GEMEENTERMDJAN HELQER.
Zitting van Dinsdag 11 Dac.
Afwezig de h«ur W. J. van Nack.
Do Voorzitter houdt bij de
op&ning cgu korte rede, waarin bij
wijst op het feit, dat de nieuwe
gioüdwet t.oanB door de Koningin
bekrachtigd ia en heden Woens
dag van de pul vaa het gemeen
tehuis zal worden afgekondigd. De
wijziging in de grondwet is vau
groote beteekenia voor ons staat
kundig leven, en zal ook vau invloed
zijn op de samenstelling van den
raad un bet collego. Spr. gelooft wel
namens den raad te kunnen spreken
als by den weusch uitdrukt, dat in
de toekoiDBt zal biykeD, dat de
grondwetsherziening het waarachtig
belang van het Nederlandecbe volk
zal hebben bevorderd.
De notulen der vorige vergadering
zija niet goreed.
Ingekomen stukken en msdedeellngen.
H. Goedkeuring van Göd. Staten
op het 5e Kobior der PI. Dir. Be
lasting naar het inkomoo, dienst 1917.
Voor kennisgeving aangenomen.
Kantooruren Gam. Secretarie.
III. Voorstel tot wijziging der kan
tooruren der Gem. Secretarie en tot
wijziging van de VerordeüiDg, aan
wijzende het Bureau van den Bur
gerlijkon stand en de uren, waarop
bet voor bet publiek geopend zal zijn.
Het voorstel luidde de secretarie
voor het pubfiek open te stellen van
9 tot 12| uur. Daardoor kan den
ambtenaren dé gelegenheid worden
gegeven hun maaltijd op bet midden
van den dag thuis <e gebruiken,
terwijl de goede gang van zaken er
bij winnen zal, wanneer bet personeel
der secretarie des middags kan door
werken, zonder telkens den arbeid te
moeten ouderbrekon om het publiek
te woord te staan.
Da heer Bok betreurt het, dat B.
en W, die de vorigo maal deze
voordracht terugnamen, er thanu
weder mee aankomen. Spr. kan zich
niet voreenigen met de vooi gestelde
wjj/iging, de secretarie iE er voor het
publiek, niet het publiek voor de
secretarie. Al kwamen er ia de
middaguren nog zoo weinig monschen,
het mocht iocb geen reden voor
B. en W. zijn om nu maar de secre
tarie voor het publick te sluiten. Spr.
vindt het niets erg, dat de secretarie
ie volle 7 uur open blijft. Het College
.:«gt het is hinderlijk voor dan goeden
gang vau zaken, maar spr. vindt geen
verband tusscben beide zaken. Laat
men dan de koffieuren verschillend
stellen, dan komt het publiek ten
minste niet voor een gesloten deur.
De Voorzitter zegt, dat het
Colloge meende in het belang te
bandelen van de ambtenaren. Gebleken
is, dat niemand de secretarie op die
uren noodig hoeft.
De heer De Zwart: Waarom
juist hol sluitingsuur op halt - en
niet half twoo Is or togen dat ééue
uur zooveel bezwaar?.
De heer V e r f a 111 o kan zich wel
met het voorstel vereenigen wanneer
men het, sluitingsuur voor den Burg.
Stand wat ruimer neemt en bijv. op
half tweo bepaalt.
Dsheer Biersteker meent,dat
het wenschelijk is, dat men met een
voorstel bomt. AU het voorstel-B. en
W zonder meer verworpen wordt,
hebben we niets.
De heer D e V e n zegt, dat voor
de menschen, die niet anders dan om
12 uur kunnen komen, een halfuur
speliog is genomen en daarom ook
wordt voorgesteld de secretarie om
half één t6 sluiten. Spr. ziet niet in,
dat dit voor iemaud mooielykhedeu
zal opleveren, er komen werkelijk
des namiddags zeer weinig menschen.
Do heer V u r f a 111 dient een
amendement in om de secretarie tot
half twee open te laten. Dit wordt
aangenomen met 14 togen 6 «temmen.
Tegen de beeren De Geus, Grunwald,
Spruit, Be Ven, Biersteker en Zander.
De geheele verordeniug wordt thans
aangenomen.
Verordening pellen enz. mosselen
en garnalen.
IV. Adres van belanghebbenden bij
bet pellen enz. van mosselen en
garnalen, houdende verzoek om, in
afwijking van hetgeen in de des
bvtrtffeDde verordening is bepaald,
te vergunncD, dat nog gedurende den
oorlogstijd deze arbeid in buisindustrie
verricht mag worden. Met voorstel
van Burgemeester en Wethouders.
Bij besluit vau 20 Nov. werd dit
adres om prao advies in banden van
B. en W. gesteld.
B. en W. kunnen geen vrijheid
vinden om ten gunste van inwilliging
van dit verzoek te adviseeren.
De bezwaren aan dezen tab van
huiearbaid verbonden zijn zoo groot,
dat zij meenen, dat niet op de ge
vallen besiissiDg teruggekomen wor
den moet.
De heer Van Breda heeft eens
onderzocht welke uitwerking deze
verordening onder adressanten heeft.
Het is spr. gobleken, dat bet hier
een uitsluitend oorlogsbedrijf betreft.
De groothandol zal zijn bedrijf niet
inrichten zooals de verordening aan
geeft. Er worden thans faciliteiten
geviaagd, waardoor het voor adres
santen mogelijk zal Wijvan een stuk
brood to verdienen, en spr. verzoekt
den Raad zijne bt-z»a eo lijdelijk uit
den weg te zettenen netiue-Ncn l(jk
govoel te latou sproken. Spr. wielt
voor alleen het woord ,p*!l<-ii" te
doen vervallen, daarmede wordt het
zouten en koken verboden, en voldaan
aan do eischen der Gezondheidscom
missie. Er zijn nog andore over
wegingen voor spr., zoo zulleD
verschillende vrouwen, die bindeien
hebben of niet uit haar huishouden
wegkunnen, deze bijverdienste niet.
kunnen blijven vervullen, doordat ze
niet naar ds werkplaatsen toe kunnen
gaan.
Do heer Adriaans» vraagt, cf
bij den Voorzitter er iets van bekend
is, dat eenigen tijd geleden de in-
spectrice van den arbeid hier geweest
is, en een onderzoek heeft ingesteld
in fabrieken on werkplaatsen. Is
daaromtrent iets bekend geworden?
vraagt spr. Spr. sluit zich overigens
aan by oen beer Van Breda; er is
een belangrijk aantal gezinnen, dat
op deze wijze een stuk brood ver
dient, en het eigenlijke vieze bedrijf
is dat der mosselen, dat tbaun al
Uitgesloten Ib. Laat de Raad het
mogelljko doen om deze menschen,
die getroffen worden in eeue belang
rijke verdienstu, de gelegenheid te
geven tot het blijven uitoefenon er
van. Iu andere plaatsen heeft men
de verordening toch ook gehandhaafd.
Be heer Spruit begrijpt de vorige
spr. niet. Spr. zou het een schande
vinden «met het oog op de kinderen,
als men het weer toe zou staan.
Spr. reeft persoonlijk gezinnen aan
getroffen, die verregaand vervuild
waren, en anders tnformtere men
maar bij het hoofd der school aan
do Vi8chmarkt. Als we bet pelleu
wegiateu, is de verordening heelemaal
een wassen neus, want koken doet
men natuurlijk ia huis niet.
De heer Adriaanse zegt, dat
nu eenmaal iedar werkman zijn
eigenaardige lucht heeft, dat is vol
strekt niet alleen het geval hier.
Onder al die menschen zuilen wel
eenige zijn, die vau nature vuil zijn,
maar er zijn ook verscheiden knappe
gezinnen ondqr. Als do arbeid zoo
ongunstig zou werken, hauden wij
van de inspectrice daarover toch wel
een rapport mogen verwachten.
De heer Poll voelt voor arme
menschen, ook echter voor de volks
gezondheid. Spr. beeft geconstateerd,
dat niet alleen in vuüo geziunen deze
huisarbeid bedreven wordt, maar ook
in ziekelijke.
De Voorzitter merkt op, dat
de inspectrice wel ten rasdhuize is
geweest, echter niöts heeft gezegd,
hoewol zy wist, dat een verbod wafi
afgekondigd. Eu wat den groothandel
belrefr., - nog pas is er iemand ge
weest, die een contract met Buitscb-
land had afgesloten, en gezegd had,
dat dit land niets zou acceptceren
wat niet'in behoorlijk geregelde in
dustrie was vervaardigd.
De he8r Biersteker meent dat
de Raad, wel verre van in dezen
concessies te doen, integendeel ver
plicht is zijn eerst ingenomen stand
punt to handhaven. Mejuffrouw Mar-
tine Kramer haeft van deze industrie,
zooals die wordt uitgeoefend te Har
derwijk ea elders, een schril beeld
opgehangen.
Het prat-advies vat) B. en W. komt
in stemming on wordt aangenomen
met 16 tegen 4 stsmmeD. Tegen do
heeren Van Breda, Bok, Adriaanse
en Over de Linden.
Aanslag PI. Oir. Belasting.
V. Voorstel om aan J. J. dc Vries
een bedrag te betalen van f 112.20
wegens ten onrechte geheven in-
komsten-belasting dienst 1916.
Aangenomen.
D* heide volgende punten
1a Suppl. Bern. Begrooting 1B17.
VI. Voorstel tot vaetstellinl? der
le Suppletoire begrooting dienst 1917.
Bewaarscholen.
VII. Voorstel tot toekenning voor
1918 van subsidie ten behoeve van
instaudhoudiog van bewaarscholen,
worden van de agenda afgevoerd.
Men ia du genaderd tot de
Begrooting 1918.
De
Algemeens beschouwingen
worden geopend.
De heör Biersteker wenscht
eeu enkel woord te zeggon. Op enkele
zaken is spr. in de secties nietinge
gaaD, hij behoudt zich voor In geval
van aanval hieromtrent van verweer
te dienen. Het aanv&llon ligt niet op
don weg der vrijzinnige raadsfractie.
Spr. herinnert aan do ten vorigan
jire by de begrooting breedvoerig
besproken kwestie van de floancloele
verhouding tusachen rijk en gemeen
ten. Het mag bior wvl eens in het
openbaar gezegd worden, dat we ons
leedwezen uitsproken over bet feit,
dat nog nieta door hot rlik gedaan
ia, en dat de financieels toestand
tengevolge van allerlei maatregelen
nijpender is geworden. Het Rijk blijft
in gebreke eenig levenstreken te
geven waarbij bulp in bet uitzicht
wordt gestald. Spr. br«ngt hulde aan
B. eu W., die iu overleg met en op
aandrang 'van den Raad deze zaak
tc-r sprake hebbon gebracht in de
Vereeniging van Nederlandsche ge
meenten. Laat het gemeentebestuur
nu niet atil blijvon zitten, maar op
nieuw in overleg treden met de Ver.
van Med. gemeenten.
Speciaal wenscht spr. een woord
van hulde te brengen aan bet groote
werk dat ten» dezen verricht is door
den gemeente secretaris. Spr. stélt er
prijs op te zeggen, dat de gemeente
Helder trotscb mag zijn op dozen
ambtenaar. Van alle zijden ia dit aan
spr. gozegd, en hij gelooft dan ook de
tolk in dezen te zijn van den ganscben
Raad en niet van zijn fractie alleen.
In enkele dingen is spr. bet niet
eeus met B. en W. De samenstelling
der begrootiug is geschied onder niet
aangename omstandighedenom ver
schillende klippen te ontzeilen, heeft
men zich in allerlei bochten moeten
wringen. Maar spr. betreurt, dat door
het College nieuwe klippeu zijn op
geworpen. Spr. heeft het oog op de
voorgestelde straatbelasting. Onze
gemeente heeft niet zooveel huisei
genaren en reeda tweemaal heeft de
Raad zich uitgesproken tegen dergo-
ïyke belasting.
Do weede klip is de raming van
f 35.000. -- winst uit da gasfabriek.
Spr. zon beide sommen liever op den
hoofdelijksn omslag leggen, dan moet
maar eens blijken, dat ln onz9 ge
meente de lasten zoo hoog wordcu
opgevoerd, dat het Rjjk eindelijk gaat
Inzien, dat het ons tegemoet zal
moeten komen. Ais op da begrooting
dergelijks belangrijke vraagstukken
ter sprake komen, vindt spr. het
beter te zegjenlaat maar doorwcr
ken, laat de last maar zoo zwaar
wordon, dat men het buiton begint
te merken. En dan moeten we de
gelden niet uit indirecte belastingen
balen, niet putten uit oen bedrijf om-
tient welks verloop wij immers niets
weten. Spr. hoopt, dat van B. en W.
het Initiatief moge uitgaan tot een
billijke vei deeling van den gatprljs.
Wij moeten deze geïden niet op
crisiïUitg&v-.n brengen. Ik hoorroepen:
dat zal wol moeien, maar ik neriuner
er interrompanr. aan, dat wij het
vorig jaar ditzelfde wilden doen en
net onmogelijk is geblekeD. Ik hoop,
dat de Raad het thans niet weer zal
doen en liever z-ü trachten rond te
komen met de middelen, die we
hebben. Er is ia de sactja garprokcu
van het aannemen eener krachtige
houdingen het weigeren om meerdere
lasten op te brengen. Zijn dit uitingen
voer de vaak, of ziju ze ernstig ge
meend? Bonken de heeren dat we
hisr maar mat Rusdsche metboden
kunnen W9rken, en verschillende
maatregelen van hst Rijk, die in
wetten worden vastgelegd, maar niet
behoeven uit to voeten Spr. ia ver
baasd over deze uiting in het voor-
loopig verslag. Denkt men daarmee
een betere verhouding tuaschen rijk
on gemeenten af te dwingen? Dat
biedt veel meer als we lasten
lelijk door de bevolkiog doen
dragen. Wat hier wordt voorgeiteld
HJkt od sabotage en B. en W. zijn
het dan gelukkig ook niet met deze
meening eeDa.
Bo heele zaak blijft draaien om
het vrasgs.uk van het ingrijpen door
hst Rijk. Dit kan niet genoeg te
berde worden gebracht, en het zal
niet aan ons liggen als wij, met
B. en W., trachten door de moeielljke
tijdsomstandigheden heen te komen.
Wjj kunnen dan later zoggenwe
hebben ons zolf weten te redden.
Do heer AdriaanBe: In tegen
stelling met andere jaren, wanneer
men van de groote f radio algemeene
beschouwingen kiljgt, verklaart de
heer Biersteker thans te zullen af
wachten totdat bij wordt aangevalleu.
Spr. vindt dit best, maar wil toch
niet wegcijferen het nut van alge
meene beschouwingenmen kan el
kander escs vertellen wat men over
verschillende zaken deokt. Ma3r er
moet rekening mee gehouden worden,
det het niet steeds al» een onaatge-
naambeid bedoeld is wannser men
aan het College eens een onvrieude-
lijkheidjv zegt. Ook bij diepgaand
verschil van inzicht kan men prettig
samenwerken.
De alg. verkiezingen hier hadden
plaats onder een onzuivere leuze:
vóór of tegen do centrale keuken.
H«t schrikbeeld van f50000.- heeft
dienst gedaan voor verkiezingsleus:
een onware K -.ii, volgens spr. Ipr.
herinnert aan den avond in -Casino",
toen drie raadsleden en een Kamerlid
eenige uren noodig hafiden om te
verrellen wat die vryz:nnigen nu
allemaal wel gedaan hadden. Du heor
Grunwald noemde t(j die gelegenheid
de Ambachtsschool zyn kind. Spr.
meent echter, dat men hem het
vaderschap daarvan nog wel eens
zou betwisteD. Da heor De Gaua
besprak de sociale aangelegenheden.
Do heer Biersteker dikte da geschie
denis van de centrale ksuken nog
eons aan, en de heeren waren het
bier roerund over eensdat huq vaa
alles, wat op gomsento'yk sociaal
terrein verricht was, de voll* 100 °/0
toekwam.
De heer Biersteker: Is het
dan niet waar
De heer Adriaanse zeide tosD,
dat, ala dit zoo ia, de heeren ook
verantwoordelijk zijn voor alles. Zy
zyn aansprakeiyk voor de bedtyven,
voor het onvoldoende afschrijven op
da gasfabriek, waardoor eeu bebooriyk
bela8Uagatel8.il is tegengehouden). De
heeren waren daar boos over, wildon
zooieta niet gezegd hebben, en nog
maals betoogden de drie raadsleden
plus hot kamerlid dat de vrijzinnigen
de volle 100 toekwam. Spr. betoogt
hoe onwaar deze voorstelling van
zaken was. Al het goede, dat gebeurd
ia, is geschied onder drang van de
sociaaldemocraten, van de christen
democraten met hun woordvoerder
Hartendorf. En dat nagaande, komt
hun dé volle 100 °/0 geenszins toe.
B8 heer Biersteker: Feiten.
De heer Adriaanse: Meneer de
Voorzitter, moot ik hier feiten gaan
noemen Laat de heer Biersteker hst
met de feiten tegenspreken. Spr. komt
nu op de combinatie van het redac
teurschap van een plaatselijk blaart jeen
het wethouderschap dezer gemeente.
Onlangs beschuldigde spr. den wet
houder de Geus schade te hebben
toegebracht aan de gemeente. Be wet
houder kon dit in den Raad niet vol
doende rechtzetten, en is het nu niet
eigenaardig in Holland's Noorden
hlerver schampere en inainueorende
dingen te lezon Over een maatregel,
dcor het distributiekantoor genomen,
gaat een wethouder der gemeente in
zyn blad spottand sehry vsd. Dat geeft
toch wel aanleiding eens te vragen
hoe staat het college tegenover dit
alles? Spr. citeert nog meer uit Holl.
Noorden. Daarin wordt ipr. als raads
lid, vergeleken met een hond, die
naar een stuk worst giypt. Ea dat
zegt een wethouder der gemeente I
Terwijl men het voorstelt alsof spr.
optrad als propagandist der s.d.a.p.
Laten de heeren eens waarmaken,
dat ik ooit of immer overlag heb
gepleegd over zaken van den raad
met de s.d.ap.
Da beer Michels: Och, ze zjjn
toch onverbeterlijk. (Gelach).
De heer Bierstekor: Het is
den moriaan gewaaachen. We hebben
immers toch eenmaal de macht.
De hoer Adriaanse: Verleden
jaar hield dn heer Biersteker een
gemoedeiyk beloog waarin hij uiteen
zette hoo wenscheiyk het was als
menschen van verschillende richtin
gen zitting hadden in gemeentelijke
instellingen.
De heer Biersteker: Baar
neem ik niets van terug.
De heer Adriaanse: Jawel,
meneer de Voorzitter, dat wordt ge
zegd iu de dagen der begrooting. In
da verkiezingsdagen zijn ze 't allemaal
weer vergeten. De verkiezingen zijn
tbaos achter den rug, tegen de ver
wachting in zijn de boeren weer
teruggei a-pen, we zullen dus nu zien
wat ze gedaan hebben. Ze hadden 9en
zeldzame gelegenheid nu-deze woorden
eens waar te makeu. Het aftreden vau
den oudsten wethouder bood bun een
kana nu ook eens een minderheid in
hot College te benoemen. Ze hebben
het niet noodig geoordeold. Ia audere
plaatsen geschiedt dit wel. Met de
betoogen van den heer Biersteker
over Bamonworking werd geen reke
ning gehouden. Men heeft zich aan
gediend ala eene meerderheid, die
partijdig :a en de jpirdtrbedec epzy
zet. Welnu, dan moet die meerderheid
ook do volle verantwoordelijkheid
aau vaarden, niet alleen voor het heden,
m?ar ook voor wat achter ons ligt.
Spreker herinnert aan hetgeen
de heer Grunwald twee jaar
terug deed bij de aalarieering der
wethouders. Toen vond hij eene sala
rieering van f 1000 voldoende, iets
wat de heer Biersteker volkomen
onderschreef. Be heer Grunwald ver
klaarde, dat het wethouderschap de
geheele persoon vereischte. Wat doet
nu echter de heer Grunwald, toen
hij tot wethpuder gekozen werd? Hy
begint met te zeggen, dat hy de be
noeming aanvaard, hoewel zyne
werkzaamheden hem niet toelaten
zich eraan te geven.
Be heer De Geus: Bijna niet,
heeft de heer Grunwald gezegd.
De heer Adriaanse: Zeker,
mynhoer de Voorzitter, bijna niet,
hoeft de heer Grunwald gezegd, maar
inderdaad stak h(j niet onder stoeien
of banken, dat bij er geen tyd voor
had. Hy beeft dat. wel in particuliere
gesprekken gezegd ook. Man kan
hieruit zien, met weike beginselvaste
menschen men te doen heeft.
Spr. doet een enkele greep uit de
begrooting. Hij onderschryfL,hetgeen
de heer Biersteker gezegd heeft ovor
demoeiiykheden by de samenstelling
daarvan onder deze buiteDgewoce
omstandigheden. Ook, dat we de te
korten niet moeten halen uit een
winstpost van de gasfabriek noch
uit eens straatbelasting.
Woningvraagstuk.
Ten opzichte van woningbouw zyn
de moeilijkheden vele en we erkennen
gaarne de medewerking van. den
Raad, al zal die niet in de behorfte
voorzien. Er is nog altyd eene ieemto
in woningen voor menschen, die nog
niet kapitaalkrachtig genoeg zyn
voor de thaDs bestaande woningen.
Ook middenstanders, zijn er, die
geen passende woning kunnen kry
gen. Spr. heeft zyne meening ovor
e«ne betere oplossing eers uitgespro
ken en' van verschiilende kanton
■ympath:öbeluigicgenont?angen.Spr.
meent, dat-voor de gemeente ten
deze een groote taak is weggelegd,
doordat zy kan optreden ala hypo
theekhoudat.er. Spr. heeft hieromtrent
hoop op gunstige resultaten in do
toekomst, dio ons zullen vrijwaren
voor moeite en kosten. In tal vaa
plaatsen doet men al zoo ea met
gunstig resultaat. Laat men deze
zaak in gedachten houden.
Bedrijven.
Met genoegen betfc spr. gelezin,
dat by don reinigingeilienst eene
commercieeie boekhouding zal wor
den ingevoerd. Waarem niat cok by
Publieke Werken? vraagt spr. Men
heeft hiermee de voet gezet op een
centralisatie der gemeentebedrijven.
Ik hoop, dat dit iu de toekomst zal
geschieden.
Armwezen.
Het vorig jaar hebbon we het daar
ook over gehad, man zal zeggen:
komt gij daar nu weer mee aan
Maar in hot voorloopig verslag wordt
gesproken ovor verschillende dingen,
die door B. en W. ver weg geworpen
worden. De armenzorg, zoo&ls dio
thans is, kost do gemeente geld, veel
geld, f 14 600 met de kosten van het
weeshuis mee rond f20.000. Wat
krijgen we daarvoor terug? Een
eenigszins betere huisvesting voor
een paar verpleegden, geen afdoende
verbeteringen echter. Spr. heefteene
vergadering bygewoond waarin ar
menzorg besproken werd. Men zag
daar heil iu het aanstellen van een
bezoldigd armbezoeker. Spr. heeft
persooniyk een onderzoek elders in
gesteld, waarvan hy gunstig resultaat
zag. Daawas centraliaatio, ook voor
de wezenverpleging en die weikte
goed. Daar stond geen vader en moo-
der aan het hoofd, maar een directeur,
die tevens secretaris was van den
Armenraad. Naa»t hem stond een
gediplomeerd verpleegstertroosteres
van al die oudjes. Het systeem was
dat men de oudjes zoolang mogelijk
hun eigen kamertje liet betrekken, en
hun eigen levenijo liet leiden. Wy staan
hier op het standpunt, dat we man
en vrouw vau elkaar afrukken. Baai-
tracht men ze juist byeen te houden.
Spr. zet nader het door hem gedacht
systeem uiteen. Gestichtsver pleging
kweekt, ongezelligheid en zorgeloos
heid. Hier krygt een kind eenmaal
per jaar nieuwe kleeren. Dus een
kind, dat zuinig is op zyne kleeding,
krijgt als premie, nugeen nieuwe
kleeding, een slordig kind, dat het
versietan heeft, daarentegen wel. De
vraag is, wat voor indruk moet dit
maken op het kinderlyk gemoed?
De plaats, die spr. bezocht, heeft
gedurende T jaar h6t gezinsleven
aldus toegepast. Spr. zet het systeem
nader uiteen, het kiDd komt zooveel
mogeiyk iu een gezin van zijn rich
ting. Er ontstaat zoodoende een band
tusscben verplegers eu kinderen, die
ook in later jaren niet verbroken
wordt. Nu zou men denken, dat oen
dergeiyk systeem veel geld kostte.
Het tegendeel is waarde kosten
bedragen psr kind f227 alles inbe
grepen. Hier daarentegen zijn de
kosten f 867 per jaar, voor 1918 zelf*
verhoogd tot f 400. Spr. zal een voor
stel doan om eeue commissie te be
noemen die een rapport zal hebben
in to dienen. Maardo heeren
hebbon natuuriyk de maebt en kun
nen het verwerpen.
De heer Bierstekor: moet
eens aantoonen, dat wy ooit iets
hebben verworpen wat goed was.
De heer Adriaanse bespreekt
nog de verdeeliog der functies van
de wethouders. Het zwaartepunt ligt
in dezen wel op den Voorzitter, die
overladen is met werk. Ik bewonder
zyn werkkracht, maar betreur het',
dat er daarentegen ook wethouders
zijn, die, al ia hun arbeid met nog
zoo'n greotschen titel genoemd, nu
uiet zoo'n erg omvangt yken werk
kring hebben. Toon my eens ait>
waarin dat vele werk bestaat, vraagt
spreker.
De heer D e Z w a r tHetgeen my
toebedeeld is om te bespreken, be
treft een belangrijk deel, al is vervallen
hetgeen ik zou moeten zeggen over
de wethoudersbenoeming. Op hladz.
2 van het Alg. Rapport werd gezegd,
dat men hierop nader zou terug
komen. Spr. heeft den heor Biersteker
al opgernoi kt, dat by dit vergeten
heeft, zoodoende is er voor hem geene
aanleiding iets hierover te zeggen.
Du heer Adriaanse heeft trouwens al
eon en ander opgemerkt. De fractie
staat niet op het standpunt van dien
beer, dat, waoneer de" kiez;rs zich
uitspreken voor een bapaalda meer
derheid, die meerderheid verplicht zou
zijn ook eeno minderheid in haar
midden op to nemen. Integendeel, do
fractie moent, dat als de kiezers zich
uitspreken voor een bepaalde meer
derheid, zy ook de volle verantwoor
delijkhcid op diè meerderheid leggen.
Al* er straks tengevolge van de
grondwetsherziening eene nieuwe
situatie in den Raad komt, is er ge
legenheid tot een andere samenstel
ling van het College te komen. Zoo
lang dio niet zoo was, hadden wy
geen aanleiding aanspraak te maken
op een welhouderszetel. Ia dit ver
band wyst spr. er op, dat, toen de
vryzicnigo meerdsrheid van den Raad
een der led6n van spr.'s fractie be
noemde tot lid van het Dageiyksch
Bestuur,* dit geschiedde zonder eenig
overleg met de fractie. De benoeming
van ten wethouder is toch eene
•matige zaak, en men had in dezen
overleg behooren te plegen. Ia het
met vollen ernst gedaan vraagt spr.
Zoo ja, dan g6tuigt dit van een niet
begrijpen der draagwydte ervan (in
terruptiea). Ja, myne heeren, wy
hadden eenig overleg mogen ver
wachten. Men benoemt toch niet
iemand zoo maar, zonder overleg met
zyn betrokken fractie.
Men beroept er zich op, dat de
viyzinuige meerderheid behouden
moest biy ven. Welnu, dan zyt gy ook
gehouden het bewind te aanvaarden
en handelt gij in flagrantsn strijd
mot uw belangen al» gij daarin een
andere partij wilt doen zitting nemen.
Gy biedt ons iets aan wat ons niet
door de kiezers is opgedragen, en gij
kunt toch weten, dat wy nooit iet»
aanvaarden wanneer het ods niet
door de arbeidende klas«e worfc op
gedragen (interrupties). Bestrydt mi)
straks, mijoeheeren, als gij kunt. Men
denkt, dat de soc. dem. net zoo zyn
sis da andero vertegenwoordigende
lichamen, die hun bewind beschouwen
als doel, terwijl wy onszelf zion als
een middel voor de arbeidende klasse
om zich voortebereiden voor hare
ontvoogding. Daarom hadtgy gedacht,
dat wij dien zetel wel zouden hebben
aangepakt. Als men zich beroept op
de democratie, zou ik zeggen: de
heeren hebben zich by den wethoudeis-
zetel vergaloppeerd, en als de heer
Bierstekor den heer Adriaanse
uitnoodigt te bewijzen, dat hetgeen
van vryzinnige zijde is voorgesteld
altyd gosd was, komt dat hier scherp
naar voren, dat wij daarom al den
zetel moesten weigeren, omdat de
goede onderwerpen van ons steeds
door de vrijzinnigen zyn omverge-
kegeld. Daarom konden wij geene ver
antwoordelijkheid aanvaarden. Waar
het verleden zoo was, was er geen
enkele reden de toekomst rooskleuri
ger intezien.
Spr. bespreekt thans allereerst de
Volkshuisvesting.
Hij wyst erop, dat, hetgeen thans in
hst voorloopig verslag wordt gezegd
omtrent de plannen inzake woning
bouw goschied ia onder aandrang van
de s.d. fractie, dio al van 1913 3f
dien aandrang uitoefende. Teen moest
zy eindeiyk mot het voorstel komen
om noodwoningen te bouwen, en
sedert zyn de oogen vau B. en W.
opengegaan en komen zy met voor
stellen. Spr. wyst er verder op, dat
het ^vraagstuk der noodwoningen wel
in behandeling was geweest in het
college, maar 'dat een stoot noodig
was om het in beweging te brengen.
Er kwam geen radicaal voorstel voor
het bouwen van 92 woDiogen, neen
men probeerde bet eerst met 18. Nu
is gebleken, dat trots de ongunstige
tijdsomstandigheden die 18 woningen
zoo goed als klaar zyn. Dus hadden
er 92 ook gereed kunnen zyn, m33r
natuuriyk kan men die thans niet
meer voor dezelfde kosten bouwen.
Nu kost het plan du* meer dan
noodig ware geweest. Aan het vraag
stuk der volkhuisvesfing is niet de
noodige aandacht besteed.
Belastingheffing.
Dit is weer aan het adres van den
heer Biersteker, die zydo dat bij geen
goede voorstellen verwierp. En de
onz8 werdon onder de tafel gewerkt,
waren die dan niet goed? Tot 1915
hebben we hier gehad een progres
sieve heffing. (Interruptiedie hebbsn
we nog I) Daar zal ik straks wel
op ingaan. In 1915 moesten wij voor
stellen den aftrek to verhoogen.
De heer Biersteker: Dat heb
ik in 1911 al gedaan
De heer De Zwart: Doch toen
lieten uw eigen partygenooten u
alleen staan. Wel werd ons voorstel
aangenomen, maar bef andere voor
stel van ons werd verworpen, en een
nieuwe progressieve heffing aange
nomen.
De heer Biersteker: Waarom
Waarom is dat Benthanasche stelsel
aangenomen
De heer De Zwart: Dat moet u
airaks maar eens aantoonen waarom
dat beter is. Eeu van 's heeren B.'s
partijgenooten heeft in een geschrift
uiteengezet, wat eigenlijk onder pro
gressie te verstaan is. En als u dan
uw program moot nakomen, dat
spreekt van progressieve heffing, dan
moet u die ook invoeren zooals dat
begrip progressie wordt geïnterpre
teerd.
Straatbelasting.
Met genoegen hoorde spr. de uit-
latiDgeu van de heeren Biersteker en
Adriaanse. Ook wy gaan niet met
B. on W. mee. Ten onrechte beroepen
dezen zich op de instelling van eene
Huurcommissie, want deze zal voor
de huiseigenaren geene aanleiding
zijn om zich te onthouden van huur-
prysverboogicg. Eu de Huurcom-
missie kan ook geen reclames af-
wijzen op grond van deze hoogere
lasten. De vraag of eene straatbe-
tastin g behoort onder de door buiten
gewone omstandigheden opgelegde
lasten is eene strijd vraag, die niet
kan worden uitgevochten. De huis
eigenaren zeggende straatbelasting
ia ons door de tydsomstandigheden
opgelegd en ingevolge de wet mogen
wy die verhalen op den huurder.
Dan zouden er nog wel meerdere
buurcoremissies by moeten komen
om dit uiltemaken.
Onderwijs.
In het voorloopig verslag is hierover
beöl vaol gezegd. Zouden we dat niet
aliemail kunnen laten rusten, vraagt
spr., en eene commiarie voorbereiden
oin de zaak beter aan te pakken? In
vele gemeenten is hot vraagstuk van
hot lager ondet wys en de aansluiting
daarmee aan vak- en uitgebreid lager
onderwys een zaak, die de aandacht
heeft getrokken, on is" men ernstig
bezig betere aansluiting hiervoor te
verkrijgen. Het spyt apr. te moeten
conatateeren, dat van da zyde van
het college zoo goed als niets gedaan
:s. Sinds enkele jaren ia gestreefd
naar eeu 7e leerjaar; ofschoon spr.
daar nooit zoo'n voorstander van was.
Thans worden leerlingen „klaarga
stoomd" voor bepaalde examens door
hoofden van scholen. De Raad heeft
nog geene poging gedaan iets in die
richting te bereiken. In dit verband
bespreekt spr. ook het handels- en
avondonderwijs. Voor zoover dit aan
kinderen gegeven wordr, is het meer
een surrogaat van dagonderwys. Met
da muloschool is, vooral by de ver
kiezingen, door de vrijzinnigen erg
geschermd. Reeds 10 Juni 1915
schreef .Waakt en Werkt" dat de
school nu wel Bpoedig zou komen,
ook het verlaagde schoolgeld werd
by de verkiezingen uitgespseld als
69n van de programpunten. Tot heden,
ondanks de voorstellen en het aan
hangig zyn van het rapport, is er
nog niets tot uitvoeriDg gekomen.
Alles wordt geschoven op den abnor-
malen tyd waarin geen voldoende
subsidies of steun wordt toegezegd,
maar als men maar wil en het geld
wil besteden, komt het ook wel. Dat
zien we aan de Zeevaartschool, spr.
eiBcbt dat er nu voor het arbeideis-
kind ook eens wat meer gedaan wordt.
Finantleete politiek.
Deze zal de heer Michels ter sprake
brengen. Spr. sluit zich aan bij den
heer Biersteker ten opzichte van de
fcrulde aan den gem. secr. Spr. gaat
echter niet mee met diens qualificatie
omtrent Russische methoden. Spr.
gaat daar echter niet op in. Als men
me&nt te moeten raakslaan, laat men
dat dan niet nalaten. Men biy va echter,
evenals spr., ocpersooniyk.
De heer Michels begint zyne
algemeene beschouwingen met eene
opmerking als algemeen rapporteur.
Spr. heeft een rapport samengesteld,
en heeft gemeend, de in de secties
gehouden algemeene beschouwingen
te moetan geven als één aaneen
gesloten betoog. Tot spr. verbazing
heeft men hier de schaar in gezet
en op schier elk zinnetje een overi
gets nietszeggend antwoord gegeven.
Spr. moet tegen deze wjjze van doen
ernstig protesteeren. Nu wekt het
den schyn alsof ook apr. maar wat
losse zinnetjes heeft geschreven. En
B. en W. hebben nog 24 uur noodig
gehad om al die banaliteiten te
zeggen. Dat kon in korter tyd beter
gezegd zyn!
Flnsqclfien.
Verleden jaar is door spr. aange
toond, dat onze gemeente te ïyden
heeft onder het fait, dat verschillende
uitgaven haar door rijkswetten zyn
opgelegd. Spr. zal daarop tbaos niet
terugkomen, dit ia destyda vol
doende uiteengezet, ook door den
secretaris in dien» rapport. Ooa ïyden
is niet in de eerste plaats uit den
oorlog ontstaan, want op de begroo
ting staan slechts enkele posten
crial.uitgaven.
Toch wil apr. niet meegaan met
den sleur van B. en W. en ook niet
mat hetgeen de heer Bierstoker zei.
Spr. is tegen straatbelasting, ook
tegen de raming van een winstpost
uit het bedryf der gasfabriek. Het is
te mal, om, by het ontwerpen van
een reductieayateem en het doen van
pogingen om vergoeding van het ryk
te krygen, tegelijkertijd een winst
post vaa f 35.000.— te ramen uit
dit bedryf. Het ryk zou dan terecht
zeggen Nu, zoo erg schijnt het toch
nog niet te wezen, dat gy nog winst
raamt op uw bedryf. En politiek èu
finautieel is het geboden thans gceu
winst te ramen. Ten vorigen jare
heeft «pr. gezegd voorloopig geen
hoogere lasten aan de bevolking te
willen opleggen dan 2 ton. Hoogere
belastingcyfera krygen onze stem niet.
Wy wenschen den hoofd, omslag due
ook met f 35 000. te verlagen. Wat
wy dan wél willen Wij willen een
crisisfonds, ^waarvoor de gem. dan
kan lsen6U. Uit de gewone middelgp
kan de rente worden betaald. Zoo
gebeurt bet in Amersfoort. Crisis-
uitgaven zyn tenslotte uitgaven, die
we zelf zoo noemen. Waarom zouden
we 't niet doen? Ons percentage h.o.
is waarlyk al hoog genoeg. Er is
maar één gemeente, waar het hooger
is, n.1. Zaandam, overal elders is het
minder dan hier.
Wat wij willen, zou dat helpen?
Wy hebben een precedent. Spr. is
geen voorstander van Russische
politiek, maar in 1894 is het met
enkele Friesche gemeenten gebeurd,
dat ze ook weigerden een hoogeren
post op de begrooting te brengen.
Ten slotte moest het ryk ingrypen,
en door een noodwet zelf de begroo
ting vaststellen. Ongetwyfeld heeft
dio gemeente door deze daad een
stap gedaan in de richting van de
wet van 1897, die eene betere
uitkeoring tusschen ryk en gemeente
regelde.
Als nu geen enkele gemeente een
dergeiyke daad aandurft, laat ons dan
de moed hebben om te zeggenwy
weigeren eenvoudig de bavolking nog
meer te belasten. Ea dan is het nog
mooi dat we het geld willen leenen.
Zooiets, hoe revolutionair het is, zal
beter helpen in den Ha3g dan wanneer
wy onze belasting gaan verhoogen.
Dan zegt meno, het kan er daar
blijkbaar nog wel af.
Waar zit hier toch da angst om
eens wat buitengewone middelen aan-
tesprekeu Is onze toekomst dac zóó
slecht, dat wy niet zouden durven
leenen? We moeten ons nageslacht
zoo min l ogeiyk lasten opleggen,
maar we kunnen toch wel het ver
trouwen hebben, dat dit nageslacht
niet onder slechtere levensomstandig
heden zal verkeeren dan wy?Enaïs
we niet het vertrouwen hebben, dat
dat nageslacht met meer lust sn
energie zijn taak zal vervullen, laten
we dan guustige voorwaarden schep
pen voor dat nageslacht door het
goed onderwys ais geestelijke bagage
mee te geven. Bovendien, zoo erg
staan we er, wat de scbuichrlati be
treft, niet voor. Einde 1917 bedroeg
de schuld f 77.- p-r hoofd. Er, d.tar
zijn niet onder begrepen al onze
militairen, alleen nw>r onze g-:w >r.o
vaatu bevolking. Hilversum, Arnster
dam, Haarlem, hebben alle ten teel
grootere schuld per hoofd. AmBtardam
zelfs over de f 200.-. Wy lo-jseu
hier per hoofd f 2.50 per jaar af,-RE
Amsterdam is dit driemaal zoovéél.
Veel drukkender is de last warn eer
die op de belastingen wordt gelegd.
De heer Biersteker wil de lasten maar
opvoeren, opdat men tenslotte in den
Haag zeggen zal: zóó gaat hot niet
langer. Had de heer Biersteker dat
nu een paar jaar geleden eens gezegd,
toen we de belaatiDg normaal konden
verhoogen Spr. heeft, geen vertrouwen
in rykshulpZaandam is allang aan
de 10% toe en wordt ook niet ge
holpen.
Spr. heeft overigens met genoegen
van den heer Bierstekergehoord.dat
hy de opbrengst der gasfabriek een
iDdirecto winst noemt. Wel laat, maar
niet te iaat, is deze heer, onder den
invloed der verkiezingen, bekeerd.
Nu de meerderheid weer is ingehuurd,
is dit al dadeiyk aan de heeren te
merken door driester optreden en
verwerping van allerlei zaken. En
als ze dan zeggen: wat er goecfk
gebeurd is, hebben wy, die de maebt
hadden, gedaan, antwoordt spr.;
zeker, maar met den motor der
arbeidersbeweging achter u. Gy hebt
het gedaan, eenvoudig omdat gy
moest.
Het komt spr. voor, dat B. enW.
wat bang zyn tgn opzichte van het
finautieel beheer der gemeente. Tegen
d«n tyd, dat we ODze economische
politiek wat meer willen gaan ont
plooien, moeten we zoo min mogeiyk
schuld hebben, is bet standpunt van
B. en W. Maar elke zaak, die iets
nieuws gaat ondernemen, heeft schul
den, zy kau daar niet aan ontkomen
En het is nu de tyd cm de politiek
te volgen, die spr. bepleit. Na den
oorlog is het daarvoor to laat. Waarom
keeren B. en W. terug op den goeder;
weg, dien zy verleden jaar bebb(fu
ingeslagen? Zy kunnen thans het
bewijs leveren niet andets te kunnen»
geen hoogere belasting te kÖQr.si.
beffen. Daarmee zullen we meer be
reiken dan met het andere.
De heer De Ven beantwoordt,
eenige opmerkingen van den heer
Ds Zwart inzake bet onderwijs. In
de aansluiting van lager onderwys
op ambachts- en ander onderwys ia
voorziou. Verschillende heeren zijn
uitgenoodigd zitting to nemen in
eene commissie om te onderzosken
wat gebeuren moet. Dht er wat ge
beuren moet, is spr. eens m6t den
heer de Zwart. Wy hop6n, dat de
commissie binnenkort aan het werk
zal kunnen gaan met gunstige resul
taten.
Be kwestie van het m.u.l.o. onder
wys is afgestuit op onvoldoende
medewerking van denöistricts school
opziener. Daarin la weinig verauderiog
te brengen. Wy zijn druk bezig de
voorbereidende maatregelen te nemuu,
bereids in den Haag gew.c-st om bot
subsidie te bespreken, de gem. bouw
meester is bezig aan de plannen^,
die we binnenkort hopen te kunnen
overleggen. Op andere wijze is hierin
moeiiyk te voorzien. Wy hebben
trouwens voorloopig de u.l.o.-school
nog. Wel is dit geen ideals instelling
maar we hopen het volgend jaar
verder te zyn. De kwestie van het
7e leerjaar houdt verband met de
m.u.l.o.-school. Misschien is die later
overbodig als de m.u.l.o. school eens
wat doorwerkt.
In de opleiding voor het onderwy*
is iets gezocht, dat verbetering zal
moeten brengen. De commissie kan
verschillende onderdeelen beter onder
de oogen zien. De kwestie van het
evenredig schoolgeld hangt samen
met de weinige plaats, die we hebben.
Thans gaan er dagelijks eenige
klassen naar huis, die krijgen cri-o
's Woensdags les, en dit kan niet
verder worden uitgebreid. Op bet
oogeublik zyu er 23 klassen aar.
school 8, en er zyn maar 20 lokalen,
dus men begrijpt, dat daarby een
beetje moet geschipperd worden.
Be heer De Geus wenscht met
een enkel woord in te gaan op het
geen san zijn persooniyk adres xezegd
ia. Op wat speciaal aan het College
in zyn geheel is opgemerkt, zal spr.
niet ingaan. De heer Adriaanse
besprak echter de verkiezingsactie
en de daaruit ontstane onzuivere
toestanden. Spr. vindt het niet noodig
d arop nogmaals terug te komen,
die strijd ia uitgestreden. De heer
Adriaanse hseft die zaak heel aardig
en geestig behandeld, maar als hy
het destyds zoo in .Casino" gedaan
had, zou het toen meer indruk hebben
gemaakt. Wat dat woord .onzuivere
verhoudingan" betreft, dat wordt
steeds gebruikt door de onderliggende
party. (Spr. is moeilijk verstaanbaar).
Waaruit zou men het recht con-
cludeeren, na de uitspraak der vryzin
nige meerderheid nog te verlangen,
dat men mede verantwoordelijkheid
aanvaardt. Dit is een verkeerd stand
punt. De heer Adriaanse zeidede
vryzinnigen deden verschillende
dingen onder drang der soc. dem.
Zooiets kan men natuuriyk alty-1
zeggen.
Spr.'s persoonlijke positie als mede
redacteur van Holland'# Noorden gaat
den heer Adriaanse niet aan. Hij mist
het recht te zeggon ,<Je wethouder
der gemeente achryft dit of d3t." Baar
weet de heer Adriaanse eenvoudig
nieta van. Een lid van het Coilegu
heeft het recht te schryven wat hy
wil, spr. zal daar niet verder op
ingaan.
Van weezen verpleging heeft de heer
Adriaanse een prachtig schildery op
gehangen. Het is de plicht van een
gemeentebestuur elke verbetering aau
te brengen, die noodig is. Spr. echter
meent, dat met instandhouding van
het tegenwoordige zeer goed verbete*
ringen kunnen worden aangebracht.
Wy mogen ge6n al te hoogo elachen
stellen aau betere regeling, nu rog
onlangs door den Raad do plannen voor
bet Armbuii ternauwernood zyn
goedgekeurd.
De vergadering wordt thans geschorst
tot Woensdagavond.
(Zie verdar Is pagina).
