DE OORLOG.
Van het Westelijk front.
Londen, 28 Oct. Avondbericht. In
den loop van den dag zijn de ope
raties van de Fransche en Belgische
strijdkrachten ten Noorden van More-,
k8m met bucccs voltooid. De Fran-
achen hebben vanochtend het dorp
Luichem bezet en het heele schier
eiland van Merckem is nu in han
den der geallieerden.
Van het Oostelijk front.
Londen, 29 Oct. De Russische ar
tillerie heeft verbroederingspogingen
van Oostenrijkers in de streek van
Bystritz verijdeld.
De Dultachers ontruimden Zater
dagavond het schiereiland Werder.
Van het Itallaansch-
Oostenrljksche gevechtsterrein.
Rome, 28 October. De hevigheid
van den aanval en het gebrek aan
weerstandsvermogen van enkele af-
deelingen vsd het tweede leger heeft
de Oostenrljksch-Duitsche troepen in
staat, gesteld door onzon linkervleu
gel aan het Julische front heen te
breken.
Andere troepen slaagden er, ondan ks
bun dappere pogingen, niet in, den
vijand te beletten tot den heiligen
vaderlandxchen bodem door te dringen.
Onze linie wijkt volgens het vast
gestelde plan terug. De magazijnen
er. stapelplaatsen in het ontruimde
gebied werden vernield.
Berlijn, 29 Oct. De aanvalslust^an
de Duitache eu Ooslenrijksch-Hon-
gasrsche divisies van bet leger van
generaal Ot'to von Below bracht,
bevleugeld door da behaalde succes
sen, het geheeie Italiaanache Isonzo
front tot instorting.
Het verslagen tweede leger stroomt
terug in de richting van de Taglia-
mento, het derde Italiaansche leger
het ft tegen den aanval op zijn stel
lingen van de Wippaeh tot aan Z06
maar korten t Ijd stand gehouden
Het ia in suellen aftocht langs de
kust van de Adriatiache Zee.
Ook ten Noorden van do brtede
doorbraak is het Italiaansche front
ia Karinthiö tot aan den Plöcken
pas aan het wankelen geraakt. Vij
andelljke achterhoeden trachtten ver
geefs tegenstand te bieden.
De Duitache troepen staan voor
Udine.
Ooatenryksch-Hongaarsche divisies
'namen Cormons (aan den spoorweg
van Göiz naar Udine) en naderen
in het kustgebird de grers van het
land.
Het aantal gevangenon en de buit
nemen voortdurend toe.
Weonen, 29 Oct. In de vroegte van
den 24«ten zfln de Oosten ryksch-
Hongaarscbe en Duitscbe strijdkrach
ten van generaal Otto von BêIow en
de noordelijke vleugel der legergroep
van kolonel generaal von Bordevic
hun aanval begonnen. Gisteren in
den avond van den vijfden gevechts
dag, was al het terrein heroverd, dat
ons do vijand, eiken vierkanten K.M.
met, ongeveer 6400 man aan verliezen
koopend, in elf bloedige slagen
zwoegend ontworpteld had.
Op de Karst-hoogvlakte drongen
onze troepen vooruit, den Monte Sao
Micbaels nemend.
Afdeeliogen van ons voeren over
de gezwollen Isonzo.
Görz werd in een straatgevecht
gezuiverd, de Podgora 's avonds laat
stormenderhand genomen. Be omtrek
van Oslavjja, de Monte Sabatino on
de Koradahoogte waren het tooneel
van nu en dan zeer heete gevechten.
Elke tegenstand der Italianen was
nutteloos. De achtervolging van de
in de ergste verwarring wijkende
I'aÜanen bracht ons voorbij Cormons
en den Quariaberg. Buitsche en
Ooatenr.-Hong. troepen staan voor
Udine.
Ook in bet bergland ten N.W. van
Cividale schieten wij vlug op.
Het Italiaansche Karinthiö front is
in de gewichtigste vakken aan 't
wankelen gebracht, In- een storm
aanval ontrukten onze .troepen den
vyand diens twee en een half jaar
lang gestaag verbeterde grensstel
lingen tsn Z.W. van Tarvis, bij
Pontafel, in het Plökeügebled en op
den grooten Pal.
Hulp «oor ltslië.
Parijs, 29 October. In den minis
terraad, onder voorzitterschap van
presideDt Poincarö, werd besloten
om onmiddellijk aan Italië allen steun
te verleenen, dien de toestand ver
ei8cht.
Do oorlogsraad, die hedenochtend
bijeenkwam, heeft de noodige maat
regelen getroffen. De pers spreekt
zich meer en meer voor een krach
tige oorlogsvoering uit.
Londen, 26 October. Het Reuter-
bureau is gemachtigd te verklaren
dat er reeds etappen zijn gedaan om
den Italianen den meest mogelijken
steun te verschaffen.
Op zee.
Voor de Belgische kust heeft een
treffen plaats gehad tusscben een
aantal Engelscho, FraDsche en Duit-
echo torpedojagers en vliegtuigen.
Van beide zijden wordt gemeld, dat
de vijandelijke schepen schade belie
pen en de eigen vaartuigen onbescha
digd terugkeerden.
Di duikboot- on mljnoorlog.
Berlijn, 28 October. In het KaDaal
en in de Noordzee hebben ODze duik
booten weer 18 500 ton in den grond
geboord.
Luchtaanval op Antwerpen.
Van de grens wordt aan de ,N.
Rott. Crt." gemeld, dat Zondagavond
om half negen een vliegeraanval op
Antwerpen heeft plaats gehad en
daarna nog eon om half een 's nachts.
Het soc. buis Hulp en Onderstand is
totaal ineengestort. Daar alleen zijn
18 dooden gevallen. Ongeveer zes
huizen zyn getroffen. De aanvallen
waren naar het scheen op de Zuider
en op de Middenstatie gericht.
Kaniellerscrlsls In Dultschland.
Het bericht betreffende de ont
slagaanvraag van Micbaölis is juist
gebleken,
Volgens een bericht van de Köln.
Volks Ztg. is het kanselierschap aan
den Beierschen minister-president,
Graïf von Hertting aangeboden.
Ü9 goedkeuring van de zijde van
het Bekrscbe hof is reeds verkregen.
Heden (DinBdag) zal de nieuwe
kanselier benoemd worden.
Uit Frankrijk.
Parijs, 28 Oct. Er hadden huis
zoekingen plaats in de bure6len van
de Action Fratfiiso (het blad van
Daudet).
BH de huiszoekingen werden ver
schillende depö's van verboden
wapens, welke sinds het begin vuu
den oorlog waren verzameld, in be»'.ag
genomen, benevens zo?.r belangrijke
papieren. Een instructie is geopend
op grond van een poging om den
bu-geroorlog uit te lokken door do
bu-gers tegen elkaar te wapenen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Aan den heer W. J. van Neck
is, in verband met z(jn gezondheids
toestand, op zijn verzoek ontslag
verleend als vice-consul van Groot-
Brittanniö.
Da Iserilnganregellng In het
Drukkersbedrijf.
Ben nieuw tijdperk is in de ge
schiedenis van do boekdrukkunst
aangebroken. Langen tijd is zy
miskend geworden, zoowel wat de
beteekenis van het bedrijf, als wat
het vak zelf betreft.
Na een periode van grooten bloei,
waarin de vooraanstaande mannen
uit het bedrijf in het hoogste aanzien
stonden, men denke aan Bodoni, do
Didot's, Piautyn, de Elzeviers en
zoovele anderen, kwam er een
tijdperk vangroote aftakeling, dat tot
ongeveer het einde d6r negentiende
eeuw duurde. Daarna begon het rak
woder op -te leven, zoowel in mate
rieelen als economischon- ziD. Het
nieuwe, krachtige leven openbaarde
zich in de oprichting der bondeD,
zoowel van werkgever* als van werk
nemers. Door onderling overleg kwaoi
men tot overeenkomsten, waardoor
zoowel de positie van den werknemer
tegenover den werkgever als orage
keerd op hechte grondilagen werd
vastgesteld. De boekdrukkerijen be
zitten toch bet verst doorgevoerd»
arbeidscontract.
Betroffen do overeenkomsten tot
nog toe meest al verbetering van de
bestaansvoorwaarden van de werk
nemers of van de werkgevers, thans
is een overeenkomst getroffen, die
zuiver in het belang van bet vak
werken zal, nl. de leerllngonregelitjg.
Voor velo vakken is aan de ver
schillende ambachtsscholen een cui bus
geopend. Na den volbrachten leertijd
verlaat de jonge man, toegerust mot
een flinke vakkennis de school, om
in de praktijk zya tekortkomingen
aan te vullen. Dat ls tegenwoordig
de weg voor hem die inderdaad z(jn
vak meester wil zijn.
In de boekdrukkerijen nu was de
opleidiDg tot nog toe zeer gebrekkig.
In enkele groote plaatsen werd wel
iswaar aan de ambachtsscholen een
afdeeling voor do typografie verbon
den, zooals te Amsterdam, Groningen
en den Haag, terwijl in Utrecht eeu
speciale vakschool bestaat doch in
tal van andere plaatsen is hot aantal
deeloemers aan deze cursussen waar
schijnlijk te gering, om de zeer groote
uitgaven, aan de oprichting van der
gelijke cursussen verbonden, te wet
tigen.
Hierin voorziet thans de leerling-
regeling. Be tijd dat de jongen, een
maal op do drukktrö gekomen, maar
moest zien vooruitte komen is voorbij.
De opleiding is thans verplicht.
De leerliDgen mogen» niet jonger
zijn dau" 14 jaar, en niet ouder dan
17 jaar. Zij moeten in het bezit zijn
van een bewijs van loffelijk ontslag
der lagere scbQOl, of van eon bewijs
dat z(j met vrucht de hoogste klas
van zulk een school hebben door-
loopen. Zy moeten krachtens de
arbeidswet geneeskundig voor het vak
z(jn goedgekeurd. De leerling drukker
moet bovendien een bewijs-overleggen
dat hjj niet kleurenblind is.
Na een proeftijd van een halfjaar
wordt uitgemaakt of de adspirant
drukker of zetter bij het vak zal
blijven of niet. Is het eerste het geval,
dan wordt met do ouders of verzor
gers een overeenkomst gesloten, waar
in wordt bepaald, dat de jongen zich
voor 4 jaar verbindt (do eerste 6
maanden tellon dan mee). Zoo lang
toch duurt de opleiding. Deze over
eenkomsten worden ter kennis ge
bracht van oen leerlingen commissie
bestaande uit een gelijk aantal patroons
en gezellen, die den leeftijd van
minstens 30 jaar hebben bereikt.
Deze commissie heeft verder de
controle over de opleiding. Door den
werkgever wordt voor de leerlingen
een leermeester aangewezen, die de
jongens de practyk van het vak moet
leeren. Om de drie maanden worden
dan de vorderingen van de leerlingen
door een werkgever gecontroleerd,
terwijl de leerlingencommissie de
verschillende examens afneemt.
Maar dit ie nog niet alles. De
leerlingencommissie heeft ook te
waken voor de algemeene ontwikke
ling van de leerlingen. Zij kan, in
dien dit noodig wordt geoordeeld,
het volgen van herbalingsonderwfis
voorschrijven. Het bewijs van loffe
lijk ontslag der lagere school is toch
in vele gevallen, en dik geldt vooral
voor de zetters onvoldoende.
De regeling treedt natuurlijk in
tal van technische voorschriften, die
hier niet ter zake doen. Alleen wil
len wfi nog opmerken, dat ook het
loon der leerlingen daarin geregeld
wordt.
In deze overeenkomst tusschen de
werkgevers en werknemers is 6en
krachtig streven naar verbetering van
het vak merkbaar. Niet alleen prac
tiech, maar vooral ook theoretisch
zullen de leerlingen na de 4 jaren
van opleiding onderlegd zijn.
Voldoet de leerling niet aan de
eischen, die hem dan door de leer
lingencommissie gesteld worden, dan
wordt de leortyd met een jaar ver
lengd. In .geval bij dan nog niet
voor het diploma in aanmerking kan
komeD, wordt hij met een opzegging»
termijn van acht weken ontelagen.
Zondagmorgen werd id het gebouw
van den Bond van Minder Marine
personeel de bovengenoemde leer
lingencommissie door de districts
commissie, bestaande uit eenige
patroons en gezellen uit het district
Helder van den Nederlandschen Bond
van Boekdrukkerijen - geïaBTalleerd.
De voorzitter van laatstgenoemde
commissie, do heer C. de Boer Jr.
bracht naar voren welk een zware
taak der commissio en den leer
me- sters op de schouders werd gelegd.
Aan hen toch za! het voor een groot
deel lfggen, of de leerlingen die h. i.
voldoende geleerd hebben hetgeen
blijkt uit het door de commissie
uitgereikte diploma - inderdaad met
vrucht het onderricht gevolgd hebben,
of zij werkelijk kunnen, wat na 4 jaar
opleidiDg van het vak kan worden
leöischt. Zij zullen hebben te zorgen
lat zij in kennis en routine niet
achters'aan bij de ieerlingen der
andere districten en der vakscholen.
Verder legde hij don nadruk op
de noodzakelijkheid dor theoretische
kennis. De ouderen moet erop ge
wezen dat de jongeren de idéé moet
worden bijgebracht, dat theorie niet
is onnutte ballast, maar een waarde
volle ladiog voor de toekomBt.
Na een uiteenzetting van do werk
zaaroheden der commissie gegeven
te hebben wees spr. op de oprichting
vau een studieclub hic-r te plaatse,
hetgeen op nieuw vakleven ook onder
de oudere typografen wijst.
De commissio kau de leerlingen
verplichten lid te worden van deze
studieclub, hetgeen hun vakkennis op
allerlei gebied zal verrijken.
Tot leden der leerlingen commissie
zljo benoemd do werkgevers P. Snel,
H. J. P. Eguer en J. van Kotel
(Schagec). Plaatsvervangers: L. de
Eoor, W. C. R*y (Texel) en A. W.
Jaring.
L&den werknemers zijnC. J. Lebbe,
EL Lastdiager en J. van der Star.
Plaatsvervangers: J.Bregman (Scha-
ger.l, E. van der Kuyl en C. Boer.
Tot voorzitter weid gekozon de
beer P. Snel, terwijl de funct.i6 van
secretaris penningmeester werd opge
dragen aan den heer H. Lastdrager.
BINNENLAND
Dr. A. Kuypsr.
Gisteren, Maandag 27 October, vier
de dr. A Kufpor zijn 80en veij taraag.
Wij behoeven niet in den breede
de verdiensten Da te gaan van dezen
ongetwijfeld grooten Nederlander. Hij
is do organisator vao de antirevoluti
onair9 paitlj, was eenige malen lid
vau de Tweede Kamer, van de E-nste
Kamer, van 1901 1905 minister
van Binnenlatdsche ZakeD, nchrijver
vao tal van theologische en andere
werken, redacteur vau de .Standaard"
en de „H~raut", enz. enz. Zyawtwk
kring was veelzijdig en-uiigebreid.
Z(Jq grootste talenten toonde by ala
organisator en jou-nalist. Hij heeft
zijn partij gtvormd en georganiseerd
en zijn groot journalistiek talent hielp
hem daarby. Ia den laatsteD tyd it
by zijn jongere volgelingen eeaige
oppositie tenopzichte van zijne leiding.
De politieke figuur vau dr. Kuypsr
staat echter nog ongeschokt overeind.
Kolen uit Amerika.
De Amerikaansche legatie deelt het
volgende mede
De ooilogsbandelacommissie, voor
heen bekend als commissie van ad
ministratie voor den export, machtigt
tot de onderstaande bekendmaking:
BH bet vaststellen van hare politiek
ten aanzien van hot verstrekken van
bunkerkolen aan onzijdige schepen,
heeft deoorlogshandelscommissi* zich
uitsluitend laten leiden door cUn
wensen, te voorkomen, dat baadelB
artikelen naar aan Duitschland gren
zende onzijdige landen gaan om naar
Duitschland te worden uitgevoerd.
De oorlogshandelscommissie wil in
deze tijdsomstandigheden niet toestaan
dat handelswaren, die direct of
indirect den vjjand tot voordeel kun
nen strekken, uit dit land naar be
doelde aangrenzende onzijdige landen
worden uitgevoerd, omdat de com
missie nog niet in staat was de in
lichtingen te verkrygen, noodig om
uit te maken, welke van dergelijke
handelswaren den vyand kunnen be-
voordeelen en in overeenstemming
met die politiek is de commissie van
gevoelen, dat hot noodig is geen
bunker-vergunningen te verleenen
voor een schip, dat bestemd is voor
de vaart naar een aan Duitschland
grenzend onzijdig land en dat een
lading in heeft, waarvan de vyand
voordeel kan hebben, niettegenstaande
eeu dergeiyke ladiDg in een ander
land was ingeladen.
Beperkingen tenopzichte van ladingen.
Met andere woorden, hoewel de
commissie noch de middelen bezit,
noch beoogt, den handel tusschen
andere neutralen en de aan den vyand
grenzende onzydigen te verhinderen,
verklaart zy nochtans, dat, indien
schepen de kolen van de Vereenigde
Staten wenschen te bezigen, het hun
niet vergund zal zyn onze kolen te
gebruiken voor het voortzetten van
een reis, waarvan het gevolg zal zyn,
dat de vyand wordt voorzien van of
geholpen iö zijn voorziening met
voedingsmiddelen, voedermiddeleu of
handelswaren van anderen aard.
Tal van geyallen zyn der commissie
bekend geworden van schepen, die
een haven der "Vereenigde Staten
binnenliepen op weg. naar een aan
den vijand greuzend onzydig land,
die een lading bevatten, niet in de
Vereenigde Staten iDgenomen, maar
bestemd voor een aan den vyand
grenzend land en ongetwijfeld den
vyand ten voordeel strekkend. Zulks
veroorzaakt moeiiykheden en om die
te vermijden heeft de commissie een
gedragslijn aangenomen, welke er op
berekend is ïd de toekomst zulke
gevallen te voorkomen. Die politiek
bestaat in de bepaling, dat een schip,
op weg naar niet-Europeesche on
zijdigen, dat de baveDS der Vereenigde
Staten aandoet om kolen te bunkeren,
geen vergunning tot het bekomen
van bunkerkolun zal verkrijgen, tenzy
het er in toe stemt naar de Vereenigde
Staten terug te keeren met een ladiDg
door die commissie goedgekeurd of
voor een andier dan eon aan den vijand
grenzend onzijdig land bestemd. De
commissie wil zeer gaarne onzijdige
schepen behulpzaam zijn in het voort
zetten dor reis naar Zuid-Amerikaan-
Bche of niet-Europeesche havens maar
zoolang nog niet de volkomen in
lichtingen verkregen zyn, welke de
commissie verzocht, heeft aan de aan
den vijand grenzendo onzydige landen
ten aanzien van hun hulpbronnen en
behoeftun, meent de commissie, dat
■zy werkeiyk goon andere dau de
hiorboven geschetste politiek kan
volgen.
Koffie en tabak aangekomen.
Mot het Nederiandscho stoomschip
„AgameniDon* van de Koninklijke
Nederl. Stoombootmaatschappij i3
weer eens een hoeveelheid koffie en
tabak te Amsterdam aangekomen.
Het schip vertrok 26 September van
Port au Prince eu had dus een
tamelijk voorspoedige reis. Het
oponthoud in Halifax voor hot
onderzoek schijnt dus zeer kort te
zyn geweest.
Vliegtuigen voor Nederland.
De Loudensche correspondent van
het „Hbl." seint:
De correspondent van de „Morniug
Post" te Stockholm verneemt dat de
Zweedsche autoriteiten toegestemd
hebben iu de plaatsing van een groote
bestelling van vliegtuigen on 260
vliegtuig motoren door Nederland by
verschillende Zweeiache fab i^ken.
Uit Nederland is eeu commissie naar
Zweden op weg om de oDderhande
lingeu tot een einde te brengen.
Opgebracht.
Door bemiddeling vao hot Britsehe
gezantschap is thans by de betrokkon
reederyen te IJmuiden een officieel
bericht, ingekomen, dat de stocm-
tiawlers IJ.M. 23 „Margaretha" en
IJ. M. 67 Union* door Brits;he
marineschepen zyu opgebracht. Iu
het bericht werd echter geen melding
gemaakt naar welke Britsche haven
de beide schepan zijn gebracht.
Da vrijs vaargeul.
Men deelt ons mede, dat licbtbrul-
bo.-i No. 7 in de vrije vaargeul weder
op haar plaats ligt. en brandt.
Hetzelfde is het geval met de
lichtschepen „Haaks" ea „Terachel
lingerbank".
Naar dea verderen toestand van
de verlichting in de vaargeul, welke
gelijk gemeld, pp dit oogenbiik niet
v-rtrouwd kan worden, wordt cog
een onderzoek ingesteld.
Petroleum.
De minister van landbouw, nijver
heid en handel maakt bekend, dat
bon No. 2 der Rijks petroleum dialri
butiekaart geldig zal zyu .van 1 tot
en met 15 November, voor eon hoe
veelheid vau 2 liter petroleum.
(Stct.)
Minister Posthuma over don toestand.
Ter gelegenheid van de opening
der ciou we land bou wschool te Hengelo
heeft miniater Posthuma hedenmid
dag daar tor plaatse een uiteenzet tin*
gegeven van den toestand waarin de
Nedarlaadscho landbouw zich thans
bevindt.
Aan die rede ontleenen w'j het
volgende
Spreker begon met er op te wijzen,
dat do regeering zich op liet stand
punt heeft geplaatst zoo min mogelijk
in do bestaande toestanden in te gifi
pen. litschiedde dit toch, óaa kwam
dit alleen omdat de nood er too
dwong. Dit geldt voor alla genomen
maatregelen, maar in 't bijzonder
voor die gonomen ten opzichte van
den land en tuinbouw.
Bü het uitbreken van den oorlog
heerschte onder den boerenstand een
en al verslagenheid, precies als in de
andere lagen der maatschappij. Toen
ons land niet io den oorlog werd
betrokken, was die verslagenheid
spoedig verdwenen en gingen do
boeren een goed tijdperk in, dat
duurde van het najinr 1914 tot het
najaar van 1916. Waren zy nu in
dat tydpork volkomen tevreden? Ik
2%u gaarne op die vraag bevestigend
antwoorden, doch dit kan ik niet.
De ontevredenheid had misschien
verschillende oorzaken, doch in hoofd
zaak kwamen twee daarvan naar
vojen. De eerste was een zuiver
menscheiykeeigerjNchap.n.l.jaloerech-
heid. Het ging de boeren goed, maar
als men hoordu van reuzenwinsten,
dan waren die altyd in den handel
gemaakt en, zooals het zoovelen in
deze crisis ie gegaan, men was niet
dankbaar voor hetgeen men zelf be
hield of er bij kreeg, doch men keek
met scheele oogeu naar den ander,
die nog meer kreeg. En was dit
laatste nu wel zoo verwonderlijk
Vóór de crisis had de handel zyn
relaties en men wist piecies waar
men met de producten heen moest;
de boeren wisten dat niet. Hoorden
zy van de groote winsten, door de
handelaren gemaakt, dan meenden zy
dat die winsten in hunne zakken
hadden kunneu vloeien wanneer hun
slechts de consenten yan uitvoer
waren verleend.
De juistheid dezer bewering nu
wordt door den Minister zeer be
twijfeld.
De tweede oorzaak van de onte
vredenheid in het overigens voor den
boer gunstige tydperk was gelegen
in het feit, dat de Regeering zich bij
het begin van de crisis terstond be
moeide met de producten van den
land- en tuinbouw, maar ik zou nu
willen vragen: kon dit wel anders?
Ken meDsch iu het algemeen en ook
een Nederlander moet nu eenmaal
eten en hetgeen hy eet, moet hy
hebben als product van den bodem
en de producten van den bodem wor
den geteeld door den boer of door
den tuinder.
Maar, zult gij misschien zeggeD,
dan had de Regeering Locb wel kun
nen betalen wat de producten kosten
en ons de winsten in den zak laten
steken? Och, ik kon een dergelijk
voorstel zeer wel billijken, maar wat
ik niet zou hebben kuonen doen en
wat ik thans nog niet kau, dat is
aangeven vanwaar al dat geld had
moeten komen. Den boeren ging het
goed, het Nederlandache volk moest
eten en men heeft die beide zaken
aan elkander gekoppeld.
De minister zette verder uiteen
dat de zandboereu in ongunstiger
conditie verkeerön dan de andere
boeren, voornameiyk ook door de op
vordering der rogge.
Hoe bard het dan ook moge klinken
- en ik ben mtj van die hardheid
voldoende bewust de laatste korrel
broodgraan moet ten behoeve van
hot Nederlandscho volk worden op
geleverd, om het weerstandsvermogen
zoo sterk te doen blyven als maar
eenigszins mogelijk is.
Verder wees spr. 6r op, dat de
vaststelling der pryzen ontstemming
wekte en lichtte nader toe, dat hier
toe geen grond bestond.
Hoe dit echter ook zij eu welke
grieven men uit de definitieve vast
stelling der pryzen ook meende te
mogen hebben, deze ééno niet, dat
de Rogeering niet te vertrouwen zou
zyn, of, wilt ge het op een persoon
o-üibieageo, dat de Minister V3D
L. N. en H. dit niet zou zijn.
Dezo Minister is een meosch als
ieder ander, met menscbelyfefi ge
breken en fouten, doch, als hij niet
was to vertrouwen en opzettelijk een
gegeven belofte niet zou nakomen,
dan zou bij bet niet lang uithouden,
noch als Minister, noch ais inenech.
Of denkt ge soms, dat het mtj moge
lijk zou zijo, naast de overdrukke
werkzaamheden en de vele beslom
merirgen, ook nog te bunnen uit
denken hoe ik de boeren zou kuonen
beetntmen? Gelooft my vrij, dat
ware 6en onmogeiyke taak.
Ook de grieven der varkenshouders
werden door den Miniater besproken.
Vervolgons wees de Miaister op
hetgeen de regeering doet ter bevor
dering van de productie. In de
eerste plaats is hiervoor noodig kuDst-
mest en veevooder en ten opzichte
van de verscbaffiug daarvan staat
de Rögeoring vrijwel machteloos.
Eenige schepen zijn uitgevaren om
Chilisaipeter,. phosphaten en pyriet
aan te voeren, de beide laatste zijn
noo.iig om superfosfaat te kunnen
krijgen. Onze scheepvaart is echter
reeds maanden gestremdde schepen
worden io Amerika eenvoudig vast
gehouden. Slechts kalimoNtstoffsnlen
wat zwavelzure ammoniak zijn nog
te verwachten.
Met don aaüvoer van veevoeder is
het niet veel beter. In do maanden
Juni en Juli zijQ eon zestigtal schspan
uitgevaren om veevoeder te h3len en
nog niet één teruggekeerd.
Het gebrek aan veevoeder zal
moeten leiden tot sluiting van do
bekken die het ander» verbruiken en
ook daarby nieuwe moeilijkheden.
In de eerste plaats kan niet gezegd
worden: wy ruimen overal eea
bepaald percentage vee op. Zooveel
mogeiyk zal getracht moeten worden
op isdor bedrijfje een of meer stuks
p.9 aan te houden, oplat, ala de
crisis voorby is, de boer niet geheel
ter neder ligt,
Ia de tweede plaats komt de vr?-ag:
waar zal h9t overbodige vea worden
verkocht en betaald?
Is de betaling goregeld, d»n komt
een derde moeilijkheidaan wico
mog'-n wy het veo leveren? Gy zyt
nog wel allen vrye NaderlandTA en
hoopt het ook te blijver), docbgozyi
reeds lang niet meer vrij om wat ge
over bebt aan den meestbiedende ta
verkoopen.
Al deze moaiiykhedenncemtsprek«r
om to laten merken dat de RegeHi ing
dikwijls groote bezwaren ontmoet,
die haar en met n.ams den Minister
van L. N. en H., verhinderen datgere
ie doiu, wat, uit een bedrljfsoogpunt
bekeken, voor dea landtouw het
meest juist zou zyn.
Hoe lang de crisis zal dureu,
niemaud die het kaa zeggea. Maar
juist daarom moet dit voor velen
vastslaanvoedsel voortbrengen zoo
veel we kunnen.
Bij geen voldoende kuostmestaan-
voer en geen veevoeder uit het bui
tenland blijft in bet binnenland nog
oen middelhet scheuren der weiden.
Zij die den landbouw kennen, weten
wel dat men ook daarvan geen over
dreven verwachtingen mag hebben.
Doch plicht is het, in dezen te doen
wat wy kunnen.
Nederland kan nog zware tyden te
gemoet gaan, tyden, waarin het
grooUüdeels op eigen voeding is aan
gewezen. Ieder die daaraan kan mede
werken en het niet doet, doet zyn
plicht niet. Eu nu moogt ge «gerust
zeggendat komt op ons boereD,
neder. Ja, dat komt het ook, doch a
het niet heerlijk te wet.en, dat men
in een zoo cj itieken tyd zijn vaderland,
waaraan men zoo. gehecht is kan
dienen op zoo nuttige wyze? Hoe
meer de boer zorgt, dat Nederland
in de voeding yan het buitenland
onafhankeiyk is, dea te beter wordt
ook de onaf bankeiykheid van het land
bewaard.
De minister eindigde zyn rede met
de woorden door hem in 1914 ge
sprokenLaten wy alléén zorgen
vóór alles goede Nederlanders te zyn.
Machinisten der koopvaardij.
Zaterdagavond 27 October hield de
Bond van Machinisten ter Koopvaar
dij, in de bovenzaal van café Hollan-
dais te 'a Gravcnhage, onder leiding
van den heer H. J. J. Hartman,
waarnemend voorzitter, een© alge
meen© vergadering, waarin o. a. be
sprokön werd, ho» te voorzien in den
noodtoestand, waarin vele machinis
ten verkeereD, die tengevolge van
oorlogsgeweld als anderzins buiten
betrekking zHa geraaktalsmede het
varenmp Engeland en de voorwaarden
vau mhnsteren voor dezo reisroute.
Over het eeiste puDt werd met op
één na algemeene stemmen een
motie aangenomen waarin wordt
opgemerkt, dat gééne categorie van
werknemers als zy de gevaren van
den oorlog hebben doorleefd en getrot
seerd, en .dat niet weinige dier
werkeloozen door verlies van scbip
of opvordering daarvan door eene
oorlogvoerende natie,in bovengenoem
de omstandigheden zyn geraakt en
zy zeer zeker oorlogswerkeloozen zijn
als van geen andere categorie van
werknemers kan worden gezegd.
Opgemerkt wordt verder dat de
regeering in het bogio van dit jaar,
tydens de gevoerde actie inzake
lotsverbetering, den eisch stelde deze
actie op te heffen en in 's lande
belang te gaan vareD, ouder bedreiging
anders een wet in bet leven te zullen
roepeD, om hon, die het zee vaar tbe-
drljf ploegden uit te oefenen, hiermede
te kunnen dwingen naar zee te gaan.
Bij de vele stakingen gedurende
detl oorlog heeft de regeering nimmer
met zulke straffe middelen gedreigd,
ook zelfs niet by de onlangs gevoerde
staking der Limburgscho mijnwerkers,
toen toch zeker bij de hooge koleonood
'e lands belang eischte dat deze ataking
werd opgeheven.
Aan het slot der motie wordt
gezegd, dat de machinisten dus
kunnen worden geacht in de aller
eerste plaats h6t algemeen landsbelang
te hebben gediend, dqpr onder levens
gevaar gedurende dea oorlog hun vak
te blyven beoefenen, en wordt het
bestuur opgedragen zich tot dereeders
te wenden, teneinde spoedig een
zoodanig wachtgeld voor de w^rke
looze machinisten te verkrygen om
hun voor blijvende verarming te
behoeden.
Ten twe9de draagt de vergadering
het bestuur op, gezien de gevaarvolle
omstandigheden waaronder de Noord
zeevaart in dezen ttjd wordt uitge-
Of fond, bij de regeering aan te driDgen
op een boogere uitkeoriog ala thans
door de zeeougevallenwet wordt
bepaald, in hoofdzaak by invaliditeit,
en boogero uitkeering aan nabe
staauden van derde en vierde
machinisten, on tevens met nadruk
er op te wyzsn dat maatregelen
worden genomen ter meerdere be
veiliging der opvarenden, zooals het
verplicht aan boord hebben van
vlotten, meerdere reddinggordels en
de sloepen te voorzien vau motoren,
en voor de bswuste vaart slechts
zulke schepen te gebruiken, welke
een 10-mijls vaart kunnen onder
houden, teneinde het Eogolscbe
convooi te kunnen byhouden.
Ernstig ongeluk met de
Haarlemsche tram.
Gisteravond bad met een der trams
van de Electrisch9 Spoorweg Maat
schappij een ernstig ongeiyk plaats
de tram, die te tien uur uit Haarlem
vertrok, ontspoorde to Sloterdyk in
dezelfde bocht, waar een paar jaren
geleden het bekende noodlottige on
g«;luk voorviel. Evenals toen sloeg
de motorwagen om. En ook nu waren
er helaaas veie slachtoffers.
Er zyn negen gewonden, onder wie
drie levensgevaarlijk. Zy werden, na
door dr. Jongkind uit Sloterdyk inde
barak van bet Witte Kruis voorloopig
V6ibonden te zyn, met twee uit
Arasterdam ontboden ziekenauto's
naar hetWilhelminagaathuis vervoerd.
T-nwyi- dr. Jongkind bezig was met
het verbinden der gewonden kwam
er bericht, dat er nog een dame onder
den motorwagon lag. Hij ging onmid
dellijk kljkeu en-bemerkte toen, dat j
de d3me reeds overledun was. Wie de
dame is, was nog niet bekend. E-.'rat
te twaalf uur had mén bet ïyk der
ongelukkige onder den wagon te voor
schya gehaaldl
De namen der verwonden zyn:
E. Romein, Vondeikerkstraat 18,
Amsterdam, licht gewond; P. H.
Kubbinga, Javastraat 147 3e etage;
W. Kooistr», 2a Atjehstraat 26 2e
étage; J. A. Attinga, Javartraat 83
le étage, allen Amsterdam, ambte
naren van de directe belastiugen,
suikerfabriek Halfweg, zeer lichtge
wond; dr; A Droste en echtgeuoote,
Stadhouderskade 136, Amsterdam,
bbiden vrij, ernstig gewond; P. Krey
meD, Kanaalstraat 114, IJmuidee,
licht gewond; Aaldete, militair ge-
3iatiouneerd te Halfweg, liebt gewprid;
mt-j. Lunel-Jung, Rozengracht 22,
Amsterdam, licht gewond; Henri
Weusma, Potgieterstrait 29, Amstér
dam, hoofdwond.
Volgens verklaiicg van dan bestuur
der van den motorwagen zou hy
even vóór de noodlottige bocut bs
met kthebD6D,datdelucbtrem haperde.
Hy had toen den electriacben rem
op achteruit gez6t, doch te laatDs
motorwagen vloog uit de rail», reed
een eindweegs voort, botste tegen
esn paal aan en sloeg om. De bij
wagen raakte natuuriyk eveneens
uit de rails, doch bleef gelukkig staan.
Ontduiking Rijksbelastingen.
Wegens ontduiking der Ryka in-
komstenbelastiug en oorlogswinstbe-
lasting stond voor de Haagscbe recht
bank een Lsidsch fabrikant terecht.
In Juli '15 heeft hy opgegeven, dat
zyn totaal inkomen-was f 9850, 'i geen
moest zyn f 39.794. in Juli 16, dat
het bedroeg f 18.879, dit moeat zyn
f 41.453. Voorts heeft hij oojuiste op
gaven over zyn inkomen in 1911 en
1912 voor de oorlogswinstbeiaetlng
gedaan. Bekl. bekent.
Het O. M. requireerdo veroordeeling
tot 3 maanden gevangenisstraf, met
de opmerking, dat voor de oorlogs
winstbelasting overtreding gean ande
re straf kan worden opgelegd, en dat
spr. beter vindt ook voor de andere
overtredingen een geiyksoortige straf
op te leggen.
Bekl'sraadsman,mr. J. vanKuyk
maakte de opmerking, dat op over
treding dor iDkomstenbelasting slechts
de at) af van geldboete is gesteld.
Bekl. zal daarvoor dus geen gevan
genisstraf kunnen ondergaan. Ten
aanzien van de oorlogswinstbelasting
overtreding is dit wol bet geval,
doch pl. meent, dat bekl. daaraan
niet schuldig staat, en wol omdat
door hem geen oorlogswinst zou zyn
gemaakt. Pl. zet dit nader uiteen.
Repliceerend herstelt de officier
een oDjuietheid in zyn requisitoiren
réquireeit thans twee geldboeten ad
f 1000 ieder, nAAst een gevangenisstraf
van 3 mnd.
Inbraak en geweldpleging.
Zaterdagavond heeft ton huize van
mevrouw do weduwe Bisschop,
wonende aan de Tweebaksmarkt te
Leeuwarden, een brutale inbraak
plaats gehad. De politie, door buren
gewaarschuwd, omdat de woning
Zondagochtend zoolang gesloten bleef,
vond de weduwe van den schilder
Bisschop en de dienstbode, Annie
Hoen, met touwen gebonden liggen.
Zaterdagavond omstreeks acht uur
was een man bfi baar de kamer
binnengedrongen en had haar ge
kneveld. Het dienstmeisje, dat den
man had opengedaan, was ook ge
bonden en daarna, uit de gang naar.
een kamer gedragen en op een
kanapee gelogd.
Politie en justitie stelden een uit
gebreid onderzoek in en spoedig
werd de dienstbode, die losser was
gebonden dan mevrouw, om wier
armen en beenen steviger hot touw
was gesnoerd, verdacht meer van de
zaak te weten, evenals haar vryer,
de schildersknecht D. Stolzenberg,
die beiden een langdurig verhoor
ondergingen, met het resultaat dat
de pakhuisknecht Wiersma als de
inbreker werd aangewezen, waarna
ook deze werd aangehouden.
Io een der bovenvertrekken werden
zilveren lepels en vorken verstrooid
gevonden, welke voorwerpen in een
der benedenkamers waren wegge
nomen. Er bleek een kostbare collectie
gouden 6n juweelen sieraden te zyn
ontvreemd. Eon en ander is reeds
door de politie in beslag genomen.
Allen hebben bekend, de eerste twee
medeplichtig le zijn aan don diefstal
door den derden gepleegd.
Een bofferd.
De gemeente Son (N.-B.) za! er zich
wel op kunnen beroemen, dat van
alle distributicbureauleidcrs ir. ons
land, zy den jongaten in baren dienst
heeft. Da raad van genoemde ge
meente stelde n.1. als zoodanig aan
don heer F. Vogel9, oud 17j.var,
leerling aan de Normaalschool voor
onderwijzers te E ndhoven, op een
jaarwedde van f 600.
Esn vondeling in ssn freln.
Ia den laatsten trein Zaterdagavond
tusschen Roermond en Maastricht is
een meisje van ongeveer 14 dagen
gevonden, dat daar blijkbaar door de
moeder te vondeling is gelegd. De
vrouw, die waarschijnlijk te 's Boach
was ingestapt, verwyderde zich naar
een coupé ernaast, naar zy voorgaf
om het kind te voeden. Voorbij
Roermond vond men het kind alleen.
De vrouw kan slechts te Roermond
zya uitgestapt. De politie te Maas
tricht heefc eer. onderzoek ingesteld,
terwijl menschen, die met de vrouw
gereisd hadden, het kind zoolang tot
zich genomen hebben.
Valscha Zilverbont.
Reeds gerüimen tijd waren te De
venter valsche zilverbons van f 2.50
ia omloop. Zaterdag arresteerde de
politie een drietal personen, één uit
'a Hesrenberg en twee in Duitschland
wonende Nederlanders, dio in oen
wikkel met valsche bons betaalden.
Ze werden gearresteerd en bekends»
te hebben geweten dat do bons riet
echt vyaren. De politie zoekt nu du
vervaardiger der bons.
UIT DEN OMTREK.
Lezing Mr. P. J. Oud.
De heer P. J. OnJ, lid der Tweede
Kamer, heefc Zaterdagavond j.1. in
café „Deu Burg", te Trxol, eeco
lezing gehouden.
De heer A. Mij3, riep den aan
wezigen, waaronder eenige dames,
het welkom toe, deelde mede, dat du
Vrijzinnige Kiesvereonigicg met het
oog op het nieuwo kiesstelsel voor
evenredige vertegenwoordiging ont
bonden was, dat men met het. doel
om eene Vrijzinnig Democratische
Kiesvereuniging op te richten den
heer Oud had uitgenoodigd daartoe
eoue spreekbeurt te ver .-uilen, dat
deze daaraan gaarne had voldaa::,
heotto den spreker in het bijzonder
wolkom en opende do vergadering
met'het woord t« geven aan den
spreker.
Deze wee* er op, dat men in het
aolgende jaar heel andere politieke
verhoudingen zou krygen door de
stemmingen' volgens het nieuwe stel-
ubl. Bij du Jaafsto verkiezingen hadden
de Vrijzinnige pariyen een liju g-i-
lrokken, en deze concentratie w;>*
goed, om de candidaten er door te
nrygen. 'c Was ovenwei eon samen
gaan by gebrek aan „beter. De o ven
ledige vertegenwoordiging maakt eeu
verder concentreeron overbodig.
Tot heden gingen vele stemmen voor
elke party verloren, (u bet vervolg
komt elke stem do party tea goede,
onverschillig, waar 'die in hét land
uitgebracht wordt. Thans heeft men
100 districten, in het vervolg zal men
hebben 18 kieskringen. Eiko inge
diende lijst mag meerdere candidaten,
hoogstens 10, bevatten de maesi.
gewilde bovenaan. Ook andere groepen
vau kiezers, uan politieke, als middon-
a'anders, visschers, enz. kunnen
lysten inleveren, doch aanbeveling
verdient zulks niet.Gemachtigden
kunnen verschillende groepen van
kiezers mut elkander iu verbindiDg
brengen. Ieder kiezer krygc een op-
roepingskaart thuis, waarop de lijsten
zyn afgedrukt. Men stemt op de lijst
den gewenschten candidaat.
Ook nu wordt te 5 uur do stembus
opengemaakt. Voor elke party worden
de stemmen byeecgeteld en dan
wordt uitgerekend hoeveel zetels
iedere party toekomt. Zyn er b.v.
1.400.000 stemmen uitgebracht, dan
is de kiesdeeler 14.000. Zyn er nu
voor e»n party 140.000 stemmen
uitgebracht, dan heeft men recht op
10 zstela. Wie de meeato stammen
heeft, is gekozen, heefc by meer dan
14.000 stemmen, dan komen de meer
dere aan de opvolgende. In de klesWet
is uitgerekend, hoe met de resten
gehandeld wordt. Zoo komt men voor
elke party tot een zuiver percentage.
Aizoo behoeft men nu niet meer
samen te gaan. Elk is nu op zya
eigen party aangewez&n en net ia
werkelijk wentchelyk gescheiden op to
trekken. Men zal dan niet meer zien,
dat b.v. de 8. B.. zooola in 1913 door
de stemmen vau Vrijzinnigen 11 ze
tels vooruitgaan.
Toen stemden velen op een S,D.
omdat zo niet konden stemmen op
een V.B. b.v. Ia 't^vervolg zal meu
precies te W6teu komec, hoeveel
stemmen eike party heefc, welke
stroomingen er loven in ons Vader
land. By een samengaan zou mon
geen juiste verhoudingen krUgen. Ea
in het vervolg zal samenwerking
kunnen plaats hebben tusscben de
democraten van reebts eu links en
ook tuascbeu de behoudenden. Hiertoe
is'de evenredige vertegenwoordiging
bet middel.
We hebben nu ons zelf af te vra
gen, by welke party we ons tbuis
gevoelen.
Vervolgens gaf de spreker aan het
verschil tusschen de verschillende
vryzinnige partyen.
Vroeger wa3 er éóo groote liberale
party, do Liberale Unie. Langzamer
hand kreeg men een meer vooruit
strevend gedeelte.dat op het algemeen
kiesrechtaanstuurde.Bit deel scheidde
zich later af ala Vryz. Bern. Party.
Onder Tak van Poortvliet hadden de
jrry e Liberalen zich r eeds afgescheiden.
Later plaatste de Liberale Unie ook
wel op baar programma, dat er al
gemeen kiesrecht komen moest, maar
telken», als er iets van dien aard aan
de orde kwam, verklaarden vele h&rer
leden zich er tegen. De Unie blijft
nu de functie vervullen van te zyu
voor de concentratie. Mooi zou bet
zijn, als allen hei zelfde wilden, maar
mogelijk is het niet.
En daarom is er maar plaats voor
twee vryzinnige partyendevr.dem.
