HELDERSCHECOURANT Na. 4854 DINSDAG 13 NOVEMBER 1917 45a JAARGANG Uitfl»vr; C. DE BOER Jr., H»ld»r. - Oplaag 6250 ex. - Abonnementsprijs; In de stad f <X85,jjer post fj.10. J-osso ex. 3 cent. Advertentién per regel 10 cent 10 oorlogstoeslag Op pagina 4 van dit blad is opgonomen: 1. DE DISTRIBUTIE. 2. Feuilleton, enz. DK OORLOG. Es legerberlchtan van 10 cn 11 Novsmber. Van hot W 9 s t e 1 y k front. Zaterdagmorgen zyn de Engelachen ten N. en ten N.W. van Paaschen- daelo of er eau front van 2 mijl op nieuw tot den aanval overgegaan. Op de heuvelrug ten N. van het dorp weiden vorderingen gemaakt. Later ondernamen de Suitachera krachtige tegenaanvallen, die in don beginne alle afgeslagen worden. Later harna men s)j «enige vooruit geschoven stellingen. Het Fransche communiqué van den 10an maakt melding van gevechten in de streek van het Chaumeboach, waarbij do Duitschera erin slaagden eenige loopgraven te bezetten. Ver scheidene tegenaanvallen brachten het verloren terrein echter wsderin handen der Franschen. Op don Hartmannswallerkopf (Vo gezen) ondernamen de Duitschera eveneens een aanval, doch ook deze bleof zonder resultaat. Volgen» het Buitsche legerbericht van den llen was het trechtergebied tuaachen Poolcapello en Pasachendaole Zaterdag weer het tooneel van ver bitterden strijd. Verscbe divisies wer den door de Engelachen in 't vuur gebracht in den strijd, om hethoogf terrein ten Noorden van Passchen daele. Vele linies diep gingen de Engelsche regimenten tot den aanval ovsr. In het centrum stormden zij naar ós als doel van den aanval aangewezen hoogten. Baar werden zij met een tegenaanval teiuggewor pen, Vijfmaal herhaalde de vijand vruchteloos zijn aanvallen. By het Chaum® boseh bleef het vuur in den ioop van den daglievig. Het aantal van de aldaar den 9en dezer gevangen genomen yranschen is tot acht officieren en 280 man gestegen. Op het O 0 s t e 1 y k front hadden geeii gebeurtenissen van belang plaats. Aan de Bistritza werd een voorwaart,- sche bewegiDg der Centralen door Russische troepen tegengehouden. Aan het front ten Z. van Riga hadden talrijke verkenningsgevechten plaats. Van het Oostenrijksch-Ita- liaanache front. Ce opmarach der Centralen houdt nog aan. Zoo snel als zij konden zijn langs den vost der bergen voor- uitgerukt. Kaniago, Aviano en Sacil# haddon zij reeds den 7en November achter zich. Bit had tot gevolg, dat da Italiaansche troepen die zich in de Karintbischs Alpen bevonden niet moor door oen zwenking in de laag vlakte, doch lange den weg Pieve- Longarone den terugtocht moesten aanvaarden, Op dezen weg trekksn ovenwei ook de afdeslingen uit de Dolomieten terug, die door de in Trentino aanvallende Oostenrykers in Oostelijke richting teruggedreven werden. Deze bewegingen veroorzaken oen »uoimeop«enhooping van troepen hij Belluno. Voor deze troepen dreigt voor goover zij nog niet verder naar het Z.W., in ae richting van Baesano dus, hebben kunnen uitwijken - een ernstig gevaar. Volgens het Oostenrijksche com muniqué van den 10«n staan sterke strijdkrachten der Centralen aan den benedenloop van de Piave. Overal werd de vijandelijke' achterhoede teruggeworpen. Ook aan de boven- Piav® behaalden zij aanmerkeiyke successen. Na 10 dagen van zwaren strijd werden Italianen dia in het gaborgte ten W. van het dal Btand hielden, achteruilgeworpen en vor- voicd. Vrijdag bezetten de Centralen Vlgo,' Pieve en Cadore. By deze opa raties werden 10.000 man gevangen genomen en 26 kanonnen vermeeaterd. Ia h6t Coraevole-dal wvrd Agordo bezet. Hst ineenstorten van bet oude Italiaansche front strekt zich nu uit tot het gJuganadal en ten Oosten der Getto Comuni. Be troepen van veldmaarschalk Conrad drongen door langs de grens tot ten Oosten van Borgo en maakten zich na verbitterde straatgevechten meer van Asiago. Bit laatste nu beteekent een be dreiging in de flank en in den rug van de in het Piavedal op den terug tocht zijnde Itallauen. Het is daarom begrijpelijk dat de Italianen alle krach ten inspanden om den opmarach van den vijand hier te stuiten. In met succes. Althans meldt het Buitsche middagbericht van den Hen, dat sterke Italiaansche strydkrachten zich op het plateau vau Asiago te weer stolden met het gevolg dat de Cen tralen «en weinig achteruit gedrongen werden. Verder wordt in dit bericht mede gedeeld, dat Belluno werd bezet. Aan d8 boneden Piave zouden de Italianen thans den strijd willen aanbinden. Of dit inderdaad geschieden zal, moet men afwachten. Mogeiyk is, dat het front zich zal uitstrekken langs de beneden-Biave tot ten N.O. van Bassano, om zich dan verder aan te sluiten bij bet front op de hoogvlakte van Asiago. plannen der geallieerden om Italië te helpen, zijn thans bekend geworden. In de eerste plaate zal hel: Italiaansche front met het Wes telijk front onder het bevel van één oppersten krygsraad komen, die be staat uit de generaals Cadorna (Ita lië), Focli (Frankrijk) en Sir Henry Wilson (Engeland). Cadorna ia daar door ontheven van het opperbevel over hot Italiaansche leger, dat is opgedragen aan generaal Diaz. Verder zullen Fransche en Itali aansche troepen naar het bedreigde front gezonden worden. Een bulp leger van 50.000 man Fracschen en Engelachen, onder bevel van generaal Foch, zou reeds zijn aangekomen. Wil dezo hulp afdoende zijn, dan zullen nog ettelijke duizenden man schappen naar Italië moeten worden overgebracht. Het ia maar de vraag, of de geallieerden dit kunnen doon zonder hun positie aan bat Westelijk front te veel te verzwakken. Iu Palestina maken de Eogel- schon flinke vorderingen. Naar uit Londen wordt gemeld, borichtte gene raai Allenby, de bevelhebber der iu Palestina opareerende troepen, dat na de inneming van Gaza de cavalerie snol vooruittrok, 400 man gevangen nam en 10 kanonnen verme6stsrda. Infanterie en artillerie bezetten Askalon (12 mijl benoorden Gaza aan do kust). Het aantal veroverde kanonnen is re«ds tot over de 70 gestegen. De buit, waarby zich groote hoeveel heden patronen en granaten bevinden, is nog niet vastgesteld. Behalve het veriies aan gevangenen schat generaal Allenby da Turksche verliezen tijdens het. laatste Engelsche offensief op 10.000 man. Da duikboot- on mljnoorlog. Volgens de officieele Buitsche be richten werden in den Atlamischen Oceaan en in de Middellandscbe Zee resp. 17.000 en 28.000 ton aan acheops- ruimte vernietigd. Verschillende der in den grond geboorde schepen waren bewapend. Do nieuwe revolutie in Ruslend. Zooals te begrijpen is doen thans allerlei berichten de ronde waarvan de juistheid niet te conlröleeren valt.. Voornameiyk betreft dit de mede- -deelicgen over ophanden zijnde contra revolutie. Zoo wordt gezsgd, dat- generaal Broussilof, Kerensky en de Kozakken hoofd man Kaledin zich aan het hoofd van een troepenmacht ge steld hebben. In een ander bericht heet het daarentegen dat grootvorst Nicolaas zich bij generaal Kaledin bevindt, en de gelegenheid afwacht om de monarchie te herstellen. Kerensky zou gevangen genomen zijn en in de Peter en Paulsvesting zijn opgesloten. Wat van deze berichten waar is moet men afwachten. In elk geval zullen de maximalisten niet onga- mosid in kat bezit van dc macht worden gelaten. Baarbij dreigt nog, dat volgens een bericht, uit Washing ton Amerika eu Japan geen cre- dieten meer zullen veriaenen en de nog ioopende credicten zullen schorsen. Daarentegen zouden deze landen wel bereid zijn Kerensky da nocdige gelden te verschaffan mits bij het leger in zijn hand wast te krijgen. Ean vertraagd telegram uit St. Peteraburg (via Berlijn) gaeft aan hoe de nieuwe Russische regeering zich voorstelt tot het sluiten van don vrede te kunnen geraken. Het congrvs van Arbeiders en aoldaténraden heeft, de voorwaarden aangenomen voor de vredesYOorBtellsn. Hierin wordt gezegd, dat de regee ring van meening is dat de recht vaardige vrede die door de meerder^ '1 der arbeidersklassen van alle oorlogvoerende landen, .welke door den oorlog uitgeput cn geruïneerd zijn wordt nagestreefd, een onmiddel lijke vrede zonder annexaties en zon der oorlogsschatting moet zijn. Onder annexatie of gewelddadige gebiedsteeëigening verstaat de regee ring, volgens het rechtsbewustzijn der democratie in het algemeen en der arbeidersklassen in het bijzonder, elke annexatie van een kleine, zwakke nationaliteit door e6n grooten, machti gen staat zonder to&at6mming van deze nationaliteit en onafhankelijk van den graad van haar beschaving en van haar geografische ligging in Europa of aan gene zfido van den Oceaan gelegen landen, wan neer een of andere bevolking door oen of anderen staat gewelddadig gehouden wordt en wanneer haar tegen haar wil, zooals deze iu do pers of in nationale vergaderingen of door party besluiten of door protesten tegen de onderdrukkers tot uiting komt het recht tot een algemeens stemming wordt geweigerd en wanneer men verder weigert bezettingstroepen terug te trekken en de bevolking niet hot recht verleent haar poliiiekrn regee- ringsvorm in te richten, is dit een toestand van annexatie of geweld dadige toeöigening. Boze voorwaarden zijn echter niet bindend en de regeering is dan ook bereid andere voorstellen te onder zoeken, mits deze zoo spoedig rco gelijk worden ingediend en niet van geheimen aard zijn. Harerzijds on derdrukt de regeering elke geheime diplomatie en. bevestigt zij haar vast bssluit de vredesonderhandelingen openlijk voor de geheols wereld te voeren, en over te gaan tot. het pu- bliceeren van alle geheime verdragen, die door de regeering en de groote bezitters en kapitalisten sinds Febru ari tot 7 November 1917 goedgekeurd of gesloten zijn. Bo regeering verklaart den inhoud van deze verdragen te zyn van nul en geener waarde voor zoover zij, gelijk in de meeste gevailen geschiedt, allerlei begunstigende voorrechten aan de grootbezitters en kapitalisten pogen te verzekeren, terwijl zij door de Groot-Russen gedane annexaties handhaven of uitbreiden. Terwijl de regeering alle volken uitnoodigt onmiddellijk de vredeson derhandelingen aan te knoopen, ver klaart zij zich harerzijds bereid deze voorloopige onderhandelingen door schrifteiyke of telegrafische meaedee- liegen, evenals door besprekingen tusschen de vertegenwoordigers der verschillende landen,v of door confe renties mogelijk te maken. Ten einde dezo voorloopige onderhandelingen ie vergemakkelijken, zal da regsering gevolmachtigden in neutrale landen benoemen. Be regeering stelt den regeeringen van alle oorlogvoerende landen voor onmiddellijk wapenstilstand t« sluiten Z(j meont, dat deze wapenstilstand voor drie maanden gesloten moet worden, welke tijd voldoende zou zijn om de onderhandelingen tot een goed einde te voeren. Van Oostenryksche zyde wordt reeds op dezo mededeelingen gerea geerd. Het Fremden blatt meont, dat wanneer er du vredesvoorstellen van Russische zijde mochten worden ge daan, het do taak der regelingen van den vierbond zou zijn, het zoo spoedig mogelijk eens te worden over het te geven antwoord op do vraag, die van Russische zijde klaarbiykelyk gedaan ia in vollen ernst om den vrede te verkrijgen. Het blad wijst er dan op, dat Rusland waarschijnlijk een vrede zonder schadevergoeding zal ver langen en zegt dan verder De deflnitis, welke het congres van soviet3 van 't woord annexatie geeft, is ongetwijfeld iets geheel nieuws «n gaat ver buiten het bestek "an wat tot nog toe volgens het volkenrecht en het algemeen spraakgebruik daar onder werd begrepen. Dit hetfl het Russische college klaarblijkelijk ook zelf wel ingezien, omdat 't zijn project niet als beslissend wil bsschouwd hebben, maar op tegenvoorstellen rekent, die bat dan gaarne aan een onderzoek wil onderwerpen. Voorzoo ver d6 Russische voorstellen vallen buiten hst. kader van wat door graaf Czernin, de Duitsche Rijksdag meerderheid en von Ktthlmann als vredsaformule is omschreven, moeten tegenvoorstellen gedaan worden, die onze opvatting weergeven betreffende het zelf beschikkingsrecht der volken. Het essentieele van den voorslag der Russen schijnt te zijnde eerlyke Wil om tot een vrede te komen. Wanneer onze andere vijanden er evenzoo over denken als Rusland en da Vierbond, dan zou do vrede op komst zijn. Ean ongeval van Keizer Karei. Op den terugtoht van een bezoek dat de Oostenryksche kaizer met koning Ferdinand van Bulgarije aan Görz.en Palmanova bracht, blesf de auto van den keizer bij ean poging, om een van de evenwijdig met de Iaonzo Ioopende rivieren over te trekken, steken. De auto kon niet uit de rivierbedding gehaald worden. Cv lyfjager, Reisenbiekler, »n de wachtmeester der garde, Tornsk, trachtten daarop den keizer naar den oever te dragen. Be jager werd door den stroom weggesleurd en de keizer liet ia zijn levensgevaarlijken toestand den jager niet los en werd eveneens door den stroom weggedragen. Dank zy do houdiDg van a|jn ge zelschap, vooral van prins Felix van Parma, die zich onmiddellijk in den Btroom wierp, werd de keizer na veel moeite weor op het land gebracht. Bestrafte sympathie. Meermalen komen krijgtgevan- genen van de Entente troepen door Bslgische dorpen en steden. Vaak laat da Buitsche overheid dien leven den buit dan te voet gaan om de bevolking haar kiacht to demon streren. Niet steeds ziet het volk dat zonder meer aan. Zoo gebeurde het onlangs la Zele, dat een aantal Britten door de Buit- schers als zegeteekan door dit dorp werd gevoerd. Be bevolking gaf baar sympathie voor dia gevangenen te kennen, door hun van haar schameleu voorraad eetwaren en sigaretten te geven. Voor dit feit is nu het dorp beboet met maar... 80.000 M&rk. Als bij komends straf moötsn de bulzen de* avonds na zes uur gesloten zijn, en mag niemand na dit uur zich cp straat vertoonen. BINNENLAND. Nederland en de Fransch-Russieche overeenkomst. Naar aanleiding van zekere geruch ten in do Nederlandsche peis over een eveutueelo afbrokkeling van Nedorlandsch gebied ten bate van België in verband met een Franach- Russische overeenkomst beti effende den linker Ryuoever, werddeParysche correspondent van de ,Tel." van de me6st"b9voegde zijde gemachtigd het volgende ta pubiiceeren „In belangstellende Fransche krin- „?en is men pijnlijk getroffen door „de vasthoudendheid, waarmede de „Nederlandsche pers zich tot echo „maakt van de kwaadwillige insinua ties, waaraan de Buitsche propaganda „zich betreffende een zoogenaamde „overeenstemming over afbrokkeling De Entente an de Neutralen. Reuter verneemt, dat Groot-Brittan- nië en de Veroenigde Staten met verschillende neutrale mogendheden onderhandelen, teneinde ta geraken tot een bevredigende regeling van den uitvoer van producten uit die landen welke deze Noordelijke neutralen nog steeds naar Duiiscbland zenden. Er wordt op gewezen, dat het geenszins een aangename taak voor de gealli eerden is, om den handel van de Noordelijke neutralen af te snyden, maar zy hebben geen andere keus, tenzy er een bevredigende oplossing wordt gevonden. Commissies van des kundigen te Londen en Washington die in nauwe connectie met eikaar staan, hebbon alle kwesties, die met de blokkade verband houden behandeld. Wat dit betreft en ook in ander op zicht h6eft de aanwezigheid van de byzondere Amerikaanscbe missie te Londen een zeer stimuleerenden en gunBtigen invloed. „van NederJandach gebied ton bate ,7an België, schuldig maakt. „Er bestaat absoluut niets, wat „grond kan gaven aan de geruchten, „dio over dit onderwerp in omloop „rijn gebracht. De Buitsche zianswyz* „hoeft, geen ander doel, dan het wan- „trouw n der neutralen togon ds g«- „allloerdep op te wekken." Ds bomaanval op Sas van Gent iB Axtl. Van ambtelijke Buitsche zyde ver- noeratds Bsutscher Nacht iebten Blees! te 's Gravenhage met betrekking tot don bomaanval op Sas van Gent on Axel, dat evenals bij vroegere dergeiyke incidenten, waarbij Nederlandsche onderdaneu gewond of gedood werden, hierby geen enkele Bnitsche vliegar betrokken kan zijn. Oe dlstrlbutla in Octobor. Het Bureau voor Mededeelingen inzake de Voedselvoorziening meldt: Omtrent de distributie van ver schillende levensmiddelen gedurende de maand October kunnen do vol gende cyfers worden gegeven, voor zooverre hot de werkzaamheid van het Rijks Gantraal Administratie kanfoor betreft Aangevr. Toefi«w. k 9. k.g. k G, rijst 2396.800 2.677.0(10 1*19.000 fott 1.6*0.900 1.2M.1C0 LS96.SOO hu vermout 640.900 600.860 *77.700 eu braadvet 2887.660 2.17*.260 1.767.950 peulvruchten 8.765.6G0 1.7G9.600 1 804.600 zeep 8.8*6 068 3.678.KO 2.061.440 boter 212615 212.826 2S7.060 kaas Goudeche T.T. 106.6*9 67.7SS 74,940 Idimmer <0 61.644 *9.494 88.268 Fiiesche *6.869 36,268 60,085 wag. wag. wag, aardappelen 6.849 6K05>^ 6.080 stuks stuka stuks eler n 8.885.700 3.2*8.694 3.66X91* stuka K.G. vatkons 60.311 2.777.1*0 Dat vaak minder wordt toegewezen dan aangevraagd is, vindt zy'n rsdan hi«rin, dat nog steeds door verschil lende burgemeesters :ne«r wordt aan gevraagd dan met het rantsoen van een bspaald artiksl overeenkomt. Volvette Goudscbe kaas werd voor 50 resp. 00% der aanvragen toege wezen. Friescho kaas werd; ten deele mot volvette kaas aangevuld. Van eieren werd in de «erste twee weken van October, iu verband met scbaarschte aan dit artikel 50 en in da laatste twee weken slechts toegewezen. Geen paardanvat. Het Bureau voor Mededeelingen in zake de Voedselvoorziening meldt: Naar het schijnt, is men hier en daar de meening toegedaan, dat voor de samenBteliing van het bak- en braadvet, dat van rsgaeringswego wordt beschikbaar gesteld, ook paar- denvat wordt gebezigd. Bit is onjuist. Het bak- on braadvet bevat alléén rund- en kalfsvel cn plantaardige vetten, alio van uitstekende qu&liteit. Kaas. Da Minister van Landbouw heeft bepaald dat met ingang van 11 November 1917 50 pCt. van den inkoop of de produciia van alle kaas soorten, met uitzondering van ko mijnekaas vau Loidoch of Dslftech model, voor het binnenlasdsch ver bruik beschikbaar moet biyven. Veevoeder. Bs ToöwUziBgscommisaio voor Vee voeder deelt óns mede, dat de rant soenen, welke over November zullen worden uitgekeord, zijn vastgesteld als volgtdekhengsten 120 K.G haver, paarden in beö»y vöq van handel en industrie 120 K.G. naraeiyk 50 K.G. haver of ander kracht voeder, de rest in zemelen enz., dekstieren en melkgevende koeien 10 K.G. Ameri- kaansche lynkoeken of voermeel mat zemelen. Voor byzondere categoriaëu geven da Veevoederbureaux inlich iingen. Voor varkens i« mets beschik- bsarvoor pluim ves 15 K.G. voer meel, voerboekweit enz. per lOOstuks. Turf. De vervenersveruooiging „Barger Oosterveen en O." to' Nuuw-Amster- daru h9©ft in een adres aan den Minister van Landbouw gewezen op de omstandigheid, dat in do veeude rysn te Klaii6naveen en Nw.-Awstsr- i nog steeds groote hosvealheden haardbrand op de veenplaatsen aau- wezig zijn. Ongeveer 1500 dagwerken, 15 millioen stuks dag turf, staan thans nog droog en voor verscheping ge reed, terwyi van deze turf zoo goed ala niets wordt afgenomen. Ook andere turfioorteu, welke evenals de dagturf. door hst lange staan zeer brokkelig zyn geworden, worden iu het. geheel nist vervoerd. Tut de soorten, welks thans geen afzet vinden, behoort ook de besto zware turf, welke een groot hlttever- mogen bezit en met succes in vul kachels kan worden gestookt. Gesnapt. Men schryft uit 'a Hertogenbosch Toen de heer K., directeur van het levcnsmiddelenburoau alhier, zich Dinsdag jj. des avonds met den trein naar Tilburg wilde begeven, werd hij in een spoorwegcoupé, waarin hy reede had plaatsgenomen, aangehouden door sergeant-commiezen. Dezen maak ten zich bekend als rijksambtenaar en vroegen wat in hot koffertje zat, dat in het net der spoorwegcoupé lag en welk koffertje het eigendom was van den beer K. Deze antwoordde ten slotte voor zyn vrouw een zakje ryst te hebben, waarvoor hy echter geen geleide-document kon toonen. By onderzoek vau dat koffertje bleken daarin nog vy'f zakjes ryst te zyn, ongeveer 8 K.G. wegende. De heer K. maakte zyn kwaliteit bekend en zeide, dat deze zakjes monsters waren die by mee naar huis nam, om door zijn vrouw te laten keuren. Het kof fertje met inhoud word by de mare chaussee gedeponeerd. By nader justitieel onderzoek ia gebleken, dat deze S K.G. rijst af komstig zyn van een hoeveelheid van ongeveer 10 K.G.. welke de höer K. op het levensmiddelenbureau door een der knechts uit den cenigen, dien dag daar aanwezig zljudsn, baal rijst bad doen tor zyde stellen. Ean ondankbaar baantje, Be oud veldwachter H. Bakker ta Haerenve9u hielp Vrijdagmiddagen beschonken vrouw vervoeren naa'r de politiewacht. Naar men wil, krsog B. van haar esn schop; by zeeg ineon en was een lijk. Hst geval verwekte heel wat consternatie. Verduistering poststukken. Aan hst postkantoor t® Nymegon zijn uit een verstopt privaat oen groot aantal geopende posstukken voor den dag gekomen. Hiermede is verklaard hei. uiet terecht komen in den laatsten tyd van voor Nymo genaara bestemde brieven, sommige met geld en eenige, voor militairen, met broodkaarten. De zaak is by da justitie in onderzoek. PLAATSELIJK NIEUWS. Aankoop van woningen. Boor B. en W/ia het volgend achiy- ven aan den Raad gericht: ie Gezond heidscommissia heeft onze aandacht gevestigd op da wen- schelijkheid, dat de gemeente zou kunnen beschikken overeen vei blijf plaats, waar gezinnen, uit onbewoon baar verklaarde woningen verdreven, tydelijk zouden kunnen worden on- dei gebracht. Als een der middelen om hierin te voorzien noemt de Commissie het aankoopen en zooveel noodig verbe teren van klsine woningen door do gemeente. Zy wyat er op, dat de eigenaren van dergeiyke woningen zich dikwy Is aan het onderhoud weinig of uiets gelegen laten liggen en er een betrekkoiyk hooge huur van trekken. Wanneer man dan nog bedenkt, dat die huur in vele gevallen door het Burgeriyk Armbestuur, dus uit de gemeentekas, wordt betaald, ligt het naar de meening dar Gommitaie voor de hand, dat een veel betere toestand zou worden verkregen, indien de gemeente zei va dergelijke woningen kocht en verhuurde.. Het onderwerp, dat de Commissie hiermede aan de orde stelt, is zekor uiet nieuw wn vormt een der mooi lijkste deolen van het vraagstuk der volkshuisvesting, n.1. de vraag, wat gedaan kan worden in h®t belang der huisvesting van die gezinnen, die door den gewonen vercenigingsbouw, op de wyze, zooal* die veelal wordt toegepast, niet worden gebaat, hetzij omdat zy slechts eon zeer geringe huur kunnen betalen, hetzij omdat zy door de wyze, 'waarop zy hunne buizen bewonen, in nieuwo, betrek keiyk dure woningen bezwaarlijk kunnen worden geduld, dan wel door hUDne paraooniyke en andore eigen aardigheden s echt paszen temidden eener oraeiyke en op netheid prijs stellende omgeving. De onderstelling, dat door het z.g. opischuivingastelsül de huisvastiDg dezer gezinnen van zelve bater wor den zou, indien, door verplaatsing dor bewoners van huizen van iets betere kwaliteit naar met toepassing van do bepalingen der Woningwet in het belang van de volkshuisvesting gestichte wouiugen, voor hen meer vrybeid in de keuze eener woning zou ontstaan, is niet bewaarheid. Afgescaeideu vau de vraag, in hoo- verro een dcrgoiyke opschuiving zich onder daarvoor gunstige omstandig heden voordoen zou, behoeft het goen betoog, dat zy in gemeenten als da onze iu het geheel niet waar te nemen viel, omdat daar, voor een deel onder den invloed der huidige tydsomslan- dighoden, de verhouding tusschen aanbod eu vraag op de woningmarkt de laatite jaren zeker niet gunstiger geworden ia. Zelfs indien de meermalen geuite onderstelling, dat de particuliere bouwnijverheid zich meer an meer zal terugtrekken van het gebied der exploitatie van woningen van lagere huurwaarde, niet in vervulling mocht gaan, dau nog achten wy bet waar schynlyk dat de zorg voor de huis vesting dor hierboven bedoelde ge zinnen iu toenemende mate op de gemeenschap zal komen te rusten. Bouw, rechtstreeks of onmiddellijk van overheidsweg®, van woningen van eön zeor éénvoudig type zal dan ook op den duur wel noodzakelijk zijo. Zoolang echter de omstandigheden daarvoor ongunstig riiQi ook ons voor, dat in de door do Gezondheidscommissie gewezen rich ting wel iets gedaan kan worden. Op grond van de bovenstaande be schouwingen leggen wy er echter den nadruk op, dat deze maatregelen slechts een tijdelijke waarde zullen kunnen hebben en dat hare conse quentie zal zyn, dat de gemeente mouwbouw ten behoeve van hen, voor wier huisvesting zy op deze wijze tijdelijk zorgen gaat, zelve ter hand neemt of krachtig ondersteunt. Nog in andor opzicht zal aanvaar ding van het hier besproken denk beeld gevolgen hebben, die vooraf onder de oogen moeten worden gezien. Reeds in on» voorstel van 22 Sep' tember j.1. tot instelling van een grondbedrijf (BUI. no. 124) wezen wij er op, dat, indien da gemeente in de daar aangeduide richting op het ge bied dar volkshuisvesting en stads- aanleg en uitbreiding meer actief zal gaan optreden dan tot dusverre, du daaruit voortvloeiende arbeid niet op öe schouders van den Gomeentê- bouwmeester gelegd kan worden. Het tydstip, waarop wy daarby do«lden, dat door decentralisatie voor ovsrbe lasting vau dazen hoofdambtenaar gewaakt zal moeten wordou, zal wol zser nabij z(ja, indien de gemeente op de hier geschetste wyze de ex ploitatie vau kleine woningen ter hand nemen mocht. Wy stellen ons dan ook voor, dat dit c.q. een der eerste vraagstukken zal zyn, waaromtrent met de Com missie van Bystand In het beheer vau het grondbedrijf overleg gepleegd zal moeten worden. Wenscht Uwe vergaderiog in de aangegeven richting to gsa-.danzal uit den aard der zaak aan o ia College een zekere vrijheid vau handelen moeten worden gelaten om huizen, die daarvoor in aaumerkiDg komen, voorloopig aan te koopen. Het defl nitieve besluit tot aankoop moet na- luurlyk in een opsnbare raadsver gadering worden genomen maar om speculatieve prijsopdrövingen andero ongewsnschte handelingen Ie voor komen is het gswènscht, dat ons College in staat is om, naar de om- slandighcdtn dat meebrengen, op publieke veilingen enkele huizen te doen sfenynen of onderhands rust de eigenaren een voorloopige schikking to treffen. Wij stellen U. derhalve voor om, gezien het advies der Gezondheids commissie van October j.1., uo. 60, ons voor dit doel voorloopig «od crediet van vijf en twintig duizend guldes te verleenen. Vrijzinnige Zaagvareeniging „Morgenrood". Zaterdagavond gaf de Vryzinnige Zang vereeniging „Morgenrood", direc teur, de heer F. van der Mey, eene feestelyke uitvoering in „Casino", Toen w(j de zaal betraden, bleek dio geheel in feestklsedy te zyn ge stoken: oveial vlaggen en groen, langs de wanden en groote palmen in de hoeken bij het tooneel. Wat dit te beteekensn had, blsek eerst toen wy een programma in handen kregen, en daaruit; zagen, dat hot hier betrof de herdenking van het vyfjarig bestaan der Vereeniging, die men feest®]yk ging vieren. En bleek ook uit de oponingsspeech van den voorzitter, deu h«er P. Gaus, die daarin het heuglijk feit memoresrde en het bestaan van „Morgenrood" in de vyf afg®loopen jaren in hat kort herdacht. Hy herdacht den heer Kikkort, den vroegereu voorzitter, den heer Denker, den vroageren direc teur, en zeide, dat van „Helder's Gemengd Koor" en van de Zaogver- eeniging „Harmonie" gclukwensclwti waren ingekomen (van laatstgenoemde ook een blosmstuk). En daarna ving het koor aan met het steeds frissehe „Morgenrood", dat in «en vlugger tempo en met wat meor rhyt.hmiek, beter tot. zyn recht kwam, dan wij vroeger wel eens hoor den. Van Kriaksn'e tameiyk onbe duidend „Oranj&üed" was het tweede nummer van het programma, en het werd door vele andere gevolgd, voor Abt's „Myn tbuia", door een Vlaamsche volkswijze, allemaal oude bekenden. Baar tusscbendoor werden voor drachten gegeven, en het populaire „Langs de lus van iyn twee" was wel een van de geestigste. Zy vielen zeer in den smaak, getuige het enorme applaus na elke voordracht. Het „feestlied", epeciaal voor deze gelegenheid vervaardigd door den hoer Ph. Polak, was wel hot glanspunt vau den avond. In dit schodne lied werd het lief eu leed der vyfjarige bezongen in dichteriyke tale. Het koor had zich in tweö ryen opgesteld, de mannen ter linker de dames ter rechterzijde op het tooneel; in het midden een opgaande zoo, symboliseerend het „Morgenrood" der vryzinnige gedachte. In verheven taal bezingt de dichter het rijzen dor zon, het met grooten spood daarheen yien van der nach ten duistere schimme spoed ie tegenwoordig maar alles in 't leven waarna jubelend de(n) zang omhoog atygtBriewerf boezeö Dan begint een tenor-recitatief to vertellen hoa de jouge vryzinnig6n bijeen kwamen om plannen te organiseeren en hoe men een zangkoor zoude conatitueeren (m«n lette op het rym) en het koor (met solo en togenmelódie alt en sopraan) zingt met biydachap, dat het da twaalfde der Novembormaand al vyf jaar geleden ie, dat „Morgenrood" op de vlaktepardon op het wereld rond verscheen. Euzoovoort, enzoo- voort, zijnde een en ander te verheven om in proza te parafraseeren. Het geheel werd plecht igiyk bekroond door sen apotheose vau jonge dames en' jonge mannen, en ar werden solo's m gezongen o.a. door mejuffrouw Oudyk en Benlcer. De begeleiding tpiano en viool) was van de heeren Polak (Bykje), die al dit moois voor hun rekening hadden. Na afloop van dit feestnummer trad het zangkoor nog op met het lieve „Slapedoe". Wy hebben vroegeral eens met lof over 'a directeurs opvattingen om trent voordracht, enz. gesproken en mogen ons daar verder van ontslagen achten er nog over uitfeweiden. Alleen klonk ons wat zonderling in de ooron de (overigons schitterend uitgevoerde) crescendi aan het slot van elk couplet, omdat by een zóó geweldig forto zelfs de meeat slaperige zuigeling wakker moet schrikken en de bedoeling van bet woord slapedoe toch waarschyniyk wat menschlievender is. Overigens, alle hulde voor den fmaien samenzangOok het prachtige koraal van Vulpius, Paaim 08 werd schitterend vertolkt. Met Spoel'» „Wy willen Holland houen" werd het pro gramma besloten, frincb, flink en zuiver. Wy mo&ton nog van eeno hulde melding maken, die den directeur, den heer Van der Mey ten doel viel. Hem werd namelijk een keurigen dirigeerstok aangeboden onder een passende toespraak en de heer Van der Moy bedankte met welgekozen woorden voor dit blyk van waar deering. „We moesten in den beginne nog aan elkaar wennen", zoo zeide hy, „maar het beste bewijs, dat dit thans het geval is, is wel de aan bieding van dit geschenk". En de heer Van der Mey hoopte nog vele jaren zyn staf to mogen zwaaien. Boor een der dames werd mevzou w Van der Mey met blcemea gehuldigd. Zy immers stond steeds haar man terzijde als zyn arbeid hem riep. Tenslotte kreeg de voorzitter, de beer P. Geus, van een d»>r b»sriu«ra- leden namens hot koor een prachugo bloemenmand. Be tegenwoordige voor zitter ia een groote kracht voor du vereeniging en heeft al ve.-«chili- ad© functies vervuld, was ook z«!fa de man van de „griffies", zooals do heer Goedknechc, bedoeld bsstuurelid, zich geestig uitdrukte. •at een en andor niet zonder enlhousiasme van het publiek ge schiedde laat zich denken. Het Casino orkest liet zich ntet onbetuigd en gaf zelfs zonder eenige rancune een paar volkszang-nummora ten besto, waarby het publiek fl.nk meezong. Bravo! Na da pauze ging een klucht ia één bedrijf „Een knap stel", terwijl hier het flnia coronat opus gold: hot bal, dat de feestelijkheden bssloot. Tooordeelen naar het bezoek Casino waa stampvol zal het wel druk zyn geweest. Zoo kan en zal „Morgenrood" vol van aangename herinneringen op dtze fuif terugzien. LANGS DE STRAAT. Van sen suikeren balletje on een uitpuilende mand. Zoo heerlyk als, dezen Maandag morgen, hel. zonnetje scheon over da wegenRondom waa zijn Hebt en zyn glans, en mocht al eens oven een wolk zyn schyn verduisteren, dadeiyk daarna kwam hetjiraer te voorschijn, en toovordo vrooiykhsid en warmte en goudene gloed op de geveis en de boomen. Overmoedig waren de musschen cn maar even verwaardigden z|J zich opzy te gaan voor een profanen mon3cbenvoctzy lieten hun hapje niet iD deu steek, kuken oons met een schuin oog op zy naar het groote mensebbeest, waarvoor ze wel heel even bang zij», maar waar ze eigenlijk toch lak aan hebben, hip hip oen eindje ver der gingen ze hun maal opaten. Een paar jongens amuseerden zich met een weerloozen hond te plagen, die, met de staart tusschen de beeuen, vergeef» trachtte te paseeeren. Op een stoep zat e«u witte poes met een fraai rood lintje klagelijk te mi auwen. De baae en de vrouw, èn de kleine baas en da kleine vrouw, allemaal sliepen ze nogpotdicht zat het huis en poes moott geduldig wachten tot de deur openging. In den Doolhof liepen twee kleine jongens. Da oudste waa misschien 1 meter 20, de jongste kon stillig niet, geachte lezer, over uw tafel heen kijken, zelfs niet al ging hij op zijn kleine teentjes staan. Niettemin waa hij wakker en ferm, zooals het ver volg dezer waarachtige geschiedenis zal loeren. Se oudste zwoegde ondor den Jast van een zwaar bolaaen mandje met boerenkool. Da krullig:» blaadjss lagen hoog opgetast op hut mandje, ze krieuwelden hem in zijn hale, ze aaiden zyn kin, zo bestreken zyn handen. Al zyn iquilibristrich vermogen moest hy in werkingstol len om een en ander in evenwicht te houden. ie jongste, die van do twyfelach tige grootte, had andere bezigheden. Kluifde hy niet, uit zyn rechterhandje, een suikeren bal, hem door de vrien delijke vrouw des gioentenboers op den koop van zyn broertje tce ge geven? Eu hing niet, aan ?,yn lin kerhand, «en boercnkoolplant te slin geren, die, af on toe, bedenkelijke neigingen vertoonde tot deserteeren Zoo waren, op den vroegen Maan dagmorgen, deze twee jongens bvzig huu plicht jegens de maatecbappy to vervullen. Er waren echter verschillende symptomen, die er op wezen, dat het r.og wel twijfelachtig waa, of mofider boerenkool in ongeschonden staat zou ontvangen. O, dat ultpullondo mandje 1 Zöt eens een vuist ala je geen hand hebt! Torsch eens een mandje met boerenkool al* dat mandje do halve - hoogte heefc vau je eigen po;ituur! Eu dan nog, houd die weerboratige massa eens in bedwang, al» je je beide handen noodig hebl om de mand, d» mand alleen, in eyenwïcht to houden. Aan den anderen kant waag het, als moeder, eens, om een kluinar rantsoen In hui» to halen met twee zulke hongerlijder*! Boerenkool, met worst natuurüJk, is by uitstek geHcmkr om oen jongensbirkje aan rond te doon eten, on durf je als motder daartegen eens to verzetten I U. ziet, de toestand waa min of meer critiek, en wy wagen het niet ona tene voortelling te maken van wat had kunnen gebeuren, fcnd moeten gebeuren, gebeuren zbu in do naastbyilggonde toekomst. Want de straat was vuil en de boerenkool bros. Gebeuren zóu: als daar niet do jongste der twee wa» geweest, dio met de suikerenbal en do boerenkool- plant. De zuiver lichamelijke functies, die hy verrichttehet besabbelen van zijn bal en hot vasthouden, met de andere hand, van zijn koolplant, be letten zyn geest niet werkzaam tc blijven en zyn pientere oogjes waak zaam. Rusteloos gingen zü heen en wadorzy speurder; den horizont af als peilden ze de verborgenhed&n der toekomst, als wilden z(j onbekende geheimen ontsluieren. ~!n toen dan ook het onverraljdeiybo gebeuren ging, toen er een kool van de mand afviel, was aanstonds 'sjongkes pientere geest iri actie, en bij peinsde op middelen tot herstel van den status quo. Lacy! Hy stond voor een moeilijk probleem. Immers, - hy moest, wilde hij zyn broertje helpen, zijn suikeren balletje gedeelteiyk opofferen. Dat balletje was een stuk levens genot en wie uwer, die zonder zonde is, werpt op dit jongske den eersten

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1917 | | pagina 1