HELDERSCHECOURANT
Na. 4854
DINSDAG 13 NOVEMBER 1917
45a JAARGANG
Uitfl»vr; C. DE BOER Jr., H»ld»r. - Oplaag 6250 ex. - Abonnementsprijs; In de stad f <X85,jjer post fj.10. J-osso ex. 3 cent. Advertentién per regel 10 cent 10 oorlogstoeslag
Op pagina 4 van dit blad
is opgonomen:
1. DE DISTRIBUTIE.
2. Feuilleton, enz.
DK OORLOG.
Es legerberlchtan
van 10 cn 11 Novsmber.
Van hot W 9 s t e 1 y k front.
Zaterdagmorgen zyn de Engelachen
ten N. en ten N.W. van Paaschen-
daelo of er eau front van 2 mijl op
nieuw tot den aanval overgegaan. Op
de heuvelrug ten N. van het dorp
weiden vorderingen gemaakt. Later
ondernamen de Suitachera krachtige
tegenaanvallen, die in don beginne
alle afgeslagen worden. Later harna
men s)j «enige vooruit geschoven
stellingen.
Het Fransche communiqué van den
10an maakt melding van gevechten
in de streek van het Chaumeboach,
waarbij do Duitschera erin slaagden
eenige loopgraven te bezetten. Ver
scheidene tegenaanvallen brachten
het verloren terrein echter wsderin
handen der Franschen.
Op don Hartmannswallerkopf (Vo
gezen) ondernamen de Duitschera
eveneens een aanval, doch ook deze
bleof zonder resultaat.
Volgen» het Buitsche legerbericht
van den llen was het trechtergebied
tuaachen Poolcapello en Pasachendaole
Zaterdag weer het tooneel van ver
bitterden strijd. Verscbe divisies wer
den door de Engelachen in 't vuur
gebracht in den strijd, om hethoogf
terrein ten Noorden van Passchen
daele. Vele linies diep gingen de
Engelsche regimenten tot den aanval
ovsr. In het centrum stormden zij
naar ós als doel van den aanval
aangewezen hoogten. Baar werden
zij met een tegenaanval teiuggewor
pen, Vijfmaal herhaalde de vijand
vruchteloos zijn aanvallen.
By het Chaum® boseh bleef het
vuur in den ioop van den daglievig.
Het aantal van de aldaar den 9en
dezer gevangen genomen yranschen
is tot acht officieren en 280 man
gestegen.
Op het O 0 s t e 1 y k front hadden
geeii gebeurtenissen van belang plaats.
Aan de Bistritza werd een voorwaart,-
sche bewegiDg der Centralen door
Russische troepen tegengehouden.
Aan het front ten Z. van Riga
hadden talrijke verkenningsgevechten
plaats.
Van het Oostenrijksch-Ita-
liaanache front.
Ce opmarach der Centralen houdt
nog aan. Zoo snel als zij konden zijn
langs den vost der bergen voor-
uitgerukt. Kaniago, Aviano en Sacil#
haddon zij reeds den 7en November
achter zich. Bit had tot gevolg, dat
da Italiaansche troepen die zich in
de Karintbischs Alpen bevonden niet
moor door oen zwenking in de laag
vlakte, doch lange den weg Pieve-
Longarone den terugtocht moesten
aanvaarden, Op dezen weg trekksn
ovenwei ook de afdeslingen uit de
Dolomieten terug, die door de in
Trentino aanvallende Oostenrykers
in Oostelijke richting teruggedreven
werden. Deze bewegingen veroorzaken
oen »uoimeop«enhooping van troepen
hij Belluno.
Voor deze troepen dreigt voor
goover zij nog niet verder naar het
Z.W., in ae richting van Baesano dus,
hebben kunnen uitwijken - een
ernstig gevaar.
Volgens het Oostenrijksche com
muniqué van den 10«n staan sterke
strijdkrachten der Centralen aan den
benedenloop van de Piave. Overal
werd de vijandelijke' achterhoede
teruggeworpen. Ook aan de boven-
Piav® behaalden zij aanmerkeiyke
successen. Na 10 dagen van zwaren
strijd werden Italianen dia in het
gaborgte ten W. van het dal Btand
hielden, achteruilgeworpen en vor-
voicd. Vrijdag bezetten de Centralen
Vlgo,' Pieve en Cadore. By deze opa
raties werden 10.000 man gevangen
genomen en 26 kanonnen vermeeaterd.
Ia h6t Coraevole-dal wvrd Agordo
bezet.
Hst ineenstorten van bet oude
Italiaansche front strekt zich nu uit
tot het gJuganadal en ten Oosten der
Getto Comuni.
Be troepen van veldmaarschalk
Conrad drongen door langs de grens
tot ten Oosten van Borgo en maakten
zich na verbitterde straatgevechten
meer van Asiago.
Bit laatste nu beteekent een be
dreiging in de flank en in den rug
van de in het Piavedal op den terug
tocht zijnde Itallauen. Het is daarom
begrijpelijk dat de Italianen alle krach
ten inspanden om den opmarach van
den vijand hier te stuiten. In met
succes. Althans meldt het Buitsche
middagbericht van den Hen, dat
sterke Italiaansche strydkrachten zich
op het plateau vau Asiago te weer
stolden met het gevolg dat de Cen
tralen «en weinig achteruit gedrongen
werden.
Verder wordt in dit bericht mede
gedeeld, dat Belluno werd bezet.
Aan d8 boneden Piave zouden de
Italianen thans den strijd willen
aanbinden.
Of dit inderdaad geschieden zal,
moet men afwachten. Mogeiyk is,
dat het front zich zal uitstrekken
langs de beneden-Biave tot ten N.O.
van Bassano, om zich dan verder
aan te sluiten bij bet front op de
hoogvlakte van Asiago.
plannen der geallieerden om
Italië te helpen, zijn thans bekend
geworden. In de eerste plaate zal
hel: Italiaansche front met het Wes
telijk front onder het bevel van één
oppersten krygsraad komen, die be
staat uit de generaals Cadorna (Ita
lië), Focli (Frankrijk) en Sir Henry
Wilson (Engeland). Cadorna ia daar
door ontheven van het opperbevel
over hot Italiaansche leger, dat is
opgedragen aan generaal Diaz.
Verder zullen Fransche en Itali
aansche troepen naar het bedreigde
front gezonden worden. Een bulp
leger van 50.000 man Fracschen en
Engelachen, onder bevel van generaal
Foch, zou reeds zijn aangekomen.
Wil dezo hulp afdoende zijn, dan
zullen nog ettelijke duizenden man
schappen naar Italië moeten worden
overgebracht. Het ia maar de vraag,
of de geallieerden dit kunnen doon
zonder hun positie aan bat Westelijk
front te veel te verzwakken.
Iu Palestina maken de Eogel-
schon flinke vorderingen. Naar uit
Londen wordt gemeld, borichtte gene
raai Allenby, de bevelhebber der iu
Palestina opareerende troepen, dat
na de inneming van Gaza de cavalerie
snol vooruittrok, 400 man gevangen
nam en 10 kanonnen verme6stsrda.
Infanterie en artillerie bezetten
Askalon (12 mijl benoorden Gaza aan
do kust).
Het aantal veroverde kanonnen is
re«ds tot over de 70 gestegen. De
buit, waarby zich groote hoeveel
heden patronen en granaten bevinden,
is nog niet vastgesteld.
Behalve het veriies aan gevangenen
schat generaal Allenby da Turksche
verliezen tijdens het. laatste Engelsche
offensief op 10.000 man.
Da duikboot- on mljnoorlog.
Volgens de officieele Buitsche be
richten werden in den Atlamischen
Oceaan en in de Middellandscbe Zee
resp. 17.000 en 28.000 ton aan acheops-
ruimte vernietigd. Verschillende der
in den grond geboorde schepen waren
bewapend.
Do nieuwe revolutie in Ruslend.
Zooals te begrijpen is doen thans
allerlei berichten de ronde waarvan
de juistheid niet te conlröleeren valt..
Voornameiyk betreft dit de mede-
-deelicgen over ophanden zijnde contra
revolutie. Zoo wordt gezsgd, dat-
generaal Broussilof, Kerensky en de
Kozakken hoofd man Kaledin zich aan
het hoofd van een troepenmacht ge
steld hebben. In een ander bericht
heet het daarentegen dat grootvorst
Nicolaas zich bij generaal Kaledin
bevindt, en de gelegenheid afwacht
om de monarchie te herstellen.
Kerensky zou gevangen genomen
zijn en in de Peter en Paulsvesting
zijn opgesloten.
Wat van deze berichten waar is
moet men afwachten. In elk geval
zullen de maximalisten niet onga-
mosid in kat bezit van dc macht
worden gelaten. Baarbij dreigt nog,
dat volgens een bericht, uit Washing
ton Amerika eu Japan geen cre-
dieten meer zullen veriaenen en de
nog ioopende credicten zullen schorsen.
Daarentegen zouden deze landen
wel bereid zijn Kerensky da nocdige
gelden te verschaffan mits bij het
leger in zijn hand wast te krijgen.
Ean vertraagd telegram uit St.
Peteraburg (via Berlijn) gaeft aan hoe
de nieuwe Russische regeering zich
voorstelt tot het sluiten van don
vrede te kunnen geraken. Het congrvs
van Arbeiders en aoldaténraden heeft,
de voorwaarden aangenomen voor de
vredesYOorBtellsn.
Hierin wordt gezegd, dat de regee
ring van meening is dat de recht
vaardige vrede die door de meerder^
'1 der arbeidersklassen van alle
oorlogvoerende landen, .welke door
den oorlog uitgeput cn geruïneerd
zijn wordt nagestreefd, een onmiddel
lijke vrede zonder annexaties en zon
der oorlogsschatting moet zijn.
Onder annexatie of gewelddadige
gebiedsteeëigening verstaat de regee
ring, volgens het rechtsbewustzijn der
democratie in het algemeen en der
arbeidersklassen in het bijzonder, elke
annexatie van een kleine, zwakke
nationaliteit door e6n grooten, machti
gen staat zonder to&at6mming van
deze nationaliteit en onafhankelijk
van den graad van haar beschaving
en van haar geografische ligging in
Europa of aan gene zfido van
den Oceaan gelegen landen, wan
neer een of andere bevolking door
oen of anderen staat gewelddadig
gehouden wordt en wanneer haar
tegen haar wil, zooals deze iu do pers
of in nationale vergaderingen of door
party besluiten of door protesten tegen
de onderdrukkers tot uiting komt het
recht tot een algemeens stemming
wordt geweigerd en wanneer men
verder weigert bezettingstroepen terug
te trekken en de bevolking niet hot
recht verleent haar poliiiekrn regee-
ringsvorm in te richten, is dit een
toestand van annexatie of geweld
dadige toeöigening.
Boze voorwaarden zijn echter niet
bindend en de regeering is dan ook
bereid andere voorstellen te onder
zoeken, mits deze zoo spoedig rco
gelijk worden ingediend en niet van
geheimen aard zijn. Harerzijds on
derdrukt de regeering elke geheime
diplomatie en. bevestigt zij haar vast
bssluit de vredesonderhandelingen
openlijk voor de geheols wereld te
voeren, en over te gaan tot. het pu-
bliceeren van alle geheime verdragen,
die door de regeering en de groote
bezitters en kapitalisten sinds Febru
ari tot 7 November 1917 goedgekeurd
of gesloten zijn.
Bo regeering verklaart den inhoud
van deze verdragen te zyn van nul
en geener waarde voor zoover zij,
gelijk in de meeste gevailen geschiedt,
allerlei begunstigende voorrechten
aan de grootbezitters en kapitalisten
pogen te verzekeren, terwijl zij door
de Groot-Russen gedane annexaties
handhaven of uitbreiden.
Terwijl de regeering alle volken
uitnoodigt onmiddellijk de vredeson
derhandelingen aan te knoopen, ver
klaart zij zich harerzijds bereid deze
voorloopige onderhandelingen door
schrifteiyke of telegrafische meaedee-
liegen, evenals door besprekingen
tusschen de vertegenwoordigers der
verschillende landen,v of door confe
renties mogelijk te maken. Ten einde
dezo voorloopige onderhandelingen ie
vergemakkelijken, zal da regsering
gevolmachtigden in neutrale landen
benoemen.
Be regeering stelt den regeeringen
van alle oorlogvoerende landen voor
onmiddellijk wapenstilstand t« sluiten
Z(j meont, dat deze wapenstilstand
voor drie maanden gesloten moet
worden, welke tijd voldoende zou
zijn om de onderhandelingen tot een
goed einde te voeren.
Van Oostenryksche zyde wordt
reeds op dezo mededeelingen gerea
geerd. Het Fremden blatt meont, dat
wanneer er du vredesvoorstellen van
Russische zijde mochten worden ge
daan, het do taak der regelingen
van den vierbond zou zijn, het zoo
spoedig mogelijk eens te worden over
het te geven antwoord op do vraag,
die van Russische zijde klaarbiykelyk
gedaan ia in vollen ernst om den
vrede te verkrijgen.
Het blad wijst er dan op, dat
Rusland waarschijnlijk een vrede
zonder schadevergoeding zal ver
langen en zegt dan verder
De deflnitis, welke het congres van
soviet3 van 't woord annexatie geeft,
is ongetwijfeld iets geheel nieuws «n
gaat ver buiten het bestek "an wat
tot nog toe volgens het volkenrecht
en het algemeen spraakgebruik daar
onder werd begrepen. Dit hetfl het
Russische college klaarblijkelijk ook
zelf wel ingezien, omdat 't zijn project
niet als beslissend wil bsschouwd
hebben, maar op tegenvoorstellen
rekent, die bat dan gaarne aan een
onderzoek wil onderwerpen.
Voorzoo ver d6 Russische voorstellen
vallen buiten hst. kader van wat door
graaf Czernin, de Duitsche Rijksdag
meerderheid en von Ktthlmann als
vredsaformule is omschreven, moeten
tegenvoorstellen gedaan worden, die
onze opvatting weergeven betreffende
het zelf beschikkingsrecht der volken.
Het essentieele van den voorslag
der Russen schijnt te zijnde eerlyke
Wil om tot een vrede te komen.
Wanneer onze andere vijanden er
evenzoo over denken als Rusland en
da Vierbond, dan zou do vrede op
komst zijn.
Ean ongeval van Keizer Karei.
Op den terugtoht van een bezoek
dat de Oostenryksche kaizer met
koning Ferdinand van Bulgarije aan
Görz.en Palmanova bracht, blesf de
auto van den keizer bij ean poging,
om een van de evenwijdig met de
Iaonzo Ioopende rivieren over te
trekken, steken. De auto kon niet uit
de rivierbedding gehaald worden.
Cv lyfjager, Reisenbiekler, »n de
wachtmeester der garde, Tornsk,
trachtten daarop den keizer naar den
oever te dragen. Be jager werd door
den stroom weggesleurd en de keizer
liet ia zijn levensgevaarlijken toestand
den jager niet los en werd eveneens
door den stroom weggedragen.
Dank zy do houdiDg van a|jn ge
zelschap, vooral van prins Felix van
Parma, die zich onmiddellijk in den
Btroom wierp, werd de keizer na veel
moeite weor op het land gebracht.
Bestrafte sympathie.
Meermalen komen krijgtgevan-
genen van de Entente troepen door
Bslgische dorpen en steden. Vaak
laat da Buitsche overheid dien leven
den buit dan te voet gaan om de
bevolking haar kiacht to demon
streren. Niet steeds ziet het volk dat
zonder meer aan.
Zoo gebeurde het onlangs la Zele,
dat een aantal Britten door de Buit-
schers als zegeteekan door dit dorp
werd gevoerd. Be bevolking gaf baar
sympathie voor dia gevangenen te
kennen, door hun van haar schameleu
voorraad eetwaren en sigaretten te
geven.
Voor dit feit is nu het dorp beboet
met maar... 80.000 M&rk. Als bij
komends straf moötsn de bulzen de*
avonds na zes uur gesloten zijn, en
mag niemand na dit uur zich cp
straat vertoonen.
BINNENLAND.
Nederland en de Fransch-Russieche
overeenkomst.
Naar aanleiding van zekere geruch
ten in do Nederlandsche peis over
een eveutueelo afbrokkeling van
Nedorlandsch gebied ten bate van
België in verband met een Franach-
Russische overeenkomst beti effende
den linker Ryuoever, werddeParysche
correspondent van de ,Tel." van de
me6st"b9voegde zijde gemachtigd het
volgende ta pubiiceeren
„In belangstellende Fransche krin-
„?en is men pijnlijk getroffen door
„de vasthoudendheid, waarmede de
„Nederlandsche pers zich tot echo
„maakt van de kwaadwillige insinua
ties, waaraan de Buitsche propaganda
„zich betreffende een zoogenaamde
„overeenstemming over afbrokkeling
De Entente an de Neutralen.
Reuter verneemt, dat Groot-Brittan-
nië en de Veroenigde Staten met
verschillende neutrale mogendheden
onderhandelen, teneinde ta geraken
tot een bevredigende regeling van den
uitvoer van producten uit die landen
welke deze Noordelijke neutralen nog
steeds naar Duiiscbland zenden. Er
wordt op gewezen, dat het geenszins
een aangename taak voor de gealli
eerden is, om den handel van de
Noordelijke neutralen af te snyden,
maar zy hebben geen andere keus,
tenzy er een bevredigende oplossing
wordt gevonden. Commissies van des
kundigen te Londen en Washington
die in nauwe connectie met eikaar
staan, hebbon alle kwesties, die met
de blokkade verband houden behandeld.
Wat dit betreft en ook in ander op
zicht h6eft de aanwezigheid van de
byzondere Amerikaanscbe missie te
Londen een zeer stimuleerenden en
gunBtigen invloed.
„van NederJandach gebied ton bate
,7an België, schuldig maakt.
„Er bestaat absoluut niets, wat
„grond kan gaven aan de geruchten,
„dio over dit onderwerp in omloop
„rijn gebracht. De Buitsche zianswyz*
„hoeft, geen ander doel, dan het wan-
„trouw n der neutralen togon ds g«-
„allloerdep op te wekken."
Ds bomaanval op Sas van Gent
iB Axtl.
Van ambtelijke Buitsche zyde ver-
noeratds Bsutscher Nacht iebten Blees!
te 's Gravenhage
met betrekking tot don bomaanval
op Sas van Gent on Axel, dat evenals
bij vroegere dergeiyke incidenten,
waarbij Nederlandsche onderdaneu
gewond of gedood werden, hierby geen
enkele Bnitsche vliegar betrokken
kan zijn.
Oe dlstrlbutla in Octobor.
Het Bureau voor Mededeelingen
inzake de Voedselvoorziening meldt:
Omtrent de distributie van ver
schillende levensmiddelen gedurende
de maand October kunnen do vol
gende cyfers worden gegeven, voor
zooverre hot de werkzaamheid van
het Rijks Gantraal Administratie
kanfoor betreft
Aangevr. Toefi«w.
k 9. k.g. k G,
rijst 2396.800 2.677.0(10 1*19.000
fott 1.6*0.900 1.2M.1C0 LS96.SOO
hu vermout 640.900 600.860 *77.700
eu braadvet 2887.660 2.17*.260 1.767.950
peulvruchten 8.765.6G0 1.7G9.600 1 804.600
zeep 8.8*6 068 3.678.KO 2.061.440
boter 212615 212.826 2S7.060
kaas
Goudeche T.T. 106.6*9 67.7SS 74,940
Idimmer <0 61.644 *9.494 88.268
Fiiesche *6.869 36,268 60,085
wag. wag. wag,
aardappelen 6.849 6K05>^ 6.080
stuks stuka stuks
eler n 8.885.700 3.2*8.694 3.66X91*
stuka K.G.
vatkons 60.311 2.777.1*0
Dat vaak minder wordt toegewezen
dan aangevraagd is, vindt zy'n rsdan
hi«rin, dat nog steeds door verschil
lende burgemeesters :ne«r wordt aan
gevraagd dan met het rantsoen van
een bspaald artiksl overeenkomt.
Volvette Goudscbe kaas werd voor
50 resp. 00% der aanvragen toege
wezen. Friescho kaas werd; ten deele
mot volvette kaas aangevuld.
Van eieren werd in de «erste twee
weken van October, iu verband met
scbaarschte aan dit artikel 50 en
in da laatste twee weken slechts
toegewezen.
Geen paardanvat.
Het Bureau voor Mededeelingen
in zake de Voedselvoorziening meldt:
Naar het schijnt, is men hier en
daar de meening toegedaan, dat voor
de samenBteliing van het bak- en
braadvet, dat van rsgaeringswego
wordt beschikbaar gesteld, ook paar-
denvat wordt gebezigd. Bit is onjuist.
Het bak- on braadvet bevat alléén
rund- en kalfsvel cn plantaardige
vetten, alio van uitstekende qu&liteit.
Kaas.
Da Minister van Landbouw heeft
bepaald dat met ingang van 11
November 1917 50 pCt. van den
inkoop of de produciia van alle kaas
soorten, met uitzondering van ko
mijnekaas vau Loidoch of Dslftech
model, voor het binnenlasdsch ver
bruik beschikbaar moet biyven.
Veevoeder.
Bs ToöwUziBgscommisaio voor Vee
voeder deelt óns mede, dat de rant
soenen, welke over November zullen
worden uitgekeord, zijn vastgesteld
als volgtdekhengsten 120 K.G
haver, paarden in beö»y vöq van handel
en industrie 120 K.G. naraeiyk 50
K.G. haver of ander kracht voeder,
de rest in zemelen enz., dekstieren en
melkgevende koeien 10 K.G. Ameri-
kaansche lynkoeken of voermeel mat
zemelen. Voor byzondere categoriaëu
geven da Veevoederbureaux inlich
iingen. Voor varkens i« mets beschik-
bsarvoor pluim ves 15 K.G. voer
meel, voerboekweit enz. per lOOstuks.
Turf.
De vervenersveruooiging „Barger
Oosterveen en O." to' Nuuw-Amster-
daru h9©ft in een adres aan den
Minister van Landbouw gewezen op
de omstandigheid, dat in do veeude
rysn te Klaii6naveen en Nw.-Awstsr-
i nog steeds groote hosvealheden
haardbrand op de veenplaatsen aau-
wezig zijn.
Ongeveer 1500 dagwerken, 15
millioen stuks dag turf, staan thans
nog droog en voor verscheping ge
reed, terwyi van deze turf zoo goed
ala niets wordt afgenomen. Ook
andere turfioorteu, welke evenals de
dagturf. door hst lange staan zeer
brokkelig zyn geworden, worden iu
het. geheel nist vervoerd.
Tut de soorten, welks thans geen
afzet vinden, behoort ook de besto
zware turf, welke een groot hlttever-
mogen bezit en met succes in vul
kachels kan worden gestookt.
Gesnapt.
Men schryft uit 'a Hertogenbosch
Toen de heer K., directeur van het
levcnsmiddelenburoau alhier, zich
Dinsdag jj. des avonds met den trein
naar Tilburg wilde begeven, werd hij
in een spoorwegcoupé, waarin hy reede
had plaatsgenomen, aangehouden door
sergeant-commiezen. Dezen maak
ten zich bekend als rijksambtenaar
en vroegen wat in hot koffertje zat,
dat in het net der spoorwegcoupé
lag en welk koffertje het eigendom
was van den beer K. Deze antwoordde
ten slotte voor zyn vrouw een zakje
ryst te hebben, waarvoor hy echter
geen geleide-document kon toonen.
By onderzoek vau dat koffertje bleken
daarin nog vy'f zakjes ryst te zyn,
ongeveer 8 K.G. wegende. De heer
K. maakte zyn kwaliteit bekend en
zeide, dat deze zakjes monsters waren
die by mee naar huis nam, om door
zijn vrouw te laten keuren. Het kof
fertje met inhoud word by de mare
chaussee gedeponeerd.
By nader justitieel onderzoek ia
gebleken, dat deze S K.G. rijst af
komstig zyn van een hoeveelheid van
ongeveer 10 K.G.. welke de höer K.
op het levensmiddelenbureau door een
der knechts uit den cenigen, dien dag
daar aanwezig zljudsn, baal rijst bad
doen tor zyde stellen.
Ean ondankbaar baantje,
Be oud veldwachter H. Bakker ta
Haerenve9u hielp Vrijdagmiddagen
beschonken vrouw vervoeren naa'r de
politiewacht. Naar men wil, krsog B.
van haar esn schop; by zeeg ineon
en was een lijk. Hst geval verwekte
heel wat consternatie.
Verduistering poststukken.
Aan hst postkantoor t® Nymegon
zijn uit een verstopt privaat oen
groot aantal geopende posstukken
voor den dag gekomen. Hiermede
is verklaard hei. uiet terecht komen
in den laatsten tyd van voor Nymo
genaara bestemde brieven, sommige
met geld en eenige, voor militairen,
met broodkaarten. De zaak is by da
justitie in onderzoek.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Aankoop van woningen.
Boor B. en W/ia het volgend achiy-
ven aan den Raad gericht:
ie Gezond heidscommissia heeft
onze aandacht gevestigd op da wen-
schelijkheid, dat de gemeente zou
kunnen beschikken overeen vei blijf
plaats, waar gezinnen, uit onbewoon
baar verklaarde woningen verdreven,
tydelijk zouden kunnen worden on-
dei gebracht.
Als een der middelen om hierin te
voorzien noemt de Commissie het
aankoopen en zooveel noodig verbe
teren van klsine woningen door do
gemeente. Zy wyat er op, dat de
eigenaren van dergeiyke woningen
zich dikwy Is aan het onderhoud weinig
of uiets gelegen laten liggen en er
een betrekkoiyk hooge huur van
trekken.
Wanneer man dan nog bedenkt,
dat die huur in vele gevallen door
het Burgeriyk Armbestuur, dus uit
de gemeentekas, wordt betaald, ligt
het naar de meening dar Gommitaie
voor de hand, dat een veel betere
toestand zou worden verkregen, indien
de gemeente zei va dergelijke woningen
kocht en verhuurde..
Het onderwerp, dat de Commissie
hiermede aan de orde stelt, is zekor
uiet nieuw wn vormt een der mooi
lijkste deolen van het vraagstuk der
volkshuisvesting, n.1. de vraag, wat
gedaan kan worden in h®t belang der
huisvesting van die gezinnen, die
door den gewonen vercenigingsbouw,
op de wyze, zooal* die veelal wordt
toegepast, niet worden gebaat, hetzij
omdat zy slechts eon zeer geringe
huur kunnen betalen, hetzij omdat
zy door de wyze, 'waarop zy hunne
buizen bewonen, in nieuwo, betrek
keiyk dure woningen bezwaarlijk
kunnen worden geduld, dan wel door
hUDne paraooniyke en andore eigen
aardigheden s echt paszen temidden
eener oraeiyke en op netheid prijs
stellende omgeving.
De onderstelling, dat door het z.g.
opischuivingastelsül de huisvastiDg
dezer gezinnen van zelve bater wor
den zou, indien, door verplaatsing
dor bewoners van huizen van iets
betere kwaliteit naar met toepassing
van do bepalingen der Woningwet in
het belang van de volkshuisvesting
gestichte wouiugen, voor hen meer
vrybeid in de keuze eener woning
zou ontstaan, is niet bewaarheid.
Afgescaeideu vau de vraag, in hoo-
verro een dcrgoiyke opschuiving zich
onder daarvoor gunstige omstandig
heden voordoen zou, behoeft het goen
betoog, dat zy in gemeenten als da
onze iu het geheel niet waar te nemen
viel, omdat daar, voor een deel onder
den invloed der huidige tydsomslan-
dighoden, de verhouding tusschen
aanbod eu vraag op de woningmarkt
de laatite jaren zeker niet gunstiger
geworden ia.
Zelfs indien de meermalen geuite
onderstelling, dat de particuliere
bouwnijverheid zich meer an meer
zal terugtrekken van het gebied der
exploitatie van woningen van lagere
huurwaarde, niet in vervulling mocht
gaan, dau nog achten wy bet waar
schynlyk dat de zorg voor de huis
vesting dor hierboven bedoelde ge
zinnen iu toenemende mate op de
gemeenschap zal komen te rusten.
Bouw, rechtstreeks of onmiddellijk
van overheidsweg®, van woningen
van eön zeor éénvoudig type zal dan
ook op den duur wel noodzakelijk zijo.
Zoolang echter de omstandigheden
daarvoor ongunstig riiQi
ook ons voor, dat in de door do
Gezondheidscommissie gewezen rich
ting wel iets gedaan kan worden.
Op grond van de bovenstaande be
schouwingen leggen wy er echter
den nadruk op, dat deze maatregelen
slechts een tijdelijke waarde zullen
kunnen hebben en dat hare conse
quentie zal zyn, dat de gemeente
mouwbouw ten behoeve van hen,
voor wier huisvesting zy op deze
wijze tijdelijk zorgen gaat, zelve ter
hand neemt of krachtig ondersteunt.
Nog in andor opzicht zal aanvaar
ding van het hier besproken denk
beeld gevolgen hebben, die vooraf
onder de oogen moeten worden gezien.
Reeds in on» voorstel van 22 Sep'
tember j.1. tot instelling van een
grondbedrijf (BUI. no. 124) wezen wij
er op, dat, indien da gemeente in de
daar aangeduide richting op het ge
bied dar volkshuisvesting en stads-
aanleg en uitbreiding meer actief zal
gaan optreden dan tot dusverre, du
daaruit voortvloeiende arbeid niet op
öe schouders van den Gomeentê-
bouwmeester gelegd kan worden. Het
tydstip, waarop wy daarby do«lden,
dat door decentralisatie voor ovsrbe
lasting vau dazen hoofdambtenaar
gewaakt zal moeten wordou, zal wol
zser nabij z(ja, indien de gemeente
op de hier geschetste wyze de ex
ploitatie vau kleine woningen ter
hand nemen mocht.
Wy stellen ons dan ook voor, dat
dit c.q. een der eerste vraagstukken
zal zyn, waaromtrent met de Com
missie van Bystand In het beheer
vau het grondbedrijf overleg gepleegd
zal moeten worden.
Wenscht Uwe vergaderiog in de
aangegeven richting to gsa-.danzal
uit den aard der zaak aan o ia College
een zekere vrijheid vau handelen
moeten worden gelaten om huizen,
die daarvoor in aaumerkiDg komen,
voorloopig aan te koopen. Het defl
nitieve besluit tot aankoop moet na-
luurlyk in een opsnbare raadsver
gadering worden genomen maar om
speculatieve prijsopdrövingen andero
ongewsnschte handelingen Ie voor
komen is het gswènscht, dat ons
College in staat is om, naar de om-
slandighcdtn dat meebrengen, op
publieke veilingen enkele huizen te
doen sfenynen of onderhands rust de
eigenaren een voorloopige schikking
to treffen.
Wij stellen U. derhalve voor om,
gezien het advies der Gezondheids
commissie van October j.1., uo. 60,
ons voor dit doel voorloopig «od
crediet van vijf en twintig duizend
guldes te verleenen.
Vrijzinnige Zaagvareeniging
„Morgenrood".
Zaterdagavond gaf de Vryzinnige
Zang vereeniging „Morgenrood", direc
teur, de heer F. van der Mey, eene
feestelyke uitvoering in „Casino",
Toen w(j de zaal betraden, bleek
dio geheel in feestklsedy te zyn ge
stoken: oveial vlaggen en groen,
langs de wanden en groote palmen
in de hoeken bij het tooneel.
Wat dit te beteekensn had, blsek
eerst toen wy een programma in
handen kregen, en daaruit; zagen, dat
hot hier betrof de herdenking van
het vyfjarig bestaan der Vereeniging,
die men feest®]yk ging vieren. En
bleek ook uit de oponingsspeech van
den voorzitter, deu h«er P. Gaus, die
daarin het heuglijk feit memoresrde
en het bestaan van „Morgenrood" in
de vyf afg®loopen jaren in hat kort
herdacht. Hy herdacht den heer
Kikkort, den vroegereu voorzitter,
den heer Denker, den vroageren direc
teur, en zeide, dat van „Helder's
Gemengd Koor" en van de Zaogver-
eeniging „Harmonie" gclukwensclwti
waren ingekomen (van laatstgenoemde
ook een blosmstuk).
En daarna ving het koor aan met
het steeds frissehe „Morgenrood", dat
in «en vlugger tempo en met wat
meor rhyt.hmiek, beter tot. zyn recht
kwam, dan wij vroeger wel eens hoor
den. Van Kriaksn'e tameiyk onbe
duidend „Oranj&üed" was het tweede
nummer van het programma, en het
werd door vele andere gevolgd, voor
Abt's „Myn tbuia", door een Vlaamsche
volkswijze, allemaal oude bekenden.
Baar tusscbendoor werden voor
drachten gegeven, en het populaire
„Langs de lus van iyn twee" was
wel een van de geestigste. Zy vielen
zeer in den smaak, getuige het enorme
applaus na elke voordracht.
Het „feestlied", epeciaal voor deze
gelegenheid vervaardigd door den hoer
Ph. Polak, was wel hot glanspunt vau
den avond. In dit schodne lied werd
het lief eu leed der vyfjarige bezongen
in dichteriyke tale. Het koor had zich
in tweö ryen opgesteld, de mannen
ter linker de dames ter rechterzijde
op het tooneel; in het midden een
opgaande zoo, symboliseerend het
„Morgenrood" der vryzinnige gedachte.
In verheven taal bezingt de dichter
het rijzen dor zon, het met grooten
spood daarheen yien van der nach
ten duistere schimme spoed ie
tegenwoordig maar alles in 't leven
waarna jubelend de(n) zang omhoog
atygtBriewerf boezeö Dan begint
een tenor-recitatief to vertellen hoa
de jouge vryzinnig6n bijeen kwamen
om plannen te organiseeren en hoe
men een zangkoor zoude conatitueeren
(m«n lette op het rym) en het koor
(met solo en togenmelódie alt en
sopraan) zingt met biydachap, dat het
da twaalfde der Novembormaand al
vyf jaar geleden ie, dat „Morgenrood"
op de vlaktepardon op het wereld
rond verscheen. Euzoovoort, enzoo-
voort, zijnde een en ander te verheven
om in proza te parafraseeren. Het
geheel werd plecht igiyk bekroond door
sen apotheose vau jonge dames en'
jonge mannen, en ar werden solo's
m gezongen o.a. door mejuffrouw
Oudyk en Benlcer. De begeleiding
tpiano en viool) was van de heeren
Polak (Bykje), die al dit moois voor
hun rekening hadden.
Na afloop van dit feestnummer trad
het zangkoor nog op met het lieve
„Slapedoe".
Wy hebben vroegeral eens met
lof over 'a directeurs opvattingen om
trent voordracht, enz. gesproken en
mogen ons daar verder van ontslagen
achten er nog over uitfeweiden. Alleen
klonk ons wat zonderling in de ooron
de (overigons schitterend uitgevoerde)
crescendi aan het slot van elk couplet,
omdat by een zóó geweldig forto zelfs
de meeat slaperige zuigeling wakker
moet schrikken en de bedoeling van
bet woord slapedoe toch waarschyniyk
wat menschlievender is.
Overigens, alle hulde voor den
fmaien samenzangOok het prachtige
koraal van Vulpius, Paaim 08 werd
schitterend vertolkt. Met Spoel'» „Wy
willen Holland houen" werd het pro
gramma besloten, frincb, flink en
zuiver.
Wy mo&ton nog van eeno hulde
melding maken, die den directeur,
den heer Van der Mey ten doel viel.
Hem werd namelijk een keurigen
dirigeerstok aangeboden onder een
passende toespraak en de heer Van
der Moy bedankte met welgekozen
woorden voor dit blyk van waar
deering. „We moesten in den beginne
nog aan elkaar wennen", zoo zeide
hy, „maar het beste bewijs, dat dit
thans het geval is, is wel de aan
bieding van dit geschenk". En de
heer Van der Mey hoopte nog vele
jaren zyn staf to mogen zwaaien.
Boor een der dames werd mevzou w
Van der Mey met blcemea gehuldigd.
Zy immers stond steeds haar man
terzijde als zyn arbeid hem riep.
Tenslotte kreeg de voorzitter, de
beer P. Geus, van een d»>r b»sriu«ra-
leden namens hot koor een prachugo
bloemenmand. Be tegenwoordige voor
zitter ia een groote kracht voor du
vereeniging en heeft al ve.-«chili- ad©
functies vervuld, was ook z«!fa de
man van de „griffies", zooals do heer
Goedknechc, bedoeld bsstuurelid, zich
geestig uitdrukte.
•at een en andor niet zonder
enlhousiasme van het publiek ge
schiedde laat zich denken.
Het Casino orkest liet zich ntet
onbetuigd en gaf zelfs zonder eenige
rancune een paar volkszang-nummora
ten besto, waarby het publiek fl.nk
meezong. Bravo!
Na da pauze ging een klucht ia
één bedrijf „Een knap stel", terwijl
hier het flnia coronat opus gold: hot
bal, dat de feestelijkheden bssloot.
Tooordeelen naar het bezoek Casino
waa stampvol zal het wel druk
zyn geweest.
Zoo kan en zal „Morgenrood" vol
van aangename herinneringen op dtze
fuif terugzien.
LANGS DE STRAAT.
Van sen suikeren balletje on
een uitpuilende mand.
Zoo heerlyk als, dezen Maandag
morgen, hel. zonnetje scheon over da
wegenRondom waa zijn Hebt en
zyn glans, en mocht al eens oven
een wolk zyn schyn verduisteren,
dadeiyk daarna kwam hetjiraer te
voorschijn, en toovordo vrooiykhsid
en warmte en goudene gloed op de
geveis en de boomen. Overmoedig
waren de musschen cn maar even
verwaardigden z|J zich opzy te gaan
voor een profanen mon3cbenvoctzy
lieten hun hapje niet iD deu steek,
kuken oons met een schuin oog op
zy naar het groote mensebbeest,
waarvoor ze wel heel even bang zij»,
maar waar ze eigenlijk toch lak aan
hebben, hip hip oen eindje ver
der gingen ze hun maal opaten. Een
paar jongens amuseerden zich met
een weerloozen hond te plagen, die,
met de staart tusschen de beeuen,
vergeef» trachtte te paseeeren. Op
een stoep zat e«u witte poes met
een fraai rood lintje klagelijk te mi
auwen. De baae en de vrouw, èn de
kleine baas en da kleine vrouw,
allemaal sliepen ze nogpotdicht zat
het huis en poes moott geduldig
wachten tot de deur openging.
In den Doolhof liepen twee kleine
jongens. Da oudste waa misschien 1
meter 20, de jongste kon stillig niet,
geachte lezer, over uw tafel heen
kijken, zelfs niet al ging hij op zijn
kleine teentjes staan. Niettemin waa
hij wakker en ferm, zooals het ver
volg dezer waarachtige geschiedenis
zal loeren. Se oudste zwoegde ondor
den Jast van een zwaar bolaaen
mandje met boerenkool. Da krullig:»
blaadjss lagen hoog opgetast op hut
mandje, ze krieuwelden hem in zijn
hale, ze aaiden zyn kin, zo bestreken
zyn handen. Al zyn iquilibristrich
vermogen moest hy in werkingstol
len om een en ander in evenwicht
te houden.
ie jongste, die van do twyfelach
tige grootte, had andere bezigheden.
Kluifde hy niet, uit zyn rechterhandje,
een suikeren bal, hem door de vrien
delijke vrouw des gioentenboers op
den koop van zyn broertje tce ge
geven? Eu hing niet, aan ?,yn lin
kerhand, «en boercnkoolplant te slin
geren, die, af on toe, bedenkelijke
neigingen vertoonde tot deserteeren
Zoo waren, op den vroegen Maan
dagmorgen, deze twee jongens bvzig
huu plicht jegens de maatecbappy to
vervullen.
Er waren echter verschillende
symptomen, die er op wezen, dat het
r.og wel twijfelachtig waa, of mofider
boerenkool in ongeschonden staat
zou ontvangen. O, dat ultpullondo
mandje 1
Zöt eens een vuist ala je geen hand
hebt! Torsch eens een mandje met
boerenkool al* dat mandje do halve -
hoogte heefc vau je eigen po;ituur!
Eu dan nog, houd die weerboratige
massa eens in bedwang, al» je je
beide handen noodig hebl om de mand,
d» mand alleen, in eyenwïcht to
houden.
Aan den anderen kant waag het,
als moeder, eens, om een kluinar
rantsoen In hui» to halen met twee
zulke hongerlijder*! Boerenkool, met
worst natuurüJk, is by uitstek geHcmkr
om oen jongensbirkje aan rond te
doon eten, on durf je als motder
daartegen eens to verzetten I
U. ziet, de toestand waa min of
meer critiek, en wy wagen het niet
ona tene voortelling te maken van
wat had kunnen gebeuren, fcnd moeten
gebeuren, gebeuren zbu in do
naastbyilggonde toekomst. Want de
straat was vuil en de boerenkool bros.
Gebeuren zóu: als daar niet do
jongste der twee wa» geweest, dio
met de suikerenbal en do boerenkool-
plant. De zuiver lichamelijke functies,
die hy verrichttehet besabbelen van
zijn bal en hot vasthouden, met de
andere hand, van zijn koolplant, be
letten zyn geest niet werkzaam tc
blijven en zyn pientere oogjes waak
zaam. Rusteloos gingen zü heen en
wadorzy speurder; den horizont af
als peilden ze de verborgenhed&n der
toekomst, als wilden z(j onbekende
geheimen ontsluieren.
~!n toen dan ook het onverraljdeiybo
gebeuren ging, toen er een kool van
de mand afviel, was aanstonds
'sjongkes pientere geest iri actie, en
bij peinsde op middelen tot herstel
van den status quo.
Lacy! Hy stond voor een moeilijk
probleem. Immers, - hy moest, wilde
hij zyn broertje helpen, zijn suikeren
balletje gedeelteiyk opofferen.
Dat balletje was een stuk levens
genot en wie uwer, die zonder zonde
is, werpt op dit jongske den eersten