HELDERSCHE COURANT
No. 4852
DONDERDAG 8 NOVEMBER 1817
450 JAARGANG
Uitgever i C. DE BOER Jr., Helder. Oplaag 6250 ex.
Abonnementsprijs: In de stad f 0.85, per post f 1.10.
Losse ex. 3 cent.
Advertentlën per regel 10 cent 10 °/g oorlogstoeslag.
DE WEEK.
8 November.
Het Engelsche schertsblad „Punch"
geeft nu en dan „moppen" onder den
verzamel-titelBingen, die men beter
doet voor zich te houden. In die
rubriek zou gevoegelijk ook onder
dak kunnen gebracht worden wat
minister Posthuma in de Parlements
week, die op Vrijdag 2 November
eindigde, heeft gezegd over 't Z.Exc.
door de Tweede Kamer van zijn werk
houden, 't Was weet men bij
de aardappelen-interpellatie van den
hesr Snoeek Henkemans, waarvan
men zou kunnen getuigen, dat ze
een „vragen naar den bekenden weg"
was cn dan ook niets nieuws te
hooien of te vermelden gaf. Maar
op zeker moment kwam de minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel
ertoe om te verklaren, dat hij „nut
tiger werk kon dosn", arbeiden in
zijn Kabinet dan in de vergaderzaal
van de Tweede Kamer der Staten
Heneraal.
Inde irae 1
Be heer Schaper ontstak in gram
schap over dat woord. President
Pcck diende den minister toe wat
men een „parlementair-hoffeiyken
uitbrander" zou kunnen noemen. En
de heer Marchant, de leider der
vrijz.-democraten, kwam dat eens
eventjes „onderstreepen". Ik ben er
in mijn ziel van overtuigd, dat de
overgroots meerderheid des volks
minister Posthuma in deze grif- en
groot-gelijk geeft. Zeker, het volk,
zijne Vertegenwoordiging, hebben er
recht op, dat omtrent de publieke
zaak, dus: ons aller naaste en ge
wichtigste belangen, de Rsgeering te
allen tijde kau worden geroepen ter
verantwoording en verduidelijking.
Maarer zijn grenzen I En in deze
tijden mag men die grenzen stellig
niet al te wijd trekken.
Minister Poathuma had den heer
Hcnkomans pas over de aardappelen
kwestie schriftelijk geantwoord. Wat
Z.Exc. in den middag van 1 November
j.1. antwoorden zou, moest uit den
aard der zaak. op een „bis in idem"
neerkomen, 'fc Herhalen van rseds
gezegde dingen. Daarvoor is de
nationale tijd nu eenmaal, zeker in
crisisperiode, te kostbaar.
Bovendien, een groot distributie-
debat; is naderend. De heer Schaper
werd de nieuwe interpellanfc over de
kwestie in haar geheel, onge
twyfeld levensbelangen der natie
rakende. Doch waarbij „de aard
appelen" vanzelf óók wederom op
het Lagerhuis-menu moesten ver
schijnen 1
Inmiddels kwam bij de Tweede
Kamer in het laDg en vurig verbeide
ontwerp tot aanvulling en verhooging
der sommen voor het beschikbaar
stellen van levensmiddelen, voor
1917 een veertigtal, over 1918 een
130 tal milliosn meer dan men ge
raamd had vorderend.
De vraag is op haar plaats, of het
„distributie-debat" c.a. niet had kun
nen bewaard blijven tot tijd en wijle
over deze wetsvoordracht de Alge-
meene Beschouwingen aan de orde
zijn De heer Schaper heeft
in verband met het lang uitblijven
van deze ontwerpen reeds gespro
ken over „obstructie van den Raad
van State". Be even eerlijke al3
schrandere vice-leider der aoc.dem.
Kamer-club behoort nu eenmaal
tot de menschelijke „vaatjes bus
kruit". Se heer Schaper deed hier het
advisesrende, steeds „in de schaduw
werkende en zéér hard arbeidende
college, genaamd Raad van State,
stellig onrecht aan. En ik benervan
overtuigd, dat hij te juister tijd tot
een loyaal „peccavi" bereid zal worden
bevonden.
Intusschen, minister Posthuma
heeft het Lagerhuis op de zeer-
gevoelige teentjes getraptmet zijn
verwijt. En onmogelijk is 't niet, dat
de Kamer ham dit te ceniger tijd zal
„inpeperen". Voor zulke dingen heeft
het hooger college een ijzersterk ge
heugen.
Beducht voor do ongenade der
Kamer lijkt de heer Poathuma intua-
schon niet. Bij art. 1 van het ontwerp
tot het doen verkrijgen van „plaats
jes" in eigendom of van „los land"
in pacht door landarbeiders verklaarde
Z.Exc. alle amendementen op art. 1
der wet 't hart ervan onaan
nemelijk in strijd met het karakter
van 't ontwerp. Met 't gevolg, dat
alle amendementen werden onthalsd,
met uitzondering van het sociaal
democratische, dat het element van
eigendom-verkrijgen, wilde uitscha
kelen, en dat met 52 tegen 10 stem
men werd verworpen.
Straks, bij het groote distributie
debat en nog wat later, als wanneer
de Landbouw begrooiing op het tapijt
komt (met de „graan nota" van den
heer Duy8) zal moeten blijken, of
minister Posthuma'a „grof geschut"
opgewassen blijft tegen het dan te
wachten Parlements offensiefI
Voorloopig blijft de positie van
dezen bewindsman, ondanks al de
aanvallen, waaraan hij telkens bloot
staat nog vast.
Maar: in deze tijden zitten de
Exeellentiön nu eenmaal vaster in
het zaai dan in normale tijden.
Bjj de verwerping der verlenging
van het Billiton contract (van 1927
tot 1967) leed minister Pleyte zijn
zooveelste nederlaag in de Vertegen-
öiging. Waarom de minister van
Koloniën de motie-Boissevain (die
aangenomen werd na verwerping van
die des heeren Yzerman, op staats
exploitatie aandringend); - niet als
een soort van „raddingplank" aan-
gieep, zijn figuur eenigermate red
dend, - 't is niet duidelijk.
Evenmin als waarvan de heer
Ployte nadat die motie, het aan
geboden contract afwijzend, was aan
genomen door de Kamer toch nog
verklaarde prijs te stellen op het in
stemming brengen van het (feitelijk
reeds van de hand gewezen) ontwerp.
Wat alzoo verworpen werd. En aan
'a ministers toch reeds zoo zwakke
positie nog
bracht
gevoelig duwtje toe-
De allereerste klanken van het
reuze-toernooi, dat in 1918 moet
worden uitgevochten; als wanneor
't er op aankomt de door E. K. saam
te stellen Tweede Kamer te [kiezen
ze bereiken reeds ons oor. Maar
't is alles nog maar vaag, onbestemd;
embryonaal.
Be „Oeconomische Bond" is ge
vormd en meldt zich aan als een „iu
politicis"-kleurlooze. Nader zal moeten
blijken, wat er waar is in de bewe
ring, dat het „politieke aapje", zij 't
dan ook wat-gemaskerd, ook hier uit
de mouw zal komen gluren. Het nog
levende Lagerhuis staat inmiddels
nog voor een berg van arbeid.
'De „stok achter de deur" van de
500 millioen-Leening, die op Woens
dag 7 November in de sectiön zou
onderzocht, kennen wij thans.
Vrijwillig 4%, onwillig 3 pCf. Dat
„de stok" ook thans niet door minister
Treub zal behoeven gehanteerd te
worden'fc staat wel vast.
Er is de nadering van het Regee-
rings-voorstel om do ouderwijzers f 50
verhooging van salaris minimum te
geven, de helft van wat de lex-
Marchant beoogde. En diebt zullen
de „stofwolken" zijn, welke dit ont
werp zal doen „opdwarrelen".
Er is het ontwerp-duurte-bijslag
de loongrens houdeDd op f 2500
voor gehuwden, op f 1500 voor on-
gehuwden, dat voor 1917 c.a. 14
millioen zal kosten. Het schrikken,
ontstellen van zulke cijfers hebben
~ij al lang verleerd L.
Be donkere dagen vóór Kerst zijn
reeds zoetjes-aan op komst en
malgré toutl is het vooruitzicht
van den braven Sint wéér weldra in
ons midden te zien, voor velen het
belangrijkste van den dag...
Intusschen bloeit, weliger en weel
deriger dan ooit, de nooit out
brekende crioiinalifeite-rubiiek. De ba-
handeling dar inbraakzaak-Begeer te
Amsterdam was een délicatesse voor
de lisfhebbers. Ü6 fantastische bij
zonderheden der inbraak bij mevrouw
weduwe Bisschop, te Leeuwarden,
zullen alle ontwerpers van pakkende
Cinema films dunkt me geïnspi
reerd, hebben. Want wat ook onder
stijgende prijzen voor alles en nog
wat, rantsoeneering en andore ellende
up to date moge lijden, - de
bioscoop weerstaat alle stormen des
ttjds en blijft de lieveling, het troetel
kind yan Jan Publiek I...
Mb. Antonio.
DE OORLOG.
De legerberichten
van 5 en 6 November.
Kat offensief der Centrslen In Italië.
Da Tagliamento linie hebben de
Italianen niet kunnen behouden. Van
den rand van het gebergte tot aan de
zijn tij opnieuw op den terugtocht.
Het gevolg daarvan was dat zü ook
op het front in hetgebergte van het
Felladal (ten N. van Gamona) tot aan
den Colbricon pas (ten Oosten van
Predazzo in het Fleimsaal) hun
stellingen moesten prijsgeven. Over
een front van 150 K.M. in het gebergte,
zijn zij nu ook op den terugtocht.
Uit de verschillende berichten
blijkt, dat de troepen onder Prins
Schwarzenberg Zaterdag naar den
rechteroever van de Tagliamento over
staken. Hier dreven zij een wig in do
Italiaansche stellingen. De snelle
uitbreiding van bet dus gevormd
bruggehoofd dwoDg de Italianen hunne
stellingen naar het Z. tot aan de
Adriatische Zee te ontruimen.
Dit bracht vanzelf mede, dat ook
de stellingen in het noorden, - waar-
zij ongeveer langs de grens liepen,
ontruimd moesten worden. Hst op
rukken dor Centrale over do Taglia
mento bedreigde toch deze stellingen
in den rug. Hetgeen wij in een vorig
nummer als een gevolg van het
voortgezette offensief der Central»
veronderstelden, is dus thans reeds
werkelijkheid geworden.
Be terugtocht uit de bergen, met
vele daaraan verbonden gevaren,
moet nu door de Italianen worden
uitgevoerd. Of het gelukken zal en
dan nog zonder al te groote verliezen
staat te bezien. Niet alleen moeten
de troepen terug, maar zij moeten
ook een zwenking van 90° maken.
Daarbij komt, dat de troepen tusschen
het Felladal en Predazzo als het
ware in een zak zitten waarvan de
opening dreigt te worden dichtge
bonden. Niet alleen van het oosten
uit, doch ook van uit het westen,
vanuit zuid-Tirol.
Voorloojpig zal het er bij do Italia
nen wel om gaan achter de Piave
te komen.
D8nieuwe linielzal dan den beneden
loop van de rivier moeten volgen in
het Noorden aansluitend op het
Suganadal. Mogelijk dat de Italianen
bier stand zuilen houden.
Uit het Oostenrijkeche communiqué
blijkt nog dat de Italianen in het
gebied van den bovenloop van de
Tagliamento door de troepen yan
generaal Krobatin in de stellingen
in Cadore werden geworpen. Daardoor
werd de vijand van den Kruisherg
tot voorbij den Rodo pas tot den
terugtocht gedwongen.
Hier gingen de Oostenrijkers tot
de vervolging over. De Col di Lana
en do Monte Piano werden genomen.
Cortina d'Ampezzo en San Morlino
dl Castrozza in het Clamon dal kwa
men weder in handen der Oosten
rijkers.
Een later bericht meldde dat de
operaties mot succes werden voort
gezet.
De gevolgen van dezen nieuwen
terugtocht laten zich nog niet geheel
overzien. Wanneer do Italianen er
inderdaad in mochten slagen de Piane
linie te houden, dan nog is het succes
der centralen enorm.
Het front van het Suganadal tot
aan de zee is in korten t(jd tot ongeveer
een derde van zijn oorspronkelijke
lengte terug gebracht. Een offensief
der Italianen van deze linie uit, is
voorloopig wel uitgesloten, zoodat dé
centralen groote trospenafdeelingen
voor de andere fronten beschikbaar
zouden krijgen. De veronderstelling
ia niet gewaagd, dat deze naar het
Westelijke front zullen worden over
gevoerd, hetgeen het vallen van een
beslissing op dit gevechtsterrein wel
weer onbepaalde tyd zal-uitstellen,
Fransche bladen molden dat gene
raal Foch in het Italiaansche oorlogs
gebied ia aangekomen en dat, naar
men verwacht, de Fransche strijd
krachten in den loop van de volgende
week zullen ingrijpen. Fransche hulp
troepen zijn onder de Italiaansche
troepen gemeld.
Da sluiting van do Fransch Spi
sche grens zou verband houden met
het vervoer van troepen uit het
binnenland van Frankrijk naar Mar-
seille en Toulon. Naar gemeld wordt
zijn niet onaanzienlijke Fransche
strijdkrachten, vooral koloniale troe
pen, die zich reeds in de winterkwar
tieren in Zuid-Frankrijk bevonden,
over genoemde havens naar Genua
en van daar naar het Italiaansche
gevechtsterrein vervoerd.
Van het W e s t e 1 y k front.
Naar het Engelsche communiqué
van 6 November meldt, is een aanval
ingezet tegen de Bultscho stellingen
in de buurt van Paaachendaolo. Be
Engelschen maakten bevredigende
vorderingen.
Het dorp Passchondaele en de ge
huchten Mosselmarkt en Goudberg
werden genomen.
olgens het Buitsche legerbericht
werd dezo operatie voorafgegaan
door roffel vuur op het front van h6t
Houthulsterbosch tot Zandvoorde.
Daarna ging de vijand aan weers
zijden van Paaschendaele en don weg
Yperen—Meenen tot den aanval over.
Omtrent den uitslag dezer gevechten
werd nog niets gemeld.
De duikboot- en mljnoorlog.
Volgens het officieel e Buitsche be
richt zijn in hat noordelijk gedeelte
van de Noordzee weer vijf stoom
schepen door een Buitsche duikboot
in den grond geboord. Vier daarvan
z(jn weggepikt uit convooien. Hot
vijfde vernielde schip was bewapend
en voer alleen mee oen bewakings-
vaaituig.
Uit Bergen (Noorwegen) wordt be
richt, dat de Duitsche onderzeeërs
thans dicht bij de Engelsche kust
opereeren. De Maandag uit Engeland
te Bergen aangekomen bemanning
van het getorpedeerdeNoorsche atoom-
achip „Leander" (2968 br. reg. t.)
vertelde n.1., dat het stoomschip op
slechts zeemijl afstands van de
Engelsche kust in den grond werd
geboord.
Amerikaansch transportschip
getorpedeerd.
Naar d.d. 6 Nov. uit Washington
wordt gemeld, is het Amerikaamche
transportschip „Finland"getorpedeerd
toen het naar Amerika terugkeerde.
De schade is gering. Het stoomschip
slaagdo er in met eigen middelen
een vreemde haven te bereiken.
Uit Dultschland.
In een vergadering te Konings
bergen heeft de afgevaardigde
Schoideman het woord gevoerd; hij
sprak over den vrede door vergelijk
en de Vadsrlandsche Partij en ver
klaarde, dat de wijze, waarop graaf
Hertling benoemd ia, eau groote stap
voorwaarts was, vergeleken bij het
geen op dit geblsd tot dusver ge
schiedde. Ook in zooverre, dat graaf
Hertling zich volle vrijheid heeft
voorbehouden om zijn medewerkers
zelf te kiezen.
Hoewel de sociaal democraten niet
aan do regeering zullen deelnemen,
zijn zij bereid mede te werken.
Vooraf echter zullen eenige voor
waarden gesteld worden. Indien de
regeering deze aanvaardt en een
duidelijke en vaste politiek naar bui
ten voer:, die met de eer en de toe
komst van Buitschland overeen is te
brengen, dan verklaren wij, zoo zeide
Scheideman, de regeeriDg to willen
steunen, doch in het tegenovergestelde
geval zouden wij haar moeten
bestrijden.
Een vredasmotie
In het Engelsche Lagerhuis.
Bij do debatten over de „Appro-
priation-bill" diende hot radicale
parlementslid. Loos Smith, de vol
gende resolutie in:
„Het Lagerhui» is van ni6ening,
dat-, in geval bevredigende waarborgen
kunnen worden verkregen betreffende
de onafhankelijkheid en het heiatel
van Belg'6 en de ontruiming van
ander bezet gebied, de onderhande
lingen voor den vrede geen hinderpaal
in den weg mogen worden gelegd
en dat de totstandkoming eveneene
moet omvatten een oplossing van
het vraagstuk omtrent Elzas Lotha
ringen en het in hot leven roepen
van een doeltreffende internationale
instelling, om oorlogen in de toekomst
te voorkomen."
Lees Smith botoogde, dat de ge
heime diplomatie het oorlogsdoel der
geallieerden yerkeeni heeft voorgesteld
en Elzas Lotharingen tot de voor
naamste voorwaarde was gemaakt,
zonder Italië of Rusland te raadplegen.
In antwoord op de resolutie ver
klaarde Balfour, dat naar ztje
meoning zulk soort discussies er
weinig toe bijdragen zoo spoedig
mogelijk een eervollen vrede te
krijgen. De argumenten der vorige
sprekers kwamen alle hierop neer,
dat Engeland den oorlog voortzet, cm
Elzas Lotharingen voor Frankrijk
terug te winuen. Dit was een totaal
verkeerde opvatting van de algemeene
inzichten van do huidige regeering,
de vroegere regeering enhetgeheelo
land met betrekking tot het oorlogs
doel.
Blijkbaar verlangen de pacifisten,
dat de oorlog wordt voortgezet, totdat
elk land zal zyn gedemocratiseerd (toe
juichingen en gelach) en verlangen zij,
dat dat oorlog zal worden gebezigd,
als het middel, om de democratische
regesring in alle staten van Europa
in te voeren. Toch had Ramaay Mac
Bouald de Duitsche socialisten aan
gehaald, om aan te toonen, dat niets
Buitschland meer kon vereenigen
tegen zijn tegenwoordige vijanden dan
het denkbeeld, dat de laateten de be
doeling hebben het Duitsche volk tegon
zijn wil een regeeringsvorm op te
dringen dien de vijanden van Duitsch
land en niet het Duitsche volk zelf
bewonderde.
Balfour zeide, dat bij behoorde tot
degenen, dia hartstochtelijk verlangen,
dat de vrije instellingen zich over
geheel Europa zouden uitstrekken.
Hy had echter nooit gedaebt, dat het
verstandig of mogelijk zou zijn voor
het eene land om het andere te die-
teeren onder welken regeringsvorm
dit moest leven. (Toejuiching).
Lees Smith had de regeering aan
gevallen, omdat zij aan hot oorlogsdoel
andere zakoa had toegevoegd, waarbij
Engeland zeer weinig b'elaDg had en
hfj had het Huis te verstaan gegeven,
dat bij beschikte over aulhentbk-ke
informatie, dat de geallieerden door
een geheim verdrag gebonden waren,
om aan Frankrijk of een of ander
onafhankelijk laud het Buitsch gobied
aan den linker-Rijnosver af to staan.
Dit was sen absolute onjuistheid.
Zoo'n verdrag bestaat niet. De Engel
sche regeering hooft zoo'n verdrag
Diet aangegaan en van zoo'n verdrag
is hoegenaamd niets bekend.
Voorts was het betreurenswaardig,
dat Lees Smith argumenten aanvoer-
die- natuurlijk in Duitschland
zouden worden herhaald, maar zonder
de tegenspraak (toejuic'niDg) en die
gegrond waren op de redeneering,
dat het oorlogsdoel der geallieerden
niet dat was, hetwelk zij luide hebben
verkondigd, nl. de bevrijding der
kleine naties en de staatsinstellingen
dor Europeesche landen zooveel mo
gelijk in overeenstemming te brengen
mot de wenschen der bevolking, maar
van Buitschland een stuk grondgebied
loa te scheuren.
Bit was nooit het oorlogsdoel der
geallieerden en geen enkel verdrag
bestond er tuaachqn bea, dat hen
verplichtte voor zoo'n oorlogsdoel te
vechten.
Men zou uit de gehouden redevoe
ringen kunnen opmaken, dat de
regeering plotseling tot de conclusie
is gekomen, dat Eizas-Lotbaringen
nut belangrijkste deel van het oor
logsdoel uitmaakt cn geen verband
houdt met andere oorlogsdoeleinden.
Natuurlijk verlangen wij het her
stel van Elzas-Lotbaringen. (Toejui
ching). Daarvoor zijn wy ongetwijfeld
in oorlog, maar niet daarvoor alleen
en niet als op zichzelf slaand element
van Ii6t algemeen oorlogsdoel.
Na de vede voeringen van Balfour
en Aiquith, waarin de oorlogsdoel
einden der geallieerden worden be
vestigd, vroeg Wüitehouse (rad.) het
woord, om de discussie voort to zet
ten. Het Huis evenwel weigerde hem
aan te hooren. Tot sluiting der de
batten werd besloten met 282 tegen
33 stemmen. De resolutie van Lses
Smith werd zonder stemming ver
worpen.
Rusland.
Naar de „Times" dd. 1 November
uit Odessa verneemt, zyn ernstige
onlusten uitgebroken onder de troepen
to Theodcsia, in de Kriin, waar de
staat van beleg is afgekondigd.
Op eisch van de Oskrainache troepen
werden alle wijnvoorraden ia de stad
vernietigd. De vrljn vloot in stroomen
door de stratenen de kelders
mooBten met pompen worden loeg-
gemaien.
Da schade wordt geschat op 150,000
pond.
Ean nlsuws Vlag op Zee.
Be medewerker van het Hdbl. te
Lausanne sehryft:
Met deze vlag bedoel ik niet de
Zwitserache, die binnen niet al to
langen tyd verwacht kan worden,
doch do aloude blauw gele kleuren
dor Oekraïena, die reeds nu op zee
zyn. Op het oogenblik, waarop
de kruiser „Svjetiana", die behoort
tot het Oostzee eskader, gooekraïeni-
seerd werd volgens een decroat der
voorloopige regeering to Petrograd
en derhalve do zoo zeer op de Zweed-
a«Ue geiykende blauw-gele vlag
heeccta, deed dit eveneens het gehewle
Zwarte Zee-eskader. Be voorloopige
Russische regeering heeft thans op
verzoek der Oekraïensche Rada toe
gestaan, dat dit zoo biyven zal.
China.
In China is het nog steeds niet
ruatig. Nu weer wordt, via St. Patera
burg, uit Peking bericht, dat in do
provincie Kirin (Mactsjoerye) de tros
pen geweigerd hebben de nieuwe
bevelhebbers te erkennen, bun uit
de central» hoofdstad toegezonden.
Zy hebben de provincie voor zelf
8tandig verklaard.
In do provincies Hoenan en Tset-
sjoean - d. i. dus in Midden China
duren do botsingen tusschen de
regeringstroepen on de opstande
lingen voort.
Da Z.-Amerlkaanscha republieken
en de* oorlog.
De „Daii* Chron." verneemt uit
Mexico City, dat de regeering spoedig
vertegenwoordigers zal benoemen
voor het Z. Amorikaanscho Congres,
dat in Jan. a.s. te Buenos Aires by
een zal worden geroepen, ten einde
van gedachten te wisselen over een
gemeenschappelijke krachtigo actie
der Z.-Amorikaansche republieken en
een gemeenach&ppeiykè politieke ge
dragslijn vast te stellen betreffende
den Europeeschen oorlog.
Favemla, Mexicaansch gezant in
Argentinië en Antonio Manero als
vertegenwoordiger van president Car-
ranza,vertrekken uit Buenos-Aires
voor een vertrouweiyke missie naar
Europa. Zij zullen Frankryk, Eoge
land en Italië bezoeken.
BINNENLAND.
Da 32sta Broodkaart.
Da directeur van het Centraal
Broodkantoor maakt bekend, dat de
32ste broodkaart loopt van 7 tot en
met-17 November.
Da varkensdlitributie.
Het bureau voor modedeelingen
inzake de voedselvoorziening meldt:
Uit de statistische gegevens betref
fende de hoeveelheid «'arkensvleeach,
welke in het jaar 1916 door de re
geering aan de gemeenten is geleverd
door tusachenkomst van de Inkoop
combinatie, biykt o. m., dat de In
koopcombinatie varkens hesft geleverd
aan 908 van do 1120 Nederlandsche
gemeenten.
Deze 906 gemeenten hebbon te
zamen 6,182,341 inwoners, terwyl de
gezameniyke bevolking van het heole
land op b|jna 6,450,000 inwoners kan
worden gesteld. Geleverd zyn daaraan
in totaal 77,777,543 kg. varkausvleesch
of 12 62 kg. per hoofd. In deze op
gaven ztfn dus niet begrepon de var
ken», welke gemeeuten, die daartoe
door do Vloescbvereeniging waren
gemachtigd,zich door „eigen aankoop"
hebben verschaft.
Om tot' een juist overzicht van het
verbiuik van varkensvleesch bier to
lande te komen, moeten natuuriyk
hoeveelheid, verschaft door „eigen
aankoop" door de gemeenten, en ook
het varkensvleescb, dat door de slagers
op de vrye markt word bygekocht,
by de hiervoor genoemde hoeveelheid
van nagenoeg 78 millioen K.G. woidon
gevoegd. Men komt dan tot oen totaal-
verbruik van 90 millioen K.G. var-
kGnavleesch In 1916.
Neemt men aan, dat het gemiddelde
8lacbtgewicht van do varkens thans
ten hoogste 60 K G. bedraagt, dan
zouden voor een verbruik gerekend
naar de distributie -over 1916, ander
half millioen varkens per jaar noodig
zyn, of 80,000 stuks per week.
De vraag ryst hierbyhoe staat
het met onzen varkensstapel? Dn
resultaten van do op 10 Augustus
1917 gehouden varkenstelling geven
hierop een antwoord.
Biykena die telling bedroeg toen
het aantal varkens ruim 800,000, ver
deeld over ongeveer 110,000 varkens
houders. By de houders van 1 of 2
varkens waren te zamen ongeveer
93,700, bij die van 8-5 varkens on
geveer 43,700 en bij dio vau 10 eu
moor varkens ongeveer 70,600 stuks.
De groote varkenshouder* worden
in hoofdzaak gevonden in de weide
strekenin de zandstreken is wel
het aantal varkenshouder» groot, maar
het getal gehouden varkens gering.
Vergoiykt rneu deze cijfers met de
uitkomsten van de veetelling, welke
in 1910 werd gehouden, dan blijkt
daaruit, dat het aantal varkens vooral
in de zandstrekon reusachtig moet
zyn geslonken.
Het Brood.
Uit Rotterdam wordt aan de Tel.
gemeld
Naar wy vernemen zal in d6 samen
stelling van or.a brood spoedig een
verandering worden gebracht.
Op het oogenblik is deze als volgt
40 °/0 tarwe, 25% maïs, 25% aard
appelmeel, 5% ongebullde rogg» en
5% zemelen.
Daar proeven hebben aangetoond,
dat. door droging van den aardappel
ca. 10% meer voor h8t voedsel be
schikbaar biyft dan door vermaling,
is besloten in het vervolg de aard-
appüdroging aan te wenden voorde
broodbereiding.
Vormoedeiyk1 zal dit proces met
ongeschilde aardappelen plaats vinden.
In ieder geval zal deze nieuwe
broodbereidiaé zeer spoedig voorhe;
leger worden ingevoerd.
Da groentendrogsrs hebben zich
bereid verklaard, de zorg van hot
drogen op zich te nemen. Be oapa
citeit der fabrieken acht men ruim
schoots voldoonde om op groote schaal
dit werk der aardappelmeelfabrieken
over te nemen.
Verhooging vau het broodrantsoen
van dezen maatregel niet te ver
wachten, daar men nog ateeds met
gcöiek aan grondstoffen to kampen
zal hebben, zoo lang van buiten af
geen aanvoer plaats heeft.
Onze aandacht is er op gevestigd
dat nog stoeda geen maatregelen zyn
getroffen om ook het oude brood ten
bate van de voedselvoorziening aan te
wenden.
Wat toch is het geval?
Aan het eind van een broodkaarten -
weck blijven de bakkers in den regel
met groote voorraden brood zitten,
die niet verkocht worden, wyi het
publiek dan meestal geen brood bons
meer ter beschikking beefc.
Wanneer den volgenden dag de
nieuwe broodkaartenweek is ingegaan,
weigert het publiek dit oude brood te
koopen en verlangt men verscb.
Zonder bons mag mon het brood
niet van de hand doen, terwyl het
eveneoDs verboden is, dit brood voor
veevoeder te verkoopen.
Naar de directie van een groote
bakkery ta Rotterdam mededeelde, is
zy gedwongen dit brood bfi wyzo van
brandstof in den oven te verbruiken.
Zij noemde dit de eenige manier om
zonder een strafbare handeling te
plegen, zich van het oudbakken brood
te ontdoen.
Een regeling te dien aanzien achtte
zy dringend gewenscht. zy meende,
dat de oplossiDg gevonden zou kunnen
worden door oprichting in iedere ge
meente van een centraal bureau, al
waar het oudbakken brood ingeleverd
kan worden tegen afgifte van bons.
Zoodoende is de bakker in staat
zich opnieuw meel te verschaffen,
wat hom by het verloren gaan vau
het oudbakken brood niet mogeiyk is.
Bovendien zou zulk een centraal
bureau In staat zyn dit brood als
veevoeder te distribueeren.
Beschikbaarstelling van Levens
middelen.
Ia ons vorig nr. namen wy op de
voornaamste credietaan vragen van
de wetsontwerpen tot aanvulling en
verbooglug van hel10e hoofdstuk
der staatsbegrooting, (beschikbaar
stelling vau levensmiddelen). Hierin
werd ook modegedaeld dat voor ver
strekking van goedkoope brandstof
fen f 18 000.000 werd uitgetrokken.
Het Volk", dat de aanvraag toetst
aan hot indertyd door de Centrale
Commissie uit de arbeidersbeweging
aan den minister verzonden telegram
waarin op vaststelling van ver
schillende maatregelen inzake de
distributie werd aangedrongen
deelt medo, dat de in dit telegram
vervatte eiachen aangaande de brand
stofvoorziening werden ingewilligd.
De eerste 10 H.L. worden rerkryg-
baar gesteld tegen verlaagden piys,
de volgende 2 tegen kostprfis. Wie
meer ontvangt dan 12 H.L. moet
voor dat meerdere oen toeslag boven
den koatprUa betalen die stygt van
fl.50 per H.L. in do 8de, tót f 16
in de 8ste klasse.
Verder werd onder de uitgetrok
ken bedragen genoemd f 6.000.000
voor de distributié van 80.000 K.G.
kaas. Dit moest natuuriyk zyn
80.000.000 K.G.
Bruinkolen.
Er worden thaDS geregeld bruin
kolen van de bruinkool-exploitatie
Bergorodo to Heerlen verzonden, ter
beschikking van de Rykekolendistri-
but.ie. Het voornemen bestaat, de
zendingen, in don beginne 50 wagons
per dag, goleidelyk tot een belangryk
grooter kwantum op to voeren.
In beslag genomen.
De Rotterdarasche recherche nam
in beslag in een pakhui3 in het
centrum dor stad 2200 K.G. draad
nagels, 125 kisten Condensed Milk,
80 kisten melkpoeder en 9 vat«n
cacaoin verschillende veemen 12,000
K.G. vet en ten slotte 11,000 K.G.
vet, opgeslagen In een pakhuis, toe-
behoorende aan een Belg.
Beknosl met steenkolen.
Uit Gorinchem wordt. d.d. 6 Nov.
aan de „Tel." gemeld
Ia cr schier in alle plaatsen van
ons land gebrek aan steenkolen, in
de dorpen, gelegen aan de Beneden-
Waal 6n ook in Woudrichem,'behoe
ven de bewoner niet bevreeBd te zyn
voor een komenden strengen winter.
Do zoetelaars en Woudrichemscbe
viaschora hebben zooveel steenkolen
van ladingen der passeerende schepen,
dio zoo 't heet overnacht had
den, gekocht en deze voor een mati
gen prijs aan de bevolking verkocht,
dat zy genoegzaam vootzlen werd.
Deze zaak werd in Don Haag bekend.
Er werd dan ook naar Woudrichem
een controleur van het Ryksdiatribu
tiebureau gezonden, die aldaar ba-
vonden hec-ft, dat zelfs In de woningen
der autoriteiten enorme voorraden
steenkolen opgeborgen waren en be
paalden, dat elk gezin niet meer dan
12 H L. moebt hebben. BÜ velen is
dan ook «en surplus in beslag geriomen.
De te Woudrichem gestationeerde
marechaussooa zyn belast met toe
zicht en regeling der distributie van
brandstoffen en levensmiddelen in
Woudrichem, waardoor deze politie
uu weinig in de omliggende plaatsen
kan surveilleeren. Nu nemen ds Wou-
drichemsche viaschers en zoetelaars
dc kans waar om de steenkolen te
Werkendam te verhandelen.
Duurtstosilag onderwijzen.
By het ontwerp van wet tot
toekenning van duurtebyslag o?er
1918 aan het personeel onder het
departement van Binnenlandscbe
Zaken werkzaam, zyn tevens gelden
aangevraagd voor de onderwyzera der
openbare en byzondere lagere scholen
en leeraren byzondere hooger» burger
scholen en byzondere gymnasia.
De regeeriug wenscht biykens
een schreven van den voorzitter der
Tweede Kamer - by nadere over
weging het onderwyzend personeel
van de vakscholen voor dien byelag
in aanmerking te brengen.
Door het verleenen van Ryks^ub
aidiea bestaat er een verhouding
tusschen do leeraren van het vak
onderwys on den staat, die, zoo al
niet gelykstaande met den band
tusscb en den staat en het onderwyzend
personeel der byzondere lagere en
middelbare scholen en gymnasia,
niettemin het opnemen van deze
categorie onder de voor Ryksduurte-
by«lageu in aanmerking komenden
voldoende wettigt. Daarvoor pielt
trouwens de overweging vau practi-
schen aard, dat de weg, welke ten
vorigen jare werd ingeslagen ver
hooging van do subsidie tot bet
toekennen van duurtebyslagen niet
aityd tot hot doel leidt, althans onge-
iykheid schept.
Onder het personeel der vakscholen
zal zijn te verstaanhet personeel
der middelbare, technische-, handels-,
ambacht»-, toekom, visscbery-, zee-
vaart-, Industrie- en andere speciale
vakscholen, benevens dat der burger
avondscholen.
De omacbryving van de desbetref
fende b&grootingspost op hoofdstuk V
zal derhalve moeteu worden gewijzigd.
In vorband hiermede hoeft de
minister! van Binnenlandsche Zaken
aan de Tweede Kamer een gewyzigd
ontwerp van wet doeni toekomen,
waarbyt het bedrag met f 876,000
wordt verhoogd.
Door dezen maatregel zouden de in
uitzicht gestelde buitengewone subsi
dies kunnen vervallen.
Vreamd vliegtuig.
Dinsdagmorgen passeerde boven
Axel een vliegmachine, koersende
uit Z.O. richting. Zy werd met salvo's
beschoten en keerde in Z.O. richting
terug.
Mijnen.
In de maand October zyn op onze
kust aangetroffen 750 myreu, ztynde
698 van Eogelschen, 2 vau Fran&cheo,
8 van Buitachen en 42 van onbe
kenden oorsprong.
Sedert het begin van.de moblliHatie
zyn op onze kust aangetroffen 3383
mynen, verdaeld als volgt2591 En
gelsche, 73 Fransche, 289 Duitsche
en 430 van onbekenden oorsprong.
Hat vlsschan „om da Noord".
Be motor-trawllogger K. W. 160
(Handel en Zeevaart) van de reederij
N. Parlovliet L.zn. te Katwijk aan
Zee kwam Dinsdag van het visch-
terrein „om den Noord" te IJmulden
binnen. Be door dit motorschip aan
gevoerde visch bracht by verkoop
in de hallen niet minder dan 8560
gulden op. Daar vele trawlloggers
door het stormweer geen groote
vangsten hadden en door schade aan
da zeilen geruimen tyd over de
thuisreis deden, maakte dit vaartuig
met deze prachtige vangst dus eene
uitzondering.
Raad voor da Scheepvaart.
Be Raad deed uitspraak inzake
do stranding van den zeillogger
„Zegen en Viyt" MA. 169 en is
van oordeel, dat de stranding van
de „Zegen en Viyt" MA. 169 moet
worden toegeschreven aan stroom-
verleiding, gepaard aau zorgelooze
navlgatio van den schipper. Dezo
heeft geheel op den gestuurden koers
vertrouwd en niet behooriyk zyu
standplaats gecontiöleerd. Toen h(j
het vermeende licht van boei 7 zag,
dat inderdaad bet liebt van Elerl&nd
is geweest, heeft hij niet nagegaan
dat hy volgens de afgelegde verheid,
niet op die plaats kou zyn en heeft
hy verzuimd tosn en ook to voren
on daarna door loodingen zijn stand
plaat» te contr61e»ren. Dit was to
meer zyn plicht geweest nu hy alecbta
onvolledig verkenning kreeg aan den
aard van het licht dat. hy zag. Ook
had hy behooren te weten dat het
licht van Eierland weder is ontstoken.
De Raad verwerpt ton eenenruale de
bewering van don schipper dat looden
onder de gegeven omstandigheden
onmogelyk is.
Op grond van zyn nalatigheid,
welke de scheepsramp heeft veroor
zaakt, straft de Raad den schipper
van de MA. 169 door hom da be
voegdheid te ontnemen als schipper
en als stuurman te varen op een
schip, als badoold by artikel 2 der
Schepenwet, voor den tyd van twee
maanden.
Hoogoves-bedrIJf.
By de Tweedo Kamer zal binnen
kort eon wetsontwerp wordon inge
diend, wa&rby steun van staatswege
wordt voorgesteld aan het op te
richten hoogoven-bedryf.
Voor f37.000 opgelicht.
Een der groote bankinstellingen te
Ameterdam is Dinsdagmorgen voor
een bedrag van f37.000 opgelicht.
By die bankinstelling werd n.1. een
wissel gepresenteerd, die, nadat hy
was uitbetaald, valsch werd bevonden.
Be oplichter was inmiddels al lang
met den buit verdwenen. De zaak ie
in onderzoek by do politie van het
bureau Pieterabal.
Afpersing.
Te Zandboogtegem. Beerta hebben
Maandagnacht drie gemaskerde, nog
onbekende mannen den landbouwer
Wlrtje. Koster aldaar, gekneveld, gold
en goed van de verschrikte huishoudin g
eischends. Anderhalf uur lag de koster
vastgebonden alvorens de gemaaker-
den afdropen zonder buit.
De inbrekers kwamen door hot dak
in de schuur; alle deuren naar het
voorgebouw waren afgesloten. Met
een ponteiboor sloegen de gemas-
kerden een raam stuk en kwamen
daardoor in de elaapkamer. Zy tracht
ten den landbouwer Koster te dwin
gen geld te geven. Hy had juist zyn
geld by een kassier te Wiuachoten
gebracht, Nu werd van hem gcöischt
in den avond eenige honderden gul
dens te deponeeren op een aange
wezen plaat». Bot moord werd h|j
dreigd wanneer by in gebreke bleef.
Be justitie van Winschoten was
Dinsdag te Zandhoogte.
UIT DEN OMTREK.
GEMEENTERAAD Hll WIERINGEN,
gehouden op Maandag 5 November
1917, namiddags 2 uur.
Aanwezig allen, 1 vacature.
Voorzitterde heer A. Peereboom.
Secretarisde heer C. F. van Duin.
Na opening door den Voorzitter
worden door do secretaris de notulen
der vorige vergadering voorgelezen
eu onveranderd goedgekeurd. Door
den Voorzitter wordt medegedeeld dat
een schryven is ingekomen van den
heer B. C. Tbym, to Terschelling,
onderwijzir aldaar, dat by zyn be
noeming als Hoofd der School te
Westeriand tot zlfn spijt niet kan
aanvaarden. Uit don brief van den
heer Thijm biykt, dat toen hy solli
citeerde voor de vacante plaats te
Wieringen, dit een verbetering van
salarie voor hom beteekende van
600 gulden. Nadien echter zyn de
jaarwedden te Terschelling ook ge
wyzigd en wel zoodanig dat het nu
voor den heer Tbym inplaats van
verbetering van salaris een vermin?
dering zou zyn. Ook door verschil
lende bijzondore omstandigheden ge
voeld» de beer Thjjm zooveel voor
z|Jd oude standplaats dat hy er nu
c-iet toe kon besluiten zyn benoeming
te Wieringen te aanvaarden.
(Zie verder pa|. 4.)