COURANT
Mo. 4906
DINSOAS 12 MAART 1*18
46o JAARGANG
nif.«.r.e. O» SOEAJr., Moldor. 4pl««a 6S00 AOonnomonUprH»: lo do »t»J Hpar »o»l 11.26, - L-— ot. A«»or»mtlêo por ropol I» ooo< 18 »»rl»fl«lo»»l«fl.
Op poplno 4 van dit blad
la apgonoaoaai
t. >1 D1ITRIIUTIE ti HaldlI.
ii n ii Calisntaoog.
Aana Paulavna.
Taxal.
I. Fauillaton, i
DB OORLOQ.
Yau het Westeiyk front.
Berlyn, 9 Maart. Be drukke weder-
zljdsche verktunlngiactie heeft tot
herige infanteriegeveehtan geleid. Tal
van govsngenen zijn ingeleverd.
Op vele piaataen ie de vuuratrfjd
opgeleefd.
Ter vergelding van luchtaanvallen
op da open steden Mannhelm, Trler
en Pirmazena op 19 en 20 Febr.,
hobbsn onze vliegtuigen in den nacht
van 8/9 Maart ParQa met bommen
bestookt.
Parijs, 9 Maart. Overvallen der
Buitscbera bij bet Beis le Piétre en
in de vakken van Reillon en Tricourt
hebben volslagen gefaald.
Fransch afweergeschut heeft een
Duttschsn vlieger geveld.
Parijs, 9 Maart. Het officieel»
Brirache baricht luidt aldus: Gister
avond heeft de Bultsche infanterie,
na krachtige artillerievoorbereiding,
die den bealen dag aanhield, onder
dekking van een listig bombardement
aangevallen op een front van ongeveer
16 kilometer ten Zuiden van den weg
naar Meenen ten Noorden van het
kasteel vaa Poldarhoek.
Niettegenstaande de hevigheid van
het artillerievuur en de kracht' van
den aanval, ia ds vijand overal met
verliezen teruggeslagen, behalve in de
buurt van Polderhoek, waar hy erin
geslaagd is op een front van ongeveer
200 meter binnen te dringen iD «enigs
van onze vooruitgeschoven posten.
Op dit punt heeft de worsteling van
nacht met hevigheid voortgeduurd
en wy hebban al onze posities
hersteld.
Een vijandelijke afdeeling, die
gisteravond trachtte onze linies ten
Oosten van Nieuw Capslle te naderen,
is door ons vuur teruggedreven.
Vanochtend, tijdens een overval, in
dezelfde streek, hebben de Portu
gezen een aantal gevangenen ge
maakt.
Ook hebben troepen van bet
Woatend vanochtend Dij een overval
in do buurt van Fieurbaix gevangenen
gemaakt.
Londen, 8 Maart. Even voor het
aanbraken van den dag beeft de
vijand beden, na een hevige artillerie-
voorbereiding, een krachtigcn, plaat-
salljken aanval over oen front van
m9«r dan drie mijlen ten zuiden van
het Houthulster bosch ondernomen.
Aan het grootste gedeelte van dit
front werd de aanval door het vuur
van onze troepen gebroken. Op Mn
punt echter, aan den linkervleugel
van onze linie, waar de aanval met
de meeste vastberadenheli werd door
gezet, ondersteund door vlammen
werpers, werden onze troepen, die
enkel» van onze vooruitgeschoven
posten bezet hielden, genoodzaakt na
een hevig gevecht over een front van
omstreeks 500 yards, een weinig le
wijken.
Lator ln een ochtend leverde een
door Yorkabire lichts infanterie
ondsrnomen tegenaanval een volledig
succes op. Be vijandelijke troepen
werden tot op oen afstand van 500
yards voor onze vorige voerate linie
teruggedreven, terwijl hun zware;
verliezen werden toegebracht. Onze
positie is geheel hersteld.
Onze verliezen waren in den eer
sten vyandelijken aanval en den
daarop gevolgden tegenaanval gering.
flussex-troepen voerden hedenoch
tend een overval uit ten oosten van
la Ventri», waarbij wij geringe ver
liezen leden en eenige krijgsgevan
genen maakten.
Be vijandelijke artillerie was ge
durende den dag zeer bedrijvig op
een aantal punten van het front, in
het bijzonder in den omtrek van
Flesquières, in de sectoren van
Glvonchy, Nieuw Cnpelle, Armen-
tières en ten oo3ten van Yperen.
Het Berlynsche bericht van 9 Maart
spreekt van h<at afslaan eener forsche
voorwaartsebe ba weging der Engel-
schen ten Z. van de Scarpe.
Ook Zondag was alom bedrijvig
heid, aanvallen en tegenaanvallen
waren niet van de lueht. Behalve
eenige gevangenen en het neerachie
ten van vliegtuigen, werden geene
praktische resultaten behaald.
Bitzelfde geldt ook van het Itall-
aanache front.
Uit Rusland.
Kaatarlag f
St. Patersbarg, 8 Maart. Trotzky
is als eommlasaria voor buitenland-
echo zaken afgetreden.
Hamburg, 9 Maart. Naar bet Hamb.
Fremdenbl. over Zwitserland ver
neemt, ls er sprake van de vorming
van een nieuwe Russische regeering
onder den voormaligsn minister
Kisjkin.
S«ndraadloos telegram uit Buitsch
land vult het bericht van Trotzky*!
aftreden als volkscommissaris van
buli.enlandsche zaken aan met te
melden, dat Radek, zijn vertegen
woordiger, dit ambt ie begonnen te
reorganiseeren, doordat hg 10 amb
tenaren aan den dijk zette.
Ie .Vërwarta" schrijft over Trotz-
ky:
Evenals van zoovele gebeurtenis
sen in Rusland gedurende de revo
lutie, blijft ook van deze, bü gebrek
aan eene behoorlijke berichtendienst,
do beteekenis voorloopig duister. Ze
ker is alleen, dat Trotzky deor zjjn
aftreden een einde maakt aan de
illusionaire politiek, die hü niet ln
'i voordeel van Rusland beeft gevoerd.
Zijn groote fout, wat, dat hij, in
weerwil van zijn 'door eigen aan
■cheuwlDg verkragen keunis van de
buitsnlandsche verhoudingen, de ge
heele wereld bezag door den doctri-
nairen Russische® bril.
Het (Weensche) Fremdenblatt
schrijft
Be leiders dor Russisch# revolutie
hebben zich niet tot bet bereikbare
weten te bereiken. Zy hebben hut
nieuw geboren en uit elkaar vallende
volk tot nieuwen strijd Willen be
wegen eu de noodwendige conse
quenties uit de feiten niet willen
aanvaarden. Baardoor werden Kv
rtDsky en Trotzky voor Rualaud
noodlettig en de moeilijkste tijden
ln de geschiedenis van Rusland zijn
voor altüd aan hunne namen ver
bonden.
Di duikboot- an mljnoorlog.
Ruim 20 000 ton is weder, blijkens
het officieels Buitzche bericht, aan
de westkust van Frankrijk en den
westelijken uitgang van het Kanaal,
in den grond geboord.
Ein luihtnnvil op Parijs.
Parijs, 8 Maart. Hedenavond heeft
een overval van vijandelijke vlieg
tuigen plaats gehad, die drie uren
duurde. Hij werd met elkaar opvol
gende eskaders ondernomen, die van
de dalen der Olae wt Manie uit den
spoorweg volgend op Parijs aanste-
veiden. Een hevig spervuur verdreef
er verscheidene. Eén Gotha werd in
het bosch van Compièque neerge
schoten de bemanning kwam daarbij
Yoor zoover bek«nd z\jn er 9
dooden en 89 gewonde
Uit dl Enpilsoho port.
Lenden, 9 Maart. In een hoefd-
artlkel van de Westmiaster Gazette"
wordt gezegdin het eerste stadium
der enderhsndelingen te Breit Litofsk
gingen de belsjewikl er prat op de
Bui lachers te hebben ontmaskerd".
gebeurtenissen hebben ens dosn
zien dat deze arbeid niet waard was
em te worden voltooid, sedert de
Bultechers zich niet schames om zich
zelf te ontmaskeren, zosdra de tijde
lijks vermomming haar doel had
bereikt Zoodoende gooit de keizer in
zjjn jongste verklaring alle nonsens
omtrent ,selfbeschikking" over boord
èn verkondigt met veel ophef dat
.voor zoover de xnsnscheiyke baoor
deeling kan voorspellen, de garsnani-
a&tie der Oestzeegebieden voor alle
tyden verzekerd is." Ia een andere
passage brengt h(j .bartelyk dank
aan den Alm&ehtigen God, die alles
zoo reemrijk heeft geleid", met inbe
grip, naar wy veronderstellen, van
het bizonder gecompliceerde bedrog
en de geweldpleging, waarmede deze
germanlsatie is verricht. Of de Zweden
en de Finnen met dit loflied instemmen
staat te bezien, doch zy moeten er
voor worden gewaarsehuwd dat ecu
innige onderhandeling met den keieer,
volgens diens eigen mesning .germa
nlsatie voor alle tyden" beduidt.
Jipan.
Ch. N. schrijft in het Handelsblad
Een nieuwe phase ln den wereld
oorlog
Of een nieuw hoofdstuk in de ont
wikkeling van don politieken toestand
in het Verre Bosten?
Hoe moet men het optreden van
Japan, van het Rijk der Opgaande
Zon, opvatten?
Wü staan hier voor een dier oor-
logt-psycbologlzche vraagstukken,
waarvan de beteekenis ons welheht
eerst later volkomen duideiyk zal
worden. Maar wat wy daar zien ge
beuren in üoit-Azië is wel geschikt
om ons Japan'a optreden nauwlettend
te doen gadeslaan. Want er zyn ver-
achyDselen te over, die er op wyzen,
dat Japan langzaam, maar zeker,
werkt voor een Japansche .Monroe
doctrine", dat het ,At!6 veor de
Aziaten" wil epeiscbenl
Japan beeft na de verovering van
het öuitsch# Shantoeng-gebied, van
Kiautsjau, een passieve houding aan
genomen, en den stryd in Europa
aan zjjn bondgenooten overgelaten.
Ie luitsche bezittingen in Oost Azië
ia Japansche handen dat was bet
naastbyliggende doel van Japan. Het
begon den ett'Üd, onder voorwendsel,
dat het die bezittingen aan China
wilde teruggeven maar bet begon
te gelyk een actie, om geheel China
in te palmen, niet met geweld van
wapenen, maar met de eebt Japansche
hardnekkigheid van .péuótration
quasi paclflqué."
Ia terwyi de wereldoorlog woedt,
geheel luropa en een groot deel van
Amerika in zyn dwarrelwind mee
slsepend, alle aandacht vragend van
de regeeringen voor den stryd tegen
het luitsche gevaar, ontstaan daar
in Osst-Azifi nieuwe toestanden, nog
verborgen achter een dicht gespannen
gordijn. maar die zullen biyken
van het greotste belang te zyn voor
de toekomst der wereld, in de eerste
plaats veor de toskomst van alle
staten, die Aziatische koloniën ba
zitten.
Baarom dient de houding van Japan
met groote zerg vuiligheid te worden
gadegeslagen, dient er ernstig over
te worden nagedacht, welke gevolgen
iedere stap, door de Japanners gedaan,
kan hebben.
In de eerste plaats door China
economisch afhankeiyk te doen wor
den van Japan. Want in Japan be-
scheuwt men China en het geheele
Oost-Aziatische vasteland als een
domein vaa Japen. Reeds vóór den
wereldoorlog waren krachtige atroo-
mingen in die richting merkbaar. Eo
de wereldoerlof, die de gedachten van
alle greete Europeeache staten en
thans ook die van de Vereenigdo
Staten uitsluitend en alleen bezig
houdt, heeft de aandacht van alle by
de toekemat van Oost-Acie, voorna-
meiy k by China geïnteresseerde volken
op andere onderwerpen gericht, waar
door Japan in de gelegenheid is ge
weest, xljr, bysondere positie ln
Oesi-Azifl, da gedachte aan de boheer-
sching van dat deel der wereld, nader
by de uitvoering te brengen. Terwijl
de volken van Europa elkaar uit
moorden, heeft Japar met eonoDge
evenaarde vlijt en hardnekkigheid de
verovering van de Ohineesche markt
ter hand genomen. Geen week gaat
voorbyzonder dat nieu we industrieel»
ondernemingen, nieuwe economische
brennen van inkomsten, in China deor
Japanners worden geopend. loor don
oorlog heeft Japan zich ontzettond
verrijkt. Het is in staat geweest oude
schulden af te doen, aan Engeland
een groot gedeelte van vroeger opga-
nomen leaningan to betelenen hosfc
bovendien zooveel rijkdommen ver
gaard, door de leveringen aan da
geallieerden, dat hot in China banken
kan oprichten, leeningen kan toestaan
aan het steeds om geld verlegen
Chineescho ryk, en de voornaamste
bronnen van nijverheid ln China ln
handen kan krygen.
Wat wy zien ia de flnancleelo en
industrieel* onderwerping van China
aan Japan. Be grondstoffen, die Japan
vosr zyn eig*n toenemende en zich
ontwikkelende industrie nocdig heeft,
haalt het uit China. En hst poogt
doer zich een monopolie te verschaf
fen, tevens te beletten, dat ook anderen
7an dien rykdom aan grondstoffen
prefiteeren.
Boch by dien arbeid stuit Japan
overal op oen grooten concurrent:
Amerika. Met do Voreenlgdc Staten
samenwerken is onmogelijk en ligt
ook niet in de bedoeling van Japan.
Ms&r hot wil tevens voorkcroon, dat
Amerika wordt afgeleid van de taak,
die het in den Europoaschen oorlog
meent ts meetea vervullen, om zich
tegen de Japansche methoden in
Oöst-Aslö te verzetten.
Japan heeft van elke gelegenheid
gebruik gemaakt om zyn leger te
rsrbeteren, zyn troepsnmachi uit te
breiden, syn vloot te vergrooten, en
zyn ammunitievosrradeD op te stape
len. Het staat sterk om zyn slag te
slaan, torwiji de mogendheden van
Europa, terwyi de groote Amerikaan-
acho Republiek, zich hebben uitgeput,
om elkaar to vernietigen. Reeds is
Rusland, do vijand van 1964, de bond
genoot van 1916, niet meer in staat
zich te doen geiden. Ntet lang zal hot
meer duren, voordat het metrde ande
ren, vy'anden c-n bondgenooten van
nu, evenzoo gesteld is.
Wat zal dan Japan's houding zyn
Vroas veor bommen.
Bit jaar gaan, tengevolge van ver
huizingen ln verband mot de lucht
aanvallen, 11000 kinderen minder
op de scholen van den Londenscben
graafschaparaad.
Ti geringe aanbouw vao schapen.
In het Engelache Lagerhuis heeft
Barnes, lid van het oorlogakabinot,
die tot de arbcidereparty behoort, den
26sten Februari opsuhartig verklaard,
dat het aantal schepeD, dat in Januari
afgeleverd was, beneden de helft van
do raming was gebleven. Hy voegde
er by, dat de toestand in Maart niet
beter zou.zyn. Voorts zeide hy, dat
Amerika, wat schepen betrof, lang
met geleverd had, wat men verwacht
bad. Het Huis stemde mot bem ln,
dat het een ernstige zaak waz. Ir
werd luid gejuicht, toen by er by de
weifarbeiders op aandroeg, om
.schepen, schepen en nog eens
schepen" te bouwon. lo overwinning
zou afhangen van het aantal schepen,
dat men afleverde, en men zou een
veel grootor aantal moeten bouwen
dan daarvoor, indien men de moeiiyk-
hsdon van de eerstvolgende maanden
te boven vrilda kouien. Hy dieti
daarom een borosp op de werklieden,
om op te houden met het gepraat
over bolejcwisma en syndicalisme en
hun plicht te doen, door de maunen
to helpen, die aan hst front voor de
vryheid vechten.
Zonuebloaraen.
Het Engelsen* voedseldepai tement
verspreidt een opwekking, om dit
j&ar zonnebloomen t* zaaien. Be zaden
zyn ryk aan olie en een koHtoiyk
voer voor kippen.
BIRRERLAIO.
Boarenlasflbank ta 8oha|arbrug.
Na&r aan de .Zypai Courant" werd
medegedeeld, is de bekende zaak van
da Boerenleenbank te Schagerbntg
thans afgewikkeld en heeft hot be
stuur mededesiing ontvangen, dat de
opbrengst der verkochte eigendom
men van den ontslagen kassier, J.
vau Leverink, toereikend zyn om het
geheele tekort te dekken.
Da Laedbouwhooiaachoal
ta WagaalngeR.
Te Wagnnlngcn i« Zatsrd&gda Land-
bou whoogeschool officieel geopend door
Z Exc. F. E. Poathuma, minister van
landbouw, nyvsrheid cn handal.
Baarby waren tegenwoordig Z. E.
H. de Prins der Niderlanden als ver
tegenwoordiger van H. M. de Koningin,
baron Harinxma tboe Slooteu, ver
tegenwoordiger van H. M. ös Koningin
Moeder, de ministers van koloniA en
van marine, benevens tal van andere
autoriteiten.
Afiohaffiag nachtarbeid
In da bakkerijen ta Brenlagaa.
Groningen heefc ayn verbod van
nachtarbeid in bakker yen 1
De gemeenteraad beeft de door
B. en W. voargwteld» gowtjsigde
verordening aangenomen met 28
tegen 2 stemmen. Bertig dagen nadat
zy zal zyn afgekoudigd, zal het ver
boden zyn bakkerearbeid te verrichten
tusschen 8 uur 'a avonds en half 7
morgens. In de vorige vergadering
gaf de Raad als zyn meening te
kennen, dat de winkelverkoop voor
10 uur 's morgens niet moest worden
verboden. B. en W. schrapten dus
dat verbod, moa; zij stelden daar
tegenover als hunte meenlag, dat
dan ook meeat ver «allen het verbod
»an verveer van brood vóór dat t.yd
stip, on zy namen dat vorbod dus
eveDmin in de gewijzigd» verordening
op. Hiermse kon de beer Zyistra zich
niet veroenigeo. Hü wilde het vervoer-
verbod er wesr in hebben. Toen de
Raad met 21 tegen 9 stemman de
ztjde van B en W. kooa, stelde hy
voor, dan msar weer èn het vervoer
da don verkoop beide voer 10 uur
's mor gsos te verbieden. Masr ook
dat verkoos deRaad niet, en
bleef bet dus alleen by het Dacht
arbeldverbod veor bakkers. Natnurlyk
is er veor gtzorgd, dat geon brood
uit andere gemeenten wordt inge
voerd vóór dt Oroningich» bakkers
gereed zy'd. Voor II uur 's middags
zal geen brood van buiten ing*veerd
megen worden.
Da Malkrantaainaarlng.
Te Zaandam wordt Ingaande nu
Maandag, de melkrantsoenesring op
geheven. Enkele andere kleine plaat-
3*n waarin nogal soetbosrsn wonen,
of in wier onmiddeliykenaby beid een
aantal daxer ia gevestigd, zullen wel
spoedig volgen. Ycor de groote steden
is dat geen maatstaf, al behoeft men
niet juist een groot profeet te zyn
om te voorspellen, dat begin April
de rantsoeneering in de greote ge-
mesnten voor dit jaar haar langsten
tjjd h«*ft gehad. Boch voor April
kan, altluns wat Amsterdam betreft,
niet op opheffing worden gerekend.
Eionsmlssht enderhisdallsgen.
By gerucht* verneemt bet Haagsch
Correspondentiebureau, dat de onder
handelingen betreffende het afsluiten
eener economische overeenkomst met
de Geassocieerde Regeeringen niet al
te bast vlotten.
Midioairtljd.
s .Nieuwe ftott Courant," dis
reeds eerder een z. g. .midzomertyd"
bepleitte, wfjdt daaraan, nn opnieuw
een wetsontwerp voor don xomertyd
is ingediend, een artikel. Bit instituut
nl. van den zomertijd - heeft zich In
enkele jaren reeds eene zoo groote
populariteit verworven, en Ziek der
mate in onze gewoonten ingeleefd,
dat wy den zomertijd nu w«l als een
normalen maatregel mogsc beschou
wen.
En nu bsglnt er aandrang te komen,
om nog een stap verder te gaan, en
in de tegenwoordige, byzondere om
standigheden, mei lsta waariyk by-
zonders het voorbeeld te geven, door
in den somertyd nog weer eon periode
van midzomertyd In te voeren. Bit
denkbeeld moet, zlthans voor dezen
zomer, wel toslacnsn. Wanneer men
gedurende b.v. drie midzomer-
maanden (Juni, Juli en Augustus) de
klok wederom een uur roorzetten
ging, zeude dit osasiskeubare voor
deden hebben. Wy beboeren die nau-
weiyks aan te duiden. Genoeg zij
erop te wijzen, dat dan het goheele
midzomereche leven zich zou afspelen
bij daglicht. Wat dit zeggen wil in
dezen tyd, nu wy met verbruik van
gas de uiterste zuinigheid moeten be
trachten, en petreleum zoo goed als
niet meer beschikbaar is, iszonne
helder.
So bedenkingen, aldus het blad,
kunnen slechts van do zyde der boeren
kernen. Boch, geiyk twae jsar geleden
de verwachte moeilijkheden zyn uit
geblevec, en het kleine ongemak, dat
de melkboeren van den romertyd
koDden hebbeD, door de practyk xön
ondervangen, zoo zouden wellicht
ook de bezwaren van een midzomer
tyd biyken practisch in bet geheal
niet, of aithsna in sterk verminderd*
mate te bestaan.
Ec hst besluit:
Laten wli eens een protf uemen.
Last de praktyk scheidsrechter zyn.
Tabaksprljzsn »n oorlogswinsten.
.Het Yoik" scbryft:
Beu 28e Februari hebben de tabaks
fabrikanten wederom hun pryzen
verhoogd.
Gewone krul tabak die voor de oor
log 28 cent kostte, kost thans ft.—
per pond. Althans bij aommlgo fabri
kanten.
Hoewel ze uitstekend georgariiwerd
jn, en dus eok gezamaDiyk hun
prjjzen omhoog dryven, zyn sommi
gen van hen nog niet tevreden met
êen verhoeging van 80 cent per pond,
zooals de me-sten op 28 Februari
verhoogden,-maar zyn er ook nog,
zooals b.v. do flrtoa F. Liefrink te
Groningen, die met 51 cent per 5 ons
verhoogde.
Ondanks de groote voorraden in
hunne pakhuizen opgeslagen.
Zou het nu niet zachtjes aan tijd
worden, wil dit genotmiddel niet
geheel de arbeiders ontgaan, dat er
maximum pryzen worden vastge
steld?
Maar dan lager dan de pryzen die
we thans moeten bat&lsn.
Da O. W. is van die heeren al hoog
genoeg.
Wie daaraan twijfelen mocht leze
het volgende, aan de .Sigarenmaker"
ontleend
Hier hebben wy eon lystje van
.Osksr Rotbo en Jiskoots' Tabaks-
handfl-Maatscb&ppy", waarin da win
sten zyn gepubliceerd vanaf 1910 tot
1916.
Aan netto winst werd gemaakt:
1910 f 188.500
1911 271.100
1912 86.700
1911 219.100
191* 516 800
1915 1 194 700
1916 8161800
In 1915 en 1919 te das raim vier
en een kwart millioen netto winst
gemaakt.
Uit de winst- sn verliesrekening
biykt, dat op gewone aandeolen maar
eventjes het bagatelletje van 76 pCt.
is uitgekeerd.
Bie aandeelhouders zullen de el
lende van den oorlog wel zwaar
gevoelen.
Esa doods veroordeeld.
Onlangs beeft de rechtbank te
Arnhem een doode veroordeeld.
In hst preces-vorbaal, opgemaakt
wegens sraokkelary, was ean vergis
sing in dn usmen gemsakt, zoodai
«ts verdachte was aangeduid met de
voornemen van zyn broer, die r«ed«
o vu leden was
Op de dagvaarding verscheen nie
mand, zoodst de rechtbank by Terstak
den aoode veroordeelde.
lenigen tyd daarna kwam de
advocaat van den workelyksn schul
dige aan de rechtbank overleggen
een uittreksel uit het register vat
overlyden, waaruit bleak, dat de tor-
oordtelde OTerleden ie.
Baar gssn twee psrson^n veor een
zelfde feit kunnen veroordeeld wordsD,
zal dus dn workelyk schuldige rry
uit gaan.
Typhus to Vlaardingon.
Nog steeds breidt de ijphus te
Viaardiugen zich uit. Bageiyks komen
•r gevallen by, zoodat zich nu reeds
170 gevallen voordoen. Het aantal
gevallen met deodelijken afloop b*
draagt 9.
Da Zuldarza*.
Be afsluitdijk zal van de kust van
Noord Holland by Ewycksluis tegen
over Wierrogen loopon over het
Amoteldiep on vorder van hst Oos-
teiyk punt van Wieringen naar Piaam
aan de Friesche kus:. D» lengte van
den afslultdyk zal zyn ruim 29 K.M.
Beze dyk zal zóó breed gemaakt
worden, dat, behalve de glooiing van
het dijk»lichaam en de krulnshoogte,
aan de binnenzyde nog genoeg ruimte
zal overblyven voor een bresden ry
weg en den aanleg van dubbelspoor
voor treinen verkeer. Ie richting van
don afeluitdyk is zoo gekozen, omdat
bier overal goedo ondergrond voor
den dyk te vinden ls. en in dit ge
deelte naar verheuding de minst
diepe geulsn voorkomen.
Op het Oostelyk gedeelte van Wie-
ringen zullen ean tiental sluizen
worden gemaakt met een gezamen
lijke sluiawydte van 800 Meter, ter-
wyl de diepte der sluizen op minus
4.40 M.A.P. werdt gsmaakt. Be uit
wateringssluizen zullen iodtr 10 M.
breed zyn; naast deze 30 uitwate
ringssluizen komen dan nog 2 schut
sluizen voor de scheepvaart naar ec
van de zee.
Binnen den afsluitdijk zullen de 4
nieuwe polders, achtereenvolgens
worden gemaakt. Het eerst zal be
gonnen wordsn met den Wieringer-
polder, daarna met den Hooruschen'
polder, en dan vermoedelyk later
met don grooten polder langs Noord-
Holland, Utrecht en Gelderland, en
ten slotte mst den poider voor de
Lemmer. Ba grootte dier polders is
rondweg gerekend tezamen 211.8S0
H.A., of wel na aftrek van dyken,
wegen, vaarten, enz. 207.200 H.A.
12 700 H.A. zullen min of meer uit
zandgrond bestaande overigs 194.410
H.A. uit zeer waardevolle klei- en
zavelgronden. Ook de zandgronden
zullen echter met de nieuwe tech
niek van den landbeuw zeer go«d
vruchtbaar te maken zyn. le te
verkrygen vruchtbare landen zullen
dus eon opporvlakto hebben van on
geveer twaalf Haarlemmermeerpol
ders (ruim 18 000 H.A.)
Het IJsolmesr, dat door afsluiting
zal ontstaan, ia z-mder inpoldering
groot rond 860.009 H.A.nadat alle
inpolderingen voltooid zullen zyn zal
beu nog 14S 000 H.A. groot biyven,
en dan zal deze zoe'w&tfrplss ocgt
veer even groot zy-» als de opper
vlakte van al bst ovrige zoet water in
geheel Nederland- 8y e'o xsl msn hst
water van het IJp#lmeer laten af
vloeien door de uitwaterings-duizsn
by Wieringenby vloed zullen du»
■luizen gesloten werden. Intusochen
biyveu de IJzel, de E»m, de Vecht
andere zoetwater-rivieren hun
zoet wster voortdurend uitetoïten
op hot IJsolmesr, zoodst binnen be>
trekke!ük korten tyd, zeg binnen
enkele jaren na de afsluiting, het
IJselmeer nsgecocg gehesl uit zoet
water zal bestaanalthans zsl h't
water dan nog zóó weinig zout
gehalte hebben, dat het voer indus
trie en voor drinkwater uitstekend
te gebruiken zal zijn. M«t IJselmeer
kan dan het groots zo-twator-reeer-
voir worden voor de 6 omliggende
provinciën, waardoor het Witerbe-
zwaar rooral voor de provinciën Noord-
Bolland, Gelderland en Frs*Urd
gehuil kan worden opg-heven Deze
lauden zullen hun teveel aan watei
ln den wintertijd kunnen loozen op
het IJselmeer, en hun tekort aan
water in den zomer door ir.loozing
van zoet water uit het Usolmeer
kunnen aanvullen. Da&rdonr val «eu
eind gemaakt zyn aan den grooten
overlast, weiken deze landen byna
ieder jaar du eens van ts veel, d»d
van te weinig water ondervinden.
Op be» IJs«lcueer zal een Dinuwe
zoetwater visscherü met modewer
king van de N*derlondecbe Hside-
Mctitschappij gekweekt kunnen wor
den, waaruit zelf» de «ischstend vim
wateren in omliggende provinciëo,
welke largzimn baud zeer is achter
uit gegaan, weder kao aangevuld
worden. De v'.ucbsrs aan d« kuiten
van de Zuiderzee zullen dus op den
duur kunnen besluiten zich op de
zoetwater vlescbvry te gaan toeleggen.
Voor zoover die visechers hun be-
drüf op de zet willen voortzetten,
zullen zy door de sluizen van Wia-
ringen een gemakkeiyken ea vellfgen
weg naar de groote zse kunnen
vinden. In het Wetsontwerp ls .ook
eene voorziening getroffen vooreen»
tegemoetkoming in de schade, welke
de Zuiderzee-visacbery door de »f-
aluitng in hun bedrüf kunnen onder
vinden. Grondgedachte vsn die schade
vergoeding ls eene pscaionnoering
van de oudere viaichers, zeg boven
55 jaar, en ln een steun san de
jongere visachers, om, indien zy de
zeevisscherij willen biyven uitoefenen,
daarroer betere vaartuigen te
krijgen dan zy thans gebruiken.
Be duur vau her. werk wordt ge
rekend voor den afsluitdijk oppjoar
na dan aanvang, en van 88 tot 86
jaar voor voltooiing van alle dreog-
•mkerijen in de 4 polders. Het wsrk
wordt zóó verdeeld, dst na 18 Jaar
ongeveer 10000 H.A. per jaar zouden
ingepolderd zyo en korten tyd daarna
voor het gebruik opengesteld. Het is
echter volstrekt niet uitgesloten, dat
met de zeer verbeterde techniek in
de laatste Jaren zoowel do afsluiting
ah da drooglogging sneller tot stand
kunnen komen.
Ee bedoeling zal zyn om veor de
uitgifte tan de grenden een plan te
vormen, waarbjj vooral gestreefd zal
wordsn naar het scheppen vsn een
nieuwen eigen-erfden boerenstand uit
gegadigden, die in de tegenwoordige
omstandlgbodcn in ons land geen
grond in pacht of eigeudom kunnen
verkrijgen, e" niettemin tot de gosde
krachten in deu landbouw kunnen
worden gerekend. Verkoop in het
openbaar, waardoor nieuwe groote
grond eigendommen kunnen worden
gevormd, zooals met de Haarlem
mermeer indertyd ia geschied, ligt
dan ook met in de bedoeling.
Be kosten van afsluiting worden
in verband met d« hoogore eenheids
prijzen thans berekend op ruim f41
milloen voor den afsluitdijk, en met
&yb6rekoniog van de bykomende
posten als de sluitwerken op Wie
ringen, het gravan vsn nieuwe kana
len, verhooglug van de ztedyken in
Noord-Hollard en Friesland, verbe
tering van de havens in de tegen
woordige Zuiderzee, vootziening in
de belangen van de visichery, «n
nog eanigc meer, op tezamen fee1/*
milliodn. Be kosten van de droog-
makeryen worden daarenboven op
rond f 165 millioes geschat. De
kosten vau het geheele werk worden
dus op tezamin f 222 millioen ge
schat.
Het opbrengst-vermogen uit land-
bouwproducten van de 4 nieuwe pel-
ders werd vóór den oorleg geschat
op ongeveer f 70 millioen per jaar,
tegen een opbrengst vin da Y-polders
van f 2101000 en een opbrengst
van den Haarlemmarmecrpoldcr vsn
f 4.862 000. Be Zuiderzee-vlBschery
brengt in normale jaren een bedrag
van ongeveer twee millioen gulden
op, wslk bedrag in zeer goed# j»r»D
wel eens is opgeloopan tusachen 8 en
4 millioen gulëes. laartegenover
staat dat hel onderhoud van vaar
tuigen en vooral van de in de latere
jaren gebruikte fijne vinshnetteu zeer
kostbaar is, Z6lfa zoo kostbaar dat
de voordcelcn, uit de verbsterde
methoden van vissahen verkregen,
voor het grootste gedeelte door de
hoogere kosten weder worden ver
bruikt.
Otzondhalds-CommlssiB.
H.
Onbewoonbaarverklaring, ontruiming,
sluiting, afbraak.
In het vorig jaarverslag werd ver
meld, dat de Gemeenteraad en, ln
hooger beroep, Gedeputeerde Staten,
in afwyking van hst advies der
Commissie, besloten niet onbewoon
baar te verklaren dc woningen
Breestraat 68a. 62b, 63c, 63f en 63g,
Middenstraat. 74 en Achtergracht
Weetzyde 65a. Het aanbrengen van
verbeteringen w«rd echter deor B.
•n W. voorgeschreven. Tosn het, ca
afloop van den gestelden termfn
bler-k, dat aan gcci- dezer zavtn
liugen de voorgeschreven verbete
ringen w&ren aangebracht, vroegen
B. ®u W. her. oordeel der ComMieaie
omtrrnt hun voornemen om deze
woningen voer onbewoonbaar ver
klaring aan den Raad voor to dragen.
Het advies der Commissie luidde
gunstig en de woningen warden
onbewoonbaar verklaard by Ra*ds-
besluit van 24 April 1917.
Tan deze woningen bleken er vier
na afloop van d?n ontruimlugstennljD
nog bewoond te zijn. O >k de woning
Bre«strast 681, die door Gedeputeerde
Staten wel onbewoonbasr werd ver
klaard is nog bewoond.
De woning Brsestrazt 68a ia ont
ruimd; de bewoners betrokken
Breeatroat 60. Bit perceel is ruimer
dm bet eerstgenoemde en bevat een
wnkel, die deor de bswoners als
zoodanig g«b:uikt wordt. Be hunr
bedraagt f 2 40. die van de vroegere
woning 10.90 per week.
D« woning Middenstraat 74 werd
ontruimd en afgebroken; de bewoners
verhuisden naar Kotgras, het lande
lijk deel der gemeente.
De woning Achtergracht R8a werd
ontruimd. Een der beide gezinnen,
die deze woning bewoonden, nam
voor eenigen tyd btj familie z|n
Intrek, maar werd lo de maand
September door de Commies:* uvr-
getroffen in een houten zchuur'jeop
een groentenland. Be Commissie
vestigde de aandacht van B. en W.
hierop. Op dn vraag van B. en W.,
hoe raat gezinnen a!a dit teu moeten
«orden gehandeld, antwoordde de
Commissie by scbryven van 10
October dat nozr haar oerdeel, de
geme«nt« behoorde te kunnen be
schikken over esne verblijfplaats,
waar gezinnen, uit onbewoonbaar
verklaarde woningen verdreven, tyd#-
jyk kouden worden ondergebracht,
totdat zy eene voor hsn geschikte
woning zouden hebben gevonden.
Wat het bier bedeelde gezin betreft,
adviiserda de Commissie dit onder
te brengen in twee niet meer als
zoodanig gebruikte arrestanten-cellen,
nadat dsze zoodanig zouden zya
verbouwd, dat *y althans voor tyde
lyke bewoning konden dienen. Bit
advies werd door B on W. opgevolgd.
Be woning Langstraat 95a, onbe
woonbaar verklaard by Raadsbesluit
van 24 Augustus 1916, wordt nog
■'eed» bewoond deor een gezin met
10 kinderen, zender dat de ontrul
mlngslermyn ls verlengd oveen-
komsttf artikel 18, 6s lid der We-
nlngwet.
Toen de Commiesio den 18en Oc-
tobor B, en W. wees op bet bewo
nen vaa een houten boet In de Vy-
zeletroat, die veor menacheiyke be-
wening ten «enenmale ongeschikt
was, kwam zy op haar achryven van
10 October terug en noemde als een
der middelen om in de ctenr ge
noemde behoefte te voorzien, dat de
gemeente kleino woniDgeu zou aau-
koopen en zoo noodig ver beteien.
,B* ervaring leert", zoo gaat het
achryven verder, ,dat de eigenaar»
van dergeiyke wouir.gen aan hst
osderboud daarvan weinig of :.ist«
ton koste leggen en er een betrek
kelyk hooge huur van trekken.
Wanneer men dan nog bedenkt, ést
die huur ia verschillende gevallen
door het Burgerlijk Armbestuur, dus
uit de gemeentekas betaald wordt,
dan ligt het voor de hand, dat een
wel betere toestasd zou worden ver
kregen, indien de gemeente zelve
dergeiyke woningen kocht en ver
huurde."
Naar aanleiding van dit advies
hebben B. en W. aan den Raad
voorgesteld hun een krediet te ver-
leenen van v|jf en terintig duizend
gulden voor den aankoop van kleiue
woningen.
Het voorstei is in zyn geheel by
het verslag afgedrukt als bijlage
Afbraak.
By achryven van 7 Juni 1917
rsat!gde de Commissie de aandacht
»an B. en W. op een bouwvallig
onbewoond perceel in de Gasstrsat,
dat gevaar voor de omgeving op
leverde. Be eigenaar werd door eene
aanschryviBg van B. en W. ver
plicht het gebouw te doen afbreken.
Wonlngraserve.
Omtrent eeno telling vaa leeg
staande wellingen vernam de Com
missie ln 1917 niets. Waarscbyniyk
was b8t •emeentebestuur ervan over
tuigd, dat er zoo goed al« geen enkele
woning leegstond en een telling das
overbodig was. Leerzamer zou in
den tegenwoordigen tyd zyn eene
telling van de woningen, die wegens
den woningnood door meer dan één
gezin worden beloond. 0«k een
dergeiyke telling vond echter niet
plaats.
Seholan, Fabrieken en Werkplaatsen.
Aan eenige mededeeliugen, die de
schoolarts, de heer A. Grunwald,
zoo welwillend was aan de Com
nlssie te verstrekken, is het vol
gende ontleend.
Er werd een beperkt onderzoek
ingesteld naar megeiyke ondervoe
ding by leerlingen der openbare lagere
scholen. Be uitkomsten waren z«er
bevredigend; slechts enkele gevallen
weien op endervoeding.
Reinheid en kleeding op school
6 zyn verbeterd.
Be schoolarts bezocht met deo
Gemeente-bouwmeester verschillende
badinrichtingen te Haarlem, ten einde
advies uit te kuoneo brengen iozske
den bouw vau een scboolbad. Hy
verwacht echter voorloopig nog geen
praktisch resultaat van dit advies
•■malta sn metselen pellen.
Commissie ontving van den
waarnemenden Hoofdinspecteur van
de Volksgezondheid eene circulaire
gedateerd van 17 Januari 1917, be
treffende de bewerking van garnalen
en mosielon in hulainduatrie. Uit
deze circulaire bleek, dat de Directeur-
G»nerail van den Arbeid zich gewand
had tot den Minister van Landbouw,
Nyverheld en Handel met klachten
omtrent de gevolgen van bovenge
noemde huisindustriedat genoemde
Minister zich had gewend tot zyn
ambtgeneot van Binnenlandsche Za
ken en deze weder tot de Ccmrnin-
sarlsasu der Koningin mat enne
a&nschrü ving, waarvan het slot luidde:
,Op verzoek van genoemden Mi
nister heb ik de e*r U.HEG. te
verzoeken Uw invloed aan te wenden,
opdat bij gemeenteverordening hot
pellen, koken en zouten van inoesg-
l«n, zoomede het pellen van garnalen
in huisindustrie iu de* daarvoor ln
aanmerking komende gemeenten wor
de verbedeD.
Gaarne word ik met het resultaat
Uwer pagingen binnen korten tyd
in kennis geiteld."
B* wosrDemer.de Hcofiln»p«cteur
nooëigd* nu, eveneens op verzoek
van den Minister --an Bir-neulandsche
Z*km, de G^zundbvidscoromise.ë
uit, in haar ambtsgebied «en onder
zoek naar de bedoelde aangelegenheid
ln te «tellen en naar bevind vao za
ken de betrokken gemeentebesturen
v&n advies te dienen.
le Commissie richtte zich na ont
vangst van deze circulaire tot do
hoofden der openbare lagere scholen
met «*n verzoek door alle hoofiea
bereidwillig was voldaan, stelden
eenige leden der Commissie persoon-
iyk e»n euderzoek in by gezinnen
waar de bedoeide huisindustrie werd
uitgeoefend. Het gevolg van dit on
derzoek was, dst zy op 1 Februari
een advies tot B. en W. richtte.
Hierop ontving de Commissie vsn
B. en W. «»n schrijven, gedateerd op
80 Mei 1917, waarin advies werd
gevraagd omtrent eene wege den
Minister van Blonealai.dscbe Zaken
toegezonden ontwerp eener verorde
ning, beudnnde verbod vao bulearboid
hü het be wet ken van garnalen en
mosselen. B. en W. taakenden hierbij
aan, dst, ofscbeon zy de bezwaren
tegen deseu arbeid in het algemeen
wel konden onderschryveo, hot hun
toch ln dezen tyd niet zonder beden
king voorkwam, door eon thans ln
te voeren verbod aan bepaalde ge
zinnen voor ben niet onbelangryke
inkomsten te oitnemen en dat zy
bet p prU» zouden stellen, wanneer
de Commissie wilde overwegen, of
san dit bezwaar op eenige wüze kon
worden tegemoet gekomen.
Be Commissie antwoordde hierop
by schrijven van 28 Judï, dst zy
eenstemmig van oordeel waa, dat het