HELDER8CHECOURANT No. 4885 DINSDAG 22 JANUARI 1818 46e JAARGANG Ullnevor:C. DE BOER Jr.. Haldor. - Oplaag 630Q - Abonnomontoprlj»; In de stad II.—, per po»t «1.25, Buitenland >2.25. Losse ex. 3 cent. Advortentltn por regel 10 o«nl t 10 oorlogstoeslpg Op pagina 4 van dll blad Is opgenomen: 1. Ingezonden. 2. DE DISTRIBUTIE TE HELDER. 3. DE DISTRIBUTIE TE TEXEL 4. Feuilleton, enz. DE OORLOG. Ds iegerberichten van 19 en 20 Januari. Op het W e a t e 1U k front hadden geen gebeurtenissen van eenig belang plaats. Een poging der Duitschera om bü Nieuw Kapelle de Engeleche stel lingen aan te vallen, werd verijdeld. In den nacht van 17 op 18 Januari hebben de Centralen over een breed front een aanval ondernomen tegen de Italiaansche stellingen en het brug- hoofd bü Campo Silo. De aanval werd grootendeels reeds door artillerievuur gestuit. In Palestina hebben de Engel schen hunne stellingen bij Doera (12 mijl ten N. van Jeruzalem) een mijl vooruitgebracht. Ds duikboot- sn mljnoorlog. Naar het Duitacbe offleieele bericht meldt, zijn in het Oostelijk deel der Middellandsche Zee vier atoomschepen en één zeilschip met rond 26,000 br. reg. ton tot zinken gebracht. Een der duikbooten heeft in het gezicht der Tripolitaansche een volgeladen, be wapend Italiaansch troepen transport schip, de .Regina Elena" (7940 br. t.), tot zinken gebracht. Het geschutvuur van land uit kou de vernietiging van het schip niet beletten. De vredesonderhandelingen. Da wegens een lichte ongesteldheid van Czernin twee dagen onderbroken besprekingen der commissie tot rege ling van politieke en territoriale kwesties werden Zaterdag voormid dags voortgezet. Bij de in de laatste zitting aange roerde kwestie nopens den terugkeer vau vluchtelingen uit de bezette ge bieden, gedurende den oorlog her h&aldo staatssecretaris v. KQhlman, dat de middelrijken in beginsel met bet denkbeeld vau dezen terugkeer instemmen en dat het practische ten uitvoer brengen van dezen terugkeer naar het vaderland het beste aan een commissie kan worden overgedragen, die zich met de uit wisseling der burgergevangenen bezig houdt. Op de vraag van den beer von EQblman of het de Russische regee ring mogelijk zal zijn den in aan merking komenden emigranten be wijzen te verschaffen dat de overeen komsten in de desbetreffende gebieden zullen worden nagekomen, antwoord de de heer Trotzky dat deze vluchte lingen en deporteerden destijds in Rusland in verschillende districten z(jn geconcentreerd, welker centrale organen ongetwijfeld de mogelijkheid bezitten dit bewijs te leveren. Daar dit punt hiermede op bevredi gende wijze was afgehandeld, ging de commissie over tot de bespreking van de staatkundige toekomst van die gebieden welken Rusland het zelfbeschikkingsrecht toekent. Van Duitsche zijde werd verklaard, dat het juister zou wezen de vertegenwoordi gende lichamen, die in de in aan merking komende gebieden bestaan, door verkieziogen op breeden grond slag dermate uit te breiden en aan te vulleD, dat zijn inderdaad als ver tegenwoordiging van de geheele be volking kunnen worden beschouwd. Hierop antwoordde Trotaky, dat de Russische delegatie aan haar voorstel vasthoudt, dat slechts een refei endum over de staatkundige toekomst dezer landen dient te beslissen. Zondag worden de besprekingen voortgezet. Hierbij legde generaal Hoffmann de kaart 07ar, waarop de aantee- keningen voorkwamen voor het ge bied tusscben de Oostzee en Brest- Litowsk. Nadat opgemerkt was, dat op deze kaart niets aangegeven stond vóór het gebied ten Zuiden van Brest- Litowsk, omdat hierover met de af gevaardigden der Oekraïne onder handeld werd, verklaarde Trotzky naar aanleiding daar van het volgende Zooals ik reeds tweemaal heb op gemerkt, en wel in verband met het erkennen der Oekrainische delegatie, is het proces van het zelfbestem- mingsrecht der Oekrainlêrs nog niet zoover gevorderd, dat de quaestie van de grensaf bakening tusscben ons en de nieuwe republiek als opgelost kan worden beschouwd. Reeds destijds heb ik-opgemerkt, dat deze aange legenheid geen moeilijkheden ln de onderhandelingen zou opleveren, daar de grenzen volgens onze grondstel lingon bepaald worden door den wil van de groote massa der bevolking, die daar belang bjj heeft. In ieder geval is er afzonderlijk overeenstemming noodig tusschen ons en de Oekrainische delegatie. Bit he*>ft natuurlijk ook betrekking in zijn vollen omvang op bet gebied ten Zuiden van Breat-Lltowsk. Het standpunt van graaf Czarnln. Naar het W. B. uit Breit-Lttowsk seint, had de vertegenwoordiger van het Korr. Bur. een onderhoud met minister Czernin over den stand der onderhandelingen. Graaf Czernin ver klaarde daarbij het volgende: Be onderhandelingen met de vertegen woordigers van de regeeringen te Petersburg en te Kief zijn in vollen gang. Het verloop ervan is weliswaar langdurig en moeilijk. Ik hoop echter en ata er voor in, dat de vrede on zerzijds niet door veroveringsdoel einden zal mislukken. Ik neem geen woord terug van hetgeen ik als het vredesprogram van de monarchie heb voorgesteld en voorsta. Wij willen niets van Rusland hebben, noch gebiedsafstand, noch oorlogsschatting. Wij wenschen slechts een verhouding van goede nabuurschap, berustend op zekere grondslagen, welke ver houding duurzaam is en op weder- zijdsch vertrouwen steunt. Lloyd Beorge en de Engelsche vakverenigingen. Op de bijeenkomst met de afge vaardigden der Engelsche vakvereeni- gingen verklaarde minister Lloyd George, in antwoord op een vraag, het volgende: Be Buitschers waren steeds bereid om vrede te sluiten voor den prijs, die zij stelden. Wij waren er vroeger niet op voorbereid dien te betalen en wij doen dat nu nog niet. Ik ben er van overtuigd, dat dit de meening van 't volk is. Zoodra de Duitschers bereid zijn te onderhandelen op aan nemelijke voorwaarden, en dat zijn reeds meegedeelde, diedeLabour- party ook heeft goedgekeurd, dan zal er geen bezwaar zijn hierop in te gaan. Een ander gedelegeerde vroeg Wanneer het Buitache volk een derge lijke regeering zou instellen als Rusland heeft gedaan, zal de Engelsche moering haar dan erkennen? Lloyd George antwoordde hierop: Wij erkennen iedere regeering, die door het Buitache volk wordt inge steld. Verschillende afgevaardigden stel- m vragen over het niet toestaan van een conferentie tusschen de leden der arbeiderspartij en de arbeiders en socialisten in andere landen. Hierop antwoordde de minister, dat dit vraagstuk hem en zijn collega's heel wat oDgerusth&id had gebaard. Het gold hier de vraag, of do nadoelen tegen de voordooien opwogen, of het beter zou zijn in bet belang van den vrede, dat men algemeene besprekingen van dezen aard tusschen vertegenwoordigers van groepen der gemeenschap zoudt toelaten. Ik kan u verzekeren, dat ik het denkbeeld niet verwierp dan nadat ik er zser zorgvuldig over had nage dacht en mot heel wat gunstige geziudheid ten voord eele van het denkbeeld, maar na langdurig overleg met de leiders van andere democra- t.eën kwamen wij eenparig tot het besluit, dat het eon hoogst gevaarlijke >roefneming zou zijn. Gij m^t wel jedenken, dat gij haar niet tot één groep kunt beperken. Als gij het aan een groep toestaat, b(jeen te komen, dan moet gij het ook aan andere groepen toestaan". Bit zou op verwarring uitloopen. Het is veel beter, beschouwd uit het oogpunt der verkrijging van een rechtvaardigen vrede, dat gij om te beginnen vorm geeft aan de meening uwer eigen regeering. Laat het Buit- tche volk de jnesning van zijn regee ring modelleereo, en als dan de beide regeeringen samen komen, zullen hare inzichten gevormd zijn door de nauwe voeling met de openbare meening. Dat i3 verreweg de beste manier van doen, en ik ben pas na zeer rijpelijk nadenken en na alle zijden van het vraagstuk te hebben bestudeerd, tot die slotsom gekomen. Verder verklaarde de minister: Gij kunt er op rekenen, dat, ais er redelijke vooruitzichten bestonden om vrede te maken volgens de voor waarden, welke gij als eervol be schouwt, wij zulks zeker zouden doen, en kunt er eveneens van op dat wij alles in het werk stel- om daar met iedere regeering over te praten. Het is inderdaad de zaak der regeering om daarover te praten, en wij loeren natuurlijk steeds op eeniga aanduiding van een terug keer van het gezond verstand bü de Buitscbe regeering. Het spijt mü het te moeten zeggen, dat wy tot dusverre nog slechts volmaakte hard nekkigheid hebben aangetroffen en het vastberaden besluit om een zuiver militaire overwinning te behalen. Een afgevaardigde vroeg nog of Lloyd George bondig wilde uitleggen, wat hij bedoelt met .reconsideration" van de positie van Etza» Lotharingen. Lloyd George antwoordde: Ik ge loof de meening van de regeering de vorige maal duldeiyk te hebben weergegeven. Mijn opinie is, dat de bevolking van dit land vereenigd zal worden met het Fransche volk. Het is zijn zaak om daarover te beslissen. G(j moet bedenken, dat het voor hen niet alleen een quaestie van land is, doch een principieele levensquaestie. Het is bijna vijftig jaren lang voor hen een open wond ln het lichaam geweest. Gedurende al dien tijd heb ben zij nooit in vrede kunnen leven. Hunne meening is ongetwijfeld, dat Frankrijk geen vrede kan sluiten, zonder deze quaestie eens en voor altijd op te lossen en dat deze aangele genheid moet worden geregeld wil men niet een rij van oorlogen in Europa tege moet gaan. Baarom is onze meening, dat bet Fransche volk, dat bierbü in de eerste plaats is betrokken, moet beslis sen wat billijk is en in dit opzicht heeft de regeering besloten de Fransche de mocratie bij te staan in hare wor steling. Een afgevaardigde stelde daarop de vraag: ,Wil M. Lloyd George ons onmid dellijk de toezegging doen, dat, in geval de voorwaarden eener over eenkomst verkregen worden, zooals hij die aangaf, de militaire dienst plicht in ons land aanstonds weder zal worden ingetrokken?" Lloyd George antwoordde: ,Ik hoop en wij vechten er feitelijk voor dat wij voorwaarden zullen verkrijgen, die den dienstplicht overbodig zullen maken, niet alleen in dit, maar in ieder land. Tenzij w(j er in slagen, deze voorwaarden te verkrijgen, acht ik voor mijn persoon een der voornaamste oor logsdoeleinden niet bereikt. Wij willen deze dingen voortaan onmogelijk maken. Uit Rusland. De Russische constituante beeft zich slechts in een kort bestaan kunnen verheugen. Vrüdag j.1. werd de vergadering geopend en volgens een bericht van Maandagmorgen uit St. Petersburg is zü ook reeds weder ontbonden. Vóór de opening had een afdeellng maximalisten een optocht van het genootschap tot verdediging der constituante aangevallen. Zij rukten de banieren uit bun handen. Eerst werd bevel gegeven om In de lucht te schieten. Bit werd gevolgd door het vuur van geweren en machine geweren op de menigte. Een aantal menschen werden gedood, onder wie Bogwinof, lid van bet uitvoerende comité van boeren-afgevaardigdon. Velen z\jn gewond, onder wie ver scheidene vrouwen. Vrijdagmiddag te 4 uur werd de vergadering door Swerdlof, den voor zitter van het centrale comité van alle soviets in Rusland, geopend. Deze las de declaratie voor omtrent de rechten der werklieden. Hierin werd het volgende verklaard: le. De republiek der Russische soviets wordt als zoodanig gepro clameerd. 2e. Het particulier eigendom wordt opgeheven. 8e. De arbeid wordt verplichtend gesteld. 4e. De arbeiders zullen bewapend en de ryke standen ontwapend worden. 5e. Alle leeningen zijn ongeldig. 6e. Alle macht berust uitsluitend bü de arbeiders en de soviets. Gewapende soldaten en matrozen waren in de gangen van het gebouw geposteerd, terwijl twee machinege weren aan den ingang waren opge steld. Tijdens de debatten vonden er he vige tooneelen plaats; een afgevaar digde richtte zyn revolver op Tsere- telli, doch werd ontwapend. Met 278 tegen 140 stemmen werd besloten de behandeling van de de claratie der rechten uit te stellen. Be Bolsjewiki en de linksche sociaal- revolutionnairen verlieten hierop de zaal. De rechtsche sociaal-re volutionnai- ren, die gebleven waren, namen, ondanks de bedreigingen der gewa pende zeelieden, overhaast het besluit betreffende de landsmaatregelen en het zenden van afgevaardigden aan de oorlogvoerenden over den wereld vrede. Zondagmorgen om 4 uur werd de vergadering door matrozen uiteen Rusland en Roemenië. Da verhouding tusschen de Russi sche regeering en die van Roemenie is nog steeds zeer gespannen. Een ultimatum op korten termijn, waarin werd aangedrongen op vrijen door tocht voor de Russische troepen door Jassy, werd aan de Roemeensche regeering gezonden. Volgens een bericht vandeBBjen" uit Oddessa, heeft de plaatselyke Soviet aldaar gelast alle Roemeen sche schepen in de haven in beslag te nemen. Bit besluit betreft 16 vaar tuigen, die tydens het offensief tegen Roemenie een toevlucht in de haven van Odeasa gezocht hadden. Daar onder bevinden zich twee torpedo booten en drie kanonneerbooten. Op de schepen zijn maximalistische ma trozen geplaatst. Twee Roemeeniche schepen slaagden er bijtijds in te ontsnappen. Uit Oostinrljk. Naar uit ZOrich wordt gemeld, hebben Woensdag te Weenen onlusten plaats gehad, waarover men de vol genda inlichtingen ontvangen heeft. Des ochtends werden er talrijke meetings in de open lucht gehouden, niettegenstaande zulke vergaderingen verboden zyn. In den namiddag liepen er optoch ten door de hoofdstraten, maar de wanorde bepaalde zich toen nog tot schreeuwen en het werpen van steenen. Bes avonds werd de zaak ernstiger. Men poogde de trams te laten stoppen en vele ruiten werden In gegooid. Be bereden politie slaagde er eerst tegen middernacht, de menigte te verstrooien. E9n officieel telegram uit Weenen d.d. 18 dezer, dat te Zttrich aange komen is, erkent, dat er a&nzienlüke gisting onder h9t volk beerscbt. Be oorzaak schijnt gezocht te moeten worden in de voedselschaarschte, maar er zijn waarschijnlijk politieke bümotieven. Ook in de provincie heerscht onrust. In verschillende middelpunten van nüverheid zijn stakingen uitgebroken, i nhetbijzonder te Triöst; in Neder Oostenrijk en in Bohemen, waar de agitatie tegelijk politiek en economisch is. BINNENLAND. Varkiazlngan Twssde Kamer. Zaterdagavond, 19 Januari, verga derde de Vrijzinnig Democratische Kiesvereeniglng te Anna Pauwna ln Veer burg. Be voorzitter, de heer C. TiJsen, opent de bijeenkomt, de secretaris, de heer A. de Boer, leest de notulen, die onveranderd worden goedgekeurd. Medegedeeld wordt: lo. dat de heer mr. P. J. Oud spoedig te Anna Pau- lowna eens politieke rede zal houden. 2o. Vóór 20 Januari moet aan 't Hoofd bestuur eene lijst van voorlooplge candidaten voor 't lidmaatschap der Tweede Kamer opgezonden worden. 8o. Van de Vrijz. Bern. Vrouwenclub is bet verzoek ingekomen om op genoemde lüst, ook eene dame te plaatsen. Besloten wordt 't concept statuten en reglement. Belde worden ongewijzigd goedgekeurd. Na bespre king wordt do volgende lyst opge maakt van voorlooplge candidaten voor de Kamerlo. mr. P. J. Oud 2o. W. O. A. Koster; 8o. mr. H. P. Marcbant4o. J. Limburg&o. E. M. Teenstra 6o. Th. M. Ketelaar7o. dr. Aletta H. Jacobs; 8. jhr. mr. dr. E. A. van Berenstelja9o. mr. L. N. Roodenburg; lOo. W. de Boer. De rondvraag leverde niets op, waarna sluiting volgde. Ot onderhandelingen mat de Entente. Verwacht wordt dat de regeering binnen betrekkelijk korten tijd eene beslissing zal nemen in zake de voorstellen der Geallieerde regeerin gen, welke jbr. mr. Snouck Hurgronje als resultaat der te Londen gevoerde economische onderhandelingen beeft medegebracht Amerlkasneehe maatregelen. De ,War Trade Board" zal op 1 Febr. een drastische regeling in werkiDg doen treden betreffende de voorziening met kolen van de in Amerikaansche havens liggende sche pen, door toezicht te houden op de neutrale scheepvaart, ten einde de kanalen af te sluiten langs welke de vüand inlichtingen verkrijgt, en om tevens te voorkomen, dat de vyand goederen uit Amerika ont- ingt. Om kolen te verkrijgen moeten de reeders en huurders der schepen er in toestemmen, aan den .Board'' een uitgebreid gezag toe te kennen over de officieren en bemanningen, de bestemming der ladingen het ge bruik der radiotoestellen en over den verkoop of de overdracht. Wordt aan deze voorwaarden niet voldaan, dan kunnen brandstoffen en voorra den worden geweigerd aan alle sche pen van de betrokken persoon, firma of maatschappij. De .Board" eischt, dat de reeders, wanneer dit gewenscht wordt, eiken kapitein, officier of elk lid der be manning zullen ontslaan, en voorts, dat alle radio-toestellen verzegeld zullen worden, zoodat geen bericht kan worden verzonden zonder voor kennis van den kapitein, die verant woordelijk is, dat geen mededeeling zal worden uitgezonden aan den vijand en dat geen radio-grammen zullen worden afgezonden binnen 200 mijlen afstand van Engeland, Frank rijk, Portugal en Italië, behalve ln geval van nood. Neutrale schepen, varende van of naar de Ver. Staten naar of van Noorwegen, Zweden, Banemarken, IJsland, de Far Oer eilanden, Neder land, Spanje of neutrale havens aan de Middellandsche Zee moeten zich aan een onderzoek onderwerpen, wanneer de .Board" dit verlangt. Verder is bepaald, dat geen schip een reis mag ondernemen of gehuurd worden voor een tocht of op .time charter" zonder toestemming van den .Board" of van het intergeallieerd uitvoerend charter comité. Alle schepen moeten .licenses" bezitten voor kolen en voorraden; aan zeilschepen, die het duikboot- gebied bevaren, zullen geen voorra den of kolen worden verstrekt. Aan een verzoek om voorraden door een Amerikaansch schip, dat niet door den .Sbipping Board" ge- requireerd ls zal niet worden vol daan, behalve voor reizen en trans acties, die door den .War Trade Board" zyn toegestaan. Da „Nlauw-AmsUrdam". Omtrent de reden van het niet- vertrekken van de .Nieuw-Amster dam" loopen allerlei geruchten. Van de directie der maatschappij en van de consuls der verschillende mogend heden kon de Rotterdamscbe corres pondent van het .H.blad" geen in lichtingen verkrijgen. Vaat staat alleen dit, dat het stoomschip niet is vertrokken, omdat geen uitvaar-vergunning van de Neder- landsche regeering is verkregen. Het ligt voor de hand, dat dit in verband wordt gebracht met de eigenaardige positie, waarin bet stoomschip ver keert. Zooals bekend, kreeg bet indertijd alleen permissie om van New-York te vertrekken, als de maatschappy zich verbond dat het derwaarts zou terugkeeren. Het was dus als het ware een geïnterneerde, die eenigen ttyd op parool werd vrijgelaten. Of dit invloed kan hebben op de vertraging van het vertrek? In aansluiting op deze mededeeling omtrent het niet vertrekken van de .Nieuw-Amsterdam" verneemt het .H.blad" van doorgaans goed inge lichte zijde, dat de bezwaren tegen het vertrekken komen van Buitscben kant. Men heeft in Duitschland be zwaar tegen het uitvaren van het schip tenzy de directie der Holland- Amerika fijn de toezegging doet, dat de boot in ons land zal terugkeeren. Van Buitache zijde is men van oor deel, dat het laten uitvaren van het schip zonder de verlangde bepaling beteekent de verschaffing van laad ruimte aan de vijanden der centrale mogendheden. Ds „Elvs" sn de „Bsrniss". Naar uit Londen dd. 19 Jan. aan het .Hbl." werd gemeld, publiceerden alle bladen het .White Paper" betref fende het verzoek der Nederlandscbe aan de Engelsche regeering, om ver goeding voor de .Elve" en .Bernise", die in Mei 1917 door een Buitscbe duikboot zyn getorpedeerd, toen zij genoodzaakt werden voor een onder zoek naar Kirkwall te varen. Zij noemen bet een merkwaardigen en wonderlijken eisch. De .Manchester Guardian", die er in zijn hoofdartikelkolommen melding van maakt, verklaart, dat het uitslui tend affectatie is van de Nederlandscbe regeering, wanneer zQ beweert, dat een dergelijke aanval wellicht niet zou hebben plaats gehad, wanneer de Nederlandsche schepen niet naar Kirkwall waren gezonden. .Balfour uit zijn verwondering dat Holland niet bü Duitschland beeft geprotesteerd en dat land vergoeding heeft gevraagd," zegt het blad, .maar zoo iets moeten we niet verwachten, want de neutralen, die zich het dichtst bjj Duitschland laten zich zün onwet tige handelingen het meest welge vallen. Wij kunnen die vrees begrijpen, maar wü verwachten toch zeker niet, dat z(j] ons de verliezen zullen aan rekenen, waarvoor zy, indien zij in een toestand waren om hun volkomen neutraliteit te handhaven, Duitschland ter verantwoording zouden roepen." Ds „Batsvlsr VI". Het Nederlandsche stoomschip .Ba tavier VI", dat het vorige jaar naar Zeebrugge werd opgebracht, is, na door de Duitschers vrijgegeven te zün, Zondagmiddag behouden te Rotterdam aangekomen. Luohtgavscht boven Nsdsrlasdsch grondgebied. Zaterdagmiddag dreef een waar schijnlijk losgebroken kabelballon, komende uit zuidweatelüke richting, boven Aardenburg. Drie vliegtuigen kruisten voortdurend om den ballon en beschoten dezen met mitrailleurs. Later kwam er nog een vierde vlieg tuig by. Boven Aardenburg werd de ballon in brand geschoten. Een groote vuurzuil steeg op en de ballon stortte ten noorden van Aardenburg bran dend ter aarde, waarop de vliegeis verdwenen. Op de overblijfselen van de kabel ballon kon me'nnog een zwart krulszien zoodat wel kan worden aangenomen dat bet een Duitsche ballon ls. Een der vliegmachines is nog kort bü de overblijfselen geweest, doch niet ge land. Dit was een Buitscbe twee dekker. In de mand kon men geron nen bloed zien. Een telefoontoestel, een doorgescboten muts benevens kaarten en een küker, waren nog in de mand aanwezig. Wat er van den waarnemer geworden is, weet men niet. Engelsche vlieger gelend. Zaterdagmiddag is te Ossenisse een Engeleche vlieger gedaald die in Frankryk was opgestegen. Hü had tweo bommen op Zeebrugge gewor pen, waarna hü doorgevlogen was langs de Schelde, tot bü daalde en zijn machine in brand stak. De motor met negen cylinders is niet be9Cbadigd. De vlieger, James Brand, is geïnter neerd en naar Terneuzen overgebracht. De Lnvsnsmiddtlnn. Het Hbl. schrüft De Memorie van Antwoord van den Minister van Landbouw op het Voor- loopig Verslag omtrent de wetsont werpen tot beschikbaarstelling van levensmiddelen bevat enkele belang rijke mededeellngen. De voornaamste is wel, dat de graanvoorraden, te zamen met de aardappelmeelvoorraden de broodvoor ziening tot ongeveer half Mei waar borgen. Een vermindering van het broodrantsoen is niet uitgesloteD, maar de minister schünt toch goede hoop te hebben, dat de geallieerden de graanvoorraden, die voorde voeding van ons volk noodzakelijk zün, zullen doorlaten. Maar dat blüft dan ook bepaald noodig. Zal dit bet geval zyn overwegen wij dan, dat de minister de zekerheid heeft gegeveD, dat deaardappelvoorraden hetmogelük maken het tegenwoordige aardappel rantsoen tot den volgenden oogst te handhaven, dat geen gebrek aan boter of vetstof verwacht wordt, dat de melk voorziening spoedig zal verbeto ren, dat ook voor groentengebrek geen ernstige vrees bestaat en van suiker haast overvloed is dan zal toch menigeen een zucht van verademing slaken En dan moeten wü erkennen, dat wü het nog heel wat beter hebben dan de Duitschers reeds in het begin vau den oorlog, toen onze oostelüke buren hun toestand omschreven door te zeggen: ,wir darben aber wir hungeren nicht". Onze voorziening met vleesch, vooral varkensvleesch, en eieren zal veel te wenschen laten. Al krügen wü een regeerings .Plock worst", een magere worst met 90 rundvleesch, toch zal ons menu iets meer vegetarisch moeten worden. Maar toch nog heel wat vetter en krachtiger dan dat, waarbü vegeta riéra groeien en bloeien 1 Be bereidwilligheid om een com missie van enquête een onderzoek naar het geheele crisisbebeer te doen instellen houdt verband met het gebrek aan vertrouwen in den ml nister, dat van enkele van vele? »üden is betuigd. Wü hebben one, zoo het maar eenigszins mogeiyk was, steeds van critiek op den minister onthouden, omdat ook voor journa listen, die zoo ernstig mogelyk trachten op de hoogte van alle toestanden en maatregelen te blüven, het volkomen onmogelijk is een oordeel te vellen, nog minder om te veroordeelen. Er gebeurt te veel, dat wü niet weten kunnen, er zün te veel feiten, die wü niet kennen. Een goed voorbeeld daarvan is büv. de uitvoer van 5000 volwassen paarden naar Duitschland, terwül hier te lande, naar men klaagde, overvloed van onvolwassen paarden maar geen paardenvoer was en eer gebrek aan goede werkpaarden. Wü lezen thans, dat deze uitvoer plaats had ia ruil voor noodig oorlogsmateriaal, dat alleen uit Duitschland betrokken kon worden. Was het goed den minister tot deze verklaring te dwingen Wü weten thans nóg niet of het goed gezien was den paardenuitvoer toe te staan. Bat hangt van de noodzaak der militaire voorzieningen af - van nog veel meer. Ea wü kunnen wel zeggen, dat, vóór alles bekend ls wat thans geschied is, het niet goed mogelük zal zün een oordeel uit te spreken. Maar juist daarom achten wü een parlementaire commissie van enquête zoo gewenscht. De minister was vol lof over de belanghebbenden, die de belangen van anderen naast en met hun eigen belangen behartigen en be kleed zün met de macht van regeer ders. Be min. heeft onbeperkt vertroa wen in al die belanghebbenden. W(j moeten eerlük erkennen, dat ons ver trouwen niet zoo groot is - niet zoo groot kan zün, want wü weten niet wat de minister weet. Er moet een reusachtige en tot nu toe haast onge controleerde macht, niet alleen aan de regeer ing, maar ook aan wille keurig gekozen burgers gegeven wor den, d'.e over het wel en wee van hun medeburgers beschikken, die aan enkelen groote, ontzaglüke voordeelen kunnen bezorgen, anderen op den rand of voorbü den rand van fiaancieelen ondergang kunnen bren gen. De minister zal b.v. wel niet ont- kenneD, dat hy, van uitnemende men schen één uitnemend mensch kiezend en hem tot een post van vertrouwen brengend,dezen soms millloenen voor deel heeft gebracht De Tweede Kamer, de volksver tegenwoordiging, blijkt thans niet het aangewezen lichaam te zün om contróle te oefenen. Z(j beeft het althans op de meest volstrekte wüza nagelaten. En wü erkennen het - een openbare contróle is niet goed mogelük. Maar juist daarom moet naar een ander controleerend lichaam worden omge zien een parlementaire commissie van enquête schijnt ons daartoe het best. Een commissie, waarin do regeering zelve benoemt, wie z(j daarin wenscht te zien zitten, lükt ons bet minst geschikt. Met het bü sommigen heerschende wantrouwen in d6zen minister van landbouw dat is in dezen .crisis' minister haagt ten nauwste samen bet denkbeeld een critis-miDisterie in te stellen. De «enige reden, waarom dit niet geschied is, ls dat nog niet een geschikte man gevonden Is. Waarom kiest men niet .den bekwa men man van zaken met zün van bü zonderen blik op menschen en zaken getuigende adviezen"? W(j moeten eerlük erkennen zulk een Invloedrük adviseur liever als werkelük beheeretd minister - als feitelyk vervanger en opvolger van den minister v&n landbouw te zien, dan als raadsman achter de coulissen. Als minister kan hl) ter verantwoording geroepen worden. Als minister moet h(j veil nalaten bovendien wat bü thans doet. En wanneer bü toch inderdaad ln werkelykbeid zulk een groote macht heeft als de minister in de M. v. A. te verstaan geeft, moet het tot zuive ring van do toestanden leiden als bü werkelük verantwoordelyk hoofd wordt. Worst. Zooals uit de Vrüdagavond ver schenen memorie van antwoord van minister Posthuma nopens het wets ontwerp betreffende de beschikbaar stelling van levensmiddelen bfijkt, is het 's ministers voornemen, een deel der vrügekomen varkens ter beschikking te stellen van de vleesch- warenfabrieken voorde worstfabrlcage en wel voor het doen maken van z.r. eenheidsworst, samengesteld uit 10 pet. varkens- en 90 pet. rund vleesch. Het Nederl. Correspondentiebureau in Dan Haag verneemt, dat van hoo gerhand alle noodige maatregelen zyn beraamd om er voor te zorgen, dat deze worst een zuiver voedings middel uitmaakt. Het veeartsenü- kundig staatstoezicht zal met de contróle op de deug&elykheid van samenstelling belast zün. Iedere worst zal voorzien zün van een loodje, aan gevende de fabriek, waaruit de worst afkomstig is, en bovendien zal van de fabrieken, waar de worsten bereid worden, esn lüat worden aangelegd, ten einde er aldus voor te zorgen, dat alleen gunstig bekend staande fabrikanten met de vervaardiging er van zich bezig houdeo. Alleen de fabrikanten, op bedoelde lüst voor komende, zullen deze worst mogen maken. Malversatiën bij da Haagiehe gasfabriek. Omtrent de ontdekte malversatiën j de administratie der Gemeente gasfabrieken te 'sGravenhage wordt nader gemeld: De kassier bü de administratie, die reeds 28 jaren bij de administratie werkzaam was, meldde zich den 2en Januari ziek, eu toen daarop don volgenden dag bericht kwam, dat zün toestand ernstig was, ging de administrateur hem persoonlük be zoeken. Hü lag met een opgezwollen gezicht to bed en kon niet meer spreken, terwül bü dienzelfden avond nog overleed. By onderzoek bleek, dat de kae niet klopte. Uit een uitgebreid onderzoek bleek, dat verschillende qultanties waren verduisterd en een groot aantal ge- inde bedragen niet geboekt. Hoe groot het verduisterde bedrag ls, kon thans nog niet gezegd worden, daar men nog niet weet welke betalingen zün gedaan, maar een bedrag van f 10,000 wordt zeker overschreden. De malversaties hadden niet langer verborgen kunnen blüven, zoodat men vermoedt, dat de plotselinge dood hiermede in verband staat. De kassier stond als een strikt eerlük persoon bekend en genoot daarom bet volste vertrouwen, hetwelk nog versterkt werd door zün sobere levecswüze, terwijl hü ook als vermogend bekend stond. Men vermoedt, dat bü door onge lukkige speculatie tot diefstal is ge komen. Oljk bszwsksR. Zondag is door den hoogen water stand de dtjk langs het Apeldoomsche kanaal nabü Epe, bezweken en door een bres van 13 M. stroomde uren lang bet water met groote kracht ln het Vemderbroek, voornamelijk bestaande uit weilanden. Door de kracht van het water werd een kookhuis vernield en van één woning een zijgevel weggeslagen, waardoor veel huisraad wegdreef. Nadat de sluizen verder op het kanaal geopend waren, daalde bet 1 water, maar toch bleef het mat kracht over de lage landen stroomeo. Van gemeentewege ie men bozig rcet voorziening van den dük, die overigens door den waterstaat moet wordea in orde gemaakt. Dlafstal bij ds marine. De politie te Vlissingen hield drie marinematrozen aan, die vau buu schip koperen onderdeelen ec meol hadden ontvreemd en bü ecu café houder verkocht. Z(j zün ter beschik king van de militaire overheid gesteld. Da tosstand op Markaa. De burgemeester van Marken, de heer W. A. de Groot, heefe, naar aanleiding van de laatste relletjes, eervol ontslag aangevraagd wegens gezondheidsredenen. Hü heeft een buis gekocht te 's Qravenbage en zal zich daar als ambteloos burger ves- PLAATSELIJK NIEUWS. „Joiaph la Dothan". Blijkens de advertentiën inde dersche Courant zal morgenavond in de schouwburgzaal .Tivoli" opge voerd woiden Vonders treurspel .Joseph ln Bothan". Vondel heeft in dit dichtstuk het bübelverhaal uit Genesis 37 ver- dramatiseerd. Hy vo?rt ons ten too neele Joseph en de broeders Simeon, Levi, Judas en Ruben, benevens een jVrachtmeester", terwül de andere zes broeders de .zwügendo persona- glen" zün. In breede alexandrijnen is de handeling geschrevenhoe Joseph, .des Aartsvaders Jakoba en Rachels Zoon, van zünen vader ge zonden, uit den dale Hebrun, naar Sichem, om te zien hoe het al stond met zün broedren, en het vee; ont moette op weg, daar hü vast om dwaalde, eeoen man, misschien een Engel, die bem terecht bolp en wees naar Bothanvanwaar de gebroeders, den uitgestuurde ziende genakeD,af sloegen (uit haat en vüandschap, om züoaanbrengeD, en caüver over zyn droomen, ook om de groote liefde, die de vader dezen, boven andere zonen, toedroeg) om hom te dooden, en 't lük in eenen kuil te werpen waartegens zich Ruben, de oudste broeder, zettende".Aldus verhaalt ons Vondel zelf. Nadat een rei van engelen de voorrede gesproken heeft, wordt de geschiedenis in vier bedrijven afge speeld, die elk worden besloten door reien van engelenzang. Het bübelverhaal had voor Vondel een diepere beteekenis, die in deze dagen weer opnieuw naar voren komtZün .Josef in Bothan" is een uitstek pacifistisch drama. .Wy zien (uit Joaef's geschiedenis), als in een klaren spiegel, hoe God's voor zienigheid zich bier van weet te dienen, tot ultvoerlDge van zyn verborgen besluit, ten beste van 't menscheiyk geslacht." De Josef van Vondel is niet maar een droomer, één, die tot spot strekt van zün broederB: hü is de ziener, de verkeerlükte, en hot conflict van bem en zfin broeders ls cr een van verwante en vijandige rassen. Het drama, in zün zwaargebouwde alexandrünen, afgewisseld met zoet gevooisde relzangen, door Hub.Cuy- pers op muziek gezet, heeft vele schoonheden. Baar de opvoering ge schiedt door le rang-artisten .die Ghesellsn van den Spele" noeroon ?-ü zich en wü vinden onder hen de namen Gllhnüa, He'llngman, Arbous, Anton Verhsyen e.a. mag msii hooge olschen aan de vertolking stel len. Be regie is geheel nieuw en bezorgd door Albert van Dalsum, terwül de décors door Frans Huys- mans zün vervaardigd. Veel zorg ia aan de uitvoering besteedop de muziek vau Hubert Cuypers worden de reien gezongen, terwül door costu meering en ensceneerlng niets zal worden nagelaten om deze uitvoe ring te doen aanpassen aaa hot milieu waarin het stuk speeltDothan in bet Heilige Land. INQEZONDEN. Bal Mn TtnntwoorCUIUkbtld der Red*oU«. Rspllskjs. Geachte Redactie. Tegen mün uitgesproken voorne men In, nog één enkele opmerking. Het debat tusschen mü en den heer Staalman ls er een geworden over den Matrozenbond en om nu mis vattingen te voorkomen, moet* ik daaromtrent nog één bewering van den heer Staalman weerleggen. Hü zegt, dat wat de Bond nu be reikt heeft, reeds vele jaren terug te verkiü?en ware geweest. Hier toont de heer Staalman zich niet alleen een leek op vakvereeni gingsgebied maar ook een alec-ht historicus. Want dat is juist niet zoo. Er ia nog geen Minister geweest, die het hoofdbestuur van den Bond of de Redacteur van Het Anker in functie beeft willen ontvangen. De Bond is er 1897 mee begonnen het juist te vragen. Minister Rcël wees 't kortweg af. Minister Eilis verbood zelfs adressen te zenden en al zün opvolgers weigerden op adros- sen te antwoorden. Nu, nadat de strüd voor de Marine zelf al te dreigend werd, heeft einde- lük 't Marlnebestuur begrepen, dat overleg beter is. Sn de bond, die dit altijd heeft gewild is daar op in gegaan, en heeft gezorgd, dat 'tden Minister niet te moeilük werd ge maakt, zoover te komen. Bat ls allee. Bankend voor de ruimte. Hoogachtend, A. W. Michcls. Helder, 20 1-'18.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1918 | | pagina 1