COURANT
sss
Hotel „BËLÏ.EVUE".
No. 4935
ZATERDAG 18 MEI 1918
48a JAARGANG
Uitgever i C. DB BOER Jr.. Helder. Oplaag 6SOO ex. - Abonnementaprll»In de atad tl.—per poet M.25. Buitenland 12.25. - Loeee ex. 3 oent. - Adverleotltn per regel 10 oent 10oorlogetoeelag.
Eerste Blad.
Op- tn ondergang van Zon an Maan
ea tijd van hoogwater (Texel).
(Zomertijd).
Mol. op: ondar: op: ondarT.m.n.xn.
Zondag 19 a. 2.18m. 2.9 6.0 8.6» S16 8 20
Mundae 20 n 8.30 2.26 1.68 8 60 1.26 IJS
Dinodag 21 1.26 8.10 86 8.67 6.80 6,10
Woanad. 22 6.81 2.68 1.66 8.68 6.80 6 86
8.18 1.61 9.0 7.30 7.36
8.13 1.62 9.2 8.0 8.6
1.18 1 60 8.8 8.06 8,46
Dondard. 23
Vrijdag
Zatardag
De EveniBJige Veileaenwoordioiny.
II.
Vroeger haalde elko party of kle-
zeragroap, die haar man gekozen wilde
zien een lijdt van 't Raadhuis, waarop
de uitverkoreae of de uitverkorenen
voorkwamen) en 'overnachte aantal
kiez-ra onderteeksnde deze ïysfc, die
vervolgens ten Raadhuize werd inge
leverd.
Als bezwaar tegen de nieuwe
methode ia wel eens aangevoerd, dat
do Partijbesturen nu zooveel macht
hebbsn gekregen.
Dit ia in zooverre waar, dat men
vooraf de candidaten reeds plaatst
naar gelang van de voorkeur, die men
liecht aan hunne verkiezing.
Eu dit leidt ongetwijfeld tot meer
dere leiding van boven af, al is het
voordeel, dat elke party nu ook haar
bekwaamste mensuhen, ook zy dus,
die overigens minder door openbare
propaganda zich doen kennen, de beste
kansen kan geven.
In de S.D.A.P. wordt b.v. door den
Paityraad (sen orgaan, bestaande uit
het PiU'tybestuur, Kamerfractie, re
dacties dor bladen en vertegenwoor
digers der Gewesten) aan de leden
een voordracht gezonden.
Door de leien worét die in eiken
kieskring aangevuld en daaruit wordt
door de loden per referendum defi ritief
do iyat gemaakt, In de volgorde,
zooala men dat verkiest.
Het laatste woord ia dus aan de
loden, al biykt in de praktyk, dat
men van de voordraeht van den Party-
raad niet of weinig afwijkt.
Vroeger stelde elke districtsfederatie
haar candidaat, welke keuze alleen
door het Partijbestuur moest worden
goedgekeurd.
Naluuriyk zitten ook hierin bezwa
ren, al ware het alleen maar, dat
allerlei plaataelyko grootheden, mits
zy naarstig don boer opgingen, op
den duur wel een Kamerzetel ver
overden, terwyi heel wat stillere, doch
bekwamere menschen er niet aan toe
kwamen.
Andere partijen doan h9t op andere
wyze; doch eenige loiding van boven
af zal o voral wel onvermijdeiyk zijn
en ia ook in alle partijen wel toe
gepast.
In de Party 't dus o ver de volgorde
eens, dan komen do candidaten ook
in diezelfde volgorde op de officieele
candidateniyst.
Bij de inlevering daarvan moot dan
tevens worden overgelegd eene door
den caudidaat ondarteekende en door
den burgemeester zyner woonplaats
gelegaliseerde verklaring, waarin by
meldt, genoegen te neman met het
nummer, dat ham op do lijst is
toegewezen.
Zyn wa eenmaal zoover, dan komen
de kiezers, dio in laatste instantie
dus uit die staalkaart een keuze
moeten doen.
Ean nieuwigheid is nog, dat de
indieners der lijst in eiken kieskring
een gemachtigde aanwijzen, die be
voegd is, alle of sommige ïyslen te
verbinden.
Hiermede is dus erkend, dat al de
lijsten van één party, in verschillende
kieskringen ingediend, als dón lyst
voor het geheele land gelden on dat
hat Ryk dua daarmede als één kies-
kring wordt beschouwd.
Do aangewezen gemachtigde!n)
(voor de S.D.A.P. is dit b.v. slechts
éóo persoon) zendt dan een schrifte-
ïyke verklaring aan het Centraal
stembureau, dat die ïysten door hem
verbonden zyu.
Hut bureau publiceert na een ter
mijn van 7 dagen het feit van die
verbinding.
Da maatregel dient natuurlijk hier
voor, dat zoo min mogeiyk stemmen
vorloren gaan.
Bat de stemmen in Noord Brabant
of Limburg uitgebracht en die op zich
zelf geen recht op een zetel zouden
govon, nu meetellen on met andere
overschotten meê thans wel een zetel
kunnen opleveren.
Er is nog een ander middel, om
zoo min mogeiyk waardelooze over
schotten te krygen; doch dat bespre
ken wy later.
Dan kan tevens iets over de kansen
van de, als paddestoelen uit den grond
oprijzende, kleine partytjas worden
gezegd.
We zyn nu aan de stemming toe,
die 45 dagen na de candidaatstelling
moet plaats vinden.
Ia deze handeling is niet zooveel
gewyzigd.
Er komen meer Stembureau!, allen
niet meer dan 1000 kiezers tellende.
De uren van de stemming biyven
als voorheen.
Men krygt ook weder een oproepings-
kaart, die men inruilt op 't bureau
voor een stamkaart, en 't zwart
maken van de witte puntjes is als
proef ondervindelyk 't beste, eveneens
gehandhaafd.
De oproepingskaart bevat thans de
herinnering aan den stemplicht.
Na afloop stelt het bureau vast,
welke kiezers niet zyn opgekomen
en doelt dit binnen 2 dagen aan den
burgemeester mede.
Hy die geen geldige reden voor
zyn wegbiyven weet aan te voeren
wordt door den Kantonrechter ge
straft met berisping of geldboete van
ten hoogste drie gulden.
Hooger beroep of cassatie van deze
vonnissen is er niet.
Be kiezer is nu zoover, dat hy een
stembiljet in handen heeft.
Stel nu hier fn den Xdeu kieskring
Halder, bevattende do vroegere Kamer-
districten Helder, Alkmaar, Hooro,
Bekhuizen, Zaandam. Bevorwyk, in 't
algemeen dus Noord-Holland boven
het IJ.
Er zullen ïysten worden ingediend
door de Anti-re 7oIutionairen, Katho
lieken, S.D.A.P., Vry-liberalen, Unis-
liberialen, Vryzinciig democraten,
Christen-democraten en Neutralen
(tooneelparty).
Er kunnen er nog meer zyn, zooals*
de Economische Bond, het Verbond tot
democratiseering der Weermacht enz.,
maar stel de 8 genoemden.
Op elke iyat mogen hoogstens 10
namen voorkomen.
Dit aantal doet aan de zaak niets
af, daar men niet op personen, maar
op partijen stemt en de volgorde
waarop die partijen hun mannetjes
hebben gezet vrywel beslist, wie er
van de toegewezen zetels een krijgt.J)
Zoo we dua zeiden, 8 partyen met
ieder 10 namen zou 80 namen zy'n.
De kleine partyen zulien wel met twee
tot drie volstaan en ook de S.D.A.P.
dient slechts 8 namen in. Men moet
alleen zorgen, dat dit aantal niet
kleiner is dan men kana heeft gekozen
te krygen. Wat er meer op staat, is
men als een vriendeiykheid aan de
kiezers bedoeld, om hen een goede
keuze te geven en ook omdat bepaalde
personen in bepaalde streken veel
stemmen op zich kunnen vereonigen
en elke stem op welken Candidaat ook
uitgebracht, de Partij een stem en een
kans meer geeft.
Hoe moet ik kiezen?
Zie hier de vraag, die in de diverse
stembureaus dikwyis zal moeten
worden beantwoord.
Toch is 't niet zoo. lastig als velen'
nu mseoon.
Eenige politieke ontwikkeling, om
in de veelheid der verkiezingsgroepen,
de Party, die men stemmen wil, te
onderscheiden, is natuurlijk nooiig.
Waar echter van elke party de beate
en meest bekende nameo boven aan
staan en elke partij apart staat, zal
de kiezer dit spoedig geuoeg zien.
En verder heeft bfl van die 80 of
meer, slechts één puntje zwart te
maken
Maakt by er méér zwart, dan is
zijn biljet van onwaarde.
Ea welk puntj3 hy zwart maakt?
Iemand die anti >-6volutionnair wil
stemmen maakt één punije van de
a.r. groep op zyn stembiljet zwart,
iemand die rood stemt doet desgelijks
in de socialistische groep.
Dat is alles.
Maar, zal meer dan één, die nadenkt,
vragen, in bet bedoelde gebied moeten
toch weer 6 vertegenwoordigers
komen. Hoe kan dat, aln we slechts
één naam zwart maken
Ziehier nu het verschil. Wie men
ook stemt, men stemt de partij,
waarvan die uitverkorene lid, is.
Er zyn over 'thesleland 100 zetels
te verdeelen alle stemmen op de
Partyen in 't heele lar.d uitgebracht
tellen mee, en beh Centraal Stem-
bu-eau stelt de geheele uitslag vaat.
Ge stemt du3, met dat eene puntje
zwart te maken, niet één persoon,
maar ge stemt daarmêe alle personen,
welke van die Party op uw biljet
staan.
En naar de volgorde waarin zij
staan, komen zy aan de beurt als 't
op verdeelen in den Haag aankomt.
En daarom moet elke kiezer, die
n party kiest (en dat kan nu niet
anders meer) en ook met de volgorde
accoord gaat, geen ander dan 't
bovenste puntje, dus van No. 1, zwart
maken.
Dat is voor de Katholieken in dezen
kring Bomans, voor de S.B.A.P. Duya,
voor de andere partyen weer andere
bekende voormannen.
Maarzal men nu zeggen, als
de kiezer nu eens niet accoord gaat
met die volgorde?
Als hy maling heeft aan die Party -
bemoeiing en aan de voorkeur die de
Party als zoodanig aan zekere per
sonen geeft?
Ban mag hy van die lyst gerust
een ander kiezen, mits hy maar nooit
meer dan dén naam stemt. Al heeft
hy dus zyn liefde verpand aan meer
dan één candidaat (en thans mot 't
passieve Vrouwenkiesrecht is dit
warempel niet meer flguuriyk ge
sproken), by zal zich moeten beperken
tot één, anders maakt hy zyn biljet
van onwaarde.
De voorkeurstemmen hebben abso
luut geen invloed op het aantal zetels
dat na afloop elke Partij wordt
toegewezen.
Alleen heeft 't invloed op de vraag
welke personon van die party de zetels
zullen bezetten.
Een volgenden keer nu over het
vaststellen van den uitslag.
Over de z g.n. vooikourstemmon sproken
•wJJ later.
Or«r de yerdeollng ln een volgend utuk.
Helder, 18 Mei '18.
M.
DE WEEK.
14 Mei.
Wy weten nu, wat minister Loudon
aanleiding heeft gegeven om ge
durende de spanning, die er tusachen
Den Haag en Beriyn is geweest, in
de Staten Generaal te spreken van
„eene zeer ernstige kwestie" en van
een „ematigen toestand", waarin wy
hebben verkeerd.
Het Haagache Piein „locutus est";
heeft eindeiyk den sluier opgelicht.
En nu weten wy ook, dat het pessi
misme des ministers van Buitenland-
scha Zaken zeer zeker niet ongegrond
was. De Buitsche Regaerlng heeft ons
wel niet een eigenlyk .ultimatum"
gezonden,maar 't had er toch heel veel
van IHet alternatief, waarvoor zy
Nederland stelde, by boodschap aan
baron Gevers, onzen Gezant te Beriyn,
was feiteiyk een ultimatum gelijk.
Wy waren „k deux pas" van ten
conflictEn niemand, die de zaak
onbevangen wil beschouwenzonder
lUBt om ons volk onverpoosd te
prikkelen tot daden, die de matelooze
ellende van de menschenslachting
over ons zou brengen, kan ont
kennen, dat onze Regeering zich hier
fikuch heeft gedragenzich niet latende
afschrikken door .een grooten mond";
niet sidderend in flauwhartige vrees
beseffend, dat ook de Oosteiyke
buurman zich nog wel eeus bedenken
zou, alvorens net totdusver neutrale
Nederland de Entente in de armen
te voeren. Ten slotto heeft men te
Beriyn besloten, toch wat water in
den zeer-aterken wyn te plengen, dio
voor Nederland bestemd wax.
Ea voor zoover de buitenstaander er
over oordeelen kan, is de toestand nu
beter dan men een paar weken gelsden
durfde verwachten. Er moeien te
Bariyn nog besprekingen worden
gehouden over sen» voorloopige op
lossing" van het vraagstuk der veilige
verbinding met Amorika voor onzo
voedsel-voorziening. Onmogelyk is 't
niet, dat deze onderhandelingen
minder vlug van stapel zullen loopen
dan Bominigen dia nu geen wolkjo
meer aan de lucht bekennen, willen
gelooven. Op .surprises" van min-
welkome soort moeten wy nu steeds
bedacht wezen.
Maar minister Loudon verzekerde
in zyn antwoord aan mr. Dresselhuyt,
dat de geassocieerden zullen bsrusten
ia onze overeenkomst, met Duitach
land gesloten. En 't wachten is nu
op de eerste met graan beladen
schepen, dio uit de Nieuwe Wereld
zullen arriveeren. Terwijl bodems
worden uitgerust voor de reis naar
Amerika.
Do oeeonomiache druk bijjft zwaar.
Minister Poachuma verorberde een
extra-scherp onderzoek naar geham
sterde waren, in stad ®n op 't land.
En hier en daar werden aardige
collecties ontdekt, schoon tot nu toe
de fantastische verhalen Oïer fabel
achcige voorraden, by particulieren
opgetast, niet zyn bewaarheid. Het
.gerucht" ia ook by zulke dingen
meestal duizendmaal grooter dan de
werkelijkheid
Oaza kolen7oorraad noodzaakt
in de onzekerheid, wanneer de oeco-
nornische nieuwe regeling met
Duitacbland er zyn zai tot groote
omzichtigheid. Amsterdam kreeg aan-
achryviug om met 20 pet. te bezui
nigen, en in de dagebjks aangroeiende
gelederen dor straattoovers, inbrekers
wekte dia tyding uitbundige
vreugde.
Op 3 Juni a,s. wordt de zomer-
dienatrageling der spoorwegen van
kracht. Ea ia de verbindingen zal
wat verbetering worden gebracht.
Maar ook hier dwingt het tekort aan
kolen tob zeer groote behoedzaamheid.
Voorloopig zal er dus van „zomor-
treicen" geen 3prake zyn. Terwyl
men wè! noodig acht het wederom
invoeren van een hooger tarief voor
de zomermaanden. Teneinde .den
stroom van pleizierreizigerB togen te
gaan"Ook zonder die duurdere
tarieven zou 'r. dunkt me zoo
met dien .stroom" zoo'n vaart niet
loopan. Tot zuinigheid worden wy nu
allen gedwongen.
De pijp en de cigarette veroveren
al-meer terrein op de sigaar, waarvan
de allerminste soorten, de echte
,stinkadoros", niet goedkooper dan
:oven C6nts te koop zyn. Tersvyi de
porione uaby is, dat da .dierbare
vaderlaadache borrel" tot- de voor
kleine beurzen onbereikbare genot
middelen zal bohóoren, in afwachting
van hat niet me6r veraf-liggand mo
ment, waarop noch voor geid noch
voor .goede woorden" het product
der Schiedamache branderyen meer
zal te krygen zyn. Voor het café on
restaurant bedryf ziet de naaste toe
komst er inderdaad zeer somber en
naargeestig uit.
Men ziet nu zeer-deftige dameaen
heeren wachten by vischkarretjes, op
de publieke straat, tot ze oen boije
of schollotje kunnen meekrijgen. Een
onBje trbee, op de .jour" atillekenu
meegesmokkeld ia een kostelyk, on
schatbaar cadeau 1Wy allen
krygen nu harde, maar misschien
zeer nuttige lessen in 'c zich verge
noegen met, zich zelfs verblyd toonen
over het bozit van wat vroeger tot
.vanzelf sprekende dingen", de
onmisbare en steeds in voorraad
zynde, werd gerekend. Be groote
ramp, in Augustus 1914 over de aarde
gekomen, doet ons wel eene meta-
morphose ondergaan
De illusie, dat er nu toch wel gauw
een eind aan de misère zal komen,
wordt ona telkens nadat ze even
weer in ons ia opgeleefd wreedelyk
ontnomen. Oud-minister Coiyn zou
„de vredesengel" wezen lHy was
du« verzekerde men naar Londen
vertrokken met eene opdracht van
Von Küalmann. Coiyn zou de toovenaar
zyn, die de formule zou weten
zeggen, de stormende baren tot rust
brengend, maar de heer Coltjn is uit
Engeland in Patria teruggekeerd op
9 Mei. En hy haastte zich een journalist
te verzekeren, dat petroleum-buuiness,
en niets dan dezen hem de reis doden
maken naar het Vereenigd Koninkry k.
Is dit nu zooals sommigen vol
houden -de .halve waarheid" slechts?
Trachtte senator Colijn inderdaad
voor den vrede te Londen nuttig
werkzaam te zyn, doch zonder resul
taataan doo vemana-deur tj e kloppend
Men kan er slechts naar gissen.
Vaststaat, dat de Engelsche gezant
te onzent, sir Walter Towniey, niet
heeft gesproken het woord, dat zooveel
opzien wekte dat hy namelyk den
vrede weldra verwacht. De gezant
hesft de eerste gelegenheid de beste
aangegrepen om te verduidelyken, dat
de pers hem verkeerd had begrepen.
Hy had slechts willen zeggen, te
hopen dat de vrede spoedig weer op
aarde zou heeischen, er by voegend
dien nog niet te zien naderen, belaas!..
Gelijk met ons allen 't geval is alzoo.
Ea de zoete illusie, voor sir Walter's
verkeerd begrepen woord by sommigen
gewekt, bleek een schoon© zeepbel,
Ingezonden mededeeling.
Telef. Intero. 49.
Café-Restaurant.
Wilhalmlna biljart.
Aiijioiii jiligu in Inl uiliai dn itad.
Speciale gelegenheid voor partijen.
Vergaderzalen disponibel.
byde eerste aanraking uiteenspattend,
in 't niet verdwyeend
In dio omstandigheid is 't niet ge
heel onbegrljpeiyk, dat .Hot Volk"
er op aandringt, de Kamer, die den
3en Juli a.s, zal wordeu gekozen
eerder dan den derden Dinsdag van
September byeen te roepen. Maar men
vergat© niet, dat op de verkiezingen
zal volgen, zeer waarschtiniyk, de
noodzakelijkheid voot de Kroon om
een nieuw Kabinet aan hat roer van
Staat te roep&n. Van 1913 zal men
zich herinneren, dat zulk werk soms
boel wat voeten in de aarde kan
hebbenEn de negen nieuwe
Excelleütièn moeten zich vervolgens
inwerken tot de zaken. Zoodat de
September-maand reed» in het voor
scherpe oogen waarneem baar verschiet
zal opdoemen vooreh-stleor men aan
den arbeid kan tijgen.
Voor het in 1913 gekozen en in
1917 .bevestigd" Lagerhuis wordt 't
m tyd van uiteengaan, voor de
jflnale". In en buiten de Kamer bs-
giunen de politieke hartstochten nu
ai-hooger op te vlammen. De behan
deling van het ontwerp Duya c.s. dor
Ouderdoms rente, heeft doen gevoelen,
hoe er nu geen mogeiykheid meer is
tot rustig behandelen der zaken. Zsifs
een zoo bezadigd man alu de oud-
minister Losff werd door da generale
opwinding aangetast; hy gewaagde,
doelend op het ontwerp-Buya c.s,,
van .vulgair plagiaat" door de
heereu gepleegd 1Voor de laatste
week van haar .actief" bestaan
stolde de Tweede Kamor een agenda
saam, zóó ryk bevracht, dat men zich
afvroeg, hoe zelfs met een leider, zóó
voortvarend en voortjagend ala mr.
D. Fock, dit complex iu een vier-of
vyftal dag- en oen paar avondzittin
gen zou worden afgedaan Maar zy,
die dit onmogeiyk achtteD, vergaten,
dat de Kamer wonderen van vlugheid
kan vertooaen, wanneer zy 't er op
gezat heeft om mot recta to gaan.
Gelyk nu her. gaval was, daar men
de Pinkster limleL bad gekozen als
alleruiterste grens. Uiteengaan waa
thans ook werkeiyk plicht.
De gisting neemt nu met den dag
toe. Het avontuur-Duys te Alkmaar
waar Enka ea bare volgelingen
de S.D.A P. op de vle^irt deden alaan,
was een klein .voorproefje" van wat
do nu volgende weken, tot begin Juli,
ta zien en te hooien zullen geven,
ïy do lange reeks van partyen en
^groepen" i» nog gekomen de Neu
trale en Koloniale Bond van den
Haagschen oud-resideut Fokkens.
Op het .slagveld" zal na 3 Juli
a.s. kunnen gezocht worden, naar de
ontzielde overblijfselen van een aantal
kleine groepjes, welke het Torentje
hoopten te kunnen bestormen. De
Evenredige Vertegenwoordiging is
iets, waar ons volk nog aan .wennen"
moet. En niemand kau in ernst eene
voorspelling doen ten aanzien van
wat deze .groote onbekende" ona zal
schenken.
Na de extra-inspannende parlemen
taire campagne tot Pinkster-1918 en
da opwinding, emotie, afmatting van
de kleaperlode zullen de grooter» en
kleinere kemphanen en -hennen der
polltiekery in komenden midzomer
behoefte en aanspraak hebben op wat
.harademing". Misgunnen wij
nietOpdat in vro8gherfBt-'18 het
splinternieuwe Lagerhuis met het
dito Kabinet de zv/are taak, die dan
wacht met .aniino" en vooral mat
tof kalmte gebracht gemood kunnen
aanvaarden
Mr. Antonio.
PLAATSELIJK NIEUWS
vermorst, d. i. meer dan het dubbele
van wat wy vcor oos gebaela onder wijs
besteden (van het allerhoogste tot
lager ocderwyi.). 2e Pinksterdag om
4 uur wordt de blauwe Winkel officieel
gsopend, waartco verschillende autori
teiten zyn uitgenoodigd. Voor afwisse
ling, zooals sprekers, zang eu muziek
wordt gezorgd. De toegang is geheel
vry. Er wordt op gerekend dat het
Helderach3 publiek zich voor deze
tentoonstelling sterk interesseert en
dit door een druk bezoek doet biykon.
Do winkel ia do geheele week geopend
terwijl nog bijzondere attracties op
het programma staan.
Evangelischs Maatschappij.
In den avond van Dinsdag 21 Mela.a.
belegt de afdeeling Helder derE.ange
lische Maatschappy een openbare
vergadering in do zaal van .Öasino".
Als inleider zal optreden de heer
C v. d. Pol.journalictte'sGravenhage.
Belangstellenden verwyzen wy naar
do advertentie in dit nummer.
Stoutartjas In „Tlvoll".
Het Nederl. operette-gezelachap on
der directie van Alph Janmart geeft
Zondag en Maandag (Pinksterdagen)
twee opvoeringen van bovenger oetnde
operette. Be voorstelling dezer operette
voor eenige maanden terug was een
groot succes. Wy twyfelen niet of de
voorstellingen zullen druk bezocht
worden. De namen als Mevr. Sametbinl,
mevr. Rentmeester, Jo Mulder, Herte
de Vos Rentmeester enz., waarborgon
eene eerste klasse voorstelling. Ter-
wyl de pryzen der plaatsen laag zyn
gesteld. Voor verdere inlichtingen
zie men advertentie in dit blad.
Programma
van het concert op Zondag 19 Mei
1918, in het Park achter het Paleis.
Aanvang 4 uur.
1. Kolonel van Heomskorc*
van Boust Maraoh. J Zwart.
2. Ouvertur* „Le Barblsr da aevllle". Rooalnl.
8. Valse Boston. Popjr.
a. CmioneUa.
b. Scberzo. Moiks.
6. „Toekomstbeeld". Orch. Ter Hall. Silvredel.
6. Fantalsio do l'opera
„Lea DrsKona de Villam" Milllaid.
7. Marcbo de l'op. „Romeo ct Juliette". Qounud.
Blauwt Winkel.
We staan den laauten tyd wel in
het blauwe teeken: eerst de blauwe
wevk en nu du blauwe winkel. De
onthouders willen blykbRar alles
blauw- blauw maken.
Wat is nu echter een blauwe winkel?
Bat ia een tentoonstelling, en een
zeer byzondere. De onthouders hebben
daar byeenge bracht een groote col
lectie studie-materiaal over een volks
ondeugd, die meer algemeen onder
den naam van alcoholisme bekend is.
We zien daar aanscbouweiyk voor
gesteld, hoe vèr en diep dit kwaad
in ons volksbestaan is ingeroest en
welke maatregelen er van onthouders-
zyde zyn genomen om die roest te
verwyderen en alle» weer blank en
mooi te doen zyn.
Wy gelooven dat hef van de
drankbestrijders goed gezien is om in
dezen tyd, nu het alcoholvraagstuk
actueeler dan ooit is, door middel van
deze tentoonstelling de belangstelling
voor den stryd tegen den alcohol op
te wekken en het inzicht over dit
groote uadeeligo maatschappeiyk ver-
schynsel te vergrooten. Hier ziet men
eerst recht welke ontzettende ver
woestingen aan geld, intellect, gezond
heid en menschenliefde door Koning
alcohol worden aangericht. Een voor
beeld: jaariyks wordt ruim 118
miilioen gulden aan drank,
DINNENLAND.
Gaan Landwaaroafanlagsn.
Do motie-Ter Laan, in 1918 geen
landsvueroefeningen to houden, weid
in de Tweede Kamer aangenomen
met 38 tegen 17 stemmen.
Os „Zaanland" gezonken.
Een Lloyd's bericht meldt, dat de
.Zaanland" na aanvaring met een
ander stoomschip, gezonken ia.
(Het s.s. „Zaanland',, van den
Koninkl. Holl. LloyJ, groot 5417 br.
ton, gebouwd in 1900, was door de
Amerikaan sche regeering gere-
quireerd).
Hot vrlJgtiold8 voor onzo schopon.
Onderhandelingen over een regeling
met Duitachland betreffende het
waarborgen eener veilige vaart aan
onze schepen, voorloopig meer in het
by zonder van die, welke in ruil voor
de in Amerika gereedliggende graan
schepen zullen vertrekken, hebben
thans to 'sGravenhag» plaats. De
besprekingen ta Berlijn, hebben ertoe
geleid, dat aan onze regeeriug nieuwe
vooratellen zyn gedaan. (Hbl.)
Gebrek aan steenkool.
Van de naar Amerika bestemde
stoomschepen „Zyidyk", „Qector" en
„Delfland" zyn voor laatstgenoemd
schip te Amsterdam geen voldoende
bunkerkolen aanwezig.
Ook hut nieuwe stoomschip „Zaan",
van do N. V. floutvaart, wordt, naar
men aan de „N. R. Ct." meedeelt,
door dezelfde reden verhinderd van
Rotterdam naar Zweden te vertrekken
Ir hot VadorlORd terug.
Met den vrachtlogger Zeeland kwa
men Woensdag teIJmuiden aan twee
opvarenden van het Nederlandache
zeilschip Storno uit Rotterdam, dat
op de Noorsche kust door een Duit-
sche duikboot beschoten en daarna
door de opvarenden verlaten werd.
Na eene lading hoepels te Scavan-
ger te hebben gelost was bet zeil
schip Sterne in baliaafc op weg naar
Helsingborg. Nog dicht onder de kust
werd het onverwacht aangevallen
door een duikboot, die het schip zoo
lang onder vuur nam dat de opva
renden hun heil zochten in de vlucht.
Het gelukte hun met eigen kracht
nabij Jaederen (Noorwegen) aan land
te komen.
Later is het wrak van heb zeilschip
aangespoeld; bet bleek evenwel zoo
danig te zyn gehavend dat eene ber
ging wegens de hooge kosten niet
raadzaam was.
Graanvoorzioning.
Naar wy vernemen is vau de
Amerikaansche regeering toezeging
verkregen, dat het stoomschip „Nieuw
Amsterdam" na aankomst in do Voc-
eenigcie Staten weder naar Nederland
zal mogen terugkeeren met een lading
grondstoffen voor hrcodbereidiog.
(EUoda la o«n gedvelte van de oplaat
0118 votls BI. oigonom»n).
De Brltsoho goïntornoordon.
In antwoord op een vraag ver
klaarde Macpberson in het Eogelsehe
Lagerhuis, dat de Nederlandsen#
regeering, by contract met de Brib-
ache, zich verbonden had voeding ie
verstrekken aan de Britsr.he in Ne
derland geïnterneerde krygagovau-
genen.
„Tengevolge van de ucbaarschte
der voorraden heeft de Nederlandache
regeering zxh onlangs door do stem
ming ouder het 7olk genoodzaakt
gezien het rantsotn brood en vltesch
gelyk te maken aan dat, hetwelk
aan de Nederlandsche burgerbevol
king is toegestaan. Het komt ons
voor, dat dit rantsoen laag is en
daarom is overwogen, of van de
Nederlandsche regeering vergunning
zou worden gevraagd, dit to ver-
hcogen met voorraden uit Engeland.
Het wordt niet raadzaam geacht om
levensbehoeften en in Engeland ge
rantsoeneerde voedingsmiddelen naar
Nederland te zenden.
Men hoopt binnenkort de huidige
moeiiykheden van hut zenden van
gsld uit Eogeland naar Nederland
grootendeels uit den weg ta ruimen."
Oultacho vliegers.
Be 4 Duitsche vliegers, die den
Ben Mei jJ. in de Wielingen zijn
neergekomen en mat hunne twee
vliegtuigen tojn naar Vllssingen
zyn gebracht, zyn geïnterneerd, en
da twee Buitsche vliegers, die 15
myien bewesten Texel zyn aange
troffen en den lOen MeiJ.I.teIJmui
den werden aangebracht, vrijgelaten.
Broodkaart.
De directeur van het Centraal
Brood kantoor maakt bekend, dat de
broodkaart van het 50ste tijdvek
geldig is vau 18 tot tn met 24 Mti.
Cacaopoeder.
B» minister van landbouw, nyver-
held en handel vordert van een ieder,
die hetzy onder zich zfclf, hotzfj onder
derden cacaopoeder in voorraad heeft,
opgavo to doen van de hoeveelheid
daarvan en de plaats, waar die poeder
zich bevindt, !>y den burgemeester
van de gemeente zijner inwoning vóór
dezer; met dien verstande, dat
geacht zal worden voor gebruik van
hem zelf of zyn gezin bsstemd to zyn
een hoeveelheid van 25 K.G. of
minder en derhalve alleen opgave zal
behooven te worden gedaan door hen,
die de beschikking he'oben over meer
dan 25 K.G.
vestigt er de aandacht op, datby,
dio opzstteiyk nalaat aan vorenstaande
vordering to voldoen, zich blootstelt
aan gevangenisatraf van zes maanden
of gol.lboote van f 6000 en verbeurd
verklaring van de hem toebehoorsnde
cacaopoeder.
Kofflosurrogaton.
De Minister van Landbouw beift
vaatgLSteld voor alle droge koffle-
suriogaten, nut uitzondei ing van
cichorei en peekoffie (voor zoover
daaraan gien andere bymecgtels zijn
toegevoegd), een kleinhandelprya van
fl.75 per K.G., met inbegrip van
ie vering der emballage.
Eieren.
Men schrijft uit Barneveid aan
het Hbl.
Do geheele cieienaanvoer op vrye
markt bestond Douderdag uit 48 kriel-
klppenebjes. De gewone eieren waren
ook lu wsor to voren by de boeren
aan huis opgekocht togen 16—17 cent
per stuk. Menschen, die nooit to voren
een ei gekocht hebben, werpen zich
thans op den clsndestienen eieiban-
del met een felheid, die alle pc: ken
te bulten gaat. Meermalen bezoeken
tien verschillende kooplui op één dag
denzelfden boer. Üet wordt in één
woord e»u tage.
Haver op gescheurd grasland.
Man meldt uit Tiel aau hst H.blad
ln de haver, gezaaid in het ge
scheurde weiland, richt de ritnaald,
een Insect, dat de stengels boren tie
wortels doorknaagt, zulke verwo.s-
tingen aan, dat tp verschillende
stukken de haver weder wordt onder
geploegd om plaats te maken voor
irulce boohen.
Ontevreden Rottordamscho vrouwaR.
Het is in Rotterdam Woensdag
avond en Donderdagmorgen nogal
roerig geweest. In Kralingön en op
Feyenoord hebben tal van bakkers
wagens het weer moeten ontgelden.
Donderdagmorgen tocg een stoet
vrouwen van den Linker Maaioeïer
over de Willemsbrug naar het stad
huis. Burgemeester Zlmmerman beeft
etn deputatie der vrouwen ontvangen
en haar medegedeeld, dat Rotterdam
alles doet om den nood te lenigen,
doch ook niet meer kan geven dan
Ryksugeering verstrekt. De de
monatreeronde vrouwen, wier aantal
versterkt werd d«.or vrouwen uit hot
centrum der stad, hebben, terwijl zij
voor het stadhuis stonden te wachten,
een zich daar bevindende aardappel
wagen onderstboven gegooid. De
politie wist te voorkomen, dat ce
aaidappelen gestolen weiden.
Wlo buitenshuis est...
Do minister van landbouw, mtn
woei het uit de publicatie van gisteren,-
heeft ten aanzien van de veratrekking
van voedingsmiddelen in hotels,
oatauraats en koffiehulzon nieuwe
maatregelen getroffen ter bezuiniging
op het verbiuik van de beschikbare
voorraden. Een der bepalingen luidt
.De ondernemers zUn verplicht, by
gebruik in hunne inrichting of by
leverirg elders, van dio artikelen,
waarvoor algemeen goldende distri-
butiskaaiten uf bons zjjn of zullen
worden ultgego.eD, de daartoe be
stemde kaarten of bons in te nemen."
Deze bepaling, do dlstributieautori
teilen bekennen hef volmondig, zal
in de praktyk, althans wat de groote
steden betreft, vrijwel onuitvoerbaar
blijken, zoolang naast de algemeen
geldende bons als die voor brood,
thee eu koffie enz. ook plaacseiyke
bons iu gebiuik zijn. Dagelijks komen
vele honderden menschen uit de pro
vincie naar de hoofdstad, om nu maar
alleen by Arasterdam te bly ven. Bons,
dio in Arnhem, in Middelburg, in
Lu<jebrouk tegen aardappelen lugs
wisield kunnen worden, hebben hier
ter stede niet de minste geldigheid.
Wat moet de restaurateur nu doen?
Den gast weigeren hem aardappels t«
verstrekken? Ea wat most de Am
sterdammer doen die buitensbuis gaat
eton? Voor de enkele aardappelen
welke by zyn vischhotel geserveerd
worden een bon van «en kilo beschik
baar stellen? En wanneer de restau
rateur, om alle ellande to voorkomen,
in 't geheel geen aardappelen opdient,
kan hy het dan tegenover zich zelf
en do gemeenschap verantwoorden,
dat de duur gekochte aardapptlvoor-
raden ln zyn kelder bederven? Al
deze vragon hebben de distributie-
autoriteiten to Amsterdam gesteld en
omdat, voorloopig althans, niemand
in staat is hier het juiste antwoord
er op te geven, hetft men, hoewel
de nieuwe maatregelen onmiddellijk
na de uitvaardiging in werking traden,
in Amsterdam alles gelaten, zooals
het was, in afwachting, dat misschien
do minister zelf door een ni«uwe,
aanvullende circulaire meer licht in
deze voor alle betrokkenen zoo duistere
zaak zal verspreiden.
Kamerverkiezingen.
Daar mevrouw Leliman - Bosch
wegens baar benoeming tot inspec-
trice van het vak- en huishouJ-
onderwyB voor meisjes heeft bedankt
voor een candidatuur voor de Tweede
Kamer, heeft het hoofdbvsfuur van
den Viyzinnlg-democratischen Bond
besloten den vertegenwoordigers dor
kieskringen voor de Oostgroep to
adviseeren op de opengevallen plaata
wederom een vrouw candidaat te
stellen. In een Zondag to Zwolle ge
houden vergadering van de vertegen
woordigers der betrokken kieskringen
word nu candidaat gesteld mevrouw
mr. B. Bakker—Nort. (fN. Ct.'')
Bevolking.
De „Staatscourant" no. 118 bevat
tut bevolkingscyfer van Iedere ge
meente der provincie Noord Holland,
op 1 Januari J.I.
De proviicie Noord-Holland telde
op 1 Januari j.1. 621,441 mannen en
649,867 vrouwen, ln 't geheel 1,270.808
zielen.
D6ze cyftrs waren voorAlkmaar
11,444, 11,908 en 23,352 Ams'erdarn
809.308, 331 685 en 640 993Busnum
7,778, 9,426 tn 17,204; Haarlem
85,432, 39,384 74 816; Haarlem
mermeer 11,708, 10,957 en 22 665;
Helder 16,177, 14 343 en 30,520;
Hilve: sum 16,900, 19,249 en 36,149;
Hoorn 5,493, 5 667 tn 11,160; Schoten
6,467, 6 349 en 12,816; Sloton 7 445,
7,612 en 15,057; Velsen 13.183,
12,783 en 25,966; Watergraafsmeer
5 019, 5,596 Jen 10 615; Zaandam
14,144, 18,978 en 28,117.
Groote meeting voer Staatspensioen,
Biykens ln dit nummer voorkomen
de advertentie, zal op 26 Mei a.s. fe
Schagen een groote meeting met
propaganda-optocht worden gehouden
ter aanbeveling van Staatapension-
neering zonder premie-betaling. Het
officieele programma vermeldt vier
bekende sprekers van verschillende
politieke kleur, te weten de hoeren
A. Woudstra, P. Otto, J. E. W. Duya
en mr. P J. Oud. De redevoeringen
worden tfgewisseld door muziek van
twee harmoniegezelschappen, en door
liederen van eene zangvereenlglrg.
De optocht trekt een groote deel
name, reeds 25 afdeeliDgen hebben
zich voor deelname aangemeld, en
verschillende komen uit met ver
sierde wagens, groepen e.d. Voor het
mooiste idéé wordt eene zilveren
berinneiingsmedaille u tgeloofd.
26 Mei belooft een drukke dag te
woi den in Schagen I
De staking aan da Hambrug.
By de aankomst van de werkwil
ligen der Hembrug aan het Centraal
station te Amsterdam heerschte Don
derdagmiddag weer eenige drukte.
Politieruiters, huzaren en marechaus
sees patrouilleerden been en weer.
Een kwajongen, die -weigerde te vol
doen aan het bevel van oen huzaren
officier om door te loopon, veroor
zaakte even wat opschudding, doch
over hot algemeen bleef het hier ver
der viy kalm.
Een groot aantal werkwilligen ging
weer onder sterk gelelde langs do
Haailemmetstraat en Haarlemmer-
dyk naar de Staatslieden- en Spaarn-
dammerbuurt.
By een der zystraten van de Haar
lemmerstraat maakte de politie een
charge met getrokken sabel.
Ia het Staatsliedenkwartier werden
de strateD, waardoorbeen de werk
willigen trokken, telkens c.fgezet en
daarby weiden zoo nu on dan stegen
met den gummistok uitgedeeld. Agen
ten gelastten dengenen, die aun hun
deuren verschenen, naar binnen te
gaan. Over het algemeen ging het
in deze buurt ditmaal viy kalm toe.
Iq de Binnen Oranjestraat, de Brou
wersgracht, do Lindengracht en do
Wiilemstraat werd naar de politie
door opgeschoten jongens mot steenen
gegooid. De politie bre^f de menigte
uiteen. Er werd den geheelen avond
in die buurt gepatrouilleerd.
Later op den avond werd het met
name in de Binnen-Dommerstraat
rumoerig on werd weder met steenen
geworpen. Door de marechaussee
werd geschoten en daarby werd de
48 jarige juffrouw Pruis, wouendo in
de Nieuwe Leliestraat, die uit nieuws
gierigheid was gaan kyken, door een
schot in bet rechterbeen getroffen.
Zy ia in het Binnen Gasthuis opge
nomen.
In de Staatsliedenbuurt werden
Donderdagavond by een werkwillige,
wonende in de Keucheniusatr&^t,
ruiten ingeworpen. Do bewoner loste
daarop een schot, terwyi ook door do
politie schoten werden gelost, echter
zonder dat iemand geraakt werd.
Een koe vergast.
Uit Oostzaan schryft men aan „Het
gas":
Wegens het gebrek aan petroloum
en hout werd dezer dagen op verzoek
van den Burgemeester in de retorten
van den gasoven een aan miltvuur'
gestorven koe verbrand.
Het vleeacb, heeft naar berekening
79 M*. gas opgeleverd.
Hoewel er biykbaar in de eerste
uren eansterkegosontwikkellngplaats
bad, c aaide de fabrieksmeter toch
niet in verhouding zooveel sneller,
veimoedeiyk ontwikkelde or veel
waterdamp tegelijk met het gas waar
door dan ook de hooge temperatuur
te verklaren is.
Be kwaliteit van hel gas, wat be
treft de lichtsterkte was ondanks de
verhoogde zuigiDg uitstekend.
Toen do retorten vior uren gesloten
waren geweest en de temperatuur
op den uitlaat van den condensor
weder normaal was, werd verwacht,
dat de ladingen nfgeweikt zouden
zyn, bet bleek echter, dat toen de
vergassing pas moest beginnen want
het vleesch in hot vooreinde der retort
wpb nog rauw. De ladingen zyn toon
biy ven zitten tot den volgonden mor
gen. Van de koe was 1 H.L. massa
overgebleven, welke v«el overeen
komst vertoonde met cokes.
i