HELDERSCHE COIIUT
Tweede Blad.
DE OORLOG.
VAN ZATERDAG 23 MAART I81B
De opvordering van
onze schepen.
Dl bnprikingin in bit
Engilschi Lagerhui».
Reuter seint uit Londen:
Lord Robert Cecil hield de volgende
rede in het Lagerhuis.
Ik ben overtuigd, dat het Huis in
het licht der debatten, die. onlangs
over den stand van de scheepvaart
gehouden zijn, zal hebben ingezien,
dat de oorlogvoering van Buitschland
ter zee niet alleen tegen zijn vijanden
gericht was, maar tegen de scheep
vaart van de geheele 'wereld. Alle
naties, neutrale niet minder dan oor
logvoerenden, zijn t6n zeerste geinte-
resseoerd bij deze onwettige methode.
En daaruit volgt, dat naar de opvat
ting van deze regeering en van de
regeeringen der geallieerden, het een
zaak was, die tot leedwezen moest
stemmen, dat eenlge regeering deze
operaties van Buitschland schijnbaar
steunde, door niet het meest vol
komen gebruik te maken van de
schepen, die haar toebehoorsn.
Daarom hebben wi) in de afgeloopen
maanden gebracht, door onderhande
lingen en overeenkomsten alle mo
gendheden er toe te brengen een zoo
volledig mogelijk gebruik te maken
van haar achopen. En daarvoor heb
ben wij ook onderhandeld met Neder
land over «ene overeenkomst, waarin
een aantal andere zaken geregeld
werden zaken, betreffende den
uitvoer van Nederlandsche schepen.
Se overeenkomst bovatte de be
paling, dat van de schepen in qua«stie:
niot gevorderd zou worden, te varen
in d« z.g. gevaarlijke zone, de zone
waarvan da Buitncho regeeriag zich
het recht aanmatigt, ze de gevaar
lijke zone te noemen.
Er was eene zekere moeilijkheid
en er was eens belangrijko vertra
ging in do bekrachtiging van deze
overeenkomst door de Nederlandsche
regeering. En men kwam tot een
modus vivmdi, .volgons wolken de
Nederlandsche schepen/ liggende in
havens van de Yereenigde-Staten, die
niet gebruikt werden, onder bepaalde
beperkingen eu voorwsarden gechar
terd zouden worden voor de doel
einden der geallieerden. En bij dezen
modus vivendi was bepaald, dat een
tonnage tot oen maximum van
160,000 ton, gebruikt zou worden
om vrachten te vervoeren voor de
Belief commiasion for Belgium, onder
voorbehoud, dat voor ieder schip, dat
uit do Vereenigde Staten met zulk
©ene lading vertrek, een ander schip
uit Nederland zou mogen vertrekken,
Bat was het punt dat bereikt werd.
Toen deze modus vivendi in werking
zou treden, deelde d© Nederlandsche
regeericg aan de Amerikaansche
mede, dat de Buitsche regeering niet
toestond dat gedeelte van deiovereen-
bomst ten uit7oer te leggen, waarin
bepaald word, dat een Nederlandech
schip verlof zou krijgen uife to varen
van Rotterdam in ruil voor het «chip
met de lading voor het Belief
comité. Bovendien ontvingen wij ge
durende twee maanden na den den
Januari geen antwoord van de Neder
landsche regeering,-of deze de alge-
mcene bspalingen van de scheep
vaart© vereen komst kon of wilde aan-
nomon. En het Huis zal begrijpen,
dat dit tijdsverloop groot verschil
bracht in de voorwaarden voor de
overeenkomst.
Wanneer de overeenkomst in het
begin van Januari in werking had
knnnen traden, hadden de geallieer
de mogendheden gelegenheid gehad,
schikkingen te treffen met haar sche
pen, waardoor z|j de Nederlandsche
schepen hadden kunnen gebruiken
op de routes buiten de gevaarlijke
zone, en andere schepen in de vaart
hadden kunnen brengen op routes,
waarbij zij door die zone heen moes
ten. Maar aangezien de Nederlandsche
rogöCring ons na dien gerulmen tyd
geen afitwoord had kunnen geven,
ligt het voor de hand, dat wij deze
schikking niet hebben kunnen treffen,
om t8gemoe& te komen aan de
groote eischen van onze scheepvaart,
die deze tQd van het jaar natuurltjk
stelt, en was de toestand' geheel an
ders geworden.
Bovendien, na onze ervaring met
den modns vivtndi zagen de gealli
eerde regeeringen in, dat; zelfs als
de overeenkomst bekrachtigd werd,
het gebeuren kon, dat de Buitachers
zouden overgaan tot de een of andere
Actie, die de uitvoering onmogelijk
zoude maken. Zy hadden b. v. door
uitbreiding van de gevaarlijker zone
de geheele overeenkomst waardeloos
kunnen maken.
Onder deze omstandigheden voelden
Wij ons genoopt, de Nederlandsche
•regeer in g mee te doelen, dat, daar
zij do oorspronkelijke overeenkomst
niet had aangenomen, wij nu geen
overeenkomst konden aangaan waar
in niet bepaald werd, dat de Neder
landsche tonnage zonder ©enige voor
waarde gebruikt kon worden. Ten
einde echter te doen uitkomen, dat
wij geenszins wenschten, dat eenig
Nederlandsch belang door een zoo
danige overeenkomst gekrenkt zou
worden, boden w(j aan, afgescheiden
van alie gewone bepalingen omtrent
huur en assurantie dat, zoo een Ne
derlandsch schip door den vijand in
do gevaarlijke zone in den fftond
geboord word, het bij het einde van
den oorlog vervangen zou; worden.
Ik durf zeggen, dat dit een vrij
jroy&jJ aanbod was.
Onder de gegeven omstandigheden
echter kon de Nederlandsche regee
ring bet niet aannemen, behalve
ouder zekere voorwaarden, waarvan
er een was, dat de Nederlandsche
schepen geen oorlogsmaterialen zul
len behoeven te vervoeren.
Het is duidelijk, dat in het huidige
stadium van d&a oorlog, een schip,
dat geen oorlogsmateriaal kan ver
voeren, van slechts zeer geringe
waai de is voor iemand - bijna alles
ia min of meer oorlogsmateriaal.
Het Huis zal dus toegeven, dat het
'onmogelijk zal zijn, 'dit te beschou©
wen als een aannemelijk antwoord
van de Nederlandacho regeering. On
der deze omstandigheden voelden
da geallieerde regeeringen, dat de
eenige weg die voor hen openstond
was, het onbetwijfelde en onbetwist
bare recht om de diensten te requi-
reeien van elk neutraal schip, dat
zich in hare havens bevond, op
grond van wat, naar ik meen, tech
nisch genoemd wordt het recht van
angarie.
Natuurlijk moet ik verklaren, dat
een oorlogvoerende mogendheid, die
dit recht uitoefent, verplicht is zorg
te dragen, dat aan particuliere be
langen in het geheel geen schade
wordt toegebracht, maar dat inte
gendeel alle voorzorgsmaatregelen
worden in acht genomen om te zor
gen, dat particuliere belangen op
I eenerlei wijze geschaad worden.
Voor zoover het de Engelsche regee
ring betreft, kan ik. zonder quali-
fleatiea of modificaties van eenigerlei
aard zeggen, dat de Britscbe regee
ring bij de uitoefening van dit recht
wenscht te werk te gaan op de
meest zorgvuldige en minst lastige
wijze, waarop dit tpcht kan worden
uitgeoefend. En dat z|j bereid is, be
palingen te maken, die, naar ik meen,
dezen wensch tot werkelijkheid zul
len maken.
Zij zal natuurlijk, zoo zij kan, met
de eigenaars eene overeenkomst aan
gaan, omtrant de huurtarieven en de
assurantiewaarde. Z|j zal natuurlijk
beloven, dat de schepen aan het eind
van den oorlog aan de eigenaars
teruggegeven zullen worden en zal
verder de eigenaars schadeloos stellen
voor verliezen aan de scheepvaart
toegebracht door actie van den vijand.
En zij is bereid zich te blijven houdpn
aan haar aanbod om, na den oorlog
een schip, dat door vijandelijke actie
verloren is gegaan, binnen den kortst
mogelijken tijd na het sluiten van
den vrede, te vervangen.
Zij zal natuurlijk maatregelen nemen
voor de terugzending van de beman
ning naar haar.land, en eveneenB
zorgen, dat deze met alle mogelijke
hoffaiykheid en consideratie wordt
behandeld. Verder moet zij natuurlijk
de belofte aflsggen, dat Nederlandsche
schepen, die na dezen datum een
Nederlandsche haven verlaten, niet
anders in dienst van de geallieerden
gesteld zullen worden, dan bij over
eenkomst. Ba? is dus blijkbaar recht
vaardig en fair. Anders zouden
Nederlandsche schepen, die uitreizen,
onderhevig zijn aan requlsitie.
Be regeeriDg is bereid nog eene
andere belofte te doen. Eristeharer
kennis gekomen, dat er ten gevolge
van de omstandigheden, groot gebrek
aan tarwe is, en zij heeft mot goed
keuring van de regeericg der Ver
eenigde Staten en andere geallieerden
beloofd, dat 50.000 ton tarwe, of een
daarmede overeenkomende hoeveel
heid bloem, zoo spoedig mogelijk ter
beschikking van Nederland gesteld
zullen wórden in een Noord-Ameri-
kaanoche haven, en nog 50.000 in een
Zuid Amerikaansche. Eo men hoopt,
dat de Nederlandsche regeering on
middellijk van de Hchepen, die in
Nederland zjjn gebleven, er zooveel
zal uitzenden ala nooAig zijn, om dit
koren over te brengen. Natuurlijk
zullen de geassocieerde regeeringen
zorgen dat deze schepen, voor zoover
dat in haar macht staat, gevrijwaard
worden voor vertraging en zullen hun
allerlei faciliteiten worden verleend.
Ik verklaarde zooev9n, dat deze
schepenquaestie een deel zal uitmaken
van de algemeene overeenkomst. En
voor zoover ons en onzen bondge-
nooten betreft, zyn wy bereid voort
gang te maken met deze overeen
komst, die natuurlijk voorziet in de
noodzakelijke voorraden voor Neder
land en den ruil van goederen uit
Holland. Ten slotte zijn wij bereid
te .zeggen, dat, hoewel wij geiooven,
dat het aantal Nederlandsche schepen,
dat zich thans in Nederlandsche ha
vens in Nederland of in de Neder
landsche koloniën bevindt, toereikend
is voor de Nederlandsche doeleinden,
wij toch, indien het blijken mocht,
dat dit niet het geval is, schikkingen
zullen treffan, om in alle Nederland
sche behoeften te voorzien.
Ik vermeld dit alles slechts om aan
het Huis uit te leggen en te bewijzen,
dat, wanneer ik zeg, dat de geallieerde
regeeringen in deze zaak er zorgvuldig
naar streven om aan de Nederland
sche regeering in alle opzichten te
gemoet te komen, dit niet is bij wijze
van spreken, maar een werkelijke,
echte verklaring van de intentie, die
de regeering bedoelt uit te voeren.
Mtdadieling van de Amerl.
kaansche legatie.
Be Amerikaansche legatie heeft
de volgende mededeeling verstrekt:
Aangezien berichten uit Nederland"
Washington hebben bereikt, welke
erop wijzen, dat er misverstand be
staat omtrent den aard van de stap-
pen, welke gedaan zijn krachtens de
jreclamatie van den President van
JO Maart omtrent in Nederland ge
registreerde schepen, welke zich
binnen het Amerikaansche rechtsge
bied bevinden, en uit die berichten
blijkt, dat er vrees bestaat, dat deze
schepen blij vend verloren zullen zijn
voor hun eigenaars en do Nederland
scha vlag, wordt aan de Amerikaan
sche legatie officieel medegedeeld,
dat de Vereenigde Staten geen-enkel
Nederlandsch schip krachtona de
jongste proclamatie van don President,
in beslag hebben genomen, maar
alleen het tijdelijk gebruik ervan
overnemen. Ruime vrachtprijzen zul
len worden betaald en de schepen
zullen worden teruggegeven na afloop
der tegenwoordige omstandigheden
en niet later dan aan het einde van
den oorlog.
Be Vereenigde Staton zullen alle
oor logs- en zeerisico's op zich nemen
en in geval van verlies door het op
treden van den vijand in deoorlogs
zone, gelijk deze zijn omschreven op
1 '1918, zal aan de eigenaars
de keus worden gelaten om betaling
te ontvangen van de waarde van het
scbip of het schip vervangen te
krijgen bü bet einde van den oorlog,
terwijl zij in den tusschentijd intereBt
ontvangen voor de waarde van het
verloren schip. Be Nederlandsche be
manningen en officieren zullen op
kotten der Vereenigde Staten worden
onderhouden, totdat een geschikte
gelegenheid voor terugkeer naar het
vaderland zich .voordost.
Htderland en de geassocieerden.
In de eerste Kamer deelde minis
ter Loudon made, gisterochtend ook
van den gezant uit Washington be
richt te hebben ontvangen, dat da
Amerikaansche regeering beBloot tot
het in beslag nemen onzer schepen
en dat besluit reeds tot uitvoering
bracht. Be juiste tokat der procla
matie van Wilson is den minister
niet bekend. Zonder een schijn van
recht is tot de maatregelen overge
gaan.
Een luid protest van de regeering
daartegen zal weerklank vinden in
beide takken der volksvertegenwoor
diging en in het geheele land. Als
het volk uit de beproevingen, die
ongetwijfeld het gevolg zullen zijn
van het gebeurde, zal zijn opgestaan,
zal het de regeering niet kunnen
verwijten, dat zfj niet alles deed om
het volk die beproevingen te besparen.
Verschillende sprekers sloten zich
bij het protest der regeering aan.
Iin verklaring vin din pnmlir
In de Twaids Kamer.
Minister Cort van der Linden deed
mededeeling van een ontvangen
schrijven van den gezant te Was
hington, meldende, dat onze schepen
in Amerika in beslag zijn genomen.
Naar aanleiding van dat fait zeide hjj
«Er zijn oogenblikken in het leven
van den staatsman, waarop hij uiting
moet geven aan hetgeen leeft in zijn
gemoed. Regeeriüg, volksvertegen
woordiging en volk zijn thans één.
Zij zijn neg nimmer zoo eendrachtig
geweest ala nu, zonder eenig onder
scheid van partij, stand en godsdienst.
Ik hoop, dat mijn woorden ver over
deze grenzen zullen worden vernomen,
indien ik van deze plaata een vlam
mend protest doe kernen tegen het
onrecht, den dwang en den smaad,
die ons werden aangedaan. Boven
ons brood en boven onze vloot zijn
ons lief onze zelfstandigheid en
ons recht. Basraan zullen wij vast
houden, daaraan zullen wij trouw
blijven tot aan don bedelstaf."
Voortgaande, zeide hij, dat de re
geering hen schrijven van de ge
associeerden niet als een ultimatum
had beschouwd. Zij had daarom voor
waarden gesteld, die onze zelfstan
digheid moesten handhaven. Bit heeft
niot gebaatmen ia eenvoudig tot
inbeslagneming overgegaan. Wij han
delden onder den drang van den nood,
pogende de beste oplossing te vinden.
Be Voorzitter zegt vervolgens,
dat verontwaardiging over het groote
onrecht, ona volk dezer dagen aan
gedaan, uiting hceft-gevonden door
do redevoeringen in dez9 Kamer en
door de krachtige rede van den
minister, zooeven uitgesproken. Spr.
heeft de overtuiging, namens de ge
boete Kamer en hét Nederlandsche
volk te spreken, wanneer hij zegt,
zich volkomen aan te sluiten bü het
krachtige protest van den voorzitter
van den ministerraad, en deelt aan
de regeering mede, dat zy in dez9
moailijke tydon kan verzeksid zijn
van den steun der Kamer en het
'«hoele volk. (Applaus en geroep
jravo l).
Het aantal schepen, dat zich in
Amerika bevindt, ia nog niet met
juistheid te bepalen. Het wordt ge
schat op ruim 70.
Van d® Maatschappij Nederland zfjn
het de stoomschepen Borneo, Java,
Bali, Batjan, Boeroe,Sumatra en
Banka, en-vermoed6lyk ook do Oranje;
van de Rotterd. Lloyddo Besoeki,
Malang en vermoedelijk d® Samarinda;
van de Holland-Amerika Lfjnda
Soestdijk, Zuidefdyk, Gorredyk, Am-
steldfjk, Beukelsdyk, Oosteraijk, Wsr-
terdyk, Maartensdijk, Sommelsdijk,
Rijndam, Waaldijk, Ysseldyk, achie-
dijk, benevens de Nieuw-Amsterdam
van de Kon. Holl. Lloyd: de Ken-
nemerland en vermoedelijk ook de
Zeelandiavan de K.W.-I. maildienst
de Jan van Nassau; van de Java-
China-Japan-lijn: de Tliialak.'
Be ,N. R. Crt." verneemt, dat de
Geassocieerde regeeringen voor bet
gebruik van de gersquireerde Neder-
andsche schepen betalen 40 shilling
per maand en per ton (de Engelacho
reeders. krijgen 12 shilling per maand
en per ten). Voor het verlies van
een schip wordt 260 dollar per ton
vergoed.
Reuter seint uit Londen d.d. 22
Maart
Wö vernemen, dat aan de haven
autoriteiten de noodigs instructies
z(jn gegeven om de Nederlandsche
achopen in bezit te nemen.
Ia de havens van heiVer. Konink
rijk liggen tusschen 20. en 26 schepen,
gezamenlijk metende c». 80,000 ton.
Bij de de noodzakelijke formaliteiten
zal de uiterste zorg worden gedragen
om de natuurlijke gevoeligheid der
Nederlanders te ontzien en er zijn
asu de plaatselijke autoriteiten orders
gegeven om aan dit punt hun meest
nauwgezette aandacht te wijden.
Wanneer officieren en equipages
naar hun land wenschen terug te
keeren, zal al het mogelijke worden
gedaan om ze zoo spoedig en gemak
kelijk mogelijk fce doen repatrieeren,
PLAATSELIJK NIEUWS.
20 Ms. toeslag gis.
In ona nummer van heden kan men
de advertentie lezen, waarbij wordt
toegestaan het rantsoen gas met 20
M8. te overschrijden.
WH vermoeden dat de late aankon
diging de bedoeling heeft, dat deze
hoeveelheid niet zal worden verbruikt.
Immers in het tegenovergestelde
geval zou men de vorgunning tot
een ruimer verbruik in het begin
van elke maand bekend maken. Thans,
nu wy reeds 23 Maart schrijven, heeft
men aan die vergunning niet veel;
zoolang men niet wiat, dat een toeslag
zou worden gegeven, moet men zien
met bet toegestane aantal M1. rond
te komen.
- Met ingang van de 4184e Staats
loterij zyn benoemd:
tot collecteur der Staatsloterij te
Rotterdam, G. E. J. M. Boelen, thans
collecteur, der Staatsloterij te Helder
tot colïectrice der Staatsloterij té
Helder, mevrouw S. H. Mekking,
weduwe van J. W. van Slooten, te
Leeuwarden.
Haring.
Donderdag werden aangevoerd 130
tal on Vrydag 125 tal haring. Pr$js
f 12.- k f 15 60 per tal.
Eiriti lezing der A. 8. 0.
Om half acht, toen wy in de zaal
van „Tivoli" verschenen, ter by woning
van de lezing van prof. Boeke, was
die zaal al voor het grootste gedeelte
gevuld met belangstellenden. En vóór
den ingang verdrongen zich honderden
en henderden menscben, die hun
beurt afwachtten. En hoe spoedig de
velen ook geholpen werden, anderen
namen hunneplaats in, en onafge
broken bleef de stroom bezoekers
aanhouden. Telkens weer kwamen
nieuwe rijen bezoekers bij tien- en
twintigtallen tegeiyk. Het was duide
lijk, dat, bleef dit zoo doorgaan, de
deuren tenslette gesloten zouden
moeten worden.
Aan alles komt een einde, ook aan
de capaciteit van eeno Tlvolizaal en
zoo geschiedde het, dat, even voor
acht uur, een twee- k driehonderdtal
bezoekers moesten worden afgawezan.
Met kunst- en vliegwerk, de laatste
stoelenreserve des heeren van Twisk,
tenslotte met staanplaatsen, werden
nog een paar honderd bezoekers
binnengelaten, on toen moesten,
onherroepelijk, de deuren dicht. Be
Vica-Admirasl en de Burgemeester
hadden beiden bericht tot hun leed
wezen verhinderd to zijn de lezing
by te wonen.
In de zaal zaten, dicht opeengepakt,
de menschen, in afwachting van do
lezing, dio de Leidscho hoogleeraar
prof. J. Boeke, zou houden over «Het
Leven in de Diepzee". Se Voorzitter
van de vereeniging «Algemeens
Geestelijke Ontwikkeling", de heer
Van Gouwelaar, opende met eenige
goedgekozen woorden de bijeenkomst.
Over het groot aantal bezoekers, dat
een eer is voor don spreker van deze
avond, drukte hy zijue voldoening uit.
Hü deelde met enkele woorden mede,
hoedanig het streven is der vereeni
ging, die algemeens gesuteiyke ont
wikkeling in den uitgebreidsten vorm
wil brengen, en bracht dank aan de
burgerij, die dit streven heeft getoond
te waardeeren,enaan den hoogleeraar,
die zich zes weken nadat de plannen
ontstonden, beschikbaar stelde voor
eene voordracht.
Prof. Boeke, die nu het woord kreeg,
vertelde in een hoogst boeiende en
leerryke rede allerlei wetenswaardigs
over bet merkwaardige leven, dat
zich ophoudt in de diepten der zeeën.
Gansch den avond hing het publiek
aan 'a hoogleeraars lippen. Prof,Boeke
verstaat by uitstek de kunst populair
te zijn; hy vermoeide zyn publiek
niet met een geleerde verhandeling,
maar droeg zorg nergens zwaar we-
tenschappelyk te worden.
Be spr. begon eraan te herinneren,
hoe de oude zeevaarders, met hun
gebrekkig materaal, tevergeefs tracht
ten de diepten van deD oceaan te
peilen en zoodoende tot de conclusie
moesten komen, dat de zee bodem- i
loos diep was. Hunne fantasie ging
zóó ver, dat zy die zoogenaamde
leillooze diepte bevolkten mot allerlei
lantastiache gedrochten, waarvan er
één, de zeeslang, zelfs nu nog niet
iiit den monschelijken geest verban
nen ia ©n van tyd tot tyd opduikt.
Doch na verloop'van tyd, toen meer
en meer een biologisch onderzoek van
dan oceaan ontstond, kwam de terug
slag', want allerlei feiten wezen er op,
die tot gansch andere conclusies
leidden.
Bat het daglicht ten slotte door het
helderste water zelfs werd uitgedoofd
en zich hoogstens tot op een diepte
van 500 M. liet bemerken, wist men
langzamerhand. Dieper dan 500 M.
heerschte dus do dichte duisternis.
En men wist, dat het dieriyk leven
afhankelijk is van het plantaardig;
dat zonder het plantaardig leven geen
dieren kunnen bestaan. Bit ïykt
vreemd, doordat verscheidene dieren
zich met vleeeBh voeden. Niettemin
is het waar, on als een mensch zich
voedt met vleeach, gebruikt hy daar
voor een dier, dat zich plantaardig
voedt, en wordt alzoo de keten, die
planton-; aan dierenrijk verbindt, een
voudig een schakel versprongen.
Planten nu hebben licht noodig om
te leven, en, wetende, dat op de groote
diepten derzeeëa duisternis heerschte,
redeneerde men aldus: er kunnen
daar geen planten loven, dus ook geen
dieren bestaan erer is aldaar ab
soluut geen leven mogelijk. Men
noemde dus de diepte van 600 M. het
z.g. nulpunt van het dieriyk- en het
plantaardig leven.
Hot was de Eagelschman Edw.
Forbes, die deze theorie verdedigde,
en hij deed dit zóó overtuigend, dat by
velen de waarheid ervan doordrong.
Interessant is het te zien hoe zoo'n
wetanschappeiyke overtuiging als met
één slag omvergegooid werd. Men
begon plotseling belang te stellen in
de diepzee uithoofde van telegraaf
kabels, dio gelegd werden door den
oceaan. Men moest de diepte der
oceanen en de oncvenheden van den
bodem kennen, en men ging die
diepte psilen. Men stootte op diepten
van 8 k 9000 meter.
Wat geschiedde er nu bij die pei
ling? Er kwamen vaak dieren mee
naar boven, en ook als zoo'n kabel,
die eenige jaren had gelegen op den
bodem van den oceaaD, plotseling
afbrak en men hem naar boven
baalde om de einden te lasschen
bleken die volgegroeid te zyn met
allerlei koralen, sponsen, schelp- en
andere dieren.
Aan Engeland komt de eer toe
voor het eerst een. groote weten
schappelijke expeditie uitgerust te
hebben om de diepten van den oceaan
te onderzoeken. Het materiaal, dat
zoo'n expeditie meebracht, werd
onderzocht en beschreven, en van
hoe grootea omvang dat materiaal
van éozo z.g. Ghallenger expeditie
was, bewijst het feit, dat niet minder
dan 30 dikke boekdoelen vol beachry
vingen en afbeeldingen hierover ont
stonden.
Men zag toen in, dat in de groote
diepten vaü don oceaan zich een
enorme dierenwereld ophield. En,
waar zóó 4e feiten spraken, daar
vroeg men zich af, waarin de theorie
van Forbes, die zóó overtuigend was,
had gefaaldboe het bestaan kon,
dat al deze dieren, die toch planten
leven noodig hadden om te bsstaan,
daar konden leven.
Nog een andere vraag deed zich
veor: hoe konden die dieren leven
onder zoo'n enormen druk Wy we
ten immers allen, dat op groote
diepten, de atmosferische driik ont
zettend wordt, dat dieren, die b.v.
op 8000 M. diepte gevonden worden,
niet minder dan 80 atmosferen druk
moesten doorstaan. Hoe kan dat?
In die dagen ontstond Barwin's
evolutieleerde leer van de ontwik
keling van de verschillende dier
soorten uit de primitieve oervormen,
hoe met de langzame verandering
van d© aarde ook de diersoorten
veranderden. In de diepzee, wist
men, heerschte onveranderiyke duis
ternis, en geiyke temperatuur, ter
wijl geen merkbare strooming be
stond. Bus moesten, zeide men, in de
diepzeeën ook de oervormen der
primitieve diersoorten bestaan.
Al deze verschillende vragen, die
zich nu opdeden, werden door den
spr. beantwoord, aan de hand'van
een aantal lantaarnplaatjes. We kre
gen allereerst eenigo oude zeekaarten
te zien, waarop de fantastische mon
sters der verbeelding waren afge
beeld. Be verschillende wetenschap
pelijke instrumenten werden ona go
toond, het dieplood voor de diepte
bepaling enz. Ook instrumenten voor
het meten van stroomingen. Want
het bleek, dat het oceaanwater op
zoo groote diepte niet geheel on al
stroomloos is; wel zijn de stroomingen
vaak uiterst gering, maar za zyn er.
Ook leerde men waarom er steeds
dezelfde temperatuur is,
Het is jammer, dat #y niet een
uitvoerige beachry ving van al deze
zaken kunnen geven, maar doordat
natuuriyk het licht uitging by de
vertooning der lantaarnplaatjes, kon
den wy niet aaneengeschakeld onze
notities maken.
Prof. Boeke liet ons zien hoe men
met groot© dreggen den bodem van
den oceaan afzocht; hoe dan allerlei
fauna omhoogkwam, die een zeer
uitgebreid onderzoek eischte; hoe ook
bleek, dat de dieren op die groote
diepten wel degelijk hun voedsel van
planten ontvingen. Mllliarden en
milliarden uiterst kleine planttn,
het z.g. plankton, nl., drijft in da
zeeën; zoodra het afsterft zinkt het
uaar beneden, en, de keudore water-
lagen werken als 't ware conaer-
veerend, zoodat het niet vergaat,
maar den bodem bedekt. En ziedaar:
het geheim van het dieriyk leven
op die groote diepten is verklaard;
al die dieren worden gevoerd door
dien steeds neerdalendon planten-
regen, door een «manna", dat van
boven op hen neerdaalt. Spr. liet
ons zeer interessante afbeeldingen
zien van zulke dieren, die op den
bodem van den oceaan groeiende
z.g. zeelelie, overblijfsel van vroegere
relictenfauua, koralen en sponzen.
Zy alle kunnen zich niet van den
bodem losmaken, en hunne lange
vangarmen openen zich om het voed
sel, het plankton, te ontvangen,
waarvan zy bestaan.
Ook vry zwemmende dieren zyn
er: grillig gevormdo vbscben, en
ook ten opzichte van ben werd het
levensgeheim opgelost. Want de
duisternis, die daar beneden hseracht,
ia niet abaoluut, en het zijn de dieren
zelf, die hun weg verlichten door
phospboreicentio. Levendig beschreef
de hoogleeraar hoe prachtig een leven
daar op don bodem dot zeeën heers ebt;
hoe veelkleurig dikwyis het licht is,
dat sommige dieren uitstralen; men
heeft zslfs photo's kunnen maken van
zoo'n dier, dat ai, door duizendep
meters water van andere temperatuur,
anderen druk heen. naar de opper
vlakte was gehaaid, en dat dus al
half doed was by zyne vangst, en
slaagde niettemin er in met eigen
phcaphoreacentie van dat halfdoods
dier een vry scherpe photo te maken;
bewys hoa prachtig dat licht is.
Ook bleek uit het onderzoek, dat
de dieren in hun samenstelling niet
zooveel van andere verschilden, doch
dat enkele hunner organen zich
hadden vervormd en aangepast aan de
vo?ftuaórde levensverhoudingen. Zoo
toonde spr. ons vlsschen met teh>s-
copische oogen, met lichtgevende
tasthoorna op den kop, ja zolfi wan
er één, «het eenige boest, dat zich-'
zelf in den nek kan zien", zooals de
spr. geestig zeide, dat zyne oogen op
lange beweegiyke sprieten heefizltten,
dia het naar alle kanten bewegen kan.
Tengevolge van het lichtgevend
vermogen kunnan deze dieren elkan
ders soortgenooten onderscheiden, en
hun vyanden ontvluchten.
Bat ze onder zoo grooteu druk
kunnen leven, komt wegens de cel
vorming van hun lichaam, dat uit
week, waterrfjk vleoöch bestaat. Als
slot zynor Herie gaf spr. do ontwikke
lingsgeschiedenis van de aaL Lange
jaren heeft m«n tevergeefs gezocht
naar de wyzo van voortplanting dezor
diersoort. Thans weet men, dat zy
oengeheeien ontwikkelingsgang door
maakt van het lag® water onzer
rivieren naar de groot© diepten der
oceanen, alwaar zy eieren legt, die
omhoogryzen en aan de oppervlakte
tot ontwikkeling komen. Do jonge
diertjes, die glashelder en doorschij
nend zyn gaan op hunne beurt weder
naar de diepten, kortom, er ia by
doze merkwaardige diersoort ©en
voortdurende afwisseling van verblijf
in ondiep en diepwater. Bewys, dat
het iiebaam zich geheel aanpast aan
deze groote veranderingen van levens-
Lomatandigheden.
I
Aan het slot zynor uiterst belang
wekkende redevoering gekomen werd
de geestdriftig toegojulchte boog-
leeraar door den voorzitter, den heer
Van Couwelaar, met eenige passende
woorden bedankt, die htm «tot weer
ziens" toeriep.
De spr. deelde verder mede, dat
tengevolge van het groot aantal te-
leurgestelden, die thans geene plaata
meor konden krijgeD, voer de volgende
lezingen vooraf kaarten te krijgen
zullen zijn. Wij kunnen hieraan toe
voegen, dat de kaarten, vanaf Donder
dag der volgende week, reeds ver
krijgbaar zuilen zyn aan verschillende,
nader bekend te maken adressen. Do
eerstvolgende lezing zal plaats hebben
in Tivoli op Vrydag 5 April. Hoogst
waarschijnlijk zal dr. Van Petch dan
eene lezing houden over den Sterren
hemel. Uit de diepste diepten der
wereldzee naar de hoogste sferen van
het heelal: deed men ooit stouter
sprong om te komen tot «algemeens
geestelijke ontwikkeling 1
Verkiezing Tweede Kamer.
De vergadering van Vooazitters en
Secretarissen van R. K. kieskring-
besturen en van den Alg. Bond van
R^ K. kiesvereenigingen in Nederland
heeft aan de aangesloten vereenigin-
gen een advies gezonden betreffende
het stellen van eandidaten voor de
a.s. verkiezing.
Dit advieB is opgemaakt na kennis
name van de groslijsten en daarbij
is rekening gehouden met de ver
schillende stroomingen in den lande.
Het advies luidt om overeenkom
stig het voorstel der kieskringen,
Helder en Haarlem deze te combi-
noeren en daarvoor een geiykluidende
lijst in te dienen alsvolgt:
1. Mr. J. B. Bomans, 2. Gh. L. van
de Bilt, S. Mr. P. J. Reymer, 4. A.
B. Michiolsen, 6. Mr. P. J. vaniSons-
beek, 6. J. G. Swing.
Neutrale Partij.
Gisteravond had een conferentie
plaats tusschen eenige belanghebben
den en belangstellenden in het Kunst
en Amusements-bediöf en den heer
Frita Kleinbloesem, lid van het Hoofd
bestuur der Neutrale Party.
Nadat de bedoelingen en het streven
der Neutrale Party deer genoemd
Hoofdbestuurder duidelijk uiteen wer
den gezet en de aanwezige heeren
hierdoor volkomen overtuigd waren
van de noodzakoiykhoid deze jonge
Neutrale Party te moeten steunen,
werd door hen in pricipo besloten te
trachten, ook in don Helder een af-
deeling dier party te stichten.
Tot een voorloopige Commissie
vormden zich de heeren kapitein Haak
Plaata. Adj., Hazebroek, Directeur
Marinekapel, M. P. Polak, Gasino,
Schouten «Hotel Bellevue".
Genoemde heeren zullen spoedig
opnieuw bijeenkomen ten einde een
openbare vergadering alhier uit te
xchryven, ter definitieve stichting
eenor afdeellng.
Do Neutrale Party schynt veel
aanhang en atoun to verwerven.
Opira Troubadour In „Culio".
Zondagavond geeft het bekende
Opera Solisten-ensemble een opvoe
ring van de Opera Troubadour. Bit
gunstig bekend staande gezelschap,
dat hier reeds 3 malen met groot
succes de Faust opvoerde en 2 malon
do beide opera's «Paljas" en «Ca-
valeria Rusticana", beschikt over
uitstekende kiachton, waarvan de
opera zangers Mastenbroek en Leen-
ciers, geen onbekenden meer voor
ons zyn.
Bit keer geven zy de zoo populaire
Opera «Troubadour", die evenals de
„Faust", overal schitterend succes
neefc.
De hoofdrollen worden vervuld door
de dames Ella Idsinga, Bitmar,
Brison en de heoren Mastenbroek,
Leendera en Oostra.
De muzikale begeleiding wordt uit
gevoerd door leden van hot Staf
muziekkorps der Kon. Marine- onder
leiding van den heer Jan van Buinon,
terwijl de costumes geleverd zyn door
de firma Sernó en do grimeering
van huize Meyer la.
Voor opera-lief hebbers belooft) het
een mooie avond!
IJlt het Politli-ripport.
Door een bewoner van de Artillerie
straat werd Birsdag j.l. aangifte ge
daan, dat uit zyn tuin, gelegen aan
den Koningsweg, een 100-tal kool-
planten zijn ontvreemd.
Door een aannemer is aangifte ge
daan, dat op 16 Maart j.1. van zyn
workplaatx aan de Achtergr.-Zuidz.
2 reepon lood van 1M. lang en 10 cM.
breed zijn ontvreemd. Een onderzoek
wordt ingeoteld.
Maandag 18 doser, 's avonds om
streeks 9 uur, werd per telefoon de
hulp der politie ingeroepen door den
soldaat v. B., wonende Brakkeveld-
weg, omdat zyn buurvrouw, de huis
houdster 'van zekeren J. K., ook in
datzelfde buis «en gedeelte bewonen
de, een ruit by hem iDgeslag8U had.
Toen de politie ter plaatse kwam en
een onderzoek instelde, bleek het, dat
de huishoudster van J. K. in beschon:
ken toestand verkeerde en de familie
v. D. beleedigdo. Op straat gekomen,
werd zy door da agenton mede naar
't bureau genomen om haar roes uit
te slapen.
Maandag j.l., omstreeks 9 ure, werd
door een bewoner der Zuidstrast de
hulp der politie ingeroepen, emdafc
hy levon hoorde in de woning van
zyn buurman M., en daar de bewoners
do stad uit waren, dacht men natuur
lijk aan ongonoode gasten. Terstond
stelde de aanwezige agent van politie
een onderzoek in. Door overklimming
van een schutting kon men in den
tuin komen, waar niets onbehooriyks
gevonden werd. Ook aan den veor-
kant van 't huis was niets te be
speuren wat op inbraak geleek. Toen
om 10]/f een in de nabyheid wenendè
schoonzoon thuis kwam, dio ean sleu
tel der woning had, werd door den
agent het geheele huis doorzocht,
maar er werd niets gevonden, zoodat
de verbeelding hier oon groote rol
schynt gespeeld te hebben.
Maandagavond omstreeks 10'-/j uur
vervoegde zich aan het bureau Zuid-
straat een bewoonster der Yróonatraat,
die mededeelde, dat een haar onbe
kend manspersoon trachtte over do
schutting op haar oif to klimmen.
De politie stelde dadeiyk oen onder
zoek in, doch de vogel was gevlogen.
Terwyi de vrouw dien nacht by buren
logeerde, bewaakte de politie 'a nachts
het huis,, zonder eenig onraad te be
speuren.
Boor een korporaal, dienende by de
pantseifort compagnie, werd aangifte
gedaan, dat uit esn vlet, liggende in
de haven naby de Texelsche boot, ten
nadeelo van het Kyk is ontvi oamd
een stuk manilla touw, lang pl. m. 16
M. en dik in omtrek ongeveer 8 cM.
Woensdag j.l. gaf een bewoner van
den Dijkweg kennis, dat hy dien
morgen tot de ontdekking kwam, dat
van zyn woning een zinken afvoerpyp
ter lengte van pL m. 2 M. was ont
vreemd.
Di ziipdlstrlbutii.
Het rantsoen zeep aan
merkelijk verlaagd.
Hot Ryks Centraal-administratie-
kantoor voor de Distributie van
•Leven «middelen beofc aan de ge
meentebesturen medegedeeld, dat in
verband met de vervaardiging van
regeeringszeep zonder ïyoollo, welke
in voorbereiding is, en door moei-
ïykheden by den aanvoer van grond
stoffen uit het buitenland, do fabribage
van zachte zeep tydelyk atagnatie
ondervindt. In verband hiermede zal
voorloopig slechts 1 ons perperBoon
op hst toegewezon kwantum voor
de eerstvolgende periode afgeleverd
worden. Voor de komende maanden
zal het rantsoen vtn 2'/» ons zeep
per periode van 4 weken, worden
ingekrompen tot 1 ons gedurende
denzelfden tyd. Do volgende week
wordt ons verstrekt en vervol
gens om de veertien dagen eenzelfde
hoeveelheid.
Aan de gemeentebesturen is voorts
verzocht in hun gemeenten bekend
te maken, dat voorloopig geen in-
dustriezeep ksn worden afgeleverd.
Os strijd in het Westen
ontbrand.
In de berichten uit Londen, die wij
gisteren per bullotin publiceerden, en
die wy van het betrouwbare pere
bureau V. B. ontvingen, kwam een
opmerking voor van den Reuter-
Correspondent aan het Britache froDt,
dat «de toestand voor het oogenblik
wankelend was."
Be tot heden ingekomen berichten
geven geen aanleiding dit to ver
onderstellen wij vermoeden, dat die
log. correspondent, van den eersten
stoet aan het front te hevig waa
geschrokken, en geen raad meer wist.*
Uit de verschillende communiqué's
van do laatste dagen kan men op
maken, dat het Buitsche offensief op
verschillende plaatsen van het geheele
Weatfront tegelykertydzal losbarsten;
op alle plaatsen valt een belangryke
toename van het artillerievuur waar
te nemen. Allereerst oek in Vlaan
deren, aan de beide zy den van Rcims,
in Shampagne en voor Verdun.
Be eerste stoot tusschen Cambrai
(Kameryk) en la Fbre is, volgons hot
gisterenavond ontvangen telegram,
reeds hard aangekomen. De Duit-
schers namen zestien duizend In gel
achen gevangon, veroverden 200
kanonnon. Boch het is niet gezegd,
dat op dit punt juist de hoofdaanval
zal gericht blijven. Eerst als op alle
vakken van het geheele front de stryd
zal zijn ontbrand, en de te verwachten
groote alag goed en wel aan den
gang is, zal men knnnen zien, waar
bet hoofdoogmerk van het Duitschi
offensief te verwachten is.
In dl nirsta linie donrgedrongnn.
Beriyu, 22 Maart. De legers van
prins Rupprecht en den kroonprins
Ostende werd van zee uit gebom
bardeerd.
In Belgisch- en Fransch Vlaanderen
duurdo het hevige vuurgevecht voort.
Onze verkenningstroepen drongen
meermalen de linies van den vijand
binnen.
Tan ten Z. O. van Atrecht tot La
Ftre vielen wy de Eagelsche stellin
gen aan. Na een hevige artillerie-
voorbereiding en mynworpersactie
viel onze infanterie over een breed
front aan en vefovorde overal de
eerste linie van den vyand.
Tusschen La Fère en Soissons, en
ter weerszyden van Reims en in
Champagne, nam de artillerisstryd in
hevigheid toe. Onze stormcolonnos
keerden op vele plaatsen met ge
vangenen terug.
Da legers van von Qallwitz en
prins Albrccbt
Onze artillerie zette de vornietiglng
van do infanterie posities en batteryen
van den vyand voor Verdun voort.
Ook in Lotharingen nam bet vuur
gevecht op verschillends punten in
hevigheid toe.
Hit offsniiif dar Dultschert
in dat Wasten.
Beriyn, 22 Maart. Officieel. 9o suc
cessen, gisteren in de gevechten
tusschen Atrecht en la Fère behaald,
zyn, by de voortzetting van onzen
aanval, uitgebreid. 16000 gevangenen
en 200 stukken geschut werden tot
dusver opgegeven.
Tóér Verdun bleef de vuurstryd op
hoog peil.
(Een ander bericht spreekt van
17000 gevangenen en 300kanonnen).
Parys, 22 Maart. Officieel avond-
bericht: Tamoiyk drukke bedryvig-
heid van het geschut gedurende het
eerste deel van dag. Ze waa 's mid
dags onstuimiger, vooral op verschil
lende punten benoorden den Chemin
des Dames, in de streek vanCourcy
en la Pompelle alamodo in Champagne
bezuiden Moronvilers.
Drie Duitsche overvallen benoorden
Souain en beoosten de Té ton hebben
tot niets geleld.
Londen, 22 Maart. Router's bizon-
dere correspondent in het Britscbe
hoofdkwartier seint d.d. heden: de
Britsche legers zien in rustig ver
trouwen den uitslag van den kracb-
tigon afweor tegemoet, dien zo tot
dusver den Sutischers boden. Be
vijand heeft tet nu toe een gewel
digen prijs betaald voor zoo kloine
winsten als wat de vruchten van
hun machtige inspanning om door
te breken zyn.
Gisteren zijn in den strijd onge
veer 19 vyaudeiyke divisies geïden
tificeerd. Het offensief begon met
uitvallen en plaatseiyke infanterie-
aanvallen na het vinnige voorberei
dingespervuur. Deze aanvallen werden
In hoofdzaak gefnuikt. Tusschen half
negen en tien uur in den ochtend
ontketende de vyand een heele reeks
forsche aanvallen aan weerskanten
van het Noorderkafiaal. Ze zetten
drie golven in, de een na do andere.
Hier en daar werd onze linie terug
genomen. Om vyf uur vielen veracho
troepen opnieuw heftig in N.W.
richting van Fontaine les Croisilles
aan, maar deze poging werd be
dwongen door het vemietigingavunr
onzer machtnegeweren.
Nadat de Duitschera een taktisch
voordeel hadden behaald, deden wy
gisteravond om zeven uur een tegen
aanval met infanterie eu tanks en
verdreven hen uit de stelling, die ze
hadden vermeesterd.