HËLDERSCHECOURANT
No. 4834
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1917
46a JAARGANG
Aan onze abonné's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldersche Cou
rant, Zondagsblad en Modeblad
3<ie kwartaal 1917 te willen over
maken per postwissel of aan post
zegels vóór 2 October a.s., zullende
ar.ders daarover per postkwitantie
worden beschikt met verhooging van
dispositiekosteD.
Aangezien, door de verhoogde in
casso tarieven van de poet, thans met
10 cents verhooging inplaats van 6
moet worden beschikt, raden w(j onzen
aboDté's, in hun eigon belang aaD,
ons hot bedrag zoo spoedig mogelijk
toetezenden. Postwissels voor dat doel
behoeven slechts met een zegel van
2Va cent te worden beplakt.
De abonnementsprijzen van ons blad
en zijne premie uitgaven, zijn:
Heldarschs Courant:
fnnco per post f 1.—Buitenland f 2.-
Zondagsblad:
franco per poet f 0.52 Va» Buitenland f 0.85
Modeblad:
franco per post f 0.95, Buitenland f 1.20
Zij die zich met
ingang van 1 Oot.
op ons blad of op het Zon
dagsblad abonneeren,
ontvangen de tot dien
datum verschijnende
nummers
gratis.
Op pagina 4 van dit blad
is opgenomen:
1. DE DISTRIBUTIE TE HELDER.
2. Uit den omtrek.
3. Feuilleton, onz.
DE WEEK.
25 September.
Er waren, zeer zeker, in den lande
wel menschen, die den toon van de
OpeniDgsredo - waarmee op Dinsdag
18 September j.1. de gewone zitting
der Staten Generaal namens de Ko
ningin werd geopend al te triestig,
al te somber, al te „macabre" achtten.
Maar ik durf betwijfelen, of er thans
na enkele dagen, terwijl men ge
legenheid heeft gevonden den toestand
van het oogenblik nog wat meer „op
den keper" te beschouwen nog
velen zullen zijn, die het „offlcieele
pessimisme" te grauw zullen achten I
Aan den vooravond van dan vierden
oorlogswinter. Op Zondag 23 Septem
ber werden in de hoofdstad, te Rotter
dam, in Den Haag en ook elders
demonstraties gehouden weet men
voor de groote kwestie der levens
middelen voorziening. Waarbij de eisch
van Dieuwe prljsregeliug en gelijke
verdeeliDg der beschikbare voorraden
over alle Nederlanders op den voor
grond werd gesteld.
Over die „desiderata" zal ik 't thanB
niet hebbon.
Maar wij gevoelen allen, dat het
geen de Amsterdamvche Wethouder
Vliegen op de Haagsche demonstratie
in den aanvang van zijn daar ge
houden rede zei, dat wQ er namelijk
wel zeker van kunnen zijn, dat ook
de winter 1917—'18 in het teeken
der generale menschenslachting zal
worden doorgebracht.
Zooals president Fock by de weder-
aanvaarding van het presidium der
Tweede Kamer zei van het door ons
allen moeten dragen van ontberingen,
het moeten brengen van grootere of
kleinere offers: geen maatregel ter
wereld, geen „vredesactie", hoe goed
bedoeld ook, kan daar verandering
in brengen!
Wij hebben te aanvaarden de zware
consequentie van het leven indezen
tfjd van wereldramp. Ea ieder
naar de mate zijner krachten pogen
te beantwoorden aan het vertrouwen,
door praeses Pock uitgesproken, dat
ons volk „met energie en met kracht"
zich door deze beproevingen zal
trachten heen te slaan.
Intusschen, gemakkelijk ia 't zeer
stellig niet.
En wel zeer zware offers zullen
van de gemeenschap worden gevor
derd in de maanden, die nu komen I
Het nieuwe Staatsbudget sluit met
een tekort van 873 millioen en nog
circa negen ton. Wanneer wij over
wegen, dat het accrès der middelen
aanhoudt (over Augustus 1917 nog
bijna acht ten beliep, by 1916 verge
leken), dan is dat cijfer nu niet zoo
heel verontrustend, maar w|j weten
reeds, dat het bedrag, voor de levens
mlddelonvoorziening uit 's Rijks kas
bij te dragen, de tweehonderd millioen
gulden allicht overschrijden zalzeker
er niet beneden zal blijven.
En dat kan niet anders. Beweerd
wordt, dat de voorraad graan althans
tot de lente van 1918 voldoende zou
zijn, zelfs al komt er uit Amerika
geen vertroostend bericht. Officieel
is die tijding reeds tegengesproken.
En reeds nu gaat de nood nijpen.
Be verlenging van den termijn van
geldigheid der broodkaarten heeft in
de hoofd- en in de hofstad in de
jongste dagen tot relletjes geleid,
begin van plunderingtooneelen, waar
van men den ernst niet moet over-,
maar ook niet onderschatten.
Distributie van alles en nog wat
staat voor de deur. Van vet, van
rundvleesch, van melk, zolfs allicht
van aardappelen ook (volgens „Het
Volk", te beginnen met 9 October
a.s., en waarbij dan ieder recht zou
hebben op 4 kilo por week).
De Regeering wil den duurte-byslag
voor het Rijks personeel uitstrekken
tot inkomens van f4000 toe. En het
voorstel Patijn (dat in behandeling
zou komen in de periode vóór het
afdeellnga-ODdorzoek der staatsbe-
grooting, waarvan (te beginnen met
25 September, in de Tweede Kamer
de 2e lezing der Revisie ontwerpen
zou worden afgedaan) om namelijk
de weduwen- en weezen-pensioenen
van Rijkspersoneel te verhoogen met
ingang van 1 Januari 1916 af, 't is
zeker in deze tijden een zegen voor
de belanghebbenden.
Intusschenwaar moet Alvader
Staat de schatten vinden voor dit
en nog veel meer? Da verhooging
dezer pensioenen bedoel ik natuurlijk
niethet geld dtórvoor lipt er. Maar
voor al het verdere, plus hetgeen de
stijgende, toenemende nood der tijden
eraan zal toevoegen, zoodat vóór wij
't recht bestffen, de crisis-uitgaven
)t milliard zullen hebben bereikt 1
Terwijl onder de gewone uitgaven
der nieuwe Staatabegrooting toch
nog kleinigheden „paraisaeeren" als
voor onderzaeörs en mljnenleggers in
Patria en in de Oost 18 19 mil
lioen voor luchtmateriaal, enz.
Ik weet weldit z(jn armzalige
vliegjes, nu, in den grooten brouw
ketel.
Ik stip ze dan ook slechts heel in
't voorbijgaan eyen aan.
Voor de rust in den landebet
Ifehoud van het evenwicht in de
gemoedsstemming des volks is 't keer
noodig, dat de Regeering, - nu de
Volksvertegenwoordiging bijeen is,
gaat dit veel gemakkelijker dan per
„schriftelijk vragen", die men zoo
gauw voorbij ziet klaren wjjn
scheukt. De situatie met scherpe
lijnen teekent.
Daarom was 't een goede gedachte
van het Kamerlid Rutgers om verlof
te vragen, eene interpellatie te richten
tot den premier over de kolenvoor-
ziening: het goote, netelige vraagstuk...
Dagen lang is ons volk tusschen
hoop en vrees geslingerd, wat deze
levenskwestie voor de industrie, voor
gansch onze maatschappelijke bewe
ging betreft. Hot treinen verkeer is
sinds den 18an j.1. besnoeid. Wij
dragen al de misère, het lief en het
leed van de gasrantsoeneering.
Men had beweerd, dat de Limburg
sche kolen ons uit den nood zouden
redden. iVervolgens kwamen allerlei
geruchten omtrent de voorwaarden,
die Duitachland aan de kolen-levering
zou stellen. Terwijl Engeland dan
tot 200.000 ton kolen per maand tegen
aanmerkelijke conditiën en billijken
prijs zou produceoren.
Ten slotte kwam de blijde tijding,
dat de onderhandelingen met Enge
land vrijwel tot een goed eind waren
gebracht en van Dultache zijde een
vrije vaargeul zou worden gewaar
borgd.
Inderdaad: terwijl reeds officieel
vast bleek te staan, dat de Woensdag
voor het goederenvervoer op de
spoorwegen zou worden uitgeschakeld
en men zich had voor te bereiden
op nog verdere inkrimping van het
personenvervoer (met enkel locaal-
:relnen, ter besparicg dit ailes van
het kostelijke „zwartegoud"), - gaven
die tijdingen zekere herademing.
Maar 't wachten bleef op de be
vestiging van Regeeringswege.
Hel departement van Landbouw,
dat nu een dagelijks zwaarder wor
denden last heeft te torsen, geeft zeer
zeker blijk van goeden, zelfs krach-
tigen wil tot tegemoetkoming.
De boeren in Nederland zullen dat
thans, - een groep van onverzoen
lijke, malcontente, nooit te bevredigen
personen daargelaten willen toe
geven. Maar wie door den nood lijden,
denken allereerst aan eigen leed en
kommer. Dat moge niet altruïstisch
zijn, psychologlsch-verklaarbaar is 't
zee»* zeker
Het herstel van den wereldvrede
schijnt ondanks allerlei „hoop
gevende teekenen", - in ver verschiet
te liggen. In antwoord aan het Kamer
lid Dresselhuys heeft minister Loudon
verklaard, het „niet dienstig voor
het beoogde doel" te achten, indien
Nederland zich aaDgordde om te
steunen het streven van paua Bene-
dictus om oen eind aan het generale
bloedbad te maken.
t Is zeer zeker uiterst om
zichtig uitgedrukt door Z. Exc. van
Buitenlandsche Zaktn. Maar de arme,
behoedzaam bewaakte Nederlandsche
onzijdigheid is nu eenmaal broos en
teer als kraakporselein, weten wfj.
Hier kan het „licht der publiciteit"
soms groote scbaé berokkenen. En
zelfs elk bericht is in staat om
sensatie te wekken. Men denke slechts
aan dat betreffende het langdurig
onderhoud, dat minister Cort v. d.
Linden een dezer dagen had met
onzen (sinds weer naar zfjn post
terugkeerenden) gezant te Berlijn.
In eene periode, welke dagelijks
„verrassingen" van allerlei aard op
levert, moet het wantrouwen vanzelf
eene geduchte kracht aannemen.
Het sterkste wapen daartegen is
i blijft: publiciteit, opening van
zaken, - tot de uiterste grens. En
van de andere zijde: verlevendiging
van het besef, dat nu eenmaal niet
alles aan het heldere licht der open
baarheid kan worden blootgesteld.
Overigens rest ons slechts de
kalmte, de nuchterheid van geest,
waarvan nestor Lohman sprak In den
aanvang der laatste Lagerhuis-zitting
onder het oude art. 192, - de zin
tot loyale samenwerking, het aan-
kweeken van altruïstischen zin.
Slechts met deze wapenen zullen wij
het monster kunnen bevechten, dat
nu de z.g. beschaafde wereld met dood
en ondergang bedreigt
Mb. Antonio.
ten werden zij ook hier teruggewor
pen. Later ondernamen de Buitschers
weder twee aanvallen, doch ook deze
hadden geen resultaat. Bovendien
werden vijandelijka aanvallen tenN.
O. van Bezon vaux en ten Z.O. van
Beaumont afgeslagen. De Franschen
namen 50 man gevangen.
In Vlaanderen is actie der infan
terie uitgebleven. De strijd bepaalde
zich in hoofdzaak tot artilleriegevech
ten. In de streek van Monchy le
Preux en ton Z. van den spoorweg
At recht—Doornik werden volgens
de Engelsche mededeeling van Maan
dag - aanvallen der Duitschers
afgeslagen.
Naar d.d. 25 Sapt. van Duitsche
zijde wordt gemeld, hadden plaatse
lijke infanterie gevechten aan den
weg Yperen-Meenen, een gunstig
verloop.
Op den Oostelijken Maasoever ver
meesterden de Duitschers na krach
tige vuur voorbereiding 400 M. der
Fransche loopgraven bezuiden Beau
mont. Verscheidene tegenaanvallen
der Franschen werden afgeslagen.
In het Chaume-bosch werden verbit
terde gevechten van man tegen man
geleverd. Bij Bezonvaux had een
aanval op de Fransche linies succes
in het geheel werden den Franschen
350 gevangenen ontnomen.
Van de overige fronten geen be
richten van belang.
Luchtaanvallen op Engeland.
Naar van Engelsche zijde wordt
gemeld, ondernamen de Duitsche
vliegtuigen Maandagavond een aanval
op de Zuidoostkust van Engeland. Be
aanvallers kwamen op verschillende
plaatsen in Kent en Essex het land
binnen, enkelen volgden de Theems
en vielen Londen aan.
Te 8 uur in den avond werd Londen
opgeschrikt door het gebulder van
bet afweergeschut en het vallen van
bommen, waaruit bleek dat er een
aanval uit de lucht op een uitgebreid
gebied werd gedaan. Be menschen
werden onmiddellijk gewaarschuwd
en zochten dekking in de stations
van den ondergrondschen spoorweg.
Deze stations liepen propvol. Het
kanonvuur hield bij tusschenpoozen
anderhalf uur aan, en de zoeklichten
waren druk in de weer.
De aanvallers kwamen uit het
Zuiden en stevenden in Noordweste
lijke richting.
Een bom trof een kruidenierswinkel,
doodde de winkeljuffrouwen en bracht
schade toe aan een tapperij, waar
klanten verwond werden. Inj een
ander district vernielde een bom de
bovenverdiepingen van een huurka
zerne. Een jongen, die schuiling bad
gezocht in den kelder, klom naar
n om naar zijn bedlegerigen
grootvader te kijken en werd doodge
slagende grootvader kreeg verwon
dingen.
Een andere bom sprong voor den
hoofdingang van een hotel, en kwetste
verscheiden personen. Van een man,
die een sigaret aanstak, werd de hand
afgerukt. De koffiehuizen waren
stampvol, toen de politiefluiten het
waarschuwingssein gaven. Er was
een algemeene vlucht om dekking te
zoeken erf de straten waren als door
tooverslag verlaten. Vandaar dat er
zoo weinig slachtoffers zijn.
Berichten uit een stad in het
binnenland van Essex behelzen, dat
over dat district met tusschenpoozen
van twintig minuten blijkbaar drie
vijandelijke smaldeelen heen trokken,
een naar het Noorden, een naar het
Zuiden en het derde over de stad
heeD. Een eind verder naar het
Westen schenen zij zich alle drie te
vereenigen. Te oordeelen naar het
aanhoudende kanonvuur keerden de
smaldeelen langs denzelfden weg uit
Londen terug.
Een bericht uit Londen meldt nog,
dat van de aanvallende vliegtuigen
er slechts 1, misschien 2 in slaagden
boven Londen te komen. De overigen
konden niet door het vuur van de
verdediging heenkomen. 16 menschen
werden gedood en 70 gewond. De
aangerichte schade is niet groot.
Branden hadden niet plaats. Terug
vliegend hadden de aanvallers het
hard te verantwoorden. Op eenigen
afstand van de kust ontbrandden
verscheidene grimmige gevechten.
DE OORLOG.
De legerberichten
«an 24 en 25 September.
Op het W e a t e l tj k front duren
de kleine gevechten voort. Volgens het
Partysche communiqué van Maandag
avond violen de Buitschers over een
front van 2 K.M. de Fransche stel
lingen ten N. van het Bois de Chaume
(rechter-Maasoever) aan. Alleen in het
centrum van het aangevallen front
kregen de Buitschers vasten voet in
de loopgraven. Na verwoede gevech
llniön tot kaap Grisnez, toen over het
Kanaal. Bij den tocht over de Alpen
hadden de vliegers last van hevigé
windvlagen, regenstormen en wolken
en boven de dalen van „luchtzakken".
De vliegers waren hier op een hoogte
van 10500 voet, z(j verminderden de
gemiddelde snelheid van Turijn tot
Culoz tot minder dan 70 mijlen per
uur. Zfj vlogen over het Kanaal ter
hoogte van 200 voet. Boven het Ka
naai verloren zfj het vliegtuig, dat
uit was gebonden om hen den weg
te wijzen, uit het gezicht en zonder
gids moesten ze dus den weg vinden.
Laureati bracht brieven over voor
de Italiaansche autoriteiten te LoDden
en de Italiaansche bladen van dien
ochtend. Voor het eerst in de ge
schiedenis dus werden de Italiaansche
bladen van denzelfden dag niet alleen
te Londen verspreid, maar zelfs ver
spreid kort na lunchtijd. Met groote
geestdrift werden de vliegers in het
vliegkamp door de Italiaansche
autoriteiten en Britsche officieren
begroet.
PLAATSELIJK NIEUWS.
08 POSL
Tengevolge van den beperkten
treinenloop zijn ook de verschillende
buslichtingen gewijzigd.
Wij laten hieronder de lichtingen
volgen zooals die thans zijn vast
gesteld
Voor den trein van 6.83 uur
's morgens buslichting 's avonds te
voren te 10 uur k 10.45 uur (aan het
kantoor 5.8 uur 'smorgens); verzen
ding van alle correspondentie.
Voor den trein van 7.26 uur s'mor
gens buslichting 6 uur k 6.45 uur
'8 morgens (aan het kantoor 7 uur
'a morgens), geen lichting aan 't station
vóór vertrek van den trein; alleen
verzending van correspondentie naar
plaatsen gelegen beneden Alkmaar.
Voor den trein van 4.10 uur 'a mid
dags buslichting 2.10 uur 2.55 uur
's middags (aan het kantoor 3 46 uur
's middags); verzending van alle cor
respondentie.
Voor den trein van 8.6 uur 's avonds
buslichting 5.45 uur k 6.80 uur 's avonds
(aan het kantoor 7.40 uur 's avonds),
geen lienting aan 't station vóór
't vertrek van den trein; verzending
van correspondentie voor Wieringen,
Amsterdam, en alles wat verder ligt.
Voor Texel vertrek 12.80 uur
's middags buBlichting 11 uur k
11.45 uur 's middags.
De bestellingen in deze gemeente
worden uitgevoerd: ten 7.30 uur
's morgens, 12 uur 's middags en
6.46 uur 's avonds.
Z. D. H. de Bisschop van
Haarlem heeft den W.Ew. heerJ.C.
de Moei, kapelaan alhier benoemd
tot adsistent te Bergen vN.H.) en in
zijne plaats benoemd den W.Ew.
heer H. J. P. Hemsing die kapelaan
was te Rotterdam.
Bij Kon. besluit van 22 dezer is
met ingang van 10 November, aan
B. W. F. van den Brand, op zijn ver
zoek, eervol ontslag verleend uit
zijne betrekking van ontvanger der
registratie en domeinen te Helder,
zulks met intrekking van zQne be-
noeming tot ontvanger der registratie
en der domeinen te 's Hertogenbosch.
Roadrals Hullibroack.
Wij vernemen, dat de bekende
dichter-zanger Emiel Hullebroeck in
October a.s. verscheidene plaatsen in
Noord Holland zal bezoeken. In ver
band met de heerachende nood
omstandigheden verzoekt hij belang
hebbende vereenigingen zich bij dit
tourcée te willen aansluiten. Men
leze de advertentie in dit blad.
Uit hst Polltis-Rapport.
Door de politie is bij een bewoner
van den Koningsweg een paardede-
ken in beslag genomen, die den naam
van een Btalhouder alhier droeg en
door dezen reeds eenigen tijd vermist
werd. Voor zoover is kunnen blijken
is de deken reeds van hand tot band
gas gebruikt werd. Alkmaar mag nl.
niet meer gebruiken dan 6000 kub. M.
per dag. Maar met ingang van Woens
dag wordt deze maatregel reeds ver
scherpt, omdat b.v. Maandag weer
640 kub. M. te veel is gebruikt. De
gastoevoer zal nu nl. afgesloten zijn
van 1-4 uur op den dag en van
12-6 uur 'a nachts. Zondags kan men
las om 7 uur 's morgens gas krijgen.
)e directie der gasfabriek hoopt hier
door de noodige bezuiniging te ver
krijgen, doch zal, als ook deze maat
regelen niet heipen, nog grooter be
perking invoeren.
Engalscha kolen.
De uitvoerende commissie van de
N.O.T. maakt bekend, van de Ea-
gelsche regeering mededeeling te
hebben ontvangen, dat deze, in af
wachting van den defiaitleven uitslag
van de onderhandelingen, die op dit
oogenblik met de N.O.T. worden ge
voerd betreffende de levering van
kolen, en waarbij ook onze scheep
vaart in belangrijke mate is betrok
ken, bereid is om reeds thans een
hoeveelheid van 100.000 ton steen
kolen aan Nederland te leveren,mits
Nederland de noodige regelingen treft
om deze uit .Engeland te betrekkeo.
Maatregelen zijn thans in voorberei
ding teneinde voldoende scheepa-
ruimte ter beschikking te krijgen tot
den invoer der bedoelde hoeveelheid
kolen.
Dinsdagmorgen vroeg verschenen
aantal Duitsche luchtschepen
boven de kust van Lincolnshire. Deze
bleven meest boven de kust en gingen
niet ver landinwaarts. Ze trachtten
verschillende verdedigde plaatsen te
bereiken, doch kanonvuur verjoeg ze.
Ze lieten bommen vallen op een
kuststad, wondden drie vrouwen licht
en berokkenden middelmatige schade.
Volgens een Duitsch bericht werden
door de vliegtuigen bommen geworpen
op militaire doelpunten en opslag
plaatsen in het hart van Londen, op
Dover, Southend, Chatbam en Sheer-
ness. De uitwerking werd door branden
aangetoond. Alle vliegtuigen keerden
ongedeerd terug.
Ook op Duinkerken werden bommen
geworpen. De vijand verloor dertien
vliegtuigen.
Os duikboot- en mljnoorlog.
Volgens het offlcieele Duitsche be
richt van Dinsdag werd in het afge
sloten gebied rond Engeland weder
28000 ton scheepsruimte vernietigd,
Van Turijn naar Londan In ruim
zavan uren.
üit Londen wordt gemeld, dat twee
Italiaansche vliegers, kapitein Laureati
en de waarnemer Ponzo, Maandag
middag te Londen aankwamen in een
onafgebroken tocht van Turijn. Zij
verlieten Tuitjn 's morgens 9 uur 88
Italiaansche tijd en kwamen te Londen
te 2 uur 60 's middags. Z(j hadden
656 mijlen afgelegd in 7 uren en 12
minuten. De vliegers vlogen over
Modane, Culoz en over de Fransche
Ten nadeele van êen korporaal-
machinedrijver aan boord van Hr.
Ma. Emma is een revolver voor 6
patronen uit z(jn kastje ontvreomd.
Aan boord van een der torpedo-
booten worden 1 kolenschop, 1 dek-
schrobber en 4 scbippershaken ver
mist.
Uit een waggon, waarin appelen
geladen waren, is Zaterdagavond j.1.
op het emplacement alhier na ver
breking van het slot door jongens
eone hoeveelheid dier vruchten ge
stolen. De daders zijn na onderzoek
bekend geworden en zullen zich voor
deze zaak te verantwoorden hebben.
Ten nadeele van een bewoner van
de Achtergracht Westzijde is Zater
dagnacht door 3 korporaals der ma
rine de trap vernield. Tegen de daders
wordt proces verbaal opgemaakt.
Uit de gang van school no. 8 aan
de Hoofdgracht is Maandagavond het
rijwiel van een onderofficier, die
aldaar les had, ontvreemd.
BINNENLAND.
BroRdwatsbarziaalag.
Be Tweede Kamer heeft Binadag
de voorstellen tot Grondwetsherzie
ning in tweede lezing aangenomen
de kiesrechtparagraaf met 71 togen
2 stemmen, en de onderwqsparagraaf
met algemeene stemmen.
Hat spaorwagvarkaar.
Naar het N. v.d.B. verneemt, z|Jn
er plannen in overweging by de
spoorwegmaatschappijen om de le
en 2e klasse in de spoorwegrijtulgen
tijdelijk te laten vervallen.
8aaragallag ta Alkmaar.
Zaterdag jl. werd te Alkmaar voor
't eerst van 2-4 uur de gastoevoer
afgesloten, omdat nog steeds te veel
In de Dinsdag gehouden Tweede
Kamervergadering werd den heer
Rutgers verlof verleend tot het
houden van een interpellatie tot de
Regeering, over de kolenvoorzlening
van ons land.
Nadat de heer Rutgers behandeling
tegen het eind der maand bad ge
vraagd, deelde de heer Cort van der
Linden mede, dat de onderhandelingen
met Duitachland en Eageland m6t
de grootste voortvarendheid gevoerd
worden en van 't grootste belang zijn.
Thans echter reeds mededeelingen
te doen, achtte h{j niet in 'slanda
belang. Wel ontkende spreker In
lichtingen te künnen geven aan de
Kamer.
Ook togen mededeelingen in comité-
generaal had-de minister bezwaar.
)e vraagstukken zUn daarvoor te
netelig.
Na verdere discussies werd met
84 tegen 83 stemmen een voorstel-
Yan Hamel afgenomen, om de inter
pellatie deze week aan de orde te
stellen.
i er vragen waarop de Re
geering niet in 't openbaar kan ant
woorden, dan kan men zich d&arbU
neerleggen.
Ean vliegmachine doer aan
terpadebeot neergeschoten.
Te Vlisaingen werden door een
vaartuig van de marine 4 Duitsche
aviateurs aangebracht, van wie één
zwaar gewond.
Uit Vlisaingen vernam de „Tel."
hieromtrent de volgende bijzonder
heden
Dinsdagmiddag, omstreeks 5 uur,
moest een groote, Duitsche hydro-
plaan een noodlandig doen in de
Wielingen niet ver van de Zeeuwsch-
Viaamsche kust, bij Kadzand en bij
het daar gestationeerde Nederlandsche
onderzoekingsvaartuig. Door dit vaar
tuig werd een der beide inzittende
aviateurs overgenomen, maar de
tweede weigerde zijn machine te
verlaten.
Intusschen naderde van Ylissingen
een torpedoboot. Deze zette een jol
uit met gewapende macht en de kop
pige Duitscher moest nu wel over
stappen en naar het marine vaartuig
meevaren. Men had reeds opgemerkt,
dat bö voor de verschijning der jol
met z{)n kijker de horizont afzocht
waarschijnlijk had hü met zijn draad
loos toestel om assistentie geseind.
Pas was hij aan boord of twee
Duitsche vliegtuigen verschenen en
kwamen boven Nederlandsch gebied.
De Nederlandsche torpedoboot nam
hen onder vuur en ze trokken af.
Men meende, dat de zaak nu afge
loopen was en men kalm met het
interneeren voort kon gaan, wat
immerB het doel was geweest van
de komst der torpedoboot, maar eens
klaps verschenen er 5 of 6 Duitsche
vliegtuigen van Zeebrugge.
Drie der Duitsche hydroplanen
kwamen 'n heel eind boven Neder
landsch gebied. De andere bleven wat
achter en een zelfs vrq ver, waar-
schöniykom te waken tegen Britten.
Een der drie eerste kwam zeer dicht
bq de torpedoboot. Er zaten twee
mannen in, de bestuurder en een
reeds bejaard officier, misschien do
flotille commandant. Deze laatste
stond te roepen en te tieren en wilde
blökbaar een gesprek aangaan over
territoriaal gebied. Be commandant
van het marinevaartuig gebood hem
te stoppen, maar de Duitscher wei
gerde.
Een waarschuwingsschot boven de
machine had tot gevolg, dat de
Duitscher trachtte te ontsnappen.
Deze twee hydroplaans zullen welde
aandacht van de beschadigde ge
interneerde machine hebben moeten
afleideD, zoodat de andere vliegtuigen,
die er om zweefden, haar konden
wegsleepen, maar voor ontsnapping
was het nu te laat.
De mariniers der torpedoboot ston
den met het geweer by de verschan
sing. De commandant gebood vuur
en een salvo barstte los. We moe
ten er by voegen, dat boven de tor
pedoboot verdachte rookwolkjes van
barstende projectielen zichtbaar wa
ren. Men weet niet vanwaar ze
kwamen.
Een aantal kogels trof de Duitsche
bydroplaan, die had willen vluchten.
De bestuurder stortte achterover;de
torpedoboot botste tegen de schuitjes
van het vliegtuig. Splinters vlogen
op. Biykbaar onder den indruk van
dit flink optreden kwam de officier
op de torpedoboot over. De geraakte
vlieger stond nog op, wankelend en
bloedend strompelde by tot by bet
Hollandsche schip. „Ich bin ver-
wundetl" riep hy. Men baalde hem
aan dek. Een andere Duitscher kwam
nu boven de torpedoboot. Ook hy
werd onder vuur genomen en moet
geraakt zijn.
De andereu bleven wel in 't zicht,
maar op eenigen afstand. De torpedo
boot vertrok. De gewonde werd aan
boord verbonden.
Zoo waren er nu vier Duitsche
aviateurs gevangen.
De torpedoboot bracht ze te Vlisain
gen aan waleen dokter der marine
onderzocht en behandelde onmiddel-
lqk den gekwetste. Deze is door twee
kogels in de borst getroffen en werd
naar het ziekenhuis getransporteerd.
Ovsr de grsns gavluoht.
In de afgeloopan week is een
deserteur over de grens gekomen te
Sas van Gent. Het was een Jongen
van 20 jaar, die driemaal aan het
front geweest en tweemaal gewond
was. Hq miste een paar vingers.
De ontvluchting had onder eigen
aardige omstandigheden plaats. De
deserteur ontsnapte door het hek op
de grensscheiding gelegen en werd
onmiddeiybdoor twee Duitsche officie
ren gevolgd, die bem trachtten te
gröpen. Hy vloog een Hollandache
woning in, welke daar zeer geïsoleerd
staat. De officieren boden den bewoner
100 Mark, als by hun den vluchteling
uitleverde. Het antwoord was: nog
voor geen duizend. Op dat oogenblik
verschenen twee Nederlandsche sol
daat kommiezen, waarop de officieren
hot raadzaam achtten weder binnen
de Belgische grenzen te verdwqnen.
Yan de schending van het grondgebied
werd aan bevoegde autoriteiten offi
cieel kennis gegeven. De vluchteling
is geïnterneerd.
De sociaaldemokratische Kamer-
frak tie heeft heden vergaderd over
de levensmiddelenvoorziening in de
naaste toekomst. Besloten werd
officieel by de regeering te informeeren
of binnenkort een suppletoirs begroo
ting ter zake van de levensmiddelen-
voorziening kan worden tegemoet
gezien. Mocht het antwoord niet
)evredfgend lulden dan zal een
interpellatie worden aangevraagd, wyi
de fraktie eenstemmig vat» oordeel is
dat met nieuwe maatregelen niet
gewacht kan worden tot de behande
ling der Landbouwbegrooting.
(Volk.)
DE DISTRIBUTIE.
Da Aardsppslvoorilsning.
Het Bureau voor Mededeelingen in
zake de Voedselvoorziening meldt;
Geiyk in vroegere mededeellngen
is uiteengezet, ia er ten aanzien van
de aardappelen geen reden tot be
zorgdheid, al zal men wel doen zich
niet aan overdreven optimisme over
te geven. De aardappeloogst laat
zich zoo aanzien, dat gebrek aan dit
voedingsmiddel niet te verwachten
is. Niettemin zou het, ook by ruim
voldoenden voorraad, mogeiyk zijn,
dat de minder gegoede bevolking
groote moeite zou hebben zich tegen
redeiyke pryzen aardappelen te ver
schaffen, Indien de handel werd vry-
gelaten. Op dien grond heeft de
Minister van Landbouw, Ny verheid
en Handel besloten, dat tot distributie
van aardappelen van rijkswege be
hoort te worden overgegaan.
De distributie zal gepaard gaan
met rantsoeneering. In verband met
de verlenging van den duur der
broodkaart tot 11 dagen is het aard-
appelrantsoen voorloopig bepaald op
4 K.G. per hoofd en per week, d. i.
één K.G. meer dan vorig jaar. Deze
hoeveelheid is meer dan bet gemid
delde gebruik per hoofd bedraagt.
(In verband hiermede heeft de
Minister de Burgemeesters opgedra
gen van iederen aardappel-verbouwer
een schrifteiyke opgave van zyn
oogst te vorderen).
Wanneer later een volledig over
zicht zal verkregen zyn van de aan
wezige voorraden, zal kunnen worden
nagegaan, ook in verband met andere
beschikbare voedingsmiddelen, of en
met hoeveel het rantsoen kan wor
den verhoogd.
De vraag of aan particulieren ge
legenheid behoorde te worden ge
geven een zekere hoeveelheid aard
appelen als winterprovisie in te slaan,
ia ampel overwogen. Zelfs tegen een
beperkten en gecontioleerden inslag
van winterprovisie zyn echter zóó
ernstige bezwaren, dat de Minister
gemeend heeft die niet te kunnen
toestaan. Indien toch, door welke
omstandigheden ook, op een bepaald
oogenblik de distributie mocht har
ren, gedacht werd o.a. ook aan lang
durige strenge vorst of gebrek aan
vervoermiddelen, zouden zy, die zicb
van winterprovisie hadden kunnen
voorzien, grooteiyks bevoorrecht zyn
boven de mindergegoeden, die In het
algemeen niet in staat zyn voorraden
in huls te nemen. Bovendien zou een
beperkte en gecontroleerde gelegen
heid tot het inslaan van winterpro
visie, die dan in mindering zou be-
booren te worden gebracht van de
aan dezen persoon te distrlbueeren
hoeveelheden, voor de gemeentebe
sturen groote administratieve moei
ïykheden medebrengen. Het gevaar
is dan ook niet denkbeeldig, dat by
ruime bevoorrading door particulieren,
hetzy door gebrek aan geschikte
bergruimte, hetzy door onbekendheid
met de verzorging van aardappelen,
belangryke hoeveelheden zouden ver
loren gaan.
De Minister heeft gemeend, rekening
te moeten houden met de nadeelige
omstandigheden, die van invloed
zullen kunnen zyn op den beschik
baren voorraad. De gevolgen van
ziekte onder de aardappelen zyn nog
□iet te overzien. Ook bq de scherpste
contróle zal het nooit geheel te voor
komen zyn, dat aardappelen worden
vervoederd aan het vee. Het kan
voorts gebeuren, dat door strenge
vorst belangryke boeveelheden voor
de consumptie verloren gaan, terwyi
ondanks behooriyke voorzorgen, door
storing in het vervoer toch op een
gegeven oogenblik op een bepaalde
plaats feiteiyk een tekort aan aard
appelen zou kunnen ontstaan. Indien
onder een of meer dier omstandig
heden onverhoopt tydeiyk de aardap
pelvoorziening mocht lyden, behoort
de geheele bevolking den last daarvan
te dragen en dient voorkomen te
worden, dat alleen zy, die niet in
staat waren provisie in te slaan,
daarvan de nadeelen zouden onder
vinden.
Op al deze gronden heeft de Minister
besloten geen particuliere bevoorra
ding toe te staan. Ia verband daar
mede is het vervoer van aardappelen
stop gezet, terwyi alle aardappelen
door de Regeering worden overge
nomen, met uitzondering van dielo
welke door de eigenaren voor eigen
gebruik zyn verbouwd, in een hoe
veelheid evenredig aan de grootte
van hun gezin en van de pootaard-
appelen, waarvoor een afzonderiyke
regeling zal worden gemaakt.
(Het verbod van vervoer is niet
van toepassing op het vervoer van
aardappelen van bet veld naar de
opslagplaats van den verbouwer, mits
het vervoer plaats vindt langs den
kortst mogeiyken weg en niet tus
schen zonsondergang en 2 uur na
zonsopgang en op het vervoer van
partyen, die op den datum van do
ministerieele beschikking reeds in
schip of wagon geladen waren.
Voor de in kuil te nemen aardappelen
zal worden betaald f 5 per 100 K.G.
zand- en veenaardappelen (geen fa
brieksaardappelen) en f 6 per 100 K.G.
kleiaardappelen, beide soorten be
stemd voor levering in het najaar,
een en ander verhoogd met een toe
slag voor het bewareti. Zonder spoci-
ale machtiging der Regeering, ver
tegenwoordigd door de Aardappelcom
missie zullen geen aardappelen mogen
vervoederd worden aan het vee.
Nagegaan zal worden welke aard
appelen geschikt zyn voor de con
sumptie. Ten aanzien der daarvoor
niet geschikte aardappelen zal nader
worden beslist.
De consumptieaardappelen zullen
uitsluitend worden geleverd aan de
gemeentebesturen, die boven de voor
onmiddeliyke distributie noodige hoe
veelheden ook zullen moeten zorgen
vooreen reserve van goed houdbare
aardappelen, voldoende voor zes weken,
waaraan alleen ingeval van nood zal
mogen worden geraakt.
De dlstilbutle zal op 9 October a.s.
aanvangen. Begonnen wordt met ge
lyktydige distributie van geelvleezlgo
zand- en veenaardappelen (Eigenhei
mers, Groninger Kronen, Roode Stars
on daarmede geiyk te stollen soorten)
en eene beperkte hoeveelheid klei-
aardappelen (Borgers, Eigenheimers
en Industrieel.) Iedere toewqzing aan
een gemeente zal ten hoogste 40 °/0
kleiaardappelen omvatten.
Met het oog op'de transportmoei
lijkheden zullen naar gemeenten, die
(enoeg eigen kleiaardappelen ver
duwen, geen zand of veenaardappe
len worden geleverd.
Zoo spoedig mogelijk zal een in
ventarlsatie der aardappelen geschie
den, die van tyd tot tqd zal worden
herhaald, om daardoor een overzicht
te krygen en te houden van de be
schikbare voorraden.
Olstrlbutiarsgsllag voor Botor.
Be minister van Landbouw beeft
een dtatrlbutieregeling voor boter
vastgesteld, waarby verboden is de
aflevering en het vervoer van boter.
Dit verbod is niet van toepassing op:
a. Personen of vereenigingen van
personen, die als producent of als
grossier zyn ingeschreven bq do
Rykacommlssie van Toezicht op de
Botervereeniging.
b. Op dótaillsten, die hun boter
uitsluitend betrekken van ingeschre
ven producenten of grossier».
Op hoeveelheden van 5 K.G. of
minder.
In de gevallen a en b moet het
vervoer worden gedekt door een ver
voerbewya, af te geven door de
Rykscommiseie van Toezicht op de
Botervereeniging.
Turfdlitrlbutia.
In antwoord op schriftoiyke vragen
van den heer van der Voort van
Zöp betreffende turfdlstributie meldt
minister Posthuma, dat in Augustus
epn adres werd ontvangeif van een
combinatie van verveners te Klazina-
veen, waarin de aandaebt wordt ge
vestigd op het feit, dat een hoeveel
heid van plm. 26.000 dagwerk grauwo-
en bolsterturf aanwezig is, en bier
van geen verlading plaats heeft. De
Rykskolendlstributie, aan wie de in
houd van dit adres bekend was, bad
onmiddeUjk maatregelen genomen,
dat met de verlading van deze turf,
zönde lichte turf, welke in gewone
tyden bijna niet voor stookdoeleinden
in aanmerking komt, doch in hoofd
zaak voor de fabricage van turf-
strooisel wordt gebezigd, een aanvang
werd gemaakt, aangezien terstond
begrepen is, dat in de moeiiyke
tyden deze turf als brandstof moet
worden gebruikt. De verlading is
thans in vollen gang.
Het verzoek door bedoelde verveners
en ook eenige anderen gedaan om
den vrijen handel weder te herstellen,
kan niet worden Ingewilligdhet zou
uit den aard der zaak een bevoor
rechting van enkelen worden, Indien
turf vry gelaten werd. Alle beschik
bare boeveelheden dienen gelqkeiyk
en rechtvaardig te worden verdeeld.
De Rijkskolendistrlbutie zal beoor-
deelen, hoe de hoeveelheid van ca.
26.000 dagwerk turf op de meeat
spoedige wijze de meest geschikte be
stemming bereikt
Overwogen wordt, in hoeverre de
noodzakeiykheid bestaat tegenover de
schippery meer dwingende maat
regelen te nemen, ten einde de be
schikbare scheepsruimte op de meest
juiste wöze voor het vervoer van
turf, aardappelen en bieten te ver-
