naar en van
Engeland te bedingen, dan zal bet
wellicht mogelijk blijken, de molest-
premie belangrijk te verminderen, en
daarmede het vrachtciJfer, hoewel
zelfs dan, in verband met de tegen
woordige waarde der schepen van
een prijs c. i. f. Holland, als boven
genoemd, geen sprake zal kunnen zijn.
Hoe dit ztJ, in ieder geval moge
uit het bovenstaande blijken, dat de
geheele materie wordt beheerscht door
onderhandelingen naar twee zijden,
waarbij bovendien nog andere belan
gen van groot gewicht zijn betrokken.
Het zal daarom verstandig zijn, de
resultaten van die onderhandelingen
af te wachten, alvorens uit den aard
der zaak allicht onjuiste conclusies
te trekken uit zeer hooge of zeer
lage cijfers van steenkolenprijzen,
zooals die in de afgeloopen week in
de pers de rondte hebben gedaan.
Latere berichten melden evenwel
dat de onderhandelingen omtrent de
levering van 180.000 h 200.000 ton
kolen per maand haar einde naderen
en elk oogenblik een gunstige be
slissing kan worden verwacht.
Zoodra de overeenkomst tot stand
is gekomen, zal door de regeering
een 20 tal koopvaardijschepen worden
gerequireerd voor de kolenvaart, op
dat per week 40 h 50.000 ton Engel
scbe kolen zullen kunnen worden
aangevoerd.
Omtrent den prijs worden wel
gissingen gemaakt - men zegt f 76
- f 80 per ton of minder doch met
zekerheid ls hier omtrent nog niets
bekend.
Hst spoorwegverkeer.
De alarmeerende geruchten over
het spoorwegverkeer, missen tot nog
toe gelukkig allen grond. Er is nog
geen sprake van stopzetten of nog
verder inkrimpen van den treinenloop.
Wel is de kolenvoorraad nog slechts
toereikend voor enkele weken, doch
men heeft goede hoop, dat een rege
ling voor den kolenaanvoer spoedig
zal worden getroffen. Blijft die echter
uit, dan eerst zal men sterk moeten
beperken, maar op het oogenblik is
dat nog niet noodig. Be eenige be
perking waartoe thans besloten Is, be-
trefthet goederenvervoer. Met Ingang
van Woensdag a.s. zal namelijk telkens
des Woensdags het goederenvervoer
worden stopgezet.
B(j de invoering van de nieuwe
dienstregeling op de spoorwegen,
Ingaande 18 September j.1. is bepaald,
dat de buurtverkeerkaarten, voorzoo
ver ze nog worden afgegeven, op
alle treinen geldig zijn.
Behalve in de treinen zal men ook
in de meeste stations dezen winter
de verwarming achterwege laten.
Alleen op de groote stations met
centrale verwarming zal men geen
kou behoeven te lijden.
Da kolennood en de Zondagsbooten.
Vanwege de Rijkakolendistributie
is aan ondernemers van passagiers-
bootdieusten aangezegd dat des Zon
dags niet meer gevaren mag worden.
Voor Zondag 28 September ia nog
een beperkte dienst toegestaan, maar
volgende Zondagen zullen alle dien
sten moeten vervallen.
De directies van ondernemingen
wdker booten niet aan spoorlijnen
liggende plaatsen aandoen, stellen
pogingen in het werk om voor hun
booten een beperkten Zondagsdienst
te mogen behouden.
Oamonitratlee voer do Levensmld-
dslenvoorzlsnlng.
Te Amsterdam.
In het Concertgebouw, Bellevue en
het Paleis voor Volksvlijt hadden
Zondagmiddag demonstraties plaats
voor de Levensmiddelenvoorziening,
uitgeschreven door de S.D.A.P., het
Nederlandsch Verbond van Vakver
eeniglngen en den Bond van Nedef-
landsche arbeldereeoöperatiea.
In zijn openingsrede constateerde
de heer Ed. Polak dat het gaat om
de leus: alle aanwezige voedsel ge
lijkelijk verdoelen over alle Neder
landers. Het moet uit zijn, met bet
volstoppen hunner buizen door de
rijken.
De eerste spreker, de heer F. M.
Wibaut, begint met te zeggen da£
het niet de eerste maal is dat meti
in deze zaal bijeen is om aan de
regeering eischen te stellen in zake
de levensmiddelenvoorziening. De si
tuatie wordt steeds dreigender en
nog slechts weinige landen zlja bul
ten deD oorlog. Stockholm dient zoo
versterkt, dat geen imperialistische
regeering dien drang zal kunnen
weerstaan I (Applaus).
Sprekend van de eischen, die men
stelt aan de volksvoeding regeling,
merkt de heer Wibaut op, dat men
blijft staan op den bodem der werke
lijkheid. ,Wü willen eischen stellen,
waarvan wij de doorvoering kunnen
verlangen. Wanneer tengevolge van
het stopzetten van den graantoevoer,
vermindering van het broodrantsoen
noodzakelijk ls, dan erkennen w(j die
noodzakelijkheid en gaan tot onze
kameraden en stellen met hen den
eisch aan de regeering, dat zij den
aanwezigen voorraad zoogoed mogelijk
verdeele en verder aan vuile met andere
levensmiddelen.
Spreker gaat dan na wat er nog
in ons land aanwezig is en de be
kende eischen, die men dienaangaande
gesteld heeft. Zoo vraagt men rant
soeneering van peulvruchten en goede
aardappelen, een ruime eu tijdige,
opdat niet een groot deel al ingeslagen
of als veevoeder is gebruikt.
Er is geen apellng meer. WiJ kun
nen niet meer het eene In plaats van
het andere stellen en daardoor komen
we in een toestand van hongersnood,
waarvan niemand de verantwoorde
lijkheid kan aanvaarden.
Men heeft gesproken van vleesch-
voorziening.
Ze ia er nog niet, al zijn de prijzen
door den stopgezetten uitvoer wat
gedaald, toch ligt het vleesch nog
buiten veler bereik, terwijl het noodig
is bet vleesch als aanvulling van bet
karig broodrantsoen te doen dienen.
Daarnaast is dringend behoefte aan
prijsregeling.
In de eerste plaats ten opzichte van
het brood. Be bruinbroodregeling was
een voortreffelijke. Maar de prijzen
van het wittebrood zijn sedert zóó
gestegen, dat ze daardoor een halven
maatregel is geworden. De brand-
brandstoftenprijzen z(jn zoo hoog, dat
ze practisch voor vele duizenden ge
zinnen niet te betalen zijn. Ook hierin
zullen tijdig maatregelen genomen
moeten worden.
De heer J. v. d. Tempel betoogt,
dat bet der arbeiderspartij niet om
politieke winste te doen is geweest
en dat zij het behoud der volkskracht
hooger gesteld heeft dan oogenblik-
kelijke volksgunst.
De nieuwe toestand vraagt nieuwe
maatregelen en nieuwe middelen en
zal niet tientallen, maar honderden
millioenen kosten. De speculatiezucht
zal den kop ingedrukt moeten worden.
Langzamerhand raken ook andere
groepen In het gedrang. Spr. wijst
op de beweging der boereD, die vér
strekkende gevolgen kan hebben.
Spr. kwalificeert wat de boeren
doen als sabotage van de gemeenste
soort I
„Wat hier, in Amsterdam ia ge
beurd, al mogen er dan enkele
gesneuvelden, haalt in de verste verte
niet bi] de beteekenis van dezen opstand
der boeren."
Yoor vele kringen wordt de toe
stand slechter. Er worden allerlei
maatregelen beloofd, die echter geen
effect zullen hebben, wanneer ze deze
maand niet worden ingevoerd. Er
zijn nu al eenige maanden voorbij
na spreker'* motie in de Kamer.
Spreker baalde de geschiedenis van
de schoenendistributie aan, die eerst
op allerlei moeilijkbeden stuittege
brek aan grondstof, enz. Maar den
dag voor de betooging wordt ineens
een regeling gevonden, die zoo een
voudig is als het ei van Columbus.
Spreker vraagt of het geen Lijd
wordt, dat voor de naaste toekomst
maatregelen genomen worden. De
regeering mag niet boven de 80
millioen gaan en van nieuwe aan
vragen is nog niet gebleken.
Er is een aanvrage gepubliceerd
van 200 millioen. Laat de bourgeoisie
niet schrikken het is nog niet
genoeg en bet is nog lang niet zoo
veel als men voor het militarisme
uitgeeft.
De vergaderingen in „Bellevue" en
in het Paleis voor Volksvlijt waren
eveneens zoo druk bezocht, dat vele
honderden teruggewezen moesten
worden. In „Bellevue" spraken de
beereo Edo Fimmen en Rugge en
in het Paleis voor Volksvlijt de beeren
S. R. de Miranda en R. v. d. Sluis.
Te Rotterdam.
De betooging der S.D.A.P. op het
exercitieterrein werd door ruim 7000
personen bezocht en had een buiten
gewoon kalm en ordelijk verloop.
Van de tribune af werd de menigte
toegesproken door de heeren A. Dijk
graaf, A. W. Hei)koop, A. B. Kleere
koper en mevrouw J. F. van Kersen—
Van Muilwijk.
Te Haarlem, waar een zaal was
afgehuurd, was de toeloop zoo enorm,
dat men vijf zalen in gebruik moest
nemen.
Hit klilni broodrantsoen.
In de volkswijken te Amsterdam
hebben den laatsten tijd zeer velen
brood van de bakkers bekomen tegen
bons van nog niet geldige brood
kaarten, omdat de reeds geldige te
spoedig werden „opgemaakt", waar
door nu de bakkers streng het voor
schrift om geen brood te verkoopen
dan tegen inwisseling van geldige
bons, opvolgen, heel wat arbeiders
gezinnen, geen brood bekomen kunnen.
Het gevolg is, dat met name in de
Jordaan, op de eilanden en ook in
de binnenstad zich voor de bakkers
winkels oploopjes vormen van Vrou
wen, die eischen, dat haar tegen
betaling brood zal worden verkocht,
doch die geen bons kunnen afgeven.
Telkens riepen Zaterdagavond en
vandaag de bakkers de hulp van de
politie in, daar de vrouwen eenvoudig
geld op de toonbank legden, brooden
wegnamen en ermede vandoor gingen.
In meer dan één geval is de houding
van het publiek ernstig dreigend
geweest. Er werd zelfs geroepen, dat
men den winkel zou plunderen. In
de Tweede Lauriersdwarsstraat is een
bakkerevrouw door een troepje op
gewonden vrouwen mishandeld, zy
het dan ook niet ernstig. Eenigen
tijd later zijn opgeschoten jongens in
den winkel gekomen, hebben eerst
een praatje gemaakt en daarna een
greep gedaan in den bak, waarin de
winkelier de ingeleverde broodbons
bewaarde. In de Boomstraat hebben
vanmorgen te 5 ure vrouwen zichzelf
brood verschaft aan een depót; som
migen zonder te betalen, doch geen
harer gaf bons af. Vele depóts krijgen
van hun leveranciers geen brood meer,
met het oog op de houding van bet
publiek.
Er kan niet met genoeg klem op
gewezen worden, dat men, hoe hard
het ook zij, event. achterstand zelf
zal moeten weten in te halen, daar
de regeering in de onmogelijkheid
verkeert de menschen door eenig
toegeven tegemoet te komen.
Ook Zondag hadden in de Jordaan
en op andere plaatsen te Amsterdam
dergelijke gebeurtenissen plaats. Een
vrouw met een broodkar werd van
haar wagen weggeduwd, waarop een
aantal mannen het brood ging ver
koopen. Het geld werd aan de vrouw
afgedragen. - Op andere plaatsen
werd weder het brood tegen betaling,
doch zonder overgave der bons, uit
den winkel gehaald.
Di Duitiehi InlIohtlngiRdlint
In ini land.
Uit Rotterdam wordt aan de „Tel."
bericht, dat met zekerheid kan wor
den geconstateerd, dat er Duitsche
spionnen aan bet werk zijn,dienaar
Amerika vertrekkende Nederlanders
trachten te bewegen schriftelijke of
mondelinge boodschappen over te
brengen.
Het eigenaardige geval doet zich
voor, dat personen, die met eèn offl
cieele opdracht of voor privé zaken
naar Amerika moeten, door Duitsche
agenten bewerkt wordeD, zoodra vaat
staat, dat zij deze reis ondernemen.
De agent blijkt dan geheel op de
hoogte van de voorgenomen reis. Ook
zijn adspirant reizigers bewerkt, na
dat zij een pas hadden aangevraagd.
Ten slotte deed zich hetzelfde voor
bij dienstplichtige personen, die voor
vertrek naar Amerika toestemming
van den minister van Oorlog noodig
hadden. Daags nadat het verlof ver
leend was, meldde zich bi] de a.s.
reizigers prompt een Duitach agent
aan met verzoek brieven mee te
nemen, voor welke diensten groote
belooningen werden toegezegd, soms
tot f20 k f26 per dag voor den duur
van de reis.
De groote vraag doet zich voor,
waar toch de man zit, die den Duit-
acben spionnag6dienat de namen en
adressen verschaft van a.s. Amerika-
reizigere.
Be promptheid, waarmee de Duit
sche agenten op de hoogte blijken
van namen en adressen der a.s.
Amerika-reizigera, geeft te denken.
Wij weten met zekerheid te melden,
dat de regeering van deze onregel
matigheid op de hoogte is gesteld.
Een ernstig onderzoek in dezen lijkt
wel gewenscht.
Verduistering.
Be Middelburgsche politie beeft
aangehouden een 55 jarig onderwijzer,
Lansu uit Nieuw Namen, gemeente
Clinge, die sedert Zaterdag zijn stand
plaats verlaten had en verdacht van
verduistering van f 85.000 als kassier
der Boerenleenbank aldaar. De man
had sinds Zaterdag gezworven door
heel bet land.
Smokkilm.
Te Miilingen ia de laatste twee
maanden alleen op de rivier voor
ruim een ton gouds aan smokkelwaar
in beBlag genomen. Eerst autobanden
en garens, toen thee en zeep en dezer
dagen 26 balen peperkorrels.
DE DISTRIBUTIE.
200 mlllloin voor uitbreiding
dtr distributie.
Volgens een bericht uit Beo Haag
aan de „Tel.", is bet bedrag van 80
millioen, indertijd voor de distributie
toegestaan, ontoereikend gebleken.
Voor het geval dat dit bedrag werd
overschreden, zou een aanvullings-
begrooting ingediend worden. Dit zal
nu plaats hebben, aangezien de
regeering in de nijpende omstandig
heden van het oogenblik aanleiding
vindt gedurende het laatste kwartaal
van 1917 de distributie uit te breiden.
Anderzijds z(jn ook de onkosten
hooger gebleken dan vermoed werd.
In verband hiermee zal voor 1918
een zeer aanzienlijk bedrag worden
aangevraagd. Eerstens toch is] de
kostprijs van verschillende producten
veel hooger dan verleden jaar. Ver
volgens zal minister Poathuma gevolg
geven aan toezeggingen, onlangs door
hem in de Kamer gedaan, om ook
schoenen, wol, sajet, kleeren enz.
beschikbaar te stellen. En eindelijk
zullen nog andere levensmiddelen en
huishoudelijke artikelen tegen goed
koope prijzen worden gedistribueerd.
Binnenkort zal dan ook een bedrag
worden aangevraagd, dat niet ver van
de tweehonderd millioen gulden zal
blijver.
Miitrsgilsn leuke vit.
Men meldt uit Ben Haag aan „Het
Volk"
Naar verluidt, zullen er maatregelen
inzake het vet worden genomen in
dier voege, dat in bet algemeen het
slachten wordt verboden en alleen
wordt toegestaan, op voorwaarde, dat
het losse vet aan de regeering wordt
afgedragen tegen een bepaalden prijs.
Bit geldt voor het vet van alle dieren,
zoowel van runderen en schapen als
van paarden en varkens. Het vet zal
worden gesmolten en geheel op
dezelfde wijze behandeld als het
tegenwoordige bak- en braadvet. Op
deze wijze rekent men er op, met het
vet dat de Vleeschvereeniging nog
heeft van de vroegere inzouting en
met de voorraden die bij particulieren
in beslag genomen zullen! kusnen
worden, in staat te zijn het rantsoen
van bak- en braadvet te verdubbelen.
Daaruit volgt dus, dat voor niemand,
rijk of arm, méér vet verkrijgbaar zal
zijn. Plattelandsbewoners, die hun
eigen varkens hebben, mogen het vet
daarvan behouden, maar zijn verplicht
aangifte van het slachten te doen bij
den burgemeester, zoodat zij dan geen
vetbona krijgen. Als men onverhoopt
niet de vereischte hoeveel held vet
kan krijgen, vindt er aanvulling plaats
met boter, die in het vet wordt
verwerkt.
Goedkoop sohoiliil.
Omtrent de veretrekking van goed
koop schoeisel kunnen door het Bu
reau voor Mededeellngen in zake de
Voedselvoorziening thans de volgende
inlichtingen worden gegeven:
Het aanvankelijk denkbeeld om
voor deze veretrekking schoenen te
doen vervaardigen, is prijs gegeven.
In de eerste plaats zou daarmede
veel tijd gemoeid zijn. Bovendien
zou dan alleen over de aldus ver
vaardigde schoenen kunnen worden
beschikt, terwijl men een grooter
aantal zou moeten doen vervaardigen
dan wellicht practisch bruikbaar zou
blijken. Immers, bet is duidelijk, dat
voor iedere categorie mannen,
vrouwen en kinderen - verschillende
maten zouden moeten worden ver
vaardigd, terwijl onmogelijk voor
af te benaderen ia, hoeveel van iedere
maat noodig zal zijn.
Om al deze redenen is een ander
Ingexonden Med*de«llng.
dat er in ons kleine land nog duizenden, ja tienduizenden gevonden worden, die
niets of bijna niets van een of meer der vreemde talen kennen. Want er ia nu
gelegenheid om op prettige, eenvoudige wijze Fransoh, Dultsch of Engelich to
leeren en dat tegen zulk een billijken prijs, dat niemand in zijn geldelijke om
standigheden een reden kan zien hieraan geen deel te nemen. Voor den prijs van
f 0.60 per maand ontvangt U wekelijks een blad dat U geleidelijk maar zeker
zoover brengt, dat Ueen eenvoudig boek ln de vreemde taal kunt lezen, dat U in
staat zyt eenvoudige correspondentie in die taal te voeren. Proefnummers wor
den gratis en franco toegezonden. Deze gelegenheid moogt U niet laten pasaee-
ren. Vraagt proefnummers. A. F. G. LEIDERITZ, D. H. SCHENK, Hoofdonder
wijzers, Witte de Wlthstrsst 23, Amsterdam. Telefoon Zuid 4072.
stelsel gekozen, nl. het beschikbaar
stellen van bons, die door de winke
liers in mindering zullen worden ge
bracht van den winkelprijs. De per
sonen die voor deze voorziening ln
aanmerking komen, ontvangen dus
een bon, waarmede zij naar den
winkel gaan. Zij betalen den winkel
prijs verminderd met het bedrag dat
de bon aangeeft; de winkelier teekent
op de bon een verkoopsverklaring en
ontvangt tegen inlevering van den
bon het aanvullend bedrag.
Bit stelsel levert het voordeel op,
dat daardoor voor deze voorziening
beschikbaar zijn ook de reeds aan
wezige winkelvoorraden, terwijl de
verstrekking veel eerder in werking
zal kunnen treden. Bovendien wordt
aldus de tusachenbandel niet uitge
schakeld, terwijl de kooper op de
normale wijze een keus kau doen en
het schoeisel ontvangen, dat hem
het best past.
Intusscben behoort deze voorzie
ning beperkt te blijven tot het volks-
schoeisel. Daarom zijn aangegeven
de maxima, waarboven de winkel
prijs van bet te verstrekken winkel
schoeisel niet mag gaan. Voor deze
voorziening komen alleen in aan
merking de volgende soortenMans
schoenen waarvan de winkelprijs niet
hooger is dan f9.—; daarvoor wordt
dan een bon ter waarde van f8.—
gegeven. Voor jongensschoenen zijn
deze cijfers: maximum-'winkelprijs
f7.50, bon f 2.50; kinderschoenen:
maximum-winkelprijs f 4 -bon f 2.50;
vrouwenscboeisel (bandschoenen en
pantoffels) f 6.— en f2.50. De kooper
jetaalt dus ten hoogste voor mans
schoenen f6.-, voor jongensschoenen
f 6.—, voor kinderschoenen f 1.50,
voor vrouwenschoenen f8.60.
Voor klompen zal de regeling ln
het algemeen dezelfde zijn als voor
schoeisel. Er zullen bons worden ver
strekt, waarvan do houder bij deh
winkelier zal kunnen krijgen een
paar mansklompen voor f0 60, een
paar vrouwenkiompen voor f0.50,
een paar jongensklompen voor f 0.40
en een paar kinderklompen voor
f0.80. De winkelier zal tegen Inle
vering van den bon ontvangenf 0.60
voor een paar mansklompen, f 0.65
voor een paar vrouwenklompen, fO.45
voor een paar JongeDsklompen, en
f 0.85 voor een paar kinderklompen.
Per gezinslid zal één paar schoenen
>er jaar volgens deze regeling ver
krijgbaar zijn. Het aantal paar klom
pen is ln verband met het productie
vermogen der klompenindustrie nog
niet vast te stellen. Voorloopig zal
met één paar per gezinslid worden
begonnen. De uitvoering dezer rege
ling zal onder toezicht der gemeente
besturen geschieden door de plaatse
lijke steuncomités of eenig ander
plaatselijk orgaan, dat zich voor deze
voorziening beschikbaar stelt, waarin
echter ook de arbeidersorganisaties
dienen te zijn vertegenwoordigd.
INGEZONDEN.
Hit Withoudimmbt in dl S.D.A.P.
De verkiezing van een sociaal
democraat tot Wethouder, maar vooral
zijn bedanken binnen 24 uur beeft
hier ter plaatse stof gegeven tot
allerlei verstandige en onverstandige
commentaren en het schijnt ons niet
van belang ontbloot over deze kwestie
eens iets te schrijven.
Hopelijk kan dit tot eenige voor
lichting dienen en leiden tot een
nuchterder oordeel omtrent de hou
ding, door de S.D.A.P. aangenomen
of nog aan te nemen in de toekomst.
Beschouwen wij allereerst de poiitle
van den Wethouder en van het Wet-
bouderscollege in ons Nederlandsch
gemeentewezen.
Art. 1 van onze Gemeentewet be
paalt reeds:
„Het bestuur van elke gemeente
bestaat uit een Raad, een Burge
meester en Wethouders."
In dit artikel is dus sprake van
drie aparte bestuurscolleges, waarvan
de Wethouders er één vormen, natuur
lijk met den Burgemeester samen
maar deze is in sommige zaken, b.v.
de politie, weder alléén ook baas.
Artikel 126 regelt dan ook de
zaken, die door B. en W. en die door
den Raad worden behartigd.
In beide gevallen spreekt de Ge
meentewet van Gemeentebestuur.
Hieruit blijkt reede en dit wordt
door Artikel 91 ook bevestigd dat
de Wethouder niet is een individueel
persoon, die zijn ambt naar eigen
inzicht kan uitoefenen en dus alléén
verantwoordelijk is.
Al wat bij doet, kan niet anders
dan door en namens het College
geschieden. Voorstellen door hem ge
formuleerd, dienen eerst ln bet Col
lege te worden aangenomen, voor
in den Raad kunnen komen.
Nu is dat niet erg voor een
Wethouder, die zijn plaats inneemt
met geen andere bedoeling dan het
werk van zijn voorganger voort te
zetten en de loopende zaken dus
gaande te houden.
Werk is er genoeg en een taak is
hem spoedig genoeg, toebedeeld,
waarin tot op zekere hoogte bevredi
ging is te vinden en waarmee hij
naar zijn inzicht, succes kan hebben.
Hoewol de Wethouder* uit don Reed worden
gekoien, t|Jn x() voor de Gemeentewet eigenlijk
balten dit College gepluteU
Art. 91, Je alinea: „Z(J vormen teven*
met den Burgemeeater een Ooilege."
Maar dit alles is voor een socialist
niet genoeg.
Wij zullen, om ons artikel Diet al
te lang te maken nu maar niet uit
voerig sproken over al de daden, die
zulk een college pleegt, waarmede
bizonder een socialist bet niet eens is.
Hij zal daartegen in de vergadering
en van B. en W. kunnen spreken
en stemmen, maar tegen zijn wil
komen zij toch in den Raad, waar
hij dan als Raadslid, (doch niettemin
als een minderheid in het college),
die voorstellen kan bestrijden.
Ia dit reeds een onverkwikkelijk
tooneel, vooral als dit veel gebeurt,
het geeft op den duur geen enkel
man die bevrediging, welke voor de
richtlge waarneming van 't ambt on
ontbeerlijk is.
Maar dit alles zou ten slotte moe
ten wijken, indien daartegenover
eenige kans was, door zelfstandig
werk, door eigen voorstellen aan te
vullen, wat uit anderen hoofde wordt
gemist.
En dan komt de vraag, of die kans
onder elke omstandigheid voorhan
den is.
Wij meenen, voor een socialistisch
wethouder niet.
De sociaal democratie, nietwaar
streeft er naar door organisatie en
scholing van de arbeidende klasse,
deze genoegzame macht te geven,
om ten slotte de kapitalistische pro
ductie tot een gemeenschappelijke,
een socialistische, om te zetten.
Zij meent daarbij de maatschappe
lijke ontwikkeling op haar band te
hebben en tracht die op ieder terrein
en bij elke gelegenheid te bevorderen.
De arbeidende klasse is momenteel
dus nog geen partij, bedenkt dit wel,
die self regeeren kan, maar een die
van de regeerende klasse vraagt om
betere bestaans- en ontwikkelings
voorwaarden. En de S.D.A.P. ziet in
de vervulling van die eischen even
zoovele hulpmiddelen, om baar doel,
de machtsvorming dier klasse, te
bevorderen.
Op zich zelf vindt zij die hervor
mingen natuurlijk ook goed, ook
nuttig, maar meer nog hebben zjj
voor baar waarde uit hoofde van
bet laatstgenoemde.
Als wij eens een vergelijking mo
ten maken, dan is de arbeidende
classe in haar tegenwoordig ontwik
kelings stadium nog het kind, dat
alleen vraagt en zich niet druk maakt,
noch druk behoeft te maken, of, wat
zij vraagt, momenteel mogelijk is.
Evenmin als iemand een in het
water gevallene kwalijk neemt, dat
bi] om hulp roept, zonder de hulp
middelen tegelijk aan te wijzen.
Nu k&n men eischen, dat een kind
toch eenmaal een man wordt. Maar
dat hangt juist weer af van de macht,
die deze klasse kan ontwikkelen, om
de voorwaarden tot dat groeiproces
van de bezittende klasse af to kun
nen dwingen.
Want haar wordt van de geboorte
af onthouden (om welke reden doet
er niet toe,) de noodzakelijke voor
waarde tot den greei.
Als de regeerende klasse van nu
de vertegenwoordigers van die klasse
dus sommeert om met haar mede
te regeeren, ls dat betzelfde, als of
men aan een kreupele zou vragen,
hard te loopen, of aan een verdrin
kende, om uit het water te komen.
Eigenlijk komt de heele eiscb, aan
de S.D.A.P. gesteld, om mee te re
geeren, neer, op een boon aan de
dasse wier representant zij ia, omdat
de mogelijkheid om te kunnen re
geeren baar stelselmatig is onthouden.
Nooit zullen wij de inleiding tot
het Rapport van de Staats Commis
sie voor het Onderwijs vergeten, dio
sprakEr is Lager Onderwijs, dat is
voor den handwerksman, er is Middel
baar Onderwijs, dat is voor de leiders
ln onze industrie en er is Hooger
Onderwijs, dit vormt onze Regeerders.
Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat
nooit iemand zonder dat onderwijs
geen goed regeerder kan zijn en ook
niet, dat voor elk regeeringsambt
Hooger Onderwijs noodig is, maar
de uitspraak teekent precies ons
heele maatschappelijke stelsel, die het
onderwijs net pasklaar maakt voor
de behoeften van deze maatschappij,
maar niet voor eene waarin voor elk
individu gelijke ontwikkelings voor
waarden aanwezig zijn.
Wfl hebben de kweatie expres zoo
scherp mogelijk gestald, om den lezer
go«d de positie van de S.D.A.P. te
doen vatten.
Of misschien hieruit voor onze
tegenstanders bestrijdingsmateriaal is
te halen, laat ons koud. Zi) zullen
misschien zeggen, dat het een erken
ning van hulpeloosheid en onvrucht
baarheid la... Het zij zoo. Wij zien
in een georganiseerde klasse iets an
ders dan een hulpelooze en wat er
door organisatie bereikt wordt, lijkt
nu juist niet onvruchtbaar.
Maar de fout van onze tegenvoe
ters is, dat zij altijd personen met
groepen vereenzelvigen.
Be eiscb aan elk raadslid indivi
dueel gesteld geldt niet voor de groep,
die hij vertegenwoordigt, dat ia al.
Echter daarom behoeft de S.B.A.P.
die nu langzamerhand uit die ar
beidersklasse figuren naar boven wist
te halen, dis bekwaam genoeg zijn,
om te regeeren, niet onder allo om
standigheden de regeering te weigeren.
Er kan een tijd komen, dat de hulp,
die het deelnemen aan de vertegen-