S-SELDERSCHE COURANT
No. 4848
DINSDAG 30 OCTOBER 1917
46e JAARGANG
Uitgever: C. DE BOER Jr., Helder. - Oplaag 6250 ex.
Abonnementsprijs; In de stad f 0.85, per post f 1.10.
Losse ex. 2' cent.
Advertentlën 10 cent per regel.
Wagens de toekenning van
duurtetoeslag aan ons per
soneel, met ingang van heden,
en door een nieuwe belang
rijke verhooging van den
papierprijs, zijn wij genood
zaakt, met Ingang van 1
November de prijs van de
losse exemplaren van ons
blad te stellen op
3 cent,
terwijl op ALLE advertentlën
en reclames, met Ingang van
dien datum, een oorlogstoe
slag zal worden geheven van
10 procent.
Adm. Helder8che Courant.
Op pagina 4 van dit blad
is opgenomen:
1. Oa Distributie.
2. Ingezonden.
3. Feuilleton, enz.
DE OORLOG.
Do legerberlchten
van 27 en 28 October.
29 Juli.
Het offensief der Centralen neemt
afmetingen aao, zooala wij dat alleen
nog aan het Russische front gewoon
waren. Na hun met succes bekroonden
aanval in het gebied van Flitach en
Tolmein, hebban zij hun offensieve
beweging thans over het geheele
f:onu naar het Z. kunnen voortzetten.
De eerste aanvallen toch, brachten
•li' Itaiiaanacho stellingen bezuiden
Tolmein in ernstig ge-.aar. Een naar
bet Zuiden gerichte aanval van de
hier vooruitrukkende afdeolingen der
Centralen dreigde deze stellingen le
omvatten. Hierdoor werden de Italia
nen gedwongen huu stellingen prijs
tii geven en op achterwaarts gelegen
linies terug te trekken. Teoordeelen
naar het groote aantal gevangenen
en de massa veroverde kanonnen, is
huu dat maar ten deelfl" gelukt. Dat
(-en groot aantal kanonnen verloren
ging en dat juiat na do aankomst
der zware E.ogelsche artillerie is
begrijpelijk. Ia het woeste bergland
is het vrijwel onmogelijk de stukken
die dikwijls met ontzaglijke inspan
Ding ia hunne posities werden ge
bracht, bij een overhaaste terugtocht
mede te voeren. Dat de Centralen
evenwel 100 000 man aan gevangenen
konden nemeD, wijst erop dat de
Italianen niet bijtijds weg konden
komen.
In een snel tempo groeit hebjuicces
der centralen aan. In een bèricht
van 27 October werd gemeld, dat
het aantal go vangenen 60.000 bedroeg
en het getal veroverde kanonnen tot
450 ateeg. Het belicht van den 28a
gaf voor deze getallen 80.000 en 600,
waarop het avond communiqué van
deDzelfden'' dag volgde met de mede-
deeliog, dat 100.000 gevangenen wa
ren gemaakt en 700 kanonnen ver-
meesterd.
De vordetiDgen hielden hiermede
gelijken tred. Na de successen aan
het Noordelijk deel van het Izonzo-
front, begon het Zuidelijk deel daar
van, tot aan den Wippacb, te wan
kelen. In het échec van het 2de
Italiaanschs leger werd nu ook het
3de meegesleept. Opk dit leger werd
door de Centralen onder den voet
geloopen. De Da ontzaglijke moeite
en zware gevechten veroverde hoog
ten, als de Monte Santo, de Monte
San Gabriele, de Kuk, om hot bezit
waarvan duizenden en duizenden
levens waren opgeofferd, moesten
worden prijsgegeven. Qörz, welks
bezetting op 9 Augustus 1916,
in Italiö met zooveel vreugde werd
vernemen, werd door de Centralen
bezet. De OostenrÖksche vlag waait
wederom van het kasteel.
Deze terugtocht had weder tot ge
volg, dat bet front bezuiden Qörz,
op het onherbergzame Karstplateau,
eveneens verlegd moest worden. Ook
hier gingen de Centralen tot de ver
volging van den vijaüd over, zoodat
de Italianen thans op het geheele
Isonzofront op den terugtocht zijn.
Op het Noordelijk deel zijn zij reeds
uit het gebergte geworpen, op de
hielen gevolgd door de Duitschers.
Von Mackensen, die volgens een
Reuter-bericht den slag leidt, gunt
de achtervolgden geen rust. Reeds
werd de eerste stad in de Italiaansche
laagvlakte, n.l. Cividale, door de
Centralen bezet. Hier zijn zQ nog
slechts een goede 15 K M. van bet
belangrijke spoorwegknooppunt Udine
verwijderd.
Wat de uitwerking van dezen ge
weldigen tegenslag voor de Italianen
zal zijn, is nog niet te overzien. De
toestand is yoor hen zeker kritiek.
Zullen zij in staat zijn de Centralen
aan den rand van de Povlakte tegen
te houden? Of zullen de Centralen
er in slagen deze vlakte binnen te
dringen en ervan een groot deel te
vermeesteren? Een kleine vooruit
gang in die richting zal reeds vol
doende zijn om de Italianen te nood
zaken hunne stellingen in de Julische
en Karnische Alpen te ontruimen.
Volgens een Duitsch bericht van 29
Oc-t. is dit front reeds aan het wan-
keleü gebracht.
Mochten de Centralen er werkelijk
in slagen een deel der Povlakte te
vermeesteren, dan zouden zij er ook
in kunnen slagen het Italiaansche
gevechtsterrein tot een van minder
beteekenis te maken, gelijk thans
met het Russische front het geval
is. Het is ook waarschijnlijk, dat zij
rekening hebben gehouden met den
biDneulandschen toestand in Itaiié,
die verre van rooskleurig is.
Mocht het inderdaad dien kant
uitgaan, dan staat het. te voorziet),
dat de Centralea alle beschikbare
krachten naar het Westelijk front,
zullen dirigeeren. Misschien om bier
een offensief te ondernemen, hetzij
om in de verdedigende taktiek te
volharden. In het laatste geval zullen
ook de Amerikaaascbe troepen niet
kunnen voorkomen, dat de partij
remise wordt.
Dit alles li6t nog verre. Met zeker
beid valt hieromtreot niets lo zeggen.
Doch het buitengewone succes der
Centralen aan het Italiaansche front
opent ook een buitengewoon verschiet.
Van het W e s t e 1 y k front.
Het is te verwachteD, dat de geal
lieerden op het West.lijk front zullen
trachten door geweldige krachtsin
spanning de Duitschers te noodzaken
meer troepen, dan zij tor voltooiing
van hun succea missen kunnen, naar
het Weatou te dirigeeren. Ds gevechten
aan het front in Vlaanderen en aan
het Oisue—Aisne kanaal duren voort,
waarby de geallieerden nog steeds in
het voordeel zyn.
Volgens bet Fracsche commui iqcé
van den 26»len werden dien ochtend
aan het Vlaamscbo front 200 gevan
genen gemaakt. Op het. gevechtster
rein in de streek van de Ailette werd
de vijand aebteruitgedreven en het
dorp Filaiu genomen.
Sedert 23 October werden 61 ka
nonnen genomen, w.o. verscheidene
zware stukken en mortieren van 20
cM.
Latereberichtenmeldendat tusachen
Draaibrug en Driegrachten nieuwe
stukken loopgraaf vermeesterd wer
den.
Zaterdagmorgen te kwartover vijf
werd opnieuw een aanval ondernomen.
De Franachen camon aan beide
zyden van den weg Tperen - Bixmui-
den over-een front van vi6r kilometer
by een diepte v-r.n 2 kilometer alle
Duitsche stellingen, ondanks den
hevigen tegenstand van den vyaud,
die zoèr zware verliezen leed.
Zy bezetten den westeiyken grens
van het Houthulsterbosch en ver
overden de dorpen Merckem Asch-
boop en Kippen, alsmede een groot
aantal versterkte hoeveD en maakten
100 gevangenen.
Aan het AisDe front werden nieuwe
vorderingen gemaakt by Cbevrigny
en werd do Froidmonthoeve bezet.
Vrijdagochtend ondernamen de
Engehchen aanvallen ten N. van den
spoorweg Yperen-Rousselaere. Zij nes
telden zich op bet sUlgend terrein
ten Z. van Passcbendaeie. Tea O. van
Poelcapelle werden vordsringen ge
maakt, waarby soa aan\al versterkt©
boeven genomen worden. In den loop
van den d»g werden meer dan 600
gevangenen gemaakt. Zware tegen
aanvallen der Duitschers werden af-
gesiagoo.
Latere berichten meldden, dat
de geallieerden 1100 gevangenen
maakten.
Volgens de Duitsche berichten on
dernamen de geallieerden zoo wel aan
bet Vlaamscbe front als in de streek
van het Oise Aisne banaal verschei
dene krachtige aanvallen, zonder er
nochtans in te slagen eerig belang
ryb voordeel te behalen.
Een bericht uit New-York meldt
dat Amerlkaansche troepen loop
graven aan het front hebben bezet,
en dat de artillerie, aan den strijd
beeft deelgenomen.
Van de overige fronten geen be
richten van belang.
Brazilië en Duitschland.
Volgens een bericht uit Rio de
Janeiro hebben de Kamer en de Senaat
eenstemmig het bestaan van den
oorlogstoestand tusschen Braziliö en
Duitscbland bekrachtigd.
De president der republiek heeft
dit besluit met een proclamatie be
krachtigd.
Ean Kansellerscrisis in
Duitschland.
Uit Berlijn werd dd. 27 October
gemeld, dat volgens eenige avond
bladen, de Rykskanselier zijn ontslag
zou hebben gevraagd. Het bericht is
echter niet officieel.
Kabinetscrisis in Spanje.
Naar dd. 27 October uit JMadrid
wordt gemeld, is bet Spaansche kabi
net afgetreden.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Bezuiniging kolen en gas.
Ter besparing van koien en gas
worden onze gemeentescholen ge
durende de wintermaanden en be
ginnende Zaterdag 3 No?, a.s. op
Woensdag en Zaterdag den geheelen
dag gesloten, terwyi de schooluren
voor de overige dagen ovenals
het vorige Jaar zullen zyn van
half negen tot half vier.
Uit de bouwvakken.
Zooala bekend mag worden geacht
bestaat te Helder eene collectieve
arbeidersovereenkomst, regelende de
arbeidsvoorwaarden voor de bouwvak
arbeiders. Deze is afgesloten in Oc
tober 1916 en loopt tot 1 October 1918.
AlsovergangsbepaliDgwasopgenomen
dat op 1 October van dit jaar 1 cent
per uur loonaverhooging zou worden
gegeven.
Boor de samenwerkende vereoni
gingen van bouwvakarbeiders is io
den loop der maand September aan
de patroons een schryven gericht,
waarin zy het verzoek gedaan hebben
om met bet oog op de sterke styging
van de prijzen der levensbehoe/ten
een meerdere verhooging dan 1 cent.
per uur toe te staan.
In eerste instantie is dit verzoek
door de patrooeavereenigiog afge
wezen. Wel wordt in hun antwoord
erkend dat ook r.aar bun meoning de
foestaud voor de aibeiders zeer oa
gunstig is. Daarna is door de werk
lieden opnieuw een scbryven ioge-
diend, waarin wordt gewezen dat in
andere plaatsen, waar eveneens con
tracten bestaan, door partyen in
onderling overleg het looncijfer is
gewijzigd," en waarin opnieuw by de
pairoons van Helder wordt aarge
drongen om evereens oen voöf de
werklieden gunstig beiluit te cerr
Naar nader werd vernomen zullen
de patroons over deze zaak opnieuw
vergaderen. Indien het met het oog
op den bedrytstoestand mogelijk is
(en gezien de betrekkeiyke dru'wte in
het bedryf moet die mogelykbeid
aanwezig zyn) zal inwilliging van
het verzoek dor gezellen billijk zyo.
Vakschool voor Melsjss.
Bovenstaande inrichting, die ook
wel de Industrie- en Huishoudschool
wordt genoemd, voldoet zeer zeker aan
een bestaande behoefte. Zy toch ver
schaft, onze meisjes gelegonbeid de
ken nis op te doen,die voorin haar latere
leven-zoo onontbeerlijk blykt. Daar Is
menigmaal geklaagd en terecht -
dat voor de jongens op dit gebied
veel meer gedaan wordt dan voor do
meisjes.
En toch is voor baar even noodig
zy het dau op ander gebied ts
leeren wat zy in de toekomst noodig
zal hebben. Bit is van belang voor
onze geheele maatschappij Uit dat
oogpunt bezien mogen wij oas ver
heugen in de belangstelling die ook
bier voor dit ónderwys blykt te
bestaan.
Zoo men weet werd de school,
Havenplein 18, geopend en wel met
halfjaarklassen.
Dat. er nu toch 3 klassen zyn komt
doordat er by het begin-van do 36
leerlingen de 12 oudsten, die reeds
lang op een dergelijke school wachtten,
een tweede klasse konden vormen.
Ds volgende drieklassen wordt hel
costuum naaien voortgezet, met de
vakken! koken, stryken en lager
onderwy».
In de late klas wordt handnaaien
onderwezen; aan bet eind daarvan
het eerste machinewerk- verder
stoppen, breien, stryken, rekenen,
taal en hand- er. recbtiycig teekenen.
In de 2e klasse wordt het machiue-
werk voortgezet, eenige volslagen
stukken ondergoed worden afgewerkt
verder mazen, knippen, vei stellen.
Daarnaast teekeneu en lager onder-
wys, terwyi het koken als nieuw
vak, wordt onderwezen.
Iu do 3e klasse wordt al het voor
gaande voortgezet, het naaien wordt
nu eenvoudig costume-maken, een
rokje, een blouso voor zich zelf, enz.
Wat er geleerd wordt en geleerd
is zal de aanstaande tentoonstelling
van werk van alle leerlingen - laten
zien. We deeten alleen nog mee, dat
koken en strijken op beide tentooc-
stellingedagen gedemonstreerd zal
orden.
Men zal toegeven dat ieder meisje
in onze stad thans in de gelegenheid
is, zoo zij datwil.donoodige pructjache
kennis te verzamelen.
Het schoolgeld kan voor niemand
een bvletsef ?.yn. 't Loopt van f6.—
tor f 24.— per jaar al naar den
welataDdsgrens der ouders c( ver
zorgers.
Hot gemaakte goed kan het eigen
dom biyven der maakster zoo zy zelf
de grondstof verstrekt.
Voor ouders die het niet betalen
kunnen kan zoo noodig de.grondstof
voor het maken van het goed, van
wege de school verstrekt worden.
Wij gelooven stellig dat de vakschool
in onze plaats zich in zeer toenemende
belangstelling zal mogen verheugen
omdat zy elkeea, die dat begeert de
gelegenheid biedt zich klaar te maken
voor dat deel van de taak die haar
later op de schouders zal worden
gelegd.
Betreffende deuren waarop de ten
toonstelling geopend is, verwyzen wy
naar de in dit blad voorkomende
advertentie.
Sportvereenlglng „H. B. S."
Zaterdagavond had in .Casino" de
jaariyksche fuif plaats van de Sport
vereenlglng ,H. B. S." Veel jongelui,
veel jonge maiejes in wit, in af
wachting van de genoegens een razend
lawaai makend: een volle zaal dus
met blijde gezichten.
De heer Stammes, Leraar gym
nastlek, hield, by ontstentenis van
óea Voorzitter, de opeuingsspeech,
waarin hij allen harteiyk welkom
heette. Een paar nummers orde- en
stok oefeningen gaven ons 41? aan-
Btonda een hoogen dunk van de
gymnastische bekwaamheden der
adspiranten. De rest vaa bet pro
gratuma was geheel den schoonen
kunsten gewyj. Daar was Sam
Vlessingmet een opgewekten maracb,
daar was Beethoven naast LortziDg
en Mozart, en daar was het eigen
ensesible, dat dit alles met muzika
liteit en gevoel ten gehoore bracht.
Het jonge meisje voor de piano sloeg
con brio de toetsende cornet i
pistons, of boe het ding heeten mocht,
blies van geweidde violen en de
cello lieten zich niet onbetuigd, en
boven dat alles stODd monsieur le
k^pellmeister met beide armen de
maat. te slaanéén twee, één twee,
of één twee drie, één twee drie, al
na venant. En by elk nummertje
applaudisseerden ze als razendenjde
handen alleen gaven onvoldoende
geluid, de voeten moesten er by te
pat komen, en ook dit was onvol
doende; en wy betreurden het, niet
in Itahö te zyn, waar men het wel
luidende .bravi bravi" toeroept by
zóó groot een enthousiasme.
Eq dan te bedenken, dat er na dit
alles nog een klucht kwam en dat
zeifs deze klucht nog niet het hoogte
punt van den avond was! Dat er na
de klucht nog kwamge raadt
het, lezer: het bal, waarvoor al die
witte toiletjes waren voor den dag
gehaald.
Ingezonden mededeellng.
HET ZAL NIET LANG MEER DUREN
dat er m ons kleine land nog duizenden, ja tienduizenden gevonden worden die
niets of bijna niets van een of meer der vreemde talen kennen. War ter is nu gi
tegenheid om op prettige eenvoudige wyze Fransch, Duitsch of Engelscti te leeien
en dat tegen zulk een biliyken prijs, dat niemand in zyn geldelijke omstandig
heden eeu teden kan zien bieraaD geen deel te nemen. Voor den prijs van f 0.50
per maand oi tvaogt U wekeiyks een blad, dat U geleidelijk maarzeker zoover
brengt, dat U een eenvoudig boek in>de vreemde taal kunt lezeD, dat U in staat
zijt eenvoudige correspondentie in die taal te voeren. De cursu«sea vangen aao
1 Nov. a.s,. ook voor de vakken Algebra en Meetkunde, Ned. Taal en Rekenen
en Boekhouden. Proefoummers worden gratis en franco toegezonden. D^ze
getegenheid moogt U niet laten passeiren. - A. F. Q. LEIDERITZ, D. H. SCHENK,
Hoofdonderwijzers. Witte de Withstraat 23, Amsterdam.
Ja, Ja, hst leven kan nog wel
gonocgiyk zyn al leefc men ook op
rautsoon I
Nieuwe telefoonaansluitingen.
R-J. Brakema, Dykstr^(buish.aaosl.)
119* Braad*t.-Comm., Gasfabriek.
135 Geus, P. de, Keizerstraat.
218* HaUum enBlankevoort, Woon
schip, Kruisweg.
131 Heeman, H., Brandstoff., van
Galenstraat.
Tb. Kroonstuiver, Koningstraat,
(buisKaansl.)
36 Poelje, Mr. G. A. van, Bree-
waterstraat.
276 Polak Zonen, B. H., Dansinst.,
Dykstraat.
J. Poathuma, Binnenhaven, (huisb.-
aansl
11 Raadt, J.- A. J. de, Kanaal weg.
Ronadorp, Binnenh., (huish.aansl.)
|SX1S7| Rietdak, O. M., Held. Pold.
277 öaim, A. J., Architect, Station
straat.
C. A. Staalman, Plantsoenstraat,
(huish.aansl.)
237* Vellings-Vereeniging, Secr. J.
Dekker, Langeïtraat.
257' Vinkeu en Co., Nico, Spoorgr.
297 Zwart, D. C. A. de, Kanaalweg.
C. H. Zylstra, Havenplein (buish.
aansl.)
BINNENLAND.
Nederland en de Entente.
Naar Reuier uit Londen seint, vor-
noemt de Daiiy Mail, dat het mini
sterie van buitenlandsche zaken en
het ministerie van blokkade volko
men overtuigd zy n, dat dit jaar geen
cement uit Nederland naar Duitsch
land of Belgié is gegaan. Daarom
zullen er, ofschoon verdere uitvoer
vergunningen geweigerd zyn, geeu
stappen gedaan worden, om den
uitvoer tegen te gaan van de 700
ton, die op de Toeems voor ver
scheping gereed iiggen.
De N. Rott. Ct. teekent hierby aan
Hoe dwaas de Eogelsche bewerin
gen waren, dat het Eagelsche cement
weer na3r Duitschland of Belgié zou
uitgevoerd worden kan ook hieruit
biyken, dat van Januari t.m. Mei hier
te lande 62,620,016 K.G. tras en
cement uit Duitscbland zyn ingevoerd.
Uit Engeland is daarentegen niet
meer dan 11,433,262 K.G. in ons land
ingevoerd. De uitvoer van hier heeft
iu die maanden beloopen 1250 K.G.
naar Oost-Indié en 2992 K.G. naar
Suriname. Indien nu iu EugeiaDd
uitvoervergunningen voor Nederland
verder geweigerd zulien worden, zal
dit alléén tengevolge hebben, dat
Nederland ook voor coment weer
uitsluitend op Duitschland is aange
wezen. Dit is voor Nederland nadeelig,
uo slechts voordeelig voor de Duitsche
cecnetitfabrikanteu. De paden van de
Eügeteche politiek zyn niet altyd erg
duideiyk.
Ua zand- an grintquaastie.
Do Ecgelsche legatie in den Haag
vei strekt het volgende communiqué:
Men dient in het oog to houden,
dat de cijfers, vermeld aan bet slot
van bet communiqué omtrent do
zand- en griniqus68tie, door de
Britsche legatie gepubliceerd, de
hoeveelheden van deze materialen
aangeven, wc-lke over Hansweert en
Sas van Gent in Belgié waren inge
voord tusschen 1 Januaii en 31
Augustus 1.1. Waar de juistheid van
deze cijfers is betwist, kan het zijn
nut hebben, mede te deelen, dat,
voor zoover het 't zand betreft, met
mogeiyk is guweest vast te stellen,
of dit alles uit Duitscbland kwam,
dau wel eeu groot deel ervan van
Nederlandschen oorsproDg was. Uit
de cyfers, vermeld in het offlcieele
communiqué der Nederlandsche re
geeiing scbynt af te leiden, dat
groote hoeveelheden van het zand
nit Nederland kwam. Het is van be
lang in dit verband op to merken,
dat byna alle ladingen zand van
Nederlandschen oorsprong, die de
grens passeereo, bestemd zijn voor
Gent, terwyi al het grint en de stee-
nen verzonden worden naar Antwer
pen. Natuuriyk spreekt het vanzelf,
dat Nederland krachtens het volken
recht vry is, zoo groote hoeveelheden
van deze materialen als het ver
kiest, naar Belgié uitvoeren. Het feit,
dat de Nederlandsche statistieken den
doorvoer van slechts een zeer geringe
hoeveelheid zand erkennen, verandert
niets aan de juisthid der Britsche
cyfers met betrekking tot de hoeveel
heden, welke Belgié over Hansweert
en Sis van Gent binnenkwam, en
evenmin brengt het verandering in
de vreemde coïncidentie, dat 2miili
oen ton grint en steenen en 1
mihoen ton zand de grens zyn
overgegaan, precies in de verhoudin
gen welke noodig zyn voor de ver
vaardigiog van beton. Alleen vraagt
men zich af, waartoe zooveel zand
naar Gent moest gaan.
Invoer van Ijzer an staal.
Naar de ,Tel." verneemt heeft de
Duitsche regeering zich verbonden
voorloopig een invoer van 20.000 ton
ijzer en staal per maand te waar
borgen. Tot dusver was de invoer
16.000 ton per maand, maar dit cijfer
is met 6000 ton verhoogd.
Deze overeenkomst vormt een
onderdeel van het dezer dagen
tusachen Duitschland en Nederland
gesloten contract
Leening van 500 millioan.
Conversie dar Loanlng 1914.
Minister Trsub heeft bij de Tweede
Kamer een wetsontwerp ingediend
tot bet a&ugaan vsn een geldteening
lof teeningeo)van vijfhonderd
mi Ui oen gulden.
Op 6 Oct. jj. bedroeg de vlottende
schuld eon som van 265 millioen
gulden. Deze schuld zal nagenoeg
geheel worden geconsolideerd
Wel zyn er nog verschillende in
komsten te verwachten, waaruit
genoemd bedrag van vlottende schuld
grootendeels ook geconsolideerd zou
kunnen worden, maar daartegenover
staat, dat er rog belangryke bedragen
voor crisis uitgaven zullen noodig
zijn. Do Minister schat die op niet
minder dan 30 millioen gulden per
maand, zoodat van Oc-t. 1917 tot
Mei 1918 nog 210 millioan noodig is.
Op 1 Mei a.s. zal 't totaal der
crisis uitgaven dan 1 m i 11 ir d
gulden bedragen. Hiervan zal dan
gedekt zyn een bedrag van 781
millioeD, nameiyk 521 millioen uit
do drie vroegere crisis-leariingen, 140
millioen uit de oorlogswinstbelasting
en 120 millioen uit de verdediginga
belastingen. Biyft dus ongedekt een
bedrag van 220 millioen, te ver
meerderen met de tekorten op den
gewonen dierst, groot 60 millioen.
Hierby komt, dat de Minister wil
overgaat) tot conversie vin het
rog uitstaande bedrag vm de leening
1914. Dit bedrag is 247>/a millioen
gulden. Het voornemen is, dit bedrag
iu schuldbekentenissen van de Dieuwe
leening te converteereD. Hun, die
aan deze conversie deelnemen, zal
een bonus worden toegezegd van
V» vaQ nominaal kapitaal der
geconverteerde obligaties.
Mat bet oog op dit alles is een
bedrag van 500 millioen voor de
nieuwe leeaing noolzakeiyk. Het
ren te type zal 4'/»% zÜn- D"
aflossing zal over veertig jaar
worden verdeeld.
Voor het geval de vry willige in
achry vingen minder dan 400 millioen
mochten bedragen, wordt een g e
dwongen leening voorgesteld,
evenals de vorige malen. (Tel.)
Oa smaak van hat brood.
Het Bureau voor Mededeelingen
inzake de voedselvoorziening meldt
In de volgende wekon zal door de
Rsgeering veel -inlandsche tarwe in
ontvangst worden genomen, die in
korten tyd moet worden verwerkt.
De tarwe toch is dit jaar vochtig ea
er zou dus, wanneer ze bewaard werd,
allicht bederf komen. Daar nu de
grootste zuinigheid mot broodkoren
is geboden, mag natuuriyk geen kans
worden geloopeo, dat een deel der
tarwe tot bederf zou kunuen over
gaan. Daarom is het noodig deze
tarwe het eerst voor verdeeling aan
de meelfabrikanten in aanmerking te
doen komen zelfs zal er In het brood
meer van moeten worden verwerkt,
dan anders wenschelijk zou zyn.
Het io dus mogeiyk, dat in de eerst
volgende weken het brood een eenlgs-
zins anderen, wellicht minder goeden
smaak heeft. Men weet dan nu wat
de reden daarvan is. Aan de voed
zaamheid vaa het brood doet het
niets af.
Troelstra over de conferentie te
Stockholm.
In een groote openbare vergadering
in het Concertgebouw te Amstordam,
uitgeschreven door de plaatselijke
federatie der S. D. A. P. en bezocht
door naar schatting tweeduizend per
sonen, heeft mr. P. J. Troelstra eon
rede gehouden over" Stockholm.
Mr. Troolstra werd met uitbundige
en langdurige toejuichingen begroet.
Als bedoeling dezer vergadering,
meende de heer Troelstra, moet vau
deze plaats een krachtige poging uit
gaau om de socialistische en andere
politieke leiders van Europa te door
driegen vao hun zware verantwoorde
lykheid om te zorgen, dat de conferen
tie te Stockholm gelukt. De spotters
mogen voor zichzelf uitmaken of het
nagaat een zoo ernstig bedoelde poging
om aan zulk een wereldramp een
eind te maken met spot te begroeten.
Da tegenstand van de. Fransche en
Eogelsche regeeringen is feiteiyk
overwonnen öuor de Fransche min
derheid, waardoor thans de Fransche
en Eagelsche partyen bereid zyn afge
vaardigden naar Stockholm te zenden.
Ook van Belgié behoefde geen tegen
stand te komen tegen do Stockholm-
sche conferentie, omdat wy, aldus
spr., er diep van doordrongen z.yn
dat Emllo van der Velde, als Belg,
in de internationale niet zal behoeven
Le strijden voor Belgié's herstel. Daar
voor zal de ganscbe internationale
als een kampioen stryden. Duizenden
arbeiders is net hart verscheurd den
voorzitter van het internationale
bureau Emile vau der Velde te zien
onder de tegenstanders der conferen
tie. Zyn eisch waseerst de demo
cratie, de parlemêntoriseering vaa
Duitschland. Maar van geen party
mag men eischen revolutie in eigen
iand te doen uitbreken. Niet door de
Duitsche party te diskwalificeren
voor de wereld, maar door in haar
stryd achter haar te gaan staan, zullen
wy de Duitsche sociaal-domocratie
in haar stryd tegen de oorlogs- en
bewapeningsparty helpen. De groote
winst van Stockholm zou zyn, wan
neer dit de kracht naar den vrede
wordt. Be partyea der landen, welker
regeeringen de passen naar Stockholm
geweigerd hebbeo, moeten inzien dat
dit niet alleen voor den vrede, maar
ook voor de internationale sociaal
democratie een onberekenbaar groot
belang zou zyn. Bit gunnen de kapita
listische partyen het socialisme Diet
en dat moeten de socialisten der
entente scherp inzien:
Wat zyn, zoo vroeg spr., tot dus
verre de resultaten geweest van het
werk te Stockholm? Io de eerste
plaats is 't een sprookje gebleken, dat
de internatiocale dood is. Als we
onder den adem der internationale,
met de schim van den grooten Jaurè»
in ous midden, wet-r byceukomen,
zullen do handen, die elkander niet
meer wilden drukken, elkander via-
den. Vier machtige regeeringen heb
ben zich tegen oas verbonden, al was
de conferentie nog niet byeen. Doet
men zoo tets tegen een dood ding?
Eon tweede tot dusverre behaald re
sultaat is bet voiflauwen langzamer
hand van gevoelens van haat. Het ia
gelukt in de volksmassa's langzamer
hand de hoop op vrede wakker te
maken.
Stockholm heeft zyn invloed uitge
oefend op de sociaal demociatische
partyen der verschillende landen. Op
-Jen partydag te WQrzburg is gezegd,
dat de vredesresolutie, door den Ryks-
dag aangenomen, een gevolg is van
Stockholm. Stockholm is de oorzaak,
dat Hend- rson uit de regeering van
Engeland is getreden, dus dat de
Eagelsche paity zich als onafhanke
lyke socialutisch-politieke partij heeft
georganiseerd. Aan Stockholm Is het
te danken, dat de Fransche party baar
vrybeid tegenover de Fransche regee
ring hernomen beeft; aan Stockholm
is te danken het viedesstrevon van
ds Russische revolutie. De muitery
op de Duitsche vloot, aan het Fransche
front, het hongeroproer te Turyn zyn
slechts kinderspel van wat komeD
moet, als de regoeiingen niet einde
lijk willen zien de waarschuwende
bliksemflitsen door het donkers zwerk.
De volkeren kunnen het niet langer
d. agen, beginneD driogender te roepen
tot de regeoringen; Stockholm heeft
hen wakker geschud. Of Stockholm
gelukken* zal, de naaste toekomst
zal het leeren. De eerste periode is
geweest een periode van losmaking
van do geesten; in geen richting is
zooveel voor den vrode gedaau als
door deze eerste Stockholm-pogiog.
Nu volgt de tweede periode; de ver-
antwoordeiykheid is van ons, Stock-
holmers, af. Het werk moet verder
gebeuren in de landen zelf, door de
georganiseerde arbeidersklassen* Dit
roept het manifest hun toe; vooral
om tegenstand to bieden aan de
weigering van passen door de regee
ringen.
Na het vredesprogram van het
corni'é te hebben besproken wees
Mr. Troalstra op de wenschelykbeid
van de ontwapening, ontwapening,
welke niet zal bereikt worden door
individueole dienstweigering, zelfs
niet door het demobiliseereu in een
bepaald land. Zouden wy alleen ln
eigen land ontwapenen, dan bevryd-
we ous van ons eigen militairis-
me, om het Pruisische gast vry binnen
te halen.
Het is nu tyd, niet om in ons
kleine land het militairisme te be
strijden, maar het internationaledan
alleen kunnen ook wy zelf van de
schande van het militairisme verlost
worden. In dit groote historischs
oogenblik, waarop eeu Czernln en een
Micbaélis het woord ontwapening
sprakeD, moet het proletariaat weten,
dat het zoozeer meester is van de
situatie, dst het den stryd tegen het
militairisme op internationaal gebied
glansrijk kan winnen.
De arbeidersklasse van nu is niet
meer die van 25 jaar geledeD. Be
revolutie van het proletariaat gedyt
niet by opstand, doch het best by
vrede, die de arbeidersklasse in staat
zal stellen, de baud te slaan in het
mechanisme van den staat. Stockholm
is een voortzetting van de sociaal
democratische politiek op internatio
naal terrein.
Willen de sociaal-democraten in
oorlogvoorende landen niet de schuld
op zich laden, doof te ztjn gebleven,
toen de Internationale hen riep, en
blind te zyn doorgehold naar den af
grond, dau moeten zy voortmaken.
Zal het gebeuren, dan moet het gauw
gebeuren.
Iu het slot zijner rede zei spreker
Als de oorlog het bestaande politieke
systeem omverwerpt, dan komt de
vraag, wie de revolutie zal lelden in
de goede banen, wie zullen verhin
deren, dat de contra révolutie en de
anarchie zich van haar zullen meester
maken, om het veld te effenen voor
de kapitalistische reactie, die dan zal
komen als redster in den nood. Voor
dit probleem komt het proletariaat
te stasD, sis de oorlog niet spoedig
afloopt. Daar is maar één macht,
welke van opstand revolutie makeu
kau, en dat is de moderne, de sociaal
democratische arbeidersbeweging. Mo
gen de sociaaldemocratische part yen
in de oorlogvoerende landen zich dit
voor oogen stellendan zullen ze
oppassen, ln het, vervolg zich weer
met de imperialistische regeeringen
te compromitteeren en zelfs als haar
agenten op te tredendan zullen ze
naar Stockholm gaan, om den Gods
vrede op te zeegen en om een groot
vredeswerk tot stand te brengen
dan zullen zy langs Stockholm onder
de rood© vlag der Internationale de
wereld voeren naar het socialisme.
E«n N.-H. dorp In gavair.
Het dorp Berkbout (oaby Hoorn)
heeft Donderdag op Vrijdag een zeer
angstigen nacht doorgebracht. De
alarmklok luidde, want het geheele
dorp werd bedreigd met overstroo
raing. De sluisdeuren bij Scharwoude
wilden niet sluiten, welke pogingen
men ook aanwendde, zoodat bet
Zuiderzeewater, dat gestadig rees,
naar binnen kwam, weldra de kolk
overstroemde en de binnenslooten
vulde. Daar het dorp J i 1 M. be
neden A. P. ligt is 't te b?gryp*D,
dat mensch en vee vluchtte. M t
vereende krachten slaagden de dor
pelingen erin door 't aanbrengen van
zeilen en zand de opening in do sluis
te dichten. Zoo werd de dreigende
ramp gelukkig afgewend. Waarschijn-
ïyk was een steen tusschen da deuren
gekomen.
(N. v. d. D.)
Heldersch Dagboek.
II.
28 October.
Elndeiyk weer eeDs een zonnige
dag I Na dagen van nat, koud weder,
van ongezelligs najaarsstormen) was
deze Zondag van ongekeDdo nazomei-
scho warmte. Wel zelden hebben we,
en in de laatste jaren in 't geheel
niet, een Octobormaand gehad, die
zóó nat en zóó koud was als deze.
October heeft de reputatie van een
maand, die ons dikwijls schadeloos
moet stellen voor koude en natte
zomermaanden. Maar dit jaar heeft
zy haar reputatie schardelyk ver
guisd. Ik vrees dan ook, dat de goede
raad, in myn eerste epistel gegeven,
□ameiyk om niet met stoken te be
ginnen vóór J November, wel niet
voor opvolging vatbaar zal zya ge
weest. Het was te boud, te nat, to
oDgezelIjg in huis en in menig rant
soonije zal dan ook wel al een bres
zyn geschoten.
Ook van de mooie herfsttinten, die
anders het monopolie zyu van de
Octobermaacd, is dezc-n keer Diets
terechtgekomen. We hebben hier wei
niet veel natuurschoon, maar toch
kunnen we ons wel vergasten aan
boomen langs onze grachten of,
buiten, aan de tinten en kleuren van
het polderlandschap. Maar dltjiaris
alles nat, verregend, stukgewaaid het
loof, en lang vóór den tyd liggende
bladeren al op den grond.
Onwillekeurig denk ik aan hét
fatale lot, dat een aantal boomen
beschoren is. Ik kan 't niet helpen,
maar ik sta geheel aan de zydo van
de redactie, die, metpryzenswaardigen
y ver, de bevolking waarschuwde voor
het gevaar en daardoor zelfs oorzaak
werd, dat het groote gevaar van eerst,
dat n.l. de geheele Weststraat en
Hoofdgracht zou gekapt worden, van
ons afwendde. Ik vind een boom zoo
mooi, als by daar staat, in vollen
bladertooi, en gelukkig bleek ook de
bevolking te voelen voor bet inetand-
houden der beide lanen, getuige do
actie.
Zelfs kwam iemand aan myne deur
met. een adres ter teekenlng, voor
het boboud der boomen. Mijne vrouw
heeft zich gehaast te teekenec, ik
zelf was niet thuis. Intusicheu heb
ik het nieuwe rapport gelezen, en
heelemaal gerust ben ik er niet op.
Die deskundige beeren zyn dikwijls
zoo onpoétiscb, zoo akelig praclisch.
De Raad zou wys doen ook dit
laatste rapport maar naast zich neer
te leggen, zyn er boomen dood, dat
moeten die er natuurlijk uit, maar
overigens moeten de heeren maar laten
staan wat nog staat.
Dezer dagen l&e ik in het Vliegend
BIpardon, de Heldersche Courar.t
(je bent aan dien naam zoo gewend
van oudsher), de waartchuwing vau
den Burgemeester voor het brandge
vaar, dat we dezen winter zulten
hebben, nu allerlei soorten brandstof
gebruikt wordt in kachel», die mee
rendeels er niet op ingericht zyn.
Kyk, dacht: ik, ik hoop, dat alle
menscben deze advertentie du eens
lezen. W&nt dat had ik ook juiat
voor mijn dagboek genoteerd, dat ik
mijn lezers daarvoor eens wilde waar
schuwen. Vooral dat stoken met hout
is een gevaarlijk werkje, dennenhout
vooral zet veel roet af, en als dan
de schoorsteen verstopt raakt, is het
mis. Je boort hier weiDig van bran
den, zoodat ik veronderstellen moet,
dat de menschen hier voorzichtiger
zyn dan elders. (Komt bet misschien,
doordat hier veel menschen in eigen
woninkjes wonen Maar dezen win
ter is het dubbel oppassen. De schoor
steenvegers moeten maar eens een
extra visite maken, dat is het aller
beste.
Io myn vorig dagboekblaadje is
mijne onderteekening weggevallen.
Hoewel ik anoniem voor u wensch te
biyven, kan ik me toch voorstellen,
dat het prettig Is als de lezer weet
met wien hy te doen heeft. Zoo?6le
naamlooze artikelen verscbUnen ln
een blad en er worden soms schry-
vers mee gedoodverfd, die er part
noch deel aan hebben. Daarom zal
ik myne dagboek-feuilletons voor den
vervolge onderteekenen met den naam
van
Waxdelaab.
Liefdadigheid naar Vermogen".
In dank ontvangen: gift onder de
letters IJ. Z. f25.-.
De Penningmeester,
F. Müluhb.
Den Helder, 27 October 1917.
CORRESPONDENTIE.
Wy ontviogen *en schrijven van
iemand, die er zich over beklaagt,
dat hetgeen wy in ons nummer van
23 October schreven over onhensche
behandeling van de zyde van bet
(militaire) publiek jegens de beambten
van het distributiebureau onjuist is,
en dat z.i. juist bet omgekeerde veel
vaker gebeurt, n.l. dat de beambten
bet publiek afsnauwen.
Wy kunnen dien inzender mede-
deelen, dat in 't algemeen klachten
omtrent minder beusche behandeling
tbulsbooren by den directeur van het
bedrijf, die elke schriftelijk ingebrachte
klacht zal onderzoeken.
Wy kunnen verder niet beoordeelen
(n hoever bier sprake is van on-
heusche bejegeninghet publiek zelf
geeft daartoe ook vaak aanleiding.
